k; X I l '?> \ h tf' ? 'l DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR -NEDERLAND. No. 200 v orecn W. I. roaiUiensi, ond.mks den steun vau de nchtingsttaardigsio- turnen, zelfs bij herhaalde en dringende aanvraag, niei gevon den werd, lürwijl ulle mogelijke ondernemin gen, gegrondvest op de vcrlirings-zucht der ijroöto menigte, ol op den zin voor weelde van den rijkeren burger; aanstonds de gelden ontvangen, die zij noodig hebben om van wol te steken. De \vclvaai t van Amsterdam draagt ccn iet wat zondagsch karakter, en al meenen wij, dat men volstrekt niet mag vergeten hoezeer ook thans nog de handel een der voornaam ste bronnen van bestaan in de hoofdstad is, we gelooven toch, dat do bloei en uitbreiding der stad, meer te danken hebben aan de genotzucht, gemakzucht en ijdelheid, dan aan do verleven diging van zulk ccn handel, als waarvoor iiiöii Beurzen boinvl. Hoe groot de draagkracht is van hot zeker zeer belangrijk kapitaal dat gedurende de laatste jaren in cirkulatie is gekomen, in - welke verhouding de spaarpeuningcn van het voorgeslacht lot de winsten door eigen arbeid verkregen staan'als men de rekening op maakt, zal niemand kunnen aangeven. Mis schien bevinden wij ons nog aan 't begin vnn een ontwikkelingspeiiode, die veel goeds in den schoot verbergt, want het kan niet ontkend worden, dat met de hoogere ei;cheu ook een krachtiger streven om daaraan te kun nen voldoen valt waar te nemen. Daar is zeker meer werklust, ondernemingsgeest en energie, dan een halve of kwart eeuw gele den. Doch wij leven onder nieuwe toestan, den, waaromtrent geen geschiedenis kan ge raadpleegd worden, 't Is mogelijk, dat het toppunt spoediger bereikt is dan men ver moedt; dot moet zelfs hetgeval zijn,indien door geen mild en sleeds milder slroomendc bron nen van welvaart, de door een krachtige prikkelmg plotseling hooggestcgen behoeden worden aangevuld. En al mag men nu uit ' zekere leekenen van lusleloosheid bij de Heeren bouwspeculanten niet afleiden, dat thans reeds verslapping, althans een tijdperk van stilte nadert, bij het volkomen gebrek aan aanwijsbare gezonde fakloren van hoogere welvaart, zal voorzichtigheid wel in de eerste plaats aanbevolen zijn. Bij dezen tamelijk onverwachten bloei, die hoeveel goeds hij ook nog doe verwachten, van een ie onbekenden aard is, dun dat ie mand er op zou durven bouwen, verkeeit Amsterdam, als gemeente, in een hoogst piocilijken en gevaarlijken toestand. In weinige jaren tljds moest zi] een aanzienlijk aantal millioenen kenen om in '.e luien wat zij ver zuimd had, cneenigermtfe gelijken tred tuhondon met den snellen vooruitgang, die de slollelijke zijde van hel maatschappelijk leven ken merkte. Veel goeds kwam daardoor tot stand, doch, in der lianst werd ook menigmaal, zon der een wel doordacht plan te volgen, gehandeld on geld verspild aan werken, die later bleken van geen ot weinig waarde te zijn. Even ge makkelijk als het wis leeningen uit leschrij-. VCD, even ondoenlijk bleek, hel alras uit ver hoogde belastingen, zonder schade voor een goed beheer, de rente te betalen en, thans zijn wij zoover gevorderd, dat zuken, die aller noodzakelijkst zijn, moeten worden uitgesteld, om dal het geheele bedrag der belaslingpenningcn en van stedelijke inkomsten verslonden wordt door posten, tot wier betaling men zich te goeder of te kwader ure ver bonden heeft. Een dergelijke toestand is voor een gemeente nog bedenkelijker dan voor een partikulier. De laatste kan zich verminderen, terug trekken, de eerste daarentegen is aan luar waardigheid, werkelijk of schijnbaar, verplicht voort te gaan. Wil men oen voorbeeld'? In het vasle vertrouwen Amsterdam een onschatbare weldaad te bewijzen, schonk de Heer v. Tienhoven ons een Universi teit. Ze zou dal misschien geweest zijn als bij een kalme berekening van de kosten en de middelen om die te dekken gebleken was, dat Amsterdam geiiukkelijk iu deze uitgave kan voorzien. U:ider de droörnen vaa Am sterdams aanstaanden bloei kwam . zij tot stand en nu blijkt het, dat niets do goede verzorging der guuigenifibelnngen moer ia den \ve<* slaat dan deze inrichting. Xal men haar daarom weder opheffen? Niemand die er aan denkt. Alen mooi, of men wil of niet, voorwaarts. Wel VCITO . van deze al te kostbare inslelling-in te krim pen, beleven wij juist heden, dut m/m nog lü.ilOU gld. jaarlijks voor kerkelijke hooglueraren wit bestemmen, terwijl men b. v. "nel geld' mist om liet schoonste nieuwe kwartier van Amsterdam, dat aan den Amstel, met do stad behoorlijk te verbinden. Onder zulke omstandigheden, ? nu het geld gebrek nijpt en een aantal onafwijsbare behocfteu om vervulling roepen en andere in aan tocht zijn... komt het plan tot het bouwen van een rneuwe Ueurs.. De kwijnende Handel doet geen aanbiedin gen; de gemeente kan niets missen. Da vraag is: hoe zal men komen tot beursbouw: liefst nog wel tol een Beurs van + GOÜO M.? Woog de geldkwestie niét: dat wil zeggen, kón He Handcfezelf uit zijn overvloed zich een B;iiis stichten, of .had de gemeente, ? bij grooten rijkdom harer burgers, of bui tengewone bronnen van inkomsten niette lellen op den prijs, die voor zulk ccn inrichting gevorderd wordt; ? de kwes tie zou geen kwestie zijn. Men ontei; gende een deel der Warmoesstraat en bouwde, naar het vroeger aangegeven plan van de Heeren de Kruyff en Muysken, de beurs tegenover het Paleis. Daar, er zal geen strijd over bestaan, zou ieder haar het liefst ge: plaatst zien. Dan toch zou de Dam, die aan de o >slzijde'een al te zonderlingenjomtrek vertoont, 'behoorlijk worden afgebakend, en, bij het verdwijnen van de oude Koopmans- en Ko ren beurzen,, een uitzicht laags het Damrak naar het stationsgebouw en IJ ontvangen, waar door het zeker een der schoonste pleinen, die men in Europa vindt, zou wórden. Doch we weten 'het, de Dcurs moet op zulk een wijs gebouwd worden, dal zij, noch der gemeente, noch den handel veel kost. Het goedkoopste plan is dus het beste. Vandaar dat men reeds dadelijk begrepen hoeft aan de Beurs te moeten verbinden, i winkel- kantoor- of andere lokalen" Dit rentegevend aanhangsel zou het kostbare hoofdgebouw minder duur maken; wcnnecr men den spekulatie-geest te hulp riep ? en niets natuurlijker dan dat men daaraan bij het bouwen van een nieuwe i2?t'nr»" diicht, ? kwam er cenijr licht in de zaak. Doch alras werd het duidelijk, dal men zelfs met den spekulatie-gcesl niet vergenoeg zou komen, wanneer niet over groote ter reinen beschikt kon worden om die in ex ploitatie te brengen. En aangezien gronden door onteigening verkregen te duur zijn, kwam het er maar op aan in de nabijheid van den Dam water aan te wijzen, dat niet bepaald ?onmisbaar" mocht heuten. Te eer moest men tol dit middel om de kwestie op te lossen de toevlucht nemen, nu B. en W. door hun daden toonden, dat zij niets liever zagen dan het verdwijnen van een aantal stads grachten, en het hun nog nimmer scheen gebleken, dat ccnig deel van het studjwatcr onmisbaar is, zoodra de A. 0. M ol de steeds in geldgebrek verkcerende iiskus eenvoudig verklaarde, dut zij het liever gedempt wilden zien. Wanneer dus B. en W. in hun toe lichting tot het jongste plan zeggen, als ware het voor hen zelven een verrassing: »IIet is niet weinig opmerkelijk, dat nagenoeg allen die in latere jaren tot oplossing van het beursvraagstuk hebben getracht mede te werken, voor de uilvoering hunner plannen wenschen te beschikken over terreinen Ie ver krijgen door aanplernping in het Damrak" dan verwonderen wij er ons over, dat juist B. en W. dit zoo opmerkelijk vinden, list is veel eer volkomen natuurlijk. Men moest im mers begrijpen dat niets meer kans had den bijval vau ons D. Best. te verwerven, dan wat rekening hield met de bekende watervrees. En het blijkt nu uit het ingediende plan van B. en W. dat de plannenmakers daarin, als praktische geesten, goed hadden gezien. Immers B. en W. maken in htm plan ge bruik van al de elementen, die de vroe gere ontwerpers tot oplossing der kwes tie hadden gebezigd. Alleen met dit verschil, dat wat anderen nog slechts in zekere, min of meer bescheiden, mate hadden durven doen, door B en W. (of de Kommissie) tot in de uiterste Consequentie wordt doorge voerd. B. en W. tocti stellen voor beurs Van deze wordt niet in het bijr.ondcr mel ding gemaakt met hel oog op het verkeer En terecht, wnnt het is niet waarschijnlijk, dat zij nog door anderen A<tn de ongelukkige bewoners zal bozoclit worden. 2<>. »i|ot (plan) strekt tot verfraaiing van een aanzienlijk stodskwarticr". Flot denkbeeld dat het Damrak nog anders verfraaid tncwt worden dan door verwijdering van de korenbeurs en van do oude koopmansbeurs is nieuw, D.it dit Danirak, als de genoemde belemmeringen niet meer bestaan, met zijn oudckcrkstorcn, havunbooljcs en lul van schepen, en uitzicht op het Centrn.ilftation en IJ ecu der schoonste en schilder achtigste stadsgezichten moet aanbieden scheen tol dusver onbehvist. B. en W. zullen het verfraaien. Laat ons zien wnarop' ons oog zol worden onthaald. De huizen die thans aan hel Uamrak slaan vormen de eene zijde vaa ilo straat, waar tegenover een rreks nieuwe, gelijksoortige gebouwen zullen verrijzen. Do l ype van fraaiheid die het Damrak, op dit oogciiblik zoo leven dig en vriendelijk, dan te aanschouwen zal geven, kan men. in de Damslraat bewonderen. Een geheeld straat zal tegelijk gebouwd worden, een slnat van \vinkelhuizen. Toehuizen zijn' daar niet op hun plaats. Is de bloei van Amsterdam, waar zulk een aantal terreinen ia de nieuwe wijken neg bebouwd moeten worden, omdat men eens daarmee begonnen i?, waar de Uuytoi kade nog geheel braak ligt, zóó graot, dat men rekenen mag op oen bouwen uit ruime beurs, met onbe krompen hand? Men bedenk} hierbij, dut do passage over de geheclc lengte aan bciJe zijden ook met winkels moet worden ge vuld, om van da naargeestige Uraat tusschen pass:»go en Warmoesstraat niet la spreken. Welnu, dczo straat voor rijtuigen ? B. en W. rekenen voor de pa?sa{jc zeil' op i!e voet gangers ?; zal in elk geval de kowiurreniie met de passaat; hebben door te slaan en zal zij, met da ouie wanden links en <Je nieuwe, hoe die dan " ook zijn mojjen, rechts ? iets »fraais" kunnen vormen, o:n niet te vra gen zal zij het Damrak, tvrfraaien? Maar men verkrijgt de passnye. Een Europeesche passage, de grootste passage ter wereld. Jlea denke zich een koker van slechts 10 meter breed en üoO meter lang, in 't midden even afgebroken, maar niet zooveel dat de onafzienbare lijn aan het oog ontsnapt. Een passage, als die te Brussel of Rotter dam, die drukke buurten en verschillende gedeelten der stad verbindt, zal de gegoede burgerij tot zich trekken, daar zij, juist omdat zij niet zoo heel groot is, met eenigen smaak kon worden ingericht. Een lange weg echter tusschen Nieuwendijk, nieuwe Damrakbouw mogelijk te maken, door' het geficele straat, en Warmoessiraal," een totaal overboDamrak onder den fiamer te brengen. 3 stad, zal tint nlnn ïc* nvrtoi'Vnninjv irin tli\ \Vnw.mf\et*- " nuPI* HltT Het plan is: onteigening van de Warmoes straat vaa den Yijgentlam tot even voorbij de Papenbrugsteeg om daar een beurs te plaat sen vaa 6.700 vk. nieters oppervlakte, liet Damrak, gedempt tot buiten de vvaterkeeringcn onder de Nieuwebrug, kan dan top oor deelkundige wijs verdeeld, ter bebouwing worden verkocht." Eerst dus do nieuwe beurs, ongeveer terzelfde plaatse, waar de oudo staat, ? dan een open pleintje, daaropvol gende een pas sage, met eene rotonde tegenover de Oudebrugsteeg, omdat daar een doorgang noodig is. i Duiten de passage eindelijk en tegenover de huizen van het Damrak, wordt op deze wijze terrein verkregen, geschikt voor den bouw van huizen aan eene aldaar te vormen straat, breeder dan de Sarphatistraat, en beter dan deze voor het verkeer geëigend. Langs de achtergevels van de huizen aan de Warmoeslraat kan voorls eene straat verkregen worden van 15 M. Deze kan op dis breedte reeds dadelijk zonder cenig bezwaar worden worden aangelegd over hel op de teekening met bruine arceeringen aangewezen gedeelte; voor het verder gedeelte zal medewerking der eigenaren van sommige perceelen in de Warmoesstraat noodig zijn. Maar wij (aldus schrijven C. en W.) (wijlden'niui of" deza zal in de toekomst en reeds .sp-oedig worden verleend, daar terstond het belang zal wordon ingezien, om do achter gevels, thans aan hel water uitkomende, to veranderen in voorgevels, nan eenu brcr.de straat gelegen. In e|k goval zal, zel/s vóór" de'straat alilaar over hare gehoele lengte de vuile breedte verkregen heeft, de lijdelijke toestand niet zoo groot bezwaar opleveren, om. niet terstond tot de uitvoering van het plan ie kunnen overgaan." De voordeden van dit plan zijn volgens 0. en W. vele. 1 o.» Amsterdam verkrijgt, in verband met andere bestaande of ontworpen toegangs wegen, eene volkomen voldoende verbinding van het Centraal Station met het hart en daardoor met alle deelen der stad." liet woordje»verkrijgt" onderschropten wij. Verkrijgt? Zou er in de hoofdstad wezentlijk iemand gevonden wordon, die gelooft, dat, bij verwijdering van koornbeurs en verplaat sing vaa de beurs, naar U. en W.'s plan, het nog zoo kort geleden voor een druk verkeer ingerichte Damrak, geen volkomen voldoende verbinding met het hart der slad schonk? De N. Z. V. wordt met het oog op datzelfde verkeer reeds gedempt. Daar lig gen Nieuwendij k, Damrak, Warmoesstraat, en de overige parallelwegen, gelijk misschien geen stad ter wereld in zoo groote getale heelt aan te wijzen. De overzijde van 't IJ is onbebouwd. Vóór het centraal-slation ligt het breedeDamrak! Het»verkrijgen"vaneen voldoende verbinding kan waarlijk geen ar gument zijn, indien Amsterdam niet geheel en al »verkeer c moet worden. Toch zal-die nieuwe straat nog niet eens alle verkeer genieten, ZIJ heeft, schrijven B. en \V., bovendien voor voetgangers dt 10 M, breede pastage lot parallelweg"; en dan volgt , nog de straat lusschen passage en achterkaaUvan de .huizen der .Warmoesatraat. slaars lokIk een inpsssage tot eden stand t en elders ? Een pas?? . .? ... .n, leidende i lot de Beurs, zooals de heereu de Kruyff en Muysken ontwierpen, met een breedte van 15 rneter bij een zeer beperkte lengte, kon nog niets beloven, ? maar deze tunnel... wie huivert niet, als hij bedenkt wat daarvan groeien moet? Een hui'/uring die alleen wijkt, als men zich tracht voor te stellen, wut de rampzalige tweede konkorrenlo: de straat lusschen Passage en Warmoeslraat, worden moet of niet eens wor den kan, zoo het bleek, dat B. en W. zich vergislen en sommige bewoners der Warmoestraat hun medewerking niet wilden verleenen tot het stichten vnn zooveel fraais ? dat hun uitzicht belemmert. | Wij spreken thans niet over de finanlieele j zijde van het vraagslak. In een volgend Nr. l komen wij nader op deze zaak terug. j Ditmaal willen wij alleen verklaren dat de j onware toelichting der voordracht ons tej-lcur stelt. Hot is mogelijk, dat Amsterdam geen beurs i kan bouwen, zonder het Dam rak tegel ijker| lijd in veiling te brengen. We nernen dat i voor ecu oo^enblik zelfs aan en gaarne voe gen wij er bij. dat ons niets aangenamer zal xijn, dan dat de handel een beurs der hoofd stad waurdig moge verkrijgen; maar wat wij betreuren is dil: Indien do hoofdstad waarlijk in zulk ccn toestand is gekomen, dat men een van de schoonste grachten moet vernietigen, langs welko elke vreemdeling aanstonds den indruk verkrijgt, dat hij in hel karakteristiek Amster dam, het Venetië van het Noorden, is aange land, laat men het dan ronduit erkennen. Wanneer B. en-W. den Raad en der burgerij verklaren: het gaat ook ons aan het hart, maar hel Damrak moet vallen, dit alleen kan ons het geld verschaffen om een beurs te te bouwen, dan- zullen wij zeggen: welnu, het zij zoo, B. en W. kunnen misschien niet anders, zij doen het zelf met weerzin, zij hebben er gevoel van als zij onze oude glorierijke stad steeds meer ontluiste ren; ?i begrijpen is vergeven; nood breekt wet. Zoo redt men ten minste zijn waar digheid. Maar om bij eiken vrijbrief, dien'mcn der A. 0. M. geelt, of zichzelven uitreikt om grachten te verminken, de burgerij te nade ren met een glimlachje en telkens wederom te verzekeren: ziet ge, we doen ons best Uw slad te i verfraaien," ?. dat moest den Burgemeester en Wethouderen van de schoonste aller moderne steden tegen ? de borst sluiten. Mijne heeren. weest waar! De hooge be langen die u zijn toevertrouwd eischen voor het minst een ernstige houding. Als gij zegt het Damrak te willen dempen, .om »een vol komen voldoenden" toegangsweg tot den Dam te verkrijgen, - zullen ^.weinigen ujgejpoyen. En mochten er zijn, die meenen dat gij zdfdat kunt gelooveti, die dwaling zou onschuldig wezen. Jknr als Burgemeester en WelhouJers van Amsterdam er van spreken, door demping en bebouwing het vroolijko, levendige, ruime en schilderachtige Damrak te »verfraaien", dan vergelen zij, 't zij met ernst en beschei denheid gezcyil, hun'roeping. Zij toch heb bon nog amtaro «Jan matericdo belangen te behartigen; ook moreela, en die vragen niet in de laatste plaats hun steun en zorg. Zij mogen niet in ccn lijd, als al wat beschaafd heet treurt over hol gebrek [aan kuMUin, de eersten zijn om wansmaak' to kweeken, en door hun voorbeeld, de minder ontwik kelden in den waan te versterken, dnt het vernietigen van hot kaïaktcr der hoofdstad een buitenkansje is, dat der Schoonheid ten bauj zal strekken. Zij hebben getuigenis af lo leggen van hun cerhied voor hoogere beschaving dan die welke zich verkneukelt bij het zien van het meest onharmonische wat denkbaar is: een reeks rieuwe, eentonige, armelijk gestoffeerde gevels tegenover een rij huizen van vijftig tol honderd j-iren oud. En uls dut moei komen vervangen het ?c!iceprijk wplcr dan hebben zij, wel verre v:in zich in de handen te wrijven, als had den zij een ware vondsl gedaan, ? althans ccn blijk vnn verdriet te geven over deze, mis schien noodzakelijke, schending. Zoo iemand, dan ziju zij voorzeker gehouden lo loonen dut zij geen vreemdelingen, maar Amsterihtmmeri zijn, dio het oude Amsterdam en alles, waarin zich zijn heerlijke traditie weer spiegelt, Jidliebben. Noblesse oblige. Zijn de dagen van onze grootheid voorbij, de herinnering daaraan ga niet verloren, ook als wo ons ^ in het onvermijdelijk e: in ccn alle schoonheid vermoordende zuinigheid te schikken hebben. Weest en blijlt Amster dammers, zouden wij onzen beschreven vade ren willen toeroepen, en moei ge het fiamrak derapen en te koop presenleeren, doet het dan ten minste met eeu zucht. (Slot volgt.) KERKELIJKE PROFESSOREN. De Vrijheid, een Weekblad ?uitgegeven van wcj;e do Ver««>iHin£f tot handhaving on voort1 planting van het. liberale beginsel" in de Ned Hei v. ucmcunte te Amstoi-dam, moet do schouders ophnicu ?over zooveel onbedrovcnhoid" ala de Kaad vau Amsterdam eu ook de Amsterdammer, naar aanleiding va» de voordracht betrefi'unde het benoemen va:i tweo kerkelijke hoogleraren aan dag heeft gelegd eu ?do Echeeve voorstcl>M" die werden gcgoveu. \ L-rbceld u l wy heb bon, na eerst duidelijk geze£il t o heblien, wat de synodale kommissie is, vervolgens hun r synode genoemd. ? Alsof z\j niet vau dat Uchuutu bij dczo onderhandclhipou het crgaau vra*. Tot geruststelling van de Yr>jItëid deelen wij mede, dat wij zeer goed het on derscheid tusscheu de volle synode en de t-ynodale Kommissie kennen, doch terciis weten, dat dat ver«cfril by dcse 7;iqestie niets i e teeken t. DU houfJzank oohter is: wQ doelden mede, dat er kan; beslaat op benoeming van moderne profes soren. ?Wio ui» snuggere inlichter is geweest l" roept de Vrffkeid uit. liet komt ons voor, dat de Vrijheid zich hier miuder snugger houdt, dan zij 19. Zy zal wol ? even goed als wtf weten, dat do kommissie van elf leden, diu de voordracht doet, in Januari 6 orthodoxen en 5 modernen telde, doch oulnng* door de benoeming vau den Heer Ofibrhaus tut professor, én het optreden van diens secundus uit 5 orthodoxen en 6 modernen zal zyn samen gesteld. Uit do voordrachten dior kommissie, die tot dusverre slechts naar eigen richting on niet naar lut verlangen van ccnigo fakulteit koos, tiiüct do Synode kiezen. Waarom houdt de /?>#? hcid zich zoo onnoozfl? Konden wij niet met, r echt schr ij ven : er bestaat kans op een voordracht van modernen? Zou het niet beter zijn, üat een blad van Vojjo de Vereeni«ing lot 'handhating en voort planting van het Itboalü beginsel eens ernstig nadacht over do priucipieele vraag: of het libe raal is de gelden der belastingschuldigen te ge bruiken tot bezoldiging van een vierde stel kerkelijke hoogleerareu, wat zelfs door do Synode der Ncd. Hor v. kerk, niet wordt noodig geacht? Hiervan verwachtea Wij meer duu van het woorden ziften; iets waarvoor uien, wezentlijk geen ?duskuudigo" behoeft te ziju. UIT'DE MAASSTAD. KotterdSa, 15 Juai. Eene buitengewoon korto zitting werd heden bijna uitsluiteud door duu raad besteed aan het benoemen vau een lid in de commissie, welke vourstellon omtrent de exploitatie der door de gemeente overgenomen haveninrichtingen aan de overzijde der Aloaa zul doen, daar één der zes heeron, in de vorige zitting benoemd, voor de opdracht be dankt nad. tlierait blykt dat de commisbie zich uog niet geconstitueerd heeft,.gelyk tiouweüs de burgemeester, ipso Jure voorzitter dier commissie, bedeu voor 'c eerst na zijne lic U te ongesteldheid, naar ik meen, ia uitgegaan om de rwTdszitting te preaideeren. liet is dus zeker nog niet te Iaat, maar toch verwondert het mij dat nog hoegenaamd geen bewijs van instemming is gegeven met den schrij ver van het ingezonden stuk in de N. S, Ct., waarvan ik reeds in mijn vorigen brief gesproken heb, ?dat op het al of niet wenschelijke van par ticuliere of .gemeente-exploitatie van uie terreinen enz. de aandacht van het publiek on in het byzonder die van den bundel worde gevestigd," en dat nog niemand z\ju voorbeeld heelt gevolgden vnu. zijn meeuing omtrent dit hoogst belangrijk vraagstuk 'beeft doen blijkeu. Zoo er toch eene zaak is, waarbü de belangen van handel en scheep vaart, die twee hoofdbronnen van de welvaart onzer stad, zeer van naby betrokken ziju, dan is 't zeker deze, en toch is er niemand nog, be halve genoemde schrijver, die zijne opvatting dozer nuocstie ter voorlichting van het publiek on van de commissie uiteengezet heeft. Het is toch een zonderling ras, die Nederlanders l Den uitvoerders van de wetten, den bestuurders van hun land en stad onthouden zi) hunne kritiek niet; mopS eren kunnon zij allen, over een weg dien zi' ever zns aangelegd, een gebouw dat z(j betei zoo ingericht hadden gezien, over'eene regeling of eene verordening waarvan zy het doel niet begrijpen, maar toch reeds terstond gereed zyn mot hunne afkeuring, alsof er niets anders mede beoogd werd dan om de burger» nutteloos te kwellen. Maar zoolang de richting van'den weg of de inrichting van het gebouw nog niet be paald is, zoolang er de tj)d nog is om van de ?trekking van regeliug of verordening zich op de hoogte te stellen, zwggen z(j; en zwijgen zty met eene bjudnekiigheid en. eene beduthjeid, alsof l is' t te ^rig bemig uu: t da =11), jorinst jlcdat dca aniict ren ik hot hun hoogste streven wara om het genot van pu«teii«ui-o kritiek te verenen toch voaral niet to licdcrvcn. Geueraliseeron, ik weet het, is govnarlijk en in do meeste govnlleu verkeerd, m«ur ito uitzonde ringen op deze eohi NoJerland-clre hebbelijkheid zijn zóó weinige, dut ik hier gerust mag zegKu'i dat die uitzonderingen den regel ttuveii. Zal uw coiTO-p uidont nu eeuo van die uitzon deringen scheppen uit vrees voor bit vji'wijr, in de bovenstartiiitu korto beschrijving van het Nodeilnndsche type zijn e'gi'n beeld te hebbon ge geven? IJ ij antwoordt daarop dut hy tot handel en scheepvaart iu hoegenaamd RCCU otkelo relut'O staat, en dus niet alleau uiot tot de allereerst bolanglubundon hahoort, maar ook voUuekt met schroomt te erkennen op dit gebied volko men leek te zij»- Maar als deel van t">* "-'tordamscho pul4iek, als ' stnd, heeft hij \ve] di h\j nog volstrekt niet «preken en, minder te verdedigen, ? na langhcbbcndeu komt too, ? toch wil hy n!t reeds verklaren, c!«,t h geduchte (zoo nl oyk c neorgoleud i:> de volgo genoemden schrijver ii dio zulk eeuo eunk an veren, behoeft alleen l «Ü het nlgcinoen en i h^ndul (goederenwrke brengt. JUit nut, dit l acdcrs dno lijdeu, j\ , gaan, indien do gemee King over water en kad Misschien deed ik dai.. ,?.yJ4 a .... wcord ?belnstin^schuldi^ö" te bezigen, want in deze qualifcit, schyn ik mot bijzonder fijn tö voekn. Micschien herinneren zich de lezers van da Amsterdammer de dood onschuldige mcdedeuling aan het slot vin mijn vorigeu bnof omtrent ds ?ridderlijkheid" van B. on W. on do meerderheid van den rand tegenover eene hoofdond»rwyzeres, nan welke zy het verblijf in haio woning aange naam hebben willen maken door haar uitzicht te verschaffen op het gewoel van wagens, trams en wandelaars op straat. Deze uiededeelüig moet nl van eene zeer sterko mate vau dikhuidiglieid van uwen correspondent als ?be lastingschuldige" getuigen,' want zjj wekt niet slechts de decrtis. van de hier verschijnende Maasbode, maar zelfs van de amstordamsohe Tyd met do ?arme belastingschuldige" ingezetenen vau Rotterdam. Beide bladen zouden wenschen dnt 15. on \V. uit eigen zak de kosten dier ?ridder lijkheid" droegen, terwijl de Maasbode door hare verontwaardiging J..QO deerlijk van streek raakt, dat zü ulle bagrip van afstand verliest en, bot vermogen der menschelijke bct-nen overschattende, in wanhoop uitroept: ?Een «tap verder eu men bouwt voor de onderwijzers iu onze goede stad glazen paleizen!" 'tls mij wel, maar op deze eene voorwaarde, dat de redactie van, de Maasbode etmet haar .vermogen en leven voor borg sta, dut have geestverwanten dan rfboit met steenen zul len gooien. Met de T ff cl zal ik niet twisten over het groote nuf, dat zi), wier levenstaak het ia de jeugd tot leden der maatschappij, tot menschon op te voeden, niet stelselmatig gehoudeu worden buiten hot gewoel des levens, datzij voor) durend in staat gesteld worden, door het opnemen van nieuwe denkbeelden en versche indrukken aan het onderwijs die frischhcid, die l»vendigheid te geven, welko het slechts vruchtbaar kunnen maken in het kinder lijk gemoed. De Ti/d heeft daaromtrent waarschijnlijk eene geheel tegenovergestelde meening van do mijne, en ik zal de eerste ziju die te eerbiedigen,' al deel ik ze ook niet; maar hetzelfde eisch ik vau haar, en indien nu dit nut door de voorstanders der openbare school zeer hbog geschat wordt, ja togen goud, naar hunne meening niet kan opwegen, aan is' eene uitgave van f4000 voor dat noel zeker al zeer onbeduidend. Maar, de ?arme belastingschuldigen," zullen do beidu ridders voor deze belaugeu ullicht zagqen, moeten die uitgavo dan toch opbrengen ! Wilde ik op doso bedenking antwoorden, ik zou ccn parallel moeten trekken tusschen da herkomst, dar penningen, waaruit de openbare school bekostigd wordt en de herkomst van die welke don geestverwanten der meergenoemde ridders veroorloven monumen tale kerken, kloosters en «choleu te bouwen, Om goode vrienden te bhjven is 'techtar beter dit maar achterwege to laten G. UIT pE HOFSTAD. No. 99. De dankbare natio; Telephonie; Gevers Deynoot. Het Roitenlamsclt Nieuwsblad maakte onlangs de opmerking tiat een Hagenaar, bij gelegenheid van het huldeblijk door de burgerij "'?'> den af getreden burgemeester tu go von, als b^roup dat vau ?kunstbeacheruier" achter zijn naatn l'ud gesteld en waarover ik in mijn brief no. 'J7 han delde; uu Cl' weer van een huldeblijk srn-ak(; is, kiest dat blad, wanneer bij de hearschundu lief hebberij in titels de geheclu Ncderlandsche ualid eens cea titel wilde voeren, voor' haar den wolverdienden naam van wddoeniter uit. Eu zooi' to recht, wanneer het weldoen, bet geven op wu.dadigheidtzin, ?philanthropie of goedheid gegroi d ia. Dankbaarheid kent ouze notia hi'lansin jjeriii!r« mate. Zijn hetNnordpoo'atution, de West-lii'lisdia inaildienst, de Multatuli-hulde daitrvan Keen buwijzen'te over? Volgens vader Van Alphen \>'iis oen kleine hond zeil* diukbaar voor ean stukje brood en do duizenden vermogende NeJerlundci.s vermochten niet saam te brengen een luttele som om de'eer van het vaderla'nd óp to houdeu, en in con currentie met E'igclaud denAYeat-iridischen niiiildicnst in 't leven te roepen. Als uien ïoo doet in 't groot, hoe zal 't dan, gaan mot de mevrouw Bosboom-Toussaiut-vereering, de byua 70-jarige beroemde letterkundige hollnnd<iehu vrouw, diu menig jongelingshurt warm kloppen deed hij do lezing harer belangrijke histori cbu lomans in door haar bezielende eu wcgslepoude tnal van een lafaard in wording wellicht een hu!d in spe heeft gemaakt. 'Dank zij het initiatief van dr. Jan ten Drink, kwamen dezer dagen eenige letterkundigen cti lettereerders bijeen om dien, op 16. St-pt, a.s. vallenden zeventig-jarigen geboortedag niet tu laten voorbijgaan zouder onze algemeen Leminde romancière een blijk to geven vau de appreriatia van het beschaafd Nederland, en te tonnen <1»t hetgeen verleden jaar voor den l erocnulen zui !ncdcrlaudachon proza-dichtcr Conacicuco in NoordNedurluud gedaan werd, ook en zuu \vij hopen in niet mindere mato voor mevrouw 'luu-riui.t zal worden beproefd... eu zeker niV t! ver geefs. De leiding der op louw gozaltc' c weging is in goede handen eu da natie znl zich onget'.* ij'cl1^ gaarne .beijveren om van dankbaarhoiii til^ken In geven. Ook Zuid-Nederland, 't welk in d<j ccmm'.ssio niet vertegenwoordigd is, zil, zich o:r/.<- huhlu aan Couscieuco gebracht hcriur.eroude, mede-.vo:ken tot de verwezenlijking van het loilol.. k i!oe!. "Woarlyk wij hebben, om do groote vcrdieuiten van mevrouw Boaboom-Toussaiut te doen do o; dringt-n tot ouze zuidelijke tnalvorwantcn, gfcntelt-phoon meer noodig, waaraan wij op atu'cr gebi-jd zoo veel behoefte hebben en ons wi-derom do a:- Atu*l erNo*260 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. bonden, om in bet Centraal Telephoonbureau te worden opgenomen. Drukker*, w{jnkoopenr, hotels, slachters, doctoren» sociëteiten, rijtuigver huurder» enz. komen r«eds op de luit voor, en 'iis inderdaad te hopen, dat spoedig nogmeerdcre aanvragen om aansluiting mochten inkomen, opd:it het u-it, door ielere nieuwe verbinding vcikregou, eene aanwinst worde voor hetgeheeL Ann te dringen op eeoe spoedige aanmelding vau hon, die nog wentchrn toetetredeu ral wel oiuioodig zyn; de Nederlandtehe Bell-Telephoon MIIatichi»p|i{jIwell «r, iu lia«r ?Offtctaele Gidi No. 3 voor Amtterdam," bovendien iets op uitgevonden oai, zoo niet alle neringdoenden, dan toch velen gre'.ig te doen ctin op het deel uitmaken van act groot verbindingsuot. We vinden namelijk in dat boekje het volgende: ?Kiest uwe leveran ciers onder tien, die tdcphonisch tl/n aangesloten, %j} 'jcvcn door hunne aansluiting aan het telepltflvnnet te kennen, dat tt) vrtfa stelten op uwe instellingen." Inderdaad is daar zeer veel van waar. Unyerwachto beuoodigdbodeu kunnen im mers onmidduiyk worden besteld by die leveran ciers, welke deel uitmaken van bet net. In JJe Amsterdammer van den 4en dezer maakte. ik rayne leners bekend met de vernuftige uitvindiug door den heer En t hoven gtdtan, en 'k mag dn s niet onvermeld laten, dat een telegram uit Nijmegen m (j de voor hora verblijdende tijding bracht, dat z|jiie elactrischo kwartsecondeu wedrenmetors op uitmuntende wijze hebben voldaan. Droevig daarentegen is de modedecling zoo eren outvaugen, dat onze waardige oud-burgemeester is overleden. Zijn lof, zijn humaniteit en braaf heid van karakter nogmaals to verkondigen, is waarlijk onnoodig on zeker zullen zijne bed; oefdo betrekkingen in dat groot verlies, door hen ge leden, troost vinden by het bewustzijn, dat Govers Deynoot met zich de achting van alle ingezete nen mee ten grave neemt. Het huldeblijk der burgerij, in een prachtig album van handteekeniugen bestaande, heeft helaas! den waardigen burgervader niet meer mogen bereiken, 't Is te meer jammer, o:ndat 't hem ongetwijfeld goed go daan zou hebbeu aan't hart, te zien hoe ruim t wee duizend personen zich beijverd hadden van hun sym pathie te doen blijken. Die hulde, vereenigd in een doos, waaraan door een sieriyken fluweclen band met guldenopscbrilthet aanzien vnn eenprachtwerk werd gegeven, is tevens aangevuld met een dooi den bekwamen calligraaf Huigman vervaardigde oorkonde op perkament, met de namen voorzien van de leden van het comité. Door eene vernuf tige vinding van den heer Grandia is hier b\j de vervaardiging van dergelijke album-doozen afge weken vun den ouden vorm. In plaats toch van de doos van hout to maken, heeft men b.v, uit een halvon riem papier in het midden de voor do losse albnmbladou vereischte ruimte uitgesne den, waardoor de zijden dus losse paginas bleven en evenals eon gewoon boek op snee Kon worden verguld. Het gedenkstuk doet hot atelier van den heer Van den Heuvel eer aan. De aanbieding van dit treffend bewijs vnn ge hechtheid aan de naaste betrekkingen van don betreurden doode, wieu men zoo gaat no te midden der zijnen en van zijne geliefde Gemeente nog eenige jaren van rast en gezondheid bad gegund, zal zeker een droevo plechtigheid zijn. Elkhurer zal 't willen bezitten. Aiogen zij besluiten kunnen het later to bestemmen om ct-ne blijvende eei'Oplaats te behouden in oua gemeente-museum. '"iteiS6' J-A-de B^KUNST. pog: anderen, dat alhier zich roeds ccn aauzicoljjk aantal neringdoenden en particulieren heeft vei'-' UIT DE ROTTERDAMSCHE TOOÜKELNYEKELD. Jaren achtereen was de tooueelkïkiek hier ter s' ede gewoon gedurende den zomer de pwii vr bij iicei' te leggen. Zy' kon uioeielijk anders han delen ? om do zeer afdoende reden, (lat er des zomers geen tooncelvoorstelliiiLjcn werdon ge geven. Nu is dat anders: we hebbeu ten zomcrtluuter Van het Ncd. Toouecl vn ook vau Znyluu koudi^t con serie vooratellmgi'u in üijn nieuwe schouwburgteut aan. Alle vei'toouingou nu icet stilzwijgen voorbij te gaun, is, meen ik, niet gewcmcht, vooral omdat wat in den zomer tui tooneule gevooi d wordt voor eeu goed deel ftrekkcu zal om of het winter-repertoire to versterken ol' eeu repertoire tu maken. Daarom wcusch ik met ten paar woorden melding to maken vun du opvoering vau Het Testament van Caesar' Girotiot door het Xed. Tooned &\s ?1.500.000" ten tooDL'i'lc gevoerd. Over het geheel was die vertoouing wd'geslaagd, en bad zy succes, iets wut vau meer beteekenis is bij de goede horinnoringen, diu vau d:t stuk het llottcrdamsch publiek waren bijgebleven. Ifaosicr l''<tujfïii was outegcuiscgyeSyk uitstekend .iu de rol vau Istdorc Girudot; m t u kou het begiijpen waarom die man, toeu hy nog kiud was reeds duor ieder werd geciedcu; lij ucu consciëntieus nit is t als Faatsen is vuil overdrijving geen n [j rak e, maar toch tuekeude hy wel wut ui v.0 scherp, zou ik ineeuen; zcüa iu zyu grime, dié wat veel aan Jtvctin deed denken ïuoali ik mij dien vnn l'\ia>stn welven hei inner.. Le (j-ras was als Jl/itj*ias uitstckcu-i; het ironisch meewarig neerzien op -zuuvoul huitheluiij eu 'hcltzncht als bij rondom zich ziet, weid gucd uitgedrukt en volgehouden. Du la Mar wad goed iu de rol vau Lc/tuchoir; hij was vooral in het eerste bedrijf zoo plucrtig als eon plocrtig bouwer uiaav kau zi,in: 'Vu-ii deu beur Xm C. du Yus nis Jjtuitn de Jfoncrcs ki\ugezegd worden dat hij een paar goede tooneeltjes had wat hot «pol betreft; de ontmoet mg met Ilortcnso iu het eerste en het onderhoud met haar iu het derde bedryf. Ik heb eene sehoone librinutriog aan Jan C. de Vos, namelijk zyn typii in dé figuur van den «tadhouder Willeui lu in Siiytur üemeins. Zijn persoonlijkheid leende zich bovendien zeer tot het weergeven van die persoonlijkheid; zelfi zyn eigenaardig goluid kwam hein daavby' to stade ? 't is echter to hopen dat het Uotterdamsch klimaat in dut stem geluid verandering brengel het orgaan vau den jeugdigen, zittkelyken, atthmatiekeu stadhouder Willem III past niet voor alle rollen. Vun de dames zy het eerst Me j. Schepers als Hortense Lehwhoir vermeld; waardig en ladylika deed zij goed uitkomen hoo groot het verschil was tusschen haar eu haar man. Mevrouw Faassen van Velzen was als Clemcnline, de vrouw vau liidore Girodot, inderdaad zeer verdienstelijk, teiwijl ik van Mej. Vau Eyken met genoegen constateer, dat zy als Paulinc Girodot werkelijk un do goede verwachtingen beantwoordde, die veleu van baar koesteren, llaar spel was liet', on gekunsteld, gevoelvol.. Wat er komt van de vertooning van stukjes als Dat komt er van is niet veel meer dan verveling. Men zal dan ook verstandig doen het niet meer op het repertoire te laten komen. Ten slotte een vraag, maar nooit genoeg gedaaii: waarom krijgen wo toch altyd zulke akelige notnri wen te zien V Die in 1,51.0,000 kon er nog mcu door; hy had ten minste het voorkomen van iemand die gewoon is by het notariaat werkzaam 'ii zyn. al was het dan maar als getuige ? maar üsiu: Dat komt er vant Wel, alsTïdgar Beaudeloche, die notaris moet worden, door het exem plaar dat by van een notaris te zien kreeg, voor goed een afschrik van dat ambt had gekregen! «iemand bod het hem euvel kunnen duiden. liotterdam, 15 Juni. H. v. P. HECTÓB BEBLIOZ. La Damnation de Fautt. ,Aau da spit» dar merkwaardige personen, die '~ ' " tot dusverre he«ft ïoortg»braeht op muzikaal gebied, staat voorzeker de man, wiens naam boren dit opstel vermeld is. In verband met de hoogst belangrijke uitvoe ring van een tflner voornaamste werken, welke op 21 Juni alhier ter gelegenheid van het 390-jarig bestaan der instelling voor hooger onderwas sal plaats hebben, achten w(J het niet ondienstig onzen lezers enkele bijzonderheden over den componist'en ly'n werk mede te'deelen. Berlioz werd den Hen December 1808 geboren te La Cöte Saint-André, in het zuiden van Frank rijk. Zy'n vader, een zeer geacht geneesheer, koesterde het plan lijn zoon, als hy twaalf jaren oud was geworden, in het zelfde vak der weten schap te doen studwren, waarin hjj met looveel succes werkzaam was. Aanvankelijk studeerde Berlioz dan ook in de geneeskunde, doch toeu hy in Parus kwam om de lessen der universiteit t» volgen, liet hjj zich inschry'Ten als leerling aan het conservatoire de musique en verwaarloosde geheel en al zijne medische studiën. In 1830 behaalde Berlioz den grand prite de Rome aan het conservatoire met de compositie eener cantate ?Sardunapale." , Daarna toog bjj naar Italië, en componeerde aldaar de ?Symphonie phantastique", welke by z(jn terugkeer te Parus in 1832 werd uitgevoerd. liet leven van Borliot, sedert -dien trjd. is zoo r(jk aan jndrukkeii v»n allerlei aard, dat het ondocnUJk is, met Int oog op do beperkte plaats ruimte, er in deze kolommen zelfs een schets van t« geven. Den belangstellenden lezer kunnen wy daarvoor verwijzen naar zyue Mémoires, welke uu zijn dood zyu iu druk verschenen. Alleen willen wij nog vermelden dat hy enkele reizen naar Duitschland en Rusland maakto om 7yno werken te doen opvoeren; doch dat hij hier mede, in Duitschland althans, den eersten keer niet veel succes bad; l* ter, toen Liszt zich ssyuerhnd aangetrokken, gewerd hem meer waardeering, zoowel van de zijde der kunstenaars nis van hut publiek. In Rusland, waar hy' ook andere wer ken dirigeerde, o. a. symphpmëen van Beethoven, begon men hem reeds onmiddellijk zeer hoog te schatten. Behalve met de genoemde werken maakte Berlioz zich een grooten naam met zijne symphouie llarold en Italië, eene Mcsse des Murts, Koméo et Juliette, l'Enfance dn Christ, Tristiu on Te Detnn benevens de opera's Benvcnnto Cel' lini en voornamelijk les Troyens. Zijn laatste werk was een oratorium ter opening van de We reldtentoonstelling ,ta Paiy's in 18C7 en gentiamd Le temp/e wniversel. Iu het jaar 1?&), den ifden Maart, stierf Berlioz als ridder van verschillende orden en officier van het Legioen van Eer. Ouder al de opgesomde werken ia er zeker geen zoo in staat dun toehoorder ccn klaar idee van Béilioü en een begrip van den omvang zij ner geiiiale begaafdhcdcn te doen .verkrijgen als la Dttmnntion de Faitst. Alle do phasen, die lu-t mcnschelyk ceruocd kan doorloven, komen er iu voor; bandelooze vreugde, zoet begoocholendo rust, overprikkeldo hartstocht enz. enz., dit alleü ontmoet men in eeu en hetzelfde werk en daar door heeft het oen onweerstaanbaar boeiende kracht, die men zeldzaam aantreft in een gewrocht van dien omvang. Djiarby bezit, bijna ieder nummw eone zekere karakteristiek, dia ztchsólvc nimmer verloochent, hetzij zfj besta uit eene bijzonder jris»cho melodie of uit eene rhythmischo elgenaardighei'l, in het aanwenden Wuurvitn Berlioz eeu göc>t ontwikkelt, die meit bfj geen zijner voorgangers, vau welke nationaliteit ook, aantreft. ? De tekst van dit fchoono gewrocht is grootendeelï van Berlioz-zelvcn; hy heeft in 'do FnurtIcgendi', zooals zij hij verschillendo natiën bekend was, hoofdi;akelyk in Engeland door de bowei king vnu Marlow, awnleiding gevonden tot d: oompositiö; Gcrard'tio Verval heeft daarop Je conpfets van Blunder, Mt'phisto etc; vertaald naar Gouthe, terwy'l Gnndounitre zijne medewerking vericeudo au u de bearbeiding van een vjert.il scènes uit het eerste dc«l; voor hut overige is Berlioz de autuur van don tekst. Iu het eerste deel ontmoet men den held van het werk in ecne llongaarsche vinkte; nan de tetio nijdo dier vlr.ktu utriwilt ons lu-t vroolijke Ipiulluvcn tegemoet, toi-wijl nau de andere zyde eeuo legermacht aanrukt. liet Ilongaarschnationulc kry'fjslied, de Ralcoczy-marech. ^eoft den componiit ecu welkome gelegenheid zijne groote kracht in orkestbewerkiugcn te doen hesvoiutercn. Het tweedo deel voert Faust in het Noorden vau Duitschland. Na emic inleidende solo klinkt een zeer schoon koor Christ vicnt ilc rcsstiscilcrl ZooftU uien dus bemerkt gedeeltelijk aan Goetho ontleend. Na het wegsterven vau het machtig ITosanna ziugt Faust nog een recitatief, hetwelk wordt onderbroken door het optreden van Mephiütophelcs, (bas) die Faust oreriiaalt hem op zyuü tochteu te vergezellen. Behalve eeno kleine uitweiding is Goethe's scène nit Auerbach's Kcl.'er vrij wel gevolgd; mnt die uitweiding bodoelon wy' du fugiv op hut vrooi'd Amen, waarby Berlioz op geostige wyzo zijnen ai ktwr te Iteiincn goeft vau dien muzikaluu vorm; ondanks d«t luverdo hij toch het bowy>zeer goed een i'ug:i tu kunnen schrijven. De geüchirdeuia vut» Brander met de rat' en McpliUtupht'led met du vloo' üijn op liijuOudt'i1 ktt!iikteristii.'ko wijxo 0|j inuxiek gex.et. Aan do ouvurs van de KI ba wordt Fnust gevoenl om iu zoete s'luiniKring hut beeld nyntr Margarita voor zich to zien opkomen. Ken koor vau Gnomen en Sylplicn, misschien het tchoonste van het ganscho werk, bt'sshrylt danrbü op innig poëtische wijze de liefelijke rust en kalmte der natuur, terwijl eene zeer schoonc, edel gevormde melodie: Dors, heurenx Faust! Bicntöt sou* un voile D'or et d'azur, tes yeux vont se fermor beurtelings door al de koorstcmmcn wordt over genomen en als het waro en relief wordt gebracht door den idyllisch gevormden aciitcrgrond. Een Ballut des Sylphes, een juweeltje van fijne orkest bewerking, sluit zich onmiddellijk hicrby aan, waarna l HU3t ontwaakt eu door Mephisto wordt voorbereid op de nadering Van eeu koor van soldaten en studenten. . Ook dit kooi' neemt, naar onze meening, door zyne verscheidenheid in rhythmuche on- modulatorische bewerking, eone hooge plaats in. Geven de beide eerste deelen aankoor en orkest het leeuwenaandeel, thans is de beurt aan de solostemmen. ünmiddellyk reeds begint Faust zijne aria Merci, doux créfuscule m Morgarita's kamer; daarna begint deze hare ballade te zingen Le Boi de TAwW, die eveneens rhythmisch zeer eigen aardig bewerkt is. Do scène de .l'évocation met. daarop volgend Menuet des Follets is meer bijzonder voor het orkest bewerkt De Serenade de Méphistopbeles danreutegen geeft eene lichte huppelende melodie aan in walstempo, die door Mephistopheles be gonnen en later door een Choeur des Follets on dersteund wordt. Hierna voert ons het orkest, door de melodie der ballade,.weder terug in de Kamer van Margarita die, btf" het ontwaren van Faust, uitroept: ?Grand Dieul que yois je? est oebien lui? dois je en croire mesyenx?' Alsnu volgt een liefdesduo tusschen Faust en Margarita. Hierin Heeft Berlioz het toppunt zfiner melodieuse kracht gegeven. Het wegileepend schoone dezer «enkele bUdzgdea moet, dunkt ons, van overwel digende uitwerking zfln. De eiscben echter, die vooral aan de tenorpartö zün gesteia, zün zoo enorm hoog (ei* boven de M de poitrinel dat het slechts enkelen gegeven sal zijn het ideaal van den componist naofl te _ "" » f^f j. m * ? _ _L m . -- A _. ^ * ^*_ kamen. Hit in eau braiqna Allegro all» breve onderbroken. Het daaropvolgende koor ffoia/ min Oppenheim vormt de keten, die bot voorgaande ver bindt met een trio van Margarita, Faust en Me phisto, dat vervolgens ia vereniging met bet koor wordt ten einde gevoerd. Eene romanee voor sopraan, een iaafiuekoor en een recitativiesch bewerkt da» van Fsnstt «n Mephisto voeren naar de C0MTM 4 Tabime. Ken eigenaardig jagend figuur IA a* órkestbege!«idinggeeft bier het draven der purden weer, waarop Mephisto en Faust Ur helle varen. Een vrouwenkoor bidt Sancta Maria, taneta Magdalena, taneta Hargaretha, ora pro nobltf doch slaakt een kreet by het naderen oer pairden, die de gebeele schare uit elkander verdreven. Faust wordt bfl de toenemende snelheid y*n d*n rit hoe langer zoo machteloozer, totdat beiden io een afcrond storten, terwjjl Faust uitroept Horreur \ en Mephisto onder den kreet Je nis vainqueur\ z(jn slachtoffer aan züue helsehe broeders over levert Onmiddellyk sluit zich h!erb<j aan een koor van holsche geesteu (Panda^moumm). Berlioz beeft hiervoor deu tekst ontleend aan Swedenborjr, die dese taal als de in de hel gebruikelijke beschouwde. Het slotkoor bestaat nit een vrouwenkoor van engelen, die Margaretba ten ben}el roepen. De indruk van dit koor is linitengepaen liefelijk en verspreidt eene weldoende kalmte, die juirt in staat, is den toehoorder, na het vele hartstochte lijke der laatste scènes, in eeiie vreedzame stem ming terug te voeren. Wy kunnen niet nalaten nu reed* een woord van wnardeering te breugen aan het Bestuur van het Studenten mnziekgczclichnp ?J. P. Sweelinck" en zyncn directeur Dan. De l<snge. Naar wij vernemen worden moeito noch kosten ontzien, zoodat de avond van 21 Juni werkelijk een feestavond belooft te worden. Woentdag 14 dezer bevond zich eene kleine doch uitgelezen schare kunstliefhebbers in do Luthcrsche nieuwe kerk om het spel te bewon deren vun den orgel virtuoos 8. de Lange Jr. i it Keulen. NV ij zeggen bewonderen, want inderdaad men bemerkt oumtddelyk te doen to hebben met een talent van don eerslot' run g. lle klunkcn die op zijne wenken aan het renzeninBtrument worden ontlokt ttellt-n juist het m»jestuense aan het licht, hetwelk een orgel zoo zeer kenmerkt. Uulwcg durven wij bekennen Mendelssohn's Sonate no. l in F-mol, nimmer beter te hebben hooren spelen. Schoonheid in de opvatting en soberheid in d-; registratie wedjjrerden met elk ander om den voorrang Ook vc.or do vertolking van da overheerlijke D-mol Toccata van lliich hebben wy niets anders .dan lol'. Het Andante Op. 30 van S. de Lange Jr. is niet tenc virtuozencompositie, doch een werk dut uitmunt doomde! van gödachte en degelijklwid vnn bewerking. liet Audar.te van Schumann Op. (50 Nr. '6 von den wij minder gelukkig gekoüen en vau niet zooveel bedniding nis men van dien meester ge wend is te verwachten. Dis Heer Mcsjcbaert droeg niet weinig by tot verhooging vnn het kunstgenot door do voor dracht van aria's uit bet Dcttipger Te Dfitm en het, oratorium Suïctntie, buiden van Hiindel. Het Dignnre Homine was ons onbekond, terwijl de indruk van het Ihr grümn Au'n bij ons nog levendig wai van de vcrledt-n janr plaat» gehad hebbende voordrachten van oude wuïiek. Het bekende tnlent en de schoone «tem vati den heer Messchaert. liadden zsker een wurm applaus uit gelokt, indien het lokaal waar de uitvoering plaats had zulks niet hnd verboden. Een. der sehoonuteirammers v«Éhetprogrommo, de G-tnol Ai ga root fantasie van Biich hebben Wij tot ons leedwezen niet kunnen hooren, doch wij zijn overtuigd dot de uitvoering hiervan in n l ion d«ele meesterlijk is geweest, zoodat alle nanwezigcn zeker hoogst voldaan het kerkge bouw vcrlnten zullen hebben. ÏW doo> in ten. langzaam-Andante ge- \, A*n wordttdoorJietpjtrtdrt JaüMe^iitot .roojt... De LlIIsto gewone Algeraeene Yorgadering der .Maatschappij tot bevordering der Toonkunst werd Donderdag 22 Juni 1SJ>2, in de groote gehoorzaal der Maatschappij ?Felix Meritis" gehonden. Uit het verslag door deii hoofdbestuurderSecretaris Daniël de Lango uitgebracht, blijkt dat de Maatschnppjj steeds bloeit, dat echter voorstellen tot. talrijk* wcts-herzieningen aan hangig z\jn; Kotteidain vraagt i'COOO subsidie voor het muziekfeest, welke som echter grooter is clan het fonds daartoe thans beschikbaar heeft. \Vftder is ook het voorstel tot centralisatie der bibliotheek, waartegen de kleine afdeelingen met fraais bibliotheken, als bijv. Goes, zich steeds blijven verzetten, door de aideeling 's-Gravenhage aangebracht; tlisns in den vorm van samenbrenging der onvolledige verspreide muziekwerken. Opk is een vraatrpunt gesteld dat zeker niet van belang ontbloot is: Of het nit-t wenschelijk zou zijn, dat de maatschappij tot bevordering der Toonkunst rtnppen deed tot het verkrijgen.van den zelfden Diapasóu in de verschillende plaatsen van oiis land. Drielioudurd nieuwe leden werden dit jaar aan genomen XORMAALSCHOOL VOOR TEEKENONUERWIJZERS. Het eerste schooljaar der Rijksinrichting tot opleiding van aanstaande teekenonderwijzers zal uil". Juli eindigen. Bij 't. besluiten vau .den cursus zullen de overgftngs-es;amens der tegen woordige leerlingen en de admissic-examens der nieuwen plaats hebben. Gedurende het houden der laatstgenoemde examens, die in 't openbaar worden afgeno men, zal de gelegenheid worden geboden, eenige werken, dóór de leerlingen der Kijksnoruiaalscbool in den sfgeloopen cursus ver vaardigd, te .bezichtigen. Ons werden bij een bezoek aan deze school eenige dier studies ge toond en we kunnen 't goede, dat we daarvan wenschen te zeggen, samenvatten in de ver klaring; dat er in den korten tijd dat de school bestaat ? ze w«rd 15 Nov. vj. geopend ? in de verschillende afdelingen met lust, met ijver van den kant der leerlingen, met toewijding van den .kant der leeraren moet zyn gewerkt, De school beschikt reeds over een aanzien lijke collectie hulpmiddelen: Boek- en plaat werken over teekenonderwfls, ornamentlcer» kunstgeschiedenis, ontleedkunde, perspectief enz.; voorwerpen tot samenstelling van stil leven, voor 't meerendeel vergaderd bij den verkoop van den merkwaardigen inboedel van wy'len den kunstschilder Bakker Korff; gips-* afgietsels naar nationale en vreemde' werkeu van decoratieve kunst, waaronder die. van Quellinus en de bekende maskers, door Schlü ter aan 't tuighuis te Berlijn uitgevoerd, en af gietsels naar antieke en middeleenwscbe beeldwerken, waaronder eenige-, die genomen zyn op de schatten van grieksche beitelkunat voor eeniije jaren te OInmpia gevonden. Voorloopig worden de lessen der Rgks-normoalschool gegeven in de lokalen gelegen aan de achterzijde van het Röks-Musenm, nl. het gedeelte yoor Bibliotheek en prentergalerü bestemd. Za zijn mint, die lokalen, veelal hoog en goed yerbcht en hoewel de huisvesting een voorloopige ii en de nn intrenomrn ruimten niet toot schflder- en teekènznleD bevtemd z)fn, .zjja ze TOOT het do*U waai voor v> thans in "Struik zt(n, meerendeelu ze*rg^rchikt. dol voorkant v»n het g«boaw worden e BSkMchoaL voor kttJ->itn\tverheid ter rechten^de, voor de Normaalschool voor teekenonderw^ers ter linkentfde, lokalen ter definitieve vestiging in gereedheid gebraeht. Het programma der Normaalcehool «egt ons dat het onderwfls loopt over: Meetkunde, Dooridohtknnde, .St^l- en OrnamenUeer, KunstgeKmedeuis en' Schoonheidsleer, Ontleedkunde en Proportieleer wat bet theoretisch gedeelte aangaat; voor het praktisch deel over Handteekenen naar gipsafgietsels; stilleven en levend model; tcbitderen in olie- en waterverf; bouw kundig en werktuigkundig teekenen en boetseereu. Met het oprichten der school werd niet beoogd een tweede Akademie van beeldende kunsten te openen naast de reedi bestaande staatsinstelling te Amsterdam. Terwijl toch deze inrichting (en doel heeft de vorming van bekwame schilders en beeldhouwers, van kunstenaars, moet het on derwijs nan de Normaalschool er toe leiden het aantal bekwame onderwt/terj te vcrgrooten, het i» de wereld zenden van mannen, die vooreerst zoo veel mogelijk artirtiek «ijn ontwikkeld, doch daarbij tevens hebben geleerd, welke de cischen ey'n tot. het geven van goed onderwas, die hebben geleerd op wolke wijze de verkregen kennis en vaardig heid aan anderen kun worden meegedeeld. In oen, aan de N. 8. verbonden oefenschoo', zullen de leerlingen der tweede en dsrde klassen ? de volledige cunus duurt drie ja«r ? zélf reeds onderricht geven in de allereerste beginselen van het. kunstonderwijs. Vmge mrn nu of dit alles zoo noodig is en worde er beweerd dat toch reeds velen tot dege lijk onderwijzer zich ontwikkelden zonder dat alles; dan boore men eens het groot aantal vnn hen, die eerst na groote moeiten en opofferingen rich do bekwaamheden konden eigen maken noodig om het diploma Middelbaar Onderwijs te ver werven, het nog grooter aantnl van hen, wier po gen daartoe ondanks yver en opofferingen mis lukte, omdat tot heden aan coen inrichting al hot daarvoor verlangde volledig werd geleerd; men ondcrzoeko eens hoevelen er, nadat ze hun liewijs mn bevoegdheid verkregen, en een aan stelling nis teekenonderwijzer erlangden, soms jaren lang rondtostten voor zij zich een helder denkbeeld konden vormen vnn den weg, dien zy by hun onderwijs te volgen hadden, iets wanrover ze vóór of by 't doen van het exumcu eig(n;lyk nog niet hadden nngedncht. Dertig gulden bedraagt het schoolgeld ; van de betaling dier gelden kan door den Minister van Binnenl. Zaken op voorstel vau den Directeur vrijsteJling worden gegeven. Hun die na het derde ïttidiejnai- voor Dirc-kteur en Leeraren der school, bytjestnan door enkele, door den MiuUtcr te be noemen, deskundigen een voldoend eindexamen afleggen, wordt rembours gegeven der gestorte schoolgelden in den vorm eener gratificatie van honderd gulden. Zooals in een aankondiging van den Directeur der school Molkettboer is bekend gotnnnkt.siullen de overgangsexamens dit ja:ir plaats hebben van 5 tot 11 .Tuli, terwijl bet onderzoek naar tle be kwaamheden dor nieuw aangegeven leerlingen is bepaald oi> 13 en 14 Juli e.k. Tot l Juli is de gelegenheid opengesteld zich als nieuw leerling aan te geven. In den nu weldra afgeioopen cnrsus bedroeg het aantal leerlingen 21, wnarondcr 6^ I):imejt terwijl daarenboven door C Dames en 8 Hcer.eu gebruik werd gemaakt vnn de vergunning door den Minister gegeven om als hospitant enkele theoretische les«en te volger. In het Programma dor school werd de leerstof zoodanig over den drioj«rigen cursus verdeeld, dat de gelegenheid werd gegeven om, door het volgen der lessen in de eerste klasse, zich voor te bereiden tot het verkrijgen van bet afzonderHjk* diploma T«*en«r Lager Onderwijs (art. Ü5 der wet van 18T8). De Minister van binnenlandsche zaken he*ft aan de vereeniging ,de Commissie voor da inwendige restauratie van het Muiderslot," namens dan Ko ning, verleend de volgende concessie: Art. 1. De concessionaris verbindt zich tot het doen uitvoeren van alle zoodanige werken, als ter restauratie van het iuwendige van de jrroote zaal op het slot, overeenkomstig de door den Minis ter van binnenlandsche zaken goed te keuren plannen en teekeniugen, door hem zal noodig geoordeeld worden. Alle kosten dier weiken worden door den con cessionaris gedrsgen, zonder dat het Rijk der Nederlanden ooit daarvoor zal kunnen- worden aangesproken. Art. 2. De in het vorig art. bedoelde restau ratie moet geheel gereed zijn binnen 5 jaren, te rekenen van de dagteekening dezer concessie. Art. 3. Zoolang de restauratie, in art. l bedoeld, niet geheel is nigeloopen, is het aan de conces sionaris geoorloofd, doch niet langer dan gedu rende den in het vorig nrt. genoemden t«rrnijr>, aan iederen bezoeker van het Muiderslot, te haren bate te vorderen als maximum 50ceüta. Ointrent du invordering dier gelden behoort de concessio naris zich te verstaan met deu bewaker van het Mulders lot. Art. 4, Is de by art. 2 bedoelde termijn ver streken en da concefsionaiis iu ccbreke gebleven in de vervulling bnror verplichtingen volgens art. l 'dezer concessie, dan verbindt zij zich door do aanvaarding dezer concessie het nog onverwei1 kto bedrag van do uit kvacht van art. 3 door hnar ontvangen gelden, binnen éénc maand na dien tetmiju te storten in 'sliijlc't schatkist. Deze concessie is op bovenstaande voorwaarden aanvaard door db Vereeniging ?de Commissie voor de inwendige restauratie vau het Muiderslot", deu G Juni 1S82. EEN LEVEN VAN YOXDEL. JOOST v.\5 DEX VOSDKL, sein Leien u. seint Werkc. Ein Bild nus der Niedcrlündischcn Littraturqcscltichte, von Alexandtr Saumgartner, . S.Ï.-Freilurgi.B,UerdtiricheBucMi. 18S2. Toen, in het tydperk 1620?30 Hoffmann T. Follei'sleben, met de studcntenmuts op het hoofd, het studeutenransel op den rug en den wandel staf in de hand, zich zeer bescheiden by de Pro fessoren van Utrecht, Leiden en Amsterdam aan meldde, en, op bun vraag in welk vak hij dacht te promoveeren, ten andwoord gaf, dat hg zich met do beoefening der volks- eu natuurpoëzie onledig hield, z»gen de Heeren Simons, biegen* beek «n Van Cappelle hem aan met een veelbeteekenenden grimlach: eene onmiskenbare supe rioriteit, doorbü iets öadm», maar vooral een dozis welwillend- meuehjden sprak nit hunne trekken. Volks- en natuurpoizia! wie bod er ooit van ge hoord l Ja, de loffelijke Maatschappij ?Tot Kut van 't Algemeen" had VoUstUedjes uitgegeven t büv. ,'k Moet BOO waar alweer naar boven, 't Is Kaatje hier, 't is Kootje daar"); de be schrijvende poësie had, sedert door. Bilderdijk (anders een, onhandelbaar menschl")I/'Aomme des cliartps in fruyer vorm was overoebraoht, aan krediet gewonnen, ook waren wn in 't bezit van twee volksliederen, een officieel en een offi cieus ?Wien Neêrlandf bloed" en .W maar anders ? neen, anders wisten de Hoogge leerden niet, wat de jonge ?mo&ikaan" (onder ons gezeid) met z&n natnur- en volkipoteie be doelde. Hoffmann bloosde «n grimlachte te-rug; maar bleef in Leiden hangen, «n schreef daar a a. hè* door Witsen Oejsbeek aangeduide j elendigste voortbrengsel nit de tedere kindsh«É|V onzer latterkande" over, dat als Ftoris en&aneefloer tot de fijnste paerlen van onsen dichtscbst behoort. Toen Hoffmann hier vesl verzameld bad, kon hu natuurlyk in Holland geen uitgever voor dese Nederlandscbe kleinodiën (?walgltjlie w.m?ehepsels", zegt Geyibeek) vinden, ui i gin»; nnar ?Motfrica" te-rttg, en verrijkte onze letterkunrta met zijne voortreffelijke Horae Belgicae. Behalve natuur- en volkspoëzie in gebonden of altbande geletterden sty'L. hadden w\j er ook nog geljjk ze reilt en zeilt op d* ton? dos volk», «onder * ooit of maar naauweUjks door ?Gorters vond" ver veelvoudigd te ly'n. Deze ov«rlov<>rngen, deze sprookjens hadden nog minderde aandsc a »nn onr« toon gevende Hoogte- r^ren getrokk. n. Duamm kwam te-recht J. W. Wolffnit üuitsihland en ver zamelde on» Sagenbuch, welks vertaling in lift Nederlanseb, nit gebrek aan koop^n, niet ge heel heeft kunnen uitgegeven worden. Wio wi*t er iets van onze middel-ne'lerlandsche taal? Kwade tongen zeggen, dat do uitgave v m Maerlant hoofdwerk door het Kon. Nederl. In stituut te wenschen liet Daarom h«eft, ter L'eschiktor ure, Jacob Grimm zich aan de upiuekening onzer oude gramiuatika laten goL-xcu »ij!i. 't Was toeh nuttig, dat de Uu.tschers konden nazien (do Hollanders bekreunden acha!l««nom J)e Holt. naiie en De oveneintcrina op Koon j Zcntbla) wut er van middele-uw^ch-hedcrl. liteI ratuur voor-handen was, en daarom belastte do l T>uitscher Mone zich met de bearbeiJing van dnt U-.tersiclit. \ Zoo hebbon wy altijd, onder onze oostelijke ! naburen, dicnstvaardige menschcn gevonden, die 1 bet werk des (rees t e», op het gebied der letteren, voor ons verrichten kwamen; ten minste is de eerste ontginning veelal door hen ondernomen. Wie heeft sints lang do behoefte niet gevoeld ? iia de Vondel-studitón van de laatst e 25 jaren ? aan een rustig opgesteld, wel doorarbtid leven van onzen hoofddichter derXVIIe lieuw? Brondt ca Van Ollefen volstaan niet Innger. Vondels leven, verdeeld over de XII deelen vnn Van Lrnntp, steekt men niet bij ,ich, als m on het Stadhuis van Amuterdam (nog altijd tot AIjsteige-qH'irticr voor hut Hot' in gebruik; of het Muydcr slot be zoekt-, «n bovendien ? wat hcbbeu w« sedert er niet bij aangeleerd? liet wus dus meer dan ty'd in een boekdeel van een kleine 400 bladzijden eens een klaar en systeinatk-sch voorgesteld Leven van Vondel on.lcide ooscn te krjjgen. Met een meer dan gewoon talent, mrt eene zeldzame orde en aamchouwlijkheid in zyne schikking fier mee te deelen verschyntel», met eene bcnydbarc volledigheid van bronnenstudie, heelt do Heer Alexander Baumgu-tuer aan ocs in stilte uitgesproken verlangen voldaan. Zyu Joopt van den Vondel is het model eener monografie, tly heeft ztch in groote mate ge meenzaam gemaakt met zyn onderwerp, il ij heelt overal de gebeurtenissen in het verband van hun tijd doorvoncht en beschreven. Overal tlaat hij zijn heldere oogen rond, om te zien wat er topo;*rarie8ch of hiitoriejch ter verduidelijking om de levensgevallen van zyn held valt heen to groepeeren. Ik zeg van zijn held ? de uitdruk king is niet juist. Zij zou kunnen doeu denken, dat men bier met een lofreden te doen heeft; eu niets zou oun.iauwkeuriger zijn. Overal ziet da Echryver om zich heen; geeft hij zich rekenschap van het verband van gely'ktjjdigheid en nabuurschap; en zoo is er geen plaats noch aanleiding voor wolkende lofsprnnk. De schrijver, de viecmdbling, heeft, met echtDuitsche volharding en volledigheid, niet slechts de aan Vondel speciaal gewijde geschriften bottndeerd; maar onze tijdschriften, onze genootEchnp s werken, onze wenken en berichten, gezaaid of verstrooid te midden van andere onderwerpen, ? nile* heeft hem gediend, en wordt naar don eisct onzer dagen, opgegeven. Ik durt gerust zeggen, dat dez« schilderij van den dichter, geheel met historieverwen gemaald, on toegelicht door talrijke vertalingen van Von dels dicht ? ons een tafereel van het tijdvak geeft, waar de Kculsche Zwaan zoo treffend in uitschittert, gely'k wy" er geen tweed* kennen. Natuurlijk spreekt de auteur als Duitscher. Vele zaken dus worden door een Duitsche bril beschouwd; maar in andere opzichten legt do schryver eene voorbeeldige onpartydigheid aan d-jji dng, en daarby' spreekt hy' met eene vr§moedigheid, waar sommigen meenen, dat zyne geluofsgenotcn niet over beschikkenEnkele onjuistheden, enkele kleine misverstan den ? waren bezwoarly'k te vermy'den. Met behoud der bewonderenswaardig*, deels chronologische, deels systematieschgeklassiüceerda voorstelling vah Vondels geestesleven en lotge vallen, niet bewaring der Kostbare résvmes van toestanden en verschijnselen, door den auteur geleverd, ware hier en daar noa wat by te voegon. Eenig nader licht ware ook op de verhou ding vnn vondel tot fesse^scuide te spreiden. Mnar een groote aanwinst voor onze letterkunde zou het zy'n, indien aan dit boek een hollandsch kleed gegeven werd. Ik heb dan ook niet ge aarzeld iiiyne medewerking toe te zeggen nan eene vertaling en bearbeiding, die reeas in be voegde handen is; maar beveel inmiddels met warmto de kennisneming aan van dit origineel. De auteur is thands onze landgenoot. ?L'abomi-' ble politique de M. de Bismarck," waartoe Koniogia Soptiia do uitdrijving der Jezuïeten plach te be trekken, is oorzaak, dat de Heer Banmgartner (die zy'n ballingschap in Limburg doorbrengt) ons nu meer vau naby bestaat, en verzekert ons, misschien, zyno medehulp in de bearbeiding van uog andere velden onzer letterkunde. ? 18 Juni, 1882. Alb. Th. Russische uitgaven. Ecne zeer beUngi-ijke studie is ondernomen door den heer Zemensky van den rnssischen boerenstand onder Peter den Groote. . Naar aanleiding van het eeuwfeest van de aan» hechting van den Krioi aan Rusland zal een ge schiedenis van dat schiereiland worden uitgegeven door eenige professoren te Sc. Petersburg en Jeno, terwijl te Sebastopol een museum zal wor den geopend-, dit alles in April van het vol gende jaar. Hoewel toch Eatbarina II zich eerst m 1791 de Krim door de Turken deed afstaan, had de bezetting reeds in 1783 plaats gehad. Voorts is te Berlyn verschenen een werk over ?het Russische leger in oorlogs- en vredestijd", ceffrond op de nieuwste en meest betrouwbare bronnen, door den eenten luitenant P. von Drygalski. Von Beust. De oud-minister graaf van Beurt aal zijn ty'd van rust wQden aan het in orde brengen van zijn politieke gedenkicbriften, waar van men, voor zoover ze oetrouwbaar en geen apologie zullen zy'n, zich veel belangrijks belooft. BB den Heer Tj. V. Holkema verscheen: Amsterdam, Gids met platen en plattegrond. Houtsneden naar teokeningen van Joh. Braakensiek, J. O. Greive Jr., Alex. Hilverdink en E. S. Wit kamp Jr. , ' Een Amsterdamiche Gids voor vreemdelhigea voorziet in een behoefte. Veel wetenswaardig! ? wordt iu dezen medegedeeld, alleen zouden wi} liever gezien nebben dat de reklame er niet soa . sterk in -ware vertegenwoordigd. . Wanneer er eens een nieuwe uitgave van dit i boekske bewerkt wordt, zal men er wel aan doen, | den vreemdeling wat meer lectuur en plaaüsjf, te. geren, die hem weaenbjk op da hoogte brSpfeö ; van hetgeen hjj bezichtigen meet De reclame» late men thn over voor ?Amsterdam, Sottl adrettott, da> door Ljsnbutgenv.Seldam gratis aam '5* t ? i