l . DE A H .S .T. £ B D A. M M JS B, L * 1T > O Ö ft NE DER stedelingen en die der dorpers, indien zy zich niet laten samenvatten in het uitsparen van de noodigste uitgaven, om die op rekening van Amsiw-i m '* sollen, zijn te ver uiteenloopend, dan dat n» iie door één kollegie tou kun nen laten u* iiiisügen. Wordt N.-Amsiel niet ten deele bij Amsterdam gevoegd, dan U een ingrijpen in dezen historischen toestand, een verbreken van den band der gemeenschap toch aanslaande. De vraag kan dan slechts ityn, of het misschien in het algemeen belang is, dat als een lange smalle telkens afgebroken streep langt Amsterdam een nieuwe stedelyke gemeente worde gevormd. Hiertegen zou alles pleiten, naar men wil, uitgezonderd eene overweging. Men zegt Amsterdam wordt proportioneel voor, den lande te groot Gesteld het zy zoo: maar zal een gemeente, dia met Amsterdam in duizenderiet oplicht is saamgegroeid, politiek een tegenwfcnl te5en Amsterdam zjjn 1 Heeft Londen, iets miner in Engeland in te brengen omdat het een kombinatie van gemeenten is, teven* een toonbeeld vw^gMteenteiyke wanorde? ?? Amsterdam wordt te siirb. bevolkt. ?.? Weet men dan niet, dat Amsterdam gronden bïiit om meer dan een miUkoa, zielen, te büfsveateh eft ?xóu'Met behotra harer tegenwflprdige jrenzen, haar &el«$u»ren 1nnm« wt~ «n ^fy fde deel der rtaiie daar "binnen woonplaats te verschaffen? Zonderlinge kleinsteedsche angstvalligheid? en toch behalve de animositeit mag men haar voor de voornaamste oorzaak van dekleiiigeestige manier, waaróp «40 detl der volksver tegenwoordiging van ras miniatuurland deze lüüstie beefrt>esnr6ken,h0ud«a. Welk gewiehi ontkent een klein land niet aan zyn groote steden? Maak Amsterdam in elk otirifcht tot eeb wereldstad ed Nederland rflst in dezelfde verhouding in aanzien. Eendracht maakt 'macht en dat zou niet waar zijn op maat schappelijk gebied! floe grooter steden, hóe krachtiger brand punten van leven. Zouden nijverheid, 'han del, wetenschap en kunst, een tiende van Hm macht .en aanzien verworven-hebben, wanneer niet steden van reueachtigen omvang een zoo groot deel der .stoffelijke, en geesteJÏJÜe kracht bl) elkaar hadden getrokken, om, naar de evenredigheid hunner talrijke bef&ikiDg, ook grootsche werken te wrochten? {faun Amsterdam van 't Y en veeg Rotterdam iüa dB Maas weg, ? en wat blijft er over van onze hedendaagsche naam en macht? iEp thans, nu na een lange rust, de ad ontwaakt in ondernemingsgeest, zich,, J' al haar tekortkomingen, onder vaak gebrek-' ge leiding, weer durft ie herinneren, tlij een grootsch verleden achter zich heeft; nu de burgerij der hoofdstad hét la lid een ld; geelt van ^werkhtót efl^ofTervaaraaeid om graotp zakèd tol Manu te trdngen, ^ > S^éanen nèderlandsche volksvertegenwoor digers uit Uchtgeraaklieid en bekrompenheid, ? sam^t, om, bij alle^L wftfc;;BM$R.ihaar k*eeds :Ua|feiel9^ ien' nieuwen hinderpaal onwaar weg té ^.ptaatien, die haar belëtteü /.moet; zien nmatiy en voorspoedig 'te 'ontwikkelen. 'men, stdtme'nde .op e$n hisiojischen ^ .-dié door de féitëfi'reeds.gebarsten .? eg 'gebroken is, en schermende met de ge- ineentewet,- die door de grondvJéi'zélf van, alle kracht als wapen ia beroofd, zich 'aan'óënen, ata streed men voor de rechten der zwakken, en als -ware het voorstel van grensverandering een ongepaste gril van de machtige, hoofdstad, niet geCiscot door het algemeen belang. fien toestand zóó exceptionneel, als wij boven beschreven, doet parlementsleden spreken over toestanden Ie Londen, Antwerpen en Brussel, als of er punten van overeenstem ming Waren/ aan te wy«en en' Wil hen, na tuurlijk om Amsterdam ook op deze wijs te treffen en te verbitteren, doen hand haven, wat een toonbeeld mag beeten van wanorde,.'onredelijklieid en onbillijklieid, en > jlk «ader tte Uais: ;de awaife. ia Jwsché-men, voor gèmeehte-autonomie te zorgen; en zij spreken alsof er bij de vigeerende wetten, een . regeling ?: ware'te 'vinden, die ? n&' b*hbdd der bestaande -$renzp dit eÜiièfchi' to'l'récht 'en 'déze verwarring tot -V orde ton kunnen omscheppen: , Tocb, wij mogen'het-niel voorbljiien, er kunnen voorde >vcle" leden, dfedetischijn . aannamen van -het algemeen belang lager te stellen,. dan dèu.lust om Amsterdam ónaangetwm te zijn, verzachtende'omstandigheden gepleit worden. De memorie Sa, als een anistcrdamsch- gewfocht 'beschouwd, kun wrevel wekken"'"èn'ora den-toon én ter zake van :..Zelö ' IwésÜe delykste. Zekere amsterdamsche politiek van den laatsten tyd, heeft Amsterdam reeds heel wal kwaad gebrouwen;.ergernissen ontstaan, persoonlijke, yeetw, die veel goeds bederven. Toch hebben wij nog hoop. Six is heen gegaan en Pynacker Hordyk kan het wetsobtwerpi waarvoor hij zich de moeite van een persooniy k bezoek aan N.-Amstel getroostte, op betere gronden en met veel meer talent verdedi gen dan zUn voorganger. Uit de minder vriendschappelijke verhouding, waarin by tot ons Dag Bestuur staat of stond, volgt van zelf, dat .alle «cAyn, als zou hier aan een roinisterieele en burgemeesterlyke samenspanning om de Hoofdstad te bevoordeelen, gedacht moeten worden, is buitengesloten. Met de ongezondheid,' die Minister Sii noopte heen te gaan, is elk symptoom van déze soort van ongezondheid mede van de groene lafel ver wijderd. Do taak, die het wetsontwerp wil (hetzij dan dat men de voorgestelde grenslijn iets noordelyker of zuidelyker trekke) is recht vaardig. De verandering wordt geeischt door het gezond verstand, in het belang van Am sterdam, In het belang \an. N.-Amslel... in het algemeen helang, als dit ten minste ge baat is bl) billijkheid en orde. . 'De Mbistèr dfe haar verdedigeh zal, is ten opzichte van het gemeentebestuur der hoofd stad, een onafhankelijk man, die zich zeker niet door vooringenomenheid zal laten leiden. Wat wü men .meer? Wat ons betreft, wij zouden nog iets begeeren. Dat nl. na dit vporloopig verslag, stemmen uit Attsttls gemeenteraad opgingen, by monde van hen, wier namen op. nel Binnenhof geen aanleiding kunnen gev«a ut het wekken van zekere gevoeligheid. Laten mannen als Tromp, Heinekcn, de Koning, v. Nierop e. a. voor stellen, dat men zich tot de Tweede Kamer richte, om duidelijk aan te wijzen, waarom de greoavfirandering onmisbaar is, en rond borstig te kennen te geven, dat zy, en velen mei hen, niet minder dan de kamerleden zelf er zich over bedroeven, dal de algetreden minister deze voordracht op zoo hoogen toon OH zoo gebrekkig beeft toegelicht, opdat de Kamer bewaard blijve voor hél nemen van een beslui l, dat, hoezeer verklaarbaar uit dejmenschelijke zucht om kwaad met kwaad té vergelden, de volksvertegenwoordiging niet tot eer noch den lande to't voordeel zou ver strekken. De kleingeestigheid is reeds zoo groot in ons lieve vaderland. De regeering des lands, dié* der hoofdstad en het parlement in 's hemels naam. mogen zich daarboven ver?bfcffejju Waar "-moet, .het met,den blpoi vaji 'obzeè' Staat henen, als de hoogste belangen uil kinderachtige bopahekt «et^vs^Bhen-raaalt' stof worden gemeen? '." , ???'.,_ .?',?'.<?'. 1) Het bezoek de? vektias wat -zóó .gering! 'dei men in de plaats van »vele* mag lezen. £ ., In het vorig.; nummer. ran dit bhid wordt dóór den beer Mr. W. L.-P.A.-Molefaffrtoffeen;>Tl«k" kiesstelsel. aanbevp^eij, hetwelk. wop ; eenvoudige wfyze" ,eenV>approxroB&fefprèportfoneeie vertegen woordiging" neet te «uilen geren. Reeds in eene noot heeft de redactie daartegen- bezwaren ingebracht, welke mij opwederlegbaar en èeer «nuttig toeschijnen'. " 'Het zij mij echter geoorloofd nog een enkel woord daaraan toe te voegen, om aan te, toonen dat dit stelsel bepaald 'ónasnnemelük :ÏB, en wél' o'rndat het de zelfstandige kenze doodt,. waarnaar juut alk goed kiesstelsel behoort te ttreven. ''???>?? *.& ..... Versöippermg- vaï» stemmen op. een aantal candidaten 'eener aelMb party h ra hét 'aanbevolen stelsel noodlottig TOOT deze partij, 'omdat niet de stemmen, v t> o r d ex el f d e- r ie h fin g uit gebracht, btyeengeteld worden, maar die welke iedere o» n d i d a a t op "zioh vereenigd heeft. Het. belang van elke party brengt derhalve mede «Ike ' versnippering te voorkomen*, en daarvoor is er geen doeltreffender middBl dan, slechts één , «Koer * y door heft Sfewjójr .^' ,?«m/hét »»'n ma' zoótde or wjr n oe er geestverwanten "överdrtóftt ?'Op *d!e >wntt*ipiat' Toor . de -ipkr^j * ge»>e .Jtem reth»An, mettr -ook ? ?-ee» f BwiflbSncien v«n rnjk'f fel- :\Mfrd« ve'tiï rwa«èn'»ng*3inC-'6ntbrakf t zijn: de rechtvaardigste zaak Ier werÖÖY werd voorbereid met een aan ;onUeüschheid grenzende yerwaarloozing, niet .van dé wet, maar van' den vorm, en, in plaats vaa-op kalme en oordeelkundige Wys de.be'hoejba der ? hooldstad ten déze grensverandwitog in he^lictft ter stellen.... sloeg men 'een bruuliseerendep loon aan, als bad men diefstal te verdedigen of te-ïemantelen. Geen-WoTBéer dat ivele" der' 3£dèfi^ii!aiB in sekUes de t^*'bw>weder daéhlM»1 te doen1 dat ïDaajjI,MtttBl4e wet en'de" .... en men nieu beter 'leiders ove>g«everdr.l>^kzo'ü3teMta4rliaiye J 'de 8',' 10 W i$ booraeh 'dei- 'vewHJlenap, j woordiging/«ïöitoiiilèllsn'en ?;. .?._,,, ._, ,? plaatsen,- Qi»^"^ budne bevelen "natuurlijk ja en «men, ? «ouden moeten zeggen, op straffe., vao by de volgende periodieke verkiezing niet weder met een zetel in.de Kamer te worden begiftigd. De idealist moge*?elsjen','dit: dit het sjtelseT.tot.in 't ribiurde deorgèvoetjd^ «...het/kan roet geloo chend ' woeden, ounk*t my, dat, bet jmrtgbelang docfr 'zulk" èenè" to'epusing Van het stelsel het meest gebaat is en dat geene staatkundige party ooit -zoo .dom f* pm. hei besla middel tot bweikihg ^4i8n.pel,ongebrmkXt«. latéa. ..*.. xaUc Bare en 'Ko^eir bntmöet izf ,:tót' t*e4m»lfiH: t«e,.d«ze. it :als U lost".. de > lokwl'-dtü^^k^klMï wordt »a*gepakt 8ên. .omdeeJe:\4wiW't'^l|Fff<9'***? ^in «e daaraan in het gewone spr»akgebru;k gebeoht wordt, dat ^zQ: niunelQV Ta4't-orerbeidswege zou zfjn opge?maakk-kettt' nee stehiel van Hogetr niet. Ter vermplng van 'misverstand ware bet dan ook béter, indien- deze onjuiste .uitdrukking niet ge bezigd werd. Het officieel ' aanplakken der verschillende oandidatenliïsten kan dan ook geen' beïwaat'Zyn * te^ra-^het'^stelsel Jvan fióget,1 cUar:deze'onsoh)üdtgtf handeJing,' iooh moeilijk eenigen invloed oefenen kan *p 4e zuiverheid, der stemming. Haar. U d«' "misschien' het pirtjj kiezen de oriei? Als of er ooit in eenigsteuel staatkundige ??'-?- ' * " -* --'- dat de in . red» een zoo goede , ziea 'mllftlkkc^t "Mm s* D* . . itolsel vaü.Rowi heeft efBbzeer.'»Jj d* keote der personen In in België wat het stelsel Tan Roget eisekt: vol gens de Isrtt. 105 en vgg. du Loi» üectorala eoörtOHtttet worden dé door d* partyen vastge steld» oudidatenhjsten aldaar aan het kiesbureau medegedeeld en door dit openbaar gemaakt ?onder dat daarvan ooit eenige nadeelive in vloed op de verkiezingen gebleken is. Het is my dan ook volstrekt met duidelijk welk bezwaar daartegen zou kunnen bestaan. Dat het Belgische kiesstelsel zeer ongelukkig werdt, is aan deze voorschriften hoegenaamd niet te wijten, maar alleen aan bet districtsgewijze meerderheidsstelsel, dat op ons treurig kiesstelsel gelukt als de eene druppel water op de andere. Dit thans aan te toonen zou mty te vér leiden, maar ik durf zon der Trees voor tegenspraak, beweren, dat ieder die met het Belgische kiesstelsel bekend is, dit volledig beamen zal Dat bet stelsel van Roget bezwaren heeft. ontken ik niet tegen welk stelsel ter wereld bestaan die niet? ?; maar z(j schijnen nijj minder gewichtig dan die welke er tegen elk ander be kend proportioneel kiesstelsel met grond kunnen worden aangevoerd. Juist daarom acht ik het zoo wenscbeljjk er tegen te waken, dat er on< billijke grieven tegen worden ingebracht en, door onjuiste omschrijving der beginselen waarop bet rust of door on. ïlukkige wbordeDkaus, deze onder het-belangnellend publiek van lieverlede zouden veld winnen. Ontvang, geaehte redactie, mijn dank d»t KV UUJ daartoe in uw blad de gelegen heid hebt gegeven. Rotterdam, U Maart 1833. J. A. van Oilse. Opmerking naar aanleiding, .van: Nog een woord over ffare's kiesstelsel door H. J. Biederlack. Vragen des tyds 8e jaargang bla. 292. ? Lezende bo.veugen'oemd opstel, werd ik geheel overtuigd, dat het Hare's-stelsel onveranderd tot allerM slechte praktijken aanleiding kan geven. Daar ik mij echter geheel vereenig mei het stre ven om de 'verkozene afgevaardigden zooveel mogelijk de afspiegeling te doen z\Jn' van de kiezers, dacht ik er over na, hoe dat kiesstelsel zuudu te wijzigen z\jn, zoodat het onrecht tot epn mimimum werd terug gebracht; myns in ziens is dit te verkregen door een eenvoudige verandering, door nametyk, in placts van een kiezer é*n stembriefje te laten invullen met een aantal namen gelijk aan dat der te verkiezen af gevaardigden, lederen kiezer slechts één naam te laten invallen. liet stelsel zoude das in kort hierop neer komen : Het land wordt een groot kiesdistrict. 1) liet 'aafitai kiezers zy 100,000, het aantal afge vaardigden .100. ? De Verkiezing der afgevaardigden heeft ? van allen te gelijk plaats om de twee jaar. Ieder kiezer levert daartoe in de gemeente waar hij .woont een stembriefje in waarop slechts één naam staat. Hy, wiens naam op 1000 of .meer briefjes voor komt is gekozen als afgevaardigde. . Zyn er niet genoeg, dus geen 100, die 1000 of meer stemmen opzien hebben vereenigd,dan zgn zjü verkozm, die verder de meerderheid hebben. De rangorde van ben, die een gelijk aantal stem men hebben, wordt door het lot Bepaald. . Va^en Atajeohentyds plaatsen.; opeto, dan zyn ?zü «TrieraaxtËgdeit, die na deNrerkozenén ds meer >n, die een dergelüke wjjze van idt, zijn de volgende: ing zelf en het opmaken van den ming is zeer eenvoudig. deze wjtat van stemming qiet te kiezers. ^wWfl-heCvior verrawag «rs een Onmogelijkheid aal z(jn een -r,-*,-^'?, l*kv4H»è'ïsunscMn win te wijzen, dat:voigb9chtuiU»ehihg in staat is het land te regeeren, k«n men wel Tan alle verwachten, dat zg -é#« tnattikunnen kiezen, die zy hun behingen en ifog .veelmeer, die van het algemeen toe ver trouwen, De meeste zullen dan veel meer weten. wat *4 wiflen ea daardoor onafhankelijker in bun keuze zijn; terwijl zij by een jnroote keuze met de' handen in het'Mar zittende, Teel eer aan den leiNmd van de politieke drijvers zullen loopen. ?»??.? 3e. Hangt hei van de kiezers zelf af of het stelsel «en^het doel beantwoordt. De meerder heden zsllèn moeten zorgen, dat zjj zich gapast versnipperen, opdat niet een Tan-.hun canma&ten meer dan 1000 stomtoen hebben, want die meer-, dere stemmen lijn verloren: de minderheden zul len zich moeten vereenigen om de 1000 stemmen bij een te brengen; eendracht maakt macht, moet hun leuze zijn; In mttn gedachte zie ik iedere partij het land op zijne wijze in particuliere districten verdeelen. Daar iedere stem hier waarde heeft zal de lauwheid van vroeger door ondervinding wel wüken. -»£,? ??"?" '' ' -Vooral vopr .de «ah noemende liberalen zonde m&'-füifaaitë-* la den eersten-tijd «óideh 'iil'^feSer'geiö^eï.-#wden; wan't een' 'tot.éen gemeenschapiiji-:1hen nog niet ge-een goede leer' ':P. M. Heringa. .';w. ; ' . . . .. ... ? tf tk b«ü teft*h*«r-B«w .mrt'd«n Heer BlêderUek .' '»oa«t«li " Arti TOOT HëSéVeVéiirfdlghetditelwl vann dering vwx d» «m&dmt noodariwlflk is. : ,, Hét ton b*ra *ttn in jwa» d»gw», nn leder «en evenr rpdlfeh«tdMt«l»«l nit4enkt; iemuid het woord to w»igwtn om «Hn m«»ninï tMtoliolitoi» ofoiywpieken. Wt)YMj«n «T wét «Ua*n. »fi .ooft meebtiM btf, dit d* gsbrekklfc* gto^dt «Hlwni aese deugd heeil, dut sy ons voorloapig voor de toflpMilng van elk proportionttl stelsel dat van bet -dUtffttnistelMl U lownyukt. D. ? ? - ? sakon -aohtea w(J pgio» jlor tb»priji; ? d> tailn. OU*ierl.H«riwn e; t»v«n^ook ?De f ransche wenaat beeft een voorstel goedgetenrd, krach^etis hetwelk de leften der beide van hét raad vrjj zullenjcnnnen reizen. Voorts is In den Senait het'wetsontwerp óp den leer plicht weder aan do orde. Jnlée Simon beeft nognaait' zijn. doktrinair,h'beralisme verdedigd conder'.gevojg., Amendementen om één dag inde week hét onderaf te laten rosten, of de school Toor 'godsdienstonlerwQ* beschikbaar te stellen, zelfs een van Buffet om bet L. O. niet verplichNÜd'te maken, werden verworpen. 'In fle Kamer is het rapport'der kommissie be treffende Naqoet's voorstel tot weder toelating der ? echtscheiding ingediend. Het raadt de aan neming daarvan aan. Keu voorstel tot afschaf fing van de woekerwet werd slechts aangenomen; n zooverre het betreft handelszaken, voor het; ittAge, in burgerlijke zaken blijft »Ü behouden. DU dezer dagen benoemde kommütie voor BoysiBt's voorstel tot intrekking' vtei hei kön-i ordaat is büo» uitsluitend uit tegenstanders van kt 'voorstel samengesteld. . De tcrkieziaf van twee monarchalen, ia Oard. ea 'Paj de Calais doei de republtkeiascbe partü l .' .... ... J... ,; . l . . ? jammeren over de verdeeldlieid, waarvan deze nederlaag het gevolg is. In beide arrondissemen ten toch was de meerderheid der kiezers republikeinsoh. De beer Bilgnieres ii als koatroleur in Egypte afgetreden; men meent, dat dit geene verande ring in de werkzaamheden der geramgde kommissie zal ten gevolge hebben. Onder Utr toesi.bt z;jn de efypt&die financiën voorttitgeKaav, doch hoe lang ? dit duren zal, nu de nationale partij ook haar opvatting van het nationale budgetrecht in toepassing zal brengen is niet te gissen. Arabi-Bey werd tot brigade-generaal benoemd. De liberale partti in België behaalde *en over win n ing . te Ostende, die voor baar ven veel ge wicht uk Ofschoon de klerikalen e*n neef van den overleden liberalen afgevaardigde Charles T. Iseghem kandidaat hadden gesteld, werd de heer Charles Janssen* verkozen, In hetengelscheHoogerhuis isbttBorneo Charter ter sprake gekomen. De Lord»hadden niets' dan lof voor deze onderhudscne annexatie. De korrespondentie is aan bet parlement overlegd. Hieruit blükt, dat Spanje en Nederland geen aanspraak maken op souvereiniteit, zoeh zich-renetten tegen engeleche inmengiag..;Volgea8 de enfelsche Regee ring komt 'het verleeneu TS» dit enarter aan de Nurth-BoriiAo-Oompaoy volstrekt u ie t neer op eene engelsehe oiurpatia van. de souvereiniteit over Noord-üorneó. ??/,..''.'' Uit ? Ierland, - graafsehap' Yerny worden weder agrarische misdaden .benohi, waaruit blijkt, dat Het schrikbewind nog_ altijd voortduurt. Deiersche woeltjeeatwi .'zvlle* oen» dis houding der Lords weder versterkt worden in hun opzet. Deze beeren hebben het, besluit van; het Lagerhuis, op voorstel van Qla'dstóoe genomen, waarbij haar kommissie tot onderzoek, naar de werking der Lahdwet veroordeeld werd, als onnut ter zjjde gelegd. De bladen hebben medegedeeld, dat,de Heer ?von Sohlüser, pruisitach gevolmachtigde bij het Vatikaan, een «udiëntie b\j den Pa«s heeft gehad en -Leo hem by die gelegenheid verzekerd neeft dat de Trede met Pruissen reeds zon geteekend zijn, hadde het slechts alleen van hem afgehan gen. Over de beteekenis dier woorden wordt ge twist; mag men hieruit opmaken, dat Leo XIII in z|jn plannen door prelaten of de duitsche centrum-party gedwarsboomd wordt, of was het z\jne bedoeling te kennen te geven, dat Fruissens weinige toegeeflijkheid het werk der verzoening bemoeilijkte? Hen houdt bet er voor, dat de PAUS handelbaarder zou' zijn, indien de centrum partij «net Windthorst aan net hoofd, niet hare bijzondere bedoelingen bad. Terwijl de oppositie tegen het tabaksmonopolie in kracht toeneemt, heeftnetcentraal-komité voor haadel en nijverheid,in Wurtenberg- zieh met n te meerderheid voor. dit ontwerp verklaard. [en Bondsraad rekent men op eene kleine meerderheid. . ' Bismarck is aan buis gebonden en ontving van den Keizer een bezoek, bij welke gelegenheid over den kerkelüken .strijd moet gehandeld zijn geworden. De beide bedaagde mannen heeten op eene minnelijke schikking bitaonder gesteld te zijn. ? Men zegh dat v. Btimarck don aanleg vaneen Eemi?Egnianaal zoo spoedig mogelijk wil tot stand zien komen. De begersche Eerste Kamer heeft het besluit der Tweede Kamer tot opheffing ? der gemengde school verworpen'. De brief des Koniogs heeft dus niet alle uitwerking gemist. De opstand in .Zuid-DaSnatiö is door de Oostenrqksche, troepen zoo goed ^alsonderdrekt Thans zal met meer kracht d»'? Herzogowina Worden gehandeld*. Men verwacht, een .nieuwe krediet-' aanvraag; de'8mJUJocnXdJstottaritoegestaan, zijn verteerden voor de bezetting van enkele punten en het aanleggen van zekert' ptrategjaeh»wjsrken ?warden nog-' fleétge^lUÏMnssi uoodtt geacbt. Montenegro, zoo werd uit Getuige gebeind, ?al zi|n leger mobÜiseeren 'om een sterke grenscordon té verkregen. Uierdoor zouden zQ, die deelnemen aan den opstand in de Herzegowina, genoodzaakt zijn huUwaart» te keereu De tegenspraik is echter niet uitgebleven. in Griekenland is een ministerie Tricoupis tot stand gekomen; door de. benoeming van een lid der oppositie tot voorzitter der Kajgeiy.was het TOnnis Tan het afgetreden ministerie' geveld. '. De kommissie tut de Italiaansche SAuiit beeft de kieiwet (groote tóesiistrikten) by staking van ?temmen verworpen. - De serntin de lizte verkort volgens de eene helft det kommissie te zeer" de rechten der minderheden. Ofschoon nieuwe itt ? hèehtenisneininften . Tan nihilisten worden medegedeeld: en m'en te Odessa eene geheime drukker} ontdekte, ook een pUn op het spoor kwam om. de locomotief,.die Z.Ms. trein moest trekken Tan ontplofbare brandstof te voorzien, ? beeft de-Qzaar op den sterfdag zijns vaders in een open rijtuig dóór Petersburg gereden. , ' Men beweert, dat Slobeleü een berisping Tan den Czaar ontvangen heeft. In elk geval is het zeker, dat de rtssae&é, Kegeering openlijk den generaal niet aanmoediirt. De bladen genieten ?Hhaas -de ?? vrijheid tegen '? het chauvinisme te 4 waarschuwen. ' .-.?-?? .. Kwamen er verleden week berichten volgens welk de Transvaters in den'strijd 'met opgestane inlanders de nederlaag zouden geleden nebben, later bleek, dat de enropeesche bevolking de orde had hersteld.. In den volksra*d van dea Oranjovrijstaat .openbaarde zich/ een anti-engelsche' geest. President .Brand, benoemd tot liet grootkruis der orde-St.'3fiftb*él*en Oeorg,-wilde die ridderorde aannemen,'doen de Raad verleende hem daartoe de Vergunning met de geringe meer derheid van slecht* 6 .{temmen en dat na een zeer' langdurig debat. Het: lUapscbe parlement besloot de hoUandiche taai bQ de beraaduagingen " gebrnifcen. ? ? .?.?>.?. .? . r. .1':IJe amerikaanieb senaat heeft,de m die de Cbinee»n den Amwikanén als aandoen, willen fntükéjj 'door.een j readiB twinütfj.j^ yjw^vóép'van te nemen. Of ïetïtbn«»vi,4*«M m aan Allerlei. ^ ? '. ? , -\' ?? -t ' ? ? ' > . ' ï'-':i;'V -''? De Tweede Kamer nat ? zegt men ? eerst daags uiteen W aemv aan werk. Aannemelijk klinkt echter die beweVgreOM niet tenrf men buiten rekening laat dief veel te lang aaaksébgige oonversiequaesfie, d.. F. m. .de.Vraag, of .verfanging ? van hej gemee>té^k -foor .particulier bezit ran gronden op Java en Madura langer tegenge houden, en . onmogejyk femaakt worden mag door de weigering wn den.«eg*nwoordigen misiiter van kouonien^ om dowr delsidisohe rstteering eene verordering, houdende regelen voor die ver vanging, waar men>Mf verjtJegen mockt, te la ten afltóndig*!.' '" - / . ' ' ' Spoedig zal een jaar versttefceisi zqn, eeden de Commissie voor het ,Kol.,,ï»rjlag Tan 1880 om trent deze aangeUtfenheid rapporteerde, en een zeer stellige oonelusi» ttMnsv- "J- ?? Dese oonelusie. niltfi^i ^kjMvttndwbiA der commissie, drii f ea«ttlT»V 4» linkerzijde, u zoo»*r. in övereenftejfiöitf. »et de ?-?--?wet van 1670 en dat de aanneming er TU met matten* 40 «temmen venekerd te achten is, tl mocht d» aut>, e>uiuiiou»ire party in dece meer door eeae ?eer hooge politiek Uan door de koloniale politiek vau mannen als Elont en Maok»y '!-' ' 'en lei den. Toch bleef de oonoliuie te. B. . schynt de kamer weer ttiteen te suUe. dsr.deze urgente aaak af te doen. Dat hiervoor blondere redenen bestaan, of dat hier ieta achter de schermen plaat> vindt mort de natie wel gaan gelooven; ,dooh, al« ik eene giNug wagen mag, dan ia de óoraaak geene an^ dere dan het bewuctijjit ^ behandeling van dé ooaolnde beteekent eene executie van den minister van koloniën, die reeds aooveel op tynerekeoiog beeft, dat hy, in booge mate toptwaar, niet* cc by en geen «tooMe meer verdragen kan. Kon dit wraJifce hd geamputeerd worden, ionder het kabinet in le»ensgevaar U) brengen, de operaUo werd vermoedelijk niet Ung nitgt* steld ; maar, zoolang dat onseker U, durft men haar niet wel aan; de linkengde niet; omdat ig het knbinet, haren chargé d'affaires, niet mis sen wil, en de regtenyde nog minder, omdat .B er ver de voorkenr aan geeft, door een chaife» d affaires der linkerzijde geregeerd, dan «elve tot regeerea in mora gesteld, en 100 tot de bekente nis van hare onmagt gedwongen te worden. Dui wachten beide af, tot de ttid raad schaft, en mi». scbien de Heer van Landen, een nieuwen chef voor heb Departement van Koloniën opgespoord hebbende, den koning yoor toll aan Baron TM Otototein ,op heid" groot verlof te toheuke, Is loo de stand der «aak, d... i* 't voor d« bevolking van Java en Madura to hop. dat da lieer van Lauden naarstig ïOf'kr ea biunrn kort ijjn man vinde. Amit. 17 Maatt 1H D. De dlicnstie over art, 2 van het wetiontwern tot wijziging der wet op het recht va& zegel, heeft weder eens een vermakelijk staaiye opge* leverd Tan de w^jse, waarop de Tweede Kamer soms ?wetten fabriceert." Dat artikel bepaalde, dat het recht Tan rflf cents voor het quitantie-zegel ten latte komt Tan den schuldenaar en dat, als men verzuimt een quitautie te zegelen, een boete vu f 25 wordt verbeurd. Wie moeit deze boete betalen? Dat was een vraag, waarover men het bqna niet eens dreigde te tollen worden. Het ontwerp bepaalde er nieti van en wilde du» zoowel den debiteur all den crediteur aansprakelijk stellen. Dé heer van Gennep trachtte den Minister van financiën te overtuigen dat de onderteekenaar der quitantie aantprakelflk moest z^n. De minister WQBigde het artikel In dien geest. Doch onmiddellijk werd de discussie daarop -verdaagd en den volgenden morgen waf de heer van Gennep, na een nacht peinzeni, tot de conclusie gekomen dat niet de ondertee? kenaar, maar de schuldeisbher verantwoordelijk was. De Minister nam. ook daarmee genoegen en veranderde z{jn redactie. Neen, zei nu de heer Van der Kaay, de onderteekenaar is de aansprakelgke persoon en mj stelde als amendement voor ongeveer de oude'redactie des Ministers te herstellen. Na kwam de Minister daartegen zelf in verzet en de Kamer nam de nieuwe redactie van den heer van Gennep »an. s ? Is 't wonder dat ia de Kamer «elf,de opmer king werd gehoord,. ?dat het "een ttjT4 manier van wetten maken" was? ? Niét minder ?raar" is de w{jze waarop; decommissie, voor de verzoekschriften haar rapport heeft ingericht over het laatste verzoek van .generaal Van Hof HojjfUn.... ,.1;.^-. ^ f . ?,-..»> Oreï' Ifet oncsTag van den, generaal ? geen woord ? De ?adressant heeft deswege geen be paald verzoek gedaan, ? zegt de coramiwie. Onjuist J)e .adressant" heeft debealiMiag te dien .aanzien' aan de prudentie'der Kamer overgelaten. Nu kan men bêwéeren, dat het toppunfJtan ?pru dentie" it niets te doen. Maar waaróntr,lan ook ten aancien van de kwestie der wreedheden die zelfde ?prudentie" niet in acht genomen ? Da heer Van der Heijden vroeg een enquête; daar voor bestaat geen jrrond, zegt de Commiitie. Pc heer Van der Hevjden beklaagt zich er over door den Minister van Goltstein m Bjjn verdedi ging te zijn belemmerd. Ook ten opzichte Van dit beweren wil de Commissie maar Godi water over Gods akker laten loopen. Doch de com missie wil het adres in handen van dea'ttinUter van Koloniën ttellen, opdat hQ door nadere over legging van stukken, zoo. ze er zijn, de bezwaren van den adressant doe verdwijnen. . Intuuchen zijn het juist de eenzijdige,, inlich tingen van dei»' heer van Goltstein waartegen generaal. Van der Heiden -zijn-boek zdhreêf! Men noemt dat, een weinig banaal, gemand by den duivel ter biecht zenden". Het IlaHdtltblad: W»d«rk.*«rlgh«ld (rrU« htnil«l) -- Het ItieuUlMl vin Hoget I, H, door Xr. J. A. Yin (Kt» Ifituvit Beiierdamtchi Courant: Bloeten «n. riolen (t* RoHonlun). ? Ptrlemwiülra vertligon on pwlemonUlr» rtQtn, I, IL ' ,. ' Htt Vaderland: Hat tnlliUlr o&derwy*. ? . D»;b0nw en lurishting van .de -op»nb»r» en büiondért labelen. Het NitHUi van .dm 'Hof: ^innraarlookde betogen (land- en waterwegen). ? Xndisebe vèrlofgugen. Ar*kttnttkt Courant.- De juak-ïlos. ? Ibten ea gcwiohtra. UtrK\lti)n' Courant: JÜBit*nl»m-feeinrcr-£ftifel. Amittrclamttiit Cfuropti Voorgi»itald«flröïi«i»g In d* bMtMtida Hoe e> K righald 'Dagblad tan Zuid-Bollmd tft "f g«fctóken va»s (A^»n).' ; Standaard: E*n ilInstrt.Mnocl. . , D, Tlji: Bram (als «ooUIht). ^ MlIlu; De lalam in onzen tyd. ? ? 'ÏH . . : , AMSTEL8-MAAGD ALS KOOPVROUW, ?-?"'?'.'.r-i*"/*'-/" Toen voor een paar weken d& voórJi;«chi van B. en W., om een gedeelio-dei'Pbfatage te bestralen en. daarvoor ? een >premie" vnii f1000 van het Genootschap NuUira Arlis Magktra te aanvaarden, riief butjeri^cion groote meerderheid verworpen >v«rd, mocht den althans hopen, dat deze afwijzende.lll»Bchikkingeene leef voor hel BageliJkspHBesMiiK ifib, en het JMt spoedig weder mêX<fcu ke, 247. L C AMSTERDAMMER, voorérteht / by détt.flatd iw verschlhien, blijU lh«fli h« fi^ndeel, Httfelfd* l, waarvoor de Yoorvltter ztah »lel warm wild* isaiwo M <te WéthouoV van publieke werken geea woord ter verdediging sprak, wordt in anderen, veel krosw vorm, nogmaals aanvaard en een nieuwe voordracht anngeboden, die niet anders dan bet hevigst misnoegen by een groot deel der burgerij moet opwekken. , Ziehier de zaak: EÜB consorümu ui den tuin van het Paleis voor VoJksvlyt esploiteereo. Die tuin wordt aan de dde open zijden omgeven door eeo rij huizen met galeryen. Vuor dcie exploitatie slaat in den weg: bet poliüe-bureaulje bij de utrenhtsche poort, «n ter verhooging van haar kansen van sla pten zou wcnschelyk xtjn het leggen vaneen brug over de Siagelgracbt tegenover het Oosteinde. Twee bruggen zouden dan de beide uit einden dier bouwterreinen raken; ? het consortium heeft gelijk, dat is in zijn voordeel. Doch de gemeente en het Consortium staan, om oen uitdrukking van den Heer Scbmitz ie bezigen, niet op «een standpunt van eenheid." M. a. w. wat voor het Consortium wenschelijk is. kan voor de gemeente onaannemelijk zijn. Zoo is het hier indedaad. De nieuwo brug d ie* men begeert moet, oan de Weesperzljde, eren als deze de lijn van den Amstel oever volgen. Dat geschiedt in de oude stad, dot is noodzakelijk ook in de nieuwe. Zoo begeerden dan ook» enkele" leden uit de kom missie van bijstand, dat de brug de Utrechtschezyde en de Sarphotikade verbinden zou. Dit is wenscheiyk uit een oogpunt van alge meen belang ? uit dat der gemeente, niet uit dat van het consortium. Het consortium heett verklaard, bij een brug van de Utrechtschezijde naar de Sarpliatikade geenerlei belang te hebben en niet gezind te zijn tot den bouw daarvan mede te werken. Volkomen juist. Het Consortium, als een ijverig bekwaam exploitant, wil, dat de millijje'nen burgers., die gedurende den loop des tljds van do brug gebruik zullen maken, om naar het oostelijk deel der stad 'zich te spoeden, gedwongen zullen zijn een omweg zich te getroosten ten einde zijn ter reinen te passeeren. Om dit doel te be reiken, om de gemeente over te halen het de hand te leenen, looft het een premie uit van f 45,000 (minus zooveel als de wegruiming van het politie-gebouwtje aan de Utrechtsche poort en de overdracht van den daarbij belioorenden grond waard is).... en zoo zal het geschieden, dat voor enkele duizenden guldens het gemeentebestuur miliioenen voet gangers, die bij voorbeeld den Binnen-Amsl'ol of de Serphatistraat willen bereiken, noodzaakt eerst een uitstapje naar hetVolkspfileia lö maken, opdat de koffiehuizen en winkels daar bevoordeeld worden. In de kommissie van btyatand werd reeds de Opmerking gemaakt, dat de brug aan den Amsteloever behoorde te liggen, omdat ook die aan de Weesperzijde dea oever volgen zou, en wat zegt dienaangaande de memorie /an toelichting tot de voordracht? »Op dien grond, is voor den bouw der brug door ter plaatse wellicht iets te zeggen, maar o. i. ooé op dien grond alleen, waïit de Iloogesluis zal niet zooveel worden verlaagd, dat men van de Sarphatikade, recht door, over die sluis naar den Amslel zal kunnen rijden." Worden nu dergelijke zinnen wezenlijk ter goeder trouw neergeschreven? Is een brug dan alleen voor rijtuigen bestemd? Welk een praatje! Die grond, (het bouwen van een brug aan de Weesperzljdë) zou wellitht de eenige zijn, waarom m.en die aan . do Utrecktschczijde in een rechte lijn met den Amsteloever behoort te leggen. Ziedaar een Dag. Bestuur, dat bij plannen voor bruggebouw zich nret eens herinnert, dut een brug ook voor voetgangers bestemd is, en zoowel voor voetgangers wier doel oostelijk van de brug ligt, als van anderen, die zich naar 't westen wenden. De Hoogesluis zal niet zoo worden inge richt dal door een oprit langs den'Amstel de rijweg, die van buiten naat- de stad leidt, rechtdoor gaat. Waarlijk een (raai uitbreidings plan I Doch wij nemen dit ongeluk als een Icit aan; de brug ter plaatse waar de voetgangers haar noodig hebben, zal dan toch de rijtuigen langs de gebouwen vao het Consortium voe ren: wat wil het meer? Maar ziet, hoezeer in strijd met de onmis kenbare flwc/i«;i van het algemeen belang, zal men nu twee bruggen naast elkander leggen, dat wil zeggen, zoo dicht bij elkaar, dut de zelfde brugwachler beiden bedient. We zien hem al rennen, na een schip door de brug No. l gelaten te hebben, naar brug No. 2, om nog tydig de spil te draaien vóór do steven te zeer nadert. O tweede Dibbels hoe zult ge dan luister verhoogen der fiere Amstclstad. Wel zljt ge geld waard. In u wint onze gemeente duizende guldens en de vlugheid uwer beenen draagt by tot het welslagen van de plannen eens Consortiums l Ia welken tijd leven wij? .Allo waardigheid, alle hoogheid, alle ach ting voor zichzelven schijnt bezweken. Wij 'erlangen niet terug naar dé dagen van vóór '48, maar vragen toch: Amsterdam waar tljo uw patriciërs? De keizerin van Europa is een koopvrouw geworden, die overvraagt en afdingt, die handel drijft in, ? t Is een nieuw artikel, ?', in plaveisel, in weggen, ja ook in oude politie gebouwtjes. Luister slechts: >Da commissie voor het Consortium ia rich bewust, dat, komt geen ?chikkiag tot staod, iB over den grond aan het politiebarean aan het Weatein&niel nl kunnen beshikkan." 't Is haar fis bshoortyjs: ingepeperd: ?45000 gld. voor de brug plu politiegaent. «I.... VB laten het patiiie, vUk twr^uwlnwi siaaVea tfj wit (Henf hoek niet naar. u_w^wensch (u 't belang'der omgeving) voltoöien.^w-^Jtv , Maar net Consortium weet met wie het (e doen beeft, >... «n «egt; ik ken uw kooplust, uw speculeerën" op een zuinkje.... ge krijgt de 45.000, gld. mits dan ook de brug zoo ge legen, dat da honderduizenden en muloenen de deuren vaa OOM ctlé's worden langs ge voerd. . _, Top! zegt de keizerin van Europa, en thuis gekomen Duistert ze tot de buiagenooten, geluk in de memorie staat te lezen: Wij Rebben esn prachtig zaakje van ons poliüeburemilje gemaakt; immers»wij houden ons overtuigd, dat indien hel poliüe-bureau niet verwijderd wordt, het naast de voorge schreven bebouwing voorzeker misstaan zal ea dot verwydcriog daarvan mitsdien wclstandshalve wenschelgk is". We hebben dus goed gekolfd en kragen nog aardig wat, voor iets, det eigenlijk geen cent waard is. Laat ons hopen, dat de huisgenooten nog niet geheel hun vorstelijke afkomst vergeten zijn. Is dat het geval, dan zullen zy goed vinden to bepalen, dat, aangezien de plannen van het Consortium in het algemeen belang zijn, daar zij een deel der stad tot hoogeren bloei en luister zullen brengen, het poliliegebouwije in ieder geval verwijderd zal wor den; dat de daar gelegen gronden tegen normale» prijs aan het Consortium moeten worden afgestaan, en dat de gemeente zoo spoedig mogelijk den veel te lang verzuimden plicht zal vervullen om een brug te leggen. ter plaatse waar dat behoort. Voorts zullen zü, raadsleden, B. en W, uitnoodigen een brief aan het Consortium to schrijven om hun verontschuldigingen aan te bieden, dat zij een oopenblik hun hooge positie vergetende met een Consortium in konKurritntie zijn getreden. Nu zij zich weer herinneren dat een Consortium op geheel andere wijs voor de belangen der aandeel houders, dan een gemeenteraad voor de be langen der burgers heeft te zorgen, beloven zij, in 't vervolg, den eerbied aan Amstels stedemaagd verschuldigd, niet weder uit het oog te zullen verliezen. SWYCHT UTRECHT. 't Is ongelooflijk maar waar: het Dag. Bestuur der gemeente hoeft ernstig overwogen o? ?Swycht Utrecht" dio thr.ua deel uitmaakt van het Boelen Hotel, behouden kan blijven. \Vü zijn terecht dankbaar voor dit toeken van beterschap en wetiacheu B. on W. en onzen lezers, die huil stad liefhebben ei' geluk mee. Daar komt leven. Maar er is meer. Hei Nieuws van den Dag dat zonder protest den N. Z. Voorburgwal hoor de vonnissen, spreekt de hoop uit, dat de stad ?Swycht Utrecht" zal koopen en in geen geval de aangrenzende watervlakte zal verlcoopen. Zelfs het Handelsblad stelt zioh slagvaardig om .Swycht Utrecht" te behouden. ?Swycht Utrecht" ?-het oude verbiyfsel der oude wal len, ? wordt dus niet gesloopt. Wie zal het zeg gen ? Wü hebben do redevoering vau don Heer Schmitz over deze zaak nog niet gehoord ? en dan B. en W., hoe gehecht aan den toren, kannen voor het omleggend watervlak f 100 p. vierk. meter maken. In de voordracht leest men dan ook, ?dat de afbraak van den toren, in zoo goeden staat mo gelijk, kosteloos -aan de Gemeente zal worden afgestaan." De steenen en halken gaan das naar den stadstimmertuin .... tot er een voorstel- zal komen om hem elders te herbouwen. Waar? Op het Funen, by de Haarlemmerpoort, in het Leidsche Bosch.... 't wordt niet gezegd.... ?óp één geheel andere plaats." Zoo lezen wg; Vis een aardig denkbeeld l Hier is voor den Raad slechts een zaak te doen. Het wator water te laten blijven en de toren den toren. De Heer Hahn is eeu beschaafd man, die, wetende dat elk beschaafd (Amsterdammer er pr^js op stelt dat ?Swycht Utrecht" bhjft waar het zooveel eeuwen heeft gestaan, zeer wel te vinden zal zijn om togen behoorlijke schadeloosstelling zyn eigendomsrecht over te dragen. Dan hebben B. en W., Het Nieuws v. d. Dag, Het Handels blad, en wü ? dan heeft ieder zijn zin, ook de stcdemaagd, voor wie een kleine vertroosting in onze dagen van watervrees en eigenaardige liefde voor ?het acsthütiek" geea overdaad mag heeten. toeft: b UIT DE MAASSTAD. Rotterdam, 16 Miiart Na eeno vergelijking van het officieel verslag dor raadszitting YAU den 9eu dezei- met het ver slag dei- jy. K. Cl., waarvan ik in mij a yon'geu brief molding maakte, heb ik tot mijn spyt wei nig roden dit laatste ?onjuistheid" te verwijten en iets terug te nemen van hetgeen ik over de interpellatie van dr. Bleurs en het antwoord van don burgemeester heb gezegd. De zinsneden in dat antwoord, die mjj in t bizonder aanstoot hebbon gegeven, zijn zelfs geheel woordelijk in het officieel verslag terug te vinden l Wagenladders met vangzeil, respiratoren en rookhelnien moe ton bij het eerste alarm uitrukken en bij eiken brand aanwezig zijn, en de burgemeester gelooft dat zij bij de meeste branden niet ontbreken. Wil men nog overtuigender bewijs dat do inrichting onzer brandweer niet deugt, als het hoofd der gemeente openlijk verklaart, dat hij wel gelooft dat in de m e e s t e gevallen een voorschrift gevolgd wordt, hetwelk voor alle ge vallen is verplichtend gesteld? Wat baten de uitatekendste readingtoestellen, als zQ niet zon der eenige uitzondering Steeds het eerst, althans zoo spoedig mogelijk, op de plaats des gevaars zijn met alleen, maar vergezeld ook van net be dieningspersoneel, dat er me.de weet om te gaan ? Dat ook vooral dit laatste* ontbreekt, is o. a. bij de treurige ramp in de Vondelstraat gebleken: toen er eindelijk een wagenladder was, wist nie mand er zioh van te bedienen t . Uitdrukkelijk is 't niet door den burgemeester gezegd, maar uit da opsomming der hier ter stede aanwezige reddingstoestellen in het ant woord op do liatïte inteiyelktie, terwijl het ant woord op de interpellatie van l December 1.11 niets daarvan inhield, zon men mogen afleiden dat de vermeerdering dier toestellen een onmiddeljjk gevolg is geweest van den brand ia de YondelstraM. Hoge nu de brand op de Seheepmakershaven ten gevolge hebben, dat er ook voor een bediening«per»on*el word* zorg gedra gen en de borgemeesUr slet meer benoeve te g e l O o v « n, m»ar steeds stellig verzekeren kunne dat het personeel s$n pliobt vervalt De waar schuwingen der laatste acht maanden waren waarlijk ernstig genoeg om in deze terstond name» nerer UeVai VUnVon goed, waar «n trfet mear (SAO* 4e Mtter njj Tiet zeggen) M geilt in waarheid sje buist-MMC«ie7op te todea. Die Terwwhtfnfkeeft ifl niet beeohasund. üj, correspondeert in niet ia bét* «duimen logewfo en hy weet daa ook volstee» niet hoeveel er aan de gevraagde inteekensom v*a f 120.000, in coupons en aaranüebewljzen' ontbreekt, maar zeker fa hf niet ver van de waar heid als hfl dit verschil op ttendnjienden raamt. Niettemin beeft de commissie Dinsdagavond be kend gemaakt, dat de Ddttche opera in t vol gende jaar, net 16 voonteUingen der Fransobe opera uit den Haag, zal worden voortgezet Voor dat besluit heeft S) aanspraak op de dankbaar heid van het kunsthevend publiek onzer stad, maar ook op s$ne medewemng om haar de ver vulling harer moeihjke taak mogelDk te maken. Want moeilijk is die taak zeker, niet 't minst om de groote ver*ntwoordelQkheid voor de toekomst, weUte daardoor op hare schouders rut. Slaagt z$ niet, dan is toch meer dan waarschyoUik daarmede de dood der opera bezegeld. Dit is % ea niet de fioa:tdeele rlaico der commissie, wat de zaak bovenal bacheUjk maakt Is de oommistie niet daarvan doordrongen, en laat tij zich door de vrees voor finaneieele nadeelen tot misplaatste zuinigheid verleiden, dan is t gevaar teer groot dat onze opera haar laatste levensjaar intreedt. Eene goede bezetting maakt zonder eenigen twtffel groote uitgaven noodzakelijk, maar bet waarborgt aan den anderen kant eene groote recette, terwijl bij een gebrekkig per soneel, dat ook geld kost, de schouwburg ledig bluft. Zuinigheid zou hier dus niet slechts de wjjsbeid bedriegen, maar waarschijnlijk ook onze niet genoeg te waardeereu Opera, met alles wat daarmede voor het muzikaal genot in onze stad samenhangt, voor goed in den grond boren.< Van harte is t daarom te hopen dat de wyihoid van het beheer der commissie de kloekheid moge evenaren van haar besluit, om op eigen risico do exploitatie der Opera voort te zetten. De lezers mijner brieven zullen zich herinneren, dat vóór weinige weken in onzen gemeenteraad op eene voor het schooltoezicht vrijvinnige wijze de veitrngmg is aan do kaak gesteld, welke het bouwen van nieuwe scholen ondergaat tengevolge van de bepaling der oadwwyêwet, dat dehestek'kon door den districta-soboolopzicner moeten \vor-? den goedgekeurd. Daar Aexe ambtenaren op 't gebieofder bouwkundoleeken zijn, wasser 'tuatuorlyk dat zy zich door deze verplichting bezwaard gevoelden. Welnu, zeide de minister Siz, zendt uwe bestekken dun ann den specinlen deskundige van mijn departement en 't bezwaar zal opgehe ven zyn. liet gevolg was, dat deze ambtunaar weldra begraven werd onder een rüitenbru'berg van . schoolbouwplannen, waardoor hu zich nooit zal kunnen dooreten, en dat het stichten vau' nieuwe schoollokalen, in bijna 'olke gemeente zoo dringend noodzakelijk, op betreurenswoardifie wijze vertraagd wordt. Dio toestand ei.scht drin gend verandering; dasrover ztjn allen het eens, en van den nieuwen minister van bianenlaudscho zaken, zoo meende men, was die. verandering stellig te verwachten. Mag men het Vaderland gelooTcn, dan is do eerste stap van don nieuwen titularis in ? die richting niet zeer gelukkig; bü circulaire zou mr. Hordifk den districtaschoolopzicuers namelijk herinnerd hebben, dat volgens art. 50 der onderwijswet zij zelven de be stekken moeten goedkeuren l Alsof dit niet juist de moeilijkheid was, waarop ztf vroeger stieten en waaruit de minister Siz hen, al was 't ook op gebrekkige wqze, trachtte te verlossen. Zonder twüfel, de wet is op dit punt duidelijk, maar ouder dan de wet van 1878 is de bekende JRomeinsche rechtsregel: tot heb^nmogehïke il nwm*p4. gehouden. G. UIT DE BISSCHOPSTAD. Met leedwezen verneem ik dat de Utrechtsche Gemeentraad ??het verzoek der Brhotnrburgcom'misaie om subsidie heeft gewezen van de hand. De reden moet zgn dat de schouwburgcommissie haar verzoek schreef op een gewoon stuk papier en niet op een van het slechtste soort papier dat bestaat en dat men gewoon is gezegeld papier te nemen. Dat papier is niet skcht omdat het ge zegeld is, maar ofschoon het gezegeld is. 't Is zeker van eene schonwburgcommissie onvergeef lijk dat ze zóó de vormen uit het oog verliest en van den gemeenteraad is het zeer vergeeflijk dat de leden zóó op de vormen letten. De zaak ware gemakkelijk te verhelpen door nogmaals het ver zoek ta doen op zoo'n slecht stukje papier dat gezegeld is. Of het haten zal? Ik betwijfel bet Zoonia by eene vorige gelegenheid is gebleken nemen de aandeelhouders in de sehouwburgvereeniging geen deel aan de stemming; die aandeel houders zyn natuurlek de veorstanders en de te genstanders hebben vry spel. . Men heeft heden belangrijke sommen toegestaan voor het onderwas. Ik loof en prys dat zeer, maar waarom dan niet een! heel kleine subsidie aan die schouwburgverwniging. Do burgerij juicht de schouwburgcommisue toe eu peeft ruimschoots blijken Tan belangstelling; da vertegenwoordigers der burgerij ontzeggen dio commissie elk blijk van belangstelling. Toen men vroeger een veel slechteren schouwburg liad gaf de gemeente wél subsidie. Nu men met veel moeite on veel zor gen een beteren heeft ingericht geeft men géoa geve, «n die nbsidie zal voor de ge«?wte goede vriclrten afwerpen. Maar ? «n ds* is van 4e Utr. schoujrbnrgoosamiasie niet an ders te verwachten ? men geve stukken als het OMM week htor vertoonde Zonltr naam van 'sassen, trouwens afle stukken van Faassen afin daartoe mtmnntend gesehfkt Bet volk eafln geen kroegen zitten, een «otd stak «kn, zich ?mnzeeren, en wie zal leggen hoeveel goede in drukken ontvangen. uw Retterdamseha versJaggerer heeft Zender naomneÓM besproken. Hij mom bêwéeren, dat a»n de volksklkne wel «l te sterk dVfteaw «?Ofe is toegekend, het werk komt jmst als loodaeug een eerste plaats toe by era* volksToonteffing. Zeker zal het Tolk zkh amuawerea zooal* Oc meen dat velen die zioh niet; gaarne tot net volk zouden gerekend tien zjeh ook amu seerden. .Zeker xQn er aanmerkingen te ma ken, maar Paatsen heeft weer «en stak geleverd dat getuigt van zijn tooneelkennis en van zQne tooneelervartng. Hij weet de tooneelen te geven die het publiek pakken «n de acteurs en actrices speelden hunne rollen zeer verdienstelijk. ? *?. Men heeft de opmerking gemaakt dat Paassen in Annemie de lüdensgeschiedenis vaa een onteerd meisje, in Zonder naam do gescniedeniz van een onecht kind behandeld heeft. Maar komen die toestanden helaas l ook hier te land» niet al te dïkwyls voor, on leveren zij daarom niet eeu geschikte stof om die maatschappelijke kwaal met al hare gevolgen ten tooneele te voeren? In ieder geval mogen wy ons verheugen dat de maatfchappelyke kwalen waaraan alle fransche stukkeu lijden, hier te lande niet inheemsch zy'u. En dat in ecu stuk ab Zonder naam aan de volkiklavse de beau róle wordt toege kend is natuuriyk omdat i)j iu zulke omatandjgheden ook waarlijk de btaii róle speelt De rijke moffo zich met zijn geld olie gemakken, alle weelde, alle genot kunnen verwerven, op het volk moet het goed werken als het ziot dat hu i-.:h niet alles voor dat geld verschenen kan. ,17 Maart 1882. Jan de Bisschop. Een W)4nt4tth>ekotttlD*wTOonvooiiraardeIjjke holdt fma de) flninniefiln fnmmitzlrt voor het voortbestaan der operal Zij heeft ? zoo schreef £k in m{JD brief ? sa d« gelegen ihaid Wanrom geeft men geen èüïSt$e? In h<?t on derhavig geval natuurlijk om dat zegeltje eu dat is volkomen in den haak. Een verzoek aan een gemeenteraad geschreven op geen zegeltje is niet ontvankelijk. Maar als het nu wel op een zegeltje staat ? Dan kan er geen subsidie gegeven worden omdat een schouwburg onzedelijk is, of onzedelijkheid voedt Als dat zoo is, dan moesten die tegenstemmers zoo spoedig mogehjk dien schouw burg uit onze stad trachten te bannen, want dan gaan er iedere week velen ten yerderve. Een tweede argument heb ik hooren noemen: als men den schouwburg subsidie geeft komt morgen b. v. Tivoli ook om subsidie. Dat argu ment vat ik niet. Toor den schouwburg zon ik een subsidie verlangen, niet om dat het een plaats is van uitspanning, maar omdat kerk, tooneel en sehool het drietal zijn tot ontwikkeling, tot ver edeling, tot beschaving. En als Tivoli dan zegt: ik geef ook tooneel voorstellingen? Dan moet het antwoord zijn: juist' om die tooneel voorstellingen alleen verdient gij geen ondersteuning. Ik hehonlangs nogmaals een tooneelvoorstellïng, en wel een volksvoorstellinjc op Zondag van het Utr. Variété gezelschap bijgewoond. Dio voorstelling heeft mQ geleerd, dat op Zondag tooneelvoorsteilingen voor het volk zeer gewenaoht z{ja. Het ff t t »_- A. 1. _ -l.J .? Jl _ 3! il... voor ben geen nüsjpanniBgeti. Thuis zitten gaat niet, want de Zondag is-hun eemge uitf<tan$3ag. En uitgaan dat soa besteen in thais Wijven u natuurlijk onbestaanbaar. Maar waarheen. De voJkavoonselliagen hebben bewezen dat het volk die gaarne bijwoont, maar zijn ie van de kracht vamhet Utr. Variété «zeisefaap daa beantwoor den z(J niet aan het doel .Door snüke voorstel lingen wordt men niet beter, leert men niets, loeit men geen enkele snaar ia- kat gemoed trillen. MÜlioenen-jeJrttmwen, de schrik der zeoBn «n dsrgelipten zullen niets goeds uitwerken, dan ket ne gatieve goed dat het volk niet la een kroeg den Zondag-atoad doorbrengt La*t de gemeente ? en dat soa wQsvwonioli B$a ? aan de Utr. sobouwourgoommissie een ruimer eabaidie geven, maar onder verplichting dat RU i" de wint^TTniflTtiltn dee Zondagt ? om de> PRAATJES OVER BOUWKUNST. H. Vóór wö tot de beschouwing van het Dichterkwarlier en zün omgeving overgaan, achten wy hot onzen plicht nog een tweetal gevels in de Kal verstraal te bespreken, waarvan sedert onze laatste wandeling het omhulsel verdween, dat ze zoo langen tijd aan de nieuwsgierige blikken der voorbijgangers ontrokken had. - - -.' In één der aan elkander grenzende perceelen heeft de van ouds vermaarde «lekkere" bakker zjjn nering gevestigd. De gevel van dit gebouw heeft ons nog versterkt in onze meening, dat, wat architectuur betreft, de Kalverslraat zeer stiefmoederlijk wordt bedoeld. De portland-cement speelt ook hier w«Jer de rol, die aan gehouwen steen was toe gedacht en het geheel zal er niet toe bijdragen, den smaak van het publiek te veredelen. De ontwerper van het Kleedennaftazy'n, dat aan den bakkerswinkel paalt, heeft gelukkig bijna overal echte materialen gebruikt, zeker in onzen tijd van surrogaten een verblijdend verschijnsel. Dat ech ter het toepassen van echte materialen alléén, nog niet tot een bevredigend resultaat leidt, zal den beschouwer'aanstonds moeten opvallen. Het bo vendeel van den gevel toch geeft den indruk alsof h«t fceheel rust op een spieielrvit, wat zeker geen stabiel effect maakt. Wel heeft men getracht het bestaan van den dragenden, ijzeren balie ccnigszins van buiten uit te drukken, doch men is hier niet voldoende in kunnen slaccn, im mers gebronsd hout is nog geen ijzer. vV"at het gedeelte boven de winkelpui betreft, hierop zou men kunnen toepassen, het: .Ce ne sont o^ie festons, ce ne sont qu' aslragales" van Boileau. De a'l te groote rijkdom aan beeldhouwwerk daar ten toon gespreid, maakt, dat de indruk van ver warring ontstaat, wat toch niet de bedoeling van den ontwerper kan zyn geweest. Aan één bepaalden slyl heeft men zich niet gebonden geacht en kapiteelcn uit Egypte geplaatst onder een erker, die met motie ven ten o!eelc uit de Middeleeuwen, ten declo uit de laat-Rcnaissance is saamgestcld, terwijl over den ge- . heelen gevel de weelderige ornamentiek derNieuwFranschu school met kwistige hand is uitgestrooid. Dat het met een dergelijke combinatie onmogelijk was een harmoniesch geheel voort te brengen, be hoeft geen betoog. Toch maakt deze gevel door zijn keurige afwerking en goed beeldhouwwerk een aangenamen indruk, daar hij het bewijs levert, dat men streefde iets goeds voort te brengen. AVy verlaten nu de Kalverstraat en begeven' ons naar het Vondelkwartier, waar allereerst de in aanbouw zijnde Hervormde Kerk onze aandacht trekt. Ook hier is duidelijk des ontwerpers stre ven naar oorspronkelijkheid waar te nemen, doch zooals Goelhc''zugt:> ?Es irrt der Mcnsch, so lang' Cl' «Ivr'hl!" Waarom toch moest een Hervormde .kerk in ütic') massieve vormen worden opgetrokken, als goUl het een bankgebouw, waar aardschu schatten voor den moker des inbrekers beveiligd moeten liggen? Toen nog slechts het benedenste gedeelte van den bouw gereed was, kon men van naïvo vnnrbijcangers allerlei gissingen omtrent de bcct.Mn.-'na vornpnipn; weinigen vermoedden er een tSrdei vrc^es'ïil. Üe J^to^n" die in het bovendeel geplaatst zyn, ?waarschy'nluic pni uu! ï^a».1' , ter wat meer aan te geven, passen afbizondër slecht bü het overige. Een zonderling denkbeeld voorwaar, 13de eeuwBche vensters te plaatsen tusschcn een laat-Rcnaissance rtistiekbouw en deze te bekroonen ten deele met do gebogen daken van het Louvro, ton deele mét den koepel des Invalides te Parijs l De groote Hendrik de Keyser heeft ons in de Wester- Zuider- en Noorder-Kerk tvpcn van Hervormde Kerken geschapen, die lot dusverre nimmer zyn overtroffen. Het is, dunkt ons, te bejammeren, dat de ontwerper van ons elfde kerk gebouw zich niet door die schoone voorbeelden heeft laten inspireeren. Aan de overzijde der Tesselschadestraat verrees hel nieuwe Diakonic Weeshuis, dat zeker zeer soliede en practisch gebouwd is, maar alles behalve fraai is te noemen. Nu moge fraaiheid voor een Weeshuis slechts bijzaak zijn, men had toch moeten bedenken, dat een gebouw op zulk een stand, en dat bestemd is lange jaren dienst Ie doen, nog wel iets meer dan een zuivere utUileileiUbóuw had mogen zijn. Waar nog een schuchtere poging gewaagd is, eenig ornament aan te brengen, was men al zeer ongelukkig. Wijzen wij slechts op de topgevels, de deurbekrooningen en sommige vensier traceeringen. , De TesnelschadeatraaL die aan zuiveren speculatiegeest haar ontstaan dankt, is ook grootêndeels op zeer speculatieve, wyze bebouwd. Ben uitzon dering maakt het ?rationeele" huis oamiddeUJk achter de kerk gelegen. Ook het woonhuis op den hoek van de Vondelstraat,», bet bekrompen terrein in aanmerking genomen vrij wel geslaagd, al zou men den onderbouw wat forscher, het dakvenster wat fijner wenschen. Wat toch kan de oorzaak zijn dat de Vondelstraat de eenige onzer nisniwe ztraUsi ia, die één vriendelüken indruk maaktf Wü fêkwven, voortorM de slechts |edeelt«Ujk« bebouwmg van de ééne züde, (die den speculatiebouwers een ergemii is, ata sij denken aan dea kostelijke» girona, di* dóz renteloos %t) en ten tweede dat aejtVondelatraat aan beide «inden door een gebouw afgesloten » ea dm het oog «en een vraikon nHtfUBt Al zin Tut. een arcbJlectoniach oogpunt op de .sta-in-den-wer' vflia in bet begin, froveaanmerkjnieo te zoaken, toch zouden wy haar uoode tien verdwijnen, daar zü oorzaak is geweest, dat cte gemeente-ambtenaren voor een oog«nbi& de twlieUoasde linjaal ter zijde moesten lezten. De drie woonhuizen, waar de Prins onzer dicbr teren tusschen- Teseelschade en Anna Vondel prakt, maken een zeer vriendelükeu indruk on behopren wel tot hel beste wat de ?rede gevende" richting in de bouwkunst ons in de katate jaren te tien gaf. Het woonhuis daarnaast, onlangs opgetrokken, maakt met zijn onberedeneerd aangeplakte kolom men, die wy' straks aan het Vondclpaviliocn zullen terugzien en die hier, spottende met alle regelen der kunat .naar behoefte" xijn ingekort, een treu rig figuur. Waarom hier niel de hulp van eon architect ingeroepen? Met lof moeten wü gewagen van enkele woon huizen, in het midden der straat, waarbij men getracht heeft de Fransche vroeg-Gothieke vormen mheemsch te maken. Het beste gebouw, dat ds Vondelstraat aan te wijzen hoeft, is onzes inziens het Café Vondel, dat hoogst pittoresk en met zijn erker en torentje goed in den styl volgehouden B. Het inwendige beantwoordt echter helaas gccozinz aan de hooggespan- nen verwachtingen -van dea bezoeker en is verre van gezellig. De R. K. Kerk aan het einde der Vondelstraax is een zeer gelukkig gebouw. 'De .oriëntering'4 eischte, dat hel koor aan de slad&ijde geplaatst werd, wat voorzeker te bejammeren is. Do toren is wat eentonig; van kleur door de leibeklceding, die door de houtconstructie niet te vermijden was, doch elegant van silhouet Het inwendige za! eerst als net van passende kcrkmeubelen voorzien is, tot zijn recht komen. Vermakelijk is het te zien, hoc een zeer proza ïsch zinkwerker eenige middeleeuwache waterspuwers van zeer moderne zinken afvoerpijpen voorzien heeft. De pastorie, met haar hoogroqdcn tint en uiterst nuchtere vormen is van veel minder gehalte daa de kerk en doet denken aan de huizen, die men in de Duitschc voorsteden in groote getale aan-. treft. Het huis naast de pastorie is meer vreemd dan mooi en men zou met vermoeden, dat dezelfde hand, die de kerk, het Café Vondel en de Vondellmlzen schiep ook, hier werkzaam geweest is. De verlengde Vondclstraat die wü nu betrcdea vertoont aan' de zijde van de Vondetkadt; weder een aantal scheppingen van bouwjpeculantcn. Laat ons hopen, dat ? de gcrcl van de nieuwe Manege, die, naar men zegt, hier zal 'verrijzen, hierop een gunstige uitzondering zal mogen na ken en beter zal zyn, dan het inwendige van dat gebouw, welks ijzeren stalionsbekappinB kwalijk past by de vrü smakelooze orncnu'iiten, die tegen de muren geplakt zyn. Aan de overzijde is men thans bezig een drie tal woonhuizen op_te richten, die geen van allen door schoonheid uitmunten. Het middelste der drie is te beschouwen als een mislukte poging om de vormen der Duitsche Renaissance te wingen) in het keurslijf der timmertaans-architectuur. Het gebouw aan de stadszyde schijnt geheel oj. de ,rationeelè" wijze te worden opgetrokken. Het .Rica n'est beau que Ie vrai" wordt hier echter gelogenstraft. Het hockgebouw aan den ingang van hét Vondelpark heeft een vriendelijk aanzien/ zij dank zyn hizondcr gunstige ligging. Ten slotte wenschen wn vluchtig het PavüjoeP in hel Vondelpark te beschouwen. '; Dit gebouw is een niet zeer gelukkige copie van het hetende Cur-Salon in Weeneh. Zelfs nog In deze gebrekkige navolging zijn sporen van de schoonheid van het oorspronkelijke te ontdekken, waartee vooral de terrassen en de ruimte ju. ds).. ?alen veel bydraeen. Behalve de breede aanleg v heeft echter het Paviljoen met zijn prototype niets gemeen. De groote bogen in den gevel, die op de dunne kolommctjes rusten, maken een onaangenaam effect, terwijl de koepels op de zij torens, aan slaapmutsen doen denken en de bokrooning der middenpartij beneden kritiek is. Zeker zou het wcnscheHjk zyn, dat door wat kleur de . schrille witheid der muren van het inwendige werd getemperd. Wij wenschen nu een oogenblik in het Vondelpark uit te rusten van onzen tocht, om daarna later, onzen weg langs de Stadhouderskade nemende, onze wandelingen voort te zetten Duplex ACHTSTE FELIXCONCERT. Een Hollandsen kunstenaar, te Parijs woon achtig, de Heer Louia Coenen eu Mevr. SchnnttCzaui, eene zangeres, hier ter stede genoegzaam bekend, heten zich Vrijdag 10 dezer op bovenge noemd concert hooren. Als hoofduummer speelde de Heer Coenen Beethoven'» vierde Pianoconcert met de cadensen van Rubinsteia. Men ziet dus dat de virtuoos zich beweegt in de goede klassieke school. Zjjiie voordracht was, wat het technische ge ,eel te aangaat, onbervpelijk; het muzikale gedeelte leed echter eenigez us aan agi tatie, vooral na de orkestrale inleiding van het eerste Allegro ; later herstelde de lieer Coeneu het evenwicht, zoodat vooral de fiuiUe byzonder schoon werd gespeeld. Is het y'delueid van den virtuoos dat hij, om meer mét eene schitterende techniek te kunnen ? woekeren, de cadenzen vau Rubinstem koos boven die van Beethoven zelven? Ons dunkt dat wan neer de componist zelf cadenzen bü zijne coïteer1ieii «flhrin, e??? d» voorkeur verdienen boven nummer. T»U Rubinstein en Chopin, verwierven den heer Coenen veel byval ; zij werden ook muzikaal zeer goed gespeeld. Mevr. Schmitt-Czani droeg voor een aria uit Gützv Her Widerapenstigen Zühmung en in bet tweede deel eeltige Hongaarsche Liederen, Hare voordracht is gevoelvol en do stem heeft eene aanzienlijke mate .van .kracht; de omyaug ' «ehter is niet buitengewoon groot Zeer te roemen valt de keuze harer stukken; noch de aria noch da liederen waren hier ter stede bekend, zoodat men Mevr. Scbmit-Czani duuk mag wijten voor de kennismaking ; z^ zijn het ten volle waaid. De orkestverken van dea avond waren, vijfde symphónie van Rubinstem, een fragment -uit Lorden van Max Bruch en de ouvei-ture König Stepka» van Beethoven. De laatitgenoemde twee werken zün genoegzaam bekend; de symphónie van Bnbiortein genoot echter cene eerste uitvoering. ? Ondanks de talrijke schoonheden, die men. bfl eene eerste auditie reeds kan waarnemen, ge looven wü toch niet dat Rnbihsteius lutate opus zoo veel sympataie zal ondervinden als zfjoe' Oceansympbonie. Het breede en imposante, dat deze kenmerkt vindt men in zijne vyfde niet terag. Blökbaar moet z(j tot de pTOgrammamueiefc gerekend worden, doch dan hadden wg gaarne eene Ingevoegde verklaring op het programma gevonden, snnder dat is het den toehoorder, niet recht dmdsiijk waarom «enige melodiën gebruikt Worden, die, wat adel en r\jkdom van .gedachte aangaat niet in bet kader eener symphónie thuii bebooren* ? A^n sohoone klankeffecten is bet werk ruk, zoodat het in dit opzicht niet byzyna voorganger» behoeft onder te doen. De uitvoering was, in aanmerking genome» dat slechts twee repetitiBn zQa gehouden, alles zins verdJenstehj*", zeker »al het werk bfl meerdere bekendheid gladder van stapel loopen. i L" i l