De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1882 28 mei pagina 2

28 mei 1882 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

D £ AMSTERDAMMER, W E E K B L 4 D VOOR NEDERLAND. Na. 257 f J Ste*erla»ders, dio, even al* ik, Mlté UttOaaieteitf, «eUwïd hebban metdei haud utt da* stroom den poUtickeu levens te putten en MH. d.*V. «l Mg ik het «elf: Gideon i» strijd'vaardig. Oversteht. il franreho Kamer beraadslaagde over het wetstoé' rejprftng van hét by zonder middelbaar i eu had eeno ministrieele krisi* uit dan jreg te ruimen. Ken outwerp tut vermindering Vjf dt^tehttmg op "den vrjju en bier wa» ondanks ten* tegenkanting van den miuister Say door la Kamer fte overweging waardig gekeurd. Uo leer gay, die da&ric een bew$s vau wantr9uwen ; egeus z4)U politiek en fiuautieel beleid meende to boeten ZIOB, uam zijn ontsla*. Doch na eenige doblMratièl in dé begrooUugs-kouinustio en eon voorstel in de Kamtr van den Uuer Wilsou om te vorklaron, dat eeu veriuiuduring uiet voor liet einde vaa 1&)3 zou worden ingevoerd en dus da begrooti&g niet onder haar zou lijden, werd aan de verwarring een wnde gemaakt door oen motto jfan vertrouwen, welke met #rootu moBrdorheid ^kugeuoaen, Say het aanblijven mogelijk maakte. *, De egyptiscuu troobelnn durou voort 011 zij u Uoor de vemlijjuing van eugeUche «u frausche «kaders ni*t verbeterd, 't Integendeel. De kousule va» .Engeland en i Frankrijk hoopten, ouder den invloed van het' taacutavertooü der bc-ide Rijken met gunstig goTblg de onderhandelingen met het unuisterie te , kunnen voortzetten, doch. het kabipet van deu Khedive weigerde atteu overleg, zoolaug de vloot Er auker bleef liggen. Wel verre vau too.-te en kreeg hot militaire element op uieuw do ? enband en Arabi i)ey besloot tot voortzet-, tuig der oorlogstoebemdselen. Kaar AlexanÖri& en Damietto werden ortillorUten gezonden 'éu. do officieren hebbeu deu eed afgelegd, dat zy i lüch verzetten zoudon logen vreemde tussuhoiikoniat. De priesters echter weigerden zich U ver binden tot afzwering ceuer turkscho. interventie, f Wat de mogendheden zullen doen. wout meu met. Wol wordt er uiet aan gedacht deeskaders terug t» trekken, daar koutrakten worden gokloten om de schepen voor drie maanden van ftrov aud' to voorzien, doch eene landing schijnt nut aanstaande- Luitleog bericutou uit Londen heóban Engoland en Frankrijk huu gedragslijn ï»*tg«>Uld. Torktcbq - trorpau zuUon te huig [iroepen wordutt,. wuunoec hun cischeu worde» ilyes agon. Allereerst moet Arabi Bey het veld ?viaiêh en het tmnistcrio aftreden. Arabt Iley ito-1 echter verklaard, dat bij alleenwjl heengiaii, ujffiu da, fort e hem daartuo nitnoodigt, en men iïèSmt, dik juut de Porte hem steunt in zyn verzet. l Turkije..#«&i!nt< het er op getut, te hebben to ooneS, '"dit zyü. tusschcukomst onvermijdelijk i» en d« mÖKObdheden, in 't bijzonder Frankrijk, gillen dis tossckenkomat liefst voorkomen. V Ito stpeniog: van deni GoUtard-spoorweg werd met luisterrijk* feesten te Lucera en Milaan. geniéHÏ'. Hierdoor u eeu nieuwe lia&delswegttuachett thtifaobland en Italië- gebaand-, die vooral aan Gpuua ten bate zal komen. " Bï} de verkiezing: vaa afgevaardigden voor de {irs-vinciale Staten nebben de belgüche liberalen eêïiigö zetels gewonnen. ? .t Do ruEsiscko jodenvervolgingen, waarbij een verusljrrngstocht t» vuur en te zwaard tegen clo IsriÈnèton wordt gebonden, schijnen iu hevigheid ee'c toe d*n af te nemen. Aan de ooitenrijksch» Kcenzea komen do vluchtelingen by duhsundeu kan; oïémoeielUk van hetnoodtge voorzien kunnen woalen om. den hongerdood te ontgaan. To KovüQ-en elders worden honderde huizen, toebehooeenda aan joodsche inwoners, verbrand. ' D» maatregelen, die d« RegeériiiR tegen deze barfeaanche tooneelen. neemt, zijn bijzonder onbeteekenetid, indien men xe niet averechts mo«t noemen. Voor de joden zijn tydaljjke voorschrif ten afgekondigd, volgens welke het -hun ver boden wordt, eich batten steden of' dorpen to ycxti'gen, niet uitzondering alleen van in dejodenfcolo&ièn, alle- koop/ eu pachtkoutrakten met k-en worden geschorst, en op christelijke zon* en feest'dagen inogen zy geen handel drijven. D* Rogeeringheet »vost besloten" alle geweldadighedon tegen linn personen en goederen tegen te gaan. De autoriteiten hebben in dien geest aauachr^ving«m ontvangen ea zün by verzuim bedreigd met oiiih&UiiJk ontslag uit hun betrekking. De nieuwe CKtstonrgksche kieswet is na ook door kot Heerenhuis goedgekeurd, terwijl bet Lagerhuis de tariulswyiiging heeft aangenomen die- door hét U&erenbnis was voorgesteld. ? Aau liet- duitsche tubakstnouopolie valt niot meer te denken. De kommissie voor dit wetsont werp verwierp het met 21 tegoo 3 stemmen. Zij lies» tevens aJs haro meentug t« kenneu goge: you, il»t hot tijd wordt do tabak met lust t» laten, <'aa» de nijverheid reeds sterk ouder dozo ToortdurondA- badreyingon met belastingaveriiou?ginj en moaopolie -geleden heeft. PB dwanRwet door Gludstono in liet LAgerhui* vKrtlc'il»jil is met groote meerderheid bij eeme lt->;ttip (,333 -tflgeu 45 hUuiDicu) »anx«nomou. l!ij ; de twvcds luiioa wordau zei r gei-ekta bvriuid*la£;n'*eu g*liuu«ën. Uit dé verwerping van eeu Biriendemsut» waorhy do giintruntt» liOntrulu op d* péfti <a». ve>gaderingoa werd afgekeurd, blijkt . dat ds wei zdt» on'dattk«itulun<;duiigDdisku3Sirs, g««u .givaar toept Il.it Hui» hechtte züu cowikctiring ann (JrUdston«'s v< or tsl om de b*4»nmd«Hi»jj «l. zor ilwiuigwet ur^mit te veck?»»«n w»t t-rhter niet weguHimt, dat do lUyètt-ing ook hot ontwerp tut kwijtjchcldioff vau HchtwRtalligo npcliten togelijkin<itdeilwaiigwrfc ganvne in werking zou zien treden. Parnéll ue«ft de verklaring nfj;e!exO, dat bviilo wuttcn n»ri itOKcbeideu motjen Worden, doch het llooge. ".-,"'--«._::_ _TJi:_?... J...H l??- - ? ? ° koorU, wpuftan au lyden, en van h«t vawchun?et, d«k ^«-iedere koorUverhef&ag «enig» maandeu verfeopen moeten, alvorens aan voomening in d» lééft» (d« vteature) «edaeht wordt DeMlfde eigenschap en de daarvan nu reeds gotrokken parUi kunnen echter spoedig; d» vraatt ruien doen, of men het Nederland»che volk niet ionder tusacheBpooieu.zich «elf kan laten regeeren en of men (elf* hiermede niet het verstandigst handelen aou, gelyk men paarden in de bergen lief»t selr» hunnen weg laat zoeken, omdat men, hen wittende »t uren, veel grootere kan» loupt in een afgrond te talmeten. Het ernte van de zaak zou wel *Un, dat mU?chien IlolUnd al leng i iu den vreomdo als eeqe rei derelicta beschouwd, on meer eu meer une nation étoiate genoemd worden ging. De hcoren van Eyiinga, van Rees en van Koe nen, Presidenten van de beido Kamers en Vicépreeident van den Raad van Staten, hebben, volIfüct zekere berichten, een conferentie over de .orisia gehad om gezamenlijk deu Koning een adviej ta geven. Zou het niet practiscber lijn geweest als men den heeren Tak, lleydenrijck en Keuchsnio» een advies had gevraagd? . D» Jüö chefs-der booge staatsliohamen zullen adviseerea: het Kabinet moot blijven; maar do kunst is thans te regecreo. En die verstaan do heeren Tak c. e. allooiit Indien de crisis nog lang duurt ware de bijeenroeping der Eerste Kamer, tot afdoening van do reed* a*n de orde gestelde wetsontworpun zeker geweiwcht, 'Dat de Regeering, hangend» 't geschil, aan do Tweede Kamer den rug toekeert, i* te begrijp». JUaar de- Eerste Kamer heeft nog onlangs voor 'tlCabiuot geapplaudiaoerd.. D« dagbladen bo-rmtten: Hot IlantiftibifHl; W««t-Indi*che n»ildi«n*t. ? IndUch» ?chnld. ? Do Uborolon. en d« krliU. J/Mum» ? lïóUtrtlaHuclu Cottra**: Bctroltkinpon mot PraTikryli n* do Tonrcrpinj v»n hot Ilvuloltirnktui Rrt Vaófrlatul; Eanayilig otulcnrjj*. Tak IfittHft MH d(H Dag: Heoren- on coltaurJienston op J»n. AritbfHttflieCöHraiil: Do krlgii. ? Waterleiding. A.mitrrt<iit»irlt* Cetiranl: I>« intloed v»n do inroering ?van b&t frtnich» UanJeülr»ktm« op d#n hindei on iudiitria. ? KM*haudel m«t Fnwkrtjk. ? Uriof Tan d*». hé«c Amer»foordt. ? D* opi«idtnx T»H onden?yzorsA^en »*ft h«t TüorbweUead ondorilchi JhigUnJ eanZuHt-lMIiiml t» 'j<*'ranXltnyf. Een goed v«rkdftd*.««t (Dnwkwet). Stan<taur<t; 'Wuut»» behoort Mnmiiütter af to treden? -«D» oplailuïg via oBderwi)z«r* voor auholou mei de» b^'.uL ? -Agiuito ylWiU1i»tracittiJig. !>»? TyA:- Bea'icbnda in. d» go«d» .richting (LoerILngeiuaatooli.? Do muii«triê«l» knalt beoordeeld doge d* pcrt. ? Wavhe.wi? t^rtiia). hè* oog had, dan dat die gevoeligheid noudig «are gewee«t. , ,.,, Dio «aak is drae: dat ik het niet weoschelgk vinden kon noch kan, otu dtie klinische lloogleeraren aau é^ne Universiteit t» beiittcu. Um niet andermaal verkeerd begrepen te wor den, stel ik voorop, dat ik, hoewel Ik geen enkel woord van mijn, toelichting terugneem, grootan eerbied hub voor de voortreffelijke aijjeuscaappen van Prof. Stokvis. Ik zal een anderen weg bewandelen o»u l/aratoren. Uuu ? achting voor Prof. Stokvis gedoogt met over zijn verdiensten uit te weiden. Ik zie niet in waarom de waarheid, wtarm alle medici eu hollandtche geleerden liet met mg eeu zullen züo, -hier niet .genoemd mag worden. Die waarheid is, dat Prof. Stokvis oen niet hoog genoeg te w*wdeer*o tftjent vin «preken bcait, on dat hy onmiskeuuaar grooto verdienste heeft als beoefenaar, der pbytiologiscbe, cbemio, van de leer van de wnrkm$.der gejfteeiraiddeltn on. dat uien luet name ten op«ichM vah de kennis der. nier- on Isverziekten swr ve«l aan hom te dan-. kon heeft, fly ? U een d»r grootste^sieraaen ofi*er UuivevaUeit. Eu bon zop ik hobben wil?len krenken-? illet tk altöatVeri-evanmüRewee»t. Maar met d«u meest onbegjrentden eerbied voor iemands groote verdiunsto zie ik niet m uut men behoeft te overdrijven. Ook ia Oen lof van iemand mag men niot onwaar worden. Do menschelüke natuur ii beperkt en iemand.die grootj»hy»ioloog, phannaoodviiumicu* en meer il, is daarom noa geen groot klinicus. Met duo bewering bon ik my bewust niet verder to gaan dan ik moet on mug. Men heelt mij algemeen verzekerd dnt prof. Stokvis vroeger als medicus de wetenschap liever had dan do praktik; later als hoogleeraar verkoos hu van de hem opgedragen leervakken do theoretische hoven do klwisdie; nu levert hij daarvoor het kraohtigste beWü> d«>or zich te veideeleu ten naJeele van zy'n klinisch onderwijl. De onder prof. Stokvis geschreven diswrtaties EÜII allo dau--, om on» b» bawjjaeu dat in hot klinisch onderwijs nooit zyu hoogste kracht heel't gelegen. Wio k:xa löij nu uu vel duiden, dat nu prof. Stokvis dit door ZQU daden te verstaan geeft, ik waag hot uit t« Fprekeu? \Vy zien net nu gebeuren dat een vak ? een ktioüoh profeisorant?dataled en overal, ook hu otts een noi-t'tlvttk woc, on blüvon moet tot eon ofvtttt wordt verlaagd, en dit woidthet op deze w^jze. Hoe het klinisch professoraat behoort opgevat to worden, zal ik niet herhalen, lletueeuit iemands tyd en Uven goheul iu bo«lug. En nu spreek ik niet vau idcifelij toastandeu aio niét bestaan, maar vau tooitauden die ik door en door ken. Ik kom er met uadrnk op torwg: «on hoofdvak wordt Het .Professoraat, Verleden Woensdag word in den gemeente raad het voorstel van B. en W., tot benoemÏBg van eed derden klinischen- hoogleeraar ca tot uilbréidiüg van het. aantal a&islentca behandeld. Deelden wij in ons rori? Nr. uitvoerig mede, wal B. en W. de direkleurgenecskupdige, de fakulteit en kuratcreu tot weerlegging; van Dr. Berns memorie van toe lichting nopens het derde klinisch professo raat in het midden haddoo gebrtctn, ihaus inoooea wij onzen lezers een dienst te be wijzen, door dat deel.. van Dr. Berns redevoerig hier te laten volgen, dat daarop lot antwoord strekte. Deze kwestie» die niet alleen belangrijk is om hei gewicht der zaak zelf, -die zij betreft, maar ook wijl zij eennieuwe bijdrage levert ter kenschetsing van de moei lijkheid, die de behartiging van Universiteitshelangen aan Gemeenteraadsleden baart, ver dient aller aandacht. Dr. Berns sprak ongeveer als volgt: Menheer do Voor titttr l Het i» nu. ruim 4 maanden goleilen dat ik do eer had mijne amendementen óp d» voordracht van 11 en W" in te dienen, waaraan zich weldra ? mijne momorie. van toelichting. nloot. Öedert 17 Mei iievind ik mvj in hot bezit van de adviezen uitgebracht door d«n Oir. der ? ffs.ithukteOfc het B. A.tde faculteit der. geneetkund* de Uaratoron. der Ildiversiteit eu B cnW , wairbij z^j Luiiuo- vowtjnicht van 18 Nov, 1831 luirulliaveu. I u. dié- vijf verachilloade stukken vind ik bestrijdiBg- en -instemming b«iJe. Op ünverdeeUo iustemming had ift nooit durven hopcu. ILt %ü mij vergund, M. ilo Voorzittnf, mijn «tandnunt a^dsr toe te lichten en. te vorik'digeii, daarbij rekening houdende zoowel m«t il«i ondfi-vpiiilen btutrydiag »l* iuUöruuui^- ik t A mij daurbU hoadeu aan de tweo. bck-yJo put. >n, Jiet oeno hot gcwijzi^Ja prufo*iDi'^it va-i i .,-il'. In r.itt to hopen. C.ive=di-h'plaat5 werd weder een liberaal Z»ó mm, do Allerlei. Ken bekend lattyruch spreekwoord luidt, ca vertoltl to ziin: alles sM, men heden ten aagt mluttren, wat-wen wurger voor onmogd&k hield. V./»'» «au men 't vóór dezen ondenklyiar ceacht n, ibU-ewn ministerie, hetwelk zün afichsid w« izvrdo da zaken gaande to noudon, of e zaken zouder politieke -beteekenia af te , zniibtng bet noif niet een opvolger bekoui> iv hnd, ea ondeakbaar dat h'et Hoo&l van den bt»it 14 'dagen na liet uitbreken van eene miitï>t>r;i9ole ensi* «n vóór de oplossing daarvan voor é'to of andorholve maand op roie ging, en zóó do verlcnuing vnn de crisis minstens voor vt«t tijdvak dccreteerde. Dot toch tusschen ,Z. M. den Koning en ban, dio met de samsnstellng vin een nieaw kabinet belast worden, bet vvrnücht overleg per post of telegraaf kan gdUvudou worden, zul wel niemand eekoven. i Mtltandhaafd zul dui vooreerst bleven net S/a» ttu OM van negeer inglooiheid, niet in den zin, daarflpi bü andere volken meert*! toe te kennen. den zin van uitspattingen, verwarring en plnnd«rinff, maar in. dieu van lfajnraertooiheidt waarby. do watten in het spoor bl(j(t, omdat bet Nederlaodsche.volk gelakt op een paard» dat den weg kent, en bedaard4 de reis vervolgt, ai zijn de- teugels ontvallen aan de- handen van een ia«?int- of een van d«n bok gel nopen voerman. Tn dm* eigenschap der Hollanders" * ??' » «-L j^ ~ -^«-i.'j.» :.!.__:**_».., "Jcfcrsioel iu do geneeskunde- eu het t.weeün dut dur ai»<3tofitoti. Wat dan iet eerste pant bolrcft, stuit ik ulluun op t<jgerwtand 'zoowel bij ds lacnlt«it, als Lij Curat'orea en IX. o*.\V.. ... ? Mijii-vwjrstel was om gacn derde kliuuckpro- f es nu raak in het leven, tt» xoepen,. waamau groote .bewaren vorboudeo zyn. Du cimseijiieutio van i dit vonrstrl zou-w.ezen Jat Prof. Stokvis voortaan geen ?kliniscb. hoogluiiraar meer zijn zou, maar «Ut de utenw te benoemen .titularis haiu..^); de kliaick betreft SQD- yervanguu. «Neen, zeggen do Professoren, hhurtegeo.,. beataaa. gutyomJ» b«zwareu. Er mo«t -niet wordon v»stge«teld in wtfka vakken een Uoogleeraar zal-bubbeu te .(tocèereo; «revaarlijlfth«an> .hvt oen. profeatarart in ?5& aMttêknsdeT A Keneesmidtófew vóór altijd vut- te stellen. Daarbfl ? «oo gaan i^ verder ? wy naca prof. Stok*i» zoudwi out do«l. berei|ten. Prof. Stokvis, ir nwt de faculteit overeengekomen dat .er nog'een hoaglcenwr-in de klinische vak-r ken ..zal^.benoemd' worden ?omdat hij eich niet meer MÓÓ aan de Kliniek kan ttrifdon-r- **\ by do andere hem opgedragen vakken naar eisch bestBllenv-4b hefbetangder umvtrsitcit**)lta cischt. Curatoren zeggen: Prof. Stokvis werd eenmaal benoemd als-Uoogloeraar in do. geoeeskande (klinicuiHn de alg. Éiekteinnde en de-geneesmiddelleer. Venwdering hierin te brengen wave* de zaak van B en W^ Zty noemen verder mijn voorttel overbodig- want er tollen twee.kBmci zyn en Frof.Stokvie «al slechts een det^van hè t onderwijs van den eenen op zich nemen. Volmaakte- xnrereenitemmiff met het daaromtrent door dé pro fessoren bijgebrachte kan ik bior niet vinden. B. en \V. -gaan nog verder en zonden in do aan neming, van mijn -voorstel een krenking zien voor professor Stokvi», die- aasde klinische wetenschap te Amsterdam groote diensten bewezen heelt (Gemeenteblad ML l pag. 29» boven). Mijn bo xwaar tepen het hebben.van drie kliniirweegt btf B. en W. weinig of niet Er heertchte b(jr ae> behandeling, dezer zaak on miskenbaar misverstand. Omdat ik uamen heb genoemd, wat- ik niet Maten kon* heb ik de- gevoeUgbeid>vaa Hoogleeraren ea. van Curatoren .. .....t-^S ._, ._?_ tofc^iQ! lk ligt ve> -opgeirekt^iMj komi. het -v«or dat,U»c dAcriju-jjsnaaea JRRIWdAJfc .ÜVJWüË^?- ^ eoodounde tot b^vak verlaagd. iliorU'guu kan met relelükeu grond niet» word«n ingebracht. Heeft men liet to druk me» drie zakun, en wantcht men zich hoofdzakelijk a-jui twee t» wyden. dan wordt de derde stieimoctlarlijlc bedeuld. Dit is reeds op zich zelf een verkeerd standpunt. Om geen considerfttie* hoegenaauid, hoe verdienstelijk eeu persoon ook zij, hoezeei: het gcwecscht wordt door een college vau Iloogieei areu, vind ik dat moi zoo handelen mag en hem, die tegen dezeeank zonder eenige persoonlijke bedoeling op komt, kun niemand taut eenig recht verwaten dat hy Jaaruieiie- Pie£ Stokvia zou krenken. Dat deze vreemdioertige- zaak: in zich zelve verkeerd i», bo» voortreffckglt-de-pwtoon z\J, ojn wien men ze tot fctaiid wenwht t& brecgeo, gaïk u bowijzon. Wie eens tot klinicus benoemd werd, blyro bet geheel, maar nooit ten halvo. Niet" alleen omdat het raoetbjk zsn zal ia binnen- en buitenland gevallen aan te wyzen die met dit vergeleken kannen >vorilen, maar omdat de -zaak ui zich zelve ongezond is, moest 'men ze niet willen. Heden twee klinici, morgen drie. Dau'oa weer anders. Dit gaat niet aan. Op zich zelf kan ik er niets tegen hebben dat men, te rade gaande mot de eigenaardige gesohiktheden van perronan, tijdelijke professoraten schept, die later' woder vervallen, maar do Jjlinucho 'vakken maken daarop eene uitzondering. Mou hoei't daarvoor «en bizonder groote geschiktheid óf men heeft dio niet. Men ia gcboreu praltticus óf men is het niet. Men heeft den clrang in zich om op Kbn kliniek met zijn zieken te Icvou, met zijn studenten to werken, dajj in dajj uit, eu zulks uren per dag of. men heeft dien-uiet. Men heeft de roeping om zich, wat do goed» kliuicus doot, oon school onder het jonga geslacht der medici te vormen, of meu heelt' ilialuiet Zij 't dus ook slechts tyxlelijk, men moet geen verkeerd*) zaak ter wille van eeu penoonln. k verlangen willen invoeren. ' . NV il men. met der dr.nd drie klinioi, men richt o dan ook drie volledige klinieken in. Zulks wil men hier niet ca kan het ook niet «uien, want do derdo Jdiiacns *tal slechts bij/ voortduring een deel spner krachten aan Itet klinisch ontkttogs tt^rfe»»" :£r wordt by .deze voordracht ook niet op: een. der Jen kliniltus. ge rekend. ll«t derde klTuische- hopgleeraarschap blijft zonder bohourlijkeu eigen klinischen assistent oen doodgeboren kind. ' Vergun mij, uiyuhccr-.do Vborzitter, u de gevol gen v:i:i drtaö nieuwe aohepbiug tu schotsen. Er /.j l om weldra een voordracht worden voorgelegd o ui cun. wcrkeliilcen ?kliniciu to-.beuoomen. Voor. hem is nalüorluk een der beide Vüoi-yeateldo uniYii'iitairo adsütonteu bestemd, ülyft Pi of. Stokvis ook klitxui, «Jan zal hij of eeu eigun wol omtohro' veu terrüin zijner werkzaa'mhoid behooron to hebbcü uu-t ewi ei^en n*,istent üf de nniversitair* ik-^isUnt .van een der beide- hoofdklinielcen zal tevona ïijao p*tjeutv.u hubben te bezorgen. ZootUa de xatvk uu ligt uio«t het laatste bet geval zijn. En dit verdient dó-*terkste af keuring. Mijnheer de- Voorzitter er blijft werkelijk als men hot eertt» ernstig wil niets overig, dan den llaad voor to stelten, een volledige goed toege ruste niet eigen assintentenvooraieiie derde kliniek in het leven t» roepep. Zonder dit zal het toch slechts mogrlyk zijn in- beperkten kring iemand te koeken dip deze betrekking wit aanvaarden. Men ia niet meer vrjj in ztfn keuze,, want de n'ouw Itenoouide zal in zekeren tin het professori*t met Prof. Stokvis mooten rleeleii. Uoe ern stig men uu ook den bo*t«n kliuicus zoeken Wil, me n-zal hAu zóó- niet vinden. Of meent gü, «yuheer de Voorzitter, m ernst. Haf het mogelylc zon zon voor zulk een? patsez rooi i'exprcsaiou? verknoeid professoraat een werkeHjk zcltstnndig man te vudcn? Als hot ratf niet Torboden ware namen te-noemen M. d. V. zou ik u door brieven kunnen bewezen dat goede buitenlandsoho klinici ? ik bedoel hier geen Barltfn* sche assistenten maar mannen van naam ? een soortgulyko betrekking op zulke, voorwaarden niet zouden willen aanvaarden, . ? Ik noemde u de nadevlen aan een derde kli nisch professoraat verbonden. Iu de vóór ons liggende stokken zoeken wjj te vergeeft naar de voordeelen dio het met zich voert. Ue pro fessoren schijnen er twee te noemen: er wordt aldu» een leemte aangevuld,* fjpag. 29 8), de practiKhe oefening voor de studenten wordt er door uitgebreid. Tegen hof eerste ? z« *angevoerd: als in de plaats van prof. Stokvis, die met vakkon overladen is, een klinieui komt die zich alleen aan de kliniek zal wijden, kan ik niet toegeven dat de bestaand» leemte nog grooter worden zal dan zij nn reed» is, integendeel dan . wordt er juist geheel in voorzien; tegen bet tweede: boo, als het aantal colleges voor elk studiejaar niet wordt vermeerderd, do gelegenheid tot prao* tische oefening voor de studenten aanzienlek cal worden uitgebreid, bljjft m\i dnirter, daarbil, voor do praotischo oefening dnr studenten, heeft men mindee.te wachten van ds professoren ?*?" TM de goede assistenten en lectoren* In het opsommen der .voordeelon van bet 3de. Iclinische Professonat, geven Curatoren en B. en W. ons niet*. Ik heb er op geen der 9 bladzUden een kunnen vinden.- Ik conclndeer du H. de Voorzitter dat or aan een derde op de voor gestelde vyie ingericht klinisch hoogleeratMChap ontzettend groote nadeelen verbonden sjjn, dut van de voordellen die het zou opleveren niet* bltjkt, dat er niets voor te zeggen valt, dan uit penoouUJke consideratfön en dat «J, mocht het niü nut gelukken voor myn amendement de sympathie van het college van Curato ren uu die van het achtbaar college van^B. en \V. te verwerveo, ik mij sterk gevoel in het be wustzijn, dat ik ia myae meeniug niet alleen sta. Slechts één feit, zelfs verscheidene medisole eu wol Uollandsche professoren hebben m!j van hun volle initeuimiug verzekerd. Vóór ik tot het 2do punt dat der assistenten overga, sü het mij vergund M. de Voorzitter nog ecu patr zaken in het rapport van Curatoren en in dat van B. on W. aau te roereu, II.ïT. Curatorou verdedigen zich uitvoerig (ogen sommige -m\juer .beweringen, maar voeren geen enkel bowys .aan'waaruit myn ongeljjk blijkt. Z|j meonen mot gjbrustheid te mogen vertekeren, zy kunne» niet geloóvenj maar z\j weten noch bowlen do zakon aio z(j tegen my aanvoeren. Merkwaardig is hoa z\j zelve laten blijken dat zij zich gnn«ch en al door Prof. Stokvis lieten leiden als ztf «cbjjvon. Wg tcenschen er 'echttr op te wffttn hoe qp de nnödfakel^klieid OM M de aanstelling van een derden kJtnischtn Uovgleeraar over te gaan, Jitt cert,t en vooral op dien van Prof. Stokvis is aan gedrongen. Wut de znak van Professor Hertz aanbelangt alleen dit; zjj het ook dat een tnyrier uitdrUKkingon Curatoren hooft doïn schrijven dat Je door mg gegeven' voorstelling niet m volkomen overeenstemming was met de wnro toedracht der zaak, urv aandachtige lezing van die ware toe dracht ben ik het volkomen met Curatoren eens dat er slechts zeer weinig waarheid aan de door rnU gegeven voorsUlliug intbrak. De Curatoren sta-ven de onvolmaaktheid dor duit«cbo toestanden met htst woord' van een duitsch Hougleeraar: Ma^tauchuns Doutschon zu donken geben. Hoe hooff ik ook over bet geheel do duitache Uoog'gcholen stel, heb ik nergens gezegd dat daar alloj volmaakt was. Maar zon men daar hot zwakst zgn waar men een open oog hooft voor eigen gebrekeu? Wat net rapport van B. en \V. betreft noem ik er nota vau ?dat veel van hetgeen in mt/ne tntmorit over de laaft en rotping van een kli nisch hoogleeraar voorltomt by hen instemming vindt." ? B. en W. willen niet wachten mot do vervulling van hot derdo klinische professoraat tot dat do ideale kliuicus itt buiteu of binncuhnd zal kuonen gevondeo wordon. Hierin hebben zHzokor gelyk M. do V., maar de eenjge vraag is, hoede bette klinieus di»cr nu mogo'zijn, kan verkregen worden? Zeker niet voor een op deze wijze voor bereid, gehalveerd of getierceerd klinisch profes soraat. Aan den ingang onzer, itad van de «yde' tani hot oeutraal-sUtion wordt bet nu meer en. ernst met de «oolang; verbeide; TerfnuMiit midden van een' zee-va» asud, hetwelk'aan del koude Koordwetten winden der vorige dogen tó oen voor de oogfin van meosoh en dier aTler aangenaamst speeltiujpTveretrefct, en naait eenj leer weinig aeethetiseaen berg straatkeien Vertjgtt op bet ruime plein voor bet station vaa lieverlede een lusthof van' Ftoraydie vóór 't.oojjf eene belangrijke verbetoriög zat opleveren, maarj waatin het wel eent onzen kindskinderen, gem-j ven zal züu beschutting t* vinden te«en de itralorf der zon, aie vau 'socfawndstot-'» avonds dit plein: beschilnt. Rechts van één stationsweg steekt zien? het terrein uit van het «wde-station "air ,Iloll.' Spoorwogmaat'<chappi|, waarvan- de bebouvfirig.; iu verband met een deor B;-en W. goedgekeurdt stratenplan, uog slechts eene quaestio van. tjjdj heet te z\jn. Waarop de uitvoering van dit planf wacht, weet ik uiet, maar uu men yverig bezigj is de fondamenten der vroeger op'dat terrein'; geplaatste gebouwen uit te graven, schijnt dfl) gevolgtrekking niét t» gowaagd dat het waohtea'i op zyn einde loopt. Inmiddvb veiTtjat ongeveer op de plaaU, waar. de minister van justiNëeennieuwgoruchtsgebouwl met qen huis vau detentie wilde doen opychtênJ indien de Tweede Kamer de.koopsom voor het daartoe noodige terrein had toegestaan,' d. i; onmiddeliyk naast den rechtervleugel van het at»* tiun, enn stal en wagenrwniie der tramweg-maat^achappij. De Kamer oordeelde de bedongen koop»; som fik moen f33.? per vferk. meter) te boog, doch de eigenares, dio wachten kan, schijnt tan eene andei-e meeniug te zijn, want aan de tramwogmant&clmppy heeft zy slechts bet recht van; opstal toegestaan, naar ik boor voor 10 jaren,. en ik geloof inderdaad dat de HoIL spoorweg-' maatschappij 'n die meeniug niet mistast on van| die terreinen eer meor dan minder dan geinid'4 duld f 32,? zal maken. Voor de verfi'aaiihgj van den ingang onzer stad aan die' z^dSl ia 't echter to hopen, dat zijniet-, al tej lang moor op dien hoogeren prns zat wach'-. ten. En dit te minder, nu ook'MO, de linketz{jd& van het «taUon»ploin not dio. verfraaiingT eên aanvang ia gemaakt: de fltnerijre, kleine wo goa op do Coolscho kado, geljjk het bürfrtje hee_ waarop uit 't station komeude 't eerst het ' liet zou zeker de> moeite- niet loonen, na deze rede uiteen-te zetten, waarom het be sluit van den'Raaddoor on» wordt afgekeurd; Oe eenigo verontschuldiging die men kon aanvoeren is deze: Wij raadsleden mreten op getuigenis van anderen afgaan, kunnen de medische zaken niét zelfstandig onderzoe ken ? en gaan daarom liever met de meer derheid der adriseerenden mede, dan dror één adviseur te- Volgen, ons bloot te stellen aan den toorn van B; ea W., van Faculteit en Curatoren. Comprendre yest pordonner ? maar dit neemt niet wég-, dat deze- zaak een bewijs te meer is voor de steltiog, dat een gemeen te-universiteit moeilijk té verdedigen is: ' De denkbeelden door fir. Berns nopens het assistentenwczen ontwikkeld, vonden in hoofdzaak bijval. Do regeling geschiedt slechts voorloop!^, een nieuwe definitieve regeling zal worden voorbereid, Zoo zal dus, al was de stap waartoe h IJ den Raad opwekte voor dit lichaam te stout, de moed en ijver door Dr. Berns aau den dag gelegd, niet slechts door zijn inederaadsleden gewaardeerd wor den, maac zeker ia de- toekomst vruchten afwerpen.^, " ? i' ? UIT DB MAASSTAD. ^ ttotterdam, 18 Mei. De -algemeen erkende christeiyko feestdag" van heden, om in aLmatmkstijl te spreken, behoort tot die, althans in onze goeao stad, waarop voor een warm voorstander van veredeling van het volksyermaak, die don tijd voor afschafGug dor kermis nog niet gekomen acht, het niet geraden ia, in 'een vroeg ochtenduur of op den iateu avond zich buiten de nootd-wMttèlyke grenzen onzer gomeonte te begeven. Wat hu dan, vooral op den weg naar hetBaburiseHillegorsbei'K,ziet uii hoort, sou hem allicht eeue iliuaiu armer kunnen maken en hem doen w.mbopen of wel ooit zijn monscUlievend &troveu door sncco* bekroond zal worden. Zeker deel onzer bevolking geeft .zich üan met hart en ziel aan een gouocgeD over, dat dun schijnbaar onschuldigen naara van ?dauw-trappen" draagt, maar waarvan de eiaenaardigo bijzondorheden zékor niet nader behoeven aangeduid te worden voor de lezers van eon Amstcrdamirh ?blad, die met het Pii'ksterfeest telken jare dexclfde traditióneelo saturualiün van nabÜ kunnen leeren kennen. In de. omgeving onzer stad «chynt de dauw a'.loen een tnuicr natuur te hebben en nioeilyker ouder den voet te brengen te a^ju, want hoe'grondig de trapper» met Hemelvaartsdag ook te werk gegaan mogen lijn, toch is het ajt^a Log noodig hot werk met Pinkster to voltooien. Waarin de werkzaamheid eigenljjk bestaat, biat zich ratten, maar is met zekerheid moeilijk te be palen voor wien, al» nw correspondent, nooit zelf actief is opgetreden. Maar een Inspanning is 't zeker, want als men de troopjes van den arbeid ziet terugkeeren, dan verraden de waggelende °- *. x? ?i. ,t _.i...i7tJl-n. A. moost is giste daar o Iraal-st vcrbiuJ l)o ¥ societci ÜOêl" don do pkn v omtren geld d is, rus .ning i de ont de Aei i« toeg in oi-i afbreken-! . fioor i i het' Schieb n verderjai van ?dëff jaar- wor'lot bouw» > plannen» H-voor lièj verkregen; i do ieraad terrein in' in beging fereenigihg. 't aan rétard'aires ook; niet ontbreekt. Hoe. 't zij, voor hen die dergeUJke vennakelükbeden najagen en daarvoor tijd, lust en geld vinden, be hoeft van overheidswege oiet de gelegenheid ge boden te worden om indotweedaAuguitua-week nog eens een genoegen a finstar van het danwtrappon te smaken. Veredeling van het volksvermaak?uitstekend t- Maar teu wiens behoeve? Toch niot voor ben die slecht* in liederlijkheid ontspanning vinden» w&nfr "het edeler vermaak wordt n& de eerste kennismaking door beu gewoonlyk gemeden, Ws-re-t niet zoo afschuwelijk, ik zou allen diedekermiawulenbebottdenomdatzijdie ' voor een deel dei vollu d» eenige ontspanning iu het "jaar achten? den raad willen geven zich eeneoy een troepje dauwtrapper» aan ter sluiten; honderd tegen één dat 19 tob de- ovextiügiag zouden komen, dat ieder .naar iQn emaak ikh Bfjn ver maak zoekt en dat voor deze soort--vermaak waarlijk niet officieel de. gelegenheid behoeft te worden aangeboden, terwijl voor beo die iu de voorstellingen der vereenigiDg tot veredeling van bet volkavermaak of in concerten in de c? tt en in tooneel voorstellingen smaak vüi kermis niet slecht» niet benouden behoeft té worden, nuar ook nog licht de. aanleiding tot Ldébaoehe kan " "' ?-???*-??.: ?^ ; *rr - -..->?' ? ? * ? Rotterdam, 25 MeL Nu door bijzondere omstandigheden de brief der vorige weck de ruimte zal innemen, welke, voor een schrijven, nit. Ju Maasstad m Ve Am sterdammer gevrooaJijk beschikbaar is.' zal uw correspondent zich meer dan ooit op beKnoptheid hobbcn toe te legcao.- Onro pemccntcraad althans' beeft hem dit hecKa gcmakfeelük gem^t. Dee'd de Maandag rorsataion agenda,! in spijt.van het aantal daarop voorkeröcndc nummers, rocds geen uitvoerige debattón ' verwachten^ de raad w.qs» daarmede heden neg soberder dan ik yenvacht ?had, .en nagenoeg ao&der eeniga discussie werd' de lange lijst van de aan de ?orde gestelde zaleo} afgedaan. ?Alleen eene uitzoixdfiri»R werd door dr. Stowiwgemaakt, ten aanzita van het vooi-stcl tot ver* nooging der som(<op de begrcottng voor het ni^ seum-Boymans uitgetrokken, waarvoor bij züne> steni alleen daarom KOU uitbrengen, omdat het. museum daardoor in 't bezit zal komen van het portret van een prins, wiens mgcdichlenis ia dankbare herinnering,hier leeft, de beeltenis n^-] rnelük van wijlen Prins Hendrik, welke' vroeger in een der zalen van het Yachtclub-gehouw hing. ' Vcrhooeinê der uitgaven vgor,het museum achtte Irij voor 't ovcnee, metÉ^t oog op dcii toestand der gemeentelijke tmanciün, ongeraden. Op verzoek van den heer Vif^er liad er hoofdeüjke stemming over U voorstel plaats, en.alleen de'heer Visser stemde togen. De bclcekenis Van dit \ protest kwam echter Met aan,'t licht. Daar het we) ? niet den eerbied voor 's prinsen nagedachtenis gegol- ? dciizal hebben, mag. men aannemen dat's heeren Visser's gemoed zich bezwaard gevoeld zou heb ben, indien hu tol deze vcniiQprdering der uitga ven had medegewerkt, ?tenzjj hu het schilderstuk misschien als kunstproduct guun plaats in ons' museum mocht waardig keurun. In verband met de stem, door hem den Ü3cn April uitgebracht over het voorstel om voor hel overnemen .der handejslerreinen van de Itotttrdaaisehe Haudels<ereeniffi»g een bod van 4 milliocn te doen, neig k er echter loe over, fmaïicieele gemocdsbeiwaren te onderstellen, nu juist hedyi bukend geworden is dat ook do crediteuren met dit bod genoegen. cenomen hebben en dus. die terreinen in handen der gemeente zullen overgaan. Uit vorigo bricveit is voldoende gebleken hoc gelukkig jk deze oplosBing voor onze slud aclit, lerwyl ik er nu ook wel mag byvoegun_ dat de koopsom voor do ge-' meenle waarUjk mei lo hoog is. Maar van een raadslid, die uit IcaUlc n iel tocutcmt, is het te begrüpcn dut hij roet den rentelast der l minioen in 't verschiet, een gevoel kr^t alsof lüj, vergehjkcnderwüzo gespro&en. »u ook terstond hym nen moet de boter op- zij:» brood uit te zuinigen. 0rie jaren reeds scheiden ons van de. PinuoDs-catastrophe en- al dien tyd heeft der gemeente het gevaar boven 'l hoofd gezNvecfti, dat de liandclsmriohtingen aan de overzijde Jur Maas, lot groot ongerief en nadeel missuhien van den han del, in vreemde handen zouden kunnen overguan. Eiüöelük is dew slechto kans voorby en de uak op de beste «d> gunstigato wijze opgelost. Hel ge luk heeft flotte/dam dwbrj ook niet weinig gudiend, wat tla in het afgcipopcn jaar, waarin blijkens het veV^ag v*n directie aa commtsaai'isscn geen pogingen wrzuimd zyn om op da ccne of andere wijze da Handelsverecniging ït-Jve op de been te houden of door haar eene meer levens vatbare combinatie in 'lieven te roepen, ?want als, zeg ik. toen de kostbare handelslerrancii aan de overzgae niet aan do gemeente ontgaan .zijn, dan is dit waarlijk Wel te- danken aan het beleid van. ons dagchjksch bestuur, hetwelk den raad, Koouls uit de gevoerde discussien voldoende is gct>k'k< n, onkundig heeft gelaten van de tot Iwcumsleir aangeknoopte onderhandelingen over verkoop «lier terreinen" aan dé gemeente. Doch waartoe gorecrimineerd? immer» all'a well that ends totll.' .?^'" - ? ' ? o. ;?"* Incht ^ Uek Jlr??;I word i l JiK^ UIT DE HOFSTAD. Ko.97Een Chineasche tuin en een Biérhalle. ? - bljjlt 'en nieuwe titels. ' AI meer wat nieuws in den Haag, en wat goedi ook l De Cbineetobe tuin van betbóttl Mai j «c, gisteren avond voor bet eerst voor ganoodigdeu opengesteldv levert weer een bewijs te moer voor ds vindingrijkheid en den onderneBingigaeit v*n den eigènur. De grooto boeiden van Flora en Terp?Icnore, Üe vroeger den: mnxiektuln versierden," na fa den gang ovee «énigej>akkiiteu nit; AVI882» iederen Zondagochtend. ELLEBMAN, HARMS ft C'. Kantoor: Rokin 2. I H H O U Dl DB VEEHEFFINO TAN KEN WEBKMANB8TAND.8TA1TKÜNDJO OVERBIOBT. ? ALLERLEI. ? OEJfEENTtt/UCENt De t«M kukeltlk* profcMono. ? VU 4* IfoWktad. ? tJU da BobUd. ? KÜN8T: Sorl»t*o, door J. M. ? Bt» *»tal« over hedendkagael» hUtori»cho iohJlderktuirt, door Ju B. J. Bterok. ? V/in lo DnpleïT door S, E. d» Kratiff. ? Vit de BUschopnUd, door Jan da Bisschop LETTERKUNDE: Knar Maleiding van Jan Holund'i moderne Hefcsenzlekte, door V. D. ? Cunllle Lemonniar (.Thér^a Monique"), door L. v«n Deyiiel. ? Bloemealeven, door TelrUnsk-Slolns. ? Z«n bede voor de vervolgde Joden, door Ant L. de Hop. ? Wonderen te verkUrra, door Dr. Vitni BrnUm». ? JOLITAIIIE ZAKEN: Beichouwingen omtrent bet gebruik der E»jonet en der 8»bel- en Degenbajonet, door J. B, O. ? D* sluier opgelicht, door Henri B»lo£f, beoordeeld door B. H. ? 8CHAAKPHOBLEEM. ? FEÜILIJÏTOK: TTit het leveb van een tw\jfela»r, door Uil, U ? De eerste Znld-AKkMnsehe Bepublikelnen. ? ALLEKLEI, ? BBIEVKHBU8, - OYiRZICHTVAN DE ÏFFEKTENMABKT. ? AmerikkMuehe Spoorwegen, door, J. v, d. Borg. ? Veilingen. ? Burgerlijke itand. ? je honr citnde 'Woningen. ? Vergaderingen. ? ADVEETEKTIES: Bohoawbure«n, en». He Terheffing; van den geit zich ongetwijfeld naar dat van de «.es thetische ontwikkeling, die de hoogere stan den van het volk, waartoe hU behoort, hebben bereikt. loettlandwiirdttbeachaafdeklagsen hooge eüchen stellen, ttt optMée vtn htm huizen, hun meubelen, hun voortverpesfcvaa weelde, zullen de werklieden vaa zelf er toe opgewekt worden, die kunstvaardigheid te verwerven, welke noodig is om aan de be hoefte der rijkeren te voldoen, en die dus tevens hun voordeel is. Wanneer de architektonische smaak der gegoeden beneden nul Sedaald is, zal de timmermansleerling spoeig volleerd illn en zullen de werklieden in w----. ** . « * t ZONDAG 4 fUNI. met hel .btitMknd te koakaipMrM, de kunst en knnsündustrie minder dan Doch «l bjtnd weinig fen, daar e oogere de patroons te weinig naat' wij getooveo daarom ' niet stelsel een uitstekend middi houding van patroon en hoogte te regelen. In ecni land waar het gehalte van het werk, uit een oogpunt van smaak en bevallightld onder 'schijnt te doen ilsel lanteyerhefen mitsdien ouk nstwerk vragen, inder, dat dal is om de verig tot op zekere De Heer Honton heeft eer van ztjn werk. Zijn lezing over de middelen tot verbetering van den toestand vau den leerling in fabriek on werkplaats leidde tot indiening van een voorstel, door het bestuur der afdeeling Amsterdam, der Tereeniging ter bevordering van Fabriek*; en Handwerksnijyerheid, om een proefneming met. de invoering van het leerlingstelsel te wagen. En dat voorstel werd aangenomen. Oe vergadering waarop dit geschiedde, was helaas slecht bezocht. De patroons, werkbazen, (van werkgevers wil de Heer Kater niet weten) schitterden door afwezigheid. Van en kele vereenigingen waren bestuursleden ver schenen, doch als men een blik op de ver gaderden wierp, zou men moeilijk tot net besluit hebben kunnen komen, dat hier een zaak werd behandeld, die de geheele industrie aangaat Een klein begin echter heeft somtijds groote gevolgen. En zoo is het misschien ook hier. Want van het bestaan van één voorwaarde tot slagen mocht men zich overtuigen. De katholieke Su-Josef gezellen-yereeniging, het orthodox-protestantsche Patrimonium en de vereenigingen zonder kerkelijke kleur, ? allen wilden samenwerken om den toestand van den leerling te verbeteren. In onze dagen, nu de kerk meer scheidt dan vereenigt, is het een hoopvol verschijnsel, allhans één gebied, en nog wel een gebied van zoo grooten omvang en beteekenis, te ontwaren, waar eendracht macht kan maken. Het leerlingstelsel, bedoelt het sluiten van een kontrakt tusschen den vader of voogd van den leerling en zijn baas, waarbij de eerste zich verbindt zijn zoon of pupil voor ccn bepaalden tijd bij den patroon in de leer te doen, tegen een vooraf vast te stellen loon. De laatste neemt daarbij de verplich ting op zich, den leerling tot een werk man te vormen en hem den tijd te geven tot het bezoek van de avondschool. Bij verbreking van kontrakt anders dan bij min nelijke schikking wordt schadeloosstelling gevorderd, ?50 voor den leerling eny 100 vóór den patroon, of zulk een som als men is overeengekomen. Ziedaar de hoofdzaak; de regeling is op verschillende wijzen mogelijk, doch het doel moet steeds zijn: den leerling te beletten van den eenen baas naar den anderen te gaan, en hem een beter onderricht te waarborgen dan veelal de loopjongen geniet. Door het loon vooruit te bepalen voor een zeker aantal jaren,- ? na een proeftijd ? wordt het het be lang van den werkgever voor de ontwikkeling van zijn leerling zorg te dragen. Het stelsel in Duitschland en Engeland nog iuheemsch is bestaanbaar ook onder moderne toestanden, twijfel dienaangaande heeft geen grond. Het is echter de vraag of het in Neder» land, waar het zoo volledig werd uitgewischt, iu dezen vorm weder wortel zal schieten ? Daarover pessimistische of optimistisch» uit spraken te doen, kan geen nut hebben. De proef wordt genomen, en de eenige over weging zij: welk voordeel kan het den werk man aanbrengen? Het is te begrijpen, dat velen zich er weinig goeds van durven voorspellsn. Zegt men dat het voor de slechte knapen niet baat, men heeft gelijk. Verzekert men dat onontwik kelde patroons de leerlingen, ook bij kon trakt, niet veel verder zullen brengen, wie zou lust hebben het tegen te spreken? De goede leerlingen behoeven ter nauwernood steun en de goede patroon? zullen hun leer lingen niet exploiteeren, ook zonder kontrakt. Meent men dat dit stelsel noodig is om den nederlandschen werkman te verheffen, zoodat hij in kunstvaardigheid en bekwaam heid met dien van het buitenland kunne wed ijveren, dan zouden wij willen waarschuwen tegen overdrijving. Zulk een verbetering wordt allereerst door andere faktoren-in 't aanzijn ?peil jan ^ " ontwikkeling 'moeten onderdoen voor hun broederen, die tot een natie behooren, welke nog niet tot zulk een laagte gezonken is. Be hoefte leidt tot handelen en in de wijze waarop men handelt spiegelt zich de aard, het karakter der behoefte af. Daarom zien wij de oorzaak van een ver betering der verstandelijke ontwikkeling en kunstvaardigheid der werklieden vooral be vorderd, door hen, die de hoogere klassen de Kunst leeren achten en hen van een platheid genezen die, ofschoon zij strookt met de gesteldheid van ons land, blijkens de historie volstrekt niet behoeft samen te gaan met onzen volksaard. Elke fraaie gevel, die de eentonige reeks van1 vlakke muren breekt, is een profetie van een betere toekomst, elk blijk van belangstelling in waarachtige kunst brengt ons een schrede ver der, at zijn de bewijzen door officieele lichamen en partikulieren gegeven, ook legio, dat juist de beschaafde klassen even weinig warm gevoel voor het schoone en karaktervolle bezitten als de werkmansstand, over wiens gebrek aan smaak men zoo luidde klaagt. Het opwekken van den kunstzin is o. i. het groote middel om den Nederlandschen werkman te verheffen. Waar deze ontbreekt kan de arbeid moeilijk adelen. En in verband daar mede, zouden wij hun, die de belangen der werklieden voorstaan, willen op het hart drukken: vooral de aandacht te vestigen pp datgene, wat de treurige onverschilligheid der hoogere klassen, hun wansmaak en opper vlakkigheid kan verminderen. Waarlijk het is geen wonder dat de Nederlandsche werkman ten achter staat bij dien van andere landen; als men bedenkt hoe elders schatten zijn en worden uitgegeven om den kunstzin te wekken en te versterken, terwijl hier de kruimpjes die van de tafel vallen ter nauwernood kruimpjes zijn. Men vergete niet, dat Nederland, sedert den triomf der calvinistische dogmatiek meer het land der geleerdheid, van professorale deftig heid en overdreven vereering van hetakademisch radikaal geworden is, ? dan dat van een opgewekt artistiek leven. De Puriteinen hebben de kunst verdreven. Het volk, in de b«ste beteekenis van het woord, is haar ont wend; is van haar vervreemd, zoo niet afkeerig gemaakt. Dij de nieuwere levensbeschouwing werkt de oude zuurdeesem na en niets natuurlijker dan dat eerst langzamerhand de leekenen van een betere toekomst zich open baren. Onze grootendeels buiten eeui^e kunstliefde opgegroeide dellige middenstand, die het roer van zaken, in blaat, gewest en gemeente in handen heeft, kan niet blaken, voor datgene wat hij niet geleerd heeft te eeren Zelfs de besten onder hen, wij zagen het meermalen, slaan met hei grootste genoegen de schennende hand aan de schilderachtigste stadsgezichten of histo rische kunstvoortbrengselen en kennen niets hooger dan wat zij fraai gelieven te noemen. Tot het schoone strekken zich hun adspiratiön niet uit. Gaat mon na hoe Frankrijk, België, Enge land, Oostenrijk en enkele Duitsche Staten niet schromen millioenen te bestemmen om het schoone, dat hun land cp kunstgebied hééft aan te wijzen, te behouden, door Musea van allerlei aard te stichten, oude monumenten van bouwkunst te restaureeren of te vol looien, nieuwe scheppingen inliet aanzijn te roepen; hoe de kunst-industrie weelderig wordt ver pleegd; het topneel, de letteren, schilder- en beeldhouwkunst worden aangemoedigd, dan begrijpt men, waarom de werkman daar te lande in menig opzicht den nederlandschen overtreft. De hoogere standen hebben daar hoogere behoeften leeren kennen en daarnaar, met of zonder een leerlingstelsel, richten zich die der arbeidende klassen. Zoo lang de Staat of gemeente evenveel honderdduizenden voor hooger en middelbaar onderwys besteedt, als duizenden voor kunst en kunsündustrie, zal de Nederlandsche werk man, onder zijn europeesche vakgenooten, een lage plaats blijven innemen. Want al erkennen wij met vreugde, vooral als men let ? - i -?- .?"?i: J..« J.« ._ voor hetgeen men ovor de .grenzen waarneemt, f. .^ ?? i. i i ...?.w, i.._i:«~ ?« Abonnement per 3/ra. ......? 1.?. fr. p. p. / 1.1^. Afzond. Nummer» MD de Kiosken verkrjjgbur k > O'. 10. Ad verten tien v»n l?6 ngeb ? l? iedere regel meer *» 0.15. bebb eene d«t _ en Fra&ktgk aan denSvttu «tnvsAte: ten eerste, dat de Solten verlaring nm doea tem ooMte v*» den ten enden dat 1 dien* bonding jegens bet weggezonden ministerie en de Mogendeen dat hy Arabi-Bey naar Konstantirekenscnao van bon is een moreele band tusschen leerling en werkgever dubbel begeerlijk! Wanneer de ideale zijde van den arbeid zoek is geraakt, zal in de ruwe atmosfeer van de werk plaats, licht de humaniteit te loor gaan, en ontbreekt elke waarborg tegen onbillijk* heid, zoowel aan den eenen als aan den anderen kant. Onder zulke omstandigheden is het een zegen, dat er een middel bestaat, zij 't dan ook geen afdoend middel; dat leerling en patroon aan hun Wicht als mensen herinnert en hun zwakheid te hulp komt. Bovendien door het leerlingstelsel met het informatie-bureau, dat daaraan verbonden zal zijn, zal het goede soort patroons ken baar worden, en ~ dientengevolge 'kunnen oudera en voogden zich beter voor teleur stellingen hoeden bij het ter werkplaats zen den hunner zonen of pupillen, dan tol heden. En daar de leerlingen, voor welke een kontrakt wordt gesloten, .naar men mag aannemen, tot de beste zullen behooren, zal er voor goede patroons en goede werklieden, op den duur, een gemakkelijke weg geopend wor den om elkaar te vinden. Daarom juichen wij dit plan ten zeerste toe. De goede elementen in den werkmanssland wordenjdoor de samenvoeging krachtiger, en zullei| -* invloed uit oefenen, zijdelings althans, ook op hen, die van geene aansluiting willen weten. Gelukkig gaan in Nederland veler oogen open voor den toestand waarin wij vorkeeren. De naam van den nederlandschen werkman heeft schade geleden en zal die eenmaal den glans weder verwerven, waarop hij bogen kon, dan zal er veel moeten geschieden. Allereerst zal het beschaafde Nederland, uit den dienslhuize van het calvinisme uit geleid, moeten leeren begrijpen, dat de kunst zin een der machtigste middelen is om te ontkomen aan een levensrichüng, waarin het platste materialisme de plaats van het geloof heeft ingenomen, en dat de ware be schaving nog iets anders vordert dan het be halen van een akademischen graad ol het diploma aan een II. B. School. De bemid delde klassen zullen bij het zoeken van hun genot in en buiten's huis, zekere eischen der aesthetiek recht, van spreken moeten verlecnen,' opdat ? de meer ge adelde kring, waarin zij leven, den werk man onwillekeurig verlokke naar het hoogere te streven, terwijFhij arbeidt om'in de behoefte van anderen te voorzien. Bij verheffing van de beschaafde standen, njzen de lagere vaji zelf, althans in de nssmere maatschappij, waar aüshiiling niet nMsjg nogülijk is. De werkoin .xelf dtïnge au op kosteloos onderwijs, tMt^Kcht, regeling van <?en kinderarbeid, handhaving dey zondagsrust en vooral op een toezicht via staatswege |op fnhri>-!{- ea werkplaatsen, waaronder er zijn, volkomen ongeschikt om bet gevoel van eigen\Vaarde bij hem levendig te houden. Doch wij herhalen; wat hem het meeste len bate zal strekken is, hetgeen er gedaan wordt urn de D werkgevers" te beschaven, want waar het volk zijn kunstgeschiedenis kent, een eig-.-a kunst bezit en eert, kan de optwikkeling en bekwaamheid van den werkman niet gering zijn. Daar zullen de middelen om hem, naar do male dat zijn vak het eischt. levens tot kunstenaar te vormen, niet ontbreken* Miwetosjtaar. t BohsjBvasrtbélaMM mm ?? » Courant: Ben ehao* lUttsdM aateM «wolnst d«- vcrwwpmff van d* zou goedkeuren en teu en de andere militiare h< nopel zou ontbieden om daden af te legge» _ De overige Moreodheden heeten het met Enge land en Frackrijk eens te *$n, doch het spreekt wel van zelf, dat die overeenstemming eiken dag verbroken kan worden. Laat om handelend in Egypte op te treden heeft geen der Mogendhe den. M n weet w«l, waar te beginnen, doen voorziet van eene gvwapende tnsscbenkomst het ein'de niet. . , Van daar dat zelfs Frankrijk zich vereenigt met het denkbeeld om Tnrksche tnsschenkomst toe te laten. Dit schijnt het eenige wat hen nit de moeilijkheid redden kan. En volgent de laatst ontvangen berichten ia het niet eens zeker dat Arabi «n de zijnen zulk een interventie zullen dulden. Al wat mogelijk ia doet de oorlogsparty om het leger te versterken en de havens instaat van tegenweer te brengen, zoodat het allen «chgn heeft dat Arabi er toe zal overgaan om de* Sultau'H troepen weerstand te bieden. HQ regeert op dit oogenblik alleen, en volgens het gerucht soa het zgn plan zijn Hallo» tot Khedive te laten nitroepen. Thans is een voorstel van frankrijk bij de Mogendheden in overweging om een konferentie van europeesche gezanten te Konstantinopel te houden, die over de kwestie zal.... redeneeren. Gedurende de pinksterweek bielden de parle menten vakantie. Het engelsche Lagerhuis bleef midden in cte behandeling van de dwangwet steken en aal nu nog beel wat dagen aan de amendementen moeten wijden, die op deze bill zün voorgesteld. De Ieren zijn en blij ven afkeerig van deze dwangmiddelen. Dfllon werd door de indiening van dit wetsvoorstel zoo geprikkeld, dat hij alles verdedigde, wat dwang noodzakelijk maakt Parnell liet zich wel op kalmer wijs uit, doch ook hjj acht haar aanneming een gevaar voor de reeds zoo geschokte rust op het eiland. Inmiddels doen de ierscha drijvers alles wat zij kunnen om de onontbeerlykheid der dwangwet te bewijzen. Glsdstone en Uarcourt Uggen thans aan de beurt cm te vallen, De heer van Beust, -oud-minister voor Saksen en Oostenrijk en sedert 1371 gezant voor Oosten rijk te Parijs, de bekende tegenstander der duitsche eenheid heeft zijn ontslag ak gezant ge vraagd en gekregen. ~'* Aair den «fetaad in Dalmatie ie voor goejeen eind gekomen. De laatste benden hebben de l toegeze. tiön)..? handiUtrafctaai mt Vraki« ? H*t wwpmff IwlMtia vu Britooh-InJU. ? Het werkusdtnvwbood. ? Hui InropMselie s«lMW la Egypte, Dagblad vanZ.-HoU, m 'iQramtt.: D* g«6d« zjjde ' ' ' viseht(WMt-IadisolMlisiUUfi)«t). efvrttkkBdelT Ttd: T«r *fw«ijig. DE TWEE KERKELIJKE PROFESSOREN.^ De kwestie betreffende de benoeming van kerkelijke Hoogleeraren komt weder op het tapijt. B. en W. hebben met de Synodale kommissie onderhandeld, en 3êze beeft eenige vejorwaarden gesteld, welke vervuld dienen te worden, wil men niet een herziening Vba het Synodaal reglement op bet hooger.onderwtjs noodzakelijk maken; Zulk 'een he?r zienidg zou de benoeming der kerk professoren een paar jaar verschuiven, gezien een wetsverandering in de Ned Hervormde Kerk langs |den meest omslachtig^ sten weg tot stand komt l Uit de memorie van toelichting vernemen wij dat »de Synode zich" zeer ingenomen verklaard heeft met hét besluit" van den amsterdamschen Raad. ~ *' Men moQht dat verwachten. De Synode gevoelde volstrekt geen beh'oéfle aan deze benoeming voor het kerkgenootschap", maar' nu de hoofdstad beleefd tot haar komt en haar aanbiedt twee professoren te bekostigen door de kerk, zonder eenige kontrólp te benoemen, zou lïét al 'een zeer orilieflljké Synode moeten wezen, als zij nu vet eéna vriendelijk en voorkomend zich bétóbn*dé. ' De Synode stelt tot voorwaarde, l o. dat de bezoldiging niet overeenkome met die voor| de gemeente-universiteit, maar met die door de wet voor deRljks-universiteiten vastgesteld. In de door n vastgestelde grondslagen van onderhandeling worden twee jaarwedden aange^ Staatkundig Overzicht. Do Egyptische zaken verkesreu op dit oogunblik -iii eeuo egyntitche duisternis. De verwarring is ondanks do komst der engelsche eu fvaiiüche cskftderg, dermate toegenomen, dat allej wat vluchten kan hrt Nyüund verlaat. De Khedive ua bingen l {jd/weerstand guboden te hebben aan den druk der militaii e partij, werd door de lantste gedwongen Arabi-Iiey aU miuwter te herste!U-n en do ondcrkoniug heeft mitsdien alle gezag verloren, dat hij, ondersteund door de mogendheden nog «ebeen ie bezitten. De mogendheden, die reedt tot ultimatum ge steld hadden, de vei banning van Arabi-Bey en een p»at and**) ministers, de herstelling van de macht des Khedives, zijn ten eiude laad. In Egypte zelf worden adressen geteekend om de Porte te bewegen geen gehoor te verleenen aan de «tischun der mogendheden. Men dringt daarin aan op de onttrooning van den Khedive. Zooveel sohynt zeker, de Porte heeft haar doel bereikt, haar tusschenkomtt is noodig geworden op hetgeen enkele parlikulieren doen, dat er «n gevraagd. De Khcdivo, die door ae"mogend-, gporen van belerschap*ZlJn waar te nemen, heden ten «roon werd verheven en daai S.bluft een erntóg, ^onverantwoordelijk ^SS"^'ffÖg.-g^? feit, dat tonnen by tonnen gouds aan mer _ hoogesehoten worden weggesmeten, terwijl ne°ni kan niet anden dan"ingenomen zfln met juist datgene, wat |mede de zenaw van het de woelingen door Arabi-Bey en ssSn " ' ' '-* het grOOte middel Om . «?"?««?««1'* «» haimelHk doer « wapenen neergelegd. De hongaarsobe Kamer heeft de kredieten voor de buitengewone maat regelen tot herstel van de rust in Bosnië goedgekewd. De frarwche Kamer heeft de wet op het bijzouder middelbaar onderwijs aangenomen. Bandry d'Asson wilde de invoering der centrale school ter spraka brengen, donh ontstemde de Kamer door fefjn heftige taahte zeer, dan dat zij des minister wilde toestaan te antwoorden. Thans is de wet op de rechterlijke organréatien aan de orde. De Regeering wil het beginsel der onaf zetbaarheid behouden. De kommissie wenscht deze opgeheven te zien. Deze parlementaire werkzaamheid wekt slechts weinig belangstelling. Egypte neemt alle aandacht in beslag. l.cn interpellatie in de Kamer over de beteekenis van het voomtel der Regeering, om te Konstan tinopel een konferentie bijeen te doen komen, liep bijzonder gunstig voor de Freyciuct af. Oischoon Gambetta by deze gelegenheid zelf iu het vuur verscheen, om de Kegeering te verwijten, dat z\j Frankrijks eer overleverde aan het wel gevallen van Europa, wist de Minister zich zoo goed te verdedigen, dat de Kumer met 29S tegen 70 stemmen eeu motie van vertrouwen aannam. Hoezeer Gambetta door dezen afloop teleurgesteld is, mocht blijken uit zijn heengaan uit de Kamer. De socialisten-wet wcrdt in Duttschlnnd nog altijd toegepast Deze week is de bekende afge vaardigde flabet is)rhechtenis genomen. ? In Spanje bew«sw>Mn zich lungs nieuwe paden. Niet alleen trackt ntéaj blijkens de konversie-wet orde in de finantiüu te brengen eu het uitbarsten van revolutionaire bewegingen te voorkomen, door zelf in liberalen geest te handelen, maar nu hoeft een «paanscuo Koning zich zelfs op e(*n verga dering van onderwijzers vertoond en daar eene redevoering uitgesproken om van zjjnc sympathie met do pogingen ? tot bevordering der volksont wikkeling blyk te geven. De italiaansche Senaat heeft haar goedkeuring verleend aan het voorstel om de handelstraktaten met DuitsohUnd, Engeland, Spanje, België1 en Zwitserland te verlengen tot l Joh 1883. De gouverneur der Kaap-kolonie heeft de wets wijziging tot toelating der hollandtehe taal in het kaapsche Parlement bekrachtigd. Allerlei. Ndg altijd is het ministerie zoek. ' Alleen uit berichten omtrent audiënties, die niet gehouden zullen worden, bemerkt men dat Nederland een Regeering heeft. Zullen de kamerleden niets doen om eenig leven in de doodsbeenderen te brengen? De politiek heeft hare eischen die m«n niet miskennen mag, doch de vaderlands liefde heeft ook da haren. En de laatslen staan o. i. boven de eersten. Wij willen gaarne gelooven dat het mi nisterie, met het oog op de politiek, nog bij lange na niet genoeg gepruild heelt Het heeft volkomen geiyk dat het zijn tegenstan ders zijn onmisbaarheid behoorlijk inpepert. Maar vergt de Vaderlandsliefde niet iets anders dan deze, op den keper beschouwd, wel wat kleingeestige wraakoefening? Wij althans kunnen niets, groots in dit verstoppertje-spélea vinden. De dagbladen bevatten: Het JftuMhitMad; Wauan 8» ? Botitrdanutkt C+ttr*»tl hoogleé e vr*nII ? tegen it gezonde » het licht irrucat zou ken. Dit '? 5U; oopen, dat me werd ^ even betien zal de laten. 28 snedige ? dat het irt de kerk en leven' ».. D»t ........ loopt,,l rteertnda ? uiet te !; , Mers, waar t *M»pi nkig. >. In zijn ' --"f ijn teeke,:\jk zün i ; »»«H l ?^terwijl r'ït iS. hte gehad * to bieden, '? te veran' e en fri»ig om ve- is er niet een der B gepan% ? 4 de hanol l handdoek «ter. Ue? *t geheelex' Itk of htf , ter. Wil ;. '"«enomen '. ie koster eidt den , - hem de men het «n agcu Bttl Jien perDe waarde vu een ann-ravolatioaalr ? OHM haadelspoUkUk met roren dor gemeentelijke instelling. Neemt men, gelijk de Synodale Commissie verlangt, de rege lingen over, welke door de wet op het hooger onderwijs en die op de burgerlijke pensioenen, op de jaartredden en pensioenen der hoogleeraren aan de rijks-iiniveniteiten zijn vastgesteld, zoo zal men, bü aanstelling der kerkelijke hooglee raren, hun eeue jaarwedde van ?4000 en niet naar de gemeentelijke verordening van ?4500 toebennen. Deze jaarwedde zal na vijfjarigen dienst met ?.1000 en niet met ? 500 worden verhoogd, en zal na tienjarigen dienst op ? 6000 en met op ? 5500 worden gebracht. Van een financieel stand punt schijnen ons beide regelingen op den duur op hetzelfde neer te komen. 2o. wordt een wijziging verlangd Ua op zichte der bepaling vaa de pensioenen. 3o. dat een apart kollegiegeld van f25.? per leerling in de kerkelijke kas zou wor den gestort, ? waar tegenover staat, dat de kerk van hare zijde ?vóór die kerkelijke hoogleeraren niet de minste aanspraak op eenig deel in de kollegiegelden der Univer siteit maakt". Waarlijk een dergelijke mildheid verdient bijzondere vermelding! ?Wij hebben", zeggen B. en W., ?ook deze regeling zeer billijk gevonden". ? Ondertusschen schieten er behalve liet, bovengenoemde nog toev punten van gewicht ter goedkeuring over. Twee punten van gewicht bleven er daarni. nog vast te stellen. Het eene tot regeling van hetgeen zo a moeten geschieden, indien de Ned. Herv. kerk het bj)wonen der lessen van da hoogleeraren der Universiteit niet meer verplichtend zonde stellen, het andere omtrent de reenten van bet kerkgenootschap, indien de gemecntcrAad* zgn besluit in zake kerkelijke hoogleeraren ccunmal intrekt. Wq vertrouwen, dat de voorgodragan regelingen uwe goedkeuring zullen wegdragen. Wij hebben gemeend dat het niet noodig was hot kerkgenootschap door zwaardere voorwaarden te moeten binden. Mochten de voorgestelde bepalingen door U worden gotidgekeunt, zoo zullen zij aan bet oor deel der Synode, welke dezen corner bijeenkomt, worden onderworpen, hetzij iu de gewone, hetzij in eene buitengewone vergadering, en zal de aanstelling der kerkelijke hoogleeraren waarschijnlek vóór het begin van den nieuwen cursus plaatshebben. Hoe deze twee punten geregeld zullen wor den vernemen wil onder 5 in d« voordracht: De Gemeenteraad van Amsterdam is ten allen tijde bevoegd «fln besluit in zake kerkelijke lloogletrarenin ta trekken, maar is in dat geval verplicht aan de Ned. Herv. Kerk nit te keoreii, gedurende het leven der dfenitarinen, die dan in Amsterdam air kerkelijke uoogfoeraren kracht*» deze regeling werkzaam of reeds gepensioneerd «ijo, bet bedrag der door ben op h«t tijdstip der intnkkmg genoten jaarwedden of ijentioenen. Voor hen, die nog niet gepensioneerd zyn, wordt dit bedrag verminderd met hetgeen dezen genieten nit eene andere, sedert het besluit van uitrekking door hen aanvaarde en bezoldijrde betrekking, en, 100 zij hun 70ste jaar bereikt hebben gebracht q> het cijfer voor gepensioneerda hoogleeraren bepaald. . De aanspraak op het bedrag der jaarwedden wordt echter verloren door hem, die, oiet in da termen van pensioneering vallende, een hem aangeboden kerkenjk hoogleeraarsambt of een hoogleenunambt ia de theologie aan eene der -»*^° »+ » fi !*.? * - ' «"? " * . iverlfclel'ó . SÜdood tl* : ÏJter ziciJ, : ?:? hy komt ,-ij nl ooit ?yiCt weet ; t immers i leren, en J??vnkaheia ' j' toch, er "d iu den hillighei ut, ; iets geals dit geheimut van grenzen oint lipt want on veril van r de mat. en duat [Mi ieder ï als kind, ar eon t'e :-«akt hij, ' ' , de kerk, wio beomt dut (e. (juik) '??>?-Bet Jlkmn «w» l wA«*mH« vw *^II.IT»M*«^,.. n.,^.__ ___ ? ?. D«iina-T«iito8 m 1M196$, k jFerwl^oadflr l wordt gezegd, dat deie gel»

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl