Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 250
i:
II
Iu t Handelsblad van Zondag 2 April komt
e< u nieuwe aanval voor tegen do
MulUtuli-ooinuii*it. Ditmnal van do Uedftclie telve.
De toon YHD dit «tuk i* i" soiantifie ppwchMn
ee.u Rrwut liltil niet waardig. terwtil do bedoeling
van dtn tclirijvor 'f van de ich\JMM, wo t
«x-n urvUukt van kolkkiiaven arbuwi mocht lyu,
aitoatilük u : M uli at uit te verkleinen.
l l«t UwideUblad'wil ftlleen Oen echrkver oeren,
liet den denker, den w|j»g«er, maar vooral niet
den nmit4>lmir vnn LelmV.
Want ïlulutuli ia owiüM te werk gegaan. H3
lniU «? op moeten letteu dat de
Gonverneur-Oeuerajil 'i goheul van Iinuleude to lesturen eu te
uveniru lisd. Ztfn ontslrfg to vragvu toen hy
t\)n xin niet krevir, was niet anders aan de daaa
\«u een kupjiig kind, volstrekt Liet die vnn een
man, wien h. t hart on do ri-ohto plant» mit. Zoo
Mftrtvkt het Handelsblad op 2 Ajiril 1682!!
Hen mug zich nfrraceir. Hwh xuen aan T
U«d den Max Havelaar wel eens goed
i? Zoo jn, hoo kut» wen dun, zoo
on«unta va u ovcryling, aan Hu relaart ztjtta, swok«.r
Ikoft liy niet alle middelen om lot mmuelijku
ojljdfin* v«,a 'tbostuondo euvel te komen uitga
lmt, nlvoreiis tot den uitentten atap over to
Ja voorz-kor, h\J hoeft nlles beproefd wat in
«ijue rontlit lag, om de onderdrukking van den
J » va AU te doen ophouden, xonder daarom MUVO
aanvankelijk do positie vau vrouw eu kinderen
in de \vangfichaM te et* Hen.
Eeret toen tl i t Ituttte oLverm\jd«HJk werd, hesft
hy het zware offer gebracht.
't 1 1» n delsblad veitelt ons vorder dnt Donwes
Dekier, onder '» hand», 't Gouverneurschap van
St. EiuUtius werd aaiixeboden, nis een soort
vaa jiUibter op de wonde kern te Lebak gealageu,
en dut dit postje door hem van de haud werd
gewoon.
Het vindt dit ?respedwidrig" van den man
die toch eigenthjk ongelijk had gehad met heen
te gaan van Lebiik en acht deze aanbieding van
de ïydo van 't Gouvernement reods «atisUiktio
' genoeg, met r dan satisfaktieü
Alt men dit olies leest, moet men «ch afvra
gen: waar 't rechtsgevoel bij 't H. schuilt? Ik
?weet niet of dit peheele verbaal van 't
gonverr.eajent ron St, Enstntius waar is of niet,
maar noo Multatuli zulk een fooitje van 'n
Regeering had aangenomen, vau welke b$ vruch
teloos recht vroeg, hy ware een laaghartige ge
worden.
Gelukkig, of liever, natuurlek werd hu dit niet.
't JfnudrlsWail heelt nog een massa meer rede
nen om niet den mensch, niet den wijsgeer, maar
alleen den tchr{jver to eeren.
Zon, predikt, volgens 't H-, Mnltatuli
eeneon?edeljike verin uding tusccheu man en vrouw.
Heeft die geëerde redacteur ook EJjiie verbe
terde editie vun Matthëus XIX gelezen f Men
«on dit betwijfelen, Mogelijk geeft hu de
voorkeur aan de lezing van 't Evangelie. Die ia
zeker christelijker ..... ?
Ook ouzen dierbaron SOjarigen oorlog tast h\j
aan. Nu ja, dat is een van die oude
heiligdoni. nietjes waaraan men niet mag raken; 't is een
doorloopende heldeDgeschiedem», dat leerden wu
reeds op school. Maar hoe dik wnls lezen wij: m
dit jaar geschiedde niets vnn belang en betrok
ken de legers de winterkwartiereu. Dit laatste
op wiens kosten ? Op kosten van den huisman l
In den heldenoorlog bad de strategie van een
goheelen zomer dikwyls slechta 't doel om voor de
provisie van een winter te zorgen. Bovendien
moeten, eerlijk geteld, de vele bestandsjsren nog
ran den 80jarigen heldenkiflg afgetrokken worden.
? Wjj moesten ons niet meer soo uitslui
tend op die vaderlandsche beroemdheden ver
heffen en liever zelf wst beter de handen
uit de mouw steken. Die ons, al ware 't maar
een weinig, vut den bluf) geneest doet t volk
een weldaad.
Waar Moltatuli den Godsdienst aantast u hn
Jan Hap in eigen persoon, zegt 't Handelsblad.
Die term Jan nap ia en TOgne en gemakkelijk
neer te schrijven. Maar aan weldoordachten scherp
treffenden spot die tot denken opwekt heeft Jan
Rap zich nooit schuldig gemaakt. En met zulken
spot geeselt Multatuli de zoogenaamde
God?diftner^. De echte Godsdienst, de dienst van 't
goede, waarvan 't ideaal ie; zuiver mensch te
Z^D, wie heeft dien zuiverder gepredikt dan hJJ?
Door 't een en ander heeft Multatnli, coo gaat
't H. voort* een noodlottigen invloed op de jeugd
uitgeoefend. Dit is geen compliment aan de vele
pedagogen die. 't stuk van 't comité mede
onderteekenden. Als logisch denken, vrg van allen
ouden zuurdeesem, noodlottig werkt, na ja, dan
heeft Multatuli allernoodlottigste resultaten voor
zijoe rekening".
Zaken die 't particuliere leven raked, zooals
de verhouding tusschen den Heer Donwes Dekker
en zyne vrouw,, behooren niet in 't openbaar be
sproken te worden. Dat is onkieseh. Wist 't
Handelsblad dit niet?
Ook dat Multatuli van Dnhmaer van Twist
eene subsidie zon ontvapgen hebben, is een ?on-dit"
door niets gestaafd.
Ten slottc : Volgens 't Handelsblad ziet Multatnli
i A ieder Nederlander een Droogstoppel. Och neen,
er zijn ook Kappellai on daarop geleken
somnige-liberalen sprekend.
Is 't dan te verwonderen dat de groote denker
treurig, j» booi» gestemd wordt, wanneer h^j eeue
collectie van znlke Nederlander* bijeen ziet/
U vriendelyk dankende voor de verleende plaats
ruimte, Menheer de Redacteur,
Uw Dw. Dienaar,
Amsterdam, April 1882. de Bree.
Allerlei.
? De Jitriykscha Wodlpopen op de helde nabjj Bni«om
eb HUrerium zullen plaM* hebben op 3 en 5 Anguttus
ou xullen bvitaut uit :
'3 ATJGU8TUS.
Hirddnvery voor inlndich* pau-dra, &ge*panaan
v«or HolUodich» tj«aep, roder» ia JUkttonuJ ko*tunra.
Abtand 1000 naton. Frü» een gondauiweap, door Z. M.
den Eoniog aangeboden en ?250. *
ffattjUcvp,
Wedren voer purden v» aUe Unden. <LAlit&4 UOQ
meier. Prijf f1300 en 3/8 der I&Ugg«ld«n «n FortWM.
Ittttrttalionale prifi.
) voor paarden' vu all* Unden, geipinnen
voer 3 of 4-wïelig« r^tulgen. A&Und 1000 meten. Frfls
raooo.
? National» prijt. ? ?
ri»rddr»T«ry voor InUndiche paarden gespanneti voor
9 o( i wielige rtjtalgen. Afrtud 1000 8ut*nPr|j* ?2000.
OmeUn
tyt
der
ehase. Afttand 3400 meten, prUs MB
door Z. M. dra Koning, f «00 en t/4
Satt,
«et ptsldM tin kHe Uwlen. AAUnd MM
ïS«0«n WdortaUgeeU».
5 AUQÜ8TUB,
Htailt-Stalxt.
voer jiiardon TUI kllc luiden. AftUnd SiOO
u«ter. l'r|j« f iuOO M 8,3 dor intogaeldon.
AantHooHgitiftpfijt.
BudJravfi-^) voor ptardvn van »lle huilen, onder den
«»dei Al«uo«l 3*00 iu«t«r. fia» l ^UO.
Slfffli Ckalt.
Voor purdcn TM> al! B luidea. AAtud MOO meter.
Pit» t lïuO en t/1 der iuloggtMen.
Handi««p. Af»t»nU 3100 meten. Frjj» f 7SO.
Wedren op da Tlskko baan. Afatand 1000 meters. Prü«
Een kanntvuorwerp cu f 500.
CoHtolatioM ftal-tt.
Wedren op do vUkka l«»n. Afttand 1COO meter. Prijs
/ WO oa S)3 ilor inK'BgcWcn.
Uitvoorisjer mwltdeeliuijc'U vindt man In No. 3 vau
Ncdorl. üpurt, «Mriii Lot
Deden vertrekt het eerste Stoomschip van de
Nederl.-A^eiiknanïclie Stooravaartiuaatscluvrniij,
de prachtig itigeitcltte it/fttn, vau Aicsteromu
n«nr ï\
-net
b f 7(0.
Cfi!tia. Na Japan, gaat Gliina zich niet do
moderne wereld m gemeenschap stellen. Ec-ti lier
versehütijïelen waarop ilc Xutiuu wjjst, is dut een
uttuciif' van liet clijiicsdu1 gezantschap te Washing
ton, Ts-oiöili'Yune*».' Pekiu goprouiovoeril is op t*n
dissertatie bevattende etn vertaling van de
C.unstitutie ilor Veroeuigde Stilten in 't uhiiiceseh, uu-t
coiniticiitarcn. l'rol. Williams, van Yale college,
had do proeven voor den doctorandus nagezien:
deze verwierf er mede den titel van injeit of ge
leerde van den derden (.hoogsten) graad.
Parij». Baron Rotliscliild Ie Parijs is van plan
een geïllustreerd vervolgwerk uiltetjevoii, dal voor
l'nrij* SKI! doen, wat Yriurte voor Venetië en
Florence gedaan heeft. Ue keus I^M- illustratie is
aan de HH. Goiisin en (.llmmpeuiix opgedragen;
onder de hoofdstukken zullen er zyn, geleverd door
Jules Sinion. de Cheiuicvières, Ynarle,
LcroyBeaulieu, Claretie, Sarcey i-n Laugel. In deze
maand nog worill het eerste uuimnur verwacht.
Aan een pas uitgekomen werk van Scartazzini,
handelende over de Daiite-studie in Duitschlaud,
van de We eeuw tot 1824, ontleenen wij het
volgende i
l)e eerste maal, dat Donte's naam in
Duitechland genoemd werd, ia, zoover men met zekerheid
kan nugaan, in een tractaat van don beroemden
Bartholo da Sassoferrato ?De dignitatibus" H93.
In 1559 verschten te Albona in Illyrie.de eei-sto
uitgaaf van Daote's -De Monarchia", dus nog
vóór het in Italië gedrukt was, en tegelukertijd
eeno Duitscho vertniinff daarvan, door lieioldt.
Vier jaai- later is het Ilans Sachs, do beroemde
dichter- schoenmaker, die te Neurembcrg het
leven van Dante bezingt Uit dat gedicht kan
men opmaken, dat de ?Divina Commedia" toen
reeds m Duitschland verspreid was en zoo niet
door het volk, dan toch door de geleerden op
prijs werd gesteld. Maar toch werd Dante ge
durende de 16e eeuw in Doitschlaud minder als
dichter gewaardeerd, dan wel als politiek persoon,
als de üere kampioen voor de rechten van (ten
Staat tegenover de toenemende -macht dar Pau
sen. Vandaar, dat Z^n tractast »De Monarchia"
tallooze malen herdrukt en vertaald werd,terwijl
men te vergeefs naar eene vertaling of uitgave
van zijn hoofdwerk zoekt. _
In de 17e eeuw was het Andreas Gryphins, die
de Goddelijke Comedia ten hoogste bewonderde,
maar zyn voorbeeld werd niet gevolgd. Eerst
in 1755 verscheen te Leipzig de eerste editie der
?Divina Commedia", door Nïccolo Ciangulo, poeta
cesareo a lettor p«6Wico italiana, en niet long
daarna de eerste complete vertaling, door Lebrccht
Bachenschwonz, opgedragen aan Keizerin Catha
rina van Kuslaïid. ?
Hierna kwamen verscheidene andere en betere
overzettingen aan het licht, waaronder eene_ me
trische vertaling van den ?Inferno" door
Jagemmin, 1804 te Weimar overleden.
Uit 1787 teekent het bekende ongunstig oordeel
van Göthe over Danto'a hoofdwerk; de groote
dichter schijnt toen echter slechts oppervlakkig
kennis gemaakt te hebben met de ?Divina Com
media, wat ook blykt uit eene briefwisseling met
Schiller uit Februari 98, waar de beide dichters
over het al of niet aanbevelenswaardige van ter
zinen spreken, zonder er aan te denken, dat het
meesterstuk der Italiaansche literatuur m die
maat geschreven is. Na latere studie kwam Göthe
dan ook op die zonderlinge oordeelvelling terug
en noemde Dante ?een yei-hevcn geest, een uit
stekend genie, een waardig burger."
Terwijl Göthe «jne afkeuring uitsprak m Rome,
vericheuen te Berlijn de uitinuntendel)ante-studiën
en vertalingen door August Wilhelm von Schlegcl,
en in 1803 gaf Schelling zijne schitterende ver
handeling nit over ?Daate, uit wygKeeriff oogpunt
beschouwd." Van dien tijd of hielden do fjeleerrlv
attf mannen zich met een -grondig onderzoek clur
?Divina Commedia'.' bezig. Onder htm MTiliei.t
vooral Friedvich vonScblejiel gesioemilte woi\lyn,
die Diinto noemde ?den vaile'nUr.niodeviniiKu'zif-,
die de dichtkunst met den godudiunst verboi'd,
en in een gioof. gedicht üyu volk en zijne eeuw,
de kerk eu het keizerryk, de wetenscliai) en do
openbarinij, do natuur en God samenvatte.' Met
de namen van Schlegel en Schelling eindigt de
eerste periode der Dantc-studio iu Duitschiuud.
2y hebben de gronden gelegd, waarop de jongeren
voortbouwen konden.
Vier oorvijgen. In het werk van den franschen
reiziger door Rusland, d'Arlinconrt, vindt men
het onderstaande aardig verhaal:
Een koerier van het russische gouvernement,
Yegor genaamd, kwam met gewichtige depêches
aan een overvaartplaats van den Don. Hy was
vergezeld van zyn .schoon en verstandig vrouwtje,
de dochter van een beroemd advokaat te Tarjok.
Zij scheen bijzonder in den «maak te vallen van
den generaal-pachter eo eigenaar van de veerboot,
die zich juist aan doca zgde van het water be
vond: en toen bat echtpaar b$ de twee roeiers en
den stuurman in het vaartuig wilde stappen, wei
gerde h$ zQn toestemming tot den overtocht ot
de jonge vrouw moest hem een kus geven. Yegor,
over deze verregaande onbeschaamdheid veront
waardigd, gaf hem zonder, zich te bedenken een
klinkende oorvijg en dreigde hem daarenboven
net een .aanklacht bfl de bevoegde macht, indien
vit hem nog langer ophield.
t UÜFI«£ '?®. *oefl
zetten: maar door de ontvangen tuchtiging «??
wel ia zon ambtenaarswaardigheid als in ztyn
persoon beleedigd, riep hy den vertrekkende n»,
dat bjf eene schitterende fatiifactie «oa eischen ?
maar voor het gerecht _...'.
?ft neem u tot getuigen," had WJ tot den
staorman en de roeien gezegd, ?de kerel zal mf)
die oorvyg duur betalen. Ik zal hem «el weten
te Tinden. Brengt hem maar gerust naarden
overkant."
Weldra WM de boot midden op het wkter.
?Yegor", sprak nu da jonge vrouw zacht tot haar
man, ?ffêef nu jnraw den stuurman en de roeien
ook ieder een Stap."
?'Waarom?" vroeg haar echtgenoot verwonderd.
«Gauw, gauwj i . . ."
De koerier gehwiMtmd*. . . , . , ,.
Woedend over die onverdiende mishandeling
wilden die drie mannen tóch op dien puewier
werpen, uuur dexe greep «fin pistolen, ?oodafi^
hem niet durfden naderen.
Laehead eprak mi d* joofe nmtw tot hen:
* bedaard, mannen, 4*e
noodig «n later ruit g\J er
schadehng voor ontvangen. Ik ben een
advokatendoehtet- en vertta m(j op de wetten. De
pachter kun niyo mnn nu geen kwaad meer doen,
want de getuigen ontbreken."
?Uoe aoo?"
»De wet cegt dat niemand in een reehtsMk als
getuige mag optreden, indien hu telf part\j is.
Dus ook niet als hfl tot de aanklager* Behoort,
D» eerete oorvijg lou mjjn man ontwijfelbaar
ongelukkiff gemaakt hebben, maar die drie laatsten
hebbeu Uet gevaoi' volkomen afgewend."
Blankttscl. De gewoonte om blanketsel te ge
bruiken, is overoud. Reeds de dochtercn van Job
gebruikten een soort van verf, die van tpictglnns
(jcuiaakt wei d, en KOUIIIR Jt-Uu ang de Looze Ko
ningin Juzubel met. geblauket gelaat aan bet
vi-utter st«nn, voordat hy haar uuar beneden liet
werpen. AI on u«t dus dut du Qc«teivche vrouwen
reeUs vroeg niet deze gowoouto bekend waren.
Groote icwnrte oogen beüchoüwden i\j als een der
voornnoftinste aclioouhodeii, en *ü kleurden daar
om hare oogluren zwart. liovoudiuu witten zy
una allerlei middelljoi oin hnrn bekoorl\jkhfid to
vprliooR«n. De oudu Grieken wnri'U reeds iu het
hclduutüdvuk niet het LUnkttsel bekend. Do
oude Duitsehers hadden eeii sourt van poraadc,
Mounnodü mannen eu vrouwen aan het luuir de
geliefkoosd» roodo kleui' gtvcn. Ook de
Upuieintii iimuktcn daarvan veel gebruik; zell's Keizer
Citraciilla, do vriend dei- Geiumnuu, verfde er zjja
huren uiedo.
Overzicht van de Efföktenraarkt
van l tot 7 April 1PS3.
Eeno tatuflijko vnstc Joch niot too willlga «tommlng
«U de vurige \vuuk Mis er vuur de houMsuorlon i\ur
liu 8taat«fLii:Jtcti tip ti> luerkvu, uitijozoadord
-lif' Biwirtcn \rolki> nog al «angcboüi'n blevun.
iU> gntzet al üovr guring wna wu»r*olnjulük
oyk tcii{,'ovul:-;c iler IsraOiiitxoliu fc'o.itdH^on, zaudal
vukvlo linyi-'u \oul oy dn knuituuimc'rtijU golukun cu livt
nataurlyk out zoo i'l> >lu unlKxiusc:hu marktou kot
grval wan.
Üuzu Hullaixlavho fondsen Tai'locrdon weinig.
Intefrali.'» Ou viur&u vcrmiiuU'rilvn Is pt't., docli de ilrit-n
waren aU moor goxocht i'ii notct'rUvn 7 ie pCt.
Aiuoniüfttvi S.vndiv«ut ' i pCt. lagur cu
S 4 pl't, Uuoxor.
Huiigaaruciiva Üoslonr. Btaat.ifon4»on kunden üisli
allc-o, üouwul papier ala /ilvciTt'uio l ^ jiCt. vurbutoren,
Ue etrtttjj lovniug lüG'i l11 pCt. Uui^ur gcnokerj, alleu
luct vemgv \rntg vuur Wcvucr ItuJiouüi^'. l'uituyvzeu tuoJo
"R l)Ct. Aïn{;i-'D>tiucr.
ItuuBcii over liet gein-el moer aangeboden, vooral do
IIoll. Iceuiug 18U4, TTul!;« inruil to^CD aiidtri1 uourtun l '4
l>C't. mueuteu derven, do OM,-rigu auurtuu altuu 14 ^4 pCt.
lager.
ypanjaardon dobberden op do vorige prijzen of Mecbta
ecu fraetiu lluogtr. '
Naar 'J'urkcu wan groole vraag voor ParjjB en Londen,
lecuing 1SU5 en 186J konden zich elk ?"'., pCt. verliullyn..
Eayptischc avuncevrdi-u por Hüldu J,l
P1-1'Van do Nourd-Anicrikaansi'he BtantuBuliuldcn monteer
den Certificaten 1'lorid» 1; p(Jt,, ducli Luuiuiaua vvrloruD
daarentegen oven Kouveel.
Mexiuanon vuur £ugüla:LA rekening atork aangeboden
tenfeioJyo het bericht dut la do boodschap vnn dun
President iiiots over schuldregeling gerept word; du
scliuldeischcrB dienen alzoo opuieuw (jcdul'l te ut/lvticu
cciie acliteruitgaug vuil 1,3 i 8,4 pCt. valt luurvoui' te
Vermelden.
Van do Znid Amerikaanacho Staatafonducu waren Bra
zilianen etoedn tot geldbuleggiul; geducht on l'o pCt.
beter, ook Venezuela'a waren up do gnubtigo tydinb'iin
uit de Republiek waar Uiaus aUo ruut heerathi, cu du
kcrkicziDg van Ouzmau Ulanco voor 2 jaar, nog al ge
vraagd, I/D pCt. verbetering voor dit funda ia to
conatatoeren. Columbianen en Peruanen beido luatuluoa en
aangeboden, do oenten verminderden mot wuiiiig of geen
handel l pCt, de laatahin waren 1/4 pCt. llauwer.
Ia onze Industriële waardfeu ging niet veel om en ie er
sleclit« ia oakulo soorten rarintio waar te ncuien.
Verbetering ondervonden A&nd.-Am»t. Bauk en
Haadclavcreenlg. Amsterdam van l','i pCt., zou onk Java Bauk, wulko
l pCt en lis Hóll. Hyp. en Koloniale ULanh, diu l/s pCt.
monteerden Groninger Waterleiding, Ncd.-Iud. Band.
Bank, Java en Stooniv. Nederland Aaudoeloa verloren
l i ü pCt.
Hon«a»rsche Fandbrieven wonnen l pCL on Ooatcnr.
Hong. Bank :\g pCt. lluaaiachö Paudbrievou verminderden
daarentegen 1/ü Pct-> Jlto Centrale Dank zelfo Gl/ü PCl'
lager genoteerd. Obllg. Louis Bank eu Maxwell waarden
liepen l i, li'g pCt.. terug.
In onze «poorweg waardon was de grootate handel in
do Boxtel?Wezel on Centraal watrdcti, doch allen IQ
tornggaaudo beweging, van de eeraton wia de teruggang
zoowel voor de Aandooleü all de obligatie soorten
1/3 ik l pCt. van do laatuten verlorvndo Aaudeelen l ^ pCt.
on de Citgest. achnld l>/4 P^t. Jlaatach, tot Eipl.
vanSUiatasp. on Gest ublig. Ccntraftl tnontccrden l pCt. en
Nüd, Wcatf. Uaatacb. t pCt.
Aand. Theise. Maatach. l pCt. en Obllg., dito 1/3 pCt.
vaate,r. Torn-yi Zuid-ItaLiü I/g pCt. hooger noteerden
verloren Victor Emauuol daarentegen 1/3 pCt.
Eltmtb.Girtcla l pCt. aangenamer.
Warschau Bromberg Aand. verloren opnieuw 3 pOt.,
\Var»cb.au Wccnen daarentegen, na cerat tut Cl'jj ge
daald te z-Jn konden zich weder verheffen on uiuiten
(14 > 4 Llzoo met een avonu van ','4 pCt, zoo ook Oblig.,
wclko cvpnvoet opkwamen.
ItusBisr'ao üpoorwegwaarden waren nogal aangeboden,
ttjt;,'t;omlerd Loüown ÜcwaDtopol eu Morsoh övur. welka
LÏL'ü l 'j pCt. kunden bevestigen, verloren do andere l/j
j L l p(Jt., M.mkoa Hmulenuk zelf» l'3 pCt. lager.
i In .VitK<i'[i.uani<chi.' waarilon'wa» do ott-mming verdoold, '
i3o v.ii.i.'ju incrküuiu het begin dor woel: ontvangen, deed
liii-r VIH l cruino onrstuan, doch de latere Hanwero
raor' Ui'ii ui: Ni'^-Vurk duur zunala gemeld werd den Hoer
,Viui <l::i liilt oiiifeetcld is geworden, deed de koOplUBt
pluatu iuak«u vuur grooto verkoopeu; uiettegenbtaande
er ol Mtiiii;,' rode tot daling bcataat.
Euno duh:i); van 2 pCt. ondervonden Canada Southern,
tlenvcf lüu Sharea, Louis San Frantiaco, lliasouri Kan
sas HharcB cu Incomo Bonda dito, on van ruim l pCt.
Cairo Ht. Loni«, Central Pacif, Burlington Qnincy, Looia
Na»hrille, Miohigan Central, How-York Erio, Woatorn,
Ofitario * Weatom en Padnoab EUwfa-Bpoorweg. Waba*h
daalden 3 jiCt. ?
Slechts, onkflle v«rbet«ringén z^n te vermelden, vooral
voor Oblig St. Qaul HUwaukee welke 10 pCt. releveer
den Jowa ilidJond, Wióoaa Ht. Peter, Chice Graad Frank
Louis on Naiuv. Blnking Fond. Lonia Ban Fraiuluco
Corumon Stok, Oblig Boutb paeif of Fisiomi en Southern
Pacif. verbioTen zich allen ruim l pCt,
Yan de divene Tram-Ha«t«ch«ppyen verminderden
Aand. B^tnigvareenlg. 14 pCt., Oooüoho Tram 3 pCt en
Mederl. Tram. t pCt.
Noord Brab. Stoomtr.on Botterd. konden4 pCt opkomen,
van de Pmmie Lccningën verloren, Amatérdamacho a
f 1000 11/t pOt. Botterdamaehe 31/4 pCt. en Paleis voor
VolkivL na de loting 6 pCt. Gemeente Cred. verbeterde
J/i pCt.
Btublweisianb'nrg 8 pCt. lager.
Van de OoBtonrpMha wonnen Uaoing 1854 11/4 pOt
en dito 1858 I/j pOt, daarentegen verloren Btad Weenon
l pCt
BosaUeno 1804 l pCi irilligw doch dito 1866 l/g pCt.
lager. ?
Naar Tnrkxbo was groot* vraag voor Fartjiche reke
ning en met veel handel l Va pCt. aangenamer.
Geld op prolongatie roim ter markt i *'/j pOt.
geooteord. *
'Kt werden verhandeld: Cairo Sharas a 30 pCt
Con96 pCt, Aaod. Palei» v. YuUuvlüt » 45 pOt.
*° pCtl
AKEBIKAANSCHB
itvn.
Er «t)n In Mlchlgan twee spoorwegen, dtevele pnnbsn
van overeenkomst aanbieden, die beurtelings
hoogevarwachüfigen Wattigijan, maar ielennMllagen baarden,
wegw, waarin de Ansterdamsehe beurs evensëw is
betrokken, de lUohlgan Central «n de Chieago «n Grand
Tronk ipoorweg.
Balden vormen een schakel in de doorvoetmnett, van
Okieago naar h«t Ooit«n «n hebben aan doorvoer e«n
groot &?*! bonnet Inkomtton to ontleenen; beiden lig
gen r»h»tl of *oo goed als getieel in Klehlgan; belden
?lehooten In naam aan »lf»tandlgeMa»ta«b>ïipl|»n, maar
?UB ieltelUk «it«u«l«a van Oostaiyke tmnklljjwn, de
Klchlgon Central vu de Canada Bontlxm en K«w-Tofk
Camtnü, de Chloago «n Grand Tronk vaa de Grand
Tronk van Canada.
Tao de jOoJOfan Cuitral HJn nier alleen de
laadeeha, lab <« ntifrfjn «rjOwii Tronk sA*«n d*
tweede hypotheek Obllgttién In mimen kring bekend.
D«xe ObUgatio'n, op de prytooorantnog vtrniuld onderden
naam van ?Cert Chicagu O rand Tronk Oett. 7 pCt IM. B."
worden voorlouplg g«repreient«erd door de Csrtiileaton
van 7 pCt tweede hypotheek Intomtt-ObltgttUin, waarop
run ktewpul aU bewgs van toetreding tot hot reorgani
satieplan U gedrukt, ui wul door Becepimon van bet
Adtuinistratiekantour van Amerik, spoorwegwaarden.
Boido «oorten zullen eerUng voor hun .nominaal bedrag
worden verwisseld in 9 pOt. tweede hypotheek Obligatifiu.
waarvan de «tinto coupon l Juli 1W1 vervalt.
Wat hieronder van de Obligatie» gezegd wordt, U d»
geheel «n al van tocpanning ou do Gestempelde Certifica
ten en do Bowpiwtm.
Ik bob getracht na to gaan, In hoeverre do
beurfprtjzeu vau do Micliigan Central Aandeden en de O pCt Ue
hyp, übl. Chieago Cirand Tronk iu over«on*tou>nung zgn
met du vcnuoudulyk uit to kcvrea renU>, «n ben tot het
be«luit Kokuuiuii, dat do Chicago eo Grand Truiik
Obllgatiën veel meer zekerheid voor rentebotaling geven
dan de Aandoelon Hicliigan Central.
Da volgende overwegingen on vcrgeiyklagon hebben
tut het vuatigon van deze opinie geleid.
l)o Slicb.t«an Central bezit of «xiiloiteurt, op voorwaar
den ovtn volducnilu all oen absulout bezit, 801 m\jlen"
spounrog en heeft to voorcion in do rcntu van ocno
OMlgf.tu'KC-huld gruot Dl. Ü3.1&H.TOO of Ds, M.C75 per
i»\)l, alvurous de aandooliin op cenigo w\jio voor dividund
in aaiimrrldng knnneu kiimcn. De Cbicago en Grand
Trunk boxit pm. 3SU mtjloii spoonvog en heeft té voor
zien in-de rente ovor oeuc obligatiotchuld van hoogiten*
U» G.UOO.OOO, of pm. De. 18UOO per m(jl, alvorens tty de
rente op do A pCt. twcodo hypotheek Obligatiün kan
betalen.
Do Anndeolen Mielilcah Central hebben dna vóór zich
rein* (ibli^atic'scbnld van l)*. 80.000; do S pCt. 3e Hyp.
Ol'lis- Ch. O. T. vnn Ds. 1BOOÜ por mtjl.
De rentelast bedraagt voor do Miohigan Central
DH. 1.72U.020 of D». 2I5U por n\yi 'n jiuvru; do rentelast
kuuiundu vour dt> twoudo byputhock Obligattfn Ch. G. V.
bedraagt DB. 3GU.OUO per m(jl of Dit. 1000 par mijl
s'j.\arü, dat is ongeveer do helft.
Du Mii'liisan C'vntral heeft oon Aivndoclonkapitaal van
D». 18.788.200; voor het betalen van 5 pCt. dividend ia
dn* Htx-ilis Ds 930.1)10 of 1105 per mijl,
Du ChicaRO Oraud Tmul; hoeft eeno 5 pCt. twoedo
hypotheek eubuld van hoogstens De. G.000.000; voor het
betalen der rcntu i* nuodig Da. aüO.OÜU of Ds. 8S5 per
nifjl.
Om derhalve op de Aandeden Mtchlgan Central
ovonveol dividend to ontvangen als de vaste rento der tweede
hypotheek Übligatiün Chiuago on Grand Trunk bedraagt
is een ncttu uiitvaiiK*t nuodig van Ds, 2150 per n>i]l voor
do Ubligfttii'a, nis buven berckc-jid on_,. 1165 . « »
5 pCt. op de Aandcelen dun te zaïuen l>n. ÏHlSpevmijl netto.
Voor ri'ntC'bctiUtUA uit hnrc netto ontvangnton hooft de
Chieaj,-o en Grand Tronk noudij}
vuur de If hyp. OU. Da. IUOO pcr iü\jl, aij boven berekend on
? , 2o ? ? *__**?_.» « . . *
dus te zame.n Du. 1U15,? pcr tntjl netto.
Wilde do Michigau Central bügovolg 5 pCt. a'Jaar»
uitbetalen, dan xua z\j DU. 3315 per mijl netto mootcn
ontvangen. Zy ontving volgens I'our'a iïanuül.
in 1871 Ds. 2543
1875 . 2517
1870 ? 2228
1B77 ? 1Ü32
1878 ? 3117
1S73 ? 32B3
1SSO ? 3997
1801 ? Ï717
m. n. w. over een tydvak van acht jaar word alochta
L'cnraaal meer dun 5 put. op het Aandcelenkapitaal ver
diend, Ovnr de nf^Rloopon maanden iu 18HJ i» goen
«tatit van ontvangsten uu uitgaven gepubliceerd.
Do ChiuHgu (<n Grand Truuk gaf, zooals bekend ia, ook
Been nühitterua'Ae rcsultuton, luonr men vergoto niet, dat
«ij eerst zoer korten tjjil voldoende in exploitatie is
Ti>se:iwoordlg wordt gemiddeld DB. 1GO.OOO.? s'maandu
ontvungcn of in 't Jaar. . . Dg. 1,920.000.?
af U5 pCt. exploitatiekosten . ? 1^48.000.?
Netto Ds. e'ïil."«00.?
Voor rento op do eerste en de tweede hypotheek
Obllgatiën, zoo allen zijn uitgegeven, ia De. 61W.OOQ.? 's J aars
nuodig.
Er ia dua kans, gegronde hoop zelfs, dat do Chicago,
on flrand Trunk uit eigen middelen in do volle
rontebetaUng op beide hypotheken kan voorzien.
Maar al ware dit niet het goval, de gerpgelde
couponbetaling zou evenmin gevaar loopon. Vooreerst bezit do
Grand Trunk van Canada het aAudeelenkapttaal vnn de
Chicago on Grand Trunk en eeno uitwinning van hypo
theken wegens niet betaling van coupon» zal zjj dus
«Icoda trachten to voorkomen, maar bovendien heeft zij
door cone vracht-overeenkomst, op do brntn-ontvangsten
gebaseerd, oen waarborg voor de conpon betaling dor
carsta en tweede hypotheek obliffatien gegeven. Vroeger
heb ik do boteekciüs van die overeenkomst uitvoerig
besproken en naar ik vertrouw op goede gronden
aangetuend, dat hieraan aen xeer voldoende garantie ont
leend wordt.
Wuaruui blyvon dan do ObligatiEn Chicago en Grand
Tronk beneden do Aandoolen Michignn Cijntral?
Naar "t mij voorkomt, omdat de Aandoolen Miclügan
Central beter verhandelbaar zyn én een ruimer markt
hebben; omdat do Chicago en Grand Trunk Hij.
ongnnatlge antecedenten heeft eu -vrees voor eene
toleuratellinp; als indertijd met de Incomo Bond*, aankoop voor
geldbelegging tegenhoudt.
Zoudra echter de niouwo Obllgatlën, waarvoor ook to
Londen en Now-York eene markt to vinden zal zijn
nitffoffovcn worden en de thans hecrscheudo verwarring
weggenomen Is, zal ccnn geregelde couponbctallng hot
vertrouwen van goldbologgcra verzekeren en zullen de
ObligatiEn vcrra vcikozcu worden boven do Aandeelen
van do Micliigaii Central Spoorweg lij].
Amaterdam, 9 April 1882. J. v. d. Burg.
Burgerlijke Stand.
'Ondertrouwd op. '6 April 188Ï.
Johanuol Aschvl'mau en Cornclia Elisabcth v. d. Groen.
Frcilurik flttj iJlaiii oa Anna Christin» Vos.
Cücnrar.d iliohaul du üuia en Juhanua Jocoba
Roinabcrgen.
Jühanncfl van Bnoven on Catharina llargaretha Enwos.
ÜartUulomouu Wijnaudllrouwcr t>u Dorothoa Sootcrraan.
JohauncB 13urgniftn en Christiua Manu v. d. Bcj).
Luaiu Antoiue Domazure on öuphis Victorico Marie
Eugouio Huurietto Faurel,
Willcm GerarJitafiEijkon en Femmina Aasendorp.
Hartog FjxtfiCcnönicentJo Drukker.
JohaoDpi BobertUH Oorria en Blaria Anna Janeen.
Johann \Vilholm liaaken en Maria Johanna Bluitor.
Johan Saniaol Hartjes en Lambertina Margaretha Bos.
Jan Heijiuk en Jacoba Charlotta Haria Cmeyer.
Levio van der Hook én Hestor Wallach.
liartholornetu Jacobtu Janaon en Cato van den Akkor.
Johanue» Jurgena en Catharina Frederiku Hntjaon.
Albort Fordmand Knbatz en Johanna Maria van
dor Mei)..
Roelof Logehiea on Johanna Jaeoha Siegen.
Piet Hein liever «n Sophia Charlotta Koopman.
Godelridu» Nulision en Maria Hendrina Jacoba van
Gent.
Hormanua Ovonnotjor en HUlegonda Slaaelaar.
Eduard Johannea Pctroa en Johanna Hendrik* Soelting.
Johannes Pouthnmti» «n Joukje Petronolla SchuiL
* Fioter van Rbooa en Frftnciica Bophia Horien.
JosopU Boet en Boain» Elzaa. .
Willem Nioplaaa Bottler en Anna Catharina Hefllnk.
Carolua Gummaro» Odo van der Bande en Helene
Mathild» Verheöen.
Carl August öehr en Cornelia Ellsaboth de Haan,
Balomon Snotjf en Henriëtto Itubens
Pieter van Boeren en Maria Margaretha Lange.
Wiilom Poter Strakman on Caroline Cbristtna Korle
Thecla Grinnis Plaat.
Albert Btark en CaroUna Maria Sophia Faro.
Caaper vanderToorrenon \VilhelminaConjellaMeyerink.
Frans Ellert Jacob ter Ye«n e» Anna Maria van Krieken.
Gorardn* de Vriea on ElUabeth Cuarlotte Boodhuijzen,
Jan Jacob Weaaolman en Grietje HotJmau.
Teodorns Joh»nn*e do Wolft en Anna Cato Blkneua.
. Ohrlatopb. Honrich Ludolph ZleaenUs en Jobanua
Wilhelmina Bretvolt. '
ibr»h»ra Kok en Mathllda Oompert*.
iw ' "'«ooi» ï(«ü «n B«rth« van Pnuw.
Alina *^"» = v «jment «, Aan» Th*r««ia Ursnl»
Jean Dominlque
«f»«"«Triedriob. ' ' *>«iQuffii
Johanne» Pitnw Brands en Hermina
«.J?"*G«rardo« Johaanea Theodoru» Allart en Tranelna
Maria Jansen. ?
Johatme» Josephin Jacobui Hetnuras en B
>
Jaeob Dett van Kopperdtagen tm Anna Ohrltüu
Bwildens.
Charl Boere ea Ellaabeth Frederika Cnrlftlna
Leö
Sffbert van der Keer «n Anna Hui* Ondt
Hnberto. Antoolo* Petrus Godding en AUd»
Ltmter,
Philip BttMAi de Vries en Eva Beqjamta.
Xai»l XUu LoUraan eex SMmbeth Kopolt.
WUUm Breuk» ea
AMSTERDAM,
13 Aptil. ? Aknel. Stoomspinnerij, weverij «n ververij.
? Een»geslndJj«id. ? 12i,'-i uur.
13 April. ? Vennootschap Nederland, ? Eensgezind
heid 7 uur.
19 April. ? Maatach. wor Yalks-kofflehuüten. ? De
Tnde. ? s uur.
20 April. ? Konlnkl. Nederl, Beloneh Bierbrouwerij.
? Eenagezlndheid. ? 8 uuV.
*0 April. ? Naaml. Vennootschap
Begrafenla-Yureenigiog AasteulMn. ? Eenegozindhoid, ? 3 uur.
GRONINGEN.
18 April. ? NaamL Yennootaoh. De Groninger Water
leiding, huiie Mej. Eekhoff, Groote markt. ? 71£ nat,
LEIDEN.
IS April. ? Loldsohe dalnwater-uaatiobapnU ?
Eapenbuig 10. ? l unr.
l el l i n c en.
Amatordoia, Dinsdag 11 April 1883, de* avond*
ten zoa ure precioa, in ,Fiaaoaü."
Een Heerenhuin, Laanitraat 378.
Een VToonhuis, tianat voorgund 276.
Ken Huis, CtrochUohedwanitraat 133.
Een Huis, Kerkstraat 310.
Een dubbel Huls, Bpiogelgrachi 33 en 35.
E«n Huls, üuile Kiuuwatraat 11.
E«n Huis, Falckstraat 13.
Een II«crcnhuis met Koetshuis to Bnssom.
Een Huia, Jacob van Campenstnat 101.
Een \Vinkelliuui, Prins Bcndrikkade 7.
Twoo Buuwtcrrvinnen, AmstolJyk.
Tot Amotie. Vier Huiaen, Am«t«]jyk 13, U, 11 sa 10.
Een llui», ncguUersgracht M.
Een Huiu, Looyontgraoht 80.
Acht BunwteiTt'ijiDon, Llnnicustraat
Een Huis, 3o Lolicdvarsatraat 19.
Een Huis, Kicuwondammergrachtje 12
Een Hnia, Kinnen \Vi«rlngeratri;at 10.
Eeu Woonhuis, jaoüb van Campenstraat JS4,
Drio Winkolhuizcn, nan«t voorgaaml 118, 120 en 122.
Een Winkclhuis, Laurlcratraat 182.
Een Heercnhuis, Plantage Muidergracht B7a. , f
Eeu BüUwtorrcin Qi-oeno of Dadlaan.
Twee Hulzen, Hucrongracht 6 en 6.
Een WinkolhnU, ie lloicndwarsstraat 10.
In Veiling suange»lBcreM Pereeelest»
17 ApriL'
Een Winliclhnis, Lcidsehostraai 58.
Eon Winkelhuia, Konynenatraat C.
Een Koopuiaushuis, Nieuivc Heerengracht 189.
Tot amotie; S purceolon der Bocren-Hofatede
.Weltevtedcii," Xinnaensatraat en B Bouirtcifoinen aldaar.
Een Hui», Woeopentraat 1S2.
Vier Hulzen, Wetoringachana 181, 183, 105 en 137.
Twee Zomer- en WinterrorbltJron to Beverwijk.
Een -WinkclhxiU, Damstraat 14.
Twee Huizen, Von 2oaenatrnat £3 en 65.
Een Hnia, ^Vagunaargtraat 12fi.
Zea BonntcrreincD, Stadhondcralcade.
Een VTinkelhuii), Nicuiro Amstolsu-aat 96.
ECD Hui», Overtoom 02.
Een 'Winkolhnis, Rozongncht 1.
Ben Huis, Itozcngracht 211.
Ce Villa, genaamd ?'Eikenhof," te Zotst.
Een Hui», Groote'Wittcnburgontraat BS.
Een Eoopraanahuia, Keizersgracht CD.
Een Koetshuis, Keizersgracht 91.
Een Wlukelhuifi 2o Itozendwanatraat 1.
Ten Winkclhnls, Lcllegracht 50.
Twee Winkolliulzen, Wagonaarstraat 56 en 58.
Één Winkelhnis, Twcodo Wittenburgerdwarssiraat 25.
Tweo Buizen, Lynbaangmcht 204 en 277.
Een Hoerenhuia on Eoetahnia, 219 on 221.
Drie Gebouwen naant voorgaand. :
Dertien Erveti of Bouwterreinen, Celntnurbatti.
Een Fabrioksgebonw, Bloter Binnonpolder.
Een Bouwterrein, naast roornoemd Fabriekagobomr.
Eon Stoora-JIftcliino met toebohoojén. Te zien als voraa.
Vier Halzen, Bloematraat 151, 1SC, 158 en 160.
Een Huls, Lindcnatraat 79.
Een Hnia, ?Wfjngaardstraatje 19.
Drie Huizen, Laurleratraat 121, 125 en 128,
TK HUUR
Onder do rubriek TE HTJTTR worden gratis
wonlngon, kamera enz. wolke vóór Vrijdag één uur op
gegeven zijn, met vermelding van Stand, Lokaliteit,
Hnurprtjx «n wanneer te aanraarden. Opgaven hionua
niot voldoende kunnen niet geplaatst worden, ? BjJ
verhuring wordt men beleefd verzocht daarvan
directkennis te geren aan het Bureau van dit Wad, Eoün 2.
118. GestoH. Toorlumor mot Alcoof, flS p.n. Tent.
jtchtergrackt.
32. Qoat. Voorkamer, 122 p. m. Tentend.
103.
107.
107.
109.
115.
37.
33.
10.
31.
£0.
38.
38.
83.
136. 3 Zolders met VUcriog, f825 p. j. l Mei.
190. U Zolders, 4o Etogo, f70 p. ]. Terstond.
Looda, f700 p. j. l Mei.
Loods, f 1500 p. J. Terstond of l Mei.
Lokaal, f900 p. j. Terstond Of l Het
Boveuhuia. f 1100 p. j. l McL
Qcjiuff. Zij- on Binnenkanior, f SS p. m. Terstond.
Itcthaiiifnitramt.
GestofT. Zpamcr, met Kost, f 30 p. m. Torstond.
Slinnen M*a*tammer*tr»mt,
Gcstüff. Kniaor, f 13 n f 14 p. m. Terstond.
Btimncitkant.
Gom. Voor en Aebtcrkr. fBoO a fCOO p. j. loHoi.
Hui>, C Karaors, f 1000 p. j. l Moi.
Hui», 3 Kamers enz. f40Ü p. j. lo Mei.
Borenhula, l Knmora enz. f125. p. j. lo Hel.
Bloemgracht.
BoTcnhuia. 3 Kamers enz. f 400 p. J. Terstond.
Boreuknla, l Kamera ene. f MO p. j. Terstond.
3e Bovonhuiu, l Kameffl enz., f380 p. }. l Hei.
Gem. Kamer, f 15 p. m. Torst.
IS. Bovenh., .3 Hm. onz. f93ap.J. Tent
43. BoT«nh? lo Et., i Kim., Alc. en*., fSOOp.J, Terst
99. Bals ca Tuin, 3 Kam., Alc. onz., fSSOp.J. Tent.
175. 3 Bovenhalen, S Kamers enz., f335 p. j. Terst
175. Bovenliais, 3 Kamers enz., f300 p. j. T«nt
175, 3 Bovenhnlzen, f 176 en f160 p. j. Terstond.
38
70
. Gem. Kamer met Tïêööf, F5s p. m. Terstond.
0. Gem. Kamer mot Alcoof, ftO p. m. Terstond.
P3. Zolder, ?140.? p. j. Terstond.
93. Kantoorlokaal, f25 p. m. Terstond.
6. Gom. Voorkamer met Alcoof, f 16 p. m. Terstond,
6b. Qem. Voork»mor mat Alooof, f IC p. m. Tent.
19. Voorkamer met Alcoof, f 15 p. m. Tent.
14. 3e Bovenh., aSaniera.onz., f240 p.j. l Hel of vroeger.
.
16. Oen. Kamer met koat. f45 p. m. l Hei.
?91. Huls, 1400 p. J. l Hel.
IU. 3 Gem. Kamers on suHo, f 80 V- m- Terstond.
184. Gem. Kamer, f 3.50 -p. w. Terstond.
Frmmt
ttattttramS15. Gem. Kamer met Alooof, f 16 p. m.
Terstond<3em. Kamer met Slaapkamer, f 19 p. m. Terstond,
?13. 3 Zolder», f 100 p. ]. Terstond
.
38. Hals, fl Ksmers enz, f700 p. j. l «ot
?38. Ie Botenhuis, 8 Kamer» ene.. 1 400 p. J. l H*L
38. OeMtolT. Rorenhttié, 3e Etage, f 83 p. m. Terstond.
' .»
98. Gertoff. Kamer met Blaapk, Ie Et, f 18 p. m. Tent
*9aue*>* JPT<sies>«*rêMs«»
Sd. Se Bovenh. Achterk, 3 Aio., Xenk. enz. f B.? p.w. T*
«d. >e Borenh. Achtsrk, fl ?*J«-iS*nk.*nt, fa.80 p.w. Tit.
M. Ie BOTWÜL, t Koten MU. f «00 p.' J. T*"****-.
181 Hub, * Kamen en., f«00». J. Tawtond of Ister.
t D III
Vencbgat iederen ZoDdugochtend.
Üitgevew: ELLEEMAN, HABMS Jk C*.
lUutoor: Bokin 2.
INHOUD:
SOBOBBnUTtï-GBSN BLAYBIWIJI, door I. ?
EEN AL "Ot HANDIG ?YBROKDIOKR", -door Kr. H.
v. d. 8M4t ? YIBLAAGD SPOOBWEGTAKIBF VOOIt
H.\NDBLttRnmeKB* <hwr B. - STAATKUSDIG
OYXBEICHT. ? GMZKïrTEZAKlW:
min*;. ? Uit d» Maaatad. ? Wt de Hofttad.? Vit de
BiMohopttad. ? TJit Groningen, ? KTJN8T: Pwaart ia
Fau*t «n Hamlei, door N. ? Concert Spirituel, enx. ?
8ohrt|v«n van den Heor J. P. van Someren aan Prof.
3. A. Albejrdlngk Thüm. ? LETTEBKUNDE: Wouter
JjeoreHMr «n twee andere vertellingen, door P, van Oort,
bcroardeeia dooi Pol de Mont. ? Holda contra
Droogitoppel. ? Xen >trt)d over HTooneel, enx. ?
MIL1liiKK ZAKBN: Bevordering van offloleren, door M.?
Allerlei. ? Bibliognphie. ? BOHAAKPROBLEEM. ?
FHÜILLBTON: De oppasser van denLol'nt, eeneBohstu
door A. A. B«ekm*n, t ? ATj.tMT.nT. ?
BEIEVENBU8. ? OYEOZICHT VAN DE BFFEKTENMARKT. ?
Amerlkaanache spoorwegen, door J. v. d. Burg. ? Vei
lingen. ? Butgemke stand. ? T« hoor zijnde Woningen. ?
Vergaderingen. ? ADVEBTEÏtTIEX: Bohouwburgen, enz.
1. Oai«B."X.w« «*?» JOoeat (MJL m. Terstoad,
I. Vifl kovaaUnk fMO.- p. 4-1 »sL
Subordinatie - Geen Slavernij!
Worden soms waarschuwende, stemmen
gehoosd tegen het eindeloos wijzigen onzer
rmrkare instellingen en toenemende eischen
TOOT onevenredig zware militaire lasten;
wordt onze militaire wetgeving veroordeeld
£n Op kalt) nöodiakelijke vei-betering gewe
zen, daa hoort men onze nalia van
auümintairisme verdenken.
Hoewel men kan aannemen dat zij nooit
genegen bevonden zal worden om zich op
den' voet van machtige stalen te laten
militftirréeeeaa. fo het toen onbillijk haar daarom
üls anti-mflitórr i.: signaleeren.
IsFedeGevend van aard zocht en vond zij,
leHa onder rooeieJijfce omstaodigheden, hare
gj'ootste kracht en heil in handel, zeevaart,
nijverheid, landbouw, kunsten en weten
schappen, terwijl zij haar staatsbestuur, bur
gerlijke rechtspleging en volksopvoeding der
mate wist te ontwikkelen, dat zij met recht
eene wrvoüe plaats kon» handhaven ouder
»zoo al nut aan hel &öofdH"nV meest In
schaalde staten; ook heeft zij op roemrijke
wijze getoond wat zij voor hare vrijheid en
onafhankelijkheid over had.
Hoewel uaijverig op hare rechten, kwam
zij toch hooit spoedig iu verzet als daarop in
breuk gemaakt werd, maar wachtte zij veelal
zeer geduldig den tijd al, tot dat een waar
dig protest noudzukulijk werd en hoelang in
dit opzipt de Nederlandsche natie geduld weet
te betrachten, is genoegzaam .ai te leiden uit
constante offervaardigheid, bij het hollen en
sullen mei hure militaire krachten en de
zelfverloochening, waarmede* zij onze onmo
gelijke mtlituire wetten blijlt dulden.
Ons volk van anli-mililuirisme te beschul
digen is dan ook even onbillijk als
ondankIwiti', want. waarlijk geen volk spreidde meer
militaire' deugden ion toon.in den
reuzunst'ij»! voor zijne rechten en heeft de
wei'eld zoo verre vooruilgcbradit op den
weg van vrijheid en bescluiving, als ons Volk,
?lot niettemin steeds in vrijheid en
onafiiaiikelijkheid, zoowel voor zich zelven ais
voor anderen, zijn voornaamste huil zocht en
vond.
iiechls inet zijn ontembnren nabuur, den
JJ'ec-leeuw, was liet voortdurend op voetvuii
doiio;;, ontnam hem .wal neembaar was en
betwistte hem onversaagd menig duim grpudg
om dien vruchtbaar eu voor de meuschlieid
nuttig te maken.
Wist onze natie haar gezichts- en
vyei'kkriii^ lot over onmetelijke oceanen uit te
bi ftiileri en tot de uiterste grenzen der aarde
liacc waardigheid te handhaven, zij bleol
niettemin ook aandachtig op hetgeen in enger
kling voorvalt om verstandig partij te
trekiien van iietgeen nuttig en noodzakelijk is.
.Daarom wist zij tekening te houden met
de overmachtige militaire hulpmiddelen harer
groole naburen en zich te belioeden
voor verbastering lot een miniatuur militairen
ütirat, wat onvermijdelijk haren ondergang zou
voorbereiden en haar belachelijk maken.
Gelrouw aan hare verdragen, rekent zy ook
op de trouw harèr naburen, wier
ontzag\vi;n"kende strijdkrachten, hunne welvaart
on(luiinijaend militair dualisme, zij waarlijk
o iel tmlioed te benijden,
Onze nalie is geen roofslaal on daarom
tpvreden met een defensiestdsel, dat.harer
waardig, en evenredig aan hare hulpmidde
len is.
Zij weet te goed, dat de tyden voorbij
zij ii om bezems in de mast te voeren of om
te i u de krijgskunst te geven aan
Europeefdie Veldbeerèn. Zy wil gaarne alles
vermijden wat kan krenken ea eitcht van
hure ofOcieelö zendelingen groote beschei
denheid met vermijding van aOe ergernis
verwekkende laai voor hare naburen.
\Veteude dat als het gelfl verloopt ook'de
bakens verzet dienen te «orden, zal zy des
Bevorderd misschien nog tot grootere offers
uun Mare berud zya, »i«Us
ZONDAG 16 APRIL.
N
f*' 8/m. ...... / l.~-. fr. p.
«*m d. CoArn
lijken dienstplicht," als die maar invoerbaar te
maken is met eerbiediging der ouderlijke
macht en zonder ons valk te krenken, wat
slechta mogelijk kan worden als da militaire
samenleving en rechtspleging meer in over
eenstemming gebracht zyn met ons volks
karakter ; want bet is te voorzien dat anders al
wat voor dien tijd voor invoering van per»
soonlijken dienstplicht beproefd wordt,-onvol
ledig cal blijven ea schipbreuk zal lijden.
De bestaande Nederlandsche militaire wel
len stemmen het volk niet gunstig voorden
militairen dienst en bijgevolg ook niet voor
persoonlijken dienstplicht, omdat die wetten
verouderd en barbaarsch zyn, dus verre
beneden het standpunt onzer bedendaagsche
beschaving bleven en elk waarborg voor zede
lijk en maatschappelijk geluk geheel afhankelijk
maken van de telkens veranderlijke inzichten
dergenen die, veelal zeer toevallig en onbe
grijpelijker wijze, met hoog gezag bekleed
worden.
Het is dus naluurlyk dat onze barbaarsche
militaire wetten geene lust in persoonlijken
dienstplicht kunnen opwekken. Zij stuileu
ons volk bovenal tegen de borst omdat zij
geen waarborgen geven legen onrecht eu
willekeur zoowel m strafzaken als bij be
vorderingen, pensionneeringen, eA. wan
neer daarover in billijkheid te klagen valt
De grondwet en de inleiding van het reglement
van krijgstucht heioven dienaangaande wel
veel, maar schijnen toch machlelous voor
verdrukle en benadeelde klagers, die dan
ook maar beier doen een minachtend stil
zwijgen te bewaren dan hopeloos te kla
gen, wanneer zij onverdiend gekrenkt wor
den; wanneer zij het moeten aanzien .«fat
gunstelingen in weerwil van onkunde,
Ifchamelijke ongeschiktheid, traagliei4 ea nalatig
heid, datgene krijgen wat min niet loekoml,
terwijl anderen in weerwil van volkomen
geschiktheid en ijverige pHchlsbetrachling
niet kragen wat zij eerlijk verdiend hebben.
Het is hier de plaats niet om daarover
verder uit te weiden en het is bovendien
dot üi^l>e<%" waBt-.faöay»! üedttt'jmw
enkele van de vele ongerechtigheden vaa
lijd tot tijd gepubliceerd worden, is dal toch
voldoende om de aandacht te vesiigon op
de geringe zedelijke waarde van ons militair
recht en zijne soms betreurenswaardige
toepussing. Wie die zedelijke waarde wil leeren
Leunen zal weldoen met eenige ernstige
studie van ons militair recht te maken en
daarbij auhtingswaardige schrijvers over dat
onderwerp te raadplegen o. a. Mr. JL J. Pols,
Mr. II. van der' Hoeven, Ie Luit. G. J. W.
Koolemans Beijnen.
Mr. il. van der Hoeven, wijst op blz. 3
zijner opmerkingen over het Ned. Mil. straf
recht op het oordeel van een geacht oud
militair, belrekkelijk de onverschilligheid die
er heerscht, om ons leger wellen te geven
die aan de beschaving en de behoeften van
oiuen tijd voldoen, welk oud militair o. m.
geide: »Uus mililairrecht is maa'r voor
soli dalen geschreven en wat doet het er toe
i hou een sulduut Lwliandeld wordt?
»Als dat reclil voor paarden geschreven
»was. dan zou er wel nicar belangstelling
* voor zijn."
Wij willen dal oordeel'laten vopr hetgeen het
i», doch er slechts op wijzen dat Mr. v. d. Hoeven
het in.l8u'G in zijn derde uilgiuit herhaalde
en dat hel thans in 18.JÜ, noj; even juist?,
als de wensch van dien geachten rechts
geleerde nog billijk is, n.m.:
»dat hel Ned. leger spoedig reden moge
i vinden tot dankbaarheid jegens een
wetge»ver die het wellen zal schenken,
gcBvenre»dïgd aan de behoeften van dun lijd en ann
? den goeden geest die dal leger in ome
da»gcn bezielt."
Nog niet te voorzien zijnde wanneer aan
dien wensch zal voldaan worden, zoo zou in
afwachting daarvan toch reeds veel gedaan
kunnen worden, om de vervulling van dien
juist uilgedrukien wensch voortebereiden,
om feiten, zooals er al meer en meer, in en
buiten de volksvertegenwoordiging, ter sprake
komen, zeldzamer te maken, of waardiglijk
te kunnen beëindigen, alvorens het leger
noodelpos in opspraak kome, waardoor de
discipline, de wederkeerige hoogachting eo
het onderling vertrouwen erg geschokt wor
den. Daarvoor zijn slechts een paar wette
lijke voorschriften noodig als:
l o. Over de wijze waarop en den weg waar
langs ieder herstel van grieven kan bekomen,
zoowel in strafzaken van allerlei aard, als in
zake betreffende het pensioneeren, passeeren,
bevorderen en al die beschikkingea welke in de
militaire samenleving ontevredenheid wekken,
waaneer aan rechtvaardigheiti te kort wordt
2o. Over de wijze waarop de
conduitelysten moeten opgemaakt worden, boe ieder
volledige kennis moet bekomen van alle
beoordeelingen in zUoe coodiiitflljjut en
daaraan tostte
\ ' ***
Bovendien moest elk officier een a/druk
bekomen vao de instructie tot bet opmaken
der condukeiysten, alsmede afschriften van alle
latere aanschrijvingen dienaangaande, opdat
ieder kan weten waaraan hij ticb t« houden
heeft, wat thans niet het geval is omdat zij
geheim gehouden worden. '.'
Elk oliicier, die xtyae condoiteUjst moet
leekenen moest verplicht zijn daarbij te ver
melden, oi hy al of niet tegen het over hem
geveld oordeel in appel wensclit te komen.
Met die bepaling zullen w«l is waar niet
dadelijk alle grieven weggenomen, maar vele
zullen er toch door voorkomen worden, want
i» eens een loyale en vertrouwbare weg
bepaajd waarlangs een ieder tegen
mitvaaingtn van ailertei aard in appel kan komen,
dan «al eteliig veel onverdiend leed ie voor
komen of te vergoeden zijn. wat zoo menig
braaf dienaar anJers diep ter neder blijft
drukken, wat zoovelen boven bet hoofd blijft
hangen en in het onzekere laat over hun
lot, als zy niet tot de gunstelingen behooren,
iets wat ieder met weerzin vervult.
Ook de geheime o/ vertrouwelijke behan
deling van personeele zaken eïscht dringend
regeling eu controle, wat een ieder dadelijk
zal opvallen die vnn eeuige geheime archie
ven en eenige pakken ingevulde
couduitolijstcn inzage kan verkrijgen.
Dat de behandeling van ccmduiteKjsien en
pursouele zaken kieschheidshalve niut in het
openbaar geschiedt, zal geen redelijk mensch
wraken, maar dat zij kan geschieden om
onredit te wettigen, ot liever om daaraan den
schijn van recht of wettigheid te geven, wat
even goed mogelijk is als dat alles omgaat
zonder medeweten van de betrokken perso
nen, die benadeelt kunnen worden door
geheirne oogendienst, misvatting, onjuistheid of
rancune, dat is ongehoord; dat zou beter
vuegen bij Veemgerichten, fenians, nihilióten
of andere coilegies, waarbij ondermijning van
het constitutioneel gezag, wraak, laster of
boycotten aan de orde van den dag zijn, dan
in ons land van vrijheid en geluk! Dat kan
de onvoorwaardelijke subprdinaüü bij ons leger
tot slavernij vernederen «n fasttraars kweeken.
Geheime veroordeelingen zijn niet slechts
betreurenswaardig in een constitutioncelen
staat, maar bovendien gevaarlijk wegens het
misbruik dat daarvan te maken ia.
Zij stellen eene duldelooze foltering daar
voor ieder wiens tijd voor bevordering, af
making, willekeurige pensionneeiing ot pas
seering nadert; zelfs voor hert die zich niets
te verwijten hebben, doch protectie derven of
gunstelingen in den weg staan en niet willen
handelen zooals deze of gene soms mogl
wensclien, om particuliere eu familiebelan
gen op den voorgrond te brengen.
Wie het leger kent, weet om welke redenen
zelfs achtenswaardige lieden zonder protectie
aan biltere teleurstelling bloot slaan als zij
weerloos, zonder gehoord te worden, of zon
der zelfverdediging aan de willekeur, de
misvatting, de kwade luim of ue hurlslochteti
van een enkel persoon blootstaan.
Wie -bet leger-kent, weet dat meermalen
zelfs door hooggeplaatste officieren met een
schoon verleden achter zich, een ergerlijk'
felle openbare pennestrijd gevoerd wordt
over meeningsveriicliillen van recht en plicht,
wat waarlijk wel als een onheilspellende, voor
bode vaa erger dingen te beschouwen is.
Al wil men zich daarover geeu oordeel
veroorloven of daarbij voor den een of an
der parlij trekken, men zal zich toch
moeiëlijk kunnen weerhouden oiu ernstig na te
denken, over .hetgeen in lagere rangen ge
leden en verkropt moet worden »ls bij be
treurenswaardige nieeningsverschillcn over
recht en plicht, er zelfs niet aan geducht wordt
om kans op herstel van grieven te gevon.
'Wij willen ons thans daarin niet verder
verdiepen. Het was slechts ons doel er op
te wijzen dat er waarlijk dringende behoefte.
bestaat om iets te doen wut het onderling
geschokt vertrouwen kan verbeteren.
De waardigheid van hot -leger eischt, dal
ieder naar vermogen kun mudewerkun
tot eerbied voor de subordinalie, die als het
wezen en de ziel van den militairen dienst
moet gehuldigd blijven, wat slechts mogelijk
is, als rechtvaardigheid het wozcn en de
ziel van de subordinatie wordt, want dun
kan ieder, hij zij superieur of inférieur haar
met hart en ziel heipeir handhaven zonder
zijn geweten, zelfrespect of zelfstandigheid
van karakter, ten.believe vun anderen te
moeten prijsgeven.
Elk miliuir moet de subordinatie volko
men kunnen eerbiedigen en wanneer zijn
Vaandel ontplooid wordl, met achting kunnen
opzien naar het schoone devies: Je
mamtumdrai, dat met gulden letters op ons
wapenbord prijkt.
Nooit moet dat schoone devies den
droevigen indruk kunnen maken, als ol net
eigenlijk zeggen wil:
Periode ae eadavtrt
Wordt .reent op .herstel van grieve»
mogelijk gemaakt en oog eess de hfflüke
wensch van Mr. V. d. Boeven «ervvU, dtn
vertrouwen wH dat de rafaordinMie, eltt bratft
soldaat, die zich met hart en ziel saa bet
betrachten van s' lands dienst wijdt, ten
zegen kan «worden, T.
E«ii al te baudlf; ?Verdediger."
.He>tg««n «chter als mldd«l om kovpenj
t» lukken bniikbaar s$a tam. ia et>
weteiuoliApuelitk gpbioj dawott i\fw
niet *»nbevelBtt»w»»rd."
Mr. J. A. Lcvj, »Eed§- «n SUatagebmtaeL"
In het ioogste nummer van ,0nze Wachter,"
wydt de heer J. J. I. Uarte, jor.-eaod. ta Utrecht,
andermaal* z^n krachten aan de ?verdediging van
bet kiesstelsel Hare," bepaaldelijk tegen ?een drie
tal beschuldigingen, waaraan het in den lafctsten
tyd was blootgesteld." Zyne lesen worden door
hem verzocht «voor deze gelegenheid de Aioetia
van juryleden te willen aanvaarden, .en da stryd
begint in § l tegen den heer Biederlack, naar
auüleidiug van dieus ppatel ia het
Februarinummer vau de ?Vragen des Tüds"; ia § 2 tegen een
.nnonymen, maar blijkbaar knndigeu en btzadig^
den schrijver" in 't Altjtmcett Handelsblad tan
24 Fubr. 1882, terwyl eindelijk in de derde § mijn
ai-likel in no. 245 van De Amsterdammer -Ons
Grondwettig Kiesstelsel" wordt ?weerlegd." Deze
laatste § wenseh ik heden kort ta bespreken en
er op te wqzen, hoe de heer Harte, oen tchln
aannemende van mg te willen beatryden, in
wetkelykheid zich op ongeoorloofde wgae van de zaak af~
maakt. Ook hier zq het oordeel aan den leaer o verge
laten. Daar genoemde schrgver in Ome Wachter
meermalen m (j juist het tegendeel Inat teggen van
hetgeen ik destijds in De Arnntei damtner schreef, en
uiyue beste argumenten eenvoudig als'.uiet be
staande wenscht te beschouwen, cal ik mij
geuoodzaukt zien na en dan eene plaats tut mqn
vroeger betoog af te schreven'. Mocht ik daardoor
wat veel van de welwillendheid der redactie en
van bat geduld des iezera vergen, dan draagt een
ander daarvan de schuld.
Iu de eerste plaats moet ik hier doen opmer
ken, dat ik nimmer met een enkel woord het
stelsel Uure bestreed, maar alleen de mogetikheid
van destelfs toepastinp onder de bestaande
uiondwet. Men oordeele. ^Vrq algemeen," zoo schreef
ik deetyds in de Amsterdammer, .verlangt men
invoering van een evenrectigheidstetsel gelgk dat
van Hare, en ook wfj taecnca op
veel ajoed* van a*si..d
vcrwaehten. Bezwaren
ook hier vooi'doab, maar ik geloof niet dat ?
van zoo groot gewicht z^n, om de invoering van.
het stelsel te beletten."
En dit noemt men na een bestrgcKng, een be~
shaldigiug vau üare's stelaell
Gaan wy verder. Op pag. 189 van Ome
Wachter, wordt een ander stokje van mijn
artikel in den vorm' eener conversatie tnsschen
het stelsel Hare en m u' teroggageven. ?De
Grondwet verloochent U," zoo roept een nienwe
bestrijder. Maar afdoende is het antwoord: ?Hoe
zou de Groudwtt mi/ verloochend hebben, dien
ZQ niet eens kende?" En welke waren nu weder
om myne woorden die bier mübruikt worden V
uier ï.ijn ze: ?\Vü willen gaarne gelooyen dat
onze Grondwetgever in 1848 eeu
eveiiredigheiJüstehel KOU hebben ingevoerd soo h§ er een ge
kend had. Ja,'hu heeft er blijkbaar naar ge
streefd, een zooveel mogelijk evenredige
vertcgenwoürdij^in^ te doen ontstaan. Maar juist omdat
hy Eelt de üaalc op eeue \vyie die hij voor de
beste Jiii'ld, heeft geregeld, mag de gewone
wetuL«t onder dun schijn Van te gehoorzamen
liet grondwettig voorschrift afwijken, al
1 ? hij Keli'a in staat te fcijü het volmaakte
en in de. plaats van het erkend
gebrukVuorvvaar er behoort meer dan ?een
gew.i^eixt oȣ" toe, o ai hier den onzin te ontdekken,
dien de hver Harte m\j gelieft in den mond te
leggen. De ?verloochening" bestaat dan pok
aliuen in d«3 heereu phantasie. Veritatem spec
ies, non fittffos.
Ten derde- ia de jurïs candidatus t. a. p. pa g.
1^9 üoo bescheiden, de ?eer" van door my te
woidtn aiinffuzien als jvris condttor van zich af
te wijzen, muur beweert dan (en dit ia mhuler
niuueat), dat hij, met ei-genn te zeggen: ?dn dis
tricten dienen tot correctief," my tot de meening
heeft gebracht, dat de Grondwetgever ook feite
lijk niet volle bewustheid de districten daartoe
?Ictterndc." Waaruit blykt, münhwr, dnt ik door
U tot _die laeeuing werd gebracht?" Ik verzoek
vricadeiQk eenig bewijs ook hiervoor. En buiten
dien, had hier mat in de plaat i van het ?liebe
lelt Prof. B. Fruin moeten gctioemd wordea, die
iu 1ËG9 reeds i«hreef, dat de dutrictsindeeling werd
behouden als een geschikt middel, om de
gebrekej) van het meerdmheidsBteUel te verbeteren ?
£/irc rftw Khre gelrOhrt!
De aaiigaliaahie voorbeelden zjjo, dankt za$,
voldoende, uui.de wnw, waarop de «veidediging"
gevoerd wordt, in het ware licht te stellen, en
<lo loilen d«r jury mogen dus wel op hnnue hoede
zijn, dat Zfl door kot ?rbetotiseh knaleffisct11 zicU
niet iaten mUkiden, en dientecg<entlge eeo
verk^enl en onrechtvaardig oordeel uitspreken.
Muur ? uiundus vult deoipi.
iot*. In ?Da Tjfd" van eêrristor, 10April,
Dr. Schaapman o. a.: ^Tot dan eeroied
Vitor de waarheid «al wel behooreo, dat men
aanhalingen' tegou een ander aangehaald niet afsn^de
op de plaats waar »y" nadeelig worden «f uiütder
aungeiiaani voor den annhaler." Zulk een afge
sneden citaat uit des heeren Biederiack'aopstaJ (in
het Febraarinnmmer dar Vragen des Tjtds)
vindt mon op png. 180 van Otuse Wachter. De
Clause XIX van Hire's werk, die de Hoer B. aan
haalt en waarop ajito radeneannf gegrond -a,
wordt door atjn bestr^dar volkomen genagoedL
Ik heb de j«Atól« plaats i* bat «psUJ van B.aa>
gelczan en moet bis openl^k coiuiatoeren, dat
men niet en eenvoudiger on juister luw Bpreken'.
Dié krasse beschuldiging'tegea den neerTReder.
t<j b
ki!{<'.'
bek op TM*. 190 t a. ». fBtgesiaoleasi, *stt4m,
-de waarheid opoffert lier wUe wn
«tfltonaobknJklefFact1" ia derhalve niat alleen ongajcróud maar
«ok een nieuw 'bewQt van... haaolgnoa. 'tig om
t»parlamentariich ?*? worten!
Én nn wen t«g tot
dKlbo
Bgt In
nl. bli meardernaid van s*x^
strictiüke indaehng; 80. dat
** *r *. . ->v. * JM * ^ ? «?
»«?
zonindis
kam
enniatindedfhet stekel
deur.
Hara de districtelgke mdeeling kan behouden
blQven" en d*t nn ?aangezien da grondwet afclye
nieta bepaalt awtrenewfe bet ataeraWheklsatiJaol.
dit, soMto baar te schandee, kan woeden
wejrgerttnnd en varranyea door eau batar,
bepaald*
eena ia dvtriet** *or*i uatgeeefead." (t *. p.
pa*. 268). v
fiat desa /edenewfa», dia, aooala ik da tijd*
opmerkte, fel Teel btrwget en derhalve nieta,
tot hede* d* baar Harta geheel verlate? <
Noch Prof. Bujjs, noch de straks te nw ._
commissie van gedelegeerden nit vrttciiuuge
kieaver«aeigt»gen «M., kart, niemand dan n(j beeft,
voor zoover mg bekend, deae statüng verkondigd.
DA dient wal in t o»f te worden gaio»de«ba
het kneu van Uadswïa 172 vaa list jongata
Waoiter-rammer, daar men aoders lieht tot da
meening zou worden gebracht, dat da baar Harte
ia Prof. Bnjjs en de commissie van gedelegeerden
enz. boodgeaooten bid gevonden.
De op pag. WO t. t. p. aangehaalde offlciöele
verklaring ten bewttae dat kat kiesstelsel, voor
zoover de vyjce van Kiezen betreffende, «ie* in de
Grondwet is bepaald, heeft niat de waarde, dia
daaraan wordt gegeven. De vraag nL was ia
'"4$: ?Benoeming bg vobrtrekte meerderheid of
j relatieve meerderheid van stemmen?" Sommi
gen weuschteu dio quaestie duur d/S Grondwet ta
zien beuutwoord. D« minister van justitie merkte
echter op ?dat daarvan In da Grondwet niet moet
««sproken worden, omdat het daarin niet tehuis
Behoorde." Is het wal zeker, ja ook «luchts
waarscbtyulgk, dat die opmerking door don minister
zon gemakt zyn, zoo bet eene keuze had gegol
den tusscheti hét meerderheid*- eu het
evenredigheidsstclscl? Ingeeaen deele. Hat «enige wat nen
uit die ot'ticiaeie verklaring en het volkomen .stil
zwijgen der Grondwet kan afleiden, is de vrijheid
van den gewonen wetgever, het thans Iieerschende
volstrekte aieerderheidssvsteem te verlaten «n het
stekel der verkiezing b\) gewone (relatitve, even
redige) meerderheid in te voeren. Bare's stelsel
blijft onmogelijk zoolang art. 76 Gr. niet is ver
anderd. (De Amsterdammer No. 245).
Ten slotte nog een woord over net ?Verslag
omtrent kieswethervorming door eene commissie
vun gedelegeerden uit vrijzinnige
Kiesverccnigicgeu van do voornaamste gemeenten in
Seder>d". Volgens § 3 vau dit verslag moet binnen
"yn dert Qrondwtt naar een oplossing
gezocht, om uHHfflr ttgeiiwuoidkyu t*-*
cieusen toestand ia geraken, aangezien,
ötondwetsherziejiiitg, boa wenschelük ook, uiet wtfl te
verkregen is. ?De Grondwet legt aan elk billijk,
met den huldigen toestand van. ons land overeen»
kojnead kiesstelsel groote belemmering iu den
weg" door o. a. ?te oecretepren, dat het lijjk in
kiesdistricten moet verdeeld wordon, 'wiufdoqj;
het onmogeUjk is een stelsel toe te passen, waar».
hy eene zoodanige verdeejing veruwynt enz."
Deae woorden bewijzen m. i. dat de commissie la
bet districtenstoUel meer ziet dan een bloot
ttdmintsiratieoen maatregel b. v. tot gemak der
kiezen; of iets van dien aard. Een zoodanige, ge
heel onschuldige maii/retjêl km toch wel nooit
aau eonig kieübtebel hilidarcud in den '
kiesstelsel iu 't groot? Ik geloof j», en word ia
dit -geloof versterkt door i; 6 van hetzelfde
verslag. Daar -is nl. niet, zooals de heer Harte
meetit (t. a. p. pa>{. 172, noot 2) de
«-cnschulükheid der invoering vaa eeu ecwcdiphcUt:
.B$Ute'em uitgesproken, maar een eoenrcdig-tuecracr*
heids systeem verlangd in de plaat; van het
heerschcuJc roktrckte-meerdtrheïda svbtocui. Hat
wooydja evenredig dat hier gebruikt" is^iu stede
vaa relatief of betrekkelijk, liL-eit Ilartu :unlciding
gegeven toj; de meening, iu genoemde noot 2
uau den dag gelegd. Jammer, dnt evcnrcAitjlMil
eu evenredige meerderheid ttiet een en hctai>lfda
iÜQ! En buitendien, de tegenstelling in § G. van
volstrekte meerderheid en evenredige (d.i. rela
tieve) iMertlerluucl heei't zin. tcrwjjl die
voncreitrtdigheid en volstrekte meerderheid niet wtv
loS'sch sou zgn. Ook zü nog opgemerkt, dat
are'a kiesstelsel is een evenrcdtg/tcids stelsel,
dat eerst dan, wanneer er geen enndidateu maer
gevondeu worden die het kiesquotient Ixireikten^
dus eerst in zijn laatste stadium wordt ecu
wenredig-meerdcrMdutelsel (benocmiirg bn
cwuparaltoÉ tuajority). De gevolgtrekking ligt voor
de h*nd. Mr" IL v. d. Saudt
Zwolle, 12 April 1882.
Dat bet plan, stappen ta doen om een verlangd
spoonvagUrief voor haodeltreisigBrs to vcikrtjyi n
instemming bjj velen soa viiideu was te
vcrwatliten. Ik ontving sedert ik het -plan opperde iu
de Amsterdammer van 2 April brievtu \uu de
heeren : .
Broekman & Co., Bmuninfr & Thunnüscn, E.
D. Elus, Grav« & Co., Honrt Jnllien, W.
Koorntonn & Tlioleu, N. IL Lansberjj, C. lleticU Jr.
& Co., Patte Daalmery & fils, B? C. Bahe, E. E.
Tisaer &. ZnM II. vau Vaan & Zn. W. vun d»
Waal, A. 6. WHling, allen te Amstardara. U.
Conrads & Co., Van GDa & vnn der Heer, A.
J. Polak & Zonen, J. vau Eaalto & Zouoti, alleu
te Hotterdam. L. D. Simanji te '» Gravoubage ea
derhandtaekeningeu van velaaadwen.
Ten bewijs* d*t het daae Laaran ernst Is met
hun strevem, «enden zü nvj verschillende tarlevuu
wsnratfri Jk het volffenae ontleen :
In Belgifi wordenJlionneiiientskaartBaafgcgoven
toor nfatanAaB vu 180 kilemetars «n meer,
auowsi «b voor bat geheele Statiupoorweguot, tot
«ea vwl s-erift*gd tarief.
Toor het gebede Staatsspoorwegaet:
H :.