Historisch Archief 1877-1940
. i?
l * J
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOORNEDKRLAND.
No, 256
OLWVKIIILII1VJDE.
'
. VERKEERDE MIDDELEN.
Zie /hutte/o», Ifri»»&J*W<«f van Dinsdag
9 Jfei 1883.
Zoo'«r iets is dat mij vralgt, dan is het wel de
hetomWgscho wijze vnn taken te befoogen, door
lu-t volgende middel vol trouwcloosheid... indien
het niet vol oukundo zy (en in dit laatste geval
?waarom swtfgt men dan niet liever?) om,
«prekende vnn den ««n of onderen schrijver,
ueebta de nrttc woorden agner volzinnen onn te
halen, en do slotsom van alles, fa morale de la
fabte, achterwege f» Uten.
Immer*, \y;\t is hiervan het resultaat? Dat dn
groot e rncivgle, nis aan do hand vnn zulk een
onwaar bcoordeolaar, eon verkeerden blik leert
?werpen op persenen on zaken, en vonnissen
giwt vflleu die niot alleen vnn onwetendheid
ifotnin«n, tuaartevons onrechtvaardig, onverdiend zijn.
Kn meer dan ooit misschien, werd die «vgeriiis
in mij verlevendigd bij het loiron van Henry Ilavard's
einde van ;Üet J«vcn te Purys."
Ik meen het hier niet de plaats om aan te
voeren -waarom do door hem Verguisde fransche
dichter mg" lief is: Alfrod de Mussvt heeft reeds
in talloozc gemoedoren die bewondering verwor
ven wnnrop hij iianspmnk hooft, en zal het oven
goed tv)* onze grootu Remhrandt vooralsnog wel
buiten do toegevendheid"' vau mannen als den
heer Ilavard kunnen stellen.
Maar het mug niet gezegd worden, dat een
'Franschman ons iet* omtrent ren der grootste
zangen der eeuw komt wijsmaken, en er geen
Hollander de pen op zou vatten om te tponen
dat wjj heter weten... bovenal om hen, die tijd
noch gelegenheid hebben de zaak to doorpeilen,
te wanptchuwen niet op eulke gronden to
veroordeelen.
Me1. Alfred de Musset als niemch" heeft het
lezend publiek niets te maken, en of liij nl ge
goocheld mag hebben of zelfs niet zelden door
alcohol beneveld was, het doet nieia af nan zyn
genie. Niet of het Homo sura," jn gulden dan wel
Moedige letteren boven zyn leven pepln»tst moet
worden, maar nlleen het gebulte van zijn genie
is do zaak zijner lezers.
Wij zullen dus geheel ter zijde laten of de
lie'den, die tot woordspelingen aanleiding gaven,
Musset, wanneer hij daarvan gebruik maakte,
onverdragelgk vonden, zoowe_l als de vraag of
Vict»r Ilngo werkelijk tot de kleingeestigheid zou
afgedaald &ijn ter wille vnn zulk eene nietigheid
eene levenslange rancune te voeden, noch min
der er b(j stilstaan om te betwijfelen of :1« man,
dio zetf zoo tallooze Wespensteksu" ronddeelde,
niqt tegen eene aardigheid zou kunnen... dat
alles bekommert ons weinig.
Maar het is ons gan*ch anders te moede wan
neer wij nogmaals do blikken laten gaan over de
uit zijne werken aangehaalde woorden.
Vooreerst wordt beweerd dat, Mns;et geen
dichter der j?ugd zoude zijn; en schouderop
halend hebben wij ons afgevraagd of hij dan de
zanger van den ouderdom zou wezen, de man
die nu eens als in volle aanbidding voor het
altaar der liefde nederzinkt en hanr in de kuisclite
vormen schildert, om dan weder in stoute,
machtige taal hare afwijkingen te schetsen.
Is de schrijver van Cnrmo»ine, van Une bonne
brti'ne," van .Barborine," een vermetele die
de liefde laakt?
Naar w(j vermeenen kan dat nimmer ernst
geweest zijn bij. den dichter van:
»T«» o» dan* l«.«srca«il vont tomber en ponwlèro,
Ta mémolre, ton uom, U glolro vont périr.
Hals non pM ton amour, al ton amcmr t'eat chère,
Ton dme est immortello, et va »'en souvenir,"
of wal van:
Auprcg d'Qno Infldèls
Qntnd ton illnilon n'tnralt dure qa'an jour,
N'outrigo p»« co junr lorsquo tu jiurlos d'elle |
BI tn VCTU ótro »imó rospoute ton amour.
Si I'offort ent trap grand pon^ la faibloaso hnnuine
Do purdonnor lei muil qnl nous vloanent <l'»utrut,
Epargno-tol du rnoins Ie tonrment do la hiine;
A défaut do pardon l»ls«e r«nir l'oubli.
Les mort» dorment en piix dans Ie aoin de la terra;
Ainsi doirent donair 1101* sentimenta tclnta,
Cofl roliiinos da camr out aössj leur poussióra;
Bar loon roste» ucréi ne portons pis les malus,"
va der volgende woorden:
Carar confló d'aaiortame et qai Vos era ferme,
Aime, et ta ronaitras; faia tol flotir ponr clore.
H faut aimer sani ceuo aprés nvuir aimél
of ten slot l e dezer uitnemende regelen:
.Pols elle l'ndmiralt aroo un doui soorlre
Comme elle» font toxijours. Quolle femme n'admirt
Ce qti'eUe aimo ei quel tront peut-ollo pfufurcir
A celui que *e* JTSHÏne ponvent roncontrer
Ban» aa voller de pleora?...."
Men zal mfj wellicht van uitvoerigheid beschul
digen, (toch wanner het de eer geldt van een
dier grootsche geesten die oca zijn voorgegaan,
en in wier schaduw het den heer Uavard zoo min
*ls scbrjjver dezes volgens allo waarsdiijtiüjkhfeid
ooit gegeven zal zijn te staan, dan voegt iu.t on»
niet iiitt zestien lui daarheen gegrepen i-e^olijus
dou roeiu van eene louzengestdltB nf te Iirckeii,
d»4i müet hot op meer dun loste schroeven zijn
dat men zijne stallingen plaatst.
Wy, dia weinig genegen zijn, zelfs Musset'»
,y»let do chambiV te wezeu on nog minder als
vrienden diezelfde rol pp p n.i te nemen, nl moge
het den grootcn mannen in do wereld slcchtn al
te dikwyJ» voorkomen, dat viienden (!) hun
der' gelyke dieosten bewijzen -r wij vragen uns
onwiHfrkeurijj wf « of het den gclii-yvir van bet
L«ven te PiiryB," ernst geweest knn zijn toen hij
Musset, in da doorhem aangohnnlde u-oorden uit
PoHia,"'van spot tegnnoyf-r den ouderdom be
schuldigt, Nergens wellicht treft men grooter
?rnst aan; reen, hy beeft hier*alleen een zeker
soort vieillards" op het oog; mannen als Onorio
Luigi thans i«r als Valti eenmaal zal wezen; gèeu
waardig beeld al» zfy'n giyze i$tro?zi.
Miwvr u ij gaau.vcida-eu.wtt vragen: iihttccn
gndsloorhenmar," do man dio l'Espbir en Dien
heeft geschreven, die in zijne Lettre u Lauiurtuio"
«egt:
Tn respect»» Ie mat &tt par. Ia ProvlJonce,
Tn Ie laisses passer «t to crota a ton Dlon.
Qaelqn'll «olt^o'o»» Ie mien.; lln'est pao cleax crojances,
Jo D« ?»!» pas foq nom, j'ai regardó 'los cioux;
J» sala qn'iis aont a Lol, Jo saU qn'ils sont immenses
Ei ?que rimm«n°slt« no pent paa utro i dato.
die «preekt in y^ue Nuit de mai":
. Lliorbo, qao je tonlals arracuor de ce Hen, ? '
C'est ton ulairetü; ta donlenr «l a Dien.
Qnel nn« solt Ie aoad qao ta jennesae endnre,
L»U*c-U a' larcir, cetto aalnt» blosirar»,
Qoo las nolrs aéFapblns Vont faite aa fond da coDar;
BUn ne BOOS rend si grands qu'nne (randt douleor.
die zong:
«et co qne dit l'athóo
En dcplt do tno* «OUD Jo ne pols l'éeouter."
en in hetzelfde gedicht sprak:
Venei, rbétear» palens, maitrei de la sclenco,
Croyoi-mol, la priére «it nn ori d'eiptrance!
P«ar qaa Dien nons répondo. adrewons-nons a Int.
11 eatjoato, U est bon; «ans donto U tons pirdoaue,
Toiu TOUS arec aonffert, Ie reste est oubllu.
BI >« olel e*t dé«»rt non* n'offenson» per»onn«;
BI quelqu'nn nons entend, qa'U nous pronno «npltlól
Kent hij geen ernst, do zanger van la Mali*
bran," dat reine, groottcho dichtstnk, hetwelk
neW zijn eerbied voor een heilig vrouwenbeeld
en da kun»t teruggeeft. Ij htf uechta een lothol,
d» nwa dia uitriep:
Jours de travail, senls Jonrs oo j'ai T^oa,
O trols Ibla chi'ro solitudet
Pion solt Iou6, j'y aula dono rerena,
A ce ri*u cabinol d'utudel
En nu het grootste p uut: Alfrod de Musset
zoude een eer in zijn ongeloof stellen, immers,
?oo zegt de beer Bavard, song hu:
J» *? eroit pa», a Ckrltl, & ta ptirolt tainl»
Je tuit rmH trof tard dam HH niOHda trof
Dorh de eerlijkheid had gevorderd of wel die
woorden te laten rusten, uit vrocze dnt m on *c
all ecu heiligschennis, op zon vntten, of wel er
de onmiddellyk daarop volgcudu regelen b\j te
voegen (ofschoon dau de gansche stelling van
den heer llavord in duigcu waro govalleu); luister
slechts:
Je ne orola pas, o Cïiritt, s> ta parole saintu
Je suis Tenu trop tard dan* un monde trup vlonx.
t)'un «ièrlo san* dooit n»it »n sióclo sina craiato;
I-e» coiuèto» dn nütre out d/'pvuplu los cionx.
MainlAiiant Ie hasard prouivno au sein oa uuibros
Do leur» illusions les romulv* n'voi'.ló»;
L'esprit des temp» pasnv*, errant uur Icurs dócombres,
Jottu ait goofl'ro ctvmcl to» augvv mutilóa.
Lo» cluiu da Golyolh» to tootiBQtieut a pcino;
HÜUS ton J i vin toruboan lo «M o'out dóroliti:
Ta glolro est morte, 6 Cbrlttl et anr no>i i'roli d'übèno
Ton oadaTro eólcsto on poussü'ro out to»iVM
Eb blenl qii'U soit parmis il'c.i bai-wr la iwn*»ivro
Au mtiins ervdulo enfant do co suVlo HUI» f»l,
Et d» pleuror, ó Clirint, sur octto froiJ
turreQai vivait de ta mort «t qui mourra aana tuiC
Is dit een eer stellen in zijn ongeloof, of wel
eeu wiinhoonskrcet vol bewoudciiug voor den
Christus?
En zoo do heor Ilavard hem tot profeet van
het «theïsme wil verheffen, hoe verklaart, liij dan
den beerlijken trotscheu annval op Voltuiro i
dat zelfde gediuht van «Rolla."
Dorn-tn content, Voltairc, ot ton bUKnix aourir»
Voltijj'u-i-U cncur sur los os lU'olmriit1»'t
Tun nióclo utait, dit-on, trop jeune pour to lira;
Lo uutro duit te plairo, et te* tiar.inica sotit uéa.
Il est toiubu sur nou», eet i-Jifit'o imnionxc
Qao do tcs Urges tuiln.i ta B.ipais Buit et jour.
L» Mort ilevoit t'attendre avcc iinpatk-nc'o.
Pendant quitro-vin^ts aiia que tu lui lit la cour;
Vous dovcz vons aimer d'un infcrnal amoar.
Ne qaithui-tn jsm.'vU la cnuclio nuptiiila
Ou voos ruan ombnwscz dans les vors Jn tombona,
Puur t'on lülor tuut soul promcnor tou front pilo.
Dans un cloitro ilóucrt ou dans un vioux clütoau?
«Juo to iliacnt alora tous ces jrranJi cprpa saus vi*,
Ce» niura «ilrncioux, ces autola dóaolóa,
Quo pour l'i'tarnitO ton sonTtlo a dspcnpK'»?
Qae to disont lei croix? Quo tn dit Ie Mrssie?
Oh! salguo-t-il eneor, quand, pour lo düi-loaer
Sur ton arbto trombUnt, cumme uno tictir flótrio
Ton spectra J»ns-U nuic roriom lo uocuticr?
Crois'tu tl tAUaiüu Jijuomont accouipllc,
Et commo VEtornol, il 1% cróalion,
Trouves-tüque c'ent Mon ut quo ton trnvro ost bon?
Is hij een apostel van het ongeloof, of welzijn
ergste vijand, de man die zegt, in zijn bloedige
ironie:
Et qao nous rctto-t-11 * nons, les délcides?
Poiir qul travaUllez-vons, di>niolia«(>ura »tnpMe«,
Xioriiquo TOU8 diaiti-quloz lo Christt uur aun untelf
Quo Tonlloz-vous aomer sur Bit célesto tombe,
QUiiml vras jcticz «u vont la snntflantc eo'ombo
Qui tomfoo en tüurnoyant dan» l'ahicia i'tPrnol?
Vona vonliez ptHrir l'homnio 4 vutre fttutuinii;;
Vims vonliez fairo unmoado; eli bion.TiHwl'ilvoz fait;
Votre monde »»t supurbf, et votro hoinrau ostpnrfaill
Le» iiionU aont nirelós, la plaino ent t-lairüio;
YoUs avoJi eagem«nt taillo l'arbro de rie;
Toot eat blcn balayüsur vos cliDraii!» d.< for,
Tont eat grand, tout eit btan, mals on hiiinrt dan votro air.
YOUB y faitoa vibrer de aublim» paroloa;
r,)l« fluttcnt an loln dan les vi'nts cmpoatci.
Ellea ont branlédo tcrriblca idolca;
Hola les oiseanx da cicl on «ont cpoavantcs.
L'b^-pocrieio eat ntorte, oti no crolt plus anx prótres,
Mais la Tortm ae meurt, on no croit plas IJibu;
Le noble n'oit plus fier du eanjj do sas aucótroi,
MaiH il lo proatltno au fond d'un nuiUYaiülicu.
On ne mutilo plus la pensee et la Bwno,
On a nüs aa plein vent 1'iutcUlgencc linmaino;
Mals lo ponplo roudra dos 'combats de tiuireiu.
Qnand on est panvra et tier, quand mi ent rioho et tristo,
On n'ent plas ansez ion y°ur ne fairo travpista,
Mais on fait commo E^cuu^so, on allnmq un rüchaud.
Kn hiermede eiudigéu \vy onze oitAtif», of wij
zouden vroazeu te huig te worden; en het ia ons
genoeg den heer Ilavard te bewijzen, dat elk
genie, hel zij op Ilollftiidschen of op vreemden
bodem ontsproten, ons to heilig ia om het met
lichtviiardi'gheifl te voroordeelen; en dut men
hun werken allerminst verkeerdelijk veroordeclen
of raadplegen mag. Het yongt der Seine evengoed
ah der Menvede te zwügen b(j de hcriunvrmg
aan don doodcrenden waterval te Schaffhausen
aan den Rhijn. En wy wouschtcn alleen te be
wijzen dat noch da heer Ilavard noch wy ooit
gei echt ij? d zouden zün den schrijver \&n la
Conlession d'uu etifiuit dn siiclü," oj) losse gronden,
op zestien losse regeltjes wier vervolg heel
anders luidt, te veroordeel en. Immers het zijn
enkel dwergen die zich aan ueu reus vergrijpen.
Claudius.
JLes Pensees iT une Reine, Pr
face par Lottii Ulbach.
Paris '1832.
Onwillekeurig grijpt men met meer dn n gewone
nieuwsgierigheid naar een boekt ulü'lueu we'
ceu kouiuxkkroou het hooi'd «k-s chiijveia
en hue vetl to meer nog alïdu auteur euJic v
is. Pensee* if une Iteine, lesten wij op Ucn tittl
i*n de vraag rij»t bij ou» op, wat w wel xou
onigaan iu. lift liuofd en Let hart ceapr viouw -^i>'>
lioag grpUatet, dat een diepo klooi' laar t>ckuidt
van het levvu cu mrijdvu der gt-wuiie atervclnigHn.
JJctt htuir hoog» po«;tio banr niet belet hc-ufl hut
ware lnven in züu vollen omvang-to leciou
k«i,uen, bHWijzeu fam gcduchiun vnn de koniugiii
van Ruuieniü, eene geboren prinses von Wi-il.
Dezo bundel is niet haar enistüpennevruuht, die
het licht ziet Ken deeltjo gedichten oudei1 den
jjseudoiiiem Carintn Sylva uitgegeven, \viin voor
afgegaan. Aan des bi«eren Ulbiicli's onbükcndheid
met de Duitrehe tau-J, zu'n wy do uitgave der
L'cnsiti verschuldigd. Toen Ju) bij een liewock,
aan du residentie van het Rnmeentche koiiiugimaar
gein-acht, zyn sj yt uitdiukte, de Duitsehe
gt'dichtfn der koningin niet te kunnen genieten, deeKJe
een der hovelingen hem mede, dat de vorktin ook
iu het Fransen schreef; Uaurom werd Item aan
geraden te vragen haar album ?to mogen -inzien.
Welwillend werd dit verzoek toegestunn, jn, do
heer Ulbach kroeg zelfs een copie medo naar
l'al'ijc. Aan dat nlbum aü'n d» thana door dendrnk
verspreide gedacUen ontleend. Het is een genot,
hfct keurig uitgegeven on met i-on portret dar
hchrijffter versierde boekje te doorbladeren. Niet
dat al de hier neergeschreven denkbeelden door
hun nieuwheid uitblinken; integendeel,rommifen
en hoe kon htt andera? ? zyn reeds vroeger
nitgoiproktn, al is het kleed, \\aariu x\j nu ge
buid ijn, nieuw. Telkens echter wordt onze
oondacht geboeid en ons nadenken opgewekt door
de enno ot andere heerlyke geduchte, wior juist
heid w(j gevoelen, ofachoou xy' ons; nog nooit hel
der voor den geest is getreden. Uit deze blade
ren spreekt eeuo ernstige, weemoedige, soms bit
tere «lemming. Trouwotis de talentvolle vrouw,
cli; ze neéracnreef, heeft ruim haar aandeel gehad
van 's Uveus smart, en deie bundel gedachten
draagt, daarvan de sporen. Niemand evenwel zal
het uookjfl onvoldaan ter z\jde leggen.
' Urn dit te bewyzea tchrijf ik ten statte eenige
der Ptwséta hier af:
La femme- doit wbir l'nmour, souffrir ponr
enfonter, partuger vos soucis, cOnduire votre
maison, lever votre familie, tre jolie et aimable
par-detsu* Ie marchó. Que disicz-row donc de
sa ftibleise, tont a l'heure 't
La femme ptrdue no voit dam l» femme bon
net* quW miroir qui Int uioutt-o se$ rides: clla
YondrftiMo Iriscr d'w rngo.
Ui o l>èU» i^uj scufl';o chcix-he b solituuV Iln'y
ft quo J'uomu-o qui uiaie & f»ire parado memo do
M soufirncc.
L» vte eat «n a. * ilivus Jcqucl on roste trop
souvent dilettante. Pour i'nsttir maitre, U faut
verser Ie sang du coeur.
Les cbovcux blaucs sont 1«3 poiutes d' ucume
qui couvront inef nj iüs la tt-n:p6te.
A force de viv;-c, on nrrivo !\ craindre memo
Ie cie', comme U douutJre et Iu plus cruolle
dóctption.
Uu muuvais romaa rüvcilla les seiis; an bon
roman la couscioiice.
La contradiolion aiitme la eonverution ; voilïi
pourquoi les Cours sunt si unuuycuau^.
U n secret e»t comniB un troui vutro h;»bit : plus
vous vouK'z Ie cavhur, plus voos lo montrvz.
W. P. C. K.
De »tad Gciiuve i» vooi bestemd om
te ontvang»». Thans heeft een zekero
Min. Strccken a» u do »tivJ!>biblio!lK'uk nMaar,
aclit d#ulun vs n Uoiisse:iu'.< handichriftoa.tun
goKlirnku P«-RCV«II, bovuttoude h*;t gehceiê" Contrat
social en de
Shaket prarc. Do laatste zitting der
NewSh.iküspe.vre society werd Rrheel ingenomen door
Ofiio le/iug van Dr. Pnyno. Shukeapearc on
Oeorge Eliot, wnatin beidur levensopvnttinff en
do knraktors hunner ht-oklnc-isonen vergeleken
wcnli.'n «>n Je redenaar tot (lotlotsoin kwam dat
die v»n Shakcspeai o meer algemeen nu-n-'chelijk,
ruicilt-r k'iidi'rt-ii buuuer wuw ijn, du» ilio vnu
da romanst'hiyt''itei'. Hij w.is overtuigd dat
$huki'sp<?aro, Imd hij tbuua guleelU, rouiuua
geschrovtu zou hebben.
i» Asif, Keu belungriik boek zal
weidia in Er.gel.uid van do pers komen. Met
eene updr.icht v;in uct pnilcmcnUlid Cu\ven ia
do heor Chwlas M.irviu, d« schryvw van Mero
the qute» of 1I>6 wörld, nsar Petisriiburg vertrok
ken om da<ar du iV.issiacha inzichten over de
kwestie' van ^litMcn-Azio to giinn opitemeii. Do
heer Marvin h«'ft, d.-xar gt strekken gehad met
gbuvrnul Bkobelfü', Ignatit-ü, de Ciitrs, Prof.
Marton», tirutlukuft', AmiCukutf. baruti Onton-S:iken
eu anderen. Onder den titel T'ieRustsitinndeoncc
ioivurds India »! hi-t bu'k veischijuuti, rt-fds
kwamen gedcoU«n er viui aU brieven voor iu de
iïeiccastk (jhroniclc. Of du heer Mar vin, aan nl deze
heeren gepresenteerd, hen geheel inlichtte om
trent het doel wnuimcilt' lüjiiuu bczuekou brauht,
U uit de anukundiging niet goueel duidelijk.
Merr. BuUdcy-Bnddlng heeft gemeend naar
aMileiJina ynn don dood van Lougiellow uogeens
openbaarheid te moKcii ge* en ann eene lozing,
over den dichter iu 1800 door nu wijlen ha.ir echt
genoot do', leeraar Mr. llc-bert, >Vard Dulkley
in I)/ligpiitia te '« Hnjie gclioudon. Als de>tiji'U
van do k-zing, z.il nok thans van do brocliuro
de opbrengst ten goed 4 .kori,en aan ecni^u arme
visschcrsgezinneu. Do l'.-aiuj i» in 't frfinpch on
bevat «en groot aantal weigekozen fragmenten
van den dichU-r.
Bij den Heer Tjoenk . \Villitik te Haarlem, is
schenan de Wet van den 17 'Augustus 1878
(Staateblad Ko. 127) tok regeling van hot Lager
Onderwijs, gevolgd drordo xouinklflkc bejluiten
tot uitvoering dier wet en een alpunbetisch re
gister der gemeenten, aanwijzende tot welke in
spectie, vlistrict en 'arrondissement zübeliooron.
liene uitgave dio dus «Hes bovat wat men noodig
heeft om te watcn welke bepulingen ten opzichte
van hut Lager Onderwijs gulden.
Inhoud van Astrea 2e jaargang, 2o afl. Emilc
Scipgcus, Hoe Mfithis Kitoups libfi-ft.-!!" werd;
Pul Do Muiit, De Kir.doi'cn der Meusohen ; G.
?\Vaalnor, Uoethc-, 22 Maart 1832?1B32 ; C. Vnn
der zijde, Een onvorgeteiyko Dooda (Goothe);
Soera Uana, Do gevallene; G. W. J. Hoi'Uijk's
In 't llnrlc van Java. "
Haagsclie Pwkrasscn no. 43 door J. A. de
Dci-p:h bespreekt ouder anderen den tol b oom aan
do Baudastrruxt, de scboors^ccuon van den ge
meente-architect, hut Ciift du passage, de pacht
vau het zuestrand, lichtende verf, den lijkwagen
voor de sUdsarmau, onz.
Inhoud van Koorden Zuid, 5cle jaargang,
extraiiummur: A. \V. Stcllwagun, iets over de tropen;
J. Geluk, over spraak gebroken in 't algemeen
ovur apha*» in 't büzondor; prof. dr. O.
ader, uit de geschiedenis der huisdieren;
. N. N. Il, Over den oorsprong der taal; dr.
J. Beekering Vinckcra on dr. J. H. nllée, uit
de geschiudcnin der Nudprlaiidsoho taal; J. A. M.
Mena:iijïa, hoogduitschüsuhryf- en schrecktaal
niet de Nndoriiiiit.sclie vergeleken ; J. A. M.
, de wfstulijico grein onzer moedertaal;
op de vierjaiirgangen.
en
T.
UITGAVEN.
J. A. BÉliKKGH,. Hiigni'lio Puuliruwn. No. 43 en
4S. J'c-r ' luimuiMr f U.10
' LASOÜ, Uit(t««ri- TonÓKtlKpeHnTlcrbsdrUTenfO.giJ.
D.VVltiriUiUrtTIK MUUBAr.Bin4-HKuli.jJm.2dln. f5.00.
A. 1!£UM. lit'Ll', bit-bM-üon .Mathil.la, of Do
tcoccclrc-petilia Oj>ei-«tto iii i.èn bcdryf l'O.CO.
91illtalro Zaken.
MILITIEKADER,
Met groote ingenomenheid lazen wy in de
Istó ftfieveilng vun de Militaire Gids het artikel
van den heer Knol Ovor den invloed van den
verplichten persoonlijken dienst op het kader d8r
Schutterij," uit w el Ie artikel is te zien, wolk
standptmt door hem, ala L;d der Twoedo Kamer, bij
da toekomstige ? behandeling der Schutterij- «n
Milifiewetten zal worden inflenomen tegenover
de regeering, die op bl. 7 der memorie van toe
lichting op het ontwerp dier laatste Wet zegt:
Dat het <le bedoolinjf der grondwet niet ztfn
kan, om uit deaenim, die door lotiug voor den
militairen dienst worden aangewezen, kader en
zcUrf officieren, het zij voor het Leger, het zij voor
de Schutterij tq trekken, blijkt uit do bepaling
van urt. 131, luidende: Bij gebrek aan
genoegzame vrijwilligers wordt de militie- voltallig
gemaakt door luting uit de ingezetenen", en uit
dio van art. 183, waarbij eun minimum
oefcningsty'd wordt vastgesteld, tekort om kader te
yornmcn. Zij, dio dun persoonlijken dienstplicht
voorstaan met het nevendoel ora daardoor do
aanvulling van kader voor leger en schutterij to
verzekeren, kunnen zich a]zoo geenszins op den
geest der Grondwet beroepen." ? ??
Volkomen beamen wij wat de heer Kool in zijn
artikel zegt, niet alleen over de mogelykheid maar
ook óver de noodzakelijkheid van vit de militie
kader te trekken, zoowel voor het Leger ala
.voor de Schutterij, mits de daarin aanwezige stof
opgezocht en goed gebruikt wordt. Wügolooven
evenwel, dat dit niet altyd het geval is, in welke
meening wy' versterkt worden door de officiëele
opgave, dat er op l Juli 1881 bjj de-infanterie
met moer- don- 90 milioite-senmuiMn aanwezig
waren, welk geUl on» opwllwa
en waarvan de heer Kool, eren als wjj, de oor»
zaak zoekt in de pkutsvervanging en de
nummcfvorwuteling, wnardoor de goede elementen
uit h,et leger geweerd worden, doch waarbij door
ons nog wordt gevoegd: iu het niet met
voldoonde zorg bested'en van den oefe
ning s tüti Vutgiirtn wij ons niet-, dan is de
bedoeliuft 3er «Tguirtng met hot verle.n-u van v
oorrecht en aan de muil iobjjbai e opkomst onder de
wspeutn: lo. het z c If d i en e n zooveel mogeiyk to
bevorderen, on 2.uit de militio Kudcr telrekkeu.dat
zoo wel by hal Leger al» by de Scliut i.erij
goededienat«u kan bewy^eu, \\\) willen eeus uaigaau, of
het duaruxcde beoogde doel bertikt wordt, en
zoo niet, wat daarvan dan do oorzaak zyu kan.
Al dadelijk verklaren wy niut to gelooveu, dat
het tctfilitncn der mÜilio in de lants'e jaren U
tuOiücnoiHcn, waut hue zou het anders mogelijk
xijn, dut het getal dergeueu, die zich in dou loatstcn
ty<l hebbeu doen vervangen, ceniiddold lüUO
bedraagt, terwyl ongeveer &50 van
uutuuicr verwisselden, aouilat dan ook alleen aan
plaatsvervangers op l Juli 1881 iJUSl personen
i>p du sturktestatrii vau het K'S«r voorkwamen.
buvditdien is hot gehalte der militie, dut wy telken
jaro onder de wnpenen RJOII kouicn, sóó ti'curig,
wut intcllectu«clo outwikkelihg betreft, dat w|j
daaruit wel moeten «lleidon, ditt de hetero ele
menten zich steedtf doon vervangen. Daarentegen
ziju wij overtuigd, dat er wel degelijk bruikbaar
kader uit de miliiio te trokken is, cu do stof voor
hoogstens 12 uiilicieit-korporaaU en 4
milibienserguuiiten per bataljon iut'uutei'io allicht uit eene
jichtitig vau pi. m. 1SÜmuu, die bij een bataillon
iniauterio iusedjeld wordeu, ia t o vinden, aUuieu
runar vau do goede zaak doordrongen in, en
iiiuwgezet handelt hier do
kornpagniea-koiumandauton ^- naar den iuhoud der daaromtrent
gegüvan voorschriften. Ot)dor zoo'u lichting
toch kunnen allicht jongelieduii gevonden
wordvu, dio do lessen volgen nan universiteiten
nan sommige hmulcls-, indu-tiie-, lundbouw- eu
vet-nt tfpnyscholoii; dio een ben-ijs buzittöii van
at'ytilfgd eindcxumon van eon uoogure
burgorscuool niet Djarigen curstüi cu frymnnsium, of dio
iu het Lézit ija van een act o van
hulpouderwij/.er of v»u een diploma ala hulp-apotheker,'
nlümedo die vóór hiniiu inlijving nau ecu eenvou
dig examen hebben voldaan «n waaruit dus in de
eerste plaats kader t,a,\ getrokken kunnen worden.
Is ur ulzoo voldooudo ttoi voorhanden, do
onderuiiding boeit ous geletjid, dat het mogelijk is
die stot zóó te verwerken, dat daaruit in 5 maan
den bruut bar o kurpoi'Kivla en iu 10 maaudeu ser
geanten kunnen worden gevormd, en dnt d_it mili
tie-kader, bij met groot verlof gaan, na n jaar
in den graad van korporaal uf sergeant g«die»d
te hebben, zoodanig voor zijnetaak geschikt was,
dut wy het' betreurden het niet te kunnen be
houden voor het leger; echter hadden wy de ze
kerheid, dat het. later bij de schutterij uitstekende
diensten zou bewijzen.
Anderen zeggen uu wel; Het militie-kader
voldoet niet, het zijn miliciens met op de mouw
genaaide chuvrons," doch wij antwoorden
daaroi>: Als dat zoo is,- dun is het niet ann de militie
te wijten, maar aan hen, die uit haar kader
mocst,eu vormen." Moge het nu al waar ijn, dat er
militie-kader i», mot voor zijno taak geschikt,
hetgeen wij betreuren, omdat dih nadeeüg ig"
voor het prestige van het vrijwilligokadtr do
fout ligt niet ivuu de twnschen, niao-r nan hunne
torniers, omdat aan hunne opleiding niet de
vereischte zonj is bo«teed. Tot staving vnn ons be
weren vragen wij aan oen ieder, die ooit mot de
leiding van het kader belust is geweest, of het
niet zeer good mogelijk k om in 10maanden tyd
een nspirant-onderofücier vau eenigen aanleg voor
den graad v.in sergeant te bekwamen, en nis dit
wcrkelyk niet mogelijk was, hoc zoude de
regeoring dien tijd daarvoor hebben kunnen aan
geven, daar zij in deze natuurlijk voorgelicht is
geworden dooi- menbcheu, dio uit ervaring dien
tijd voldoende hebben geacht. Wy gaan zelfs
verder, en vragou: Als hot niot mogelijk is
iemand iu 10 maanden voor don graad van s e
rg e a n t te bekwamen, hoe is dan do reg^ei ing er
toe kunnen kume», om een tijd van 2 juren
vol^doende te achten, ter opleiding van ecu jongeling
op de Militaire Akademe voor den rang van
2e luitenant?"
Deze bepaling zondo wellicht nog van kracht
zijn, indien go«n andcro redenen dan klachten
over militaire ongeschiktheid hadden geleid tot
terugkeer tot een 4jar.igen cursus.
Wy z^jn het dan ook geheel met den heer Kool
eens, dat, zoowel voor hot leger nis voor de schut
terij u'f-> do militie bruikbaar kader te trekken is,
en het bevreemdt ons daarom des te meer, dat do
generaal Ileuther, die reeds eoiiige jaren Minister .
van Oorlog is«, en gedurende dieu tijd o. i. terecht
steeds is voortgedaan met kader uit. do militie te
trekken nu zijn eigen stelsel bestrijdt.
Met den heer Kool zouden wij echter wonseaen.
dat aan de moer ontwikkelde elementen in de
militie, als eeu gevolg vau die moerde ontwikke
ling, geonvoorrochteu werden geschonken (en
vooral geen vermindenny van ocfenin/isti/d, daar
men dien tijd zoo noodig heeft voor de vorming
tot kader) maar dat, vau dun eersten dag der in
diensttreding af, de besdiikbitro tv'd zoo duelmatig
mogelijk werd benut en dnt. allo milicien!), die een
gruad wensuhen te beklecdi-n, tot eeno afzonder
lijke klasie werden vereenigd. 15$ list p'r.icli«clv
rocruten-onder wijn on bij de voor nik soldaat noodigo
thcoriën zal uion met beu viioedixcr vooruitkomen
dan met de groote massa der miliciens lut geval
is, n node «kei y Ie ia het echter hij dio theorieën reeds
dadelijk de toekomstige bosteiumiBg der roeraten
in betoog moeten houden. Zes weken zijn .even
wel bepaald noodig voor de ecfHte uiilitnire
vorming; eerst daarna kan men het pructisch
onaerwijs doen vergezeld gaan van dat. hetwelk de
theoretische kundigheden voor rangof graad moet
doen verwerven. Geeft men, v«u af dat oogenblik,
aande aspiranten, nevens de algemeeue, «;ene speci
ale opleiding, dan zullen zy weldra diu kundig
heden verkregen hebben, welke f oor vele kor
poraals of voor de sergeanten van het staande
leger »ön vastgesteld. liVordt aldus gehandeld,
dan zijn Wij er zeker van, dat ? uit de militie
het gewild, getal korporaals en sergeanten is te
trekken, dat, volgens de reorganisatie van l April
1881, bedraagt: 3 korporaals en l sergeant, per
compagnie, of 12 korporaals en 4 sergeanten
per bataljon, Of 60 korporaals en 20 serge
anten per regiment infanterie, hetgeen voor d
nogen regimenten infanterie een getal oplevert
per lichting, van 640 korporaal» en 180 sergeanten.
Is het ona gelukt aantetoonon, dat het
mogoIfjk is uit de militie bruibbaw kader te trekken,
zoowel vóór het Leger «b voor de Schutterij,
en dat, by eene goede regeüng der zaak, de re
sultaten gunstiger zouden «yo dan thanst naar
onze meening is de weinige bekendheid
van de ouders en voogden, alsmede die der
militicplichtigen zelf, met do telkenjare door de
Ke'oering toegekende voorrechten ook eone
er oorzaken van die ongunstige reinHaten.
Wij zouden daarom wenschen, dat er meer af
doende maatregelen werden getroffen, dan door
plaatsing in de Staatscourant, om de betrokken
personen daarmede ia kennif te. stellen.
Y. Z.
BURGER BETREKKINGEN.
In de Staatscourant van 14 en 15 Mei brengt
de Minister van Financiën ter Kennis van belang
hebbenden, dat in den loop van 1882 en 18a3
kunnen worden aangesteld 100 commiezen der 4e
klasse ? by directe belastingen, invoerrechten en
accy'nsen op eene bezoldiging-wegens tractement
en toelage van ?.480 'sjaars, waartoe -op een
nader rut to stellen ty'dstip on plaats een
onderzoek »al worden ingesteld omtrent de loUicitanten
Lyoor di« betrekking,
Daarvoor kannen in aanmerking komen zij, dia
een gezond lichnamsgestel htbbon, ugehuwd, uiet
beneden 23 en niet boven 28 j «ar oud eu rol'
doende ervaren in het leien, sc'uijveüen iu d«
eerste gronden de rekenkunde zijn, alsmede:
gepaspoifoerda onderoificieren, die miniton 12 jaren
militairen dienst hebhen tot op .:'.'og»tens 81, en
BepAtporteerde omfiSfölÜcteïeriof Andere miltairon
die minstens G jaren militairen dient hebbon, tot
op hoogstens SUjarigen leeftijd.
Do verzoekschriften om toelating tot het onder
zoek moeten vóór den 10üJuni a. t. by liet Dop.
vnn Financiën zyu ingekomen en kunnen, des«
verkioïende, worden ingezonden door
tusscheukomst van do controleurs der directe belastingen,
invoerrechten en accy'nsen, by wie ook nadere in
lichtingen te bekomen zijn omtrent de stukken,
wolke bQ de verzoekschriften moeten worden
overgelegd.
MUTATIËN BIJ HET LEGER VAN 10-17 MEI
Benoemd: by den genoralen staf tot majoor
de majoor Jhr. F. van Spongler van het 5e reg.
inf,; by den geneeskundigen dienst:, tot ding.
off. vau gcz. der Ie kl., de dirig. off. van gcz.
der 2e küA. F. Kletynenherg: tot idem 2e kl.
do dirig. off. van gez. der 3e kl. F. G. Berends
«n dr. C. A. A. Jiieckoos; tot idem 3e kl. d«
off. van gez. lo kl.,met den tituloiren rang van
majoor, A. N. Vorstman en dr. \f. Krol, allen
vau genoemd personeel; 2u den titulairen rang
\erleead van majoor aan de off. van gez. lo kl.
dr. W. J. de Meyer ou J. II. Neiazen, mede van
genoemd personeel.
Bij het wapen dor infanterie: bij het Se reg.
tot luitenant-kolonel de majoor II. F. C.
Ilardenbcrg van den generalen staf; tot mai. dn kapt.
F. C. P. Donondicu van hot (ie reg.; bij het lo
reg. tot kiipt. de Ie luit. G. J. Gouvéo van het
8e reg.; toe lo luit. I. A. F. Keetell van het
korps; bij bet 2e reg. tot Ie luit. F. II.Lambert
van het korni; by liet 5e reg. I. A. van
Voorthuy'zcn van het korps. Voorts tot Ie luit. F. van
Laarcn, ged. by het leger in O.-I.
Op pensioen gesteld: by den geneeskundigen
dienst: Dr. J. Smitb, dirig. off. v. gez. der Iu kl.
f 2100 'sjaara (op zijne aanvrage); J. J. P. van
den Heuvel tot Deiclilingcn, gezegd Bartolotti
Ryndors, dirig. off. van gez. der 2o kl., f 1800
'njufirs (op zijne aanvrage en met toekenning van
den rang van dirig. off. van gez. der lo kl.j; bij
do infanterie: do luit. kol. C. F. Pabst van het
5e rog. inf. f 1868 's j nar s- de Ie luit. C. J. Jan
sen van het 4e reg. Inf. f 1065 'B jaar*.
Gettold op uonactiviteit: de la luit. B. J. Beek.
van het Ie reg. Inf. z. h. y. o. 1. sch.
Overgeplaatst: do Ie luit. II. Degonaar van
het Ie reg. inf. by' het 2e reg. van uut wapen.
GENEESKUNDIGE DIENST IN OOST-INDIE.
Voor -O studenten in de medicijnen aan eene
der Nederlandsche universiteiten bestaat de ge
legenheid, om, tusschen l Aug. 1832 en 31 Juli
1Ö3 in opleiding te worden genomen voor de
betrekkin» van officier van gezondheid der 2e
klasse bij net leger in Nederlandsen Indië, onder
genot eener subsidie van f 8000.
Zy, die krachtens de wet bevoogd zijn binnen
het Koninkrijk der Nederlanden tot uitoefening
der geneeskunde in haren geheelen omvang, mits
niet ouder dan 40 jaar, en physiek geschikt voor
den niUitairen dienst in Nederlandse)] Indië, kunnen
zich voor 8 jaren verbinden als officier van ge
zondheid 2e klasse by het leger in dio gewesten,
en wel onder genot eener gratificatie vnu f8000,
als zij in het bezit zyu van het arts-diploma.
Aan dio betrekking is verbonden eene vatte
bezoldiging van f 3300, (voor de 50 oudste in
raiig.f GuO) benevens indemniteit voor fourage
ad t 360, en huisvesting van gouvernementswege
(of welschadeloof8tellingvoorhui*huur,noar gelang
van de garnlzoensplaats vatieerende van f400 tot
f840) terwijl aan de subalteme officieren van ge
zondheid wordt vergund, voor zooven'ode belan
gen vun den dienst dit toelaten, de berger praktijk
uit to oefenen. (Staats-Courant, 14 on 25 Mei.) .
BIBLÏOGÏAPHIE.
Mililair»J1lad No. 9.
De Rr-ynald's Marine Odometer. Designalen
bij het, nieuwe cavalcrie-reglement.
Cavaleristische aphorisraen. De Militaire Intendauce aan
het. Ncderlandsche leger. Gropto manoeuvres
in lSt-2 iu Duit^chland en Frankrijk te houden.
Wijziging der Wet van 30 Mei 1877 (Sub. no. 141)
btitrett'eude de Kon. Mil. Aeademie.
Terzoekschi if ou van den Anti-Dienstvervangingshond.
Verzoekschrift van het Hoofdbestuur der
Vereentging van gepensioneerde ouderofficieren en min
deren. Oefeiuntfeu op de forten en practische
oefeningen der artillerie. Belooniog van mili
taire verdiensten. Ontwerp van een
terreinschets iu gekleurd potlood, Boekbeschouwing.
Benoemingen,. enz.
SCHAAKSPEL.
No. 31.
Vso O. K. Dloporink u
ZWAHT.
t. b. o. <L e, tg. n.
. WIT.
?Wit speelt voor en geeft in 3 zetten rnit,
Oplossing van Schaakprobleem Ho. 19.
l O 2 op D 31 D l nt D 3 (»
3 A l A B mat. '
W
l ..... E l nt D 3 f>
3 D 3 D l nub
(b)
3 Pion zat tut.
Dl nt A
INGEZONDEN OPLOSSINGEN.
Jnlst wuen dl* van v. H. op Texol; v»n v. A. A V.,
woonplMis niet augedntd; 8. v. W. W Culemborg;
D. te Delft; L. 8. ta Moppel; T. H. te V.; Trio ta
WARenlngcn; N. ta Ut. p. 18 en 10; Torn; Hunri 18 on 19;
Mr. 1-.A.L.M.; H. P. K.; J. W. C, M.i J. C. T. 18: Poü.
tl» qnirtot 19; Een ongsteekands, «n Met i'n vierun,
»Uon te Am«tohlara.
Ingezonden oplo«iing«n vtn het Elndspel vin
Arnitor; J. J. Y., ta Amsterdam; O. M. to Burx«rl>rug; L.B.
ta Meppol on W. v. II. to Delft, vrordon oy Uon baiJtal>
tyj vermeld. ?
BBtEFWISSELIKO.
Hevr. t. E. Teel dank. W(j doelon awo meenlnjf ovet
zwart's npelleiiling in de boüoalcle part(J, on zullen er
eërlaog enkele opmerkingen ovor mededeelon.
K. t« At F. Dank voor, uwc inlichting.
. V. Het deed OM genoegen u »*n to treffen,
FEUILLETON.
In hope zalig.
Op het woelige- Marktplein eat dag in dag uit,
ot> dez«lfdt>i<Iok edh oude vrouw in haar kraampje.
Kun uuderwetsche, hooge kerkstoel was haar
stt}?en ouderwetscho, hooge
«lauts ? en ouder haar bereik lagen allerlei zaken
uitgestald di» voor 't meerendeel zeer geschikt
wnreu om begoerigM kiuderoogeu gekluisterd te
iiouden e>i hen verTiiögend ia alle sakken te doen'
tasten of nog hier oïdaar eeltig muntstuk zou
t» \indeu zyn. Su.kerballen vau allerlei kleur
lagen tartvuu iu een geopenden trommel; in een
wijde, <UorschÜiwndo tiesoh prakten en geurden
tot ovof dm hal* de lango p\)pon pepermunt,
voorzien mei veelkleurige ahngei1*. Gliutmende ap
pels, en noten die zelfs in Fehruaii, ja in Klei
uog nieuw" waren, spreidden hun verleidelijke
bekoorlijkheden ten toon; vreedzaam lagen sta
peltjes gesneden koek naast een bsikje met spel
den ; k/oseen goren' en schoenveters hadden hun
plaaU in eelt gi-oote, yak*gowys verdeelde mand
dio tevens uien of prei bovntte, tei w\jl op
vastendagen do scharrctjea on altyd groene" haring
reeds van verre verkondigden dut men xioh hier
tegen matigen pr^s van een middagmaal kon
voorzien.
Lang had de oude vrouw er over gedacht of
2\j d» nering niet zou kunnen uitbreiden tot
eieren en zuur, of tot dou zeer winstgevenden
verkoop van oliebollen, heet uit de nan;" maar
naast haur dageujksche standplaats, bevond zich
op marktdagen reeds een kruiwagen niet eerst
genoemde artikelen en op zeer korten afntatid
Jeverdsi een onmiskenbare geur het bBwrj-t, dat in
de nudere behoefte reeds was voorzien, terwyl
buiten marktdagen te weinig vraag was naar
voormelde heerlijkheden.
De oude vrouw met den grooten, zwarten hoed
over de neepjesmuts, die het duuue geelgryze
haar grootendeols bedekte, had een even rimpelig
ols hare appelen in Januari. Hoog
vormden haar knicüu
opgetrokken op haar stoof,
een breedeu schoot waarin te midden van een
gedurig verminderende, altijd weer aangevulde
menigte gepofte boontjes , de geüetkoosde
en zeer goedkoope lekkernij van arme kinderen
"?een reusachtige kluwen sajet lag dio onder, het
ijverig breien der oude des o-vonui eeu dwergje
: onder do kluwens was geworden. Nooit leide de
werkzame het kousje of de kous terzy" dau om
kleine of groote koopers te helpen en met
'een snelle, handigo beweging het geld door
een sloufjo in dégeldlade to mikken, terwijl ze
,'t'voorhoofd fronste zoo dikwijls de niet afgepaste
'munt haar tg*d roofde. Maar soms ook staakte
ze even haar arbeid om eeu knaap die op een
stoel naast haar zat te liefkozen. Ln telkens als
aai dit deed eu ook zoo dikwijls het geld iu de
lade klonk, kwam or een genoeglijke, neen, een
sah'ge uitdrukking op het zeer leelyke maar zeer
goedige aangezicht der oude.
Z& die ouder geleek dan ze werkelük was,
had nu sedert zestig jaren op dezelfde plek ge
zeten. Gedurende nare eerste levensmaanden
had zy er gelegen in een langwerpige mand en.
later er op moeders sch*otof op een stoof gezeten;
wjeer later had ze er buiten de schooluren
zitten breien of naaien, tot zonsondergang toe,
tot ze eindelijk de norina harer moeder had
overgenomen en er voortdurend gezeten had,
behalve natuurlijk op zon- en feestdagen n op
naar trouwdag. Hij, die laatstgenoemden dag
met liaar vierde, -was orgeldraaier en straatzanger
van beroep. Allerlei tegenheden en zeker ook
geen buitengewone mate van werkkracht en
energie, hadden er hem eindelijk toe gebracht om
de winstgevende kunstenaars-loopbaan te be
treden; en Grietjes hart had geen weerstand
kunnen bieden toen hij, orgelend en zingend,
haai' gedurfd kwam veramezeeren" met een aandoen
lijk eu klauiëk lied: 2)e drie Ruitürtjes. Heerlijke
triller» drongen diep in Grietjes ziel, vooral wan
neer het tragische toppunt bereikt was in;
Eu 'tw»s al op een ZatnrCl&g
De non ging halen brood,
En toon zo bij 't fonteintje kwam
Toon vond ze haar zootolicf dood.
HU was doorstoken on bij w»a dood. (bit)
Maar de orgeldraaier behoefde zich niet uit
?wnnhoop te doorsteken. Hij ging met Grietje
weldra naar 't stadhuis. Toen het later eens ge
beurde dat de kleine handel van vrouw Weasel
gedurende drie dagen door een buurvrouw werd
bestuurd, was het, omdat Grietje de wereld
had verrukt met een welgeschapen dochter. En
sedert dit tijdstip was zij eenige jaren later
voor het eerst niet op haar post. 't Was toen
h*ar man begraven werd die vermoeid door
nl/la emoties van zijn streven, en eenigszins be
neveld door een vurigen dronk, aan de Muze
gewijd, zijn enthousiasme op klaarlichten dag in
een gracht bad geëindigd.
En nogmaals vele jaren daarna werd haar
' dochter, wier man op zekeren dag was verdweneu
niemand wist waarheen naar 't kerkhof
iiccngedi-agcn en liet als eenige erfenis, hare
moeder een diieju'ig knaapje na, genaamd:
Klaassie".
Wél had de grootmoeder het kind in een
Hofdadjgheids-gest.icht kunnen brengen, maar
nooit .had zij iemand, d te haar dieri raid gaf ou'
. haar dom noemde, otndat zij hom niet opvolgde,
niet eouig antwoord verwauï-diird, eu dit hard
nekkig zwijgen had haai' den bijnaam bezorgd
van knorrige Griet" «n «oms ook van nijdige'
ncepmuta". Dit belette haar niet, om de tt-edorsto
moeder te zyii voor den kleinzoon dio al'ij d bij
haar was iu haar kraivmpjn, totd-it, do zon onder
ging on alles werd ingepakt eu mcf^ouomcn mui
ten kamertjo iu ccn onooglijke i.tepg.wnar slechts
de meer verpeste atmosfeer van zomertijd getui
gen kon.
Wat had zij 't. des avonds volhandig om de
garderobe vnn. Ivlaawi» naar eUch to voorzien on
hoe trotsch was !cQ .wanneer ze, door den eigen
yersUiten- achouderinantel niet te vernieuwen, liaur
jons»ri met eeu nieuwo pot of ander
kleedingstuk kon verrassen. Ahi zy~ eenigszins kon,
zorgde zH altijd voor knikkers, hoepel, tol en
vlieger. Niets mocht bent ontbreken en csen
gnlukkiger schepsel op narde dan knorrige Griet,
wairncor ze des Zondags met haar Klaassie ging
-kuieren"! En 't was zoo'n lief, zoet kuaapie;
hij was Zoo graag bij znn grootmoeder!"
"lig is een gluipert, hoor! jou Klaas l" zei op
zekeren dag een booze vischvrouw, die wilde
afdingen op twee groote uien, doch uien noch
antwoord ontving.
Een gluipert! Ik heb zelf gezien dat ie 'n
klein kind een knikker voorhield, en toen't wurm
er naar greep gaf ie 't 'n stomp aoo'n
val?chert...r
En Iwkoeld door die onthulling, niet luisterend
naar de scheldwoorden die de vertoornde Griet
haar nazond, ging de onmeedqogende verder.
Ze trsffe je altijd in je ziel, na ze van je eige
bloed kwaad spreken, dat doen ze!" mompelde
onze oude; maar over de mededeeh'ng zelve dacht
ze geen enkele seoonde.
Klaassie werd een allerliefste jongen. Wat kon
hij aardig'floemen en, terwijl hy grootmoeder over
de wang streek, allerbehendigit iets wegsnaaien
van de lekkernijen die, hoe dikwijl* ook genoten,
hem altijd meer bekoorden, lig' had die roof kunst
van straatjongens afgekeken, zoo dikwijls groot
moeder onuoozel als ze was hem tot stillen
agent benoemde die moest waarschuwen alt er
een kaper op de kust-kwam. Klaas vond er 't
grootst genoegen in om ziéh bfl die gelegenheden
te liDudon als merkte lij' ' ' ~'
neet- de begeenge hand
stoken «lootte h$ met van voldoening glinste
rende oogën grootmoeder aan, die metgrootsche
verontwaardiging haar breede boezelaar met
boorrjw en kluwen bgeen nam en dreigend haar vuist
ibalde tegen den boosdoener ouder het stereotype:
.Wacht,.: ik z»l ie..."
En ze deed nooit iets. Maar de schavuit ze!te
het op een loopen, bleef op veiligen afstand il aan
en trok eon langen tieui of «tak zijn tong uit
tegen haar die Uverig werkend, er niets van. zag.
Moor Klaas hield zyn mond vont vau 't la'cheu
achtergrootrnoedersragett«eivervolgeni:,,Grootje,
de leeTqlcert steekt züu tong togen uwe uit...
?al ik hem achterna?"
En «übang dat haar lieveling leed zou ge
schieden , lei beschermend haar hand op x\ju
hoofd; Nee Ktussie, hier blijven hoort li{j sou
je doodslaan dio rakkert"
En 't jongike, bevreesd als een vezel en wel
«etend dat zyn aanbod nooit werd aangenomen,
drong vleiend: «Toe, BA! ik? Ik xou ze..."
Dan effende een gelukkigen lach de rimpel* op
het oude gelaat. Och! och! wat 'n goed kind!
En wat 'u steun in de toekomst l" En terwyl
baar geest do toekomst togcnaweefde, greep haar
hand naar een pup pepermunt mooi Wauw
en rood gestreept. eu br»k er een Uuk of en
gaf Klaas het stuk en plaatste het overig gedeelte
in oen andere flesch met gebroken lekkerny'eu
zie, zooals het opscbrift getuigde: door mekaar
foor een hollcfie de twee," werden verkocht.
Klaas smakte van genot bij 't verorberen der
belooning eu liet onderwyl xijn oogen wtideu
over 't suoep-district en zocht alvast uit wat
morgen 't gemokkelgkit iu zy'n zak «ou kunnen
glüdeu.
soms merkte Griet b^j 't wegbergen dat er iets
ontbrak aan 't geen ze meende to hebben over
gehouden. Klaassie! Klaossie!" zei zo don op
vrieudelyk vermanenden toon, rje hebt iiietgoed
opgepast jongen l de rakkers hebbon tuikerballeu
en eon paar appels weggokaapt!" De jongen
beet op gn vinger, keek naar grootmoeders hand,
maar zag .haar niet in de oogen. 't Was zoo'n
stil, bedeesd kind en 't beloofde dat het boter
zou oppassen, maar: die jongeus beuno ook zoo
bertaal en je knort zoo op me, grootmoe! "
En Klaassie griende.
Knorrige Griet beefde en antwoordde: ,Grijn
maar niet hoor ie l Grootje weet wel dut ja uie
beugels niet aan kent... Wees jy maar zoet...
hier is nog 'u appel."
Klaas was al negen jaar toen hy1 naar school
werd gezonden. Griet had er niet toe kunnen
be.-duiteu eu laag duurde het, eer zij er
eenigazins aan gewennen kon, om het kind ouder
schooltijd te moeten missen. Iu do vrjje uren
haar zoo 't heette om
buitenwereld Terleenen en er bestonden voor haar
geen jaren slecht» dagen; iedere dag scheen
'net tijdstip van het weerzien met maairjen tege-.
J3k naderbij te brengen; met iedcren dag werd
Tiet sommetje grooter dnt de erftsni» moest wor
den voor h?m om wien zich al uaro gedachten
en al hsar Yffilj^? £tvwgSh. .
ZU leefde airSITamëel m de woft.lun, ochier
ronder behoeften en langzamerhand gvloek ze
eeu lovend geraamte.
«Maar Griet!" tei eens de oliebollenviouw ter
wijl ze in een half verbrande, proef harer
bakkunit beet, de jongen most je toch eiies
w*s bg echter altijd bij haar
hiw>r te lielpon, lig drentelde om het, kraampje
of luierde op zyn (-tooi er naast eu kneep 'te
voorbyloopeiido nonden in hun «taart of gooide
met steetien liaar een voortglendo, verdwaalde
poes...
Je bent een guit"! zei grootmoeder dan, die,
zetvo te goedaardig om een mug te dooden,
het gejank en niauwen der mishandelden als
vreugdeklanken wenschte op te nemen; want
der wilt, der liann dat is op zooveel van
toepassing.
Klaassie werd Klaas.
Overtuigd dat lichaamsbeweging den mensch
vermoeit, was er n vak dat hem 't incest be
koorde u.m. dut van den koetsier. Altyd
zitten! hoe zal'g \ en dan telkens een dutje kun
nen doen op den bok of in hot rytuig l J£u een
koeUier ontvangt altijd een fooi, en voor een
fooi hob jo een borrel! Ja waarachtig! zoo dacht
Klaas, koetsier zal ik worden, dan kan je nog
andereu kemedeere ook!
Die anderen" waren natuurlijk de paarden.
Klaas wt-rd knecht bij een rijtuigverhuurder en
weldra wisten do aimechti^o paarden 't wel
waardoor de zweep van Klaas zoo gauw was
uitgeiafeld aan de punt; maar zoo 't ooit mogeujk
ware dat mishandelde paarden zich kouden be
klagen, Griet zou hun geantwoord hebben: Ja,
roiju Klaas weet het wol die 't verdient moet
gestraft."
En toch, kon zij geen vlieg in haar kopje met
koffie zien spartelen of ze nam er haar uit, droogde
haar ar', als ze nog niet verbrand w/i»; on wan
neer zij verbrand was, dan zei ze nog by wijze
van lijkrede: stuinpert!"
Klaas had iu drie maanden ty'ds zeg bazen ge
had. ,,'t Is erg! 't Is erg!" zuchtte Griet; maar
do lui zyn er tegenwoordig op uit om d«u min
deren man te koejeneerel 't la niks Klaas, as je
geen werk hebt'kun jo by grootmoeder altgd te
recht, hoor l"
Eu Klaas hielp haar gaarne om de geldlade to
ledigen ook wist lig die 's nachts te vinden,
als grootmoeder sliep.
En 't was eeu half jaar nadat Klaas bij zya
eersten baas in dienst trad, toen do arme
phiegmoeder den volgenden brief ontving:
Lieven grootmoeder ik deel Uwn mee as dat
ik foor zoldaat guteekeut heef naar de oos. Ik
houw fnu uwe sooleel Jieven groodmoedor na dat
ik beter foor Uwe sorge ken in de oos as hier
maar Uwe mot weeto aa dat ik geen faarwel kon
neme fan Uwe want we mozze dadlijk weg ik heof
foor 20 j inre g«teokent ik zei nnu gouw oti'ezier
wesa «-n dun komt ik terug om uwe huuderifuut
het geit turng te genfl«) dat ik uit Uwu hiai mos
neiuo foor hut noodig>ten op rij» uu soo tVvbüjt'e
ik met-, agting en imimume gim>tiug Uwij
liefheppuudu :
kljjnzonn
Ela.iH diiti llun!.
Eerst was de oude als v.crsU'eiul. l'otït brgi'n
haar licbaani te br-veit, to schudden on zij bci'Us
dan' bi-M'. ? ' '
Ja! dair stond het: ik houw wjlt-cl f ui u»-«i"
ik Iio'.er fnor U'»e mn-ge-ki;ii, cu/,.
,
't Zou wat!" was het antwoord, alsof'nhnef
van zoover terecht zou komen. Nee uienach! da s
goed voor de ry'kelui! maar voor wullie menschcn,
zien ju! nemen ze zooveel mueite niet l 't Zuu
wat! lloe zonen zo'van zoover met 'n brief voor
mjjn komme andragen!"
En de holloii-vrouw, die meer ontwikkeld was,
stootte den zuurventer aan dio n'n keel schor
schreeuwde met: een «ent 'n ntisurk! ]>akmaar
weg, twee t" en wees hora, mat eon veelbetekenend
gebaar ua&r hut hoofd eu daarna op knorrige
Griet....
En: Ze kon wel in een kist van, pampicr;
dio zou toch niot breken," xei de timmerman
die de mant nam v»u knorriire Griet, toen zy,
kort voor hasr tachtigste jaar niet wakkor was
geworden in hutu- bediteda en er niet mtcr
out waken KOU.
Klaas deu lloot gofiwilWrd wegens dctortie
in oorlogstijd was al sedert drie jaren haar
voorgegaan. Maar zy, hiurvan onbewust en
altüd hopend, was van den eouen slaap ver Jonk»u
iu dien anderen en op haar met riiup*!* door
ploegd gelaat zweefde noo de geheimzinnige
glimlach, do glimlach dwr Hoop.
Antoiuette.
Z«o 'u goeie jotigu» !" Ju.
de» mompelde, huil zy weer tnn-i n. ^M.vaj-
voor twintig jaar l En in d« zeven; g !>iu ik'.-'
zuchtte zij. i»'.c i ai do nkfukuiist l:nd /.H zich
slechts geoefeiiil met ccuteu. .intt JHTOII nnoit.; i-n
zoo zn :il sclicmoi'ftchti^ voeldo dut 7. j hettl oud
zou moeten worden ir?r Klaua lerug kon ziju om
voor ha.ir te zorgen, zij zou zich trooMru met
de gedachte dat menichen soms honderd jure n
oud worden j: want om 't zorgen" was het haar
minder to doen dan om het weerzien!
Hoe stilzwijgend ook en teruggetrokken, thans
kon de oude baar leed niet vt-i-bloemen en den
volgenden dag vertelde ze bet aan hare buren,
den zuurventer en do oliebollen bakster.
Zy zeiden, terwijl zy' het hoofd schudden, dat
het wat te zeggen wa* l" en voitelden Griet dat
.het leven van een soldaat jJMly'k akelig" Vvns
en dat de At<jineezen alle soldaten vermoordden,
maar de oude vrouw lachte smadetgk en ant
woordde : 'k zeg ja dat ie ofiezier wordt, en
met die Atsjers hop ie niks te maken, ie U naar
de Ooi."
En al verder merkten de marktgenooten op
dat het anders wel voordeelig was om de vrije
reis en het handgeld!" Maar Griet luisterde reeds
niet meer en dacht,er slechts aan hoe good het
was dat Klaas zich van reisgeld had voorzien;
hjj wist het immers wel dat alles wat haar toe
hoorde, het zgne. was en worden zon... Toch
vertelde zij van die rechtmatige daad nieti en
liet den brief niet lezen, hoe gaarne ze ook had
willen bewyzen dat Klaas geschreven had:
Ik houw soofeel van Uwe."
Na die eene uitstorting harer droefheid, ver
zonk zij in haar terughouding van weleer, maar
dubbel werkzaam werden hare handen, geldzuch*
tiger werd zij dan ooit. Ze breide en breide wat
ze kon voor net winkeltje waaraan zij sedert jaar
en dag kousen leverde, ea overigens reikte haar
*. »u ». B?e?- . Uik met verder dan haar kraampje en breidde
niets en eerst wan- l zich tóch uit tot over den breedeu oceaan. Z«lfi
ter «luik* werd oitge- {/goea «tandje deed. haar eenige, aandacht aan da
L'
NATUURKUNDIGE MEDEDEEUSGEN.
De eleclrtcilcUs-meter van -Edison, waardoor
moo, als het electiisch licht algernecuei- in het
gebruik mocht komen, de hooveelbvid vau Let
verbruikte nieuwe verlichtingtmiddel op diuull'de
manier op een wijzerplaat kan oü&ten nis tegen
woordig hot verbruikte g**, hebben wij reeds
vroeger in dit bla_l btsijirokeii. l)n hoofdzaak
daarby '8 dat men c«u zeer klein deel van den
«lect.riichen stroom door een oplouing VKU
koporvitriool laat ganu, waardoor zich daaruit koper
afcet, terwijl telkens wwmeer dit met ceu
oupaalde hoovctlheid geschied is, een W boom ia
beweging gebracht wordt waardoor eon wijzer
zich verplaatst. Terwijl deze electhciteits-meter
in toepassing komt un uitvoeriger beschrij
vingen en albeeUiiugeu worden gepubliceerd,
blykt dat Edison op «igeu«»rdige wijs het gebrek,
(hit we als hfet bevriezen vau dengawucter kennen,
heeft vertuedeu. Aan hut bevriezen staut
naniclyk ook het vocht in don electriuiteits-meter bloot,
c1 och nu heeft de uitvinder binnen iu het kastje,
waarin die meter ziclt bevindt, een olectrijch
gloeilampje aangebracht, dat ontstoken wordt
zoodra de temperatuur zoo ver gedaald is dat
er gevaar voor bevriezen knn ontstaan. Dit is
gemakkelijk te bereiken door de inkrimping dio
een metalen staaf ondergaat door de al koeling,
waardoor de Btroorageleniing voor het lampje
gesloten wordt. De warmte door dit laatste ont
wikkeld i?, bhinou het gesloten kastje, voldoende
om het bevriezen te voorkomen. Zoo brengt de
oorzaak van het govaar de redding fijede.
Samensmelting van metalen zonder tcannlc.
Zoo zou men de uitkomst van eenige nieuwe
proeven kuiinon noemen, die W. Spring genomen
heeft over do uitwerking van zeer sterke druk
king op metalen. Hy' bad reeds vroeger aange
toond dat allerlei poedervormige stuffeu door
sterken diuk tot vaste massa's konden gcmaitxt
worden, gelijkend op die welk] rno:i door
siuelti&g -verkrijgt. Thans heeft hij echter zink en
kopervijUel onder elkaar gemengd en herhaalde
lijk aan zware drukking onderworpen; daardoor
verkreeg bij ten laatste een metaalklomp die- ge
heel op geel koper gclook, dut zuoals men weet
doorsameiisiueitiiig vnn zink enkoper hpreid wordt.
Andcro niet aallegeringen vormden zich gemak
kelijker. Uit v ij hel van bismuth, cadmium en tin
werd het mcUinl vo» Wood, uit lood, bismuth eu
tin dat van -Uose gemaakt na tweemaal aange
wende drukking. De laatste moet 'echter zeer
'krachtig zijn en bedroeg 7 a 8 duizend
atiuosfouren. Fractisch zal de zaak wellicht geen toe
passing vinden, in i ar het feit is zoker merkwaardig
en kan waarschiju!\jk ook verklaring geven van
de vorming van sommige deelrn vau onze
aardkorst, daar ook andere stoffen dan metalen door
sterke drukking tot verbinding worden gebracht.
Het arieldsvcrmogen van eb en vloed. Meer
dun eens is voorgeslagen groot e natuurlijke .bron
nen vnu arbeidsvermogen nuttig aan te wenden.
Van wind wurdt reeds veelvuldig gebruik gemaakt,
maar hij is zoo wisselvallig in kracht,dat men
uenigcu windmolen reeds iu een met stoom heeft
veranderd. On den Kidffnra waterval heeft toeu
nok zijn aandacht govesti^d en het schijnt wel
dut er uitvoering zal worden gegeven mm het
plan om iets vnn het arbeidsvermogen daarvan
m dienst van den'mensch to stellen. Doch al
kan men dm voorraad energie, dooc .liaar om te
Kfitttn in electriciteit., ook naar eenigtzius ver;
wi)<.lotdo plattten voereii, alleeu de bewoners yan
een kltiu di*l der aarde zullen er voordeel van
ktmitr.il trakkan. Kou uien de beweging van hef
zuowntnr die aan elke kust zich vertoont, en ook
voor zoover zij in eb en vloed besta&tKeef
rogelmnt.ig is, tot liet drijven van werktuigen
aunwendun, 'U 11 zonden velu kustulfatsen daarvan kun
nen profitecren.»
Tot de uitvoering van iets dergelijks is men
nog )iif t. pokomen, in*ar nn meerdere voorstellen,
vnn andrren hiteft Victor (jruuohM thans een mo
del vervaardigd dat goed «chyut te werken en
chien, indien er personen zijn 'die eeuig kapi
taal or aan willen wagen, ook in het groot in
toepassing zal worden gebracht. Ily' stelt zich
voor iu ze,o op eenigen afstand van de kust oen een
voudig stevig gebouwtje te plaatsen, waar binnen
een zeer zware ijzeren klok, ongeveer zooals een
gashouder, doch kleiner en zwaarder: Daaraan
zou door touwen of kettingen en met behulp van
katrollen een drijver verhouden zyn, eveneens
van eenige duizende kilo's gewicht, die op de
baren dobberde en met het zeewater rees en
daalde. Hierdoor zou de klok opgelicht worden
en door openingen met kleppen lucht opzuigen,
om dezo daarna, hy het dalen van de klok, door
een huis naar een op den oever geplaaUt reser
voir te persen. In dat laatite zon men zoo voort
durend een grooto hoeveelheid sterk samengeperste
lucht in voorraad kunnen hebben, die door buizen
naar de gebruiker» kou worden geleid om de
werktuigeu te dry ven.
Etedriciteit lp htt lleeken. Als bewijs hoe
men alles yan de electriciteit verwacht kan
dienen dat in Frankrijk patent genomen . is
om haar bij het bleeken aan te weudon. Zoo
wel de reeds geweven stoffen als het gespon
nen garen en de ruwe vezels wensoht men zuiver
wit te maken door ze in een vocht te dompelen
waardoor een galvanische stroom geleid wordt.
Het raadselachtige hiervan vetdwjjnt als men
weet dat men daarvoor oplossingen van stoffen
wil gebruiken die, door den stroom ontleed wor
dende,- het bekende bleekmiddel chloor leveren,
of zuurstof dat het bleekend» beetaaddeel van
.de damkringslucht vormt. Do büsonderhedenvan
de KMsVz'ijn euhtar nvg'Wt bekend.
Ktti'sch^n wordt op een oW grootste bleek e-..
'rye'h'Tn Frankrijk de electrische utrooro. voor
geheel ieta acder» gebezigd; om het te bleeken.
gelegde linnen op te nemen. De door de weve-'
rijen geleverd» stoffen worden met chloor en
andere hulpmiddelen bewerkt doch dnnr^a ootr-i
nog eeügeu ty'l .op het gras ";t^«tp\Cid. Po l
fc?"V.;?llioid din *'«i>»ü^?M wflrdt is zoo'groot.* y
dr.l uJt'uüuéuiuu alleen ecu belancryke arbeid voof*|
de werklieden is. Dit geschiedt nu door een. '
toort locomotief» ia beweging gebracht door
cluctiiciteit, die het linnen omwikkelt en op
kleine wagons by 10.000 meter tegolyk naar de
iabriek terugbrengt. Een ctoomwet-ktui?, wannn
steenkool gestookt wordt ru dus rook ontwik
keld, zou men in do nabijheid vun zooveel linnen
dat wit moet worden, niet kuuuen gebruiken.
Een tkctrische barometer. Joly to Dublin
ho?chrijft een barometer dio door middel vau deu
electtuchen «troom ziju staiid ovoi seint r.aar eeu
plaats verwijderd van die waar hij is opgesteld.
Ken zoodanige inrichting kan nuttig zijn, waar
men kcanis van de dampkringsdrukking wil
verkrijgen, zonder zich op de plaats «elf te bevin
den, op hooge bergen of andere onherbergzame
ooideu. Er bestaan trouwens reeds dergelijke
werktuigen o.a. het in 1875 door onzen landge
noot E. II. yon Baumhaupr beschrevene, maar
dat van Joly ia merkwaardig om de nieuwe wijze
van uitvoering, hoewel nog moet blijken of lyu
werktuig practisch is.
In een gewonen kwikbarometer bevinden zich
in den top van du glazen buis vn<4 gesmolten,
ceu ijzerdraad en een zeer dun koolstaafje of
draadje, dio zoo ver naar beneden in de huis
reiken, dat zy altijd nog voor een deol door kwik
zilver omgeven blijven. De galvanische struom,
die door oen telegraafdraad van het anderu sta
tion gezonden wordt, gaat langs het ij '.erdraad,
vervolgens door het kwikzilvor, daarna langs
het kuolstaftfj« en zoo naar de batterg terug. Nu
berust de werking iKoi'dzakelyU daarop, dat kool
een sterken wwstaml aan den stroom biedt,
zoodat als do lengte van den weg \velke de stroom
door de kool moet afleggen een weinig toe- of
afneemt, de stroom merkbaar zwakker of ster
ker wordt, lloe hooier nu bot k\i ik in den baro
meter i ij-t, boa korter het deel v.iu het
koolbt.iaije wordt waardoor de stroom moet gaan,
en de versterking die de stroom daardoor
oudervindt kan op nat andere s tal ion aangetoond
worden; eveneens de verzwakking die optreedt
wanneer do barometer daalt. Op eenvoudige
wijzo richt Joly de zaak zoodanig m dat
oumiddelijk den stand van den baromc'.tir op de
verwijilenlp plaats kan afgelezen \vordeu en dat
bovendien du fouten vermeden worden die hut
gevolg daarvan zouden zyu dat do telegraafdraad
niet Hlty'il d.m ztill'duu weersUud bozit, duar deze
met de tvmperatuur afwisselt.
u AMStERDAM
Amsterdam! Gy oude,.trouwe,
Gi'ootf,' Ei'y'ï», jcraehten-stad!
Ach!'ik tie met-diepen weemoed,
Wat 6g hebt en waf CV haat f
Eon nieik vrüf£er pri.ltix .kuieren",
Langs de Singels of de Schans,
In ceu koepu -bvsea" d/'ukon
t..Nu., woont «WaY c*B' gtoste'bnnsl
ELECTRISCHE TRAMWEG TEZAXDVOORï.
De werkzaamheden aau deu elcctrischcn tram
weg te Zandvooit loopen ten eince. Binnenkort
zal een proefrit gehouden en daarna zal de Jy'n
voor het publiek verkcor opengevtold woixlen.
Er is i eden om te erkennen dat hier een
tpcedstuk" tot stand gebra"ht is maar wij ziju tevens
overtuigd dat het blijkt n zal dat eeoo degelijke
en doeltreffende uitvoering zeer goed met vluggen
arbeid gepaard kan (jam. Te meer verheugt
ons deze uitslag, omdat de ondonsemiug geheel
nau Nederlandse}} initiatief hanr ontstaan to dan
ken heeft eu ulso-j da doortastende tvyze van
uitvoering een bemoedigend .staaltje is van
Nedei-Liadsclie geestkracht.
O in e-.'u denkbeeld to geven hoe zeer het aan
staande vürbiudiugsmiddcltufschüii Zandvoortscho
Passage en het l'ark Kóstverloreu de verdienste
der mtuwheïd bezit, willen wij eonige bijzonder
heden aanstippen uit de gesubJtdenis der
clcctrische banen". De bekende firma Siemen* en
Halüke iu Lierlijn komt da eer toe den eersten
stoot tot de invoering gegeven to hebben. Hare
vruchtelooze pogingen om concessie te verkregen
voor' den a»uleg vun eeu elfCtruclieu spoorweg
in Berlyu, wekte» beUtig^telling voor de zaak
op, die niet verminderde toen i u het jaar Iö7l)
ter Berlgiischo liaudeUtoutoonsteUiiiff het nieuwe
vervoermiddel iu werking gezien Iton worden
Mnar nog met het doel die tentoonstelling als
het ware permanent to maken dan om winst te
behïlen, legden do Ileereu Sieuieus & Malsko
daarop in 16S1 hunne kleins Liclitcrfelder-Dalm''
uan, (die der X.indvoorts.-hu tot modrl gediend
heeft) en die uu juist gedurende eun jaar onge
veer in werking is, zonder dat eenige storing of
onregelmatigheid van belung pl.mts necft gevon
den. De wagens vuu de LiuhtcntiUderly'n mogen
luideiïs de bepalingen c-ir concessie, met gernp
groutoro snelheid dan \i:.., ca.. 20 km. rijden. Zy'
kunnen echter in horizontale richling eeiie snel
heid van 35?40 kilometer bereiken, zelf» wanneer
zij geheel gevuld zon (elke wagen kan "6 perso
nen bevatten, cu heeft eeu lotaal gewicht van
4800 kg.)
Uit deze korte mededelingen ziet men vnn
hoo jongen dntutn du toepassing der electriciteit
op hut vervoer is Dat xy o-no sehoono toekomst
zal hcbliuri, 'i'ng, vol^ous het göMlen vnri des
kundigen, veiiig aangenomen \vordau. Wh zijn
iüt.iissclit-n tevreden uut wy' zoo spoedig reeds op
etc;en Iwdani muf een electrischen tramweg ken
nis kuuucu makcu.
liet riMtuur van de AfuVclinjj AmsUnlamder
Vemenigiug ter hi*vorduiing van Fabriek- en
Ilamlwerksnijverhcid in Nederland* heeft na de
iMikeuda lezing van Dr. J. Th. Mouton uit 's
GravonhHgi-, over de middelen M verbetering van
den toestand van den leerling in fabriek en
werkplaats, op zich genomen, rijpelijk de
mogelijlchoiil te overwegen op welke wyze verbetering
iu de verhouding v»n wrrkgever en werkman en
in de opleiding der handwerktleerlingen te
verkrilgen is.
Urereenkorastig de denkbeelden van Dr. Mouton
meent het Bestuur het nemen eeuercruslige proef
tot verbetering der opleiding van den aanstaan
den handwerksman, door wederinvoering van het
leerlingstelsel, to moeten aanraden, zooals
het in Engeland nog bestaat. liet komt
voornamelijk hierop neer, dat de werkgever zich
verbindt don leerling gedurende een bepaald aan
tal jaren tegen opklimmend loon in dienst to
houden, welk loon' in do begiune iets hooger.
later iets lager is dan hetgeen de knecht waard
is, maar goede werklieden on een zekeren band
tusschen meester en leerling vormt, op goede
trouw en goede behandeling Berustend.
liet Bestuur ni/udigt belangstellenden uit tot
eene bespreking dezer zaak op Maandag den
22sten Mei 1882 des avond) ten hnlf acht ure,
in het lokaal Eensgctindheid op het Spui te
Amsterdam.
Een ontwerp-overeeukonut werd door het be
stuur reeds opgesteld. Zij bepaalt den duur der
verbindtenis, het ta verdfoacu loon, de wettige
redenen van verbreking en de schadeloosstelling
bij onwettige en.eenigo andere bepalingen.
Het bestuur der ofdeebng, by wie uog circulaires
te verkrijgen ZJJD, vormen de heeren: II. J. G.
Mijnssen, Voorzitter; Mr. A. M. Parcan, tweede
Voorzitter; J. A. W. Kcmraan: Jon n A. Schmitz,
Penningmeester; O. A. A. Middelberg; F. A.
Hoekoc. ,
. men dan iu de> Plantage,
Zag men Park en Gnekeutuiu;
Maar bols»»!.,. medcine lage
Stortte ulles dra iu puin!
'k Weet nog hoe ik met mijn .'
Maar <le Nederlanden." reedt
't Wa* meteen ons huwelijks-reiwle**
Wunt we hadden hol niet breed,
Frankendunl en Rozenburg!
l^uig vee'ds ztit Gy opgedoekt!
Ach, waarheen U nu to wenden,
Gij, die btille plekjes zoekt?
Keizerskroon! ook Gij moest rallent
O', wie had dat ooit gedacht?
Zeg! wie sctaist die zoal'ge uroa
In uw danszaal doorgebracht?
Warmoe»... oudste aller straten
Dio de eerste straat eens waa! ?
i2<s\ ik zou U kunnen haten!
Waarom geeft ge Uw «iel aan.. Krat,.?
Waar ik my' ook heen moog' keeren,
Nergens bly'ft hot oude staan!
Sloopeu! dempen! weg raseeren!
Aucs moet maar naar de maan!
'tEenigit wat mij nog kan troosten
Is... de prijs vau grom! i* hoog!
En daardoor heb ik mijn koetje»
Nu behoorlijk op het druog'.
Amsterdam, 13 Mei 1382.
Staatsaankoop van svoortceacn in Pruisen. Da
Kamers in Pruiaen hebben achtereenvolgens den
aankoop van een aantal groote Ignen toegestemd. ?
Het rapport aan de Kamer van afgevaardigden
overgelegd, bevat zeer belangrijke bijzonderheden
wat de ligging dier Ignen betiuit. De staat bezit
er thans U400 kilometer spoorbanen, terwyl 5000
kilometers onder zijn toezicht en controle staan.
De ingelijfde spoorwegen hebbeu tot heden 3330
utillioen gelcosr. Het aankoopen van de 9200 kilo
meters, die nu nog in handen vau particulieren
zijn, zou nog weder 3 rniiharden kosten. Voegt
uien hterbg da ontworpen lijnen die binnen t i pp
jaar klaar moet on zgn, dsniwlhet
gobe«l»staatiKpoorwegnet eene waarde van 7 milliarden ver
tegenwoordigen. Xu hebben tot bedeu de
staatslijuen slechts i) pCt. rente opgebracht.
Uetreufiverlies voor de schatkist zal alzoo 210 uiillioea
bedragen. De kommis&ie ontveinst, zich niet dat
dit voor den Staat aon zwaro last zijn zal. Daarom
heeft zij ook voorgesteld dut ceu speciaal fond»
zou worden gevestigd, om het deficit der slechte
jaren te dekken door de overwinst van de goede.
Daarenboven heeft zQ gevorderd dat"nut aó'Re-"
geering de macht zou bobben de tarieven alleen
te regelen. De commissie beweerde toch dat, als
eenmaal do Staat geheel eigenaar -wordt van alle
spoorbanen, het geheele lot der natie, hare ont
wikkeling in haudel en nijverheid in zgue han
den zou zijn, on dan de Staat, door eene.
verhoogtng der tarieven do macht zou hebben
indiri-cto bclaitingcn te beffen zonder medewerking
van da Tolksvertegeuwoordiging, hetgeen in str^d
zou zgn met het conitiiutioneel beginsel.
Onlangs had te New-York een plechtige begra
fenis plaats, zooals men bij mpuscbengeheugèn
nooit gezien had. De kist werd gedragen door
dou gouverneur, den lord- rnayor en do voornaam*
ste kooplieden dier stad; en bcgt-k-id door alle "
uotabilitcitcn, den katholieken aartsbisschop,
geeftclq'ken van allo geloofjhelAdonissen, weeskinde
ren van allerlei kleur en soort en een schaar van
ruim tienduizend iiienschen. Terwyl de stoet
langs het Beursgebouw trok, wei-den nllc zaken
ceu hnlf uur lang geschorst. Al dat huldcbetoon,
Uut grootste, dat een republikeinsch volk aan
ceu KCvierden doode brengen kan, gold een een
voudige, oude vrouw, dio nooit een zijden kleed '
of glacó handschoenen gedragen had, maar wier
naam tedert jaren gezegend wordt ala die van
een weldoeaster in het groot. Zij, dio daar ten
grave gebracht werd, was Margaret Ilan^hei'y.
Als zuster %Tin Birmhartigheid verpleegde zU
eens een schatrijk Katholiek, die zoo diep getrof
fen word door haar toewijding en onbaatzuchtig
heid, dat hij besloot haar op zyu sterfbed te hu
iven, en liaar als zijn erfgename in staat te stel
len om zijn schatten tot weldadige doeleinden te
besteden, /.ij werd van haar gelofto ontheven;
het huwelijk gesloten, maar terstond door den
dood weer ontbonden. Het 'geërfde vermogen
gebruikte zrij nu geheel oh al tot het heil der
mensclihcid. Aan do haven liet zij- een groot
kosthuis bouwen voor arbeiders en zeelieden, di
daar uitavst goedkoop konden, woncii, en.die zj
als een moeder met raad en dj ad bijstond. On
telbaar is hot. on u tal tUrgenen. die zij in moei
lijke omstandigheden to hulp kw.im. In weerwil
van haar otibrgrensde liefOadigheid, nam
hnar-vermogen «toeds toe, want zij had een'uitstekend
inzicht in geldzaken; maar al wat zij verdiende
kwam 'd«n armen ten goede. Drie groote wees
huizen heeft zy gesticht, waarin kinderen-van
allo rassen en geloofsbelijdenissen n onderko?
men vinden, en voor alle mogelijke mencchli^vende
instellingen was hoor beurs geopend. Eim knaap
uit een der weeshuizen hoeft zij aU kind
aangenomcn, en hij heeft zioh die eer wsardig betoond,.
door haar als een trouwe helper ter zijde te staan.
De dog harer begrafenis was een ware trenrdaa .
voor de bevolking, die Zich zelve eerde, teirrp
zij aan de edelo weldoenster den tol der dank-'
baarheid betaalde. Da beschermelingen en pleeg
kinderen der waardige ' vrouw brengan nu
g<3den bycen om een prachtig gedéakteeken voor
haar op te richten,
De Ntw-Ywle-nerald. Het nummer vnn 5
Maart van dit blad'beslaat 24 bladzijden, ieder
vau 6 kolommen. .
Van.deze 144 kolommen bestaan er 100 uit
advcrtenticn. Aan dit nummer werkten 120 letterzet
ters en 30 correctoren. liet gotal letten in een
kolom is ongeveer 30,000; zoodat in S uur l" '
de letterzetters ongeveer 4,320,000 letters
handeld hebben. ?
Om de 3 dubbele bladen te drukken, hebben
7 dubbele penen met volle kracht gewerkt; tel-.
keni 14 exemplaren tegeiyie afleverend. Dairroor
is ieder der 24pagina's 14 maalgeoltaheerd, maakt
330 clichés. Ieder van deze weegt 40 pond, maakt
13,440 pond metaal.
liet aantal advertentiën is 4000, in lengte
ofwisselend van 2 reicels tot 2 kolommen por *tnk.
Ilierhg komen 44 kolommen lectuur, het
belangrg'kgto waf de wereld oplevert.
Ieder nummer kost 6 Amerk.peuti of 12'fo et*
Hollandsch.
l
;elen niet
roordeele
i
uiigegei dit no>
:he
vrisn
alrykge-tegea
^ gezonde
f het licht
'?ucht aoa
en. Dit
zend
po*"? f^open, dat
' &rse werd
feven
ben zal de
ten. Z9
snedige
iaëht&.
??*»&
- sehu.fi'
... WdS?
fera her-,:
datheC
; de kerk,
leven
.Dat
loopt, ',
:jtteert-nde {
>i niet te
ars, waar
RUprakig.
* In zgn
f |n
teeke-;i zijnii
/
f t is.
te gehad
Ce bieden,
«ie
veran^ en frif
i 'j om
ve':is er niet
"een der
.-'?fcriietet..
ib hoed,
An eene
JE. '
' 4de hand
Landdoek
V.
ela of hfi
ST. wfl
,'i/;enomen
i . 's koster
? 'idt den
? r, hem de
' .oen het
cpkatst
, ndcr dat
i.; a
bvge.- redavbte
- igcu xal
ien
perlang X!il
füi-lede/s
i.dood tl*
' ^:er zied,
' - ag komt
j al ooit
i et weet
'. j immerB
;..;9rca. en
f Bevallig:
\ pke hem
v.toch, er
l iu den
Slligheid ,
»N
iets
geals dit
.
'heitaitit van
renzon
iint hot
want'
'n ver>
do mar.
ien daot
ieder
als kind?
*?? een t'e
f*akt hij, l
r bewaar
£noedez3
Fiei kind
kunu/.
^' kosrur.
Stfekerk, ; (
ftwio
beiomt dut ' ?
]i.(ju'k)
' rei-geef» ; '
dat de ;
chtig' f
'toe
