Du ir. om wi-nden ilig verioc «« zich 'tot Uwe Majesteit ...s .«..oek, dat het haar moge be* zoodanige maatregelen te nemen als oa zyu om, zoo H| oe<lig mogelijk, die Iniviki-ii-l ? l,-i'itlinxen ui* d« genoemde artikelen U-,-' -jJu!-,:-,i11 t.' .l.-*» verdwyLcn en de regeling vu. h, t kn-üvoht ;u doeu breugeu onder de bev .icdlici-l VHU den gewonen wetgever." \Vi, /.niluj ons onthouden van eenige kritiek e-u .,;> Liet ..-en van dit verzoek aan Z. M. Alleen .:i)...ivii -.\:; wilKm vragen of au die de bezwaren ,nirt !;..?>!? tellen," uuur toch .niet onoverkuiiivUik ui-j,K-u" om sunuermeer tot een ifroudbetieifeude art 76 te komen, niet .... gednau met Z M. tevens mode te u.- nuuttrtgelen noodig eu uitvoerbaar v>o spon&jj mojrelijk" het doel te bei-, dunkt ons, wel wat onbarmhartig, ?iud vorst als NVdlem III, iets te j. en schepsel ter wereld geven kan, ii iii'ied hebbo de Grondwet op zyde . llöt taaiste kan de bedoeling van :<-:!, muien n i et s-.y'n, maar wat is dan wel de bv J"o'iing ? Wy kunueu het reJfs niet gissen. Da tUgblid«o b«T»ttnn: *.0'*l betvr liin-IO Zi:lt, IV.lil t«i ing Atj»b-e»txserio. H/'(ttrdrntneki Courant: Rat eente wetsontwerp TUI het wetboek »*« »tr»fraclik CADIU. //?/ tïitmn ra» dut Dag '. D» ?fXK>rw»g*n op J»»». JSf>< Yaiïtrltixi: D« ««rkziamlieid dar Tweede Kamer. CimroM».- Eon koniult. Het ItaUU T»n eea uitgestort»!) graUcbtT Aiitittrtiauitelir Cour a Hl: Ntd«itaail «a Tr»n»»»»l. fxii/ktoii rail IfHid-HotltHd ?« '»Ofnr«MAoj«: Do uobli«»'ie v»n het leger. De kracht T»n goede beginselen. Mulian vin d» Tweed* Kamer. Ou* politiek» :'-u:!ie b'- fi. ». Le«nwt.rd«r motie. f>t Tijd: Zomlftgtrait of Zondtgivt»ring. Fniuiyk on A» kerk v»n het Heilig Sart. Ci RIHBEKTIEK A KEN. M*. M. H. GODEFROI. In mr. M. H. Godefroi op 25 Juni jl. te \Vu:v!.<urg overleden heeft Nederland een zyner e-x-.^1 staatslieden verloren. - ? Zooveel toewijding aan het algemeen belang, zooveel oprechtheid en «erlykheid, zooveel konms ap het gebied van recht eu staat, zooveel zeg gingskracht als hy bezat, vindt men zelden verte> -l. Groot wai dan ook zijn gezag in onze verte genwoordiging, en, ofschoon hy, zonder ooit tot een partyverband te behooren, steeds de liberale beginselen met hart en ziel was toegedaan, stond by iu boog aanzien ook bij de tegenpnrry. Vooral by een politiekea toestand als de ?onze, waar men zoo zelden een krachtig bestuur en een aaneengesloten meerderheid heeft, zyu m&nuen, nis Godefroi was, van bijzonder nut. Vooral b|j een dergelijken toestand kan de in vloed van zulke mannen buitengewoon groot zijn. Reeds in 1849 (by de eerste samenstelling der Tweede Kamer na de grondwetsherziening) werd Godefroi. toen ruim 35 jaar oud (*), rnaqsheer in het Provinciaal Gerechtshof van N.-IipIland, door Amsterdam tot afgevaardigde gekozen. Ter stond nam hij in de kamer eene zelfstandige po sitie in. Alle belangrijke maatregelen echter, door het' eerste ministerie Thorbecke voorgedragen, vonden in hem krachtige n steun, en toen, m 1852, do verwerping van het door den minister Nedermever vau Uosenthaj verdedigd wetsontwerp op de rechterlijke organisatie, de aftreding van daten staatsman ten gevolge had gehad, wrd door Tburbeukc aan den jeugdigen Amsterdamschen afj^'V-iiiriligdu do portefeuille van Justitie naneobodeu. G. meende echter dat zyu tijd nog niet gekomen was. In 1ÖÓ3 werd, ten gevolge der April-beweifing, het ministerie Thorbccke door het kabinet van Huil vau lUeneu vervangen. Weldra, bleuk dat de viecïvuor reactie ongegrond wa». Het nieuwe niinwterie bleef ann de beaimelen van 1S48 getrouw cu uien herinnert zicli'no!? hoo vnn Reenen het ontwerp eener wet op het lager onderwas indiende in geheel liberalen zin, zoo zelfs dut de krach'ige oppositie, van kerkelijke zyde daar tegen uitgelokt, het kabinet ter val bracht. Gode froi had, zoodra de richting van het ministerie vnn llall-vtin Reenen duidelyk was gebleken, ook dit. kabinet stijnen steun niet onthouden. By hem stond de persouenvraajj Steeds op den achtergrond. Het ontwirp op de rechterlijke organisatie, intiis.-clitn, dn'ir ilea Minister Donker Curtiiis voorgedijen, dit beginselen hn'.digde lijnrecht iu «ti'ij'l niet liet stelsel door Godefroi steeds voorarf'tain, vond iu hem eea krauhtigen tegeustan,-r cn -A-nrd dan ook niet tot wet verheven, J l i-t optreden van het ministerie van der Brug(?hc-Siiuons, in 185G, aanvankelijk door alle libet-iilon mi-h scluik vernomen, bleek weldra ook even wciiüj; d- verwachting .der reactie tp zullen bevri-diiï'-n a's met het voriji ministerie het geval v,il g<wco*t. Het ontwerp der wet op het lajitr ur.ilirwijvdóor van Rnppard voorgedragen, week cli-elit*' in weinizc opzichten van dat van van Heel,en af. D>> iülonscuing der christelijke deug den" in het, bekende art. 23 der wet vau 1857, ? viüiil- m Godefroi 'zelt een verdediger. Geend d:>uwiiiidie beteekenis, maar alleen eeno hulde aait de cnristetiike mórtial moe-t'in ie woorden ?rf/6c!it wtirJtiii Do'-.by die gt-loïcnht-id door G ..deiV'ii uitgesproken rede Imeft diepen indruk Urtimtikt. 7.ij heeft nis het ware aan du wt-t de .lix-t'-okeiiis' geloven, aio haar toekomt, en die hnar onder e'fne grondwet "als de onze, ook alleen &<t« Miiu'.ell tpi'gvkèl/d, liet ministerie IWhussen-vati Bosse, op het k: biuot van cb?r Ih-ugphen in 1851 gevolgd, was niet ? zeer gelukkig. Bulangryke voordrachten wtjrilrii verworpen (veelal door G's bestrijding, n lx b. v. hut ontwerp rechterlijke organisatie) en <en !n.uti>te -Mg het kubiiiet zijn voor Amsterdam nïvleviig spoorwegplan (consessiën voor het Noordcn.ft, cn \oor liet Zuidernel) iu de Eerste Kamer vallen, inctot. de Tweede Kamer het, uiettegen>-;i.ihde dékrachtige oppositifl, vooral vau-Van ilsii, Thoi-becke eu Godctroi, bad aangenomen. Het Mini:-teriii trad at (in 1SÜO), en van Hall -weid ft:ut de snmensteMinff van' een nieuw kubiu t be'ast, dat hoofdzakelijk tot taak zoude li. tib-n hul. tot stand brengen van een rpoorjr-ft. Godefroi aanvaardde daarin^ d« porteJiutitie, die by tot 1S62 behouden . .''"'' ..... " werkzaamheid werd gedurende, "die r*-- o jai *r, door hem aan den dag ge.le^d. Een ".??it.rt'ni'n op de rcoSti-rlijku orgahisutie werd; tui v (i I' mislukte pogingen vau voorganger 'looi- l.ji-iu.' kamera uaugenomen en tot wét vrl-lieveu (31 Mei 18C1). '.'''?'.'" I)iy,o wvt is, ten gevolge van Godefroi's ftf- ' 'i-lei! cn vei^chilleudüdaarop gevolgde om:-i iiiiü^hudou iiinimer ingevoerd. Voor een KI o i >'ei'l culitcr, ijn do boginsulen, waarop ? KM wet rn«t,t,i>, b\j ite latere partieel» herziening <:w.~-v rechterlijke inrichting gehandhaafd, en h'-r is niet onmogelijk dit 'ook' hij volgende wljjiiginpswettëunog andere onderdeelcn vanuodoIV,)! 'a stelsel zullen worden in praktijk gebracht, Do organisatie van den Riwid van State hucl pluals bij ee u door Godefroi voorgedragen wot. J'k-n nieuw Wetboek van strafvordering werd d> o.- hem ontworpen, on met do Mouiorie van Toelichting geheel voor de.discussio gereed goiDii.tkt CM, zijn wij wel ingelicht, dan is ook roidüt Ij lens zyu Ministerschap, het ontwerp viin efn euiste boek van een nieuw Wetboek v.v>', Strafrecht vervaardigd (otschopn niet open baar pumaakt). Iu Februari 18C2 1»ncat de poutieke opposttie het kabinet ten val, maar reeds in Juni van hetzelfde jaar word Godefroi) (uadat hy de hem aatigebodtfa benoeming tot lid van den staatsraad met had aangenomen) te Amsterdam weder tot lid der' Kamer gekozen. Tot 1SC9, toen hy zyu ontslag nam, bleef by voor dit district zitting houden. Tydens de ontbindingen in 1866 en 1868 bleek bet dat hy, ofschoon hij niet bepaald tot de libe rale party eerekend werd, geene inconititutioneele handeling konde zien geschieden, zonder daartegen in krachtig verzet te ki>ui-u. Hy stond toen iu da voorste gelederen der oppo sitie en velen in Amsterdam ouder de zooge naamde gematigden, die anders hem haddon gestemd, onthielden hom, by de verkiazingeu, oie op de ontbinding volgden, bun steun. Zelfs toen, in December 1871, Godefroi, na eene tusachenpozing van ongeveer tweo jaren, dbor (grondwet eu SutgerpliQt te Amsterdam weder tot candidaat voor de Kamer was gesteld, was de oppositie tegen zyn caudidatuur van conser vatieve zyde nog vrij sterk. By zyn optreding in 1876 -on in 1879, echter, lag men hem weder van alle zyden (behalve, natuurlyk, door deKerkelyke partyen) tot candidaat gerteld, en met groote meerderheid van stemmen gekozen. In Octobor jl. di. o J züue geschokte gezondheid hem besluiten zyu mandaat neer te leggen, uadat hy' nog kort te voren als President der Commissie vuu Rapporteurs voor het Strafwetboek ecu zoo belangrijk aandeel aan het tot stand KQmcn daar van had genomen. Ofschoon Godefroi met bijzondere voorliefde juridische onderwerpen behandelde, eu zich da»rby vooral ondontckeidde door du groote duidelijk heid, waarmede hy zyne denkbeelden ook voor niet-juristen wist te ontvouwen, ook onderwerpen van onderen aard boezemden hem groots belang stelling iu. Herinneren. wy slechts de medische wetten (vroeger, als lid eeuer uUats-Comimasio, door Godefroi voorbereid), de HaudeU-cn SoheepvaarthelaugtMi, waarvan luj mede eeue bijzondere studie had gemaakt eu zoovele andere onderdeelen vau staatszorg, waaraan hy ala Ksuiorlid zy'uo krachten heeft gewijd. Men moge niet alle door hem geuite oordeel vellingen goedkeuren of onderschrijven, nien moge bezwaar hebbeu tegen de richting op economisch gebied wel cctis' door hem gevolgd (o. a. by de behandeling van Blussé's wetsontwerp tot. invoe ring eener inkomstenbelasting) toch zal- ieder moeten erkennen dat zyn adviezen steeds het kenmerk droegen van onpartijdig onderzoek en vau de ernstige zucht om, zonder ouuige iievenbedoeüng of politieke beweegreden, datgoco aan te nemen wut hy in 's lauds belang het meest wenschelyk achtte. " Was Goddroi 's loopbaan als recbterlyk ambte naar, als volksvertegenwoordiger, als minister, vruchtbaar voor li«t vaderland, ook als schrUver heeft hy verdienstelijk gearbeid. Reeds vermeldden wy zyn academisch proefuchrift over een onder werp van strafvordering; onderscheidene opstellen van zyn hand verschenen in de -Nederl. Jaar boeken voorRechtsgelBerdheid eu Wetgeving" van den Tex en van Huil; de llevue de DroitFran cais et Etranger" van Foelix en de Kritische Zeitschrift fUr die Gesetzgebung des Auslandea" van Mitterraaier, teUlen hwm onder hunne mede arbeiders. Met vier andere rechtsgeleerden beeft hy in 1045 modeifewekt tot den bekenden Com mentaar op het Wetboek van koophandel, waar van in 18GÜeen tweede uitgavo verschenen is. Een wel horteed leven, dus, vruchtbaar in me nig opzicht, het leven van«eu veelzijdig ontwikkeld ruim, steeds met onverzwakteu y'ver eu onkreuk bare trouw werkzaam op verschillend gebied, doordrongen van deu ernst des levens en bezield met warme liefde vuor bet Vaderland. Wy hadden dus wel het recht te zeggen dat Nederland in Godefroi een zijner beate staatslie den verloren b«aït l f) Du w»« «Ion IC December 1818 to AmstoriUm ge boren on werd, na zijne «taJif u aan het Amaturdamttdio Athanaenm vnlbrticbt to liebbuc, op 31 Hoi 1837 te Leiden tut doctor in ite rechten bevorderd op eeno zeer belangrijke dinseriatie: ])e drlictix qua* nnuniti ad /n*suriiiii yutrtlant rintli'cntittti: In 1H12 w a* O, tot Bub.-it. officier van Justitie bij da Auinter<luiUHf1m rtu-htbAuk, la 1610 tut raadsheer iu Uttt liuf nldaa.!4 benoemd, DE VARNA, Deze week bracht weder eeu dier gelukkige Jagen waarop men gevoelt, dat ons land, zij het dun ook, naar de Geuestet zong, al niet op ons verzoek oiitwoekord uun de baron," zijnen be woners toch nog ter harte gaat, dat. zy er nog de eer van willen ophouden. Do Farwa ging Nederland vertegenwoordigen in den gordel vau waaraemiflgaposten dien de bescli.ini'du uutien om de NoordpDol zullen letfgau, en «enalgeiu«enó sympathie, waarvan do h-irtelyke welsprekendheid van Prof. Kan do tolk was, vergezelde de kloeke bemanning op bun uittocht. Nederland en de tveteutchap, \Kederland en- de Noordpool ziju elkander vau oudi niet vrccaid; bot zuu te be treuren zyn geweekt indien voor dezo expeditie niet het geld, de bekwaamheid cn du moed ge vonden waren. rof.. Uuijs.JUiillot bad zich ingo'Spknnen' .voor het eerste, cn er moeite noch vol"harding aan gospaard; voor het. laatste heeft men gelukkig 'de keus gehad en zoo omzichtig mogelijk gakozrn. ' ' liu Viirna zal, onder Dr. M. Snellen, te DickBohbaven 'in'. Siberië.den observatiepont betrokken; móge zy over een jaar eon wivui iligi; bydrngo leveren in het album waarin de NoordnoolverBpiuders dat guhciinainnig einde dor weruld,' van alle kanten gecontroleerd, zullen doen kunnen. De schriftelijke overgangy-cxamens aan liet Amvtcrdamsch Kymna^iuni, hadden in de vorige -wuek-plaats. 'l'eugovoigc vau dun uitslag, du/er examens, werden door curatoren van liet moudeliug -examen vrygesteld en alzoo zonder be zwaar (cum luwte) tot, hoogere klussen bevorderd: In .de eerste klasse: de leerlingen C. Albors, G..J. I3oekei<oogcn, J. Brand. ,L). K. Charlutte Deetinan, G. Diepovüeu, F. O. Fluischur,! P.-A. W. F. Kroes, P. Man,* J. P\ Ter Maten, Ui Phflips, W. H. Smit, W. AI. Terwogt, J. Versehuijl, F. W aller, J. Salomonaon, ' . ? Iu détweode klasse: J. Adam, P. Ar.slijn, J H. L..ÜergMiw, H. W. UHISSB, I. da Costu, W. van Deursem, tl. V. van Dolden, C. H. Endert, B. Forguson, J. Goris, A. de Graat', H. P. VHU Heukclom, R. A. Hnganholtx!, .p. Mimtendain, F. W. Oewel, J. J. Ott de Vries, Ch. A. K Pool, C. W. U. Scholten, G. Uelloar Spruijt, II. Swildflris, G. v*n Tienhovon, K. NYeïtendorp, J. P. G. Westhoff.iP. E. Zuijderhoff.In de. derde klasse: tl. L. Asser, F. Coenon, J. F. Hooft GraaÜand, II. J. Koenen, A. M. Ko ning, 'D. G.' J, H. KrbpvelJ, L. Knitzcr, U. van Meer; J;? JfessurUn 'de' Mt/auuita, 'M, Uenfiqtn-'^ 'imeiitel, H. J. Schröder, J. N. Oldenboom. M. Vicrhout, A. H. Wenhwm-, J: Wiedeman, W. A. WJjthoff, 'Clj. A. ^. Zagers, P. Steen, H. Sillcm. In de vierde klasse1: C. D. Asser, H. D. Hehrn<>, J. van-Campen, A. J. F. N. Dorheck, S. J. IIogerzeil, Chr. llunningher, J. Kalif, U. Huber Kuüper, J. A. N. Lammers,E. J. tlv.irwnn Lange, F. K. van Lennep,. J. C. U. de Meijere, F. G. Posthumus Mïiies, L. Posthumus Mey'ea, II. C. J. Muller, H. G. Kederbureh, L. G. Palmboom, A. Philips, H. S. Pop, II. H. Roëll, IJ. II. Kogge, O. Ph. Scharten, J. 0. G. Uriens, W. do VrW 13. B, d'Auzon, J. C. van Marlo. Zn de fy'fde klasse: E. J. Bok, G. P.teu.Bn\ak, H. Gorter, W. Jonksr, H. W. Lnber, F. A.Molster, G. Rotgans, M. B. H. Salomouson, J. Schok"king, C. Taun»ij. De .prijsvragen, door de univerciteit van Amster dam deu In Juli 1693 uitgeichroven en tu beant woorden vóór 15 Juni 1663 door studcereudou aan eene nedorlandschtt instelling van universitair onderwy's, zyu: Voor de' faculteit der wis- en natuur kunde : Eene critische beschouwing van de vuruiiugs- wi bereidingswijzen van chloroform, bromoi'orm en jodofurui. Voor de faculteit der letteren: Een ondortsouk betrefi'ende den profeet Amos en zyne godspi aken. IB het byzonder wordt de aandacht gevestigd op de volgende punten: de integriteit van het boek, de cestsldheid van den tekst, het vaderland van den profeet, zijne denkbeelden over deu eeredienit, en ue eigenaardige plaats, die hjj in de geschiedenis vuil Het profetisme inneemt. Voor de faculteit van godgeleerdheid: Een onderzoek aangaande de leer over de daomonön by. Plutarchus. UIT DE MAASSTAD, Rotterdam, 6 Juli. Het is, gelyk bekend, eene eigenaardigheid van onze Tweede Kamer, dat zy in hare voorluopigo j versbxgen pp meesterlijke wyze de meening haivr ' meerderheid weet te verbergen, zoodat een gun stig verslag evenmin tot aanneming, al» ten oncun8t;g verslag tot verwerping van het beliandelde voorstel mag doen besluiten, terwyl relfs een bnitenorewoon ongunstig verslag vaak een oubedriegfllyk voorteekeu is, dat het wetBontvrcrp met grooto mcei'derheid zal worden aangenomen. liet is wel iets anders dan rc«n zich zoo opper vlakkig van het doel van voprloopixo vertlugen KOU voorstellen, maar er is in dere zonderlinge bandelwya» zuoveel systeem en zy is zoo ottolyko jaren reeds toegepast, d «t men wel moot. aanne men dat er groote voordeelen aan verbonden ziin, die echter a*n het oog van allen ontsnappen, dio deze zonderlinge wyze van werken niet uit de practyk kennen. liet illustre voorbeeld nit den Hang sehijut onze Kamer van Koophandel tot navolging te hebben uitgelokt, on zooals hot dkwiJls met nieuwe bekeerlingen gaat, zij heeft hare meesteresse reeds terstond overtroffen. Of do proefne ming aan de verwachting der leden beantwoord hncff, weet ik niot, maar zoo oppervlakkig Vcschouwd, heeft hetgeen nj verricht beeft wel iets van monnikenwerk. In myn vor'gen brief heb ik reed' medegedeeld, dat'in zake do ciploitntie der door de gemeente verworven h»i-ii«1«» terreinen nnn de overzijde dar MAAS, het advies der nit zeven leden bestaande connniwie, utrekkcude tot exploitatie door. cono. pni^ieuliere miv.itschnppy, met unanieme stemmen,-op slechts cémj na, door de Kamer verworpen werd. Vri|da? daarop kwam nu, naar aanleidintr van d« gevoerde discussie, oen nieuw advies ter til'el, waarroor behalve de bovengen' e:nde eeno Mom, zich nog slechts tweo stemmen ve rklnni d nu, op nieuw bet publiek voor het raadsel plaatsende, waar dan toch in de vollo Kamer de mcardcrha<\cn in de commissies blijven, welke hare denk beelden wpton te doen ^RZBvioien. Dit tweede advies strekt tot exploitatie door do gemeente, mtitir geheel op da wyze eener handelsonderne ming, znodat ook van 'gemeentewege. hulp in personeel enz. by* laden en lossen gegeven zou worden, geheel in dmi geest als tot dusver de Handelsvoreeniging deed. Al is ook het doel dezer zonderlinge wijzo vnn werken niet gemakkelijk te raden, toch hiogen alle voorstanders ian gemeente-exploitatie geheel op don voet als fii de' oude stad met lijrphjats, loxkade en kraan geschiedt, in dit bijzonder ge val er do Kamer dankbaar voor wezen, omdat thans duidelyk gujbleken is, wat nndnr* waar schijnlijk niet zoo onbetwistbaar in 't licht ge steld zou ziin, dat A& ó v e r d r o o t e meerderheid der officieele vertegenwoordiging van den handel ja zfllfs dit lichaam -nagenoeg eenstemmig, zich verklaard heeft, n tegen exploitatie door eene particuliere, maatschappij u tegen geraeenteexploitatie in den geest eener particuliere maatscl'(vpr>ij. Dit laatsto denkbeeld schijnt vooral e.on warm verdediger in den voorzittnr der Kamer, den heer M. M. de Moncliy gehad to bobben,. <lin zijne mcer.ing nog eens inder in een inifzfindert stuk verdedigd heeft. Ds voor mij beschikbare ruimte lant ni-it toe brerüvoerig over dezo smak uit te xvoiileii, te meer nu, ten sTotte d oor de Kamer een ndvies nnn de raadscommissie ad hoe in gezonden, wanr bii allo voorstanders van gemoente-exploitatiüzich gaarne zullen kunnen aanüluiten. Maar toch moeten mij een paar opmerkingen ujt de pen, omdat ik dia in eene bd.ui!\vO'>nlinf? van den heer du Moncliy door een handelaar" in da ^.?J?. Cl. van den'4en niet heb nansetrofffln en c?n advies vnn den voorzitter der Kamer VMI Koophandel t o veel gewicht in de Behaal legt dan dat eenig-argument ter Imifc.uiting zou moeren worden aehtergphonden. De neer d, M. dan raadt, ter wüle van de finantiocla voordcelen voor de semefintekaa. exploitatie aan geheel in den geest aU tot dusver door de Ilandelavei'eeni'Tirui Rftschiedde, uiaarh^ziet daarbij naar't mij voorkomt n k'root verschil tusuchen den nieuwen ea dun vroegeren lo^stiind" over het hoofd: Kon vroeger niemand gedwongen worden eene ligplaats te nemen in du havens der llandeJsvereénigiug, nu de ? geitccnte eigenares is geworden, b o v» n al tengevolge / a u g e b r c k n a n l i npluats in de oude stad, zul do havciimeesti-raldaar iii 'tvHivüli; eene ligplnaU annwijzcn. Wie vrootjer \lio li^'i/.'iota koos, deed het meenten!ijds met. het vooruuini-n om voor Inden of lussen van bét personeel der- llundfjlsvcreeniging gnbrüik te miiken, na zich volkomen bewust te zijn, dat dit zijn voordeel was, maar .nu zou feitelijk de leunte die hulp ook opdringen aan hen, die v. hun nade*-! in zien. Want van vrye ooucurront.ii! tusHchen de gemeente en xpeditonrs, C Pgadu«rs, veemén^ ejw. zou g^en ».pr>>Ko kunnen zijn, ? omdat'de gfcrfieentn st«ed<) gordknnper dan rl«z<s siou moeten werken, opdat niet voor haar kiis het' dóór den bnei' du Alouchy vourguspiegeldc voordeel in een nadeel vei-keer^n zou, ont staande door het bezoldigen van'een korps ge> liiüente-nnibtennren, van wier dianston weinig .of gftt'ii frehruik gemaakt wordt. Te llainV.urK, 7.00 h)0i'da ik onlang* opmei-ken, wordt dit stelsel (\tii tócli wul met v oordeel voor de jiublieko kas toegepast! 't Is zeer wel moge' lijk, maar ziju d« toestanden diu irien met elkander vergelijkt volkomen dezelfde?. Ik weet het niet, manr een onloochenbaar fuit is 't, dat dwang vau n or grepen «o* hebben, dat'mét liet pubtiek maken vau zulk eeu adres, by welks voorlezen de raads leden zaten te schudden van 't lachen, het belang harw vroegere beschermelingen al btyzonder slecht gediend wordt. De staart van mijn laatsten brief is op do eeno of andere w U ze vóór bet verschijnen vau net vorig nummer zoek geraakt, misschien ook wel het slachtoffer geworden der onverbiddelijke wet, dat het y'zeren r»»m, waarin eeue courant gezet word t, met rekbaar is eu dus niet meer kan opnemnn dan hot ruimte heeft. Uw correspondent zal niet tegen die onverbiddelijke wet iu verzet komen, eenvoudig omdat het hem niets baten zou, maar toch mag hy' dezen brief niet eindigen zonder zich als o h r o n i ij n e ur te rechtvaardigen, dat hy'niet veriuiuid heeft melding te maken van de goede vooruitzichten, welke do nieuwe uautieele com- missie' der opera voor de aanstaande wiutercampagno geopend beeft blykens het in de vorige week door haar openbaar gemaakte tableau der gt-ön g ageerde, oi althans voorloopig aangeworven artisteu. Do opera, had een der leden van de commissie beloofd, zou klinken als een klok"; do klok is er, over den klank lullen wy later oordeelva. . . G. UIT DE UOPSTAD. No. 101. Onbillijkheden. Ja maar, je moet niet vergeten dat de geldhonto, welke de aagsche TrammaaUchappij, «voor het niet tijdig gereed z(jn der, in de conceisie van 27 Mui 18^1 genoemde nieuwe lynen enz. is opgelegd, een aardig buitenkansje is voor du gemeentekas, en dat wy daarmede bijna de uitgave van ? 1500 voor do viering van den ver jaardag van Hare Majesteit eu de ?.1000 voor de wedrenueopremie kunnen bestrijden." Aldus zei ceu riiadslii tot mij, toen ik met hem het on gunstig preadvies van B. en W., in xake het request der genoemde maatschappij besprak, 't Viel maatschappij besprak, 't Vie echter niet moeielyk om hem vnn het onbil lijke van het preadvies te overtuigen, toen ik de de, gohcele Hjden-gcschiedsnis, (die ook de tro 't openlijinr pezag in Duitschland morr dan ten on/.ent door het publiek geëerbiedigd plooit te wrordun, un dat mm voor e t MChen en voordee len der vrijo concurrentie, vooral tegenwoordig, niet by ouzu oostolijko naburen tur scliool behoelt "liT'myiv vorigen brief heb ik óók gesproken van con adres, holwilk bij den raad was inge komen om tetfftn het verplicht gobruik vau het abattoir to protestecren. Gelukkig heb ik. er by'»evoe"d Jat tle inhoud my nog onbekend was, want hut hoeft or allen schijn van dat rarrn h:er aan ccne mystificatie betft te denken e^do stel ler het overdrovcu verzet zijner codleuas togen hut abaUuir beeft willen parodieeren. De Maasbarlc, die vroeger st«ed.s da party der slachter», zdl's tot iii hunim moest overdreven eischen, ge kozen heeft, is blijkbaar in deze zaak omgekeerd, want zij heeft deze parodie in haar geheel en liv.ers van dit blad zich nog maar al t e goed zul len herinneren) ven de aagsche tramwecniaatschappy met hem naging »n spoeditr was hij het uiet my eens, dat eeno som, op zulke onbillyke wyze verkregen, zeker door geeüeerly'k financier als eeue gelukkige bate voor de gemeentekas zal worden geschouwd. Uy Gemeenteraadsbesluit vnn den 25 Augustus 16*1 was aan de maatschappij een uitstel tot l Oct. 1881 verleend, waarover ik in dit week blad vau deu 18 Sept 1881 (aan alle raadsleden toegezonden) schreef: _ï)e groote vraag van den dag is: Zal de H. T. M. l o. October a. s. met «l hare nieuwe HJ»en gereed zyn? en nu reeds geloof ik die vraag ontkennend to kunnen beantwoorden. Uit myn in 't Dagblad van heden geplaatst stuk: De nieuwe tram en Itct JictuidenltQUt" kan men voldoende zien dat de elf f u-derHge wijze, waarop door de Commissie van Fabricage de nieuwe lynen getraceerd wor den, vertraging in de uitvoering onvermHdelyk mankt. Jl. Dinsdswf b. v. was or bepaald dat de lijn Iloutitraat?Denneweg zou loopen over den rijweg door 't Voorhout, en jl. Zaterdag moest men dat tracéweer verlaten, en zal do lyn aan gelegd worden over het kiezelpad, tusschen de rollaag en het monument voor don Hertog van Saksen AVeimar in. 't Spreekt van zelf dat men daardoor weer eenige dagen verder van de con structie dezer sectie verwijderd is, en als 't nu overal zoo gaan moet, dan is 't per se onmogelyk dat men lo. October a. s. gereeed kan zy'o. 't Groote publiek zal dan weer ach en wee! roepen over de lamlendigheid der T. M., doch zou men dan niet met allen grond die lamlendigheid elders mogen zoeken ? Jt Kan er toch nut op aangelegd worden dat op dien datum niet alles gereed mag ziju?... de uitkomst zal 't leercn. In allen gevalle moet de T. U. nog toestem ming hebben ? lo. Vun de Ned. Rynspoorweffmaatschappy, om hare rails te snijden op 1 B «zuiden hout,; '?o, Van de Maatschappij Suriname om ze te leggen over het terrein tegenover de Nasiau So.'Van de .Maatschappij Duinweirfe, wie de grond van de Bankastraat toebehoort. Dit alles kan vertraging teweeg brengen.'^ En de uitkomst bewees dat ik goed gezien had, want een verder uitstel tot den 21n ct. 1881 wjrd bij Raadsbesluit verleend, behoudens de boete van f 100 per week. Was dat niet onredelijk, nu 't duidelyk bewezen werd, dat hst niet tijdig gereed komen eerder aan een ongelukkigen samen loop van omstandigheden en noarkloverijen van de zijde der commissie van fabricage, dan aan nalatigheid of verzuim van de Tramdirectie wa* toetoschrijvon? Op dien datum werden echter da lijnen Pleih-Bankastraat tn Scheveningfcheweg, Koninginnegracht in exploitatie gebracht, terwyl reeds den Ie October de lyn LoosduinschebrugHaagf che bosch geopend werd. Het publiek ver keer was das voldoende gebaat, doch omdat aan enkele -voorwaarden van zeer ondergeschikt be lang niet was voldaan, meerendeels buiten den wil der Directie, maakt men van do bepalingen gebruik om bonten, te zamen f 2000 bedragende, op te leagcn. De geraeento architect constateerde: Ie dat de aansluiting niet bewerkstelligd was van do lijnen Oudo Schoveningsche weg- koning innegracht en Plein-Sumatrastraat." Tot heden toe, nu die Ie aansluiting wel is voltooid, werd ze echter nog nooit gebruikt. Een bewijs dus hoe weinig urgent do uitvoering van die concessie-voorwaarde was. 2o. Dat de overgang over de rails der Neder' ' " dqn een dat ver-' yk Al. de leden van den Baad weten toch onge twijfeld wel, dat die aansluiting der lijn, met de stallen van de Tram aau dien weg niet te verwezentlykeu is, voorde voorgenomen uitbreiding van het station is tot stand gekomen niet alletin, maar bovendien dat dit eene Itjn i« di* nooit door 't publiek zou worden gebruikt, ui aai uitsluitend bet privaat belang der maatschappij als diensten naar de ramises blyven moet. En zou 't nu niet schreeuwend onbillyk rijn als de Gemeenteraad voor de hierboven wcderlegde nalatigheden" eeco maatschappij, die zich de laatste juren ontzettende gcldelyke offert moest getroosten, daarvqor eene boete van/12000 liet betalen. Het praeadviee toont aan dat de beboeting opgehouden had don 17n Febr. j L, ofschoon voor het tijdvak 30 Deo. 1881 tot dien datum eeue boete van f 700 werd uitgetrokken, tiiettcgeustaayde de toestand in dat ty'dvak byna dezelfde was als na 17 Fubr. jl., en alle lynen in exploi tatie waren. De gemeente arohitect constateerde immer* (zie punt 4) dat op den 21 Oct 18S1 enkel de ly'u van het station naar de stolkn niet gereed was. Ergo do andere lijnen wel. ? En nu ryst de vMag of hot Collegie van Bur gemeester en Wethouders niet met betrekking .tot de wachthui*jes, de ktaolitenboeken eu het abonnomontstelsel ten onrechte att. 17 der con cessie ad f 100.?boetd per week hebben toege past omdat by art 111 der concessie daarvoor eene straf bedreigd wordt van / S tot f'25 per week. Niet alleen non de onbilUjkheid groot i(jn, ~ maar bovendien heeft men het onderste uit de kan begeerd en dea schijn op zich geladen «r vaa téwillen balen wat er van ta halen viel. Dat is boneden de waardigheid van het Bestuur eener Gemeente en met vol vertrouwen mag inen bet er voor houden, dat hot rechtvaardigheidsgevoel der Raadsleden zich niet zal laten smoren, door het ongunstig praeadvies gunstig te ontvangen. My'dunkt dat de Tramdirectij alles doet wat in haar vermogen is. D» in voering der coupons tegen verminderden prijs (Plein-Badhuis) is er het jongste bewijs van. Den Ilaag, 6 Juli 1886. J. A. de Bergh. UIT DE BISSCHOPSTAD. k Voor de vergunningen breekt een goede lyil aan. Gisteren heeft men de kermis ingeluid. Waar dat 'inluiden toe dient is niet- duidelyk, tenzn om den volke te verkondigen dat zij kun nen beginnen met kennis wenschen. Zeer ougeduldigen beginnen al onder het luiden, ja, ik heb gehoord dat een der talrijke bestellers, die . ?wij hier bezitten, 14 dagen vooruit kwam ver tellen, dat hy op den dag van' het inluiden niet kon komen, of meneer zoo goed wou zijn, ztyu kernüsfooi t* bewaren. Die kerminwenschers. hebben hier al den ty'd, want da heusche kermis begint 'eerst maandag over acht dagen. N»tuurlyk hóórt men nu weur allerlei praatjes vóór en tegen de kermis; met dat al blijft zij hier voorloojng in' leren. En dat het volk er op gesteld is, kan ik u verzekeren. . 't is een koorts, die acht dagen duurt; de kriüis is op den laatsten Zaterdag, maar dan is ook de koorts verdwenen. Dat men hier pok langzamerhand tot afschaffen aal komen acht ik zeer waarschijnlijk en ook wel te wenschen. Of ik dan bet volk geeu uit -pauning gun? Wel zeker, met allo liefde. Al* de Vereeniging tot veredeling van volksvermaken met het bestuur vau Tivoli saam gaat werken dan kunnen zij het volk meer on zeker beter ge noegen geren dan de kermis vermag. Tivoli begint.of en het bestuur doet als de kerniisweuschers, het begint vroeg. Vrijdag eu Zaterdag kermesse d'été. 'Waarom dat in het Fraunch moet worden verkondigd en waarom die zomer er bU moet is ook al niet recht .duidelijk, 't 11 mogely'k dat men het publiek wil verzekeren dat het zomer "is, al lijkt het er. al heel weinig op. Dat het hier voortdurend i-egeut zal vour een Amsterdammer wel geen nieuw» zijn, want.ik heb. ondervonden dat het by u niet veel bet er is. 't I* eeu gebrom over dut weer, dat uicu er nog kou der vau wordt, don't weer ja; al maakt." Voor pruttelaars is het, een uitmuntende géle.ücnlieid, en zy kunnen nu dubbel pruttelen omdat Utrecht erg vuil is. In een korteu tyd gyn Utrei.ht's straten allen opgebroken, uitgegraven en voorzien van pijpen voor de waterleiding. Alsof wjj ro;? geen water genoeg hadden, zal men het uu nog kunstmatig nier neen voorcn. Terwijl vroeger iedereen klaagde over slecht water, heeft het. log gen der j/ypen voor.'de waterleiding uu iteila zulk een goeden invloed dat uien tamelijk al^titueeii hoort verzekeren: ik heb die waterleiding niet noodig, ik heb- uitmuntend water. Maar zoo'u waterleiding is ecu nieuwigheid cn een Utrechter houdt van geen nieuwigheden. Voor de kermis zul ik u\ye lc/.ers niet n 'tnoodijjeu, wol voor de Provinciale Utrcchtsche iiijverheidstentoonstulling, die hier de volgende week zal geopend wordèni WnnrinüichdeUtrechtïch$ nijverheid uu zoo bijzonder onderscheidt van die (let andere provinciën weet ik niet, wij zulleu «ie», cn als de tentoonstelling zoo fraai i*, nis men .verzekert, dan zal ik het u metden. Wilt gij nu wat fraais gei;ieta-i, kom dan op een dag dat het nier niet al te haf J reyeiit iiuar Utrecht en maak een tochlja naar Zeist. Hen den trant gaat men t"gt»iiwoordij* zoer geinnkkolijk en kan men ziju uitstapje tot Driebergen uitstrekken. De weg is zeker aan velen bekend, maar telkens als mttn ecu tochtje mankt laiigj al die fraaie buitens geniet men op nieuw. In het Zuiderbosch begint ioh ook wat nieuw leven tévertoon en. Eenige ondernemende inwo ners van Zeist hebben coii groote uiturhtrukthvid het Zuiderboich gekocht <m zijn b»if n«kt*u «u*j **wf* ??»__ ( zonder opmerking in hare kolommen opgenomen, l 4e. dat de l|Jn oanace poor Het ia toch volmaakt ondenkbaar dat zy nietbo- Btysw^jkacl.» weg niet was voltooid". landsoho Rhijnspoorweg-maatschappy aan IJezuidenhout niet tot stand wat gebracht." Durfde men daarvan dor Tram-directie grief to maken V -, Weten de Raadsleden dan niet meer, do Uhijnsp. Mij alleen de oorzaak van dien traagden overgang was, maar at te duii aangetoond in een ingezonden stuk in 't blad .van den 8n Nov. 1381 en door het Raads lid Jhr, Hoek in de sitting van 18 October 188L.breedvoerig besproken. 3e. . dat er, zelfs' niet een wachtlokaal was geplaatst" 11 ' H'et lid van de commissie van fabricage de heer van Stralen zal zioh echter nog wel her inneren dat het plaatsen van die wachthuizen vertraging ondervond (zie N. R. CL 18 Oct. '81, l* bind), omdat B. en W. eene wijziging ver langden in de reeds aangewezen punten. Zoo was voor het wachthuis op 't Plein als punt vast gesteld eeno plek, vlak tegenover het ministerie van koloniën. Men had «en aanvang mot den bouw gemaakt; doch toen er een 20 tal meters meer nabij de Lange Pooten door den storm van don 14" Oct. 1881 een boom werd geveld, moest op last van don heer v. Stralen-dat gebouw vet-pluatst worden naar die opengevallen plek. Men had hem niet goed begrepen ..,. hy had.die plek juist bedoeld", en zoo bleek zijn voorzeggeudeu geest tot verbazing der oanschonwefs, dio den 10» Oct; niet gissen'konden, dat er op dun 14n Oct. eeu storm zou opsteken, die.een der boomen plaats moest doen maken voor het wacht huis, dnt verderop reeds waS geplaatst. Eu wil men dan nog het op een gestelden datum niet voltooid zyn der wachthuujes aan grijpen als een schending der voorwaarden, te meer nu o.a. het plaatsen, van een wachtlokaal aan do Laan van Nieuw Oosteinde afhankelyk was' van de toestemming der eigenaars van den weg? 4e. dat de l|Jn Hollandsche Spoorweg-Station...?i_?i 1^. _«H?4rj» - ?* van daar een park aan te le^en. Vijverd zijn ven en van <Ten uitgegraven grond l» uvels gemaakt. Reeds enkele villa s en zomerhuisjes zijn gebouwd, maar 't is ulles nog maar ceu brgin dut vei'l moois belooft, 't Li te weuschen dat zich daar uu een logement, althans een uitftpnnninKtplaHti'zal vestigen. liet zoogenaamde juffertje zal binnen kort verdwijnen, eu al heett dat jagertje geeu Vergunning, het was. en is nog stee<ls i-en ge liefde aanlegplaats. In het dorp Zeist heefr. men een seer goed logement en een oaiiKMumm zitjo. De eigenaar schynt zich echter tot taak to stol len van al zijne bezoekers Jobs témaken of t« denken dat znh bezoekers bet in bet oefenen van geduld reeds zoover gebracht hebben.. Als gy dat uitstapje maakt, vergeet dnn niet even te zien denlek waar vroeger het Spmijn-vt dsoord utond. In plaats van dieljoroémd < ruiiic, i u plaats van dat Iraaio gewelt' hebben wij nu eeu heel mooie rechte kade gekregen, zou rudtt a!a er maar een met een liniaal te trekken valt» Voor iemand die veel van recht houdt ziet het er uitermate fraai uit. 'Ga maar niet kijken nnn r de restauratie van den Dom. Die rc>tnurati» schijnt maar niet te moacn gelukken. Zij werd, wel niet met kracht,- maar zoo zoet je j uu n b.gonnen en voortgezet, tot op eens. het werk j.'««taakt werd. Do gesolüodvnis dier staking i i nog (steeds niet althans niet vi)ldonr.d« i>i>^<»hefderd. 't Is te wenschen dat, dio zaak coii.iiciu het lieht komen, wai.t van allo praatjes die vau mond tot mond gaan, weet men iiiet wat t o KOlooven. In ieder geval is het treurig dnt het werk op eens is gestaakt. Het gezicht op (reu kerk die restauratie behoeft is niet froni, nmnr eeu kerk die voortdurend besteigerd is, i- zeker noxr minder fraai. Zoetjes aan, dan breekt het lijntje niet, is een geliefkoosd Hollandsen spveekwoorci. Prut'. Ba^a Ballot heeft de voldoening dezer dageu gesmaakt dat dat spreekwoord een waafcWüord^id, Het heeft zyn denkbeeld verwezeuly'Kgezien en daar mede wensca ik awa. geluk.. JB*i-*odernemeNi No. 9Öd van di*n pooltocht wacht een taak waarvan w$ ,,<t!-; zeker mocicly'k een voorstelling kannen mako?. O n r. o buste wenscheu verzeilen beu. Maar i ,!t-. beeft kunnen zien hoe Prof. Buy» IJallut lnjffc moeten tobben om do dubbeltjes voordien tocht bijeen te kragen. Ik heb my dikyrijls v*rbr'U d.it het riike Nederland zoo gierig waa to^cuover die onderneming. Prof. Bu\js Ballot li-.'i-t't gedacht: den aanhouder wint en bij^eeft !;et lifj^i:i vau uitvooang geniën. Mogo die exjiïvlïtin ruimschoots loonen de gevaren en ontb.'i'iiigeu waaraan eenige mannen in het belang d-jr \\L<tru;uhap J.ich gaan blootstellen. HT.ltftJ. ^ Jan de Bisschop. BB siMfiï£&£AAI VQOR NBDJBBL AJf-D. enkel oogepblik «ndw matisehra uitdnk; de du idledaagschliuid der tu33ob«n trio EU DÉSSAROW, OF DE VEUVOLGDE IN RUSLAND. Duar i^, bülialve do min of meer betwistbare !;;:iislwannlo, in de vcrtoüning van dit Toonoel*\iA, door bet cezclscbui) «lor Hoeren De Groot, ii.t' vnu doenüa un licfdo to govèu ??:>. l.xtfi- o-in de Frimsche Kejjuering to zoggen, rl.'.t het uitdrijven van sommige klooster-orden os-r. Fchandelijko daad WRS, ontheft geon rechth;fiard gcmootl ynu do verjdiohting tfgen do iii-.'sis'-'bc vervolging op to komen cn behoort. n!l>;rmiiist büoordwlin-jon van den toestand in ?!tJliuiil uit to lokken, diéiu etryd motdewaar'. of lichtvaardig ziju. Op een koepiet na van n Heer Poypers (don bewerker van Hit Druma) wft.Triu oenc kwalijk geplaatste hulde tvan do re^ublikeinscbo franscho Ucgooring gebracht wordt, v.-tgocs den verkoop der kroomiiumanton (terwyl zish had bchooren t« heriuneron, dat dozo officieel tegen inboorlingen is t-o keer ' *~ ..... :""t" .. iiiit ran up eeue wyze als iu Raslantl ten minste i (.liKcerKtixehtsicegc tegen landskinderen fjjjelifedt), w er iu Eli Ucssako^ niets dat ieuiant kun hinderen. liet stuk heeft goen groote dramatische kracht, rMiir, ia zijne dubbelheid, is bet tamtlyk onderiiüudon'l. liet, weinig bevredigende van het laatste tatereel wordt, voor bet grootu publiek, door eeu tuuxiknnl slot cenigsxüis Roedgemaakt. De spelers hebbeu zich lotl'elyk van do voorFtelüug der parsouaadjefl gekweten. Wij zonderen den boekhouder uit, die to veel een deftig Heer was en eeu broeder van zyn patroon scheen. Du Heer de Groot heeft de hooidrol, van den ouden eu'tifitenhiindulaar Eii, met veel takt vervuld. Iu zijn tbon lag het ware cbnrakter, dut uien, nimr de edelste opvatting, dezen mau kan toeschreven. In zijn ditails is het cluinikter eeno ouraoftfly'kheid; althands niemant beeft het ooit ontmoet. Uizonder weuscben we den Heer Kocg te komplimenteeren, voor zijne uitstekende grime'. die kop, voor den jongen Joodschen knecht Josef, was inderdaad rneenterly'k by' elkaar gezet, tot in de minste bizoudei hedon. Die dat gcdaun hoeft is een plastieoch artiest. Ook als lieatjensvoordrager heeft de Hoer Eoeg een toekomst. Hti speelt met vuur cn kopieert zicb-zelven zelden. Me j. Mrtrpot Coben, die een ougonineti cu aanpenHain voorkomen bljtft, zong de kocplctten Hosen en doorne» zuiver en met govoel. Haar lBCd( werking was geheel belangeloos". Dnar koknen iu tiet stuk eukule iijue trekken. ?vpoi-, on hiit volltsgevoel, dat zoo gaarne da deugd ziet triuuifcei'en, \vurdt cv ruimschoots iu be vredigd. 4 Juli !Ö2. Alb. Th. ELI BESSAKOW. Ile!; flrama, van den Heer Peypers, Eli Bessa* kus of fa vervolgde Israëlieten in Uitstand, mankt, in tl« iïchotiu'ljni'g-loye gespeeld, niet zooveel opj;a;ig ;\'.s Uat onderwerp aanleiding gaf te ver-.v.u-Uti-'.i. In Enslr.ni l:eert zich het eene ras tegen het uudüie; bet sterkere bedreigt het zwakkere met vaDittiginj:; aan de uitvoorintt der bedreiging ?ontivkkoii duizenden en duizonden sdeh niet da'u te u koste v;m r.l het hnnne ; honderden, miuder frclukkijj, Bchieten er het loven by in; doa Oni'Ureïi v,-ordt uo!t da-'.e laatste bezitting een last, ?Uc j z;j niot weten hoe van den eeuen dag tot f'.uilci'L'n voort-te-sleepen; in onafzienbrvre cn f rokken bertelaars naar het Westen; het s:dcl-H't by het schöuwsncl der lijfelykc ellende. . Ziet.laar inderdaad machtige stof; degedsichtc, "nar iu'. beerJea hat tooneol ta doon betreden, gtibeel ons volmaakt *oubewoj|«0 Llftti «u by Jtet genre emttymue at ia. in 's». fc\ ?. d. o. \ ^?,?.1 Als Isaak Stern iu (te Oude Klecrkooper, waarmede de HM. Prot iu de Plantage de fraai aangekleede operettett afwisselen, herinnert de huer Kreeft aan den onvergeteltyken Henri Morriên, Voor z^jn opgewekt on naawkenng sptl is dit de hoogste lof. UIT DE ROTTERDAMSOHB TOONEELWERELD. We hsbbou hier we«r voor oen korte poos de concurrentie zien voortzetten, welke hier gedureudu het winterseizoen op tooneelgebiod wordt guvoöid. Van Zuylen gaf uier oen tiental yoiustulliuf^eut die, iu oanmerkiug genomen du weinige , L'eneigiiueid van do in dit seizoen te Itolturdau l blijvende liotUrdammers om deu schouwburg te l bu^oekuu, vry goed bekocht waren, vooml do | «ersto rangen. In vergelijkingen ovur dio \oor( stelliugeu eu die by hut hed. Tooneel zal ik niet i tru.lti), al zouden cauienspcl, ounLeid eu vooral bet liy de uitvoering vau blijspelen 200 on- \ uii&bour outvain tot vergelükiug voldoende stof l«vur«i. Doch hoezeer de kritiek haar taak in hut Kamer-seizoen mogo beperken, die beperking hoeft geen zin. zoodra de uauii vau Aluxuuder Duiui* op het programma voorkomt. Zondag eu Maandag jl. word door de Rotterd. afdcoliug vau hut Ned. Toouoel ALphonnc vau gono&radeu schrijver opgevoerd. Over do keuze byna uitsluitend van tooneel* werken, waarin do gevallen vrouw do hoofdfiguur is, behoeft niet voor de zooveobto maal eeu opinio tu worden uitgesproken. Mot du keiuo van uit werk van Aiex, Dumas luui uien echter vrede hebben otn de trekking, iu itoover die gülcgeu is in du verhef fing of liever in het niet-uitstouten vuu do vrouw, die onschuldig viel als slachtoffer van t uu niets waardig veikdeu; in eoover diu dienen inoet om deu verleider in al zijn nietswaardigheid t» leekenen. Maar kan men iu zoover met Aiphtiuc vrede hebben, de ontwikkeling van de huudeliug stemt dikwerf tot wrevel. Of ligt er niot iets stuitend» in het optreden van een elfjarig kind, dit zy bot ook met het goede doei om haar moeder niet to verraden opgevoed wordt in eeu stelsel vaa longen cu veinzery en zich. volko men vatbaar daarvoor toont? gaat Iwt niet wat ver dat ecu mau zoo edel is, zooveel zelfver loochening betoont, dat hy den misstap die r-ijne vrouw voor haar huwelijk beging, vergeeft on baar kind tot het zyne nviiikt? 't Is waar, die vrouw werd onschuldig verleid, en do aau ver richt dio nobele daad in hoofdzaak om den naam a»n doa 2upr Koerwolf flinke trekje, w»»«ne« h*j, do oude Beéman, tot l»et twikeaan vuu de ficte van aioptiu overging, eindig ik «oia oesclwuwing over oen toon^'werk, waAryan vertoohlng aÏeTn oui drWëerïndtóJ. lyköopvoering, verschoonbaor w?rat. Kott«rdam«« Juli 'M. a v. P. Tooneel in Lcmdett. Do season in ngelands hoofdstad is veer ruim voorzien van vreemde beroemdheden. Edwin Booth, de Amerikoansche , acteur, die verleden jaar zoo byaouder beviel. treedt in het Adelphi-heater op als Bichdifu. Een gedeelte van het gezelschap ven het Thev tre Francais, de twee Coquelins, Mounot Sully, Mme. Baretta, Mllo Bartst en Pebvre geven een reeks van voorstellingen, die goed voldoen, ofschoon in Ruy Blai Sarah Bernbardt zeer gcmibt wordt; in Drury-Lanc treedt Riston op en speelt Lady Muclcth in het Eugelseh. Iu de opera is eouc nieuwo grooto opera, VelZf(fa van den Frauschman Lcnepveu opgevoerd, waaromtrent do kritiek nog geen uitspraak go daan hoeft; Putti on Klcolim zohgen de hoofdpartyeu. Voort* Welt men Pauliuo Lucca, Albnni, Frau Peschka Loutner, de zangers Elrablad, Winkeloianu, Gnra, de piunir;to Sopbie Mentor, cn ceu aantal andere grootheden. IltiH/ UivU 4JWWUAXJ ?«,»»>.» «-. ._ ?van ziju geslacht voor bet ooc vaa do wereld niet each'audvlekt te zien; uiuai1 dat uueint niut weg, at da vrouw hem, toen zy hem haar hand schonk, onkundig liet vaa haar iniustap en hem dus be droog; dat hem het bewustzyn moest byblijven zijn schoouen naam te geven aan het kind van ceu ellendeling, dat is byna onnatuurlijk; ver klaarbaar is het dat eeu man de vrouw die hy liefheeft, in het vuur der genegenheid, zyn noata schenkt; aan de vrouw, wier misstap bern bekend is; zelfs dat hy baar kind adopteert. De verleider ? ??? -. .... -«?j-i:..,? IL. m;or,rf?t t;eu De ruïnen van Tanis (Zoan) In de Genèi'C komt o«u lang en zoer belangrijk be richt voor van den heer Edouard Kavillo, die eerst onlangs is teruggekomen vau eeu korteu ontdek kingstocht in do Oostelijke Delta. Over de mi lieu van Tunis schrijft, hij in 't kort ongeveer het volgende. De ruïnen liggen hoop boven de moe rassige vlakte op eun i-oort l>ergpl*.tei«i dooreen kring van lage heuvelen omgeven. Dezo heuvelen r.ijn slechts de puiuluopcu van de muren der stad, die uit gebikkeu BUsenPn gebouwd, de tempels en paluizuu onigavon. Het. tooneel van verwoes ting binnen dezen nog gedeeltelijk bestaanden muur ia zeer iiklrukwckk«ncl. De m*i«er bevindt isicli in een uittest rukte woestenij, bozaaid met kolom men, architraven, obelisken, standbeelden en reus achtige blokken gehouv/en steun, alles verstrooid, omvergeworpen, net toonbeeld van opzettelijke veruieUug. y'iia op eiken stuun kan men do eporen zien van do vvrnielingswerktuigen. Op eenen prtichtigeu kolos, die gelukkig aaii de h«ndau vau den Vcrwosst.er h ontsnapt, vindt men gaten, wanrin klaarblijkelijk hofboamen gestolien Kijn om het graniet te splijten. Do heer Naville schrijft da verwoest iug eor uau den oorlog dan tian beeldstornterij toe. Do tempel is wuargchtjuiijk of in den Uonieinschen tijd of in de Middeleeuwen als vestiii" gebruikt geworden en de bouwstoffen zijn door belegeraars en belegerden nis werktuigen en kryijsraiddelen gsbezipd. De vernieling is ta volkomen, en moet to veel tijd en moeite gekost heobeu, om aan dwoepers of plunderaars tükun nen worden toegeschreven. De grooto tempel bestond geheel uit rood grnniet van Assouan. op de Arabischcfrrfns. Welku moeite enhoevnol iirhoid het overbrengen van deze reusachtige blokken moet gekost hebben, is niet te berekenen. ' Var. veertien obelisken, de grootste in Egypte, zyn de fragmenten over den grond verspreid ; deze allen, en sphinxen , die . bworgdluiiJ eu ouumcljjke eelfstan»...».« schonkea ItMr bet aanxUp. Vree» voor zejenbuderf en verltiding, elden dreiguuie, deed de buy^urij van Amsteraum uHswsD naar een gelegduhuid, om haar aunou binn«n d« eigen muren <l«r st*d de ter*te akademitche opleiding t* pi-lmnken." Aldus Professor Jorissen in het geschrift: Hd verladen van tte Universiteit van Am sterdam. 1882. Brieven van Barlaens en Vossioa gaven deu hooggeleei-de aanleidiug om aan diu \rees de stichting der Doorluchtige sohool toe te schry'veu, terwyl hQ in de «eer bilangry'ke aanteekeniugen, voorn wat de latere geechieddnis van het Athenaeum aangaat, ecu onoore oor zaak, het voorstaan van de zaak der Remonstran ten niet over het hoofd ziet. Dit schynt Dr. A. Kuiper ontgaan te zHn, toen hq' in een reeks artikelen iu De Standaard tegen de eerste mee ning te velde trok. Geheel iu overeenstemming met bet beweren van Dr. Jorissen, ia de officieele waarheid, in de voorrede van hot Album Academioam medege deeld door Ur. A- de Roever, geput uit de reBolutiën der Vroedschap van Amsterdam, waar met ronde woorden gezegd wordt, dat het Athe.u-utn wexd opgericht, ter geraoetkoming aan de vele kluchten dat de kinderen, dio alhier de latynsuhu cLolon frequenteoren, meestendcel te vroege, voordat zy de beginselen dor Philosophio, nodigh tot het verrolgb. van bare studiën, ghevai hr-h<>?n, op de Academiën raecken, en dat ook eenighe van dezelve door hare. joflgkheid, ende door dien sy nyttot oogh van haren ouderen zijnde, gbeen ontsagh aldaer onderworpen sijn, tot desbauches geroecken." Op dexe «aarncuu is zuker niets af to dingen. Toch uiug betwy'feld worden, of het de geheule vi-aiuhoid is. DO ware oorsprong van h«t Athe naeum ia verder te zoeken eu Vormoedolijk een &ovo!g van het literaire leven, de vrucht van het unken eu doen der ontwikkeldste en beschaafd ste bewoners van Amsterdam, in het bizonder van den letterkundigen kring, die Roemer Visscher en Spieghel en later Hooft wist te vormen. Na het geus worden de<ser «tad was de kame : n' u Liefde Bloeyende"( vroeccr: In Liefde Vien^") de verzamelpliuits van allen, die op ontwikkeling en, beschaving aanspraak maakten: do burge meesters cn raden, de voornaamste kooplieden waren er lid van. Politiek en letteren, de sociale belangen werden daar besproken. Coornhert, Roe mer Visscher, Spieghel, Gidcon Pallet waren de werkzaamste leden. De overtuiging van dit viertal* waa, d*t aan de hoogeaeholen de wetenschap te weinig dienstbaar word gemaakt aan bet leven. Zij voegden het woord bij de daad en verzochten don bezorcers der Leidscbe Akademie het land de geleerdheid in de landstaal te doen genieten. Spieghel vooral wns zeer gekant tegen hoogescholen, die broeinesten van kamergeleerdheid ?«?ar«n. Hu verdedigde voorts de meening, dat enschap onontbeerlijk, De Akademios, zooals ook bijna al de standbeelden cn dj toegangen naar d«sn tempel :j on. U a o-.ir.ia:ik' van drn matigen opgang door Eli P.-.S'iiwM bjhiiP.lJ, ligt, nar.1- my dunkt, niet in d-.- omitaüdigheid dat. aan de nanienstclliug ds i'eruiie kunst even weinig deel liooft genomen, n!a de kiüi^t vnn itcri tooceelapolei- aan de verfK>'Jii!i:£. e dialoog had nog veel onnoozeler en f.u kariiktcroutwikkelinff nug veel eenvoudiger lamoen zijn, 0111 evetiwrl ec» boter Reslartp;d geii -tl np ti; leveren ; "r Listen 'v'nn vrij wnt miiiiler «.«.?lu.l-.o .hodilcn luider toejnichingeu kunnen bei!:'.l,-n. ' -. : De oorz.'i'sk van het geringe succes, dnt in den . pi'.'^iü'.e nir.d'-chicUtig scbijnt, wordt verklaard kio-j:' een optnerking, die vel«n moeten gemaakt S-rljbcii. Zür.der cii;i vozenlijko ver.anderinff in het stuk -1e l i'urji^i, hatl men hut tweede gedeelte van den i(i:o' ; ..''.f. vervolflo -Isrnülict«ii in Rusland" kun:,();i . vervangen iioor: de erlole woekeraar" of rtlcor: ., lo ivanvstl. d'cr . baüdie'on." Met andere Jy.'o i-don : de voornume' personen en dn hoofdge'r-ïfa-.-ti'iii.ï'Uii der intrige staan mi-t 'de JodenyorTo!?iiig sleclits in oen zeer los verband; j», zoover ihetlt do sclirijver misgetnst en het hoofddoel VÜ»M i'ij.crazion, at hy o«i dwini»t liet, laatste geitio i^u goede geest van twee gezinnen ' dan is b /nier, dun dnnr als reddende onnel; met zijn gel < crric!;t h ij wonderen. En in dezen zulfdeo rnan imoeten wij het rampzalige (en eeoige) slachtoffer jj^wcenen der gruwelen, waarvan de voorstelling IMJZO nandacht moet bezighouden! Wat do schrijver in n tooneel vol alarmIrreetcn cn kruitdamp en in eeuwige uitroepen, 'iloor do gesprekken verspreid, tracht op te bouv/en, rukt hQ omver door willens en wetens ons .ie overtuiging op te dringen dat de kozakken het gepeupel in dat tooneel slechts een wild 'lden en dat die uitroepen eigenlijk «u ?pt-llctje fme'.'l Zrcr overdreven zyn. Die Eli althans schynt ;.icb de znak iiiet erg aangetrokken te hebben: hij loopt rustig over de straat, doet zaken, gaat .je huizen in' en uit, eu geeft daarby nog n briiidschat van tienduizend roebels. Vnn het tooneel in hot Passantenhnis te Am sterdam heeft de schry'ver weinig nut; het komt te onverwncht en te laat om gewicht in de van dit drama en de oorzaak is de eenvoudige om chaal te leggen. De hoofd-fout Van den gerimgen opgnng, is de eenvoud.. standighcid dat wy volstrekt weigeren in Eli Bessakow, de held en bet middelpunt onzer aan dacht, het beeld te tien, waarvoor de schrijver hem wil uitgeven: net slacutoffer der Israëliti sche vervolging. Onze belangstelling wordt gedwongen zich te verdeelen tusschen ere lotgevallen der personen, «u de slechts uiterst zwak" daaraan verbonden vervolging» tooneelen; wy komen daardoor geen is danrby zulk een ellendeling* .zulk een -mispdut, dat niet aadors dan alleen in het ondoorgron delijke van een vrouwenhart do verklaring zon kunnen worden ge vonden van het feit dat by zulk een eenige vrouw ter wereld verleiden kon. en niet slechts dat hy die eene verleidt, eene andere vrouw, uit de volksklasse, maar udel van inborst cn Anders louter gezond verstand, weet bij zoo zeer aan zich te booién, dat zij zicb bijna niet vermag te onttrekken aan de bekoring, waarmee hQ haar omringt. Een der groote leemten in de teke ning der karakters is dan ook juist dat vuor dien betooveronden invloed op twee vrouwen, geen enkel motief wordt aangegeven. Doch genoeg over do strekking en ontwikkeling van dit tooneelwerk van den moraliseerendeu, soms wnt paradoxalen, maar altijd grooten en boeiendén dramaturg: bij do meesten uwer lezers mag ik den inhoud bekend achten. Een paar woorden dus over de uitvoe ring. Zij gaf Catbariua Beersmaua opnieuw ge legenheid om als juffrouw Guicliard, de rijk cewordene parvenue, ruwe, maar nobele vrouw, die Alphonse, anders gezegd Octave, tot zy'u echtgenoot hoopt te maken, to doen zien hoe uitnemend zy de kunst van tvpeeren verstaat. Iu houding en gebaren, in kleeding, iu toon bcgreep men dadelijk met wie men hier te doen heult. De edele, zelfopofi'erende zeeman, de kapitein Ie Motttuifflin, ia de fijner geteekendc, maar overigens de volkomen juiste pendant vau dat wakter van Mej.'Guichard, en werd dit nog te -joer door de uitstekende wyze. waarop D. Hasiels, vooral in het tweede bedrijf, dia figuur eckeude. Mevrouw Burlog»?Vorwoert stelde RnymonrJe de Montaigli», de voor haar huwtilyk verleide, voor. Vooral in het tweede bedry f, in liet looneel wanr zy haar misetap bekent, waa haar spul uit muntend, door den klimmenden, hartstochtelijkrn toon, waardoor zy haar moederlijk gevoel verraadt. In het eerste b-idrijf echter schoot; aij eener^ijtla nnn innigheid te kort n toonde zij auu de underj zyde eene al te sterk geteekende lydumtiguur. Den heer de la Mar was du ondankbare rol vnu Alp'honse-Octave toebedeeld; zijn spel was verre van onverdienstelijk, al Rif hy m. i. te' weinig .relief aan dat reeds op zich zelf zoo Icimiktci-looze karakter een fout, die nog vergroot werd door de zonderlinge mimiek, den heer do la Mar eigen, cn die hem zoodanige parten speelt, dat zy zel den in harmonie is met hetgeen by te zeggen en te doen heeft, hoe goed hy dat soms zegt en doet. Uit hetgeen ik boven zeide. van het karakter van het kind yan Alphonse eu Rayra oude, begrijpt men dat het geen lichto taak is dnt naar be hooren voor te stellen; zonder déschranderheid en het gevoel van de kleine Paul ine Beersmans is het dan ook totaal' onmogelyk zulk een Adrienne to zien te geven. Moge goede leiding don natuurlijken aanleg iu haar tot gezonde ontwik keling brengen, en een kunstmatige vorming die schoont» eigenschappen van natuur en gevoel niet in haar verstikken; dan belooft zy veeivoor d» toekomst. Had ik een vorige maal aanleiding te wyze n op vertegenwoordigers van het notariaat, wier voorkomen niet in overeenstemming waa met de waardigheid van dat edel beroep, nu gaf de heer Jan C. de Vos er Maandag-avond een te zien, Aio in voorkomen onberispelijk was, maar die in hét adviee dat hij heeft uit te brengen over de. voorwaarden en omstandigheden waaronder een adoptie mag plaats hebben, zóó haperde, dat het advies eigenlijk niet gegeven werd en de kapi tein de Montaiglin tot die daad der adoptie overging, zonder van den daartoe geroepene deskundige vernomen te hebben, of by haudelde overeenkomstig de bepalingen der wet. Eigennjk was dit een hiaat in de ontwikkeling en de tntrigne, te meer te betreuren, omdat b het geven van dat adviea de voorname reden voor het optreden van dezen notaria ligt. Dat een artist zich verspreekt, hapert, ii dikwijls verklaarbaar; en iöa er die het zelfs natuurlyk vinden, en ook na. dit v«nchoonbare font is de heer de Vof meestal niet vrfl, maar hier in dit geval werkte het stowod «n moest het niet voor komen. Zon de heer da Vc« t u een gisting die ik waag MM tévaal aandacht besteden aan sqn voorko&Mn, Ma tfta «itarlgk, wat stktv ?eer gentleman-uke ia?. schyneu omzoomd te hebben, zijn door Rhnnieses II opireridit. Niet alleen verhondiiren hunne * " ?* - i-"-- T»L^ opschriften den lot' vnu dezen 'rrooteii Phavao, maar zelfs de grondvesten van deze ornpeworpen gcdenkteeki'iien, die op den grond rustten en nooit bestemd waren om het mensshelijk oog te treffen, zyn met zijti welbekende cartouche ge stempeld. Velu van de kolommen dragen nog de sporen vnn kleursel. Die welke Ithameses II zelf voorstellen, schijnen met opzet noir meer mishan deld dan de overige, sommige ligffen byna in gruis. Men vindt er ook vele .beelden van vrouwen en. dochter? van Rhamcïes, voorts van Menepthfth, den Pharao van de Exodus, vnn Apepi, den Pharao vnn Jozef; op een aanfal-van do grootst* sphinxen kun men waarnemen hoe de oene dynastie van overweldigers na de andere ' hare cartouches over die van vroegere dynastie» heen heeft doen griffelen. liet was ook hier dtxt prof. Lepsins de beroemde inscriptie vnn Canopus 'm drie talen, den sleutel van düieende anderen, gevonden heeft. Alle standbeelden zyn van de hardste steensoorten, rood graniet, grys graniet, trroen brecchin: het is jammer dat de zontachrige dampen van de athniospueer het graniet lang zaam ontleden on reeds veel hebben doen ver teren. De ruïnen vnn Tanis zyn iu haar plechtige grootheid .en ermt indrukwekkender dan zelfs dio van Karnak. Tunis moet Bubastis overtroffen hebben. Hnd Herodotus het genen, hy zou het boven dit laatste hebben geprezen. Bet Schild van Achihts. Prof. Barnabei schrijft een langen brief nit Röms over h«t stuk marmer dut hij als «het schikl v.in Achilles"'heeft nr,n?ekondi»d. Het is gevonden bij het ministerie van finantièn, in de Villa Venti Settembre. Toen men het fragment vond, m^altte het deel uit vnn eea middeleeuwscben raunr. Een ander stuk van een dergelijk schild was in een ander deel der stad evcnzoo tot metii'lwetk gebruikt. De groepen op tic bovenzijde, op zeer kleine schaal en yrj) wat 'hef chadigd, volgen geheel Homerus' aanduidingen. lijven don gordel die het schild in twee gelyke cleulcn deelt, waren waarschijnlyk de zon, maan, n-arde en gesternten afgebeeld, als in Ilias XXtll .beschreven staat. Daarop vólpde waarschijnlijk wnt tuon mi not,' heeft,, huwelijksplcchtighedcn, dansen, enz.; duidelijk is de af beelding van de stad inuren, torens en poorten, Vnn de volgende groep, waarschijnlijk de rechtspleging voorstelleud, ziet men alleen een man in oreerende hou ding; veel is echter behouden van vs?511?49, ploegende boereniosson, wijngaard eniers, eenkoren veld vol maaiers die schoven binden, een dans van jongelingen en tncwjes. Eene inscriptie op den rand luidt: Aspis AcbiUeosTheodore... waarschynlyk cos kath' flomeron. Aan de tichterzijde toch is deze zelfde inscriptie verspreid over eene figuur van lijnen in don vorm van een toren met schietgnten, in 614 vierkantjes verdeeld. Ieder vierkantje bevat een letter n met <i«s A in no. 22 beginnend, kan men naar alle kanten de inscriptie lezen. Denzelfde aardigheid met den naam vnn denzelfden Thcodoru* er aan verbonden komt ook voor op de Tnbnla Iliaca. vroeger in het mu seum van Verona, thans in net Cabinet des Me dailles te Parijs, bewaard. Prof. Gatti houdt hem voor een beeldhouwer die zich bijzonder toegelegd had op het illustroeron van Homerus en wynt ook op een (hoewel zeer betwiste) plaats m Plinius, waar gesproken wordt van een beeld houwer Theodorus die'met een linntnl afbeeldingen uit den oorlog van Ilium de Pcrtir.ns Plulippi versierde. Het Rheiniflche Sitnger-Verein," die uit 7 Zang.vereenigingen en ongeveer 350 zangera bestaat zal den 10 Juli to Bonn hetlS zangersfeeatviewaren. Hy verdedigd _. voer een koopman wetenschap onontbeêrlyk, kuust noodzakeUjk was. De Akademies,' zooals die in Italiëwaren, achtte b4J in een stad als Aniïterdnra wons'cheliik. Do leeringeu van Spiogbel en de zonen dron&m diep door bij eeuige jongere leden, Pieter orn. Hooft., Samuel Coster en Vondel. Toen jaren later de Kamer Ia Liefde Bloevende" haar roeping ontrouw wurd en politieke gevoelens mede m het «pel kwamen, deed Samuel Coster in VG17 bet ideaal van Spieghel werkely'kneid ?w-orden en sticbttöeen Acadernia della Cmsca. In Hooft en Vond«l had Costerjdachtige boiidpcnooten ; de meest verklaarde Remonstranten trndon als leden der nieuwe stichting toe. Coster's Akademie had een veelzydig doel: het vertoonen ?van tooneelspelen; het bezweren der oproerige predikanten en het verspreiden van wetenschap: a 11 u vakken vaa geleerdheid zouden er ouderwezen worden Dat dit mislukte, was het gevolg van de strijdlustigheid der kevkelyken. De Akademie was nauwelnks geopend of den SOsten November 1617 werd in de vergadering van den Kerkernad der gereformeerden geklaagd, nopende de nieuwe (zoo men zecht) Academie gelegeu in do Nicustndt (Keizersgracht, voorbij Felix, het tegenwoordig R. C. Armenkantoor): Dat t er twee' openbare professoren heeten te wegen. Een in Arithmetica, genoemd Sibraut Hanasen (Gardinanl) Meunonist. einde Jan Thonii, ook con afvallig Menuonist in de Hebreenwsclie spraecke , Is besloten, dat men bij de E. E. 13urgcmeesteren neerstelick sal aan houden, opdat dit alles behoorlek door haer Es. Authoriteit soude mogen afgeschaft en de gmveert worden". Van dit oogenblik b déAka demie voor de predikanten het-broeinest der Remonstrantsche gevoelens. Coster cn do zijnen stonden pal, doch vermochten niet, dat rechtsgeleerdheid, kruidkunde, geschie denis, enz. onderwezen werden. De tegenstand scherpte deu stry'd. De predikanten slingerden van den preekstoel hun banbliksems tegen de oratears, politieken, Juristen en Poëteu, en zetten het cranw tot oproer en geweld aan, hen noe mende instrumenten, die God gebrnyckt eu aandrijtt tot de vtjrstooring der ketterije. Coster en de zijnen licteq.. zich niet onbetuigd en streken de korkolykeu in oraties dapper door en brachten de hoofdttunvoerders op het tooueel, gekleed en toegemaakt zooals de Eerwaarden aich dage lijks aan het oog van ieder vertoonden. De burgemeester* hadden luwden vol werk om aan al de klachten der predikanten te gemoet te komen, en, zelf Remomtrantsch gezlud zijnde, stuur den gy hen Vaak met een kluitie in-het riet. De tegenstanders zouden het don ook Verliezen. De be ginselen der Remonstranten, politieken en orateurs zegevierden, dank ij het bestuur'der stad, dat hun gevoelens was toegedaan, doch niet dan Da hevigeu strijd. De bekende weigering van den schutttorsecd, gaf aanleiding, dat Leiden in den strijd werd gemengd en uitspraak deed ten nadeele der Reinoiigtruntpn, iets wat sommigen zeg gen, dat Amsterdam niet kon verkroppen en niet zonder invloed bleef «p het rijp worden vaa hot denkbeeld om iu eigen veste een athenaeum op to richten, waartoe m 1G29 werd besloten. In 1630, toen de grootste aanvoerder der Gere formeerden, dominee Smout, op last van Burgemcüsteren dood bedaard de stad was uitgezet, en hot oproerkraaien door hnu krachtig ontreden oen einde had genomen, de regeering zitting had genomen in d«n kerkeroad eu de schutterij tot haar plicht was gebracht, kwam eindeujk de tyd van meerder ruste. De overwinning was aan den kant der Remonstranten:- zy hadden aen eigen kerkgebouw verkregen, waar zij onbelemmerd bun godsdienst konden uitoefenen. Met den. bouw van dit babelhnvs, gebouwd door nieuwe Jezuytischo en Academisch» Tem peliers" valt het eindigen der bemoeiingen van Coster en zy*n Akademie samen. Bedrogen in zgn, Uliuien, zag hy op breeder grondslag, hoewel klein - " - *- -?J -1-1«AH A*l Merkwaardig- uy'n in verband met den ffeest d-r vroeger* on latere literaire on potftttke kringeu ta Amsterdam hun oraties op dra 6tn Januari 1633 uitgesproken, vooral dio van BarUens over: ,De(n) wyie(n) Koopman", en nietionderbeieo* kenis hotgoen hij daarover aan Hnyghens schreJ': ttD. Voteius de historiarum utilitate grari;er et erudite duit: ego da tneroatore aapientc, Si v e eoniugendis meroaturaeet philosophiaw stndiis. Dixidns autem in oalebeTrimapanepj-n nuucimat^oe hominnm frequentia oum novura prorsus in hac urbe sit de aliis rebus qnam de pecnniis et lucro sermoncoi fiaberi. Barlaeus was aangesteld op oen traetement rnn 1500 gulden 8); Voseios dp dat van / 2600, bei den ontvingen / 80 mantelgeld 's jaars voor hun kleeding; voor het transport hunner boeken en meubelen uit Leiden herwacrts kregen zij eeu tegemoetkoming van 100 en 150 gld. 4) Daar enboven waren zty vrijgesteld van huishuur. 5) Het traktement v»n liariaeui werd in 1641 uw t 200 gulden veimecrderd. C) Dat de oprichting van het AÜtenamm. iets an ders ten grondslag had dan de vrees voor ,'lssbauches" der studenten eu de beoefening der p'hilosophie, en aan de Amsterdatnsche diohterkrin^en en het verloop der gebeurtenissen alles te deu ken had, bleek overtuigend uit het feit, iht weldra in andere wetenschappen dan de philo;ophie onderricht werd gegeveu en uit h«t drijvm. van P. G. Hooft om Hugo de Groot er als hougleeraar in de rechten aan te verbinden, eu ue aanstelling van Uortensius als professor mxhumaticae, 7) reeds een jaar ua do Htichtiu^, w;en later ook h«t letwii der romeyusohe istoryeu'' werd opgedraguu. Hoewel er geen booggeietnie aau du Doorluchtige Scliole belast was met bet medisch onderwijs, ontbrak da gelegenhei.l cot die studie niet geheel ou al. Om als ehiruri? op to treden, kon men de lessen van Dokter Tulp, die den titel van Professor voerde, volgen. M In 1C3U bood eich Menasuas Ben Israël aan om onderricht te geven iu do Hebreeuwtcho taal 9) wiens aanbod werd afgeftlogcu. Uarlaeus bleef zestien jaar aan het Atheuaeura vej'bouden, Vostius een jaar langer, de e>-n stierf iu IMd, de ander in IGi'J; Hortensius was reeds iu 1039 overleden, waarom d» burgemeesterea besloten naar oen wakker man, voor zyn opvolger. om te zien.10) Aan de drie ongehuwde dochters vun Barlaeus (een weduwe had hy niet nagelaten) werd na haar vaders dood een wedde uitbetaald, vau een jaar traktement, bet reeds outfaugen gcdc j ia er van aigetrokkcn1' Du weduwe vtui pri>ltisur Vossius werd levenslang een jaargeld verzekerd van 200 gld. 12), ecu bodrag, dit voortaan a 11.i weduwen van professoren zouden geiüeten,om (laar door bequnoine mannen tot net soeckeu cado aenneuieu der professen alhier te animeren." De dood van Vosains en Burlaeus wfu een groot verlies voor het Athenaoam. Het stad^beBtuur deed ulles om hunner waardiger opvolger* te kiezen en bleef voort, bedacht om de vaklceu van ondcrwys uit te breiden en bet aantal hoogleer-a ren te vermeerderen. Met groote moeieiykliedeu ging dit gepaard. De ontwikkelinffsjzesclaeJcuis van het Atueuaeum ia vaak oen iydensges::iiedenis en lezenswaardig iu alias, wat de boo^leeraor Jorisiöu in zyn bovengenoemde studie daarover teu beste geeft. Do viering van*dea tweehonderd en v§Ftigsten gedenkdag van het Atheuaeum .illustre te Am sterdam, siuts weinige jaren tot Universiteit ver heven, gaf aanleiding, dtvt er werken verschenen, die op de geschiedenis dier stichting betrekkin;; hadden. Het eerste zag het licht de redavoerm? vun Professor Jorissen, den @«teu Januari I8a2iutgesprokt-n,en geschreven in den bekendenboeienden stijl. Uver de belangi-ykheid der aanteekeningen ia hierboven reeds gesproken, bizonder zy' de aan dacht gevestigd op de bijlagen. In de aanteeke ningen zegt de lloogleeruar, dat sommigen hem de opmerking hebbeu gemaakt, dut by' aau Tulp en Ruysch ten. onrechte den Hoogloeraurstitel beeft gegeven. Officieele bescheiden doeu deza opmerking ta niet, allereerst de opgave vau Jlr. de Roever in het Album Academicnm, waarbij nog, wat Ruysch betreft, een resolutie gevoegd kan worden, die Dokter Rau het recht gaf urn. zich op het Theatruiu Auatomicum in d$ Ati.itomie te oefenen, doch slechts ten ty'de de Pro fessor Ruy^cli mét ceeuc ontleding of a r: J er a ' zaken op 't gezezte TUeatrum zal wezen ge occu peert.L 13) Bij do oanteuktitiinK van zyu trsktemunt, groot 4uO gulden, komt hy voor ouder het hoofd: Professoren Bptanices. 14). Het tweede werk is het Album Acndemicatn, uitgegeven door Mr. de Roover, adjunct f rohivarmn van Amsterdam. Verbazend voel geduld is er toe noodig geweest om al die namen op t o sporen eu lijsten en nog eens lasten te makeu; bet geduld vau do beroemde kat van Hierouyiain vau Alphen zou voor zoo'n werk te kon zyn geichoteu. De Erven van Munster hebben voor ecu ? schoone uitgave gezorgd, hoewel de fraaie omslag van de in genaaide exemplaren ontsierd wji'dt door de iu stadsklenren getrokken lijnen. Het zij veroorloofd eenige opmerkingen over het* album academicuin hier neder te schry'ven. Mr. de. Roever teekent aan, dat Blondel in 1649 hier ter stede professor was. Dit jaartal is to vroeg. \Vel werd den 19n Koveiniier 1619 besloten om den beer Blondellus, wonen dr! to Parijs," te vrngen of by geneigd was ou» da plaats van Vovsius in te nemen, 15) rnnar niet vóór deu 5n Januari 1G50 werd besloten hem het professoraat op te dragen 16) en eerst den I7n April 1C52 is er sprake van, dat Bloniïllus het professoraat aanneemt 17). Burgemeesteren stelden niet alleen voor uni bekwame personen uit het buitenland aan bet Athenaeum te verbinden, maar zorgden ook (Ut Beleerden niet voor het land verloren aitizen. Dit ondervond de predikant Moras nit Middel burg. Toen in Februari 1G52 de Burgemeesters vernamen, dat by in C*atria ia Frankrijk een beroep'ontfangen had, zorgden zy, dat hy r nor het land behouden bleef en stelden de Vroedschap voor hem tot Professor te benoemen, welko waar digheid hem reeds-vroeger was aangeboden 13). Den 17den April 1652 werd goedgevonden dezen ge leerde aan te nemen, onder den titel van prolMsor Ilistoriae ecclesiaoticoe, .maar dat zjjn E. dnerenbooven gehouden (zou blyven) volgens sy'nc presen tatie, oock voor te leeson soodanigue materie als de heeren Borgemeesteren tot luyster ende ten besten Van naere illustre schoole oordelen sullen nut ende dienstich te zijn 19); Dat de hearen Burge meesters en Ond-burgemeesters voor den bloei da: illustre school alles over hadden et zij hun steeds ter harte ging, hadden zij herhaaldelijk bewezen, o. n, rffomeeiter Willem IJacker met do ren. ? Hetprot, Ballade van Uhland, van W. derlandische Vo'ksHeder" van Hexe" .van Grammann. .DerKonigsiohn" ie Haan; AltnieKremser; Dje HET ATHENAEDM ILLU8TRB. Uiuuou, ««B -?«r n m don beginne,.een gebouw optrekken, dat aan ?de wetenschappêlyke bedoelingen, aan de politieke on godsdienstige overtuiging van vroegere en toen malige geestverwanten cou beantwoorden; het athenaenm illnstre, de doorluchtige schole werd opgericht, zoo men zeide, (ter voorkoming van verbittering misschien?) ten bate van deph osopbische ontwikkeling der jongelingschap en het bewaren der goede zeden. Detegeastandvanbin nen en buitenland deed anders vermoeden. Als het Athenwunx slechts om deze redenen was opgericht, is de vraag geoorloofd, waarom het stadsbestuur zijn alumni naar Leiden liet gaan; slechts in IfóO komt het geval voor, dat een alumnus eerst een jaar aan het athenaenm college moest honden. 1) De eente twee. professoren dia aangesteld w«r. dan waren luiden van letteren," verklaarde ReI monstrauten, die, om hun gevoelens, te Leiden wmroa aftezet, vtitnden van AM»*bW QM-n, .«.«.?. , de Oud-Burgemeeiter Willem __. benoeming van Arnoldns Sengnerdiua tot hoogleeroar in philosophiè. 20) Niet het minst bleek .-iui 5_i. « f^.w rWhh»Hanw ?1632 Bctreef men, toen deDoorhwhtigeKhool l als h*ogle«raran waroi erd geboren. ZQ i* ««n kind van goeden hui». ^ Costw, Vondel, Hooft: Yosains en Barken». non vaderlöka «org, toen L, r _ in den mond gaven om sy n ontslag aan te" vra gen. Mr. de Roever vermeldt, dat uy ontilagen ' werd. Deze waarheid is betrekkelyk. De burge meesters vernemende, dat zjjn colleges niet bezocht werden, 21) ontboden hem m burgemeesterskamer en rieden bem aan zijn ontalagto nemen en deden dit voor het oog der wereld zoo eervol mogelyk, geluk blijkt uit de volgende aanteekening: «Den 6 April 1640. Op t versoeck vanfo professor Cabbelianw wert syn demjssie toegotaen alsmede een acte van demiisie eade besloten hem ta vereren een jaer tractement boven tgen» te May lal verschijnen. 22) In plaata van Cabbeliau-r werd Rusins benoemd, wien den ITden Maart op voorstel, van <de cura toren van bet athenaenm toogtjstaan wa» dra stool van denzelfdo schole te bekleden om. pnbb'cque loswa in jure te dotm, mits dat bet l ? tl in den be.ichreedn wei- " % veraoud ge-> cn of mwr verzamelde *' rvrtikelan niet ,en voordeele l'rden uitgege^bben dit no> Hnpscbe vritnIwrs talrijk geM 881 tegen 'i het gezonde Jds het licht 'a vrucfct ZOD Jflenken. Dit ft lezend pu;,.j koopen, dat JJr pene werd i^erg even beodien zal da 'lui laten. Z^ > en snedige kernachtig, met Kaan*.» iets »chuy dan I7do\ her- ? ;Uis d»t hetA .! dat de kerk' .,'rp en leven . ' dorp. Dat -rhaal loopt, teertnda t niet t a 'fe ?gers, waar ?eed«prakig. ?jft. In zyn i zyn teekeelyk zjjn in* Mina; J&> ? terwyl W1 lent is. PB!" »chte gehad i to bic/len, n te veranide en fri«:mg om ve>n is er niet jt een dur "P BOffJ en m De 'stadig*eefr ,' virSleteD" ende hoed' i adm eeaeiltijö. n de hand $ i handdoek ister. Uelet. geheele rela of htf , -»ter. Wil .'.nvenomen de koster . leidt den t hem de iamen het )ok plnatjt ronder dat :van bfge* tredai'hte dagcii aal ;Dien per" erlang ^al ,. ?'. Overlcde/ < j alidood t * >ster zieif, t hij komt gij al ooit tttiCt weet ut immers ideren, eu toevallig: '. ranke hem ? i toch, er ? ud in den ' Li *1V I - T [jheid uiaar*_ a ge-\ _jmt, ^ iets ge il als dit i. geheun^gcut van [grenzen komt het jt; want ir Cirwil van .^r do mai> $i en duai Jt ton ieder Slalskin^ :r een t'e »»akt hy, v, j, be\vuiu* 4' moeders ' hei kinily l ? kunne ''n kost ij de kerk, f , wio be.'\0int dut ? re. (juik) i vergLffs kt dat .irtanoi .tW»ar.t«5 '. |soon dnu lipen voorgheid en ten laten ? ?' toch wil d*n ,r «fwexiaf tt on£i . Du<ft k voor-ien ea etigheid ben ter.cuap ? istorisch,; wijk var* tm Rees. .lekdeeli,'.Ai groot). mu ikaik hè. eschryfof toc,his> _ Vdwdaad T :'er har» < .hts voor v.'irklarro < ithoven-. ii'het »lo' zorfe .!«?."* ft j-n,