Historisch Archief 1877-1940
i
DAMMER, WEE K -B L AD VOOR N E D E R-L A-N--D.
li
Dat wa« een Heldere maneschijn. ?
Pur roerae -loof noch water ?
KMT onder loerde po~é»je-Trijn,
Haar IMKen piepte He kW
Miangl ang! *ng, raiang! ?
Ea kreet o ' ??».?? mogen hun
Tw«e PK»L . .riiu blonken.
Van under op, van boven neer,
En LUD» sag, hoe, looi «n teer,
TWM ?taarten gougen, gongen!
Dat w*s een heldere maneschijn!
De kater, Tan liefde beraeesterd,
Streek board en knevel glad en fijo,
En tonsr, als een Ziener begeesterd:
?AhU ahil ahü ahü
Do, liefste ?ichwanz!" die 'k immer ?!«,
Die ooit iu hoe ruundo krulde,
Dyne oojr»n f<<nk'l«u als sterrenglansl
Descetidu > a n uwen toreutrans....
'Je Aanbid ui... neem my'n hulde!...*
Dat was een heldere maneschijn l
_ Poes-Try», die 't spel bekoorde,
Kneep d'oogskens dicht en 't ttnoeltje fijn,
En deed of cjj Kees niet hoorde.
' Maar ?hol en hil miauw l miauw!"
Steeds zong de kater: ?pand en trouw
MUn al, geheel mijn leven:
Twee korenmuisjes verscu geslacht,
Twee waterratten morgen nacht,
Gansoh de aarde wil ik u geven!*1
?Dat 's mooi! ? zoo HkkebaardeTry'n!-?
best! bestl... maar tot u daleu,
Dat kan voor een matroon niet zy'n..,
De buren zoü'n er op smalen."
En nrom l rom! rom l «n r om,"
Zy keerde en wende henr tongsken om,
- En liet faet staartje kronkelen.
M Klimt" zei ie... en m den zoldergoot
onken dien stond, half groen, half rood,
Vier oogen... als echte karbonkelenl
Daar zat ???< <le knter nevens heur...
Du Hvu jgden samen.
Zy stoottei» een*... z(j na, hjj vettr»
Geen beider deed zich pramen l
En hip! en hap! en hap T en hip l
Daar likten beide, met tong en lip,
Malkander hals en ooren.
,My dearl" «prak zy. ?Ma joiet" streek hjj.
En linkend lonkend kooeden zij,
En ronkten er by', naar behi
nooren.
Doch, rom en rom l Daar valt ons paar
In slaap... Geen blad «dierf suizen.
Daar wippen au hippen, een vroolyke achaar,
De ratten en straks ook de muizen.
*? Piep l piepl wit! wit! piep! piep! wit! wit!
Gry's-brniue, zwartjes, zelfs een wit,
? Daar komen er allerhande.
Tan achter eiken balk springt een,
Dat krielt en krevelt als mieren daar heen:
Een wilde sarabande!
Toen schoot ik wakker op 't gerucht.
?Wat duirelsoh holderdebolder!"
En woedend neem ik een emmer, en vlucht
Dof grommelend naar den zolder.
En... husch! en pUtsj! en platsj! en klntsj!
Daar stort ik 't nat, iu éénen drataj
Plots uit! Een woest geklater
Gaat op... Een ziedend baargedrujjch l
En suizelend bollen nu rat ende muis
? Naar onder, in stroomen water.
Miauw l miang I gokrijt. geklag, ?
?Zy't go het, Jïn, myu kater?"
Daar lagen d* armzalige «cbepula, ach l
Te spartelen, midden in 't water.
Miauw! miang! miangl miauwt
Daar zwommen ze, offer» van liefde en trouw,
De staartjes dicht bij elkander...
En droef begluurde van aan den trans
De bleeke* tiekly'ke maneglans
Die Hero... en dien Leandef l
Alastor.
BlNGEX.
(Ma'Üsenthurm).
Te Rotterdam tyj de Uitgevers-Maafsebappö
?Elsevier" is de Ie afl. verschenen van De eerste
jaren der Nederlanfachc reeolutiè, 1555?1568.
Portretten en tafereelen, door dr. Jan ten Bnnk,
met ongeveer 10 houtgravures naar oorsprong
tjke teekeningen. Het kompleete werk zal nage
noeg 14 vel beslaan en / 3.50 kosten.
Deze eernte aflevering maakt, zoownl door den
druk als de boutgravuren, een goeden indruk.
De bewerking van den tekst is in uitnemende
hatideu. Dr. Jan ten lirink verstaat de kunst om
onderhoudend en "met «maak te vertellen. Later
komen wy' op deze uitgave terug,
De flollandsche Afrikaan is een nieuw week
blad, ter bevordering van kennis aangaande
.. Jlnid-Afrika, vooral met oog op dn toenemende
emigratie. Uut blad zal bevatten: lo.3Iededeeiingen,
berichten eui. ingeleverd door de hier bestaande
Commissie voor de emigratie, benevens die- voor
de Sroomvaartly'n naar Zutd-Afnka. 2o. Ingezon
den stukken uit Zuid-Afnka. 3o. Bydr.ipu(i van
belangstellenden in de emigiatie en
stoomvaartzaak. liet Weekblad zal zicb zuoveel mogtlijk
houden buiten alle politieke «n godsdienstige
b«Srekiugen; het zal trachten hen, die besloten
n te emigreeren. by voorkeur den weg naar
de Transvaal te wrjzen, ? du minst k .ntbare
wijze van overtocht, ? de uitzichten die emi
granten aldaar aangeboden- kunnen worden, ?
wenken betrekkelijk de uitrusting, ? in één
woord, alles wat strekken kun, om do belanden
en net voordeel van emigranten naar Zuid-Af'rika
hevorderlyk te zyn. De prut is voor Nedeilaiid
f 1.50 per kwartaal franco pt r post. Uitgever is
de heer H. W. Fischer, farm» M. Scbooneveld en
Zoon te Amsterdam.
Het Correspondenïublad No. 3 (15 April
1882), van het Nederlandsen
Ünderwyze,r»genootschap .bevat: eerste jaarly'kïch verrtag van de
Hoofdcommissie voor het ondertsteuning-fondsj
door het Genootschap opgericht; rekening en
verantwoording van. de Leveus
verzekering-maatschappij; beschrg'vitigsbrieven voor de vergaderin
gen oer gewestelijke vereeuigingen Overvielen
Noord-Uollaud. .
De heer M. J. Ijzerman schreef een zeer bruik
baar boekje over de xegchiedeiiH onzer Staats
inrichting ; geschikt zoowel voor onderwazen als
voor leerlingen, ook voor hen die reeds lang de
schoolbanken verlaten hebben.
Deze geschiedenis is verdeeld in vy'f afiteelingen
naar de verschillende tijdvakken, die door een
bijzonderen regeeringavorm zich kenmerkten. Het
Ie tijdvak loout r w 1000?1588 Grafelyke tijd:
2» ttyirak va» 1588 tot 1700, d« Repnbljek; 1795?
-1810 ovi-rgangstyd tot de const itut ionvele monar
chie; 1814?1648, de grondwettige monarch»; 6e
tydvak, van 1848 tot lieden.
Da 5e afl. van het Nedcrlandsch Mogne$n
bevst: Jacob -van Heemskvruk. z^n leven en
streven herdacht, door J. Hendrik van Balen,
redacteur van dit tijdschrift; twee bloemen op
6éo stengel, poSzQ van Leo; de Uochehmr, door
Hilda en het slot van Op een badplaats, door
Cornelie Huyg'hens.
Dr. u. J. Betz heeft in een brochure ?het
Spiritisme, een toogcn'ocmd wetenschappelijk
rraagrtuk, bestreden. Kaar wy meenen zuuder
vrucbt, want de logica van een splritisb is een
(nheel andere dan die van een niet-o*«rtuigao.
Allarmiiist cal het iets .baten het apmüan*
uiaterialistiioh te noemen, De heeren Spiritistcn zul
len hem antweónten: als gU maar eeVst eens
ocder dan invloed der geesten hodt gestaan, zoudt
gü inzien dat het penspiitsche materialisme het
schoonste is, wat de laatste eeuw aau de den
kende menseliheid geschonken heelt. ? Wanneer
men het eens is met Kant over de werking
van ?ein hypochoudrischar Wind," kan men zich
van elk ?wetenschappelijk" betoog spenen.
Da Heer J. L. Beüers te Utrecht zal weder rene
by'ïouder belangryke bibliotheek verkoopt»,
die van Ds. M. D. de hruyi», te Utrecht, lnj»»
5000 nummers bevattend. Voorn! de theologische
studiowerken ruim IttX) nummer», vunueii eene
kostbare verzameling, van welke het misschien
jammer _ is dat niet liet een of «tuier
penoottcUap zich haar hcei't aanx«trokken. Ook over
andujo vu k k vu z|jn tal run dergelyke werkcu
voorhanden.
No. 5 van De Zte, trjdschriit gewüil aan <le
belangen der ncderlnudsclie stoom- ou zvilvnart,
bevat o. a.: Aiui'i'ika'd ftoomvuart; «te
torprdolioot Datum; dr. P. U. Kaiscv, korte beschruving
van den Clinometer, ter beproeving gegeven aau
lioord van Z. M. stoomschip Alktnuar; nieuwa
methode ter verkenning van stoouiacüvpen
by nacht.
Van het fraaie werk van Arrnund von
Schwcip;er-Lerchenfi-ld, der Oriënt, get'ft do
Kot.terdamsclie firma Ny'i;h en van Ditmar eene
NedoiliuulRchu bewerking uit: Het Oosten. De uitgave
getcbifldt in öU ani<veringcn a OU cents; het boek
zul 210 platen bevatten, zoowel t.us-ichrn den
teki-t, »U ook grootere op zwaar papier, benevens.
12 plattegronden.
De Gids voor Mei bovnt: Hendrik Ibsen door
T. Terweij; Sunthorst door Dr. J, liartog; llamlrt
door A. C. Löflelt; Een daq Ie Wtenen, door J,
II. Uuoyer; Summa der Godliken scritturen, door
Trof J. L. Doedes; Dramatisch ovwzicM
(l'ossart) door Mr. J. N. van Hall en een
BMioyralisch Album.
In No. 5 van Nederland vindt men eene no
velle vnu W. F. Margadant: Nooit spekulter ik
meer!; eene van Mej.. JÜ.E Cool: Eene weet uwe en
ftn weduwnaar *n eene vertelling van W. Otto;
T?it onten tifd, benevens eeue Nalezing op Georn
?/i» *?'***??«. f* tf
L>bers, door P.
Een nieuw Daitsch tijdschrift zal
ouder den titel van Hemt fitr diegelttdete Welt;
redacteur U K. Ivouiolatach, te Weeueu.
Duitsèhe -balladen. Van Gravin Euphemia
Balie -trem en Hermann Liogg, de eerste te
Hiischi'cld iu Silczie, de Inaitte te Muuchen
woiicud, stellen zich voor eene verzameling Bal
laden van i>og levende Duitsche dichters
uittegeven, oui ook dit genre, dat in de bloemlezingen
zoo dikwijls wordt veronachtzaamd, recht te doen
wedervaren. Het werk zal een iiantnl reeds
versohrnene, maar ook eenige notf onuitgegeven bal»
Inden bevatten. Eenigzins bedenkelijk is het, dat
uitgevers nfct zelf zullen kiezen, maar de keus
ian de dicbters willen oveiiaten. Dichters zenden
in zulk geval, gelijk de ondervinding geleerd heeft,
gewoonlijk niet het beste hunner voortbrengselen,
maar dat wat naar hun meeuing niet genoeg
de aandacht getrokken heelt.
Veda's. Iu da Arische afdeeling van het
laatite internationaal Oriëntalisten-congres hield Prof.
IJenssen, van Berlün, eene mei-kwaurdiga voor
dracht over het un'geerig ttelse) der Vedanta.
[Jrof. Deusien zal thatia in het Duitsch een groot
werk over dit onderwerp in het licht geven,
beitaaiide uit vyf deel en, bandeleud owr de
theoogie, de kosmologie en de psychologie vati het
/edanta stelsel, en de leer dezer «^begeerte
omrent de zielsverhuizing (Samsoia) en de
verlosing (Mokstra). Zooals men wret, U de
wyabegeerte van de .Vedantistea op dit oogenblik voor
en groot deel het. geloof van dé meest beschaafde
onder de UindoejchB bevolking van Indië.
Fransche Universiteiten. Het is niet
onhengi-yk te zien welke colleges en door wie
lit jaar aan de Parijsche hoedescholen
gegeeii worden. Ieder dezer colleges wordt twee
maal per -week gegeven; hierby zyn niet opgeno
men de eigenlijke examen-colleges.
College de trance: Ad. Franck, De rechten
an het individu en van den Stant. ? Laboutaye,
)e politieke theoriën in de 18de eeuw; Cicero's
)e legibus. ? Leray-Bemdieu, lint CollüCtivisme ;
Staatsinkom^ten «n belastingen. ? Al/red Muury,
De geschiedenis van Engeland en de verhuizin
genvan z\jne bewoners. ? Atbert Hêvitle, De gods
dienst van Mexico, Midden- Am.-iika, Peru on
Cliili. ? Cltarlex Jttiinc, Decoratieve kunst ; De
Renaissmnca iti Italië. ? J.cnn Rén>er, Lat^jnsche
iii-criptien. ? O. ftayef. Grieksche inscriptien. ?
(riéhtiuf, Egyptische oudheden. ? O fi/^rt,
\afyri-sclie oudheden. ?liman, Semitische iuscriptien; De
Psalmen. -- HefrétKcri/, Arabisch. ?
Harburdclrtcy.nttrrf, Perzisch. ? Paoet de. dnirMUi'., Turkse»..
? /?. rvy duSdinf Denis, Uhincesche letterkunde.
''
Ni«UTro Uitgaven:
Dr. JAN TEN BltltVK, D« «»nte J»r«n J «r
Nmlerlindsch« revolutie 15W-1JU8. Portretten t-nT»l*reelop. Mot
un(«v«er 70 boatgrtvvires nur ounprowketyke
to«keuiagta. Per »U. f 0.50,
Jlir Mr. B. A. KLEHCK, Frankryk'i buitoiilaua*ck«
politiek Dï'Urt d« bcvi-ydiuj; v»n ijju grondgebiod. f 1.15.
CE HOLLAND30UK A.FU1KA.AN, WaukbUd, ter
*«vordtriny T»n kvauii a»ugMnde Zniti-AlVik». l'tt S
uiuuidaa f 1.50.
T. O. VAN D£ft Kt'LK. 8uci»!o toaitondun. Ecu
craütig woon) hit b«t NuitorUiiduhe volk. /' 0,30
OVEK/IGT il»r uaouilooze Vfnti(iotH"li»p|ii't> volgeu»
de i>xtentrtj;i<tera over do jiveu l SU l CJ?IbSr^l. f l.
U. A. l'KUK, In de lelgUi'b* Ardriiuctl. f l.'JÜ
80FUOCLKS, Vkiluktoto». TtigoJi*. f 1.? ^.W.
ITlilUalrc Xukt-it.
EEN EN' ANDER OVER DE UNIFOUMEN
VAN HEI' NEÜERLANDSCHE LEGER.
Euripides' lleruclcidaa, ? Muw.Cicuro. ? fi
f Joi atius. - (Jh. Lei ê/w, Plnto'x le.-es. ? y
MH, lio nieuwe 'theoriën ov«r i.iituur on l*v«n ;
Si<ino7a. ? üa-i/W Par >s. De romans üer 'i'a!>lo
ronde. ? / eschanrl. De i'raiischn letterkunde der
X\ lid-» eeuw. ? C/t. Gtfitnt, Shnkc^pearts'»
histor schu dnuim's. ? fuut Mrfffr, Dunte'» Iiifurno; De
Piov eiiraatsche poëzie. -1 C/i<tilgko, De
touneellotti'i'kiinde onder d« Slaven. ? - MicHtl lirétil, Verge
lijkende tualuiudio.
Sorbonn«: Jnli/ (waarnemer voor Cnrn), De
methode en beginself n der vergelijkende zielkunde;
Plikto'n Timaeu'. ? WititaiiMjtii», Grieksche wijsbe
geerte. ? Jatte! ', Spinoza's wijsbegeerte ; De ethica.
van Kant en Ficlite. ? Egtjf.r, (rrieksche letter
kunde. ? Girard, Apollonius Rhodiu* ; DePerjae
van jEj-chylus. ?Sturttut. De Rotneinsclie rede
naar* onder de republiek ; De linibus van Cicero. ?
He»oit, JEiitoü, bock 13C; Lacretuis. ^- Crfltutf, De
fransche moralisten. ? Lestent, De frnnsche poëzie
iu de.XIXdöeeuw. ? Lichtenberger, GütWs too-.
neëlwerken. ? Gebhnrt, liet godsdienstig drama in
Italië Jn de middeleenwen ; De Orlando furioso. ?
Houché Leclercq, De godsdienstige instellinaen van
het oude Rome. ? Lnfisst, De vorming van den
Pruuischon »>tnat ; De Koninklijke maclit in
Fran-ryk in de Middeleeuwen. ? Pnjeonneau, De
staathuishoudkundii der Fransche Koningen se
dert Hendrik IV, ? Himli). Aardrijkskunde van
Amerika. ? Perrnt, Oudheden in Klein- Azië en
aan dn kusten der Zwarte Zee. ? Rnimbaud,
Diplomatisclie betrekkingen tusschen Fr»nkryk
en Kunland in de XVlllde eeuw. ? Bi-rgaigtie,
Banskriot:. ? D/irm steter, De Franse lie letteren
iu de Middeleeuwen. .
REVUE DES^ËÜX MONDES.
Maxime du Camp (de Acud), Ie tléeret da 17'
Février; les revenants. ? Othcnin
d'HmtssOn?j'dle, A travers les Etats-tJnis. ? A. Duponchcl,
'ugrioulture extnn-ive et les nlluviuns
artifieieleg. ? Albert Del/iit, la marquise. ? C.
Cogtte'in, l'Arnolphe de Molière. ? Charles Richet,
i'ai'cruisïement de la popubvtion franchise. ?
F. Brunetiére, la sociéié précieuse au XVIIine
siècle
JOURNAL DEi"ËCONOMISTES.
E. de Fovilte, Ie budget d« 1883. ? Lton Amét
HéKociations cominerciales avec l'Angleterre. ?
Emile Oilioter (de l'Aaad.) De la liberté de. so
ciale*. ? Jacquet Valserres, Ie credit agrieole et
la baoque do France. ? Le rachat dea ehemint
du fer en Prusse.
Betrekkelijk veel beter is het net de cavalerio
gesteld; evenwel zijn ook bij d.v wapen eonige
verbefuiin^eii iu de tinifonii iiuu te brengen. Du
kolhik toci) is ounoodiif huog on daardoor nwnar,
v.e broeit in de üoruennaninJea op hot hoofd en
belet ? nltyd n.1» hy' model U en gedragen wordt ?
de» ruiter, naast, het ooi ook hrt uor van den
bevelhebber, het hooreu. De attilla ? mits üoo
ruim gtuomen, dat de stolkiol «r ten allen ty'de
onder kau ? is eeu goed kleediiigstuk; waarom
echter óón regiment de veel duurdei e roodu trewen
heeft behouden, nu de beide andere donkerblauwe
hebben, is eene vraag die alleen uit een oogpunt
vau onverschilligheid kan worden beantwoord.
Wel wordt beweerd, en dat is uift geheel onjuist.
?dat de kleurige uniform meer viywilligers trekt,"
maar op eene goedkooper umuier kan deze
Spaausche vlieg behouden worden, zonder dat de
rekening van den vrijwilliger noodeloos wordt
bezwaard en, bij vertrek der milicien*, de schuld
hooger dan hot behoefde ten laste van het Kijk
wordt gebracht.
Do rybroek ? hier raken we een teedere snaar
aan ? alias ?harmonica" met do laarzen daar
onder en de bijgevoegde souspied*, gelukt in alle
opzichten naar niets. Er zit te voel laken en le
der aan en daarum is zy duur; nasienoetr ieder
ruiter moet zich in eene nieuwe, ten koste van
schtnmruen en wonden, eerst inrijden en, zpodra
nmar eenipfozins by manoeuvre» als anderszins de
werkelijkheid intreedt, rotten de souspieds en de
daarvoor aangebracht* knoopsgaten af door den
modder ot' dóór de mest dor koestallen, die aan
de ruitery ter wille der paarden in plaats van het
bivak worden toegetleold. En zelfs op bivak laat
do langwijlige manier van aantrekken niet toe,
zich een oogeub.'ik aan het goddelijke genot over
te geven, om voor eon paar uren de laarzen tot
ruften uit te trekken. De overjas der cavalerie
is een goed en flink «tuk in nagenoeg alle op
zichten en wy kouden dus, alles te samen geno
men, met grond verklaren, dat op het punt van
uniform de cavalerie heel wat beter bedeeld is
dan de infanterie, Eer wij, zooals wy beloofden,
ook hier opgeven, wat daorby toch eveneens te
wyzigen valt, een enkel.Inader woord over de
?topic of the doy:" de rybroek.
Voor wien 't nog niet weet, diene tot naricht
dat in het Nederlandsen» leger de bereden offi
cieren sedert den len April jl.?een
zeereigenaardig gekozen datum ? ten allen ty'de zyn
gecostumecerd ia een wijde broek (van welk mo
del kunnen wy niet opgeven), met hooge laarzen;
dat de troep, waarbtf rnn diezelfde officieren
dienen, is gekleed, of met de harmonica met
lederen manchetten van' onderen (cavalerie), óf
zonder deze (rijdende artiHerie), óf rondom met
lider tot de knie (veldarlillerie) eu dat aan de
onderofficieren' en manschappen is toegestaan ?
omdat, het loopen met. zoo n hoeveelheid leder
niet direct aangenaam is ? er buiten dienst een
lakensrlie pantalon op na te houden.
Ciinsiquentie zit er niét veel in al die modellen en toch,
om aangenaam en daardoor goed t j ry'den, kan
één vast en doelmatig model niet worden ge
mist. Maar zoek eens consiqucntie daar, waar in
hetzelfde Recueil.ter wille der eenvormigheid, de
giherne der officieren van ?het regiment"
veldartillerie wordt afgeschaft, omdat de troep ze
niet meer heeft, en op dezelfde bladzijde aan die
officieren rybroek en laarzen als model worden
voorgeschreven, welke op die van den troep ge
lijken als de nieuw model marinesabel op een
oorlogswapen. Maar op rijden en doorrijden
komt het zeker zoo nauw niet aan; de
Hollandschs kop is hard, waarom zou de Hollandache
waarom zou een Hollandsen lichaam niet
overal hard wezen ?
Maar wij dwnlen te laag af.
Voor de cavalerie is het, noodig:
Ie. Den kolbuk aanmerkelijk te verlichten en te
verlagen, zoodat hy' de ooren niet meer bedekt, of
r\'ia beter ook haar de door ons voorgestelde kepi te
pevxn, die bij de attila zeer goed klef den zou. Daar
door vervalt toch ook hy' dat wapen de kwnrtiermuts
wi knn, wat. eveneens het geval zou zyu hij alle
?wapens, de onoogelijke veldwachterspet der of
ficieren vordtvynen. Een enkel woord over dezo,
att-e.ls wc -r als ze model is. In dat geval toch
is ze op marsen zoo cocd als niet mee te voeren;
van daar. dat men .bij eene colonne in den ma*
noenvratijd vele van baleinen ontdane
huitenmodellftjes op do ransels van oppassers of onder
eeu pukriem <f er bereden officieren kan opmerken,
tenzy deze soldaat genoeg zijn om ?model" te
hiyvon en met de modelpet het vierde gedeelte van hun
moileJkoffert.JB te vallen en zoodoende, in hun
k wat tier komende met de ichako blijven
rondloopen en er geheel van afzien, op de voorposten
als anderszins', er vnn gebruik te maken.
2e. Vervangiug vnn de roode tressen bij het 3e
regiment en het ordonnansen-eskadron door don
kerblauwe. / .
3e. Vervanging, -en dit geldt voor slle
bereden officieren en minderen, vnn de talry'ke
bestaande modellen door één nagenoeg sluitende
ryliroek'en laarzen van ht-t model van de duitsehe
lichte cavalerie. W|j zeggen ?nagenoeg sluitend"
omdat de oorlogspndervmding, naar ons door
duitrfche officieren is medegedeeld, heeft bewezen,
dut de bitnaalde ?collant" bij veel regnn onprak
tisch is. En wanneer w(j de genoomiTe modellen
voorstaan, dan K^jn wjj een uitleg schuldig aan
den .bepaalden ?ruiter . Wn toch beamen met
hom, dat da positieve hartslcderen .collant met
hooge Ianrz>*n, die het beeutje, waar het op aan
komt, voor tie aansluiting ? do ?condylus interims
ossis ft-moris" zouden de Lat ynen zeagen ? be
dekken, het Eldorado voor den manogeruiter
zyn.
.Maar wy bespreken hier den veldsoldant, die
zich. niet mac doorryden, die de laarzen tot rus
ten gemakkelijk moét kunnen uittrekken en even
eens om te vechten móet kunnen aanschieten,
wy' bespreken den soldaat, de geen onnondlge
t« hoog'i rekening op het eigen' boekje of ten
koste van het ryk mag hebben en die tegelyk,
al ii het niet om als. held van verouderde romans
op' te treden, met het voordeel van zijn gespierde
en flink geknooktu b«enen, toch goed en net ge
kleed kau en moot zy'n.
4e. En hier gaan wy eenigszins buiten, 'oni
hoekje, omdat we aan het leergoed raken, afschaf
fing van de hoogst onnoodige, tot niets dienende,
dure en onpraktische sabelta-ch.
N» het bovenitaande kunnen wy kort sijn over
de uniform der artillerie. Deze u goed, -snitt VU
worde en allen do (ch&koSerwistalen voos, da
lichte 'k»pi. Dat de rödende artillerie gchaei on
mogelijk gekleed is naar de eisohan, tegenwoordig
aan eene doelmatige uniform gestald, waet ieder.
De zware en, hooge kolbak, de sluitende dolman,
de veel to "zware loauteljos, de sabeltasch, sjerp,
enz. zyn oenc lidiouliaatie op het hakende refreiu;
?C'est rartillgrie leKere." '
De geuietroepen willen wy niet vergeten, «e
v;dlen grootendeels in de termen van de voorge
stelde verundeiiügeu b\j de infanterie: dat vuor
hen vooral donkere pautalons e^n eisen ryn, zal
z 'ker oieuiMid kuiüien tegenspraken.
J.NOUB y voili" wat butrelt de vier wapens.
?Kn g y," hooreu wij ons toeroepen,
?dieaanvaakolyk te vel-J o trekt tegon de levoi'ancifr*, wat
treuiige cousoqunnt o op tiet punt vau hunno en
oiae bc'urzcu." 't Is waar, \vy ktaan ecu tol vsn
verai.deringen voor, waar dan ook gelooren wjj,
dat op den duur gij e > uwe soldaten beter,
netler, praktischer on gocdkooper zult gekleed z^n.
't Surcukt wel vnn zelf, dat«4e leveranciers in
dfn beginne by al die veranderingen zijde zouden
npinneu, op den duur echter zouden en het rijk
én gij «r beter mede af *\j». Gjj begrijpt boven
dien wel, dat wij u eeene wijzigingen op den dag
al zoudtn willen opdringen, zooals onlangs by de
de bereden artillerie de beanbakl«ading
l»e*i «n «i*U vent**t ? %*" crUU (ko&vcrtio) l geveu
invoering van de bovou<rcuoemde rybroek c.a,
htt gevul is geweest. Wij weten te goed, én dat
uwc traktementen niet berekend zyu op zulke
ouverwAchti! t lagen, én dut het ofticierakorpx er
te veel pry'i op stelt eoed gekleed te xyn om b|j
zulke maatregelen niet verschillende Rtukkru
onversleten, ja nieuw t« moeten wepgooieu. Uf KOU
er weer worden geschipperd en één oog worden
toegeknepen? Zou er met de van hooger natid
gegeven modellen^ worden getramigeeru en aan
de dito dito positieve be«luiten en aanschrijvingen,
althans buiten de residentie, slechts vau verre
worden gevolg gegeven. Wij hopen het niet, doch
vreezen net nianr al te zeer. Wy vreczeu liet,
omdat alleen dan wanneer alle chefs strengen zonder
onderscheid het dragen dier modellen en de na
volging dier besluiten vorderen, weldra de be
hoefte zou worden gevoeld om diep eerbiedig,
maar tevens niet klem op verandering of wijzi
ging ann te dringen.
Aan wieu of aan wie, vroegen wy, dragen wy
deze beschouwingen op? Is het ann den
generalen staf, die uit een, iaat ons zeggen, ?taktsch"
ooppunt. te waken heoft, dnt ons kleine leger nog
geen verliezen lijdt ten gevolge van minder
doelrrmtiicfl klceding en uitrusting? Is het aan de
intendance, die dient te zorgen, dat do verple
ging des lagers zoo goed, maar ook zoo goedkoop
mugelyk geschiede? Is het nan de inspecteurs
der wapens, wien do goido geest van het leger
en vooral van het oflcierskorps het naast aan
het hart moet liggen? Wy blyvén het antwoord
schuldig, maar verrueencn, dat die goode geest,
óók wat betreft het besproken onderwerp, lijdt
tengevolge van onverschilligheid en willekeur.
Als bewijs hiervoor zyn tal van kleine gri ven
op te.noemen, als: de zware sabels, die nagenoeg
H'tyd moeten meegesleept worden; de onnoodige
uitgaven aan de bereden officieren opgelngd dopr
het in marschtenue dragen van kwasten, die
dubbele en overtollige distinctieven, die daarby1
een even onnoozcl als onnoodig prestige xyn
tegenover de ontareden officierea; .da daarente
gen ontbrekende onderscheidingsteekonen op de
overjassen, waardoor geen kolonel van eon on
deradjudant is te onderkennen; dn onzichtbare
sterren op de mouwen der generaals, waardoor
gewillige, arme drommels strafschuldig worden,
de ?Maar eindig toch met al die
wy'zigiogeu, als alles zoo precies en gemakkelijk wordt,
is t gedaan met de buvgerkleeren." ?Daar.
waarde tegenspreker, zit de quintessence dus?"
Ongelukkig genoeg moeten wy het u toegeven,
in liet officierskorps wordt geschipperd en het
zul voortgaan zich te bewegen in w*lko modellen
dan ook, omdat men het steeds den boeman voor
houdt: ?klaag niet, of ook na vier uur, het uur
der vervallen wachtparade, wordt het dragen van
politiek verboden." In ernst, is dat waar? Maar
eveneens in ernst, is dat waardig?
Ongemerkt hebben wy' verder «n meer geschre
ven dan onze bedoeling was en zoodoende wel
licht te veel gevergd van de beschikbare ruimte
in dit blad en van het geduld der lezers. Aan
allen een woord van verontschuldiging, en het
van ouds bekende: ?Een vrind, die my' my'n feilen
toont...."
B. 1. N.
DE HERZIENING DEE ACADEMIEWET IS
DRINGEND NOODZAKELJK.
Behoudens eene kleine wijziging van Art. 9
der vigeerende wet, is door de Regeering een
wetsontwerp ingediend om de wet vnn 30 Mei
1877 (Staatsblad No.'141) eerst definitief vóór
dfn laten September 1887 te herzien, m. a. w.
die herziening nog G jaar uittestellen. De redenen
van'dat uitstel zyn:
lo. Dat 'de bestaande regeling van het onder
wijs bjj de Koninklijke Militaire Academie over
het algemeen en inzonderheid wat de bepalingen
betreffende de toelating van jongelieden tot de
Academie aangaat, aanvankelijk goed werkt;
2o. Dat de tijd nog te kort geweest is, om een
afdoend oordeel te kunnen vellen over de wer
king van het stelsel der wet, en
3o. Dat de wet op het middelbaar onderwas
nog niet is herzien, op welke herziening in den
con«iderans dei' academiewet wordt Bedoel j.
Voorzeker all» drie geld'ge redenen. Toch
vragen wij, of het niet .beter zoude zyn nu reeds
de wet geheel te herzien en de beginselen
vasttestellen voor eene regeling van het geheele mili
taire onderwys. De zaak is van te groot en te al
jemf en ? belang dnt hare regeling vijf jaren kan
worden uitgesteld. Wij hopen dan ook, dat de
Volksvertegenwoordiging hare goedkeuring aan
het ingediende wetsontwerp zal onthouden en er
op aandringen, dat eene commissie van militairen
én burgers worde benoemd, om de zaak te on
derzoeken en dat zy binnen een eeKerenlfjdhnro
voorstellen, aangevuld door de beschouwingen
der Regeering mogo vernemen. Zal die Commissie
in de haar opgedragen taak slagen, zy ondervrage.
het personeel der Academie zelf; dut personeel
is het meent bevoegde om haar de noodige inlich
tingen' te geven. Van het hoofd der inrichting
alleen zal z|j geen voldoende gegevens ontvan
gen;, die kunnen slechts worden verstrekt door
die dagelijks met ? de cadetten ora&ian en
zoodoende in staat zyn veel te tien en veel te
honrtn. By dat ond rzoek dringe zü zoover mo
gelijk door in details, betrefieude de regeling van
hot onderwUs en de leefwijze; z|j zal alsdan be
vinden, dat tal van zaken eene verandering
behooren te ondergaan. Werd reeds in No. 243
vad dit. weekblad gewezen op da slechte
teeoldiging der leeraren, thans gaat men er al toe
over officieren tegen hun tin als leeraar te doen
optreden; voorzeker in het belang van het on
derwijs.
Arme Koninklijke Militaire Academie! Is dit
de weg om u to doen zijn, wat wij zoo gaarne
wetischen, namelijk eene inrichting, waar de beste
elementen zich wyden aan do vorming van
wetenschappelük ontwikkelde ra voor hun werk*
kring geschikte militaire ambtenaren? Herziening
der wet is o. i. dringend noodzakelijk; zU kan
tfeen uitstel lijden. Men bedenke evenwel daar
bij, dat het voor de aanvulling van het
officierspersoneel noodzakelijk is d« bestaande bepalingen
VP.D toelating tot de Academie te behouden,
doar terugkeer tot die der Wet van 17 Juli 1869
(Stsbl. No. 141), opnieuw'.zoude leiden tot het
gevolg, dat voor 3 plaatsen slacht* l adspirant
'wordt verkregen. M«n raadplaga varder NOS. 245
« 350 van & WeekMad. J.
i» veredelen; maar au uut met uut utrecnuuu i iunueujuueiu UMM»g--..
B0EK6ESCHOÜWING.
Ala deJUdaotie van de Militaire
eenexeaphnr v»n d¥2e
onf f
"? -?"?-f"~~ "?« w» «? WMTWI IUM-WKU, aunnvn wy;
baar tot ons genoegen mededeelen, dat deltiingJêr
VMI beUugrgke opstellan rcr ? -? .,in#tn«*»en
in.diuk by on» Iteeft acatery ! ' oMidegeb. \
Luit-G*ii. Knoop een o vu- u het jwyiö l
merkwaard'go werk v»u den Bolaijchen generafl ,'
Brialuuoüt, dat in uiem'g opaioht UolTariakche toestan
den voor den Re«t bren«t endied«not>ki)«oro*n«tn ,
geuemal besproken worden, waurly hy voorna- .
aehjk. het vraagstuk van den persoonlijken dienst
plicht en het nut van ve>tmj. n op den
voorg; ond doet treden, de kapitein-intendant va a
UeLdt levert een bucld van den intemlnnce-dieint
by onzo üa.;a»i«manoeuvres. Hy' wgst d-taiby' op
enkele leemten in dien dienst eu np wtlko «u'zx
die oefeningen dienstbaar zond'» 'ai' w: worden
gemaakt om adspirant-kwortitf.iiKvsi..» ou inten
danten te bekwamen voor hunne tiink, om proeven
te nemen met reserve-rations leveiisniiddtffeh voor
meusch en paard en om jfegevens te vorznme.'tn
omtmit verschillende zak«n, die zoowel voor de
aanvoerders als voor de verplegers van den ti oen
nuttig zlin te weten.
De Ie luitenant der infanterie Neeteson vestigt
op nieuw de aandacht op de oefening in hut
pionieren on geeft tevens aan hoe die oefeningen
geleid dienen te worden, om ze voor ied^i eon
viuchtdragend te doen vyn. Het znl hom wellicht
aangenaam zyn te vernemen, da» n-d- bij enkele
kurpsen de veldversterkhigskunat , ei.v voorname
plaats in de oefeningen van den tioep inneemt
en dnt daaiby zeer verrwsaetide uitkomsten met
de Linneronnnschoj) zy'n verktegen. Recht
iüteressanté mededeelüiijen levert ons de Ie
Lt.-ïngenieur Onuen omtrent de genomen proeven met
straat locomotieven; wy zyu overtuigd, dut z\jn
opstel de aandacht op deze nmchiuos zal
vestiovn en uiten met hem den wensch, dat weldra ook
by ons proeven daarmede zullen worden genomen.
Is hot te betreuren, dat de Uutiactie wegens
gebrek aan ruimte geen p'ait« h»"'> '?linnen in
ruimen aan verschillende fincle i . ij liupen,
dat^zy weldra in stant zal weuon Uuur
?Amalgama uit te breiden en hare lezers op de hoogte
te houden van de nieuwste pennenvruchten op
milif-nir gebied, waardoor aan dczon de gelegen
heid wordt aangeboden kennis te maken met de
bronnen, benoodigj voor de uitwerking van
eemg onderwerp.
Zeer vereerd door het uitgesproken oordeel ovrr
de rubriek ?Militaire Zaken1* van dit blad, be
sluiten wy' ons overzicht met eene aanbeveling tot
lezing der hierboven besproken opstellen aan allen,
die belangstellen in ons krygswezen, en met den
wensch, dnt de inhoud der.volgend» afleveringen
.even deselyk moge wezen als die der beide eerste.
BIBLIÖGRAPIIIE.
Militair Blad. No. 8.
Sperfurten. ? Opleidingsscholen. ? Nogmaal»
?Het vizier by het Nederland.che klein kaliber
geweer". ? Meten met ongely'ke maten. ?In
de laatste jaren gehouden cavalerie-manoevres. -*?
De Üuitsche getrokken mortier van 9 cM. ? Db
Duitsche Vereeniging tot bevordering der lucht
vaart. ? Marino van China. ? Boekbeschouwing.
Benoemingen, enz,
By en naar het Regiment. Brieven aan
mijne kameraden van het Instructie-Bataillod,
vóór hun vertrek naar de Regimenten Infanterie
door een kameraad, f 0.75.
SCHAAKSPEL
No. 19.
Y»n den Oud-Redacteur van .81»»»".
ZWAKT.
a. b. o. d. c. f. g. h.
,.. WIT.
TTU spoelt voor en geofl ia 9 zotten nut
Oplossing van Schaakprobleem No. 17,
i r o ? y 7 c s ? a s (»
2 E 3 ? DS O 8 ? O 8
3 F 7 nt O 8 D of n&»rmato zwitt npe»lt
F 7 ? F 8 p»»d of D 5 ? O 7 nut.
(a) V
l D « ? D 5 (b
3 F 7 ? F 8 D Onverschillig.
9 Koningin zot mat
(b)
l ..... O 8 at E 3
9 F 7 ? ï 8 paard mat.
BHIEFWI89ELINO.
Üonri l V!(\ doelen uwe opinie niet,
Mevr. t. K. Wordt beproefd.
Variant A Is .font by l iwrt O 8 ? P 8. Op den SdoB
zet nt B 8 het paard.
Met z'n vloroa. Uwe oplosiing conform met de onze.
nu volgt weldra de opname.
INGEZONDEN OPLOSSINGEN.
Juist waren die .van: Trio te Wagenlngen no. 16; van
no. 17 T«Ü H. te Belft; B. v. W. te Cniembofg; Jferr.t
K. te Kampen; Torn; Een paar liefhebbers; j. J. B. H
on Met z'n vieren te Amsterdam. (Ingezonden oplos
singen tot éin bmqtal venaiaMd, worden eens p. week.
tot onderzoek un.denrod. d. sohuknbrlelc toegezonden).
EINDBTELLING
van eene
i pirty, gespeeld to BotWrdam 38 April 188J,
tnisschen de H.H. v. W. (Wit) en D. (Zwart) ? door hun
belden opegdngtn aan dan Redacteur der
Solmknibriek in D» Amittrdomnicr, Weekblad voor " " " "
ZWAftT
a. l*, o. d. e. tg. h.
1 .. . WIT.
Wit, dia remise tr»eht U maken, i» aan den xet .Zwart
wintWU culUa ds oplosalnf vier «ek*n t>rn|koaden.
No. 254
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOH NEDERLAND.^*
Be Oppasser van den ?Lui'nt,"
Eene schets door
A. A. BEEKMAN.
IV.
?«-i
.Een maand la*er was de Forton non-actief
gawiTvder vonr óti.i jaar, eon vooraichtighuidsinant
ivfffll slechts, om over een jaar ot'reed*
wellicht zijl) ontslag aan to vragen, iiog'vóóntn
zyn huwelijk m.-t. troulo Jlpitense'vnn der Well
zou wolden voltrokken. En drie maanden later
toen do diensttijd vr.n Loos vurstriku» was, HAK
deze /.li p.ispoort. Ualoorijriicid overliet vortrol
VHII zy i li.iU'iwnt, de lu'rluitldü Hineekiugen
Jeiun.t, voornl toen hij nogmaals in persoon 01
Eist-hutu jjeweoat w.w, om tUi Forton,.voor 't. Itiiits
hi-laas! luj ile verhuizing i'u d* ruis to helpen
de mogelijkheid van een onbezorgd be.itnan, da
all01 had hom tot don slap gebracht,dioulujnpj
kort geleden niet Z'>u hebben kunnen doen, uit'
voor al het andere wat hum tor wereld lief WHS
/.es jiwr onafgebroken had men Loos hety.eltdi
paard (er verzorging en by do oefeningen toe VIT
trouwt, q-'ii der eervolste ondersclioidingeii die
den rauil<.'ri*t kunnuii te beurt vullen on Wiiaroj
hij n'.'«r trot.sch is. Jan heette liet, nog krachtige
dier, dat hij l/uigznineHmm! ;:oo lief had gekre
gen on dat. hij nu de hemel wist m wclko handen
achterliet., 't \Vns op een mui "en dnt de
miii)Bchajipen benig waren iu de utaileu met poetsen
enz.; er weru (gezongen, gi'tlotea, gulauhun on
kwinkslagen van ullerlei allooi klonken nu on
dan boven hot vroolijku tumult uit. Danrkwam
Loos in groot tcnue den stal binnen; /óó mot
dien gesloten ivtilla met donkere treaacu, don
collont pantalon, do spierwitte handschoenen cu deu
kolbuk met roodun zak, wan 't «on Hchoonc ge
stalte. De muiiüchuppen stootten elkaar aan o
iluUtorden wat, gezang en golluit worden mindei
daar waar hij voorbijkwam: men wist wat Loos
gevoelde en wat hy doon ging. Een ongevoelige
stein riep hom toe: ?Duur heb je de polstiek,
jongens ! Loos, krijg ik je sporen, als jb weL'aaat?'
Muur twintig stommen verdoofden die spoedig:
?Houd je mond, leelijkert, of ..,.!" Looi deed
of hij niets bemerkte; hij gins? recht op zijn Jan
aas, en toon Juy in deu panrdustund hem ter zijde
kwam on het goedige dier nis naar gewoonte zyn
hoofd naar hem boog en Loos hem op zyn luila
klopte «n een gchoolo handvol klontjes tegelijk
voorhiold, toen hoorden zy'ne kameraden, die de
borstel» en roskammen een wijle lieten rusten,
hem kortaf en een weinig binnensmonds zeggen:
?Kou ga'k straks hy'den K'rnelatVrejenteeK'U (3),
ouwe jongen, ? eu dun is 't tus^chen ons (jflad
uit, ja ? glad uit ... en dan krijg jij eenandere
baas." Een vloek volgde en moer ltincht.de oude
baas zelf er niet meer uit. 11 y wierp plotseling
de rest dor klontjes in de ruif, greep naar zijn
róodeu zakdoek, drukte dien styt tegen zyn ge
laat en liep met groote passen van zyn Jan weg
en don stal uit.
"t Was doodstil in den stal, toen hij hpnonging,
Hier en daar slechts klonk eeu op de lippen ge
smoorde vlook, de ruwe uitdrukking van een diep
gevoeld medely'den van uiet zeer teergevoelige
harten.
Wy zijn ongeveer tien maanden verder. In de
groote lesidcntiestad ging, in den stroom
menachen die van het spoorwegstation kwamen een
groote, zware man met eentiooge zijden pet op,
naar het uiterlijk te oordeclen een werkman die
niet to klagen heeft, op zijn Zondagsoh. In het
drukke binncngedeelto der stad gekomen, ging hij
een groot koffiehuis binnen, nam plaats, bestelde
een glas bier en een adresboek. De kastelein,
de Jan's en eenige bezoekers keken hom wel wat
schuins aan, omdat de werkman .in den regel niet
hier in dit café kwam. Een1 vreemdeling dus ?
Een bediende ontving den last, ?dien vrind ginds"
goud iu 't oog te houden. Toen deao een half
uur op allerlei wijzen in het adresboek geblaard
had, nop hy: ?Aannemen!" '
?Wat blieft u, mijnheer?"
?Dat adresboek deugt niet"
"Niet?" . * .
?Neen."
?Zoo! Waarom niet, als ik vragen mag ?*
?Omdat: de lui'nt_de Forton er niet iu staat."
?Misschien
.Nou!
asjeblieft!"
en hebt U niet goed gezocht."
Kan jij 't beter V Zoek jij d
dan eens
Jan ging aan 't zoeken. ?Neent kwam hij ein
delijk ; staat er niet iu".
./ie jo wel l" hernam Loos triomfantelijk.
?Maar weet jo heer de lui'nt iluu nit't te wonen ?"
Jo heer ? kwam de Jan bij zich zelven eu vraagde
't züu patroon,
Koen, do kastelein wist 't ook niot; maar hij
meende, dat een officier van dien natim reeds lang
geleden uit den Hang vertrokken was. '
.??$Tu ja", antwoordde Loos, ?dat weet ik ook
wel. M:uir io is uu sedert eenige weken weerom",
en hij verliet, hut koffiehuis, misnoegd dat die
kastelein met al zijn bedienden niet eens wist
waar ?de lui'nt" woonde. Dan ma;ir wat verder
geloopei), naar do kazerne! kwam Loos by' zich
zelven en hij lichtte zijn schreden derwaarts.
?Zeer een*", zoo begon Loon tot dmi schildwacht
aau de pülit.iewacht, die deu toegang tot ? het
terrein der kazerne bewaakte, ?zeg eens, waar
woont de lui'nt de Forton V"
?Dat weet ik niet", antwoordde de schildwacht
een weinig verimasd over deu familiaren, zelfs
ietwat hoppen toon van den vrager.
p Weet- jy dat niet ?" vraagde Loos alles 'behalve
vriendelijk on met nog eenige tusscheuwernsels
er l)\j.
De schildwacht, eon nog jong milicien, keek
nog verbaasder dnn b\j de eerste vraag j hy dacht :
wat moet hier die bl ... polstiek ?
En deze zelf dacht : och, dat komt er van, ik
heb1 irauiers iiieta meer in te brengen als-polstiek.'
Gelukkig kwam de commandant dor wicht naar
buiten ou Loos herkende hem.'nl was 't schemer
donker. ?(romlKÏiavond wsohtmoaster '"
?Drommels! Loos, bon jïj het?". En op het
hooren van die naam kwamen een brigadier en
nog eenige huzaren naar buiten vliegen, Hand
drukken links en rechts, alle goed gemeend. Zjj
deden Loos zoo goed. . .
Loon moest er oven in komen en zyn weder
varen vertellen. Hij had wel niet veel tijd, zcido
hu, maar even dan ginp hij mede in het
wachtlokaaltje, eon klein bergplaats,!*» voor mensclien.
iets ge'.ijkende op een stoenknliMihck met eon
licht gloeiende kncliel in het midden met knpotto
nijp, die verüchrikkclijk rookte De
wachtcoruinniuluntnn hadden sedert hot jaar '66 elke vier'
er. twintig uur gedurende wt-lke zij on .wacht'
waren, een ejcrra-rnpport over het rookcn van
difi kachel ^geschreven maar tot nu was er ?van
het biii'tuiu met* op (/oed gedn.'in". Misschien dat
men het opzettelijk 200 liet blyvcn, om de Com
mandante» te oeicni.Ti in het schryven van
extrarapporten; ? .
?llê!" kwam Loos en hij snoof eens, ?die rook
doet. me goed ? in lang ' * "«rooken. ? En
die kapotte kolenschop ? «? ' ?-1-'
Jongens een enkel wachtji
willen maken!"
?Je zult toch 700 gek ?.
leekenen?" zeido de wachf
?Wel wis en blikslager
Keker teeken ik weer. Al
?Maar Loos, wat verzin
boel. Nou, ze zullen mij
geud JMT als m$n t{jd 01
?Wachtmeester, ik waarschuw je. Iedereen
moppert. Maar er is geen baantje ellendiger dan
dat van polstiek, Ik verdien geld genoeg en kan
meer dan rondkomen, maar zóó kan ik 't niet
langer uithouden, Ik ban in mijn eigen land, iu
Friesland; ik kan er zelf t-en smederij gaan
bcgiuueu, muur ik wil niet. Ik verveel me, 'k heb
«een nioasch om moa to praten, die polstieken
hegi'üpeu je niet. Rijden U uit, pecrdun zie ik
in t guliecT niet . . . hod i^ 't mot Jan?"
?Dut «s immers No. f*l)2? 't üaat nog al; hy
is er in'ut beter op geworden."
?'tStoinnio dier! Wacht maar ? do K'rnel
heeft me beloofd. Ata ju weerom komt, Loos,
fceit. io tijden me, toen 'k verlet» jnar b:j 'ui
afpresontrcnU', d»u kryg jo jo poerd wo»r, zt'it ie. Kn
ik sul weeroiukoiiieii."
?Nou, jij moet 't weten, zeide du warlitmcosfcr
Mam1 ik dacht, dat je getrouwd waart met die
ijiuid, diiiiriiit . . . liott hiet 't ook Wi-er?"
?Nee, wauhtmeester , ik hub eerst dj kat. eens
uit den boom yodeki-ii." Ik hel) d'r
voorloopig daar iiuuir stil laten zitten; au x:«t or warm.
Ik dacht:, in één jnrutjo voii-fiiiminolt üo niet.
't Iu al xuover geweuüt, dat /.ij overkwam nivir
Friesland on dat wy oen luii.i gi-lmurd hadden
den en wat iiiuuhola gekouht, imur ik giwf o r do
weerga of! Ik kan 't zoo mot liinger uithuilden.
Maar /.eg eens, do lui'nt moet in du ttad züu."
?Wie V*
?Wel do lui'nt do Fort on; ze hebljen 't me
gciichrcvon uit Kuchate. Ik moet hem spcckon,
van avond noj;; weet niemand waar hij is V
?Ik geloof dat do lui'nt l>ij eeu van oiuu oiTiciurH
logcott, «lat lu-b ik ten minste' ecu van do
oppa.tsers hooren zvgg(>u. Maar wioV Kr n nu niemand
in di- K-uzenie. ik zul een* gaan hooren."
Maar op 't' oogenblik wist nieniund te zejfgen
Ijj.i wieii du Forton lojsfowdu en xoo ging Loos
henen on besloot m du groote stad bij idlo
oltiuieriMi te jfiiaii informeeren.
Ken uur reeds hud Loos loopen zoeken, 't w.'vs
reed.t iii'gi'ii uur in de\j avond geworden en nog
had hy hem met gevoiulon ditn luj zucht, zeli'si
had hij noi{ geen oliku1 ofïiaur thun getruileii.
Hij werd bevreesd; do an^st van Forton van
avond met inter te zullen aprvkcMi bekroop hem
til meer en meer Dat zou versciinkkclijk zijn,
want. vau die ontmoeting kon zooveel nfliaiiKi-ii,
Zij kon met uitijesteM worden, zij moest plaats
hebben ? van avond nog, ? Eindelijk heelt r-eii
welwillende hospita, uit meely ui<;t '«in.ins wan
hoop, hom t'eu huis schuins togonriver ttewi-zen,
ftlwitur volgens haar bvwoivii feil ofticior woonf;
Kiju naam kent 741 niet. Gelukkig bli-rk ht-t ditt
dut een jong officier, dien Loos vroeger niet meer
gekend liad, daar wnond« on dat do Fortun hij
hum logeerde. .? ?JIyn>ieer do Forton," zeidu de
hosuitii ?hij 't volk stond ie niet."
?Ja, waarachtig wel!'' antwoordde Loos, ?offi
cier is jo noij; lui'ut is ie, nou! 't Zou er anders
mooi uitzien'"
De juffrouw begreep dit niet al te host en kwam
'weldru met do boodschap terug, dat dio man
mnar boven komen moest. Hetgeen zy ook al
niet te best begreep.
?Dag Loos!" klonk het .ihi uit één mond, toen
hij de kamer binnentrad. Do Forton rtikte den
gewezen dit'iinnr de hand rHoe gaat liot?'' ?
Loo.i drukte die hand een weinig; 't U do oude
goede lai'iit nog, goddank! dacht hy.
?Eu u lui'nt, als ik vragen mag V" Loos deed
deze vraag met opzet witt langzaam on zijn
gowczeu heer strak in de oogen ziende. Die oopen
zagen er ilecht uit, anders dun vroeger, of er
moest zoo juist iets mede gebeurd zijn. Ook de
tongere pfhcier stak Loos de hand toe, toen de
''oiton zich niet haiistte om te antwoorden: ?Loos
ken je mij niet meer?"
?liowaar met Wachtmeester Box l Is u officier
geworden? Dit wist ik niet. Nu wachtmeester. ?.
hm, neem me niet kwalylc ... lui'ut Bax ... och,
mag ik een oogcubhk wachtmeester zeggen, lui'ntV"
?Ua jo gang maar," antwoordde deze glim
lachend.
?Bij welk eskadron is u?"
?Uy het vierde."
?Een best eskadron; nog altyd dezelfde
ritracester? En ?neem me niet kwalijk... maar...
bevalt het u als officier?"
?Uitstekend, zeker!"
?Dat dacht ik wel," zeide Loos, en zich daarop
weer tot de Foiton wendende., noc steeds met
kunnende besluiten om te gnan zitten op den
stoel, die hem was aangeboden: ?ik wilde u iets
heel gewichtigs vragen, lui'nt."
?Mng lui'nt uax hét hooren?" vraagde de Forton.
?O jawel, Ini'nt."
?Eu dar is?" vraagde de Fortou weer, de oogen
niet opslaande.
?Of u morgeri weer in ?effectieven
diewst'1'erusrkeert, lui'ntr'
?Hoe weet je zoo, dat juist margtin muil tijd
m is?"
?Ik heb 't /oowat uitgerekend PJI de-o-opper
heeft mij bovendien gezuld, dn t u margen
weor'in de sterkte komen moet, lui'nt.'1
?/oo! Manv, ot ik mi nl of niet terugkom, heb
je dan eeu verzoek, Loos?'
?Een verzoek? Ja, maar dat is eigonly'kdezaak
niet. Ala u morgen weer dienst (Loot., zou ik u
vragen uw oppasser weer ti*mogen worden, lui'nt;
dat gebeurt anders wel zoo dadelijk niet, maar
de K'ruui heeit mij lij 't ufpn'si'nü'eri'n gezegd,
dat, nis ik weer teekende, ik u eu mijn pecrd
weerom zou krygen."
?Maar, jij gaat dus weer huzaar worden, Loos?
Ik dacht ..."?.?
?Waarachtig, lui'nt, morgen nog ga'ik op't
rapport om tien uur. l'olstiek 'tp zijn is guen
leven, de lui'nt ? aecra me niet kwalijk ? zal
dat nu ook wel weten. Als ik me nog zoo'n jaar
vervelen moest, was ik kapot, 't Rapport is om
tien uur, lui'ut, bij de K'rnel aan huis, niet op
aót bureau in de k'zerne, lui'nt. Mnar do lui'nt...
zal dat wel weten.., nie'waar. lui'nt?"
?Vertel mij eens watje: wedervaren is, Loos, en
ja maar even zitten."
Dat ontwijkend antwoord beviel Loos maar half;
ook wilde luj mut «aan zitten Maar hij verhaalde,
wel wat onsamenhangend en gejaagd, hoo't hem
legoan was. Maai mut rijden, geen peerden, geen
iomcradun, polatiekén die je niet begrijpen, dat
gaat niet voor 'n soldaat met 'h hait in zijn ly'f,
zon eimlifftl* lig'.
?En zal de lui'nt dus weer ?bleekenen?""
?Hoor eens. Loos," zeide de Porton, een weinig
op gedempten toon, ?ik l»en... besloten... den
militairpii dienst te gaan vaarwel zeggen."
Loos keek strak voor zich uk op den grond, en
zeide niets,
?Er boütnan voor my gewichtige redenen, die
k ie moeilijk kan verklaren, die my dit besluit
lelihcn, duen nemen Ik hub wol lang er meo
area!ud, omdat my ook in 't soldatenleven veel lief
s, wat ik iu 't burgerlijke niet vind, maar....
t was brter zoo! lic heb er zelfs zoolang mee
gedi aold, dut ik nog geen antwoord op myh
aanviagc om ontülng heli gekregen en dus wellicht
iog voor eon paar dagen dienst zal moeten doen.
k weet zeer goed Loos, dut dit je erg zal
spijen. niet alleen om je zelven maar zella
grootenleelï voor mij. Maar je moot je dat zoo erg niet
'oorstellen Den dienst verlaten is voor jou
geicel iets nndcrs dan voor my: ik kan toch rijden,
net peerden omgaan en zoon) meer; zie je...
dat is dus geheel iets anders..."
Eh... 't spijt me erg, heel er?, lui'nt,1' sprak
-"i'iaat dof, ?heel erij." En zyn pet
ne.iij voort: ?Kan ik dan nog iets voor
orgenóchtend, voordat u uaar 't
rapof...?"
ik noff hier in den Haag ben, mag
\sser zyu, Loos, zoo jo wat"
t van Loos helderde-een weinig op
iet hoofd wat omhoog. ?Dank n, lui'nt.
t moet ik u morgen wekken?"
ItMtlft ? WT- *?
?Om zeven uur."
?Nog iet* van uwe orders, meneer?"
?Duukjc, Loos,"
?U, wachtmeester Das... lui'ut, wil ik zeggen ?"
?Daukju."
?Of ja!" riep do Fortou den vertrekkende
achterna; doo Uezeu brief op de bus; maar van
avond no;; hoor!
Loos stapte met loomc schreden door do drukke,
helder verlichte, straten der stad. Hoezeer hom
't vooruitzicht ook toelachte vnn morgen weer
huzaar te zy'u, mompelde hij: ik heb nop nooit
zóó 't land gehad. ? Hy ging de Spuistraat en
VlainingNtrant door, ttmchen zooveel wat hu in
lang met gey.iou luid, hy zng het niet. ?Niks
meer «an te doon," bromde hy telkens hoofdschud
dend, ?nik* meer aan te doen." Hy kwam by do
Gi'ootü Kerk on zou er oven achterom loopen om
don brief op 't grooto postkantoor to doen.
D.'VHIu-.is hij 't best bezorgd, meende hy. ? Toen hij
vóór do bus Blond vielen do lichtstralen vau een
l:i)il.iarn vnn iml>ij op hut uduv* v;i« denkfouten
brief on onwillekeurig bv^on hy to loze». ?Aan
zijne Execlli'iitit! deu -Minister van oorlog," ? Hij
si'lirikU'. Met oen ruk trok hij plotseling de hand
liTujf, diw reeds w.m vourtiitgchraclit om du» brief
in de gleuf to orhiiiveii. . .
?Dat \i nij:i aanvraag om ontslag,"
zeido hij hij zichxulvi'ii. lly ging ond.-r de
lantauvn statm om nog eens to lezen, 't Stond er
duidelijl:. 'i'ofi> wwrd or daar ton hevige stry'd
gesti y.lon. Kv n braaf soltlatenhart zat in de klom
tabellen plicht-.betrachting on lieldo voor zijn be
roep, 't /on niet helpen, al hield hij liieiiliriof achter
? dij had no^' nimmer dienst geweigerd, dat was
iimiborditmtio. Als hij er ten, twee dugoii meo
wm-lttte, «ie wi'rt wat nog gebeuren kon ? hij
had ini<t nimmer zijn nieerdere bedrog1!!. ï)e
luituimiit. kon met moor veranderen Jia ln-t
schrijven van dieil brief ? misschien evenwel /ou hy
berouw krijgen ? maar als dit niet zoo w.ic, dan
.... 't Kon Loos niet schelen of hij veertien
daag ?hak" (4) zou krij'?<<Mi, maar bon zou de
lui'nt liet opnemen 'f ? Dit alles on nog voel
meer doorkruiste in eènigc seconden het. brein
van dwi trouwen dienaar. Toen ? liep hij hard
we# met den brief en zeitlo vast bnsloton bij zich
zelven: er gebeurt wat er wi', ik houd hem een
das* m don zak eu als er ttan geen wonder
gobt'iird i* ? zal ik hem op de pust doen.
Eu aan de hoop op zulk eon wonder zich vast
klemmend al» een drenkeling; aan oen stroohalni,
holde hij voort naar da kazerne (wam- hij reeds
van nacht zou logeeren) ia angstige spanning
wat du diijj van niorgun ffeven zou.
Deu volgenden dag waren de Forton on zijn
oppasser reed» vroeg in de weer en op stront.
D« Fortou moest nog een en ander iinn üijn
uniform 'laten maken en er van bijvenzoeken,
teneinde st.riiks behoorlijk op het rapport bij den
Kolonel t« kunnen verschijnen en hy hop du«
nog in politiek op straat. Lood een paar Dassen
schuins links acht«r hem. Toon -wij de hoofdwuclit
pussc-erdeii, vhis-'n plotseling eon wachtmeester
en oen tii-nt.il nuznreu, die tlaar zaten, overeind
iu de nvlitaire positie 011 de wachtmeester salu
eerde; zij hadden hun ouden officier herkend.
l>ezo groette PII Looi, die 't een oogeublik weer
dubbel gevoelde wat do luitenant zou paan mis
sen, nt.ce.uT het bloed naar de wangen en hij
salii'enh' mede.
Te deksel! 't was zoo jammer ? niks meeran
te doen!
't Was negen nur, nog een uur voor 't rapport.
Loos was bezig op de kamer van de Fortou en
deze zelf nam een hoek en ging voor het raam
zitten, Bax was-niet thuis. I)e Forton lus niet,
maar keek nu eens naar buiten dan weer naar
Loos en draaide onrustig op zijn stoel.
Loos borstelde.
?Kijk eens, meneer",zeide hij, dezen een militaire
rijpiintalon voorhoudend, ?dat gaat stuk. Daar
moet leer tejren gezet worden voor de
knoopsgaatjes van de tous-pieds ? dat gaut zoo met,
dat zal^op den duur niet houden".
De Fort1"» *»i»1.niw n.»ri met, een droeven glim
lach en z ed
het er t . jlf
to zien n . w.
kwalijk; iw
fuimlie o '
?Dankj sn
het zeer
?En d ik
vrnyoii n
. ?Daiikj.
?Ik hè ? si,
ik heb ve ni
met de fr
,,.!>», Lo .
rü zon'
dat j'y re... ...0 . 0.......-d
zijn ? ik lieb zoo iets vernomen, zij was reeds
lunj£ geleden niet erif iu haar schik ? mij dunkt
alt< je nu weer in dienst gaat dun laat j'erleehjk
zitten."
r Ja ... ik weet nie't wat er van komen zal...
ik deuk wel niet veel. ? Maar wat kan 't mij
fcheloii... of liever... Nee, meneer, ik heb tegen
d'r gezegd, doo wat je niet laten kunt, zeg ik;
wil je vau me af... best, neem een ander. Voor
'ii weid laat ik den dienst niet loopen. Ik had
iu Friesland al een huis voor een eigen smeden.]
gehuurd en meubels... moor ik r,eg: ik geef
3'r de pocrjig af, zeg ik' Zie mooi- dat jij 't
ate.lt sweleke, zeg ik tezen d'r. Maar al was 't
een engeltje uit den Hemel:.. voor geen tien
engeltjes, meneer. Wat zegt u ?"
DB luitenant zeide niets; hij stond op en tuurde
het raam uit.
?'t Is by half tien, mynhèer, u moet n klaar
maken."
?Ja," zeide de Forton, maar zonder zich te
bewegen.
T Eu do pendule hier is achter, meneer.'"
De Forton antwoordde niet meer en maakte
ook geen aanstalten.
't Was een oogenblik .doodstil in de kamer;
Loos stond dicht hy liet andere raam. Buiten
hoorde men zacht doch naderbijkomeud geroffel
van trommen. Hun dof geluid werd allengs
dnidelyker; de tamboers sloegen den «Utigen
doodonmarsch. Een groote, dichter wordende menigte
daarbuiten werd eindelyk door de tamboers en
de muziek en een peloton infanterie gevolgd. De
grenadiers begonnen den treurmarsen. De
lijkwft«en kwam, de_ slippen van het kleed werden
gedrogen door vier officieren en op de lykkist
prijkten hot hoofddeksel, de wapenen en de
eereteökoiien van den gestorven soldaat. Een groote
stoet officieren en minderen volgde te voet.
Dnai-na kwamen de de koetsen.
Nog weerklonken uit de verte de indrukwek
kende toonen der prachtige muziek. De luitenant
en. zyn oppasser btanrd-n nog sprakeloos naar
buiton. ?Zoo zullen' ze my ook eens begraven,"
8]>rak de soldaat met een paar schitterende oogen.
De officier keerde zich Italf om en dood of hu
iet» zocht in den hoek by'het raam. ?My'n sabel?
vraagde hij, huif luide
Hier, mijuheer!"
, Heb jo inyn brief gisterenavond op de post
gedaan ?
Die vraag trof Loos als een bliksemstraal. Hrj
werd rood, bleek, alles te gelyk. Eindelyk hak
kelde hy: ?Eh... ja... milnhoer."
?Zeg eens, Loos, lieg j*y'?" vraagde de Forton.
Loos trok een beenliy' en nam de militaire
positio aan. Zyn. plotseling bleek geworden gelaat
vertrok wonderlyk, zy'n lippen begonnen te tril
len, hy heet op zilu snorreDaard, hoog het hoofd
een weinig en zeide zeer zacht: ^Dc h»b gelogen,
my'nheer.ir
Heb je den brief dan vergeten ?"
Loos streed met zich celven. .Neen, mijnheer
maar .... ik wilde hem achterhouden, nog één
dag.."
r\Vaarishy?"
?Hier, niynheer." Loos haoldo den brief gerolt
ii: drie, vier papieren uit de borst van zyn mouw
vest eu gaf hem de Fortou over, du Fortou be
zag het gewichtige stuk nog een opgenbük; toen
? scheurde hy hut doormidden, wierp het in det
open haard on verliet weldra zonder een woorc
te zeggen in marschtonue de kamer.
En Loos zag het papier in het knetterende
vuur lustig optlikkeren en hy kon zijn oogen
nog niet aelooven en vertrouwde de zaak uoj
niet. IIy liep haaatig naar de kazerne en reedi
op do Linnonphat» zuide de opperwachtmeester
\wm, dut de lui'ut de Forton weer ?op heden, i
September, voor jfoed in ile utorkte was getreden'
en dat hy dou Kolonel reeds om Loos als
oppas;vr verzucht had, ? En dn Kolonel ontving den
ijerouwvollen wederkeeretideu zoon van het eska
dron met upuu armen, ou gaf hem lui'nt de For
ton als «heer" «n Juli uU /.ijii paard terug! En
hij werd gevoerd in de sterkte van en met 3 Sep
tember voor broad eu HoUlij,
Wat was Looa verrukt! De luitenaut ging dien
tlag nog voor aclit dagen naar Ksschatc terug,
mnnr'Luos heeft 't audufs aangelegd.
't Was juist Zondag, liet goheele eskadron heeft
hy getrakteerd en dut wilde iets zeggen, want de
sterkte WHS bij deze gelegenheid veel grooter, dan
wanneer het voor de oefeningen uitrukte. En ze
hebben allen bl.... veel pleiisier gehad, en alle
maal hebheri 7.0 extra Apatjua op Loos zyn
ge/oinllieiil gedronken en van ay'n sigaren gerookt
t-n zij hebben, gedachtig aan ?de samenwerking
der wapens," du iiifutitrie* voor dtrze keer «ena
niet uit de kroeg gegooid en in samenwerking
inct <kze hier eu duar de poktiekvu op hun
gezieht geülagcn en nooal meer.
Dc-n volgenden dag bij 't. ja?.10:1 (5) hndden zij
't er nog over en zeiden een.iU'mmi<; dat Loos
een gode korel was.
Nog in luter tlagen word er gewaagd van den
dag toen Loos weer bijteukende Dat w nu nl lang
goleden. De Forton ia rc-ud* cenige jaren ritnu-ester
en zij'i vrouw is Ilortuu&e van der Welle. Want
rcedü eenigii maanden na het besluit van haar
teyenwooriliafen man om weer in actif-vetl dienst
te treden, Iu eft Papa moeten zwicht1:» voor den
sterken bond van twee elkaar minnende zielen.
Eti Loos is oppasser van don ritmeester, iets
wat in zyu oogen veel meer beteekcnt dan
MiuisterPix-mier vun het Cabiiwt. Hy gevoelt zich dcii
gelukkigste aller stervelingen, ui wordt ie wat
stijf, want hij loopt reeds tegen de vyïtig eü zijn
vrouw heet ?Sjane." Want op een tfoeden dag
was hij op 't rapport geroepen en had de K'mei
hem gevniajjd :'rLoos, ie staat No. l op den rooster:
wil je ook trouwen?" Toen was Loos plotseling
ieU te binnen ge.ichuten, daar hy nog al meelij
dend van aard was en had gezegd: «Asjeblieft
X'rnel, Ik zal zien ... vau daag..."
?Nu goed; maar van a v oud uiterst moet ik 't
weten."
?Ik zal d'r voor zorgen, K'rnel!"
En zoo gebeurde het ook, want Loos telegra
feerde naar Esschatu eu Jeanne had onmiddelyk
«euntwoorxh ?Ik heef u soo lief. Ik koin bij u."
Jeanne heeft hem zes kinderen geschonken, waar
van drie reeds dood zijn en zij kan 't met haar
Loos best schikken. Zij wasclit en strijkt voor
Mevrouw de Forton en houdt nu voor twee maan
den de cantine. Een enkele maal moet Loos wel
eens .tusschenbeideu treden, als zij 't met andere
dames collega's aan den stok heeft, moor dan bijt
ie maar wat harder op zijn pruimpje en denkt:
?Van die kleinigheden trek ik mij niks au. Ik
ben de oppasser vau den ritmeester."
3) Voor dea chef verschijnen vóór vertrek.
4) Pro-oost.
5) Bet uclülJen der aardappels.
PRAATJES OVER BOUWKUNST.
III.
Centraal-Stations-Gebouw.
Wanneer wy voor een oogenblik onze wandeling
staken, vindt dat zyn oorzaak in liet verschijnen
van de plannen voor het nieuwe Centraal
Fersonen-Station alhier, dat op het stations-eiland, met
het. f i out naar het Damruk gekeerd, op de thans
voltooide fundeering zal word«n opgetrokken.
Het \erachyiien van dio plannen is een hoogst
belangrijke gebeurtenis voor onze goede stad,
want liet Ceutraal-fttationsgebonw, waarover jaren
lang is geschreven en Kedi-cu-neerd, zaleindelyk
iu een onzer dringendste behoeften voorzien.
De houten loods, tham met den naam van
stationsgebouw bestempeld, is der hoofdstad ten
eflneiiQiale onwaardig,
Men keut de .geschiedenis van de statiolespro
jecten. Daar de Uegeeriug huiverig was, zulk een
oinvangrykeii houw op te dragen aan de
StaatsSpoorweg-ingenieur*, die tot duiver op dit ge
bied niets dan wangedrochten schenen te kunnen
leveren (men deuke o. a. aan Rotterdam), werd
het wenschelyk geacht een meer esthetisch per
soon er mede te belasten. '
Hoewel het in een dergelijk geval voor de hand
zou gelegen hebben, een openbare prijsvraag uit
te schriiven, hetgeen in het buitenland reeds zoo
dikwerf met den besten uitslag plaats vond, kwam
deze gedachte by de Itegeering niet op.
Immers, sedert dé Kunst ten onzent regerings
zaak werd, bezittrn wu aUchts ëén Architect, die
in sUat in een behoorlijk ontwerp te leveren, en
die eene is de bouwmeester van ons Ryks-Museuni.
In alle stilte, zonder dat een haan ernaar
kraaide, werd dien uitverkorene dan ook de
opdracht gegeven. Daar man hem echter op con
structief terrein niet al te be*t scheen te ver
trouwen, werd een praktikus aan den esthetikuc
toegevoegd, om zy'n vlucht wat te breidelen.
De vrucht van den gecombineerden arbeid ligt
thans voor ons.
Reeds de eerste blik op de plannen doei u
zien, dat de ontwerper van dexe plannen voor
het, Centraal-Station, dezelfde is, als die van het
Hijk»-Museum; gtf vindt er dezelfde kruiskozijnen,
dezelfde torens, dezelfde droge nuchterheid.
Voor wy ons echter -meer met bizonderheden
bezig houden, komt het ons niet ondienktig voor,
een korte beschrijving v*n de indeeling te geven.
Door de vestibule binnentredende bereikt men
de plaatsloketten, die in yry grooten getale zün
aangebracht. Rechts en links daaraan grenzende
vindt men lokalen tot afgifte en aanneming van
bagage, dia door middel van een tunnel, onder
het Rnheele eerste perron doorloopande, met
elkander in gemeenschap zijn gebracht.
Behalve de vestibule, .die door de verdieping
heenschiet, hebben overigens allo lokalen op den
beganen grond een betrekkelijk, geringe hoogte,
hetwelk zy'n oorzaak vindt in dé verhoogde lig
ging van het perron. Deze verdieping bevat
verder verschillende dienstlokalen.
Langs twee breedë trappen bereikt men res
pectievelijk de wachtkamer III klas'e en die der
I an II klasse, die op de eerste
verdiepinggelykvloers met het perron gelegen zjjn.
Op deze hoogte treft men verder behalve eeniga
ondergeschikte lokalen, als retirades enz., ook een
Restauratiezaal en een Wachtzaal voor da Ko
ninklijke Familie aan. Déze laatste wordt door
een afzonderlijke trap bereikt en heeft ook een
eigen uitgang op het perron,
Aan de beide uiteinden der perrons vindt men
lokalen voor Bestelgoederen.
Voor da aankomende reiziger* zlja twee
afionhjka trappen naar de straat aangebracht
Op da 2e verdieping zijn behalve een groote
?aal boven da Vestibule verschillende dienstver*
.. ? ?? ? * ' ? ' > i
trekker, woningen eu.
Aan den voorgevel vinden
rfj ten jlotte mar*
. van \jier en glas, om de retsigeri gele»
genheid te geven, droog voet» bunna lyiuigrn
te kunneu verlaten.
Daar wy bij hot leveren van kritiek omlrcnt
de indeeling van het gebouw te zeer io technische
bizonderhoiien zouden motten ticdvu, weus'.'lien
wü er ons thans van te oatbvuden.
uy het ontwerpen vnn hel uitwei.digo vnn het
gebouw word de arclu'tect l»)ykbaar beleid door
do zucht, «oovi-el mogelyk wuur te zyu eu hij
gebi nikte slechts ech'.« materialen, bak»teen eu
bergsteen, wat voorzeker te pry'zen valt Doch
wat wy by eeu vroegere gelegenheid opmerkten,
geldt ook hier: Waarheid i» wel ecu dor hoofd
voorwaarden voor een werkelyk goed gebouw,
doch dient tevens gepaard te gaan mot schoooe
lyuen, gopsste verhoudingen, edcld viriiciin.ijon,
slouto prolileui ingcn.
Voldort nu liet out werp van hotStatious-Goboaw
ook aan dezo l.mis'e ei«clion?
Nanr onze mecning met!
lint geheele gebuuiv it oen triumf voor de
j-echte lijn, allei is door rechte luiiou begrensd.
Govehoppen, rninon, deiirtn, toivus, allen /.y«
rocbtlyiiix. Slechts tteelsjjewijie is boven een paar
rnamkoijjiis eeu boog autigebracht; ovurJgciii in
alles zoo vierkant uioxelyk.
G we u fomh uit*prinn[end(i cordonlijst, die cemg
rclitf geefr, zelfs geen kroonly'st tivft men na».
Io plaats van dit alles een paar nietige bandjes
vau bergsteeu, en ettelijke ijzeren anker'.
In schier oueii.dig anutal staan de kruiikoxynen
in hot gelid, ïojdat men eer zou ineunen, uen
kazerne dun een station tozieu. Het beeldhouw
werk, dat ann liet Itijks-Museum boven dcratncn
is aangebracht en dnt ze althans een gazins
reloveert, ia aan her stut on weggebleven, de veiiolers
zyn dus niets dan gaton in de m ure u.
De middenpartij vau het gebouw, die er z:ch
zoo uitstekend toe leeuen zou, om wat werkelgk
sehoons vourt te bre»g«u, is al byzondar arm v«n
conceptie. Een hoofdingang wordt uit t
aangetruffeu, ? vijf ingangüourtje», buiten alle ver
houding tot net overige, zy'n daarvoor in du
plaats gekomen, zoodat, al* het station gereed is,
het l'aleis op den Dam niet meer het eenige ge
bouw te Amsterdam zal zyu, waarop spotlustigen
deu naam van ?huis zouder deur" zuilen kunnen
toepassen l
Dd buitengewone hoogte der vestibule zal die
deurtjes nog üespottelyker doen schynen.
Büven deze vijf deurtjes vindt men weer de
onvermijdelijke vierkante kruisramen on hier boven
nog twee kruiskozijnen een drietal kerkramen!
Tot versiering van de middenpartij moeten ver
der nog dienen vier uiterst mager J, op
verrekgktH-4 gelykende spitsen, eenigu middaleeuwiche
schilden i<n een met zeer heraldisch N ederlandich
wapen.
liet middenfront wordt geflankeerd door twee
zeer zware torens, wier houfdbestemmitig schönt
te zyn, een schoorsteen te moeten diageu. Een
er van is van een wyzerplaat met uui wijzers
voorzien, terwyl aan den anderen toren, die eigen
lijk overbodig was, een dergelijke wijzerplaat ia
aangebracht, die de waterstand te imuideu of
iets ^dergehjks zal aangeven.
Wat toreus met een station te makea hebben,
zal wel niemand begry'pen. By' een raadhuis of
nddur burcht of kasteel waren zy' beter op hun
plants geweest. Misschien bestaat wel het plan
ze aan een Maatschappij te vei huren, die de
reizigera er tegen betaliug met een lüt naar boven
brengt, om ze vau het fraaie vergezicht te doen
genieten, 't Zon zeker een ?great attraction"
zyn l Dé onderste verdieping der torens bevat
geen vensters, maar drie maten met beeldhonwerk.
Kaar de teekening te oordeelen, stek dit legen
den van heiligen Voor. Dit zal echter wel abeet
Vergissing van den teekenaar, die misschien veel
aan religieuse architectuur gedaan heeft, moeten
geweten worden. Het gedeelte van het gebouw,
waur de Kouingszaal wordt aangetroffen, springt
ecnigszins meer voor, dan het overige. Koninklyk
is bet karakter van dit onderdeel' van den houw
echter niet. Op een zeer nuchtere wijze wordt
het door e«n pakhuisgevel gekroond. De hoofd
deur vertoont dezelfde kolomorde, als die van de
Directeurswoning van het museum, een kolomorde
die Vignola en Palladio zeker in hun graf doet
omkeorén.Tochscliijutditkoloinmenpaaraaagebracht,
om aan het gebouw een Keuaissance-karakter te
verlvenon. Behalve deze twee kolommen is alle
Reuuisaance aan het gebouw vreemd ? hier en
daar vindt men wat hwt-Gothiek, voor de rest
mets dan nuchterheid.
f Hoe fraai had echter ons nieuwe stations-gebouw
niet kunnen worden, als men werkelyk de vormen
der Hollandsche Henaissauce had toegepast, 't Is
waar, de zware torens hadden dan misschien
niet aangebracht kunnen woidén, duch zon dit
verlies (?) niet ruimschoots zyn opgewogen door
de geestige topgevels, da fijne pilasters, da rijke
kroonlijsten, het karaktervol ornament, dat w£
dan te zien zouden gekregen hebben?
Wie het prachtige kasteel Oud-Wassenaar kent,
zal het ons toestemmen, dat de Hollandsche Re
naissance zich zeer goed aan moderne gebouwen
laat toepassen.
Wat uien ons echter thans voor Oud-Bollsndich
te zien wil geven, zou Hendrik de Keyzor ett
zyne Kunstbroeders de baren te berge doen ry'zen.
Hoeveel schoone monumenten de Vaderen on*
ook hebben nagelateo, hut laat den ontwerper
van het Stationen Ryks-musenm blijkbaar koud,
want die monumenten passen niet in zyu kader.
Al wat niet bet karakter der middeleeuwen draagt
verwerpt hij geheel.
Mogen wy net na als een aanwinst voor onze
stad beschouwen, dat zy eerlang een stations
gebouw zal verkrygen, e«n kloosteibonw gelijk?
Is het niet te bek euren, dat wy'door het dry'ren
van een zekere richtii g iu de officieele knust,.
thans weder worden begiftigd met een gabouw,
dat de verbazing van landgenoot eu vreemdeling
zal opwekken en dat iu geenen decle zal kunnen
wedjj veren met een der vele monumentale station*
iu den vreemde?
Men deoke slechts aan Weenen, Berlijn,
H»nnover, Maagdenburg, Frankfort en zoovele andere.
Tnant, nu binnen weinige dagen de aaubestediua ?
aal plaats hebben, kunnen nut'jurlijk geen
wy'ugingun in de plannen meer worden gemaakt.- ?
Kr bestaat echter in Nederland een
maat?chanpQ, die n'ch teü doel stelt de Bevoideriiig
der Bouwkunst, en waai-van allen die naam heb
ben op architectonisch gebied, lid «jjn. ? .
Waarom niet haar advies gevraagd, alvoreni
de plannen definitief vut te stellen, zeker zou
haar getond oordeel het veto ever eeu dergelijk
ontwerp hebben uitgesproken l
Wy ontkennen hiermede niet, dat de
Bouwmeester van het toekomstig Centraol-stntion .
Êroote verdiensten heeft ten opzichte van den .
erkbouw hier te lande en als Restaurateur
onier oude monumenten. Doch toon hu het reli
gieus terrein verliet, om zyn theorieën ook op
den profaanhouw toe te pasien, kon hot wu
niet anders of hy moest in botsing komui mei
de eischen van den hedendangschcn tyd.
Met den hem eigen Qver heeft by getracht, da
klippen om te zeilen, doch zijn eenmaal geves
tigde overtuiging maakte hem dit hoog»t
bezwaarlyjc.
Het U jammer, dat hjj niet ry'n krochten uit
sluitend is blyvén wy" den aan de religieuse ar
chitectuur, waarvoor hy een zoo groote h«r
taafdlieid toonde, getuige de fraaie kerken in
e Vonde1strant en Uouttninen, alhier, die t*
Ouderkerk, te Bovenkerk, teAlknuar, te'fHage,
be Eindhoven en nog veel anderen meer.
Laat OM hopen, dat het hem genven moge
ty'n, nog vele dergeUjke gebouwen daar té ?tel'
[eu, die meer tot roem van den Bouwmeester
?uilen b(jdrajjen dan het muMum, en het ttation.
? Jhiplez.
ha*
niet
? tvjwter
ut!
. üö
?
, dan