*»' ?j JU f,.,, r ??'H d* bejttaatlen v»n de Grondwet tegenover een op do Nederland cho traditie steunende ro paitg to haudhavcu en in de veriltnilen v.m liet Stiuit»oiK.iiüiimo door tb vuoivu. Van duar eenheid, discipline ouder de UT >ci aio pai-t\j ; onder leidiu# van ren eminent hoofd wuidou bclüiigiyke srgepralcn behaald. M*ar toon de oigriilyko strijd «oibrasht was en de i-oiiservutioven zich met den nieuwen toestand vertocnd hadden, hield de ttaatikundigo strijd op Uu koloniale ijunosiij heelt daarop langen tyd 't (uilü criterium g«vo:uul. Onder 't Minuta»ie l!o>>m*kerk van 1N>U? 1808 «aren er wuer eUtn-nton vo>r een staatkundigen stiyd, omdat dat Minibt Tie brproi-fde te reugecrtm tegen do «l of niet Lu'loeldtf m mr o. a. noodzakelijke conS'-qi.outie van de Gnuiiwet van 18-10: dun overWtffunden invloed van de volksvertegenwoordiging op du rrgoeiiiig. Maar 't Ministciie trnd n t' «n «nn «oor-gelijk streven is niet» weer bewerkbaar. Het op dra voorgrond trudun van de onderwijsqiuustio had da byua volkomen oplossing van du cousct -vat ie va partij ten gevolg». Het weerondeel dur conservatieven gini? tot do liberale part ij over. Maai- do HlMjrale partij was iu plaat» eentr stsiatS' kundige party ecu veieeuitfini; van personen gewordcu met conservatieve deels liberale aspii .vje», inet verdeeld gevoelen over de vraagstukken die aan do ordo «ü"i «ooals veran lei ing van 't kiof recht, van 't krygtweieii, belastinghervorming, verhouding tut de koloniën eto. De eenijje band ia zuivvr negatief, nl.: af wering van du cleriualo eiïclieu omtrent hot onder wy a. Daarom kon hot stichten van een uitcrl\jkon band, het benoemen vaaneen loadcr op voorbeeld van Engeland niet baton ; bet waren rlochU kunstmiddelen om oen partjj welkt) tengevolge van een natuurlijk itrocea dood was oen nfenw leven te geven. Eeist dan wnnueer een bepaalde aandrang ontstaat tut Wlangiijke tt-.vitkuuditfe hervormingen, zul bij tegenstand van zelf staatkundige ttrijd ontstaan en werkelijk bestaande conservatieve cu libuiule partu^ioupaftiingcn gevormd wordon. liet Ministerie v. I. ij uden, wat mon ook met recht kan aanvoeren toiten 't beleid van ren ot' raeor zijner ledrn, was dus iu overeenstemming met den workclükeu toeUund. De leden der liberale partij, die hct/.ij uit zucht de_ ntgoering in handcu te kryjjui, of uit R>'lieclith"id uan oudo leiucu, mudeguwerkt hebben tut ile omverwerping van 't Ministerie hubhu» o. i. dan ook in strijd uitt 'u laudi buluiig gvlundeld. Mr. U. Breda, IS Mei De (oude) lïoltcrdamsclie Counlnt bl'yft voor het optreden van oen conservatief kabiiift strij den. liet wil vooral geen radicalen aan het roer zien, maar dweept niet de gedachte om eeu man van de rcformbill, den ccnigeu lleeru-kerk, te zien terugkomen, geen radicalen ? wel oeu reformhill ! _ Maar was liet dau niet juist vau Houten die zich, terstond bij 't ontxtaun dei* 'crisis tot tolk maakte van don hartewrnseh der oude Rot' terdaum-hc 'i Zoo praat men zich iu den weg ala men zelf niut weet Lo« zi^h te keereu of to wenden. Do dagbladen bo vitten: Het H«tnlr!Mad: Da nieuwe Icoalng. Ifrt radtrlaad: Delatterkundigepigonilom by ïfwozighciJ Tin een traktaat met Franktyk. Arnlitmtcht Courant: De krisli. ? Oridloa RedlviTOS. ? Oude kieMtelsals in Nederland. Courant; Openbare kinderspeelplaats en zeer gewenscht voorkomt. ? HU laat zich dus over het hebben van twee of drie kli nische professoren niet uit. Evenmin geeft hei Burgerlijk Armbestuur te dien opzichte een i ge niecniiiK to kennen. Buiden bepalen zich lol de adsistenienkweïtie. Oe medische fakulleit echter schrijd als volgt: liet eerst» amendement »an Dr. IVrnc luidt als volgt: om sub l der voordracht to lezen: ?tot hot oprichten vau non nieuw professoraat iu ulgomeene zioktekunde PU ijenefsmnldellecr." Dr. Uerua gaat daarbij uit van «In onderstelling, dat er evimunu aan ome Ui. i verstelt »U aan et>n;go aii-lero, noodzakelijkheid bestaat tot jiet benoemen van driij Hoogleer.ireii in ziekte en Kcueeskunde. 'IVgou dit amendement bestaan gcgioiido böz waren. Iu do Wet op het Hoogi'i' Ondetwüi «n in <'i: yVrordoning op dl Umvnmiteit vau Amsteul na, U wel bepaald iu wolk» vakken zal oudirwijj wor den gugavtHi, manr hrt aantal dor dmirvoor uoodige liooglfvrari-ii 'm niet vastgesteld, en ook omtrtfiit de verdenlinc,' dar vakken onder dedocüuion is niets nader omschreven. Hei amendement ia dus in zooverre in strijd met de bifetuuudo voorschriften, als het van et-n iprofu'goraut in du ulijememio zieklekundo uu ijeurosiiiidilullüflr" «j-rockt. Hut zou ook Keer bedenkelijk zijudeKe of eeiii;.frtauderö combinatie van leervakken door een wettelijk voor schrift voor altijd vast te stuiten. Welke leervak ken tegelijkertijd aan ét-n llooglecraar kunnen tm moeten worden opgedragen, h ecne zaak, d:o zich uimiuer vooral' laat bepalen, liij elke i'ieuvve be* noeiuing zul men telkenmale to rade mouieiigaan met do ei«chuu van wetenschap tn onderwijs en mot de neigingen «n de jii-schiktheid der l o btinueiiion personen. Het zou tot irrootu en omioodigo mosicltjknoden bij de keuzu on de benoeming vun iiteuwH Hooifleerar«n,tot onmiskenbaar nadeel van dmi blooi vtvn bet onder» ^ leiden, indien uien door wettelijke verordeningen vorscliillt-iidu leer vakken ouatseheidelyk nau elkandor verbolid. Maar uok indien men van dit priDcipiejl» b«zwau- afiict, U bet umeudeuvnt, van i)r. üorns' tu verwerpen, onul.it hij aatiiieiniii1' d.virvan, h»t iloor u eu door ons beoogde doel geeuszins zou worden l'oreikt. Dan zou immer*, de hooqleoranr Stokvis niot meer deelnemen aan het klinisch onderwijs, en do thans reeds beslaande leemte, diu dringend voor ziening behoeft, zou dan niet alle*m\iuvcrvuld blijven, m:iar no,? veel prootcv worden. ïlet zou zeer zeker in strijd *ijn met de belan gen der Universiteit, indien do hoogleeraar Stokvi-i zich aan het klinisch Onderwijs geheel zon moeten onttrekken. Hij zelf wit gaarne daaraan blijven deeliMuiuu, en or bustuut sreou grond hoogenaamd hem dit te beletten, 11^ zelf heeft dun boven d»t in on»e gaathuiien, kunnen wU «r toch op w«xen, hoe, om bü enkele voorbeelden te binven, de tegenwoordige hoogleeraren Kooyker, Talm», Kiüm en van der Mey, voor hunne aanstelling tot hoogleeraar, assistenten waren bu de koogleeraren llerti, Loncq en Siokvis. Dat de eischeu dqr cou*ultatieve praktuK niet altijd in volkonwn overeenstemming zijn met die van het onderwijs, «^leu WJJ 8aaru,° to*" geven. Men boude daarby echter . rekening met den feitelüken toestand. Zoowel in het bolang van het ouderw^s all in dat der lijdende incnsvhUeid heeft niet alleen de Uijks- maar ook do Gemueutelüke wetgever gemeend, dit deel uer medische i-raktük vuudo verbodsbepaling van art. 07 der >Vot to moeten uitsluiten. Waar beweerd wordt, dut de bevoegdheid tot hot geven van consulten de wetenscliuppelyko ontwikkeling vun do u Hoogleraar licht iu den weg kan ulaan, ol etorend op den gatig van zijn onderwui .»'<"* '«? wolken, uaar vw-get-i men niut, liiw moeieluk liet ook voor den hwjjleeraar is, om tun allen tijde do juiste maat in d«zo ta Lcwaron. Vuoiüeker moet liet ondorscheid tusschen du gewone en de consultatieve ?i«m>^ji» Dv»v«>^ ^^ .............? ..... il ij k t, dat dit m'vt ot' niet iu voldueiidu mato Recchiedt, door doeltrrflendo maatregelen wurduu vwr/ekord. Wy kuuncu eohinr niet geluoveii, dat "" ' * * l «».:AKfra dn KcderlsTidscliajgeleardcu to dezen opzichte achter staan by di« van den vreemde, ea kutmen, «ouder nadere bewijzen, iiietnaniienieu, dat nllïen van don Diiitscheu uu niut ook van do u Nodttrlatidschen klunkus 0«ldt, hetgeen Dr. lleruszcgt over dou kliuikus, «niet duu ideë-len. dia uu-t bestaat, uuur den Jtliiiikiis, zoo nU hij hem in het buitenland leurde, kouneu, en nooals hij naar 2ijnu opvatting be.liooi t ta «UU." \Vy kunnen n iet gelooven, dat de Duitstdio kliiiikus alléén du consiii'iitiert-umi ?beperkt tot de allenioodzakülijkstu", dat vau hem ullecn kan gezegd wor.lmi: ?/i// verXHitttt altermiiiitt ii/n Idimuite plichten fixir dtc rriscn." De ervaring deed ons een hongeren dunk outvanden van de verdiensten oiuur kliniseliu hoour1 ? ?? \ -.: :. ?i. _»? ?ii... dat \vij, bij ook nau elke kbicht te dtiznn op:::chte, niut zouden mogen vertrouwen, dut in huit werkkring allereerst de belungeu vau het hun tüevcrtiuuwd oiidciwiji op den voorgroiid zuÜen stann. ïüi namen itcn aitr zyn genoemd eubexiiroken, iiüui Universiteit, versuhuldi^d otu to weer auiendeuicnleu Courant; Brief Tin den hoer Meos, fa» Zi<iiI-lJollaii<l en 'tGrareiiIiagt: Lcetr^ka votn. ? De regcoriog hoofd of atairt? (lionTcraiö). ? Mei-leasen, Sttiiittnai-d; Hot fljne puntje gemeden. ? Onze bladen over tle krUI*. ? ?Scholen mot den bybel". He TiJJ; Vauom muat do wat Lokaun wordon aang* nomen? HET AMENDEMENT-BERNS. Eindelijk hebben B. en W. hun gevoelen medegedeeld over het amendement door Dr, Uorns, op hun voordracht van 2 Augustus, gewijzigd 1S Nov. '1881, betreffende de be noeming van een derden Hoogleeraar in de ziekte en geneeskunde en van ndsistenlen bij de medische lakulieil. De Kuialoren, du Direkteur-Gene'cskundige. de fakulleit en het Burgerlijk Armbestuur werden gehoord en na hnn adviezen overwogen te hebben, stellen II. en W. voor Dr. Uems amendement uiel onllecnen aan , de .memorie van toeliet < volgende <; U'ij B\Vjj n-n voorgesteld een d«rdén leeVst-ocl ,»,^ii clnj geneusltuudH tu vesu<;eu. Dr. Items i«,' dut prof. Stokvi*--herbunoi?nid wnrd« in .;iu twue van-.zijne leorynkkcn: dt ulycmverietiektc" Itunrlé en >le vènccsmiddèllccr en ontslagen wbrdó a!» houftlccranr iu de klnii-chc ijcniitsimnde, «u ilnt iu zijne plu-nts een hoogleeriiuf in d.t laatste vuk worde htMioumd. ?? Uvur het fonnei-l herwaar, dat tegen deze hm,Tii'/o moet vonlcn (iiinaevcicrd. tfttvun curutuÜ de nofidi«e voorlicliting^ De raid in niet »ffl om du leervakken van o-n hoogleeraar to ,vtuitnderen. De raad kan, «el(jk wij voorvtullen, voor bepaalde vakken iemand aanstellen, niniir I!H l>cvot*grtlieid oni, «loo'r vermindering of vermeerdering, wyciging in de by aaiistclling be]ioaldrt vnkken t e-brengen, berust, ouder hbWilligii.g des Koniugs, bij het collegie van dag.elijktch bestuur dezer gemeente. Durgemet-stor eu wethouder» zonden kunnen tracliten. dit f«>rmecle bezwaur weg te nemeu, indif n l>ü hen de overtuiging bestond, dat het voor di» L'nivwsileitEO*di<o«nhoogleeraar,diebijyoortduring ecu deel zijner krachten aan het Mtnitch 'crir^g wil wijden, die aan_dit klinische onder groot o dienitfn heeft Innvezen, deze door veKewntvrdecrda werkzaamheid .zoo goed als te. .....lieden. 1) Eene dergelüke overtuiging bestaat l>jj ons iu geeneii deel*. Wy gelooven, dat door liirt geven van eeu pnWaj?, als door Dr. üerns vvoidt bedoeld, wij, in elk opzicht aan de Uuiv«r-it«it eou ondienst zouden bewezen, en eeue onverdjenda krenking zouden aandoen aan een ] loojjleemar, die aan do klinische wetenschap te Amsterdam groote dieniten beeft bewezen. Het aangevoerde-bezwaar van drio leerstoelen voor een vak, waarvoor men ?*-?? -"'«-«? niteitcn or slechta twee zou wciivg. Hét gevaar, dat < n ij wensehen te scheppen uv^..,,....,., verzocht, van het klinisch onderwijs uuheel tu worden ontheven, maar hij luiefr gewenscbt, en op zijn verzoek ht'oft de Faculteit dien wnnsch ond>u-st»iiud, d»t er eon hoogleeraar in do klini sche geneeskunde worde benoemd, omdat hij meent iianst het onderwijs in de audere hom opgedra gen vakken t-u do leidiui; vau ziju laborntoriuin, zich aan de kliniek niet zóó te kunnen wijden als het, beliütf dur Univciv:iteLt dat ei.scht. Hut komt der Faculteit voor, dat Jezc regeling alleszins aauhevcling verdient. Rij ondvrling over leg tuischen do betrokkan hoogleeraren zal zij niet tot vermeerdering viui het ,? iaiit.il college.uren voor elk studiejaar l^idnn, tbrwyl de gelegen heid tot practi«clie oefening der fitiidenten daar door aanzienlijk zal worden uitgebreid." Di) Curatoren die ook liet bekende formeel e -bezwaar lalen wegen-, achten Dr. Berns amen dement overbodig en ongeraden. Overbodig ?dam-1 reeds uil de .voordracht. van D. en W.' zou volgen, dal twee Hoog' leeraren uitsluitend met het onderwijs in de geneeskunde zouden belast worden. ?Maar ook, zoo schrijven curatoren, maai ook nog een andere reden KOU oua de auiinuuiing van het amendement nnyefuden voorkomen. iluD amendement kan toch niet afgescheiden worden van de daaraan Regoveii toelichting; en du aan neming zou licht de gevolgtrekkinij wettigen, dat de Gemeontcroad instenidu met de voorstelliug, alsof by de hei vorming vau het Atheuacum tot Universiteit, zónder v.ist plan ia te werk gegaan ? alsof mtm bij de benoeming vau huü^Ieeruren niet zocht nair den man die zulks ten volle waardig ia ? alsof hut onderwijs aan du Duitsche Uni versiteiten zoo verre hoven dat aan de Ka lerlandsche verheven id ? alsof eiudelijk de zorg der boogl«oraren voor do consultatieve praktijk liier ter stede moer dan «.-Ideii) iiadHotiif werkt op den gai'tf van.hot'iiieilNcU ouderwijii." Zeer stulli^ 11 teu opzichtu der Universiteit het vei'wüt van getiü-a:ui een va^t j'lin b j dtiu U.ind, bij 'Uwc Vwfjiutcriiij;, enhij ons Collago ((.-n cenen male -oinJüiroiid. Geen auiUi' plan heeft bestaan dan om, voor xoovi-r butaan Ju toL'stauduii dit gfdoógdrr, do heste krachten hivr tii Linie, en, zoo y.ij hu-r uiel. te'vinden waiun, ui', den vreemde ?aun het oHilerwijs dien-tbnar Iu iHiiken. ? Ellens uien aau dur ji!:in i.iet gvU-'oürf gebleven? Ili'ett men niat mceii b\j l),;i,oeiii'ugcn vun hoagIctnnruii ^(^i'.o^lit hiiar tWn jierioon, dirf«,-n hoo,-ïeernar<ehitji teu voll-f wa nd'tj \\-\^? Uu^tki-ndh«iil .met iirxul>icdiiiu'-'nt dij ^''-^'^d z'ijii, -iin-t o_ijdtThundeUuxei), dio /.iju ^i;-.«iu'<1, kuiniuii ul'i-en vei'TiBti*u hut vcru'ijr van het tt-j,'inuU'el, iLti j,'edaiui. wordt, eu dut. haar .UIIKÜ iiirciiin/, tevuhs wterspiokcn wordt doi<r do b ?miuuiinguH. vvii'ku Uwe Vitrgitdvt'iuit ttto.l. Wie zal i-nikeiiiien, d»t niut een enkele mial wordt miii^rtast cu gtrkofs'crdi) vuiwaclitiugeii wordeuloleur^cgteld:' Slxar t>ü welkt) benoeming, en aau wt-lko Uni versiteit in binnen- en Imitunlund ii dit-t.iut hot DtiViil gewuost, en Kul dit liet geval niet blijven? NiiihAcr. echter hurit by liet upuiaken dur atmen, voor zoover wy iveteu, bij het feiten in liet openbait geluuveu wij a:iu tu K\JU, cenu miu jmstu spreken, welke dn toelichting dur ten opzichte vau de lloogluerarvn Hertz én Stokvis UIH tue>chijnt te geven. De nchring, welke wij litideu lioogluerurun toedragp», gpiloogl niet over hunuu venlitM]>teii uil tu weiden. Wij wensehcntr ucliter op to wyion, huw up de tiuodzaki-lyUheid tut ile aaus;ell riLf vau fccn derden kiiiii^ch kri'Har over te' gaan, het eerst un vOurul pi'yf. Stok vit) is ann^e'.lrunxL'n. l'iu aandrang tlWUl l'l VI. kjbvn ..« .. w,?..ö_-, ^ is iu (,'een enkel opdient Iu rijmen niet Int. doel vau uitbieidiliK oi'. zelt'* instanilhoudn).\' cencr yeel klinische professoralen «al ome Univer siteit bezitten, twee, als de grootste buitenland-che Universiteiten, of drie . . .1 Hier kan van krenking geen sprake zijn. Wel zeggen ü. en W. dat men later weer het aantal hoogleeraren zal kunnen beperken. Ous dunkt, men weel te Amsterdam, hoe kort de Universiteit ook nog besta, zeer wel, dal van »beperken" zeker 'i ullerlaalst sprake is, indien men cenmaa^zich aan een beaanlal hoogleeraren heelt gewend. ? \Vanrlijk dat is geen argument om een Raad te belezen, die op dit oogenblik heeft te bepaleu ol het rationeel i?, tu>e« ot dn« lloogietruren in de klinische geneeskunde te benoutnen. ^ tiet formeele argument, door B. en W., Fukultdt en Kuratoren genoemd, is waarlijk de,r wederlegging uiel waard. Niet bij den Uaad, maar bij li en W. berust, onder be williging des Konings, de bevoegdheid om de vukkcn, waarvoor een leerstoel is opgericht, te vermeerderen of te verminderen. IJ. en W., die ten wij;iying in het aantal professoren en in de leervakken wenschen, zullen dan toch wel gehouden zijn. nujr de bedoeling van dun lUud to handelen. Hoe zou do Raad er ooit los kunnen komen de gelden voor een nieuwen ilou^leeraar te bewilligen? Ourgelijku overeenstemming zul, in gevallen ub diu iliiins besproken worden, lufschen hel U.ig. Uestuur en den Uaad moeten bestaan. Voorul tred 'hut ons, dut delakulleil zelve volstrekt niet niededeelt, dat er ergens in iu Europa, aan cenigc universiteit, drie lloogIccruiuii in de ziukle- en geneeskunde zlju. Hul spi eekl wel van zelf', Uut niemand er uun denkt, IVof. Stokvis tu beletten, indien hij (taurtoe lust mocht gevoelen, het een ot an der kollege te geven, waarop '/.iukte- en gebeid dau van het oudereyivnk dei' afhankelijk U. Dat du Hoogleeraar Hertz, terwijl ham »:in het Atheuattum llluslr,; hut vak van do pathologische anatomie was opgedruguu, ntois:ou<l het nou'jii belang inzag der consultatieve praliiijit" i-n daarom een o wisseling van dut v:ie tuut dat dor gL'iu'O.ikuudö ^eongde en doov/ottu i< niet ia vulkoiuen ovureeu^tt-uiming mat du ware toedracht der K,iak. Keoda bij da benoeming van dim hoogleeruar aan hut Atheuauuin liluitre, waar samenvuc^iu^ van verschillende. zellVuileeufoopendo vakkeu regel was, \v-oi\i hem da Verplichting uj-grtlegd om d«i(govorderd den geueefktowUgeii dienst m htt LJui- e IKMI en voor hot dymrh\j T~o~ ?' * worden belmuJeld. Elko medische heeft luiluuihjlv de vrijheid bui ten de vukken, die hem spechial zijn opgediiigcn, nog ontlei'ö te üiiderwijzen. Muur wat heelt zulk een vrijheid, diu men ieder £IIH|. Ie iïi;jken mei de noodzukelijkheid om ojjideel een darden leerstoel voor de klinische ^uneoskuiide op te richten'? Kuruiuren, luien het, gelijk wij verwachten mochten, niet ontbreken aun uitspitiken, welke te veifla.'in geven, dat zij zich bewufl zi)u de bcliii^eii der Uiiiverüiieil naar plicht en geweien te behartigen. \Vij lazen die ver/ukuiin^eti mei belangstelling en genoegen, emi ieder waardeere ?.e naar zij het verdienen. Wij verwonderen er ons aileen over, dat de vei/.orgers der universiteit, de drie klinische begceren ais een bewijs dut It-n ge IIGTCIJU^alUDb CK, «w». if.vv..- ..^ , f ?doen van' benoemingen 'de meeninfr gegolden, dat de keuze vau-lloo^erarcn van minder gewicht is daa do benoeming van den een of anderen hoogen ambtenaar der Gemeente. Steed* zijn, behalve het gevoelen der Faculteit, aanbevelingen of inlichtingen gevraagd bij erkend* specialiteiten, zoo deze spocialiteiten, rel v en de taak, elders met eere vervuld hier ter stede niet konden of wilden aanvaarden. Ten einde niemauda gevoel, zelfs uiet door lofspraak, te kwetaon, zullen wij hier niet namen noemen van mannen, groot van talent en in wetenschap uit muntende, ? die thani aan onze Universiteit ver bonden, tot bew(|s strekken, dat het ouderwijzeud personeel bier ter stede gerust de vergelijking met dat aan andere Universiteiten in ous Vader land on in den v roemde kan doorstaan. Ook het universitair onderwijs hier ter stede in bet algemeen staat, naar onze meening, niet ach ter bU dat elders in ons1 Vaderland of'daarbuiten gegeven. Vreemd schijnt althans het beroep op Duitechland, waar dikwijls in de medische vak?? > ,..-.?1__ ^ 1?j non-Rasthuis. waarrte ^jijjiien, en voor te. geven onderwijs eeuu zoal voor kliaischu oelVningeu toè^ezegj. Prof. Yirvhow'td IJwrluu, die de aandacht van CunUoiea op dcii hotr iieru vcatigdc, achtte een EJHIIMIvaccin^ der vakken vau guneeskuudo eu pathologische anatomie, wel vent) vau «ahndelyk voor hot oudor\rij.<, tot op zekere hoogte guw«u3cht. Curatoren, ook door bijzondere, omstandigheden daartoo genoopt, hebbeu ge 11 ach t o ui mot allo huil ten dieuste uta&udu middelou du bezwa ren, welke beitondorj tegeti. d« bü-chikbaarjitulliug der nuodig>! locahtcil in het ItlnnKU-gasthins, to overwinnen. Mocht >iu du opdracht der klmiuk ook dou hootfïeeraar weiguvallig zijn geweest eu zeli'o door hom .zijn verlangd, uien zou du buUugruke dieuïleu mükeuiion, welke du llooglueruur Hertz in dietdagau en gedurende, jaren aau hut llooger ondcrwij* hier ter stedn böwees, door niet dankbaar ta erkeiiuoü, dat Athcuauum lllus-ru cu Uuivuraitu^t boid» umi zju arbeid, ook ten opzichte vaa Jiut.klinisch ouderwijs, grootu vurplichtinj{«n hebbeu. liet verleden dool ons tevens veitruuweu, dat ook, waar voor hem du ei-clun dur consuilieve piaktijk te zeur met. diu van du wetenschap- uu van hot oudur\v(js iu strijd mochten liouiuu, rróf.jU.ertjs do plichten zul wniuu Ui oiidersulioiduu uu ittcurbiediguii, door hut hoo^leer;iixr£unikt hem iu do ecu^tu uu voornaamste »bij de hervorming van het alhenaeum tot universiteit naar een vast plan is te werk gi:g;i!i[i," en zij mui r de benoeming van de incest geschikte hooglecraren streefden, m. a. w. dat uien het aannemen der voordracht vraagt uls een motie van vertrouwen. Waarlijk, dat is al zeer zonderling ! l 1) IK-t eeno vorljoilnbftpaHng. «twt In ons oog bijn.i ? (jol ij k; dat, icuo »U hut ' . Raad»lii tlch niUlnikt, vun dinut zij zoo toekomstige vacature onder de medische profes«oren en bU i«dero aanbeveling voor een proftssorant, de bevoegdheid heeft, bet aantal hoog leeraren in de medische faculteit t» beperken. De Heer Thljssen, verklaart»dal hem de be noeming van een echt wetenschappelijk kli~ i... _;J1. *?..i u uvu«ra,wui ^BDCDi Dat .althans de zorg voor bet onderwas . Hoogleeraren bier te lande niet voor die van het l'buitenland behoeft onder te doen, meeuen w^j t met gerustheid t» mogen verzekeren. Hét tegen\ deel althans mag niet afgeleid worden uit het ''-'-?'- ? -een voldoend getal van geschikte Trots allerlei redennn, welke bier , tiicus tot Hoogleeraar, voor hét groot aantal, te lande «amenwerken om den jeugdigen arts de studenten in de geneeskunde^ voorzeker al», j^oojrkeur te.döengeTpnawiketUT«ai.derErftktök p'.aiitN opj;e!«i;il. ,Muoht, ui t he.t oog op den aard en den omvang der |ifakl\jk van <lu klini^cho hOj^luuraruu iu liet, algemeen, wijifigini; of yfcriicherpiiig va» de op du wet K>'r> oiidu bepaling vau art. lij dur voroi?dviiitig -uiuidig bl$kt)ii, zoo twijl'uleu wij niet, ui' Uv/e Verg.idoring zal bereid gevonileu Worden, i daiirtoo de uoodige voorntellen tu doeu. l hevuu, l)o Wanneer wij uit dies onzen lezers zoo uitgehrcïd mededeelden, teneinde hen, na de toelichting door Or. Berns, ook het tegen overgestelde gevoelen ie doen kennen, komt het ons voor, dat zij, bij alle hoogachting die zij dezen of gknen hoogleeranr mogen toedragen, du argumenten tegen Dr. Benis, voorslel om zich met twee klinische prolessoren. te vergenoegen bij uitstek zwak zul len vinden. , Wij lezen in een dier adviezen, hot is in de memorie van U. en W., eene bedenking, die indien zij juist wnre, ons van elke poging om het voorstel van Dr. Uerns te verdedigen zou kunnen weerhouden. ? 0. en W. ge looven dat door hét annlal der klinische hoogleeraren niet op drie maar op twee te stellen, men prol. Slokyis »een onver diende krenking' zou aandoen. Wij koesteren de meest ongeveinsde hoog achting voorden bedoelden hoogleeraar, wiens karakter en wetenschappelijke zin een iegelijk bekend is, en wij gelooven, dat er. niemand in do hoofdstad gevonden zal worden, die lust zou kunnen gevoelen iets te doen of te zeggen om hem te krenken. Maar zou deze geleerde er ooit een poging tot krenking in kunnen zien, nu hy ielf een verandering van zijn professoraat begeert, dat men niet om zljnentwil een grooter aantal Hoogleeraren in de klinische geneeskunde te Amsterdam benoemde, dan zelf? Weenen of Berlijn heeft aan te wijzen ? Klinische Professoraten worden vastgesteld .naar een bepaald plan;: niet bij wijze van ? gunsibetqon of als blijk van vriendschap of hoogachting. De eenvoudige- vraag, ia:. hoer, ï'rul'. Htokvi» alleen tlunr ooao spocialo verbanning over '4'?U boaJon in hot Binnouginthuis üoa niugon bpaehiklion, ni3»r itauit Ufii tittl tan klininth llnnt/lrtrnnr aou iHoi/tit (Irayni. (UtHicciiltblud löHi, nfil. l,' Ifbdz. 12). WAAROM HET SCHOOLGELD DER HANDELSSUUOOL VEULAAUÜ MOET WOUDÉK. Du roden, waarom het schoolgeld der Handels school verlaagd zou mooten worden, schijnt-, to oordcelen naar uwe boschouwinge'ii over het door du heereu du Kouing, Tcixeira JK Mattos en mij zalven on du voordracht vau 11. en W. betreffende do Handelsschool iugedittud auieudemeut, u niet duid-lijk' Vergun m\j u te Keggen dat. ik niet minder dau gij vau oordeul ben, dut du burgerij zich reeds groote oti'ur* voor hot onderwijs getroost. .'VVio trouweni KOU zulks kunneu loochen en V Ikceuf verder paarne too, dat zonder noodzakelijkheid geene nieuwe lasten op de auhundur? der burgers b-hooren te wordun gelegd. Eu ten slotte wil ik niut betwisten, dat de gemeente niet wel KOU doeu iu dun vorm van laa£ schoolgeld geschen ken aai> do' ingezetenen uit 1e dueleii; dat met andere woorden, hut schoolgeld op du Handels school niet lager dicot to BIJ u dan <lu «stom, die van do klasje, waarvoor de school bestemd ii, iu b.lliikhcid kan wonlun gevorderd. Manr ik kan ui«t b.jameii, dut liet amendement, om het echo'nlgclil van f lSrt"ti')t f-KX) tu vermiii; deren, mot dit alles gccue rekening zou hebben gehouden. ? ? ? De Handelsschool wordt dikwerf als e<?ne school beschouwd. Ia zü dit inderdaad, dan mogelijk te wordun opjfadoor hare denren «Hoen voor degeuen, die een hoog schoolgeld kuunon liutalen, te openvu. Zal tij aan liaar doel beanlwooiden, en rijke vruchten voor onzo gt-iueuute ufwirpen, dau behoort zij uiet in d« een*t«p^dt» te struven uiior goodo üuinticfele resultaten vóór ha»r*eUe, manr alle» iu het work te «tellen, waardoor zg leeiliugen kan trekkou. W»nt hou grooter het aantal harei luerlmgen U, des to nau^iunlijlcer zullon de vruchten iü"i di« de burgerü van haar cal outvanfioa. Ku eorst dan gullen de tftjldu». dio do gemueute aan haar ten kost o legt, wel besteed agu, wanneer de «chool, niet jtooals tot dusverre, door ecnigo weinigen, maar door velcu, ik zou haast willen zeggen, door on«en gehealen toekomstigen HaudeUlnud wordt bezocht Wil men dit doel bereiken, althans naar dit doel streven, ilau dient het «cliool^eld verlaagd t« windiju. Wolke redenen ook aanleiding moffen hibben gugeveu, dat de school tot dusverre slecht» op een gering aantal leerlingen kon wyüen. zeer zeker heeft het bedrag van het «clioulyeld daartoe ook medegewerkt. Uut i* niet de vraag of er niet zijn, dieeeuo som van /'180 kunnen op brengen, ? maar of er niet velen d^or hut be drag van het schoolgeld worden teruggehouden. En is dit het geval, dan dient, x:i! de oprichting der Handelsschool, dio geeno h'nnntieel* operatie was, de beoogde uitkomst hebben, het schoolgeld tot eon redelijk cijfer worden verlaagd. Te ineer ia dit het geval nu de Uaad bemoteo heeft, dat de Handelsschool zich zal aauMuiten uan- ttllts openbare hoogere burgerscholen voor jongens met driejarigen cuisuï, waar thans een schoolgeld van/30.? wordt geheven. Mu komt het voor een logisch «evolg van dit besluit te zyn, dat het schoolgeld van de Uandetaschool evenredig zal worden verlaagd. Eenmaal aange nomen de wensolielyklieid dat de Handelsschool toegankelijk zij voor alle leerlingen der hoogere burgerscholen met 3 j. o., gaat het niet aan a* toelating tot de Hitndelschool afhankcluk te maken van de betaling oener belasting, die het slechts weinigen hunner rnogebjk maakt binnen ter treden. Do oprichting eoner derde hoogere bur gerschool met 8 j. c. voor jongens, waarop eon geluk schoolgeld als op de Ilandelschool zal worden geheven, breugt hierin geen wijziging. Deze schoul zal hun. d*« genegen zün een hooger schoolgeld dan f'30,? t» betalen, de gele genheid schenken xulks to doeu, maar zü mag geen aanleiding zjju om terujj te komen op het vorige voorstel om het schoolgeld der Han delsschool op f 100.? ta bi-engeu. Doet inen dit,, dun vreui ik dat alleen de leerlingen dier derde hoogere burgemcliool ter Haudelschool zullen Kami, en dat do vermeerdering van het aantal leerlingen ter Handelsschool, die ik van do aansluiting dezer school ann alle hoogere buigcrscholeu m. 3. j. c. verwachtte, ten slotte zal blykcn eeu dier vromo wenschen te z\jn geweest, dio KCinakkcIüker worden geuit dan vervuld. Amsterdam l* Mei'02. F.' S. v. Hierop. Ka d* Hoer v. Nlerop tolt ons leert, dit de Handel*' Bchuol door inccr en niiiiiler yufortuneordon zal nordan bezocht, on zij ook open moot ataan voor hen, die de H. B. B, met 3-jarigcn cunu* van f30 achoolgel4 ftfgelonpen ln'.jjja. lilykt to duijtilijkar, d.tt la doio een uniform-schoolgeld mooll\jk te lioffen zal K\jn. Most dat geheven ? wonlon dan hooft men allereerst to donken Afin do woinigvcriuogendcn, cu voor Iwu is oon sehuo1g»lil van f 100 zeker te IIOOR. Daarom hiuldon wij to Mozoh tugsuhen een tart schoolRolil f 50, 100 of f l M, wy zouden eerder het laagtt» dan hot hoo^ato cijfer aanborelon. Wy meenden oclitor, dat een aantal ionen van zeer gcfortiineerdo oudera do HanilfUnehool bezoeken,' dn voor de/on is f DO of f 100 to laag. Daarom ndviüeonlon wij: «tel, nudo.inkon»tebelasUQg het inosclijk maakt, tweo of drio klanaoa van «choolgeld vaat. Uut zon het begin knnhcu z(jn van oen maatregel, üia vonr nltgolircilcr .tocpM^jé., MtUVr. aan een beslaand onrecht oen flina mitifkl. In elk gaval, ofToro men de belangen dor ongofortaneerilen niet aan dio der moer vcrmogendon op door oon ta hoiijj vaal BCboolgcW. ' ' Do vraag: Wie bezoeken dn Handelsschool? moet doa doowlag govcn. EEN PLAN DAT TOEJUICHING VERDIENT. Wij mogen weder melding maken van een uitnemend plan, door den amsterüamschen Handel ontworpen, flat, wordt liet verwezen lijkt, zeer kan bijdragen tot verlevendiging van onze schecpvuuul tn handel op \VeslIndiü. Ulijkens liet bij ons blad ingesloten prospectus, stelt men zich voor ecu NaamVennootschap op ie richten, mei een kapitaal van f\ 200.000 lot vestiging hoüir. geen recht d« IICV,;u. «Ju ^t..u..u...-. a_tin^uutiuingcn der burgoiij uan to wenden tot 011 lerlioud van luxe-scholen, die iu geeiiu algemëcne behoefte voordien. liet openbaar oudcrw^js ut»,}; ^ich geenu weelde veroorloven. Doch de Handelsschool valt naar mijne raeening volstrekt niet ouder deze categorie. In een stad ah Amsterdam, waar, om mét een oud advies van 11. eu W. tot verlaging van het schoolgeld to spreken, alles van .den handel leeft, waar dio handel nan allen geeft, of'schatten, of overvloed, of welvaart .of brood, mag eene Handelsschool alleriuinut ontbreken. En dat wel eene school niet ull»en voor de zonen der rülto kooplieden, maar voor allen, die zich aan deu, handd willen wijdon. ...-?'?"." - \ '.-.,?'. ? ? liet ii een ongelukkig denkbeeld, een denkbeeld, dat nog to dikwerf wordt aangotroüen, dat de handel rijk genoeg zou z\jn om een hoog school geld te betalen, . Er. zijn zeer zeker rijke kooplieden, niaar hun aantal is betrekkelijk niet groot, altlians geringer dan menigeen aich voorstelt. Handel met rijkdom te vereenzelvigen, gaat niot aan. Yoofheeh, toen er een uitgebreide groothandel bestond, die met eigou Schepen kostbare ladingen van Oost en West hier ter markt bracht, mocht dit nog ten aanzien van dien handel mogelijk zijn geweest, thans is zulks minder dan ooit hot geval. De groothandel, zooals .wij dien oudtijds kenden, verdwijnt meer en meer,- nadat de moderne middelen van verkeer, do spoorwegen, do itoomvaart en de telegraaf de Krossiers, ja in vele gevallen zelf* de kleinhandelaren in staat hebben gesteld zelreothun* ne producten Tan den vreemde aan te voeren. ? ** l.A_' ~ » ? .11-*? ?loenen Wcst-ïmlischeu Curnijao, tluins reeds manndtilijks bezoclit door 14 buiicnlandsche stoomschepen en Suriname via Demerary in rechutreekscrie sioomvnartverbinding met ËnRelanJ én Frank rijk, tui'wljl een levendige sctiecpvaanbewe\s\ny, tussr.iion Suriname en Dcmerary beshtal, lokken NtMleiiiind lol medc'Jinijing 'met den vreemde niu Niet alleen do AmstenJnmsche llnnrlcl, de Nedei'landsclie llmdelinaatseliappi), ook de Staal der Nederlanden begrijpt liet ^uwicbt van deze onderneming, llecliisi reeks Mcimi l ij door / 30.000 'sjaars voor hel vervoer d«r mail, een minimum vrachl van ? 8(10 per uo pruuuvkcu VMM v»v« .*In do plaats vaa den vermogenden groothande laar, wiens naam heinde en verre in hoogen aanzien stond, e|Jn allengs een drom van kleine groothandelaren getreden, die, gullen zjj in don scherpen, onderlingu strijd niet ondergaan, voor. hnn-ne voorffangers iitet mogon onderdoen in> reis, vrijdom van haven-, ton- en den in ÏScd. \Vctt-lndiu te verzekeren, haar inrichtingen voor het doen van herstellingen beschikbaar te stellen en de noodigo leri'cinen af te staan. Allo vervoer van goederen en personeel zul de Iiugccring haar omdragen. Nationaal is dus deze onderneming bij uit stek vooral als men nog in namnctking neemt, dat menin deze lijn uitsluitend stuoni-^ schepen wenschl te gebruiken in Nederland' gebouwd. Waar mannen als Jhr. Mr. C. J. A. den Tex, H. B. Kip, P. N. Muller, P. Unrisen. G. A. Tindat en C. VV. R. Schollen deze 7nak met warmte aanbevelen en de beide l3ut>tgenoemden als direkleuren zullen optreden, ia elke verdere aanprijzing overbodig. Hel z<j voldoende onze lezers nnar helprospckiusia verwijzen, waaruit tnvcns blijk'., dat du in schrijving voor de 1200 aand'eelen (die elk in twee onder-aandeelen kunnen posulitst wor den) op DomlciMlBgcnVrljilag, de» 25«tcn en SGsteu Wel HLUISI., vun 9 uur 's morgens lot 4 uur des nnmidilagA, eopend zal zijn ten kantore vnn de Hoeren Co. hurrae. voorgangers kennis en beschaving, maar inu? ,u van ! de andere voorrechten, die deze door onde relatien en kapitaal Kenieteh.sóoveel mogebjk btellectueel ontwikkeld dienen te zijn. De Handelsschool kan en, m ' geene rjjkeluiVschool weaen, ' aanltidingj^Y*13».^ .zjj, al« en vaa WEUTIIEÜI GOMPEHTZ alhier. BIT DE HOFSTAD» TCrt Aft ;ende<* bflgomüi i; Nog '^ Bmotïtof ell sU))k4 De Burgemeester neemt gijn ont slag. Wio de DieuwoV J&ermuaabetraohticg. * l ' suue j Kauweiijks b.Scheveningen gaspaard «eblu en .be- Uvoor eene inriobting, welke binder of gevaar kau - -Ir , - ' - ": No. 250 DE AMS-T E B D AM MEE, W £ £ K Bi A D V O O* N-EDERLAND. voor de bewoners ? ik bedoel de b«fcalkovem va» d«n Heer Pleysier of Mn fce, of «en veoi erf<T Wt1xidreigtth«utbet jk itedoelU onxer Gemeente. De nieuwe «igi-imnr van do voonualige hontsagerü van V'«o Veuu, o;* den hovk vau <le RctMbrundlttrtMi eo tiuil<!>i3n>!l--l goiej^un, hoeft het vourn*m«n om iu die (?c'n)iiwon «ene httidwixoutory wet d«pen(Wn'MJn o[i te richteo, en waarronr bg iucii reed» (encimlo dn verei^ehte veryuunina; to tttkouicu, ge*<ti)'l heefr tot It. «u \V. vau duu H^itg. Zuow.-l schiiti'ilijko als woiidelinge protesten Wv'jdau vu» «l« r.ijdn der naLiuigo oevrunois duaiitijtu ia^o.lie;id «u tot nog toe ta de vergunning tul b*t 0|iru)ifc£i vau dio huidtioaoutwy gelukkig niot verleend. Nii nifii vin a'le t^den aandringt oj^i, of dt-nipitig. i>f d^oi>]itii.ling der vrachten, en revdi enk;lt) Kortcmiit 2t;n, tor\vyl do SckApqniCJit orerklnind wurdt, ton einde oueu sierlijke r»-sideirtio r.nov,-el imi^ilyk VM den ai*nk te vtwlosseii, die U^t duw opun liolen O|>st%t zou wou o.l. to«stommen om, en dat nog wal op die plek, otinn iniichtMig t-» vergunnen, vuarvau hot geviutr tot v«r*|irri:*mg van <mt)tniof i*ker niet gt-riii;,' is to nofoieu. 't KIUI irrnnars niet ontkeud wordtin, hou xoowel ïiekn ate gcxonde huiden in culk eene coutorjj worik-n opaenisineo en bovflaixl. ' Dn hoorn* vau het nomlacht of gestorven ve*, gfvnld nU £\j Sfl-i met merg en mulcre, aau vorrottüig ond«rhiTvigo bestauddeelen, blijven, aouala me ' weet, aau do huiden beve«tigd eci vru'deu da>vrvan eerst later in de zonturü afgj-hakt. on oji ecu hoop gestapeld, totdat deze tot een« scheepsliulin^c ia aangevuld, om noftr elders te woixlon vervoord. Deondei-rindiug heeft hctbovondien gelord dat de huid van aau b^inoitrlifro ziAto gestorven hoornvee, ofschoon men het vlefseh moest begraven, naar de zouterij werd gezonden, tcnv|il het niet zeldeu voorkwam, dat ais d*« beamettciyke ziekte va» het koeheest te govttarlüh was geourdeeld eu het lichaam met. de huid m->»s* worden begraven, mon du§ imehts het kadaver toch opgroef, enkel ter willo van dia boiiiiette huid, bestemd voor do huidcnzoisterij i'i K[)e. En 7iilk eeno inrichting zou met totstrunuiug van Burg. en Wcth. worden in 't l vüii geroepen, te' middoa van eoim bevolkto buurt, niet alleen in do nabijheid vau eeno school en «eu gcst.irht voor oude mannen en vronAven (^eln^en, maar slechts on o«n nfrtand van 16l> Meter van het Gemoeufcgnatht»i«, en 't heelt mo inderdaad verbaasd, dat oVre opmerking nog door geen vau do protesteerendo bolaa«;hobbetiden is gadiuri. D.-iarom haast ik m^, alvorens soms iu over'Hling door B, en W. toestemming tot het j»laHt"»en van dia hrtidfDZ'nvtorij Tverd gegeven, hierop des n ndnoht to vestigen van de commhsie van Dijshind uit den. Gofneontornad in het beheer van gciioomd Gdstlinis, terwijl do Gencfsslieür-Direeteui', hierop attent gemaakt, zoker niet nalaten zal ora ook zyne bezwaren to voegen bü die der ovtri.con. We hebben evenwel nog wel zooveel vertrou wen in het beleid van het Dagelnkt'ch Bostuur, dat naar alle waarschijhlijkheid ooïc tuin du Üyatzyd« der gemeento wonmdo ingezetenen, dic'bij wottenwin'd in 'de.versrrpidiog d--r«niet(itof rijke lijk zouden dc»I&n, hiervan verschoond zuilen blijven. Mo^ft onze hooggeachte Burgemeester, wier.s aftrsd-;n om vedonen van gezondheid, door mij r^eds in dit blad van l Jan. j', fjemtld, in d« R'iad-zitting van jl Diindasr otficieol in aangek^ridiswl, nog de gelegenheid niuigr|ipen, om in de weinige nagen, wnarin hij no.f oun.j burger vader is. duizonden ingezetenen tneer aan zich te verplichten, door die ramp, welke het weateiyk do«l van den Haag bedreigt, af te weren. Met eea onverdeeld leedgevoel werd het be sluit van den Heer Govers l)eynoot vernomen, want ofschoon het den laatste;! tijd niet onop gemerkt kon bl\jven, dat liy niet de energieke. voorzitter van den R*ad en van de cvnrni-sie van fabricage meer was ah vroeger, toch zal 't niet gemakkolyk zijn om een Burgemeester ta vinden, dio bij zooveol pjgoineeae kennis, talont en strikto onpa: tijdigheid, tevens zooveel huma niteit in zich vereenigde en altijd toegankelijk was, zelfs voor den armste onzer stad^enooten. 't Was dan ook niet to verwouderen dat. da rede voering, door den Oudsten wathoudar Van der Doijn tot dcu Burgamcestcr gorieht, diey bewo gen word uitgoinroken en door ieder, die ze in de avondbladen las", innig moest worden gmlwld. Moge do gemeenteraadsleden, die in de b.v naïiiing van Laan ?Copcs van Catt^nborch'1 da vcr.liens'en vnri zijn voorganger erkenden, dan ook spoedig besluiten om ons uit, dankbare her innering aan den afgetreden burgemeester, die 2-1 jaar zijnn bi-.sto krachten nau het belang der fji-ni«mté bekende, oene ?Gevers Deyu'jotitraat" t.o jchenlten. En \vie zal zijn plaatsvervanger zijn ? Wy liepen vun gantchcr hiirtii dat ui'jn daartpo den reedj l;ing iiausewezen min, den Oud-minister van hinncnhmdsche 2nk*-n, het tcgeuwoordigo Rnad^jd Jhr. Six mügrt kiezan, w:en '. het niét aim ui '(-d en kracht ontbreekt, om deze belnuj,'rijlf*i b ?trekking met eere te vervullen. .Onder zijne leiding zou d»; bloei en-uitbreiding der ge meente zaker met, rns?che sc|irpd>:':i vo-^rui^aun, en da»f(J')or tnvens hnndd on nijicr'iw-l wordnu lüivorderd. l>o bflrvn^rijke pliinnuii, waartoe ';BJ:lang (Jn m«ilewerkijijj en steu'i van de» ltiad;;,vl wurrtfm ingeroepen, ? we noemen e!«clits du vernieuwde poKtiifc', thiuis inet l-1 aelit ondernomen, '/m vau bc'iicveninyen eeuo zeehaven te lUilkén ? ('isthen uulihnl, Hat er aan het hooft nn:;«r genivnnté' ei'n energiek. man worde gr.steld, wiuns Ftreven hot, ia otn door gematigden voortii'giiK', groote outwikkcliug nan onzo gemeente toRwon. Aan Jhr. Six-sau dio taak tca volle zijn toctevcrtrouwcu. ' Ook hot Raadslid Baron du Tours van Ecllincl.ave wordt als opvolger van Jhr, Gevers. ]>cytit>at, genoemd; doch zonder in do verste verte «?in zgno velo verdienden en hekwaamhedo» tp kort to willen doen, moet 't onbewimpeld mijn fon wit, dat zijn? handelingen als lid van den Itniul en van de Commi^eie van Fnhricage niet getuigden van dien geest van vooruitgang ? zelfs met gematigden ? om in hem te zien het toekomstig hoofd onzer Gcmeeuto, en ik verklaar my gaarne beivid zulks, aU men dit begeercu mocht, met eeu paar voorbeelden aan .te. tooaeii. . Ook door het overlyden van het Raadslid Dr. Kipa ontviel, aan pnzeAgemcenteraadeenverdicnstelyk lid en 1t is iodxrdaadte horen, dat-«nen lip de vurvulling van die bestnande vaciitures ai.it to veel -M.I fliiiedon en hameren met politieke mok'-.iR, om daardoor miischien het welbegrepen bvLng van den Haag, dat wat lijiie gemeentelgke vcitcgoTiwoordiging aangixat al bitter wuiuig met polittexQ ^ctootijbeirjdenis.'en to makeu beeft, in gi-vnar zal brecgdi), eu de woelige kennisdagen niet door oog woeliger verkiezinga-trjjd-manifi'Btalif-n zullen vervangen wordeo. \Vat -was die kermis, zoo ruk aan vecht- en »'.v.-lg[)a>tiütu ?«toch dwaas ecraogschikb'. 't Had «r veul van weg, abof da leden van het Dage* lijbcli b*tuur süeh elk voor een der klankgaten Wa C|«M Sr. Jaeolietorea hadden geplaatst en op elke op&n, jilek wtll*-. in die richting hnn OOR ootkiettu, ten handjevol kramen en spellen hadden worpen. Tegenover Carré, van öllefen en van "djleu handelde men ten minste al eeer onbil lijk. M«n deelde hnn mede dat er op 't Plein geen eokol spel of «enige kraan «ou wordea toeK'.'lutan, en «q moesten zich dm vergenoegen n»et »«tn? plaa'siog, Mngewft'tfB op ferwfderae pletn«n. liet govwlg daarvan waa dan ook dat, Tooral »ii Cirrii on van Öllefen d« minden rftagen, omdat <« trcuoU di'iMD, kMTinistfJUuei» met op t «Pl*i» Wia'fïwaw. «Ittokb betefcbWeo, ea &t volk, 't j »'lk daar kmw*»»»t lud kaïnett ssMkea. lid» nu verdrong bf Nddik» «bmef," «f : len, en neer de gelegenheid had om »de leuning U tMÜtkun" n fto ,4« Ttrgnaniag" gebruik te mefcea. T«*o tnt <to 4f»Bö«snd« tenten reeds ten dec4e wwren opgMl»fl«t, werd toch bet Pleimioor tenten «n kruuten TÏn atlwlei tl»gjn;«nonief>l«n dit «at, wn g««o«ndrr *<wrd U ««hrHrken, eeno nut swcr nette behavdaÜDg. gepleegd tegenorer inabncn all van Znyien, Carré en vnnOllefeo. t Ia dan ook t» hopen dut h»t B. «u W., un gvUeken k <i»t 't Plein 1813 ten mit!st« groot g«n««g wns om Cai'f* te pUateen, en hy, sis daartoe later b. v. in Octulm- a. a. net venoek moclit wordea gedaan, ter wille van de na 't afloop van 't Ua4sau«en 'alhier vertoevende vnemdelirgen, met open araieit zal out vangen wordeu. Een wawd vau lof, KOO dubbel door onze politie in d*KC m^oelige dagen verdiend, raav nivt ucliterwoge bleven: bu meuiite gelcgeuheul wa< dan ook voornHguog otf 'toorpe op te merke.n. Jammer evenwel dat z(i, met do groote kinduren de Lftnden te vol had, om tevens op do kleine kinderen to letten eu to verbinden dat meisje* vau 8 o> 0-jttar kroe«eu, koffijlui:j-."n en societciteu «flwpeii, vet Jiederen aU: ,0 tiie mannen, mot^xn" oi .Ja ket huwelijk" eoz. De wet op ëeo ?kio<lei<*n)eid moga hierop wellicht u iet. zfco toetcpuwen, voor 't gevoel ia hel evenwel «tuitend. Als evenwel ern voornaam uitgever, die hierover ti-.juvreM in denttafhHnkelükeNtMierlandtchc-iieni rrcds atkeinnog genoeg ondervond, deu inuedh<;«lt nui eon kindcrpruntonliCKik, getiteld: ?Tikko Tiikku TOOBB.'J". hut versje «Trek je vaders laarzen aan Moo-ler die eyn uin to L;mot Snij ur dan een «tukj'i af, Hoeder, ik hen g>M«i jood!" ip te nemen, d:iu voorxiu ik op dit terrein voor ouzn liovo klein e u uiat veel Terunduring teu goede. J. A. de Ücrglu '»Hage, 13 Mei lf«2. UIT GRON1SGHN. Daar mQn kroniok om verschillende redenen tii«t een wekelijk^lie üiju kan (ditmaal zelf-i met «en maande!^kr'che tusFchem uiuvtc, door dnt mijn jongste bi-irl' zijn bekteniraiiig uict bcitiikt hcvft) is het my ? tot m OH «jiij" ? «int;- mopdyk, on derwerpen van Yoovbij.3'annde:i uur d t-: bclianiielen. Vergaderingen, g(!mei.'n:eraadizittiixr«ii euz. innet'.-u buitüii beacliouwiiig blijven, om int mijno opuMrliiu^cu zoudon üiju, nlü mu^teril i.a, dun ui.-ult\)d. Slechts bij Kruotu uitzondering zou 'k Li'üT»n kunnen afwykffa. . Maar, Groningen bwit of g>.'eft genneg merk waardigheden vau anderen wird, waarumtruut een deel dor Ici;or3 vui «L' Ain^nlitmiiicr , ungütwijlolil ga-irne op du hou^tu worden go':oudéu. Zou ik d*n *hat*>, uu ieder Groniiiaei- op nieuw tot het Hoercuplcin getrükken wordt, door cnkek inaaixibedd^nfjoflattstu bordjos ?blauwt bordjes! ? ter annwijKicg dat daar iets fraaiii to zien is, anders ku'ti:eii sc'nijvuu over do ?Ttireeniging tot verfi'-uiiing V" 'n Hoogst nuttige ycr'-rni^in nen zyn. Ni(jt[dot>r^««.^d'. wpo ttthfler werk ts Ie\vren, ? niet door eindtak oi' ttrirte!ui-pïiiiitjt;;i aan hut jjuljlick voor raai op to dringen. . . . . . . Miuir do ?veretfiiigïng tot verfraai ing" beschikt sltichta over gcrinp<! ki-ashu-n! Doch d:m dringt zioh weer do gedcu;htc op: wat hcb'oan w^j aan gorinye kraehtcJa 't Uost ons gemetfntiïheïtuur dan xóó v/eiiii^ voor da upeunaré veyfr.viüng, <iat zulke goriuge kracbtea d;uik mo^en wogdragen? Ik zal da laaUto ai.in out da wenschelijklieid van een boud als de ?verecmgüig tot verfraaiing" te loochenen. Voor 'u geiuecato van ecnigen om vang en waar nog al ictn aan vcra-ide.reneuvcrnicuwen gedaan wordt, ia het volkom.'ii gepast wanneer eeaigo schoonhddlievende burirc-ra er voor willen waken, dat zoo min mogelijk iu het optüibaar wordt tekort gedaan nan de eischen der acsthcticu, dooli laat zoo'n veroanisiu^ haren werkkring dan ook tot liet "vwkolijk ncodtgc be palen. Het ligt b. v. oi< den \veg vau oen dergolijke vereeai^in^, ora, wc.mi'jor h«t Remooiitebestuoi- A^iturwbgo blijft mot hot gutsen vau banken in de vefce:jill*:nic pl.iutsocnou, daarvoor op te treden, desnoods zoli biuiki-n tu plaatsen, doch het is ontji-rijur,! znlki to doen, iu-licn d» cemeunte niet te kort schitt in dit opzicht! ALj uunkt do werkkring van eene veiecuiginjT tot veredeling vs»n het schobuhoidugevocl w als va» zu'f anugawezen! In da cer.-to [ilaiita moet zij, al-j dcskuiidig licliaa?, Inre f t? m op gfzette tydeu doen houran, waimeor er. VHii-wuikf;ii kant ook, in hot opynbiuir tegen do «choonhoid gezondigd wordt. En verder, door ii.im\iu''di;<iiig en dcgil<fk voorhculd! Geeft, roep zuif iet', dan uioct dit iu alle opzichten ijncil ziju, liet uanmocidigcn ligt ra. i. liet eerst op den we^. Gr<)titore of kleinere prijken uit te declert aan hen, dis .o.-«n den openbaren vc;T hef nsewittot vtri'raaiitig b-Jdrugau, en mudr d''rgF:lykeu, (ff^el't diü'.rvonr o. a. eon ruiiidiiiidiiijj. Wtire ifi eeu inv!o«drijk M van ilo .loiviMigiug tot verfraaiing,'1 ik i;ju nog >uii j'tikel wilU'u giuii toopnaseu, u:iiu: lifl'ts'ritfien toe te dieuen aan hen, die met verkrac.h'ihg van alle \>fan\* vun .iuliooulieid,den openb-ivtjn.wcjf oiihcgii-inbiiar m^ken, door het daurstel!e;i'v.i!i .?if-ohiiwrtlij'{« aedrochk-n! Eu ik zou daü lersiond 'v.itoig'cüi'ii, «ra don ontwerper vau htt iuii> ;i:in liet Knu IH! :uiu duu lioek v;i>i htt lloorr.sch Ii'Op, de duiuiïtilirouvuii :vau te zotton, Mü i'ersto (en dus gaiiuge) -bssbafiing, voor het bouwen va.n (du arclütüCt woont' er /elf iu \) tijft woon huis! ? Op do plaats waar vroeger hot oudo arsenaal stand, isthans voor hen die* er van houden de in aan bouw zjjiide wcrkou reu» te böiicMigen ? veel te zien. Iu het midden van het daar verkregen terrein, komt, «venwijdijf aan de Krnidgi-ncht, eene struiit. De beide houkhuizen (zoo wil ik de beide geV.ouwen eens noemen), beloven at annstonda vcol. Aan do linkeriijda verrijst het niu a we gym nasium. Het schijnt pen flink gebouw te worden. .Voor zoo ver het gereed is, ziet het er, door het 'gebruik van oude steenen, niet aintrekkelyk uit, doch het zal ongetu ijfeld later bepleisterd worden. Indien ik-goed heb wanrgcnouieu, koiit het front aan de zijde der niouwu straat. Hot daartegen over komende ftthouwburg-gebouv^, krijgt zjin ingtvutf ? ann de zljdo van het Öchuitendiep. De ffeneew schouwburg-inrichting belooft een groote verbetering te zullen worden ? ik schort mQn óórdeel over de bijzonderheden van een on ander op, tot uien geheel gereed is. Misschien zou men ni\j dan van onbflbjkheid beschuldigen, 'met het oog op zoo vele slechtere scheppingen, die alhier in den loataten tgd verre zen z\jn. Dan antwoord ik dat het toch mQa doel niet zon kan mij met het otter onbeduidendste bezig te houden. Alleen wanneer iemand beweert iets geleverd to hebhen, zou ik ut beoordeel ing daarvan kunnen treden. La dit bijzondere ge val, geldt, dat de door *mQ bedoimschroefde-architcct eenmaal tot .Hd van den gemeenteraad werd aanbevolen, omdat bfl .. . architect is!. ... Ik hoop te gelegaocr tod in oen'mfiaer brieven eea min of meer uitvoerig betoog te leveren, om aan te toonen waarom ik het nieuwe woonhaa van onzen Burgemeester nit een zuiver architeo' tonisch oogpunt een vod heet. De vriondel^ke lezer gelieve dan zoo goed U zga niet te Tragen waarom ik niet liever da'villa, yan Jhr. van Swinderen of -ld. id. van oen hfer Diaekgreve tot bet onderwerp myaer kritiek bob geaenuo. Ik zei reeda dat ik zóó Tau niet afdalen kan. Ook zou de redactie van de JLmattrdaumur mjj beelict tot do orde roepen, wegens het opottbrea vaa «en hoefluuw kolom üarer «ottraat» ?*>&.... ?onbeduidendheid!? . ". -'. la de Intft. «hoodon ?rcrm^na.n» oa. Grotrinffir afd^eling van. u iHitartfiyfj^ ter MH toraönng T^n n^Tvhetdi. ik Tn '"f*^ *^ 4" ftiai gekomen, die m. L «leobto meerdere bekendheid noodlg beeft, <wa ? BB «?aifo teg*ntp*rt«ling«n van geleerde lui ? tot wdifia t«o «Hm, m prak^k t» «ordw «bracht. Ik bedoel b«t verw «rraieg- «n ventilatie mtèwa van «en alhier wonend gotsleltfko, pnter Jeen. ?. Volgena midö^eiltug, door den heer Jeea iu genoeipde ver^adsring geJiWD, d by vooraemoua orer »^jiie vindiug ewi bruoltute uit te go«en. Ik vind het duarom nwndrr ger-'Mt, nu reed* ov<:r zü" rysteoni iu bijzonderheden te treden. Wel durf ik wds m^ldeu, dat p-»ter J^en, volg«ii« uiÜ'i inzien, hrt vraagstuk van VvntJUUi op een voudige wüxo, o n belangrijke Schrede voorw.iarts heeit gebracht. Moge bjj cy«n duidel^k sclirjioen «Ujluj nioudcüi-gs xün idencu weet kvttbiiiir te inUftn, dun is xijii ovurwiriuinc zoker. Zoo dra ik 4e ge!«g«nheid dtvniHig acht, houu ik ovw deze en meerdere vmdiuK«m ? «lli» in hot praktische lev^u van toepassing ? van df.n nierkwitardigvn man. hl 't liyaonder uit tewqdeiv! Er soh^jiien uit oen wvteututappelgk oogpunt, Lo/;u-aien tegen hut ^y-t**ai VM l'ater Jwen t« ktiiiiieu wor'len aHigcin-ucht. S<Jii)«l'iur ntö^kbnud«nde bezwaren^ Ue wetiMinchup ml ziel i dun maar feven als dit b\j elko nieuwe ontdekkiug L'<tRchied i") nioe'en rhcrzicn" op da' punt, \vai.t A» beer J*4n lieeft dn on.'m«rtoot«liike prM$k op n\jn hxnd. Wa.-»r Muluju'i over de volks voe ding sprnk, was z\jn nntwinord op da «chooatto ix«evoeriii/cn van iniitixt^rii enz, !rt«!t«i»: -ia*ii«r 't volk ](jdt. tóch t'i-l)roltiTI' Xoo zal ook l'.iter Jei-u na elke tvdrin-friag t<>g- n xyn systeem küiinen Ztig'fon: Btn;wr hut voutileert tóch!" KSJIVfeT. .DAG EN NACHT." Voorstolling van 16 Mei. Avond nan avond mug. in do laatste roeien dngen, de Heer Prot ssioh weder v^'heuKen in ecu welgevulde Kdnl, hij het vertooneaderiiicuw». door hom gcmontecrdo oporctte in 3 hediiJTeti n.HDi- hof. fran.sch Le j>)>ir ft la nuit: woorden van Alhort van Loo eu Eogönc Tjnterrier, mnzick van Chiirtüs L»coeq. Ik w l hop«n dat de tal>jjko opkomst voor C 7 veroorzaakt wordt door do graucvollu ttionp- !e:i en de aangename muziek, die hier onze udelfi üintuiifeu komen prikkelen en slechts^ voor 1,7 door het groot welbehagen dat Vele lieden moet? vinden m het oanhuorrn van eitciijkc, zij 't cok bed-kte, toesjielinsjen op li.-iiiel^jko xijio vau het huwelijksleven. De bandelmg van dit znugspel ia door de dagbladen rerdo nl^cmeen hekend gemaakt. Het zij mij dus slechts vergund een ponr waar nemingen ter voorrtellinfr van Dinfdag li., in 't tuiddcute brengen. Over 't algemeen dan, zijnde rollen afgespeeld met het gemak, met de elasticiteit, wtflfee het. person««l der neeren Prot kenmerken* De heel1 Kreeft betoonde Bieb weer eeu komwk van Viy-1 verdienste, mnar bjj moef. zien wachten voor de godin der trivialiteit, waar bij nu en dan eeu nciyirtf lot. offerande voor schijnt t:.' gevoelen; do hoer Badermnn (de baroo) (een past) bezit ook wel vaardigheid, maar do jiiran klimmen en met de zilv»rk!eur der lokken neemt de stem ton noch in welluidendheid, noch in kracht, noch in welke andere goede hoedanigheid ook. Het or gaan des heerau Andrü scheen gewoim«n, t« hebbou cu hy epeolt. altijd 't zelfde, maar ? niet slecht. De heer Kelly had zich te woest gegri meerd, zonder soberheid; d« heer Brok dient zich, wanneer luj in den gswatinden ezddrijver, in 't derde bcdrfift eene vi'ouw ontdekt, vopczaraer te gedragen. Mevrouw Budcrmau van Byk zingt uitnemend, speelt-, elegant en schijnt ouvormoeibaar; mevrouw Bouwmeester voldeed eveneens; mejufvrouw Goersen bewoog zich ook met veel losheid, manr in de Jonge Hertog vervult zij een dankbaarder rol. Van do dcVoraticu hebben de heeren Prot allo eer en hij do keuze der kosiumen was men vor stelijk t« werk gcgnnn.'en meestal ook goschi^dkundig, hoewel b. v. dn hoed des heeren Kleeft slecht was gekozen en het reistoilet, van Mevrouw Bouwmeester wol trouwer de JKutrix van Pa rijs, dan enne Portugecscha baronesse van 15W zal hebben weergegeven. Er bevonl ;:icli ecu kleine schaar jongelieden in d» zruil, die door het teu toon spreiden vun hun weinige opvoeding en hunho knn>t om zich onfatsoenlijk te ifodrrtgea, het naiintkken van een drietal politie-ageuten zeer welkom deden zifn. Amst. 18 Mei 'S2. L. van DeijsaoL UIT DE KOTTERDAMSCnE TOONEELWERELD. Onweeilcghare bewijzen, dat te Rotterdam dat seizoen aanbreekt, wat uu eenmaal zomer ge noemd wordt, zyu ieder jaar de uuiikoudigiiigen dat het muziek-eorps der dd. scliuttery de concert eu in de Oliicioreu-tmcieteit in liet Vurk aanvangt, en dat bü vader Hoon iu de Place den Jiays liaa ht-t ZQiner Citti-chantaut geopcud wordt. VV'üuneer wij eenmaal in die periode zyugtkonieudut.iiii.il musici, die 'B wint ora in 't civiel wurkztmin i;i :i, des /'iiidagft en des Woensdags in uiiJi.nirc: kleediiig, het zwaard aan do zijde eu iiiiujitale houdiog langs 'g'heereuBti-alea zien gtuiii, denk etdan niet aan, ora de Rotterdammers nog mareen tooneel-voorstelliaff to lokken, teuzy eretu bü-oudere aanleiding toe besta. Ik heb dan uok geeu jjroutu verwachtingen van do zomer-campagne, die liet Nod. Toonvel hier gaat ondernemen. Hoe dat zy, of liever juut danrom was het .goed gezien van het Ned. Tooneel het publiek kennis te doeu maken, met Les Banttau, bet nieuwste tooueelwork van Eickmanu-Chatrian, waarmee ook do vereetfigiug haar zomer-c.tmpagno opent Uit den aard der zaak was ook hier belang* stelling gewekt voor een nieuw werk van de schij ven van VAmi Friii, dat hier stueds zoo'n uitst-ekonde vertolking gevonden heeft en nog viudt. . Het word hier Dinsdag vertoond door een ge zelschap, saamg .steld uit artiiten van vertcLilleude Pnrijsche théitres en vereenigd onder den naum van te compagnie franfaise. En die opvoering komt der vereaniging stellig ta goede, want zg behoeft niet te duchten, dan die van .haar artiaten zal achterstaan b\j di« der Franschen. Zeker zon elk gezelschap van elke andere na tionaliteit, dus bijeengebracht, een nog minder bevredigende vertooning hebben geleverd nit het oogpunt van aaneengesloten Muneaspel ea rol* vastheid; hun aangeboren eigenschappen voor het tooneel kwamen hen hier to stade, maar toch liet de vertooning veel té wenichen o ver; zij wa» beneden do waarde van het stuk. Iu weerwil daarvan had dit toch succee bü het vrfl talrijk publiek dat de eerste rangen bezette. Dat pleit voor het werk. Noch de intrigue, noch de ontwikkeling ztjn nieuw, maar het «tak boeit vooral. geloot ik, door de natuurujke ontwikkeling «tu dr karakter* tó alkn krachtig geteekoncT^n. Die inhoud il henna: Twee-broeden, die jaren achtereen in tweedracht «n baat leven omdat 40 vad«r aan hunner boven da ander ia aBn «del**! bevaordedd heeft; eft dier broeden baaft een kind; de eea» JMM Hantttm, d» bevoorrtchte, heelt «ea dochter Louiit Bmtttnt, dt ander Jacquet, ean so«n QttSrget. .Dia kinóWtn, grootgdiracht om elkaar te haten, bemiaaam elkaar, aanvaog onUwoat, Fotw Je wa bfl de» aaaTaqg la bat mioan. van dani ta**Srti^ TaBtJaajiC da in den mtden sehoolnmeter Flomue; «w gemoedeHJfc «gaar, vol Kdöe m botJuaü», tutajr toch kraohtig naoeg «m da*r flink op ieireden waar het loSdig is, ea d«M «ea krMMtt weerd te torefeei, wasvr dsA «fieen ndBiiHrfeMiiflsv k*n VÏ» dra <wk SMT Te»kJa*rb.i7d«t er mrt voortieWe «4jo beste krachten aan w Hier werd bet Teo<«e«tetd 4oor deo heer Martini wel toonde h#het .kewJrterte becnjpem ea ontwikkelden*} uuendaaTtel lift entfaMsk hem aan die bouhomie, die de» üauur teekenen. Kaast Florence is do figuur van ./ean Ximteti* die welke het meest genuaneeerd ii en dan ook den Jü-tfct het meest celefanheid g«eft tot genuaAoeerd spel De beer BarraL die d«ze rol vervulde, onderscheidde nch vooral na en dsn door *4jn stil spel, naar de totaal indruk van zfju optreden werd dikwüls versteord door z(jn onaang^oaam geluid eo door s^ja thea trale heweffingea. De daukbare rol van GtWffta Rtnttan was ia hnoden van den heer Lai-chw; wanneer rad sjieken, met vibreerende' stera en daerbtf bewegiugen van een schermmeester de eischen B|jn aan Uen jenne premier in dit stak te stellen, dan h««ft de heer Larochn aan die «isehen Hits'ekend Tpldnao. Vermo«del»k rijn dat do encUru echter «iet, en dan bracht hty van de rol ook niets terecht. Naast hem stond mlle Wikon ak Loui$e iïiinttmt. Die figuur ligt geheel boven haar umrlit; hoe paMief xo ook yjj. naa«t guroel is .toch nuk een xelcere mato ra:t wilskrachtnoodig om dat karakter juist te teekenen. Oviir het g«hoel h-«ft de keunismaVino: mei lei Eon t ia v voldaan ; de optoerini; z#I\o miader. Dat k«n niet ander» dan do ttotterd«m*cho nfd<M*Jing van het Ned, Tooneel ten goede komen. I,o Gras zorgt voor de vertaling. Rotterdam, IL V. P. 11 Mei 1882. TOT DE ?TOOSEELQL'^STIfT. DA oorb.iarhciil van hetkUwsiekospreekwoord: nSchoputnakcr, hou je by ju kent," is zelden dui delijker uitgekoihen dan in do rol, waarmee müno vrienden vau den Tt/d zich iu de behandeling van het boren aangeduide onderwerp Iwlast hebben. Ik zal niet uit een uieuw resumé *an het debat nog nader in het 007 doen springen, met welk een g*d*loze lichtvanrdigheid ïjj iu dit sceraaugelrgen belang zyn opgetreden. Ik bepaal tuy er too daar ecu nieuw voorbeeld van by te breijgen, ten gerieve en believo der colteclionnetirs. Een welweenende X. neemt in den Tyd van 18 Mei het woord. Hij zegt, dat het tooneel in zieh-zelf niet afkeurenswaardig ia; maar vraagt, of het, toimeel ,zooals het hedendaags be staat'' aan do ware ?verei-chttn voldoet" en een .schuldeloos en verheven vermaak aanbiedt." Om het audwoord op die vraag te verkrygen, wendt hij zich t»t Dilderdyk en verbindt den naam van den dichter der Verlnatijfinjj en der Bloem t jen s aan een negental vaersregels, die de veroordee ling inhouden van het schouwtooncel. gelijk do' EchrijTer van de strofe zich voorstelt, dat het was ten KJjmin tüUe. Hierop laat du -Heer X. de v)".ï>' TO'gén: ?Zou Bilderoftjk, als hij thans no;^ IsViTic, guus'iger over het hedendaagsch tooneel hebben gedacht. ?" I>us een oordeel, ontleend aan een hoek ver schenen in 1805, aialuitspiviukdoenovtrtoestaüdeii van drie quart eeuw liitsr! Maar wij moeten nog verder te-rug dan 1S05. De auteur van Sauluit toch (eigenlijk: ?do Bekeoriag van Saulus"), die als de vervaardiger dec aangehaalde haisbakken strofe door Cilderdy'c wordt opgegeven, is geen ?toenmalig tooneelspeldichtet", zoo als X. meent; maar, boeg eu en droog, de Heer Claas Bruin, een amaterüamseh mönnifltjen, geboren 21) Februari 1671, overleden 28 Dec 1732. Wij raken du? ver genoeg van huis... Of is er nog een andere Saultts? ? In allen geval niet van na de omwenteling van -95. (IK* Sttul van Eiarbax was inlS05 nog niet geschreven;) En lifden, die zóó polemizesrcn, klagen, dat een ander ?het spoor bijster wordt". Wat, voor 't overige, Bilderdijks ?prachtig ver»" betref»-, wnar de Heer X. vau ophaalt, ? dt> vader had beter gedaan dit nooit, te .scliryveii: hy werpt, onder anderen, op de Koninirnnen in het Uuia vau Bourbon de onverdiende blaam zich met den een of anderen ?verworpen Jood" t« hohHnn afgegeven, en brengt dus een hoogst onhandigen en on; ech'vaardigen slig toe nnu bet verschijnsel der lejjit|miteit, dat hem anders zoo dierbaar is. Zou hy nau de d«ugd vau Willemiju (riin béte noire) getwijfeld hebbon? Ik mnük van deze gel-geuh^id gobmik, om eou paar drukfouten in mijn jongste tooneeivcrslag to-rccht te hrcugen. Ik had geschreven, dut i»<! Jtnirfix vier nfrcc» (doorzichteu) aanbiedt; t«r drukkerij maakte men er piï'ces van. De laatst o rev^zia ouvntt'e, behalve het woord jjereés, ook nog den waren naam van Ilugo Borger: h\j heet Ilugo Luhliuer en is geboreu 22 April 184Ü. 19 Mei '82. Alb. Th. DE NIEUWE ORKESTEN. R-eds in uns vorig nummer mankten wy met, 6an kort woord melding van het optreden der MVi ro-.-nigde Tuonkuustenarcn"; thans, uu door dc-.u luaatauiiiipplj, evrnals door de nOri\estvereeu g. ij{" ie ds meoiUerc uitvoeringen zyn ijegeveii, aedteu wy het oogeublik gekomen een ctin^ü^iLl meer uifgebreid oordeel uit te spreken over'da vorrichtingen der beide orkeüten. Di> ?Ürkedtverooiii^iufï" «tuat onder directie van dtu Keur W. Stunijiff; zij geeft hare uttVoering.-u in het Palcis voor Volksvlijt eu beeft deu lieer Joh. M. Cocnen tor kapelmeester en de Hcei-en Jos. Cremeren W. Ees tot orkest meester» geüugageerd. Verder staan de Ueeren Bosmans, cellist, Van DQk, huhoist, Oahm«n, fluitist, en?.. enz. .aan het hoofd der lessenaars voor de ver schillende instrumenten, terwijl het geheelu orkest uit ongeveer tuchtig man bestaat. Men ziet dos dat met zulk een orkest voor Am sterdam kts zeer buitengewoons tot stand kau gebracht worden. ; . Of het eerste concert, dat door de Orkestvereeuiging gegeven werd, kon men dan ook etgenohappen bespeuren, die vroeger slechts Dg eeu Oaecilia-orkew 'werden waargenomen. De onge meen dikke en milde klank der violen maakte iu Schumann's eerste symphonie reeds eea grooteu indruk. Bekent men daarbQ de afgerondheid en duidalijkhdid der alten en cello's, benevens de zuiver heid der blaasinstrumenten, dan cal men begrij pen dat een schoon geheel verkregen werd. Om der volledigheid» wille stippen wn aan dat het rhythnische figuor uit het eerste Allegro benevens de inzet der strijkinstrumenten in de Finaio niet ah^d geluk was. BV het tweede concert was echter weinig meer van ongelijkheid te be speuren en wij houden ons overtuigd dat die geheel sal verdwijnen, als de leden van het orkest ouderling meer aan elkander en MUI d-* voortreffelijke directie van den Heer Coenea z$u gewend geraakt. De ouverture» Rienti vau Wagner, GuiUaume TM vanEossini, de bekende Serenadt voor strijkorkest met violoncel-eoto van Volkmann en eene phantasie op motieven wt Euryanthe van Weber waren de overig» nmmnen van OA prograiaina* Ia de Riettti had het koper gelefenheid om wi te mouten; in da (hüllaume Teil Kwamen de hobo» en dariaettoüsteB goed ott; d» pbanteeie Van Weber, door Joh. H. Coenen «eamngeerd, bood dan Heeren Boamaaa aa En een waren triomf aan, «n ia de Serenade tan, Velkmaa -voozat Jtoodan da' bezoeker» der tt*> ?Uk* ' opnoerten bemerken welk ean. talentvol In aabaerlu^f jteaeaMn de acer goede bettand4eel*a, waarüft^iet orkeet il aaamgesteld «n de Toortr«8ë&Aw lauliat, waaroader het aQne uitvoe ringva fearV«iffaa »S ièTarwachtin^kowterea dat bet eerlang en felste bjn sal kunnen worden getteld méVde erkeêtea uit de groote hoofdsteden Wtf aeateo bet eohter aiet oogopast de aandackt te vettigen «o de eaiuemtelïing dei protzraatBu'i. Zou bet nit* wencheiyk a|Jn 4e menigvttlalfe orgeUolo'i langaamerbaud aektetwege te laten ea tlachte van tqd tot ty<l eeae vooriraoht van degelijke orgelmuziek to doea plaat* vinden; daardoor zou de lieer De Pauw zieh kaaaen doen kennen als degelijk kunstenaar en zou hg aiet behoeven te grepen naar b. v. eene «eene nit tfagaer'e Taanhltuer. De ?Yereenigde Toonkunstenaren" geven hunne nHToerinajen ia ?Haiion fitrouckon^ en eUaa, looab ia ani vorig nummer reed* U mede gedeeld', onder leiding vaa den Berlünerhen musi cus Hernann Tbadewaldt Al* concartraeester rangeert de beer Hofmeester, ter*yi de beer Weaemever aan het hoofd der cello'* ttaat e:ide heer Scnoemaa de euste fluit i*. liet nbeele orkeat bestaat uit 43 personen. Men ziet dus dat men niet van dit orke*t kau ver wachten, hetgeen inea van het eent besprokene maff vorderen. Oad*r dn vele programma1* die reed* zfln ten gehoore gebracht, lokt on* dat van 16 Mei bet nee*te uit tot eene bespreking. De ouverture NaehkliHfft ton Ossian van Gade, Leatiort van B*ethoren en Tannlulufer van Wagr.er, de tweede symphohie van Beethoven, het Scherzo uit «eadelrsohns SommernacUt(raum en verder e^nige compoütiën van Taub«rtenden directeur Thadewaldt, loggen een tchitterend getuigeni* af van den kunitain der «ameusteller» van het programma. Than* reeds mag ook dit orkest bogen op ver schillende goede eigenschappen. In de eerste pliiats on oen goeden klank; vooral in de Tannhauaer-ourerturo kon men bcraerkon dat het koper, htt welk zooveel bijdraagt tot bevordeting van een goed klankgehalte, in uitmuntende en geroutineerde handen berust. Doch ook in de Symphoaie en de overige or kestwerken, voldoden do blaasinstrumenten over het geheel bjjzonder goed. De streek der violen moet nog meer aan gelykheid on zuiverheid winnen, terwHl de cello'* en alten noodzakelijk moeten versterkt worden. De Heer Thadewaldt gaf blijk volkomen op £$n orkcut te kunnen vertrouwen; met vaste, z«kere hand wist hij zijn korps to Ic-iden. Of bq het feu satire bezit, dat vtij in onze bekende Hollandsche specialiteiten in hunne quahteit al* directeur b-wonderen, meenen wy vooralsnog te moeten betwijfelen. H^ is echter, gelooven wij, wel de man, die een orkest cp eene goede hoogte kan brengen, zoodat de keuze van de ?Yereenigde Toonknnstecaren" in dit opzicht wo> to pnjzen valt. Over zün talent als componist willen -w)j liever ons oordeel bewaren, totdat een meer" omvangrijk noramer is uitgevoerd. In das RtttJtsflder Spltittx beoft de Heer Thadewaldt een motief gebruikt, dat niet origineel, doch goed doorgewerkt is overigens kunnen wy nu reeds constateeren dat de componist schoone klankeffecten weet aan te wenden. Met recht dus mogen wjj zeggen dat de orkestquaestie eene zeer bevredigende oplo&ing gevon den beeft. Amsterdam heeft voor zijne iwce ont bonden orkesten er tweo in do plaats gekregen, waarvan het eene voor grooto doeleinden uitmun tend geschikt 18, terwyl het nndere voor uitvoe- . ringen op minder groote schaal veel «enot kan verschaffen aan den crnttigen mttzfokliefnebber. Onze welgemeende wensch is dat het beiden korpsen niet aan den noodigen, krachtigen steun moge ontbreken. In Art i et Aroiciliae is gednrersde cc-nige dogen een op ? ... dier zonderlinge ntituariafurecflen aan wier en schoonheid 7,ich de schilders nit de luchtfctieken nog weinig waagd?n. Dr. Ö^terley is dan ook een Noor, het is door bemiddeling van den consul van Zweden en Noorwegen, dat zijn stuk Jiicr poplar.tst is; j-ijn n«n.m is op de tfiitoonsteilingezi d-n- zuidelijker landen nog niet bekend, hetcrcen niet belet dat werk een grootschen indruk tnaakt cu ge tuigenis geeft, van eeu zeer wezenlek talent. PitntJiêon. -Twee staks vau demuursohiiderij n in het Fnnthton te Furgs zyn iveder afgemaakt en ter bezichtiging gesteld. liet «-ene. in'vier vakken, ia van Jeau Paul Liturcnt eu heeft tot onderwerp den Dood eti de Ksmehwirt v»u fiat Genoyeva. Het andere, waarvan nog slecht* een gedeelte zichtbaar is, stelt een proces.-!! voor mar h«t graf vau deze zelfde heiligo, iu dsu tijd van Karel VUL ,-; Eolhschüd. Barou Charles Meijer dallolhwhild laat van zqn prachtigt) collectie kunstwerken, dio zelfs onder die zijner familieleden uitblinkt, «eu cntulogus maken, geïllustreerd en zoo kystb.iar mogelijk uitgeven. Hét bock zal uict in den hiittdel kooien, maar de musea en kuiiits holen zullen er exempliu-cu van ontvangen. Mcilaillts. Na do cchilderjjen, de aquarellen en do otaen komen ook de pcnninKen, munten en medailles langzaraurhand tot huitvnspoi i pro nrjjzon. Op de verkonping van Fillon i» zc'i'j 7J&50 francs betaald voor oene medaille van Sigismond Malatesta, door Pis.vicllo'gcgraveercl. De heer Hess te Frankfort werd eigenaar. Deze kostbaarheden hebben nog voor, dat men ze aU collier om den hals kan dragen en op (hè wy*a de FranWbrter bankiersvrouwen esco tentoonitclling van haar rykdom kunnen geven. Schliemaitn. Sedert l Maart is dr. Schliemann weer in het land van Troje aan het opgraven. 11^ schrijft naar Doitsehland, om de courantenberichten, ah zoude tusschen hem en do Oriekuche regeering geschillen t$n gerezin, tc^cn te spre ken; ?hu is steeds met hoer op den besten \oct en hoopt het tot «Qn dood te blüren." Zgn nieuwj franeche catalogus, waarvan luj aiui het ministerie te Athene, om. te verkoopen ten 'behoeve v»« het museum te Mycen'e, 30w) gehouden eicmrilaren met keunge kaart van de auropplfc- te Jlycens ten geschenke gegeven heeil, komt natajirlijc overeen met de nieuwe nummering vaii het tuuseaaa. Sehliemann werkt in Troje op reusachtige schaal; h^f heeft thans 123 man en een anK.tal paarden aan 't werk. Uq is nu bezig het geheel» ofergebleven gedeelte van aigentlük Troje. (IL'ss*rük) nit tó graven, ook bet groote theater en aal dan ba het 'aeolische Dion 250 schachten intun boren, om zich nauwkeurig met de onderaanliche) grondlagen kiekend te maken, liet leren in d» groeven, met den voortdorundeu Jj*kouden noordowind, die hem en de arbeiders het stof steods in de «ogen blaast, wordt door hen ah ondragoUjk beWhnveo. De kasten der opgraving zijn weer daa 400 mark daags. . Dideroi. De minister tan Openbaar Oaderw^i heeft dam heer Maoriee Tewnoiix belast m»t het 4oen van eeu oadenoek naar de talrijke bau> ?eÜftèB Tan Dkïetet die meu weet dei in Rus* land moeten bestaan, oMthet oog op eene u.t^ vanwege da P-^dge-' mevr ?elda "en niet deele fdit iio> > vrisn» rykgc? tegen texonde et licht htcon Dit d pu" toen, dat f"* e werd ren ba J*1-4" (twen. ; vcrftnJ«n frisom ve' er niet eu der Tsleten B hoed,. tn eeue -<e band tnddocti -*>. Uejehcelex' t of hd .-. Wil i gnomen i ' koster It den . «,Cm de ;iu het plaatst . Ier dat ;cu zal m perfag za irled .Cood 'f* n\, ? j komt al ooit ># weet jmiuera .??cu, en ivallig: ? f a hem .ich, er iu den ligh , man s)ts ge tls dit ?heimit van mzeh it hot want 9emaL a daoi ysainen . ieder la kini^ 'een t'e nkt.hy. l ??i