Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 254
l!
V*-',
'»,??
De oo»teni pluche Kamer beraadslaagt over
nieuwe tarieven. Do Slaat wenwht meer
tnkom*teu, de jrutekt ouisten willen de fabrikanten
bttoheintMii eu do landbuuwers; door invomiug
vau d'.fi'vreu'ieele rechten meeut m«u de
z«eh<iven* te kunnen bevoordeoleu en tegelijkertijd
deu invoer vau vee en granen uit Amerika af
te *iujdeii, redenen waarom men een wet*oat
werp tal aaaueuien, dat zoowel Bougarge als
Ooktumiik bevredigt, daar beiden datum voor \
oogenblik eeu reduiiddul ueenen ta aieu.
Be kwe»tie der Dunaa-va*rt scheut haar
oplofiinu te naderen, nu de Mogendheden zich
met Fraiikrük'» voorktelleu willen veieenigau.
Omtrent de Jodon-vervolgingt>n en de Nihili«ten
verneemt men onrustbarende t^dingeu. Die welke
de Israëlieten beh effen scl.üuen maar al te waar
te zijn. De barboarsohheia der ru-sische
oube?chaaidheid treedt iu een afschuwelük Keht. \V at
te baltu en elders geschiedde, waar tientallen op
de ruwste wijs ten doode toe, worden mishandeld,
toon» lio woinie de russinche Uegeering in staat
ia het grauw in toott te houden.
' t»u óOO Niuiliateu te Moskou wordt
?.
bericht, doch men twijfelt aan de juistheid dier
iuededeelingen.
Teiwjjl de Euro'peesche Regeeringen onder het
voorwendsel, dat zü zich niet met de
bhine«iiandsche aangelegenheden van Rusland willen
bemueieu, zich onthielden van elke daad om den
Czaar zyn tnkoMkomiugen ten opzichte van de
Joden ouder IICL oog te brengen, heeft de Presi
dent der K. A. Unie, den gezant der Vereentgde
Staten opgedragen bt) hei rnssische hof de tolk
van de ergernis «Wr Yankees te zjjn.
De Spaonsche Cortes heeft bet ontwerp tot
konver*ie der schuld aangenomen.
Htt gerucht al* zou te Rome door de
bnltenlandsciie gezanten een verklaring tot afstand
van Assab aan Italië zUu geteekend, u onjuist
gebleken. De Engelsche minister Granville heeft
ia het HougerhuU de^e tUdiug gelegenstraft De
kwestie is nog niet opgelost Evenmin de
bmzieiiland«che, welke Kgyp'e in spaiining houdt.
Wel t^n eeu veeöigtal oificieren door den krijgs
raad veroor Jeeld^lneest tot balUngsobap, ? maai
de oorzaak van verdeeldheid «: daaraaor niet
weggenomen. De Sultan, die steeds schepen ge
reed heeft liggen om naar Cairo te -stevenen, zot»
gaarne handelend optreden, doch de Mogend
heden, ui t bijzonder' DniUcbltrad laten niet na
hem te doen gevoelen, dat dit de verwarring ten
toppunt zou voeren.
De Sultan i* nog altijd niet gereed kunnen
komen met een overeenkomst met Rn -land, be
treffende He uitbetaling der oorlogMchatting.
Beeda KUU Novikoff Konetantinopel hebben
verlaten, doch vrienduhjke woorden van den Sultan
hebben hem doen besluiten zyn vertrek te ver*
tragen.
Soïd Pacha, het hoofd van het turksche minis
terie i» vervangen door Abdul Rahmon-pacha.
De Senaat van N. Amerika heeft nu ook het
wetsontwerp tot eene tienjarige schorsing vaa
den aanvoer vaa Chineezen goedgekeurd. ? ?
Allerlei.
Van geachte ZQ ie beeft men ons de opmerking ge
naakt dat de VaVi, waarmee de Koning eu
Koningin de rei* naar Engeland hebben gemaakt,
er nog zoo kwaad niet uitzag.
Het is (teen sierlijk jacht; als kustverdediger
i* net schip niet geschikt; als kruiser looptTifl
nitt hard genoeg l het type is voor oorlogschip
in Indie te verouderd," ? maar voor een reisje
aanr Engeland is 't schip zeer goed.
Ui: stekend. Na deze inlichting zal toch
iedereen 't met ons eens zyn dat Nederland als
tweede zeemogendheid tegenover Engeland by
dei» gelegenheid een povere figuur heelt gemaakt,
aelfs al zag de Vaut er ook fleuriger uit dan een
.drijvende doodkist" en al is de reis ook goed
volbracht, wat aan al de officieren en da
koopvaardykapiteins die als loodsen dienst deden, tot
100 growte verdienste i* gerekend, dat zy allen
z$in gedecoreerd.
\ ?
Het gerechtshof te 'sGravenhage beeft den
Ministervan Justitie een gevoelig lesje toegediend.
Het heelt den predikant by de Sied. Herv. ge
meente te Heivoet, die uit hoofde zijner
gjdsdien8 ige overtuiging in e*n strafzaak den eed als
getuige weigerde af te lettften, op grond van art..
180 wetb. van strafvordering aan dit feit schuldig
verklaard, maar uit overweging 'dat de weigering
voortkwam uit een gemoedelijke overtuiging, heeft
het Hof hem geen straf opgelegd.
Wat zal de liberale Minister tegenover deze
jurisprudentie doen? ;
Z*l hy misschien zoover gaan vaa de al of niet
strafbaarheid van eedsweigering te maken lot
een punt. van beslissing voor den ju'lex facti,
gemoedelijkheid tot criterium vau straffeloosheid?
'Zoo niet, 'dan moet het thans tot eon afdoende
beslÏAsiug komeu, ook ter voorkoming vau do
grootst mogelijke rechtsonzekerheid eu onge
lijkheid.
De heer van Rees. heeft deze veelt den
pre«idialen zAtel ia de Tweede Kamur verlate.* 6 Ai ais ,
afgevaardigd» voor -Rotterdam tet woord m de '
Co'Mversie;kwwitie 'te voeren; vóóf hém" liaddini At
heeren G«vers, van Endegeest la 1843 «i 1. K.
' van''Goltsioiii in' HSJS'óok befVroörü als
pnusldent pevocrd,
In li>j:> ffold het ook eene conversie ? van
schuld; in l&Vl een criais-df.bat. ?
. En t.lm n R alles te samen: ecu conversie; eeu
oude schuld en een crisis
Er was reden van spreken vaor den heer van
Heet'
*? )
Vnn de liberale paitij stemden de heeren Röell,
P«t.n'n. W. K. vau Ümlem, vnii der Lindt-n en van
.Dolden tesen dn conclusie der uieerderbeid inde
conv<5riie-kwe»tio.
Lib^riilen die Reen bloed kunnen zien, cfelijk de
heer Rutgers zeiJe Vooral naiUl allhiuidwn
c<>t»cliisien waren vprworncn wa*1 hét kra* dat deze
heeren uit weckliarligheid da liberale beginselen'
.overboord wierpon.
De dagbladen bevatten. .
Hot itanitrltbfail; Oeon privllaRO (Toontel Lohmiri). ?
KotU) gewlcliüxo bonoominjj (van dop hoor Flca tot
dlrekteur v»n binnnnUmlnoli bontünr). ? Eoao goede
l<thlo«lini,', duuli nii«ln1tt« im;;inx (Mam).
' yiriiirf Itatttritauiteltt Courant: De kOülnUljJko
mllltu'ru Acflilcmlo. ?
Het t'aJffluuil: Inlichtingen? (zaak T. d. IleQiion).
Htt Kifiiirt MII. rf«H Day: NoJerUuJ» Uautlel en
nijverheid In.InJiê.
Ai-xlitmiclie Cniii-aul! De census als maatstaf dor
li«»lwvoo«d)ield. ? Ondè kieiuteltvli in NfJerland.
Uirrrlitietir l'tiiti-nttt ? Eene nota van inliclitmyeu (van
i]«ii mlu'iiler Vmi koloulün).
Amtl'tilitmielir Cimrnut: Uit do Kamer. ? Do memorie
ra» toollditltiB b(j hot traktaat vau Iiaudol ou
«cliocpvaart met Frankrijk. . ?
DtfgtlaA ran HitU-Hitttaad CM 'iGrmctHhngi:
Xolfle: prjjxaii. ? Tweebeenlg* paalwormon. ? Dwaze on
xoilo' louxo niaolitapreuken tegen d* BtMtslote'rtJ:
Qemoeds) liexwann.
?SHHibterJ: Eon slapend program.
Di ïlgii Miirokenioe. ? Politiek* toontandou. - TVio
'^aii«* J*ert ea aiet* vtrceet ? Ü*n criil» rkouvcrtlej
l .
Hel bl\jfl een moeilyke laak voor hel ge
meentebestuur by den suellen aau was der
bevolktug voor eeu voldoend aautal tcbooilokaleD
te zorgeu. Nauwelijks is men met de scholen
lol welker bouw beslolen wordt gereed, of
reeds doei zich behoefte aan meerdere ruimte
gevoelen.
Ia geen gedeelte der slod is dit meer hel
geval dan in het Noord Oosten, waar builen
de Muiderpoort een geheele voorstad in luitel
jaren tijd» werd neergeplanL
Vandaar dat B. en W. het volgende aan den
Raad schrtyven:
> Voor de streken Kaltenburg, Willenburg,
OusU&burg, Kadijk, hel Funeu en de nieuwe
stadsgedeelten builen de Muiderpoort en be
noorden de Ousterbegraai'plaaU, zijn op dil
oogetblik t?i«r scholen, de 'scholen No. 1 én
1d in de Kleine Wiiienburgerstrual, No. 27
ia de Groole Wiitenburgerslraal en No. 30,
tijdelijk geplaatsl in den tuk van het Zee*
manshuis.
Ten einde het stelsel van voorbereidende
hlasfen op de wijken dier scholen te
kuunen toepassen en levens in het gemis aun
school» uimle te vcoi-zien, dal in Juni 11. be
kend was, is beslolen vier nieuwe schoolge
bouwen te stichten, waarvan één ter. vervan
ging van het, hulpgebouw van school No. 80.
Twee van deze schoolgebouwen zullen eerst
daags opgericht worden in de
Ki-aijeuhuffstraai en twee op den Zeeburgerdijk,
Uil de onderstaande cijlers blijkt, dal nog
?em niéuwe school noodig is.
De school wijk No. l heeft
aan geplaatsten en nog niel ge
plaatsten ........ 810 kinderen
Idem No. IS . . ' . . 388 »
»'» 27 .... 641 >
> » 30 ... .418 »
Ie zatnen . . 2257 kinderen
Hierbij moei V« gevoegd worden voor de
voorbereidende klussen. 401 kinderen, totaal
2708 kinderen.
De drie schoolgebouwen No. l, No. 1 3 en
No. 27 zullen, wanneer zij voor de voorbe
reidende klassen zijn ingericht, mei de nieuwe
schoolgebouwen, krachtens de bestaande
Baadsverordeningen, ieder voor 350 leerlin
gen bestemd zijn, dus de zeven scholen voor
2450 leerlingen, zoodal er nog plaatsen ie
kort zullen komen voor 258 kinderen."
Nu men reeds zoo langen tijd gebrek aan
schöolruimte heefl zal men hel met genoe
gen zien, dat de wethouder voor onderwijs
alles doel wat hij kan, om zoo spoedig mo
gelijk in de behoefte te voorzien.
liet voorstel om in die buurten een school
meer ie bouwen dan reeds aangenomen is,
zal zeker goedkeuring verwerven en
evenzoo zijn wensen om voorloopig zich met
hulplokalen tevreden ie stellen, daar die veel
spoediger kunnen worden gereed gemaakt.
Bij den gemeenteraad is een voordracht
ingekomen strekkende om te bepalen dal de
percentage voor de inkomsten belasting zal
gesteld worden op 3 % van hel belastbaar
inkomen. B. en W. achten dit cijfer voldoende
om de by de begrooting geraamde som van
?1,825,000.? te verkrijgen. De belasting in
Amsterdam is dus, in vergelijking bij andere
juren, niet stijgende, al zal de opbrengst meer
zijn dan te voren.
In het begin van Juni, zat, naar wij ver
nemen, Mr. S. van Houten, een debat in
De Unie over censusverlaging en algemeen
stemrecht inleiden.
Woensdag aanst. voormiddags te elf uur
vertrekt hel nieuwe groolc stoomschip
Nemegit van hier naar .New* Vork. Hiermede zal
de Kon. Nedcrl. Sioomvaarl-Maatscliappij Haar
Wtikeiijkscheii diensl geopend hebben.
Zelden ging hel eeu nieuwe sluomvaai tl ijn
vooispoediuer.
*UIT BE I1ÖFSTAD. ' ' .
No. 9
.
Wat 'wapperde Naeilaiids ilrickiour
triumphantelijk door du lucht'.... ou met zonder reilen.
't Wm ff mt in Duinwcitle, Wü.-tfbü dn de lieer
(latirluiult de re<l:tutien van vöiscliillisniia tl,iy
bluJeu, de lotion v.in de m.-nitachiippij Duinweidu
eu andere beUiigstollenden met hm nc damp»
had uit^cnoudi^d, 't Veol hespioken Uótel liemi'
Si-jour, umi de llunkasiraiit en du vriendelijk a
iSnheveiiiiigsche boschjoi gelegen, werd . heden
namiddag met ecu h a-t.elijk wuord van
Uuinweide'» ' 'yoÓMitïer, de» heer de- Lint uit Delft
(in een bruiiclieud gias cu owijn van den heer
üaarlaudt pleulitiit guupenQ.
De sum*k^ol gemeubelde koepelsalon, waarin
do recuptiu plaats luid, gat' reeds da<!eljj!c deu
iudruk, dut. 'vr g"en kosten gaspaard wat en, oin dexe
inrichting te duon bcmf.woiJril'.-n aan aldeeischcn
des tydi. Ala u ij luit hel<t, lieve lezer, vergezel
1110 dun eveu. Loten wo eerst beneden een kijkje
utmou. Wat «al 't hier onder dit gewelf w»»r
wij staan, tot liierhulle ingericht, dez-n zomer
heeriyk zü.n. Km hreeda tp«^ane leidt on» eene
veHiejiing hooger in de cigenluke koffiekamer^
niet daarnniw* auloKen restaui-atie- yn biljardzalen,
wnurvan d" sierlijke sclioorsreenroantel», prach
tige pliifonds, trijke spifigcl-i en schitterend buff«-t
een ouberinjielijk ge lif cl uitmaken De openslaande
deuren geven toegang tut liet. 2e overdekte per
ron, dat «au do voorzijde 5 M. eu ann du
ttadszijde 4 Al. breed is, en over ceue lengte van
30 M. om twei xijdeu van het gebouw loopt.
Do volgende ów<e is ali Hotel ingericUt, en
de bouwmeester, de heer Blewinus heeft in alle
opzichten, door ruiine gangen en veel licht, ge
toond de eeraro vereischten v>tn een logement ta
beseffen Hier vooral heeft men op de breede
balkons staande, die voor eiken galon met slaap
kamer afzonderlijk zijn aangebracht, eon prachtig
vej-gmiehf, en er is voor hert, rlien 't onaange
naam stemmen mocht om nit dit hö'el
«JitauSéjitur" het oo j te richten op ons ?dernier Se jour",
dour het aanbrengen oener hooge afsluiting ge
zorgd, dat hu zij» hl ik daarop uiet behoeft te
doen rusten.
?Akelig, zoo dicht by 't kerkhof?" floiiterde
uiij een hypochondrjftcus in, waarop vóór raf),
dour de (ntnutut reods het antwoord was ge
geven:
, .Aaklig, hè. om »oo tt wo»«n
Vlak bQ 't keckbof, bjjje graf?..:
Uatvr, wijn Geven, sterken, soboonen!
"W'oout go ar dau veel verder af??"
't Was ie«r verstandig van het bestuur van
Duiuwoide, om te voorkomen dat het geiieht
V4in het Hotel op deu Haag eu omgekeerd, be
namen zou kunuvu worden, te bepaleu dat de
rooilijn van de M. 0. zijde dor reeui bebouwde
Baukastraat moet wordeu doorgetrokken op deu,
achterkant van het Hotel aau, en dat de 6 vul*'*,
welke tusscben hier en de fouttin sullen wordeu
gebouwd, iu du -rooilijn moeten vallen eu wor«I«n
aangelegd met tuiutje er voor, terwyi het verbod
om duariu hoog ougaund bout te plakten, streng
cal wordeu gehundbaafd.
üe liopgere verdieping is ongeveer op de
zelfde wijze ingericht met aaluus, bijbehooieude
?laapkamers eu balcoiu. De logüa bt-reikeu over
den biuuenlrap de hooge, gbuen
Öiiinea-Balvedei e eu küiuuian kng* den laatsten trap van
13 jredeu tot de daarboven gelegen
buiten-lMveJtre op. 't Zal eerder onuoudig dan mogelijk
ziiu het prachtig vergezicht te beiclnüveu,
dttt men vau deze hoogte (30 M. boven DelttucU
peil) gauiet, eu de «atiElik is zoo verramend, dat
meu zich htt beklimmen vau 98 treden niet val
beklagen. Bleu is boven voor dat men 't weetl
Qt' het natuur-panorama, met de schepen oi> zee.
Uit den toreu van Wassenaar in 't verschiet, en
het gezicht over 'i Gïavuuliage eu omstreken
anDgnJpend i»,, daar vau ovrrtuige men z.ch zelf.
De toegang voor .het publiek toi de Balvedéro is
gebeel kosteloos. Aanvankelijk was men van
plan oiu een asoenseur te maken, doch óo door
de hooge kosten én de gevaren aun zulk een
toestel verbonden, besloot men om een houten
trap, welke ongeveer / 3000.? kost. aau te brengen.
Die trap is du eenige welke | in Nederland wordt
gevoudcu en is volgens het idee van een tuniuolen
of tchroefgewijze iugtmcut, 't Is als het ware een
kui ketrekker in deu vorm vau twee trappen in
eeugedraaid, zoodat het publiek over eu om
ulkour heenloopt, zonder elkaar te kunnen zien.
Ku w elk. een .aanwinst is die groote k i i, der
speeltuin niet voor.o'ttze gemeente: Wita'rom
Tuigde den Haag niet eerder net goede voorbeeld
ons djor Amsterdam gegeven .., waarom? Viangt
gij d it nog.?, Uu.dnt het^Gpmeeurei.estu'jr niets
o v ei- schyut te doen dan elke loffeluko poging,
door particulieren, op welk gebied ook, tot ver
betering of versiering onzer gemeente ondernomen
tegen te werken. De geschiedenis vnn Duiiiweide
levert o. a- daarvoor menig büwij«, »n zeker wa)
de heer de Lint iu zijue openingsrede vrü
vei*Ssvingsgeziad, toeu hij den kracliUKen steun, wrlke
uiuweide van de z\jde der perj had ondervon
den, dankbaar erkennende, mllu niet in alle optica-.
te vaa ons Dagelhksch Uvstuur kon zeggen. ?In
alle optichten!' Dat wéten wij beter, giacbte
heer de Lint,... in geen enkel opzicht heat't ons
Bestuur medegewerkt-, maar. dour honderd»
chicanes en muggenzifterjjen zoo lang mo^i-l\jk de
uitbreiding tan dit gedeelte der stad belet.,. en
nog gaat het daarmede voort.
Moet ik het tel van-voorbeelden, die slechts
voor 't g'ijpen liggen, opsommen? Waartoe zou
't dienen! De tolquaestie alleen is er reeds één,
dat sterk spreekt, en de Raad, die geeue inkomst
van htyua tienduizend gulden 'sjaars missen kan,
werpt aan den andereu kant tonnen goudn wen,
die te eamen het cijfer van een paar miljoen gul
den ver overtreffen. De dure gasfabriek, de aan
leg der duinwaterleidiog, de kostbare scholenbouw,
de badhuisdegradatie en als hekkensluiter de
paleisoahkoop, (eu dit nog wel lai'gs geheel ou wet
tigen weg) zijn, elk op zich telt, onverantwoor
delijke daden, die de bedrijvers er vnn zeker geen
recht geven op de erkentelijkheid der BurROiij.
'» Gravenhage, 4 Mei '81 J. A. de Dergh.
UIT DE BIS^UOPSTAD.
De Meimaand is gekomen. lederen middag wórdt'
dat aan de Utrtchtsche1 gemeente nog extra by
klokkenspel bekend gemaakt. Van l tot 31 Mei,
's middag» 6?7 uur laat het klokkenspel zich
hooren, beginnende met Hei '( KUS in Mui.
De scbouwburg-commisiie heeft haar crebouw
gefloten en zij h«ett de deur met voldoening
Kunnen dicht doen. Onder de aandeelhouders
zullen ook wel Nurkten zijn, die der commissie
ten laste leggen, dat zij meer geld hid kunnen
maken, maar de grootste ? NUFKS zul haar niet
kunnen verwaten, dat zü niet gezorgd heeft
voor een goed repertoire. Zeer zeker verdient de
commissie den dank van het Utr. publiek voor
alles wat zij reeds gedaan heeft voor het tooneel
en vol vertrouwen kunnen wij zijn, dat zij na
dit lecrj.tar ook nog beter zal voldoen in een
volgend saizoen. ...
Toonkunst besloot bare wintercampagne met
eene opeubire uitvoering zooal< Toonkunst die
steeds pUcht te geren, ben gezellige «vond van
de werkende lodun was de clüture iléfiuitive. Ik
mag daarvan niets V'-rtellen, \>ant liet was een
hni-ielyk feest; toch moet ik den heeren die het
i itintief namen geluk wuuschen en Aanbevelen
0[i dien weg voort te gann. Het Hvrnhutterache,
dit er nu nog te zien was, zal verdwijnen en
ons alweer een «tapje nader brengen tot een
meer huiuaneu omgang, die ia Utruclit nog zoo
zeldzaam is.
heeft z'tfn eerste jaar doorleetd en wij
het tot, uni genoegen zeggen, op
betamewiim. DB commissie verdient allewn lof voor
Wrtt. 7.ij deed, voor alles wat y.ij te genieten
gaf *P wijl /ij i en vlotte aan de aandeelhouders
IHIJJ ^ei.i'{e routen kon-Hiiubieden. Aln men alle
k atwn iiattmt die eeue nieuwe inrichting niet
üicli l)[Tii'/t, al-i m"ii zich herinnert de tnlloozo
concert en dirt zij den ledfit »«n'ood, dikwijls met
arti»ten van el<Jt>rs, als men ziet de verfraaiingi-n
in vcrlnitminaeu «lia de tuin heeft ondergaan
eu men ontvangt dan t»-u ilotte nog ennige
reut. ii,d:<ii kin men niet antter^ getuigen dan dut liet
he-tunr in uitmuntende handen is geweest en moet
het ieder verheugen dat dezelfde ln'eren die niet
Kéringe moeiten, zorgen en beslommeringen weer
voor eeu jaar op zich zullen nemen.
Eéne zuu'< echter kan mij niet bevallen, som
migen noemen het een conoiiireereu met 'de
(diouwburg-coiiimiuie, hoewrl die concurrentie
?niet ernstix kan gen «mi-worden. ^
.liet ütrechtscbe Vartófes gezelschap schijnt in
de, gun»t van het bestuur van Tivuli tu btann.
Ik weet wel. men kan z»ggen: bet hes'uur var
Luuit de z**l aan het Utrechtsohe Vai'iétéi
%ozeUchap, bet bestuur is uiet aansprakelijk voor
de uitvoeringen. Volkomen w^ar, maar ab het
bestuur toesiant dat het Utr. V iriété» gezelschap
een gratis voorstelling geeft op Zondag aau z||ue
leden, dan hecht liet bestuur ddtrvoor y.ijiie
goedkeuring aan die voorstellingen en dut be
treur ik. liet bestuur van Tivoli moest zijne
leden te hoog stellen ora hen op de voors
elling van het Utr. Variétés ge/elschap te ontha
len. Ik heb vroeger getracht u den indruk
mede te deelen die de opvoering van een treur
spel van dat gezelschap op my nuuikto. Ik sprak
toen de verwachting uit, dat het gezelschap in blij
spelen .wellicht beter zoude voldoen. Nu ik een
blijspel gezien heb, moet ik erkennen dat ik aan een
treurspel nog de 'voorkeur geef. Een treurspel
door dat gezelschap opgevoerd is heel dwaas en
beantwoordt aan alle* behalve a«n oen treurspel;
mavr een blijspel nis men Zondag vertoonde H
walgelyk. Het stuk, de Heer en Mevrouw
Hanepen, beantwoordt niet aan de eisehen dio men
aan een blijspel m»g «tellen, maar de opvoering
maakte het stuk nog akeliger dan het reed*
was. Het is mogely'k dat het werkvolk in eene
dergelijke opvoering behagen fchept; zy is ge
heel misplaats als een verrassing voor do leden ran
Tivoli. Dit tracht zijna leden ou muzikaal gebied
U veredelen; maar al* bet met hei Utrechtsen
der ceuigen tooi of weideschildernchtige/
solio keuvel met kanten, die tot het middel af
hangen, met gouden spelden tegen 't voorhoofd
en dito knoppen op zij van 't huotd,
np'raalvnrmig als kurketrekkers gedraaid en welke
zouderlinne versierseU op feestdagen nog worden opge
smukt met een paar oorbellen, die nooit heleind
zyn om in de. ooren gedragen te worden.
Daartusschen dragen do Katholieke. vrouwen
en meisjes alteen de N.-Rrabaiitsclie kap, nl naai
de streek met min of moer hoog opgevulde of
afhangende hol on breede ziwtukken, die dn wan
gen bedekken eu in hinderden Weino plooitjes
zijn vevoiiwt'li. Een cotpot vlokje h mr komt
op het voorhoofd daaronder nit 'eu een paar oor
bellen soms van tien toe vijftien centimeter* lang
voltooien het toilet; deze oorbellen hebben ins
gelijks het eigenaardige dat zy vaak mei! in de
ooren gedragen worden, zij zijn er tp zwaar voar
eri daarom worden .ze vastgehecht aan de
ondermu*8 of met een bandje om de ooren gehangen.
Het tweede, waaraan.men terstond ieders
religie ontdekt, il zyn naam; by de Katholieken, vindt
men allerlei vreemde heiliifen-naiuen. dra nooit
door Protestanten worden overgenomen, als:
Dymphna, Atutlberga, Chrysnstoma, Quirinus,
tepwyt de voornamen -Dtto, .Meeufoia, Macaten
enz. aitfenieen onder de Protestanten, door geen
eidcel Katholiek worden gedragen-
,.By algemeen meer gebruikelijk* nameD: wijst
ndu de uitspruak Qf.de I«ei-kortiüfliop den gods
dienst van 'den drager, Frie (Oodefriedus), Chef
(Joxef)i Sus (Franciscivs), Loo- (tsabelbv), zgn
zonde»' uitzondering Katholieken, Sum ^umu«l)
en Bast (Bastiaan) daarentegen Protestanten;
dubbele namen tot één in de wandeling te zamon
gitrokkwn, als JLfcHTVten, AnncKcc, MicBeth
vind', men ónder W' holieken alleen, 't
ZonderlingDtu is dat oor^^keiyk dezelfde naam toch
duidelijk het <>nder '-id nangf«ft door
verschillende af kortingen ;nürpc Katholieken gebruiken
duarvoor voornameL 'et. laatste, de Protestan
ten het eerst* gedei» V^Adriaan is /4r/cbyden
Protestant, Janus (>. aus) by don Katholiek;
mm ?.* *x t . *. ll!l l»fi ? ff * - «?' .. _ .1
Kees bij* Protestant'
11 U Vil
't zelfde a's Nells by
Katholieken (Corneh*^ Huilt en Hein, bekende
namen ond'er Protestanten worden by Katholie
ken Bart (Bert) en Rihus als afkomstig van
Haibeit en Hendrikm.
Evenali kleedinp i naam vei-schilt het karak
ter dezer twee dei*60^ der bevolking. De Katho
lieken zijn zorgeli^D,^ en minder zwaartillendt
opgeruimd en lev;^ £^i^' houden z\j veel van
uitgaan en van eet ne'r; slechts onder hen
bloeien de fanfare'VU on jtnoniagttzelschappeu en
boogschutterüen, al ': so/ms-enkele
andersgezinden daar lidvljovu Q^1- leven en
levensbe?chouwiug is men vlakkig,, orde on
zindelijkheid laak Jf--:..u "Vaak voel ta wensclien.
VarMtes gezelschap voortgaat, zal het den smaak
voor-.iets goeds totaal bederven. Ik hoop 'dat bet
besii'ur daarover ernitig denke eer Ie besluit in
het i'ark Tivoli een zoiaertheater op te richten
en dut aan het Utr. Variété» gezelschap ter ex
ploitatie te g«»en, zooals men dezer dagen ver
nam. Een zvjinerthéater iu Utrecht is, niij"'
inzien*, een onuutte zaak. Gelarende de zomer
maanden verlaat fcdereen Utrecht, die maar
even van honk kan, en vreemdelingen komen
bier te weinig om daarvoor een xomeithéator op
te richten Laat het orkeat van Coeneu zooveel
mogoiyk concerten geven, daarbij zal men, hoe
geneigd men ook uaar afwisseling zy, zich altijd
amuseeren; vertooniugen waarbij de taal wordt
mishandeld, minder Jroaie manieren vertoond
worden, kunnen uiet dun nadealig werken voor
Tivoli.
Dezer dagen werd met eene zeer groote meer
derheid van stommen tot rector van het Üyrana
sium benoemd: Dr. W. H, van de Stinde
üukhuyzen. Die benoeming verwonderde my niet, maar
zy verheugde my des te meer. Men had hooren
mompelen dat er een zeer groote oppositie zon
zijn. Van de Saude Bakhuy^eu was wel voor
eenige jaren door de Utr. Universiteit honoris
causa tot doctor benoemd; v. d. Saude
Bakhuyzon was in de g-deerde wereld bekend door
menig artikel in Mnpinonyne; vnn de Saude
U.ikliuuen was erkend eu bemind als degelijk
docent bij zijne coiletta's en wat niet minder
zegt, by zijne leerlingen. Maar too klonk do
mare: van de Sande UuJthuyaun had nooit
pymn t-isul onderwijs gegeven.
Multatuli heeft gezegd dat het Hollandsere pu
bliek slecht leest. Ik vertreuw dat in die zaak zich
vele >urksen lieten hooren die ook slecht lazen;
toen zij de voordracht zagen meenden zij zeker
dat schipper van dcr Zande als rector w»s
voorgedragen! 't Is de eenige redelijke verklaring.
Hot ilollaudsch publiekuchrijft echter ook w««l ueus
slecht. Eén voorbeeld daarvan kwam hier oulauga
voor. Een winkelier adverteerde: ?Hier wordt
een jongen gevraagd om te stikken."
23 A. ril 1882. Jan do Bisschop.
TEN ZUIDEN VAN DEN MOERDIJK. r ,
V. ' /
Nergens In Nederland is da scheiding tusschen
het Piotejtantsche gedeelte der bevolking en het
Katholieke zoo inliet oog springend als iu
NoordBrabant; iu kleeding, gewoonten, zelfs spreek
wijze en manieren kan iemand, die eenigen tyd
onder het volk heef>. geleefd, terstond herkennen
tot welken godsdieiut deze of gene behoort.
Ik spreek hierbij echter vau bet platteland en
de dorpsbevolking: in de steden nivelleert zich
alles langzamerhand op hetzelfde patroon.
Van eeue Protentantsche bevolking in
NoordBrabant kan men eigentlük slechts spreken in
de polderótreken langs de Maas en in den
NoordW est hoek tegen Zeeland grenzende, 't Is
hoofdzakelyk de zelfkant, die als een zeer lang en
zeer smal kieidi trikt werd afgeknipt otn de ge
legenheid te scheppen althans één ProtestanUch
afgevaardigde van deze zyde van den Moerdijk
iu de Kamers te krijgen.
Do meerderheid der bevo-king is echter ook
nog zelfs daar Katholiek, hoewol het aantal kie
zers aan weerszijden ? deukelyk zoo wat gehj'k
staat.
Dat het Katholicisme met zijne Heiligen enz.
de oorspronkelijke godsdienst van bet volk is,
blijkt uit alles.
In plaats vnn ?de herfst" hoort men spreken
vsn ?LJarnia" (St. Uavo-mis); de meeste
\lashoereu uit Zuid-Holland komende zyn Prote tant,
't vlas wordt uogthans verkocht met St, Jan,
de knechten worden gehuurd met 'St, Andrics,
mot Lichtmis heeft men. het ergste vnn den win
ter achter den rug enz. ?
Een sterk sprekend voorbeeld -leverde bet bil
jet eener publieke verpachting; ten behoeve >van
een Prote-taiitsch .paruchioal armbestuur *rerd
door een Protestoutsch notaris by e«*ne
grasverptichting opgegeven: betaaldag op St. Maarten,
zónder eenige nadere aanduiding van. den datu.ni.
Behalve in deze enkele oms'aiidigheid zijn, zoo-:
als. ik zeide, Protestanten en Katholieken geheel
verschillend van elkander iu al hun doen en laten.
Hoewrl iu den dageljjksclien omsfanff, als geene
bg^ondere demonstraties op gedenk- of feestdagen
aau den eenen of anderen kant de harmonie versto
ren, de beide godsdienstige gezindten vi\>ed«aa:n
en niet onvriendschappeiyk met elkander
wrkeeren, leven zy toch in den intiem liiiiseliiken
kling streng gescheiden van elkander, zooditb.v.
gemengde huwnl^keu zelden gefloten wordeu.
.Het eerste wat elk vreemdeling in het oog valt,
is het onderscheid .in kleedt-rdracht. Om van klei
nere verschillen in de mode vnn jak en kleed, die
echter voor den ingewijde duidelijk genoeg zij»,
niet te spreken, w\jzen we alleen op het
hoofdtooisel.
De Protestantsche plattelands bewoonster draagt
e*-n stijf om hst hoofd pepluoid ncepjesinu'je
zonshildernclitij
over. De Protestanten i^jn meer bedaard en
erniti^er, onder elkander leven ai) minder ter
goeder trouw, zorgen beter voor hunne caken
en beioekeu weinig de herbergen; gaat het jonge
volk echter uit, naar eeuige naburige markt of
kermis, waar z(i buiten 't oog zijn iler oudere
dorpsigenooten, dan trekken zij de Aiuajkcht door
m eerdere losbandigheid; slecht* xttldcn wordt er
eene ?groene" bruid üigeschrevé* by deu amb
tenaar van den burgerlijken stand.
Komt ge als half-bekfnda een boeren werf op,
is alles daar n«tjes in orde en op zyu pliiats,
glinstert het witte klinker-padje ooi het huis u
teg<.>ut blinken de witte gordijnen en de groene
blinden voor de vensters al-of zU altijd nieuw
cijn, schaamt gij u om met de bestoven schoenen
in hui* te komt*», waar geen vJoorrant verkeerd
en geen s tol je op de meubels ligt en reikt de
bewoner u met ciot onvriendelyke deflighoid de
Imud endor den uitroep: boe gaat 't neef, 1) zoo
is de man zeker protestant.
Komt de pachter n echter reeds b(J den
hekkendara van de werf tegemoet, troont u onder
gebabbel mee naar binnen, w A ar de vrouw al
be^ig is bordjes klaar ie zetten voor de koffie,
waai vau ge gul gebruik maakt, al weet j/i) ook
niut goed waar te gutn zitten, o.ndat alles vol
ligt, eu al moet gü ook een beetje voorlicht igzün
om zonder vlekken te blyveu op uw kleeron, m
dat goval behoeft gij met meer bet wjjwaterbakje
op zij van de bedstee of het crucifiks op den
schooi steenmautel te zien om te wet^n dat gij »y
Katholieken aan tafel zit.
Goi'sdionst is zeker oen sterke macht, als zij
wezens m*t deed f de vermogens, op duntelfdcn
ffrond, onder deneelftlen hemel, in deielfdé bezig
heden, met detelfde etoffelyke behoeften, iu elk
anders, onmiddellijke nabijheid levende tot zulke
geheel verschillende mensohen kan doen opgroeien!
1) Dit duldt niet op bloedrerwantsohap on is een» al'
gemoono uitdrukking. Evenals nieU heeft het soms d*
beteekenis vaa logee en beeft de werkwoorden
?winterneven" en ?winternichten"niot de boteekeniSTan?logeenn*
(in Frioflland oigtmaanlig ?ultvautiuizon" geno«md) io 't
leven geroepen. Hy of zjj gaat uit trïnternevt* of
ITIMxegt mou.
DE TOONEELSCHOOL.
Kaar aanleiding van het artikel over deze
ini ichting in htt vorige nummer van De
ArtHterdutnmiir voorkomend, wil steller dezes, lid van
het Tocneelverbond, een der ?brave kunstlierende
burgers" met welke- de heer van der Uóes zoo
geestig den draak steekt, trachten vnn dat vreed
zaam welbehagen, dat deze verslaggever in hem
en zijos gelyKen opmerkte, althans eenlguina
rekenschap te ger^n. Indien toch s$, de «rustige
burgers", d e tal van gelegenheden -hebben om
datgene wat zij in deze dure tüden kunnen
afzünueren, te p'aatscn, gemeend hebben uit al de
lii'fdadighrids-, kunstiniiustiiëele en andere instel
lingen jui&t het Tooneelverbond met het oog 'op
d» Tooueel chool te moeten kiezen, om er hun
pennnkska aan te offeren, ? is dat niet enkel ge
schied uit lielhebberjj om eenmaal 's jaar* over
toekumstige Wattiers en Snoeken te kunnen pro-.
fetei reu, iets waartoe men hun zeker den lust
w>l -/ou doen verg't an, als dio niet dieper gewor
teld was dan. in zulk betwistbaar genot
In'egi-ndrel ligt de reden hunner belangstelling
wel degelijk in de overtuiging dat er van de w{jze
waarop aan de Tooneelschool de aanstaande
ttcleurs en actrices opgeleid worden, iet» goeds te
verwachten is, eu dat van het gedeeltelijk berei
ken van dat goede eene uitvoering als die, van
Maandag 23 April bewijs kon geven en gegeven
heeft.
'Te weinig bedenkt de verslaggever,
hetgeenongetwijfeld i ist zich die ?rustige welgestelde
bureern Wel herinneren, hoe geheel verschillend
hét llollacdsch tooneel van eenige jaren Beleden
was van den toestand die zich thans reeds, ten
gevolge van hetzelfde streven waarvan ook de
tooneelsehool een uitvloeisel is, gevormd heeft.
Zouder in details te'treden, vooral zonder namen
te iioqmen, behalve een paar die reeds tot de
geschied' nis behooren, als hv. Kistemaker en
Hiluiiin, kan men zeggen dat de acteur en de
tooneelbe cheitner van vroegeren tyil niet de bloem der
Nfcderltiudsche samenleving waren. Beiden stonden
er vaak zou goed als buiten. Nog een reeks van
pmetn'sse;! zal men moeten toegeven, uit 'welke'
wij tob het.' gewenschte van eeno opleiding als de
tegénwoofdigu kunnen besluiten. W\j stellen bv.
zonder vrees van tegenspraak:
Het is van belnug \our onze natiouAÜteit, onze
letterl-undo en uii^e nmiit^cliapi.ij, dat het be
schaafd publiek nnar de Hollawtfche ki/medie
gaat. Dit deed bet befcbaafd publiek vroeger niot.
Uu Hollander had vuldoeudu redenen om een
avond, tin ar met vrouw en dochter doorcrebnicht,
te beichouwen als eene mis chien vergeirTlyk'e uit
spatting, vuoral in kermistijd, niet als cenatond
van kirsch cu ednl ge n., t, wnaroyer hij later
met degenen op wier achting hu prijs stelde, nis
ovor iets benijdenswaardig* en loffelyks spre
ken kon. ' . ? ?
De reden van dit verschijnsel lag daarin dat
hij gevotldo in slecht gczelschnp geweest te r.ijn,
slecht gezelschap minder wat de iiiornliteit van
httt vertoonde, dun wat de houding, manieren en
titil der vertooneru betrof. Veelvuldige ergernis,
heiuzelven gegeven, deden den eiiiatigen burger
de/e schouwspelen niet unuraden a in degenen
wi^r gcp t hij alleen mot hot beato en keurigste
zou willen «evoed zien. _.
Efii andere oorzaak om welke ook. din Hol
lander, dio meer aau het Wi-zeu der vcrtionde
werken dan ann het uiterlijk «jimeiHiel t!cr too'.
nqeivoorstelling dacht;, vaak het scli"iiwlmrKl)(fzo. k
als minder noodxakelük en begeerlijk beschóuw-le,
lag danrin, dut de veitooners uivt »lti:d aun die
gedeelten v»n de werken de rtëestti niecite be
steedden, die hy wenschte htt be^t weeigcgovcn
te zien. Dit lag daaraan dut, ra«t enkeb uitzon
deringen, h«-t. peil van den letterkutidijii-n smmik
en der ontwikkeling der acteurs *erre lag
heiiodon dat van den beschaafden
>chóuwj>.ur)ibezpoker. Deze kon meermalen berpeurm lat do
vertouner, die weldra alleen spoelt voor wie hom 't
meest toejuicht, nint meer voor kftn speelde.
Kwam nlzoo de Holland, r niet ineer met ityu
i'czin, hy kwam ook niet meer ulloin.
Thans vergunno men ons eene mdore re«ks
van beweringen. Hetgeen den in .zijne .jeugd
gued opgevoede onderiicheidt, en'zier zoliien of,
liever nooit later kan verkregen borden, is dre
gemakkeiykheid die, zeker vau »eh zelve, zich'
terstond overal 't huis Voelt,' die /lüimer linksch
is,' omdat zy nimmer twijf«lt,;.lie
èininèrcrtdnoiigen schijnt, omdat zy weet lo* u /ijn. Eeno op
voeding die deze geinakkelijkhcll .geeft, verhin
dert den Jongeling of het tueisji in niets, on is
hun van het grootste gewicht in alles w»nrin
hunne uiterlijke versohymug hctt'jkkeu is. Iicxe
soort van opvoeding te geven iu ie jaren wiutriu zij
het meest nut doet, haar te riven aau degenen
die er het meest behoefte a*n /ebben is «m ge
deelte van het doel der Toonewchool, zoonls die
leden van het Tooneelveiboui, die de heer vau
der Goei bedoelt, nieenen daUeü het zich gestold
heeft en hnt verwezenlijkt. .
Een ander doel is, tegemoet te komen nnn
dat gebrek aan algemeenoletterkundig» inlrl
igentie van vele vroegere ateuis, en te maken,
dat zij hunne beste kractfm besteden aan d»t
wat de meeste studie wiJ'd ii, liet volle li'-lit
latende vallen op dat waverdient uittcblinkeiii
Wanneer dan al, met dt.e voorhouding, vau
de dertig leerlingen nietfiuer d. n één een uit
stekend acteur wordt, ia^at niots geiegJ tegen
No. 254 ?*
1)E AMSTBBDAMMER, WEEKBLAD VOORFEöBBLAKB.
vruchten van hot onderwijs aan de
tooneelil, i«o«U «il UMeaoii dat uetgtmvui woedt
IMU« toott «U niet ««t d* wwBetykhtéwi U
\vortieltn htbben waaniftder Beovtlc vroogwea
Juni !?*?« long ffBztto^d lt«Uwa; c$a Utont,
ontwikkeld, g i>i/y t, buigzaam ea kraoktjg ge
maakt, IA! *ich moer kuutwn büuceneheu *n ztch
vulm-mfcttr leü loon spreiden, het «al tot het
?i.fttuur-pei ia" staajt «Is «cm goed touiMt tot «ca
al* «ea fuga tut «en fraai
KII do iiegcu-eu twintig anderen, die mem ?ster
ren" worden Ï* /y xoudcn Itet zonder
duTooneelKiKJol «deer ttiut eer gewotdeu iyn; uaar *Ü
kunnen nu mecv.-orken tot een intelligenf, aan
genaam geheel; zu kunnen de hun toekomende
jilunlscn OM sec-Mia plan tot tevredenheid
vervulk'ii <'ii huMid medewerking zal de harmonie
dvr dcck'ii vor'Aekcron. Teru-ül de ui'atekeodo
nctcur dan den licschiwfden Nederlander naar den
tchuawburg lokt, zullen xij «o<K*n «lat hy er niet
als vixiegw afgeslooten wordt; liet toan«*l «nde
toi>nt*J*pclerf, in de oohting rijumde, zullen zich
dio waardig bctooi.en; het ideaal voA* den
kunttcimnr cu den utfiiüch zal hooger gesteld worden.
Tlnnt wat het examen betreft. Indien het
nl onmisbaar ea öoodïukciyk is, dat de leer*
linden gevoed wordeu met het krachtige,
liejoï-cho merg van Sbakcupeare, Racinr, Molière,
Von'lel, ? en vooral ook van A esc by l u». Sophoclen
eu Euiipidcs, wie jsnl het bestrijden? ? hot is
evenzeer wanr dut tot het naar tisch wedergeven
van tut werk dozer verheven geesten, welke de
tl if pst o iftui'.seleu van bet inenschelijk
haitdoorgi-uiid lieijbco, meer noodig is dan bet
mees'ersoliap over gelaat, stem ou gebaar, dat i«lta de
be>te vooi bereiJeuiJe oefening geven kan. Hiertoe
behoort «cue Javtusei varing, een kennis van lijden
eu strijd, die niet van dien leeftijd in; het zou
ton hoogste onnatuurlijk «chijueu, als het voor
hoofd van 18 jiiai- tcich kon rimpelen tot zóó
diepe zielesuiart, als d« jeugdige mond zich kon
plooien tut zóó bitteren humor, als deze meesters in
hun vcrhevenstc scheppingen hebben willen leg
gen. Kr mot een heilige huiveriugdenindrukvau
gevoelen, dut maf! en moet voor hen van ijverige
lectuur de uitwerking zijn; te trachten baar weer
ta geven, hoezeer do jonge adepten in het stille
studeervertrek zich daartoe zullen geroepen
guvoelen, moet him in bet publiek nog verboden
gijn ; hun wczcu is iu te openlijker» strijd met
deze dingen, om de meesters aan hun onvolmaakte
vurtolkii g of hen relven aan de ontgoocheling
vau C Iiotume otti rit te wagen.
Dat dus de Jeerliugcn vertoonen. zooals ze
gcdaau hebben, hetgeen hun goed afgaat; laat hou
biykoti g-jveii, dat de zichtbare helft hunutr
vordn.ugtu zoo weiiiic mogeiyk te wtnsnhen over
laat. De andere helft komt noch aan de
Touncelsrhool, noch aan hunne onderwijzers, noch hun
zelven diidulijk ten goede; maar het is deun waar
aan de Nodcrlivmlscho schouwburg, het natiunnal
tooneel, ons geheele volksbe-ttaau i a'er tlo
grootstc verplichting zullen hebben; en het is om dê/,e
roden dat schrijver dezes, en velun met hem,
zullen voortgaan met vertrouwen hunne bijdra
gen te lerereu voor hot Tooneelverbond, o.» wrl
met bat «0£ op de Tooueelscfaool.
Stgvenczeu.
TOONEELSCHOOL.
Ai Iwt vorig nummer van dit Weakb lad heeft
fle Heer F. Van der Gocs, ondei- bovenst.aaüd
opschrift, naar aanleiding van het optreden van
sommige leerlingen der Toonoelschoo'l, Maandag
24 April 11., een artikel geschreven, waarin zulke
onjuiste voorstellingen gegeven worden van het
duel, door die inlichting beoogd, en de wijze van
werken, (lai'tr gevolgd, dat ik iu;,j iu het bulaug
dfr waarheid verplicht reken er togen op to
komen. Had de lakende criticus gelijk, dau voor
zeker zouden ?tijd en moeite", aan onze
Tooneul' school basteed^ ^jammerlijk verloren gaan,1' het
?«?listig verzet", dat hij predikt-, gewetti^il zyu,
é:i v.yne ??- overigens goede raadgevingen over
weging verdienen. Maar lm vergist zink gelukldg
iu 'zyite schildering van het ?dubbel oogwit,"
't.welk door de -sehooloverheden" heet te worden
n:^ujanRd; en de weg, dien hy aanraadt voortaan
tü betltdcn, wordt reeds niet alleen bewandeld,
maar zelfs verliest men nog andere paden daar
bij uiet uit het oog.
Dat verkeerde tweeledig doel, 'tweJk men
zoek!; to bereiken, is ? bewoert de heer V. d.
G. ? lo. do leerlingen ó;!iis of tweemaal per
jaar voor de loden vnn het Tooneelyerboad bij
ei-iiB openbare voorstelling ta doe.n op'redcu.
J!et een vuiüifi-je goeden wil bon hij hsst weten,
d-.it dit bittt KOO is. Wel verjchijnen, ?eens of
t^vcöiniittl per jaar" de leerlingen voor
lu:t-pubLck; maar waarom? Niet om uitvóui-inp te
gcV(;ü aan een go.-chrevon nf ougwchreven wcts- |
«vtiktJ, doch wijl do.omstandigheden hut eisuhen. |
l>a School ia OUD uitvloeisel vun hft Tooneel ver
bind en wordt er voor een groot deel door in
h!-»uiii g.:!iotilcn; vcrlhtuwt de bclanpfitclling-iu ,
d'e^iu Yétreïiiigiiig, vurmiiidcrt htt lc'dv::\1al ten
(.?evo'pi dunrvun moer on moer, dan staat haar
lici'itriti op het spel, cu dit men te Iwlpun
v»-xi'Jccreii, zal haar tooh wel geüoiloofd v.'eacii?
\Vcltiu,' het is nu eenmaal uiet andf-rn: de led. n
v;\u hut. Tooncelvorbotid willen af en too Kien
Iioev*r de. k-orünsrcn het iu de kun?* van Voor
dracht en Sjiel brengen, en de
Afdeclhii;*bc8ti;rru mennen IniiiSio Jiartk te behartiguif aJs zy
de School uitnoodiguii oen enkel maal etr.u
vi'OsMellinp te qeveu. De ?overheden" tvtmtclieit
diit -[iul'.'iük optreden volstrekt uit-i; gaan ziïlj's,
tun *!o dnura.in vürboiidou be/.waren, «tot'ds
schoorViKt>-ii>l er to» over IMT.IUC toestémminf;
tc.vcrIfjt.cii; inüii" u N zij'dnt ten sloitetöchsomsdoeu,
Lij «i)<u!erkrn, die dn sclindawzijden minder donker
Viukvii, b. v. duori'lat de ijvfr d*Ér leerliuj'eii. by
li u r n" Inng i.iet. iiltijd opwuUkendq»tudica,crdoor
gH|n-ikk«ld wordt, eu ïij er eeue Hnk.-cliheiJ eu
»chr.»>iii door Jwerrn overwinnen, die anders z-ker
.meikl>aiir Konden ziju, wanneer zy op ?de
werki-lijka planken" plotseling voor eeu
gi-outeraantal toeschouwers zich bevonden dan de School
hun ka u biuden. En. .dut U toch wel iet* waard!
£r. Cccft ile bcsfriider dt-rschooliariciiting, naast
w*t hij noemt de ?tuingeiiame" zijde van het doel,
onk f en ?nuttigen kant pp. Jlc,:o doet zich voor
als ?het ut i wen, nan de btutanndi- crzrlschnppKn
lie.~clinn.fdc jongelieden af te leveren, (Tio, de
linkschhrid vau bc^inuei'ateboven, met degrondeit vun de
L'rimeer- cu klu«dkun«t vertrouwd, niet geheel van
li-t:erkurdige ontwikkeling ontbloot, aldus
drievondig gei|ualih'cceitl, by de bezetting der lichtere wer
ken van de i-tukkcnrol in aanmerking kun:ien ko
men." Wy'ei kennen, dat het een deel van ons
stroyrii nitniiukt luttcrk-.ihdig ontwikkelde, beschaafde
jongelieden ? r.ie-!- jnisl ?nardige jongejaffrouwtjes
en vlugge joogo heertjes" ? voor het. tooneel te
vormen, dsc, zich gemakkelijk op de planken
1 «-.vegende, tovei» iu uiterlijk en kteoding toon«n
de gronden vau grimeer- en costuumkunde te
hiili'.ien beoefend. Dat zal niemand wraken. Manr
w« (totm veel meer. En dat ziet -de Heer V. d. G.
o.er hn hoofd. Ily oordeelt idléen naar wat bij
de laatste voorstelling is gegeven, alsof deze alles
«AMirnvat wat aan de school wordt gedaan! Zie
daar het ouhensvhc;-temeer daar hy ook hier
lct<r op de hooptn kon wezen. Of, wat vertoond
r.-r-i d, op éóno lijn te pliutiien is met ecno
*tentooiistelfmir van cents-prenten door leerlingen
evner schilder-academie gekleurd,1' *) laat ik
uatuuriifk in bet midden. Alleen wil ik doen
optncrlwn dttt de beoordeetaar, na«r*iNi'«r« woorden
in zijn artikel, over de wift« wmarop h«tg«g*«en
we-d, bet»re god «h ten blijkt t« koesteren. Niet
in het hoe zit dan ook de kneep, maar in hut
tmf >Vg oefrttea alieta toor spel in
«oogewwimde lutmer- of nUonstukjea! Eilieve, rekent
ntontmder dat gcaro ook het fragment van Schimmel,
de .Anu Bolevn?" Verledeo Jaar werdta o. *.
Ttrtooad raa MoUere's .Otlewde Yromwm" L l
?n 2 «9 van diaoa «Tartoïe" H, 3 en 4. En als
do Heer V. d. G. zich de geringe moeite bad
tvillon get4'oosten eens teinformeereoöoartgeen
aJzoo gedurende dezen cursiu iu stidie is genomen,
dan zou hy weten, dat op
ketla&UteTOorloopjfeudexameu, in JoiiDori, ouder meer ook het eersxe
bedi'fif van Racine's HMithridate" door prof.
Pierson alleen met Let oog op de behoeften wn de
school vertaald, werd gege»en. Sedert werd ook de
twcode acte onder handen genomen. Het verhaal
.van den .Bode" uit Vonders ?Gysbrecht van
Amstel is mode ondenverp van oefening .
JaatUsShakrspeare bleef niet onaangeroerd, ui block in daxe
liet gokoxen fragment te cwoar. Dit WM
de beroemde redevoering van Antonius uit den
?Julius Caesar". W(j hebben dat alles op 24
April niet ten gehooro gebracht; bsdden we 't
gedaan, de Heer V. d. O. zou recht hebben ver
kregen tot zjue verzachting: ?niemand verlangt
naar de studiën v* leerlingen." Wat hu nn tog
vertooneu waren trouwens geene -studiën", maai
de resultaten VAA de studio zelve. Neemt hö daar
mee geen genoegen, ik cal de laatste iQn om t»
trachten hem tot andere gedachten over te balen.
Maar ik durf gerust beweren, dat de proeven
nut geluk te stellen z{Jn m()t 9d« avonturen van
Jan (te Wasscher" all studie-genre voor aanstaande
schilders, noch met de%schalen" als zang-études
van do leerlingen eeher muziekschool.
Bovenilien staan wij niet alleen, wanneer we onze
leerlingen tusschenbeide voor het voetlicht bren
gen: Frankryk en Duitschland gcvcu ons het
voorbeeld.
Men ziet, de Tooneelschool doet nog wel wat
audcrg datt hare pupilleit te dressecren voor
vertooniugen, en daarvoor uitsluitond het ?lichte
geuro" te kiezen. Alle vier de ftudelareu die, hoog
in de luclit. buiten ons bereik ?.yn" zouden, wor
den bestudeerd. Kan de heer v. d. G. thans
wellicht wat minder onperuat zjjn over de toe
komst der Tooneelschool 'f ? Maar neen, er moet
nog meer gedaan, of liever geheel ander* ge werkt
worden. In grimeer en costunmkundu mogen do
leerlingen, meent hy, loeken blijven; van
sameni-pel behoeven zy goen bcKi'ip te hebl)en;ja,
hu.iuu handen mogen, als zg do school onnvossen
zijn, nog geheel verkeerd staan voor het. eenvou
digste werk (ware dit zóó, de man, rU^ thans
reeda de roede dcr critiek zwaait, zou dv^ voor
zeker den staf over ons breken!). Maai-; ?do
voordracht (moet) nauwkeurig verzorgd zijn"; do
leerlingen moeten do tnal lesrcn verstaan"; ?iu
verzen iioeh proza, (inair) worden gebabbeld noch
gebulderd, (moet^ steeds gelegd worden. De
theorie van do mimiek zij doorgrond, en de
toepaaiing verstaan. Ijrccdlieil rust, kracht, over
tuiging mo?en d« vooixlnicht kcnuierkeu;
bevalligueid en uuiJelijkhc-i:! de Ijeweging !"
Jjaut ons ee-JH Kien of dai alles wordt veron
achtzaamd! Ora met het laatste te beginnen:
naar wat do criticus zelf ergens iu zyn ttuk, van
Mejuffrouwen A., f5. en C. zugt, schynt by in
dit opzicht niet geheel onvoldaan. Er wordt dus
op de bewegingen gelet; nivtuurlyk niet alteen
wanneer voor openbare uitvoeringen wordt
gestudvcrd, maar bij alle werk dat onder h-ni'.iun
wordt gpuomen. En wat do mimiek ti»n<.;.-iat: «-as
bij hun spel op het gchwt di>r leerling mti-tun
«iets te leeen? Of hoefi do Heer V. d.' G. soms
Jiiüt wiileii ti'tn, m;iar in vO'.:ro.ver gobogeii hou
ding *lecht.B xittcn laisterKii'f \>io e'njin bevesti
gen dat juist «eer goed tt bespeuren 'vin!, huo
er van mimiek werk WUB eu dus ouk wordt, ge
maakt. Ik kan tronwona de verzekering frivt-n,
dat dit vak niet wordt verwtuirloosd. ? Ui dit
dan somi mot de voordruchh itï-l !iftt jfevnl i»?
Drie penjpjien zijn met het thc-'iretUch en
practisch ondijrwijs daarin aau de Sahout belust: ?do
hoogst bekwiime en terecht geroemdt" Mevr.
Kleinu, Mej.. Aafkó Kuijners en do litur Le-Gras.
Wan-lyh, door hen wordt. ?do voordracht nauw
keurig verzorgd" en alle moeite bcïteud, dat de
leerlingen, behalve over ?gebaar en gelaat", oo!;
?maclit krijgen over huniiö stem." Om rannr iets
to nuemeii : is het den Hf er V, d. G., onbekend
gebleven, dat door M«j. Knijpers ? wel bevoegd
in dezen ? ouJorricht wordt gegsvc-n in ?Kunst
matig spreken?" Hare lessen strekken om do
mechanische eu dialecf.fonten in de uitspraak der
klinkers eu medeklinkers tu vurbetereu, en het
gehoor te oefenen voor den Efttig, het
sprec.korcaan en voor nlla internuuctictet'kons. Ó{ dezs
fcuiidire leerinsesteres er tevens op l'?t <1«
gti-iiiniBU do nootlige kracht, bui^^arnnlioi-i en ouiviin,-,'
to doen voiki-ijgen, moet dé Ilt-c-r V', u. G.' dt/s
ntod< laonr eens nah.de cü-vea zo'.vitn ir.i-jvu. ?
En eindelijk de taal. Ge niii.uk- hl ti?>ü i:ri-n ju-r
week worden door oiideigttwihondu-zolf ««wiH
«an lectuiii1 en onderwijs vnn Xu ii'/andsdi. »'ti
dit z;')ó ingericht, dut. ?de taal telecfüsi vcrttiiaik"'
hóofdinnk is.
11: geloof niet, dat hct'thnns hior de vlaat.* is
vorder over het omlèrwgs t'5 spri-kv'a. ü.;noc:r,
d:»t da llui:i' V. d. G. en wi» ini*. h-.-ui «Ser tci'O^l'
een goed hnrt toiidrurigt, kuunw irizJHn >:,i:. do
aard on Et.reltkiu;; vuu lit.'t Cïtïtu i,oj{ niec KO'O
liétl v-'i-il-M -ï'.'üjk is, en <lc iaüts'!; Jus ook nlït
aou hei'! jtcker linar oudcrg.'iii*f 'tt-gemuet gnnt.
Do criticus heeft ccn' vcrc>o:':leel'i'tul vonnis
uitgesprukeii zonder te kennen, Wiiarom, ah li\i
liet wêL met. da School meent ? eu dat doet hij
hy iminurs! ? nii>fc eerst aich lichijorlijk op do
hjDOj'te gesteld, liever dan iiKiur wat new te cch;
ijven, dat oen blaam werpt, bij amfcron een slecht eil
dunk geefr, ea dus nuoilüakclijk seliadcn moet'/
Hij wcut ï«er gocrl, dat niets hem gemiikkvlykor
wjiT gowoast rtan inlichtingen in te \vituic-u, en
flat h\i persoonlijk zich best overtuigen kan viiu
do iiiriunting der School. Lnat hy dit nögdücu:
do lessan mug hij bywunen, zjo diktvijls lig
verlimjjt ? wü schuwen gsen toehoorders! ? ; en
nl nal d-iu. ook een cu und'.'r xijne goedkeuring
niet wegdra^n, hy beden ko, rba a'/»
menschoiiwerk onvolkomen is en dnt do gebreken en te
kortkomingen, welke hg zal ojnnerken, niet
nitiluitcud niiii do muthode en hét onderwijs moeten
gewetcu worden. In allen geval zal hij, door ge
volg te gaven «an de uitnoodiging, zich voortnan,
we hopen het. voor Jiem eu voor oiis, zeker
on*houden van lichtraardig geschrijf.
?) D« Heer V. d. G. wbynt al even goed behend t* «flo
mot de wurkxtkmlitdon op xulk enne wuuloiou] ala niet
üie dor TooaeéUichool.
8. J. Bouborg Wilton.
- Dircnteur der Toonealwhool.
Amsterdam, 2 Hei 1832.
toe
Eet «tak van Jen Heer Wildon IB my te Uut
Bekomen, dan dat ik golegeiüioij zuu geluid liotbcn er
oj> to nntiroordeo.
Ik geloof echtor my niet te OTtrbftuatea, door de
r«rcokering te gö-ren, dit de Heor W. het In don grond
dor zotk met mU eens is. Behoun iliroctour toch dor
school, kenrt ook hQ het afleggen vin proo ven dcr leer
lingen, nmtnurmk voor zoo vor dit In hot publiek ge
schiedt, ilechU ?schoorvoetende" eoed, miur ziet zich
in de ontaojelijltheiil gesteld, tecen de kmutnünnendo' be
geerten der Tooneelrorbond-leden op tu roeien. Ihitor
mchUnmk venohtl tmeehen on» beitut, hen ik geneigd
to «jury ven aan m^jn kwalijk gelukte poging omrajjna
ninï dnideltjk nitéén to letten. .DuriiQ komt het
Hftnw vonuoeJon, d«t men er tevens eon niéuw bowfjs
In kan zien via de meer.dso eéni* ook mot behulpvan
de Amttti'dMHtttr gc«t»»Ho wttrhoid, dat wjj Hollan
der* ineor op de letter dan op den geest, beter op de
deeton d»n op het geheel ach* sla«n, en dat
aankweekiag vnn den zin voor tronta, ook voor de meest ont
wikkelden onder oas, «tot gnheol overbodig lom worden
genoemd.
P. T. d. O.
De Jimr/tr v*n Hago Burger, het Ideitwite
«bik d*t du Eon. Yenenigiog Bet Ntderlantbch
Tooneel opvoert, M! nut buTUngeVöon tot dm
roem harer «cUnn, noch, althans naar den
«trsten avond te rekenen, tot de recette bedragen,
Het «tuk ii zeer onbevredigend-,
eenuntalgrtpMa en ?«& paar aardige tooneeiyei kaanca niet
d« oogan doea sluiten *eor h«t, onwHTtebSalgke,
ojBg«eBotifferd«,»lccat(wt«{klulde v«n toattaadu
?n karakters. Het tweede bodr^f, d» Jourfix
(reaeptM, Miree, raout) is bat IwUe TAB d* vior;
maar het onwewUmnWar kontisdie vaa DoUtr
Kimt of De £tl>ltoütttari$ wordt er ia jjcmUt,
terw^l vaa de «matigt g«d««lte« ca d* er
iug«leade moraal iu 't geheel niets terecht ktat.
Telkens wacht snen, in «en go*dge»owleB toe
stand, op hei juiste woord, bet resttai«e««sKia
woord dat Sardou zou vinden, maar het woord
komt niet, en de toestand gaat vooi bjj. De hoofd
rollen worden naar eisdi vervuld door JttuTr. de
Vries, Mej. Chr. Poolman, M«j. SablairoÜo*. «a
de H H. Spoor, Toarninhre, Schal is, da Jong,
terwyl Mej. Heilbron en de heer van Dommelen op
den Jourfix ecne Litijatche romance
IN HET PASORAMA-ttEBOUW EN ELtiERS.
De ?Tentoonstelling jut kunstwerkten van ge
wone en buitealedeu «r M<atsclia.ppg Arti tt
Atnlcilia en van) tegewoordige en
oud-peusHininifseii van 11.11. M.M. den Koning en de
Koningin" i» niet l'tug geopend geweest Heft WM
oen grftciëuie gndtkclite van tiet UesiuiU' dor
Mant8cbapp|j nnar het' koninklijk believen de
vcrxauieliug der 138 ctukken plot-elyk als uit den Ri-.iud
te doen verrijden, en ze, nn den Koning eti Ko
ningin getoond te zgn ? dun haar doel t» hebben
bereikt ? weer nit elkaar te nrmen, de «tukken,
met eon dankbetuiging, den bijdragers te
rugtendend. In once tyd, dut men zoo veol luogclyk
van alles party wil trekken, waarin men
ecumiial geweend heeft recht praktréscli te
hiiuuelen, door de opbrengst der njent-verbelasting'' te
bïsteuitnea tot Betaling van een gexc-henk aan
een vorsteljjk echtpaar; wiiarin men niet tegoed
KOU weieu om van den schedel van Kafaül een
tounetjcn beeiuiwart to maken, ? wanriu do
Schoonheid tegenover het Kut altijd iu het on
gelijk is, om dut zy geen ander doel heelt dnu
tchoou te «ijn, icrwy het Nut altijd beoogt
iotu uit to werken: in onze tijd in het iets
bizonder», wanneer mou een éeiKgetruiklen
bouijuct ter zijde durft legv'r.o. llultie dauroni uan
Arti, dut men alleen i'ij \\TJZC vart kouiiiklük
verlof de teu-toon-steliing eeu paar dagen
upenCehoudtu heeft, en niet gemeend geld te moet au
fkiuu nit ecne attentie, die men aan het Hot'heef t
bewezen.
Voor het overige ? 't hier bij-een-gebrachto is
Volstrekt !:>-en st-;imi-Mrt-incetih;j vi«i hetgeen de
Nt-Liei-landsche kunst m het laatste vierde onzer
Keaw \\-riii.t'. iiuv %oii üus unbiliijk zijn, na te
traan of er ni'-'r meer of uünuc-i- kul o;ia«r het
Koorn school dan op do periodieke/
ten-toua-stellingen. 'tWai wel belaugi-yk in de eece zaal \ty
elr.uar te vinden woikeu, uitsluitend door
pen.'ionuiviiTS (waarom dour de fpelling peasiunarissen
Duyck, Pauw, Jan de Wit, sangel:tml vu VHII do
Spiegel nit liet schimmenrijk ie-rng-gerotip«n V)
vroeger gesubsidieerden van Z, il., grieven!» M«u
ninjj het schouwspel van hetgeen nij be:oven ut
geworden zijn niet ontmoedigeiid noem u. De
hooge kunst oi.tbitik in beide z»len,zooivul luj
'hun uie liea'herminif, aht die peen btt>uh<;rmilig
h.tdden genoten. Misschien, al zoudcu Lionurdo,
Itafael en IvticlicLiagelo nooit {jeleeld liebinüi, zou
liavid Ules zij» ?Grootvaders licvelingüduët"
hebben kunnen teekeiien, llenri üoorce ?My boy"
L-eschildeni, W. Koekkoek «\ju pittig ?Uo
Lij wint:!'" met juistheid w;ikiirgeuuui«n,
»ijne ?Ontmoeting aan ds'fuuiein" tru'
Bcho'iun fcijn rech» iwuuiclHKiwtfioke ,Cir)K>lm
VosEius" Van Ijïnuep iiagescaeLst, ilnyter t-n Tuurel
hunne gravuren gemankt en Mej. Vos hoor ?Stil
leven" gutooverd hebben. Niet zoo lustig zou ik
durven vrrklartn, ai had de Üuron van Voorat tot
Voowt niet behoeven te wanhopen, of do Heer
Hendriks een portret vim hem ranken zoiï, dat
de voortn-tiolijKe teekeuingL-u vau ligclnisseli,
vaarraeê hu ons in_ het gc-zeiücbap van Kavelden
üroote en vtvn Willem den Goedu verjdaattt,
hadden kunnen tot ttand komen' zouder den
voorgang der öroote meéatere. Kn in dat geval
rui de Heer SluyWr zich in het leveren vnu zijn
uo. 103 eu 104 belemmerd hebben gezien. M*ar
het is toch wel jwratua;1, d.it, in onzo tyd, dio
te-recht op ha.tr veeii:ijdii;h=id roe ai draaft, wij
iu Nederland Borami;,'e ojx;nt):i!iiigen van het
voorlaatst verleden vurge-'m -to-rug zouden
wuusatiei-, ? tativu-en. iu dan zi:i vua met Kmart zich
\.L-r, i?t-iiK< bi:ivu-t vroi-iU:ii. Ik -erril» door
?voorku'.t ; voriail'u" tï ? &jOi!WiUüiiidiiii(istitur;tti«, Wnt
i»ii!ni.ïiUi:i.;it 'ü'.r;iu''ii>; ii»u ilo lluuiuiitiek. Ik
(i.'nri-i:: u-i- i L- ,,YiT7.;nnuii!.|; VHM do
mei'kwaai-iiii'i'U' i'i/uf*urci<i,r.-e!?:<.; dtr htvitfiidiug«j)io JSeüeiJ.
Kiiii.-:.Jc'.n.-(jJ. |:<;.i>.'kkL-il ui: ciu voufiiHumsto
tentooi:^t< .u-i'eii L*:I;I.J .-Vnuieidaiii, Antwerpen,
iinisMi-., (.'< ut. 'aiji,ivL-u:i!V>e, enz." ((jent, lö^4J:
11 mi. L- liri'r Lje. tu :vvnst'jndr, als titel viniët Ue
litf-.;itei;is, ti'.n vo:-!en u.t, uit van Wilk-m. I
(ioor Juï. t'iwLiscic '.'a die vii.i de Hertogin van
}Sïi-ry dooi- ï'nun.'. K'iisoiv. i>utti' hebt ge uit de
11. buhrüt: 'lirdobeleurH ?loinüa", Cels' ?Afneming
van ' liet.'Krui*", i>tJiiii .."jjiimoii', GiüünedaeJs
?Opvoeding der U. .'Maagd", Lens' ?H. Kamille"',
iluons' ?Aanbidding, der llL-rders", Puelincks,
van Emaui"; tiimr licbt ge, nit.de
Wnurei
en
Uuvi
DB Cmnvérs ,A.niif,'<)!io'\ Mei r. Kutle?
?Scbcuu» AittliiV, lleyniirirkx balteudii ?Uectur
en l'aris", Jacobs1 ?lluotU vun i'ompejuB", Maes'
cxander eii 'UL'#:u-.r;'', p.invsers ^l'iitdni",
u-k.enu nH"'ik'i!t;s «« iicjiniini'1: als beelden:
Mtiiv", ooiiü ,Vunus" ,u«uunranduiV, een
Bl'.iris'', teL ?|J-.K;CÏ!-Ji''.' uuii ?CinllUlUi (Jiviljs" (van
ICoycr), «n r«r. ?Oiryndes''. l/e liiütorievtakken
uil luoileiT.e tijil _. vuereii l'rins Wnlem I op,
Uubeuii, v»n der Werf:', Koningin BUnelie, K»pt.
lioiitekuu, Antonello vnu Measm» on de Vuu
liyckeu, l'rins Jlaurits, Kurcl den Groote, IUi'nël
eu Julius II, den lid.t VAU Waterloo, Ouster,
Uloys vun Trcalong, lUnnliraudt, Daniël Segherti.
De lokale kleur moge in deze voorstellingen te
wensr:beu lat.Hii, ? mun had toch het biptet', dat
er, buiten do nat uur om ons heen, nog voorwerpen
lijn, die verdienen, dat hun het poéetische leven
.d>,-s knmtwerks worde ingeblazen.
Ik zeg niets tegen den .Winter in de
ÏJodenbuurt te AuslRrdiim" van Vertin, mnar Springers
?Oud Stadhuis" alhier doet my meera«n,en tuen
hecil licü te Tcrheug^n m de pogingen, door de
Heeren \Vilm Steulink, l)nko en Uldewelt gedaan,
om de intentie v*n den erflater Willink T*Q üollen
te vervollen en dit-maal, in den wedstryd, ie be
proeven oiuso XVII. Keuw met wat groot er trouw
voor te stellen, dr.n liet den manu en van lt>25
geuCTon was.
De lieer Steelink is oen onr.er zeldzame be
oefenaars der ?physionomie de IA sodété". Toch
is hg minder ou de h-iog-.'e van het pittoresk
charakter der tijdon dnn üe schilder, aan wien ik
deze uitdrukking ontleen :Madou. Ik beslis echter
niet, of het aan my of «an hem lag, toen ik, voor
t\)n verdienstelijk gejwhilderd N0. 107 «taande,
ronder k«talogus, het ontl«rwerp niet herkende:
een jonge man ia een kostuum van 1600?MtóO,
zittend links, voorlezend uit een dan
oktmredeeltjea, dat hq m ctyn rechter hand houdt,
terw$l hfi met de linker, waar een «oer lange «na
in eindigt, een uitleggend gebaar maakt over de
Uftsl heen. Tegenover hem sit eene jonge Üaoae,
b{/ wier kostuum raa do zelfde tty4, ae mouw »eh
we) in klenr en stof Y«n het Ijjf had mogen
onderwbeiden. Zij heeft een luit en mnnekboekjea
vaor »ch liggen. Achter de tafel sit een oud
grüs User met tabtaart en tarfot Aonter de
Jufvrouw staat eeo blonde man van nriédeifaann
ouderdom, in het grij», net eea platte kraag
1640. .HM", x«dB ik, .dat « TtaWd. d«*S
eebOder Tewebchade geen sprekender Tg
beeft gegeven. BreenS tiet er ook wel wafelen»
uit, voor den avpirant-lmltewar, die s9ae£«cdte
Toorleeit Den ouden Roemer gaf h* frfle ammr.
Ju, Adriaan de Vries heefl, eea reeMtaarigM
tw^fel nan do echtheid TM Sloflcen portret,
m?«woTpen. Mf»r wie k die blonée n«o van §6
ï 40 jaar? HQ ml nit Jan ton Brink tfn tvjet
geput hetiben; naar dw wiet toch neg niet, d*tdv
TisïcheHjens een broer hadden. Ynndel kan het
Biet \erlieeKIen; Oaneu was toen nog niet met
Teaselsehade bekend, 't Is ook wel wat kras,
dat tegen den nwar een plan van Moyden
hangt... ." Nu begreep ik toeb, dat
net'oogenblik gekomen WM, om den kataloog op te slaan.
En wet lees ik duur? ? ?P- C. Iboft leest aau x9a«n
vader C. P. Hooft, Dr. S. Coster en Anna Roe
mers, fragmenten van «jjne werken %-oor;" Ik
werd schaamrood over mftne vercwinifr. Maar
welk jaar heeft de schilder zich ook voorgesteld f
Hoofts KtfJbe» ? dit» hy aoa *jjn vader, aan
Tr*se!s oudste santer ca Dr Cü«er voorleest.
Uat moeten gedichten ? minuediebtcn ? xjja;
midwhwm ook *j)n Wurevar of r.iju Zfa«fO»fh-fin
Gentrtl vani Vilsfn. Men behoorde dit. op de
ge/iditen te kunnen lezen. Goltrius is ook voor
A»na niet genoeg geraadpleegd; de oitde Uooft
had cnlk mooi grtfs tia.ar niet; en Dr Gaster ?
wie herkent zyu guitig, wcberp doodshoordnchtjg
geUat iu <ler,v welgbÜHnv tionie? Ja, wü lija
ccdert Jan Kru««man zijne schnld wilde ni'doon
aan den ?Moklerkrinu" wel vooruitgegaan ; mtwr
ieta mees- t-tudio had nier toch nog niét gwhand.
Vuu de hi^lori-crfie proeven der oud-leerlingen
oneer Akadeaiie ? de Heeren Oldewelt en Duke:
Spinoza" en ?Vondel, zyn aoon bejtrnffond»",
komt nïft do eerste het bent geslaagd voor, roo
wat uttlrukking en groepeering als algemeen
klenrcffekt betreft
Laat ons aan do hand van Mej. Thérww
Schwartzc, eene der zeven Dames, die aixn de
ro*pste« vau Arti gelioer gaven , on» voort
spoeden naur dcten-töon-«tpltiut' van kuiutwerken,
door vi-ouwen vervaardigd, welke in het
Pnnorama-ffehonw geopend i*. Zy he»ft m Arti oen
pnnr' trc.'ïpnd clmrukteristieke lantjij^ic-portr«^ten
jjclcrcrrf, getitelil: ?Droeve gedaditun" eu , Vrolijke
gedachten", de eerste worlcn gek weckt door eene
mooye nog jonge vrouw; do t wee Je «oor een
Afrikaantjen, ju» rit a Mies denia. Alb. Tli.
DE HERALDIEKE TENTOONSTELLING
TK OERLIJN.
Van de opening dezer tentoonstelling op l
April II. is reo-ln in hut Daijllid van Z. Holland
en 's Graocnhuyc vau 5 April verslag gegeven
door A. A. V. V. Ü., zood.it van deze plechtig
heid hier geen verdtre melding behoeft te
wurden geai&akt; alleen wenselijk dat verslag een
wein-g «an te vallen.
Deze tentoonstelling is de derJc van dien aard
welke in Europa wordt gehonilen (de eerste te
\Vcaiien in 187d, de tw-;eJe te 's G-ravonhngo in
1800) en zal vermoed«lijk niet spoedig weder door
ecne andere wonlcn gevolgd, zuodat. een ieder die
bclnag in d« znak stt-lt en de kosten van een
uttstnpje naar Uerlijn zich kan veroorljoven, zeer
worflt nanitenideu deze geleg<-uheid niet onge
bruikt te Inten voorbijgaan; volgens programma
is de *Iuitiii£ op l Juni a. s. vnïtgR*teld.~
In het Ditybfiifl is reeds er op gewezen dat de
twee hoofdgroepen: I. nejlachtsw.Tp-.-n- en
zopelkunde, weteuachnppelijk eu geachicdluindig be
schouwd.
?II, toepussiiig hierran op kunst en
kna«Wndn<trie, te Bellen »iet »l)e»-n bt&r," tnfüè'ook vesl
rykcr vertegenwoordigd ziju dan -zulks te
'gGravenhace het geval wtis.tei-.1. ijl alles zeer ruim
is nitffcstuld en cystemiitisch gegroepeerd in
zeventien aan elkander verbouwen lokalen, waar
door het overzicht gemakkelijk wordt gemaakt,
Een platte grond hiervan, nnn den catalogus
toegevoegd, strekt den bezoeker tot gidï.
Wie plan heeft te ga!in, zal we! doen zich
vooraf een Cntaloeus ann te schaflen ora zich op
do hoogte te stellen van hetgeen d« ruim 3(iOÜ
nummers, waaruit de TeiTSMeling bestemt, te zien
(teven ; iu den regel toch koo.pt men zulk een
boek aan het lokaal zonder veel gebruik er van
te maken op do tentoonstelling, vijl het gedurig
naslaan vermoeiend wordt; leest men hot dun
naderhand op zijn gemak to huis na, zoo komt
men te. laat tot de ontdekking veel belangrijks
onopgemerkt te zijn voorbij gegaan.. Heeft." nien
LU ,tc V'ircn a^iiijTestipt v/at ile nanda;ht trrkt,
zoo kan ei* na:ir Wonle» g^xoolit u:i oRig-irxien,
cn'ïullen, des cevonlerJ, de oplichters iit de
ni'deelinjren hot gevi-aavdu wel weti-una-i te wijütn.
Door den boekhandel ontboden kost d» catalogus'
l Mnrk 50 pf., dus één gulden. wi>lke uitffnaf
vooi1*Zükei- niemand zich Jiul b'-klaRt-n die kens» \\-il
maken met dezo unieke, rijko ver^ameiidff,
Het ïiehoeft geeu betooi; c'Lit niet alles wut men
daar nautrcit door een ieder mooi «al worcten
genoennl. vooi-al nwt de ei'hwcnomln voorwer
pen welko door den tand <le^ tij is hebben
frelea(!ii, manr die onaanzienlijke oudheden siijn veel
ffewiditiger voor de stadia van de uciitc heral
diek (!an de schitterendste nieuwigheden» Te
Devliju is een massa oud en nieuw voorhanden vnu
alles wat op do waperikundn betrekking beeft en
waarop dcüclvö kan w>>rdcu aangewend: oudt)
origineel» helmen, tch KIen, wapenrustingen eu
zegels; g-eborduuitle, fteteekcmle en gosrhildórde
wapens; zeWzime oude drukken; wagens
pc-nodcn inhout, stet-u, ivoor eu andere groridstofiau ;
peslepeii en pcsclnldei-f! op- K!US ; wappfis in
majol.ca, op porct'lcin' en. narde werk; in leder geperst
of gesneden; in goud, zilver t-u andere nietalt-n
Lcwöi-kt; kortom, geen tuk van industrie welke
niut vertegenwoordigd is, znodat niet recht mag
worden pezend: elk wat wils.
Dxinej zullen daur de leerzaamste voorbeelden
vinden voor hare naaldiverken, vooral in oude
kunst. ?
Wie dus kan, gw er heen om meerdere kennis
op te doen in tiju vak, wnnt wat inen ook moge
zeggen, wapens .zqn en tilijrun nog steeds een
zeer gewaardeerd artikel eu worden op allerlei
wüzen in toepa? »ing gebracht, doch hier to Inndo
meestal zoo ongelukkig en wanstaltig, dat men
den tyd en do moeite betreuren moet aan de
voortbrenging besteed.
tiet buitenland is in dit opzicht ons verre de
baas, doch dit kan ook hier iinders worden wan
neer men de goede modelten wil bestudeeren en
navolgen.
De vele praktische uitgaven op dit gebied der
kunst rullen weder nw>t eene worden vermeerderd
wnlko teer de Mnducht verdient van «lle
ir.dnstriëelen en liefhebbers. -Er M! namelijk te Berlijn
worden uitgegeven door do Nicolaiscne
VerlagsKHchhandliKig (R. Stricker) onder den titel van
'Heraldische Mcitteriocrkc" liohtdrnkkea [ver
beterde photografiën] van de eeldznamite en
fraaiste voorwerpen Ur tentoonstelling aanwezig,
in tien afleveringen van elk 10 pinten groot folio;
met ophelderen'fen telat van den gunstig beken
den Prof. Ad. M. Hildebrandt, tot den prg* van
M 12 per aflevering by int.eeke.ning. Een uitvoe
rig Prospectus hiervan vindt men op blï. J1V ea
218 ran den catalogna.
Moge oppervlakkig 199 mark een groote nitganf
schijnen, voor honderd ploten met aitetekeada
modellen il die pr,> matig te noemen.
Men meeae evenwel niet dat de aanschaffing
van dit werk een bezoek aan de tentoonstelling
overbodig maakt: honderde zaken »fjn daur te
«en welke aiet m druk xalUn verscheen en
toeb 3e aandacht verdienen. Niet* gaat boven
aaniebonwiag net eigen oog«n! Dut nogmaal*,
wie In «jn v«k met bat voertbreagen «aa wapens
to doen heeft «n int eenigmiin» kan eckikben,
veiae aaar fiectta «a bnage het daar «etieae in
toepassing ia Hoderlaod. opdat nwa axt laaffor
ftaoodua** ^ ia het hlliiiliiiii awMtlagra ta
?oen wanneer iaaa lett >e«d* en laiaakiuh ver
langt.
i. A. :
Nümegen, l MeJ T88S.
Donderdag 11 Mei aollen in den Satan i»
Variété* in 3e AneWetraat. Oer. J. G. «V «root
en Co., eenJM mrfjataa va» B*tT>oAtr«Frae)cai»,
onder djrecft van Mr. **«*«? Ksaa Tfaénard
net nieuwe rbama irn"i KirkawBn-^hi-triiin La
Kanitan opvoeren. Men weet dat het op dit
«ogenblik .kat* Mefies te Par^ji is.
OVER EGT LAATSTE WERK VAN ZOLA. .
Toen Zaia voar 17, 18 jaar agae setterkoudig*
loopbaan iatrad, stond het systeem, het letter
kundig, het aettb«tie>«h. stelsel, door Aem voor
bet ware gehouden, door hem t earat al* «en
afgerond geheel onder tbeoretiedie formalen ge
bracht, hesa klaar voor den feest. Ia eeu
aevenUl boeken, van kritischen inbond, x$o d« rege
len, waarnaar hg werken wflde «a door anderen
gewerkt vilde zien, neer«eaehravèa; wel nist
?a&ugevat in een regelmatig en streng logietch
elkaar opvolgend oaatal hoofdstukken, naar toch
met buitengewone redeneerkraeht en dutdoiykaeid
vaa tin opseff«ren. 2(ja groot piu u, die regelen
op reuïachtif* schaal in toepassing te brengen:
tuj vu i» twintig op xioh aelf eUande roataua
het leven schilderen om kern been, ia alto stan
den der maaUckapaH, De serie draagt den naam
van LM Kon^H^MtteqtKU-L liet Pot-£ouitle,
het laatste werk, is da serie tea halve voltooid,
tien der twiatif verdiepingen van het grootsche
geboaw staaa daaronwaakoibaar vaetg«t«amerd.
Po!-Bo*ilie u een dik boek fewoniao, van
490 bladzyden, kouipres gedrukt.
Terstond treft n kot geringe werk dat van
beschrijvingen » gewaakt, in vergelijking met
anderen van Zotaas vooztbrengeeteii; geen gestalte,
geen zaal, gera enkele plek wordt u
naaawkearig omlgnd voor den geest gesteld. De schrij
ver is bier veelal impret*k>ni»tie*ch aan t schep
pen Reweost.
Oetave Mouret komt, ia 't«*r*t» kooMstak, to
in-ijs ann en r^dt, net drie koffers op ajjn
vigclant-, naar rga nieawe woaiag. D« wchit*kt
Campardun introduceert hem en men wou n t
Üctive Mouret en zyoe nieuwe omgeving, gedu
rende enkele jaren, in hun allerintiemsto leven,
bij. Een groot prachtig bui* is het, met nage
maakte hordsteenen pui, waar hij kamers in
betrekt. Eerbare deftigheid ademt do stilte op
de breede trap, dio de portalen, waar de ver
schillende appartementen hun toegang hebben,
tun elkaür verbindt Alles is oogenschgnlyk
ruk en voornaam ingericht; doch lange blikken
achter de schennen worden d«n lezers geoorloofd
en 't mirmer ' der wanden blijkt kunstig aan
gebrachte verf te zjjn en de gouden
lamorizeeringea der nalon* beslaan, door de vochtigheid,
terwijl het edelo metuul in stof valt. Wat erger is:
de overgroot* deugd der bewonen bestaat ook
slechts in schijn, en verbalen van 't gruwzaaaut
wangedrag worden OLS gegeven. Octave Mouret;
de heid vuu 't boek, komt u b{j den aanvang een
persoon voor, bestemd om uw sympathie op te
wekken, maar mj wordt aldra aw walging waard.
Dit v; il Zou» nu eenmaal. 1ÜJ kousiateert wat
tyn« ÜRiiren verrichten, «ondergoed- of afkeuring.
Ocrave heeft ziel» gespitst te Patga «en fermo
.camMgna" ta makaa^aat-k.- veel vtwiwMh ge
huwde en niet, ten val te brengen. Bemt.'linga
nu is men getuige van bet welslagen of mülukken
ïijiior diarlyke pogingen. £au sterk getint
churakter bezit kjj niet. Nooit ontwikkelt
zich een breede Iwi-tStouht in hem: da
motievi n zijner IteJ'deu boyindt mou van het laagst
allooi. De typeu die n naast hem geschil
derd worden zijn eveneens al zeer weinig ge
schikt n met de menschhóid te verzoenen. De
Juiumelachtige Duveyner met zijn hekel aan da
muziek en dien teu gevolge het Bigden B»ner
schooue, koude gade, de dronkaard Hochelard, do
doaime Théophile, d« vuile Trublot en trueulin boe
zemen u n f koer io. Do heer Josserand, in zijn»
hulpcloom goedaardigheid, de abbé Mandu:t met
zijn priesterl^ke kalmte, Gustare Vabre, mét i^a
eeuwigduraode miy r ante, mevrouw Hedonin ia
hare merkautiel beiroaeue rehoonheid, de krank
zinnige Haturnin, en da op dua achtergrond
staunde Pichon zijn, behalve mia beduidend»
n.Tsoneo, de «enigen van deugdelqk gedrag.
Alevrouw Jut-seriuid i-i «eu oude type iu naar
uitiiitwelijktngtwoedö, maar zoo nuuwlettead
ja«tgaüeRei!l»«en, JK»O fotogranesch tu wpl gei-utoucboérd
weui-geg'cven, dat Ue opvatting gaiitseh nieuw
ecliijni.
Marie Pichon doet soms denken aan mevrimw
Muuret, uit Ltt canyuêtc ilo Ptitssans. Zij H laat
en week iu haar hiinduliugeu met heel haar
raiaprijïiug van Babiftcs romau, ?parce qae cela
regacuible trop a la vie." Wat «iju liose Uampardoa
en mevrouw Juzeur goed gesliiugde portretten iu
de verwwttschap en toch groote verscheidenheid
hunner charaktcrs! Ook de bevolking van
dem'aliui- de aci'L'ice en van de blnnen|)laat3 is, in lu»re
bedorvenheid, uüchi ikwekkemi waar voorgesteld»
Wauuesr men ZolAas boeken leatt', betreurt ii.'ezt
m.iur één ding: dat de waarachtige wavrïuil ia
't Parodie leveu zoo oameuschehjk vies is. SN- ua
eoseigno'ts la süieuce luuère de U. viu"1, xegtZul»
en waarlijk met verbittering kouten al de «.iele
kmch'eu vau ons zieleieven tegen eeu dm-gciyite
in«a'fcU^ppy iu verlet. De rmvheid, wa*rrnei ile
Froiisi'hü imtuialist toetitiuiden en vttrrchijn-. leii
schildci t waai over men er n zedig stilzwegen pli.oUt
te buwareii, is slechu de ou vermijdbare r ba k t ie,
die siuda 1TS9 steeds crescendo ga.i-, van di
uudeugd ouder den heiligatcn sdiiju vcrborge.' ? E
n<lehjk wa-i de niua-t vol gemeten en Zo L ruk dm
dichten sluyer weg vauullo», waar betvoorkoaien
bedriegt. .
-Voilii oü nous en sommes tombes!" l)j»«r
hebt gij dan het leven, «ooals gij het gemaakt
hebtt Wilt gü vruchtdragenJo
ver«ndotiujj»p;»-ineu op 't touw zotten, weet dan eerst hov diep
de ellende tepeiUai is.
Men kan Zoln in zjjn wei'ken veroordeelen,
maar men bescffo dat bj) een man is die wuet,
wat hu wil, dat hy «en éaistig d*>cl nastreeft uses
middelen die hQ ais goede aanziet, . ?
Pot-Bouille heeft niet het verleidelijke van -Van»
op énkele planteen. Da brutaliteit van deu
scnr§vor is ech-er cóo bedw«bn«nd, dat meu bii het
beoordeelen van fcgoe roman*, boewei ons inge
boren soaaarategBTOfll ons geziod maakt tot
nfkeuren, ziöh zeer geneigd voelt ook zijn stelsel
van kritiek in acht te nemen, zien bapeJeiide tot
bet schreven der letterkundig» geschiedenis VMX
«Ün werken, zonder te «eggen: bet ia goed, daa
slecht. Het geldt bier naaulgk niet orer e«n
lichtzinnige roodern-fransche ranuuibhidzyile ta
vonnisseu, nwar wel een door ea door be*tudeeva,.
een rjjp overwogen en mot diepe evertuigiug
voorgestaan systema,oan te uemen of te verwerft n. .
Amst, 30 April 1883. L. van DeyateL
VOL-MAKESGHIJN IH 1IAAAT.
Dat «aa «en klare amneeotij)n. ?
Daar kaaUte gen*t«r op «eaater. ?
In de dakgoot wandelde' poee-Katr^Ja,
Keet-kater zat op het xeneter.
Ibauwl amwi anwl saiauw!
Da* «ackts «ijn aUe katten gcawwl
Doch, vaar de poaajee rrijea,
Daar wtf pen de mwrisa, gaaw, UMW
Uit aoJe» «? aataa, ka« waaü aa *c
£a kut «? «W Volkje aam bet|enl
tot
?aV«D