Historisch Archief 1877-1940
l '?
P
DE AMSTERDAMMER, WEEKBL
No. 2%68
v«olt deze kleine zuster onder de grootere dan
ook wel ie» ? aan, niet uit overtuiging ? Of maakt
iy een uitzondering onder hare medeiuiters en
bevo'en deze dan wel eeoi aan uit
niet-overtuiging ? Qnien »abe!
In hare toespraak tot den welwillenden lezer
getiteld: ?Wat wy willeu" vertelt om de Redactie
.dat sij zal trachten den kolossalen rükdom, dien
bet dierenryk bevat, tot gemeen goed te maken
voor oningewijden en niet geletterden, die tot
heden iu wetenschappelijke werken, in de taal
der geleerden geschreven, te vergeef» getracht
hebbeu huuno zucht naar kennis te bevredigen.
Eece vraag, hooggeachte maar onbekende Re
dactie ? want wie de Redacteurs zy'n, verneemt
de lezer niet: hy moet maar gelooven, dat zü
aan hun programma kannen voldoen ? als men
in wetenschappelijke werken in de taal (Latijn?
GiiekschV SpaansohV) der geleerden geschreven,
zijn zucht uuur kennis te vergeefs tracht te be
vredigen, waar cal men deze dan bevredigen?
In populaire- blaadjes?
?Op bevattelijke wtfze lullen wij (de Redactie)
aaiituonen wat tcjj van het leven, het maaksel
eu de verrichtigen der dieren weten" tvldus gaat
de Redactie voort en voegt er later aan toe ?dat
hare taak veel omvattend en moeilijk zal zijn."
't Laatste ia waar, cóó waar 4eHi, dat de lezer,
diu ieti meer van dierkunde weet, dan hy in
boekjes voor de lagere school kan leeren, al zeer
tpocdig tot bet beiluit kan komen, dat die onge
noemde redactie niet tegen haro omvattende en
moeielyke taak is opgewassen. Alvorens dit aan
te toouen, wil ik in korte woorden het standpunt
beschrijven, waarop ik my by de beooi deeling
van dit ?Orgaan" plaats. Wie eeno wetenschap
of een cnderdeol eener wetenschap of cenige
capita selecta daarvan wil populariseren: d. i.
eeiiige resultaten van die wetenschap in ruimeren
kring verspreiden en ze aldus tot gemeen goed
(tuischen twee haakjes een leelijk woord door
oosleiuvind overgewaaid ?geraein Uut") wil maken,
dient, naar mijne bescheiden meening, in de oernte
pi n at 3 met de zekere uitkomsten dier weten
schappen goed vertrouwd te zyn en zoo te huia
te zyu in die ?Capita selecta," dat hy bet kaf
van t koren weet te schiften en niet vyp eu groen
als goede waar verkoopt. Gelukkig {voor my)
dat de Redactie het -met tny, nnar bare eigene
woorden, eens is. Want zy' verklaart de Dier
kunde te zullen populnriseercn en zegt dit dit
moet geschieden door ?hen, die zelf genoegzaam
?op de hoogte zy'n, om met geza<* daarover net
?woord te kunnen voeren; dia de'kwutverstaan
?verrassende uitkomsten van langdurige studie
?eu onafgebroken inspanning, in een aangenomen,
?begry'pelijken vorm.opjannscbouwe'yken wijze den
?weetgierigeu lezer uieê te deeleu en duidelijk
?te maken."
Met recht mogen wij vragen, hoe hreft deze
onbekende Redactie, die zich zelf zulk ?een
bre. vet van bekwaamheid" geeft, dat zij met ?gezag"
ever de dierkunde het woord kan voeren, tot tiog
hare taak volbracht?
Maar die Redactie vertrouwt ook, dat andere
beoefenaren haar met bydragen zullen steunen.
Hare taak wordt er niet gemakkelijker door, want
tenzij deze beoefenaren de verantwoordelijkheid
vnu hunne stukken op zich nemen, moet ï(j
al die stukken zorgvuldig doorlezen en indien
bier of daar eene m'nder of meer gewaagde zin
snede voorkomt, moet zij ?die genoegzaam op da
hoogte is" er ?met gezag" de pon doorheen halen !
NV ie zal bet wagen deze met gezag sprekende
Redactie opmerkzaam te maken i-p eenifte vlekjes
en kleinere fouten, grootere feilen e u kolossale
-blunders"? Welk sterveling zal zich vermeten,
deze -met gezag sprekende Redactie er op
tewtyzen, dat z\j niet immer ?op de hoogte" U? Wie
zal deze alleswetende Redactie durven trotseeren
om aan te toonen, dat zy de eerste grondbegin
selen van de organisatie- van sommige dieren niet
weet, ja onze mee=t algemeen voorkomende
inlandsche dieren niet eens bij hunne gewonen naam
kent?.
Niettegenstaande die ongenoemde Redactie (?)
misschien den moker des ?gezags" zal laten neer
vallen op bet hoofd vau den ondergeteekende,
waagt by bet te volvoeren wat in de vorige alinea
ge chreven is. Hy' tal de 19 verschenen afleve
ringen van voren tot achteren doorbladeren, maar
deze vrij oppervlakkige lectuur zal hem een vol
doend aantal feiten opleveren tot staving van
zijn oordeel.
Laten wij onze wandeling beginnen met afleve
ring 2. Eene vraag hier aan de Redactie. Hoe
komt 'Gij er toe don naam van schelpdieren te
vertalen door conchiliè'n? Uier zijn de
plaatkieuwige weekdieren bedoeld en ik meende, dat
conchiliën vele tientallen van jaren .geloden de
meest gebruikelijke, gemeenschappelijke benaming
was voor schelpen en horens. Waarom wordt de
. paarlemoerschelp Avicula margaritifera gedoopt?
Zeker omdat do meeste dierkundigen het geslacht
Meleagrina erkennen en dit dier M. margariti
fera noemen. Wat voor dieren ?opaalsteenen"
zijn ia ? mij onbekend, misschien zal de Redactie
't wel" weten en kan zy 't my' dan zeggen;
vernuedelyk heldert zy mij dan ook op waar die
nicuwgedoopte Teredo topisma wordt aange
troffen; gewoonlyk noemt men de gewon*
paal" vTOl'in, die bedoeld is, '£. narvalis. En welk eene
verrassE3.de uitkomst verm«!dt ons de Reductie
op bl. 12 vaa4ie-aflevering l! Vermoedelijk het
.resultaat van hare oesterrtudiën. Volgens de op
d« hoogte der wetensshap zijnde Relnctie, komm
H'ijorgen dor oesters ?geheel gevormd'' ter wereld!
Da mee>ten zoülogeu meenden tot nog to>>, dat
de ei'ren van oesters on andere weekdieren het
aanzijn gaven aan eigenaardig gevormde larven.,
? De laatste Neiierlanu.«che zoöloog, die zich met
de ontwikkeüngsgcsobiedenis van rte oestrr heeft
beziggehouden, is Dr. R. Horst te Utrecht. Zou
de Redactie hem en den beroemden Lacaie
iHtUiiefs hare fonkelnieuwe ontdekking niet
telcphoneeron? De Nederlandsche Dierkundige
Vereenuing beeft thans haar verplaatsbaar vtatiou
? te Ifcigen op Zoom om de ontwikkelingsgeschie
denis van de oester te bestndeeren. "Wat ecu
gekheid! Z(j kan het nu wel op het uitgevers-,
pardon, het .Redactiebareau van de fauna plaat
? een, als d.t -namelijk1 Rrw>t eenoog is om het mot
alle zyue ap- on dependenüe'a en aquoria te be
vatten! ..
Naar het tchijnt heeft de Redactie nieuwe na
men ber'aJit voor.Jiieawe.geologische formatie».
.Zoo spreekt zy.van eene bruinkool formatieoo
vau sclielpmergcl. Ook nieuwe spieren worden
voor de apen Uitgedacht; n.L tandspiercn (pag.
1-t). Nauwkeurige beoefenaars van de anatomie
van den mensen bly'ken 'dé'Redacteurs ook ui
niet te zyn: ik wist ii.l. niet,'dat aan de hals
wervels van don mcnsch geene uitwauen voor*
kwamen voor' de halsipieren. Ik heb aan het
geraaute van een mensch steeds eenige halswer
vels waargenomen met doorne-uitsteeksels en
andere uitwassen. Waarschijnlijk echter waren er
die nah gelijmd om mij te foppen en heeft alleen
de Redactie hare studio's volbracht aan echte
.geranniten! . .. ?
Maar ik wil niet te lang bij afl. 2 verwijlen en
?tip daarom in de afl. 3. Uier vind ik ctdada's
telkenmale geschreven voor cicada's en zal dat
maar vo~or, eene hardnekkige drukfout aanzien
evenals C. plcbaja in plaats van C. plebeja. Zou
do Redactie niet eens Landoii Thierstim-nte
bestndeeren 't misschien kan zij daar nog wat uit
leertn, ofschoon zU meent op de hoogte te zyn.
Z<>? zingen de Gicaden niet als f# ons vertelt.
E5ne bladzijde verder omslaande (png. 22)
wordt Huber, n.l. Franz Ilnbér, die in 1750 te
Oen«ve geboren werd, voor een EngeUchman
verklaard.
Indien wfj echter bladzijde voor bladzQde moeten
doorsnuffelen wórdt ons werk, bokken samen te
lezen inplaat* van bloempjes nog, metr vervelend.
Met een sprong «y'n wü op «i» kameü in afl. 6.
WJ) meenden op een dromedoris te litten, omdat
het een éénbmtigé kameel is, maar ziet de Re
dactie heeft goed gevonden hunne namen te ver
ruilen, want onder eene leelüke afbeelding van
den Dromedaris vindt men den naam van dea
kameel. Ik meende te goeder trouw, dat slecht*
de tweebultige kameel kortweg kameel werd ge
noemd en de eenbultige steeds Dromedaris. De
alwetende Redactie is echter van etne andere
meening. Daarom schrijft ze zeker ook Camclus
bacterianos en zal ons misschien later «met gezag"
komen opdisschen, dat er eene landstreek
Bacttria heeft bestaan en dat van die landstreek
den naam van ?bacteriën" afkomstig zijn, omdat
die zoo beruchte organische wezens daar inlandsen
By het geschrijf van Mej. de G. in afl. 6 en 7
over Lamarck en zyne theorie zullen wy niet
lang stil staan. Eeue grondige studie van
Darwios werken is aan deze schrijfster en niet min
der aan de Redactie aan te bevelen, die deze
bijdrage op bladz. G7 van ?onberekenbaar nut"
nonnt en zeer ?populair". En zy staaft de the
orie van het ingezonden stuk door een treffende
ontdekking van eene nieuwe soort diertjes, die
zy rooltdiertjes noemt en die als- zy met den vin
ger werden aangeraakt uit elknar vielen, zoodat
er niets overbleef, dan een hoopje zwart stof?!?! V
Dio merkwaardige rotkdicrtjes zijn, jammer ge
noeg nog niet onder de Fauna Neerlandica opgeno
men!! Wie weet welke barokke benaming er voor
wordt uitgedacht. Misschien wel ?Blunderia
stupidissima, mihi (Redactie.) Wie een bewiji wil hebben
hoe de theorie van Darwin door de lied actie be
grepen wordt, leze het opstel op bl. 04 over
uitgestorven on nieuw verschenen diersoorten,
waar men geschreven vindt, dat er wordt beweerd,
dat de zwanen vnu pauzen en de mcnsch van
orang-octans zouden afstammen ! De Redactie zal
ons verplichtnn mot da mannen vau ?gezag" te
vermelden, die dat beweerd hebben, tenzy zij
zelve zich daartoe rekent; in het laatste geval
is het onnoodig. Ik toeken ter loops even aan,
dat in dat stuk de vledermuiaen worden genoenrl
de geleidelijke overgang tusschen vogels en zoog
dieren, dat het vogelbekdier eene soort vau mol
is!! eu dat het Hertzwyn volgens de Redactie
eenige ! ? V l overeenkomst hcolt mot een hert.
Dat diezelfde Redactie niet zeer te huis is in de
systematiek mag ik zeker wel besluiten uit de
verrassende mededeeliup, dat krokodtOen, schild
padden eu hagedissen tot de amphibiën behooren!!
Vluchtig doorbladerende, want indien ik alle
onj'iiitheden wildo opgeven zou myne
bepordeeHng iiog veel langer worden en op i-On mind'-rof
meor zal niet gelet worden, ontmoet ik in afl. 15
de Kcngoeroe, en hiarby waag ifc het tot de
redactie de misschien vermetele vraag te richten:
Waarom Kangoeroe en niet Kangoeroe?
Hartiug en allo nudere Nederlandsche schrij
vers op dierkundig. gebied schiijven 't laatste,
alloen Vrolik schrijit JCcngoeroe. Onze duitsche
naburen gebruiken ?Kiinguruh".
Wy stipten boven aan, dat de met gezag op
de hoogte der wetenschap zijnde Redactie niet
zeer te huis was in de nieuwe systematische
injeeling. Wij zyn verplicht amen de honorable
te doen en te vermelden, dat zij bijzonder te huis
ii iu de allernieuwste, eene van hare eigene vin
ding, maar die wel door geen natuurhistoricus
zal worden nagevolgd.
Het opstel ?Ampmbtën" in afl. 15 brengt ons
deze nieuwe systematische indeeling. Daar wor
den de arophibiöii Verdeeld iu twee orden:
loopende, zooals de kikvorschen, padden, schildpad
den en hagedissen, en kruipende of zonder voeten
gelyk de «Tangen. Beoefenaars der dierkunde op l
en brengt nwe welgemeende hulde aan de Redactie
van de Fauna voor deze vernuftige indeeling!
Wie zal nu ook niet gelooven, wat door de
Redactie den volke verkondigd wordt, dat de huid
by de schildpadden gevormd wordt door de
sanmgegroeide ribben! Misschien meent zij het
rugschild, maar... ook dan is bet nog onwaar. Elke
leerling eener H. B. S. weet het beter.
Vermakelyk, indien bot niet zoo treurig was,
dat zulke grote onjuistheden aan het beschaafde
publiek ah waarheid worden verkondigd, is de
medodeeling in atl. IC. pag. 128, dat de larf van
een kikvoisch in een icvcnsty'dperk een visckis!
De beschrijving van de ademhaling van een
kikvprsch is mede onjuist en onvolledig en ik meen
niet te veel te zeggen als ik beweer, dat de Redactie
daarvan even zoo weinig een poed begrip heeft
als van do wijze waarop nétzelfde dier zijne long
gebruikt om insecten te vangen, die ook op bl. 123
zoo volkomen jui.it (?) wordt beschreven.
Pag. 133 oH. 17 brengt ons eene nieuwe ont
dekking van de met gezag sprekende Hödrctie.
Ik lees woor Jelijk, liet (hart van dc-ü kikvorsch)
Iteeft maar ttcec afdccUngen of kamers innlttnts
van vier, tooaU de groote Cueren. Sind* ae Re
dactie van Fauna is opgetreden schijnt veel ver
anderd te zijn. Vroeger hadden do kikvprschen
twee boezems en p£no kamer. Houdt er misschien
de Redactie'ni-;uwe eoorten van kikkers op na?
Ik zou het afleiden o. a. uit de noot11 waar ons
wordt m«»neileeld, dat de R. Tcmporaria: roode
kitvoi^eh heet; tot nog toe word deze species
als bruine, landkikvorsch betiteld. Zoo is de
Redactie zelf* niet met den gewonen naam van
deu iulandschcn Inndkikvprsch bekend. Misschien
:al-die ongenoemde Ue.lactie trachten een uitvlucht
o zoeken on zich verschuilen achter de initialen
van (Ion schrijver: L. Th. Z., dionzy verantwoor
delijk zal hOeuicn. Ik noem echter (loze exceptie
niet aan. Do Redactie, die met gezag het woord
k*n voeren, onidit zij op do hoogte is, moet
verantwoordelijk worden tfcsteM. linmers waar
Zou hot aiidcrs heen ? Het ?orgaan" zou worden
.?en vergaarbak vu n rijp eu groen, vau alles wat
door den ceneu of anderen onbekeaden,
nictdeskuudigc wordt neer<ioscbrevon en raet?aplombu
als onoiuatootelyke wairhrid wonit verkondixd'.
liet orgaan t o-t dat worden ? Neen, het orgaan
il eod'n vergaarbak.
Zou het noodi^ zijn nog verdere bewijzen on n
to luien, zijn de reed» op^ego ven niet vol doende?
Wij gelooven vnn ja, en ^itudcn ze nog met andere
ainvullen, indien wij niet schroomden al te uit
voerig te worden.
Nog een p mr woorden tot. slot. In hot .wat
wij willen" van dn Redactie wordt door haar
beloofd, dat, om den lezer meer te doen ge
nieten (N.B.!), nu on dun bij den tekst afbeel
dingen zullen worden gevoegd van verschillende
diersoorten. Wie geniet viin afbeeldingen als van
de pnrelruoflsel (?) pig. 11 of v.in de otters, dia
evengoed elk ander plaatkieuwig weekdier kunnen
voorstellen, of dweept met de verschillende prent
jes der apen, ofgenoegen nenn\t me*, afbeeldingen,
als die van den flamingo, den pelikaan, den mol, de
python, den dromodixris, den biiktriaantchen
kameel of van eeti lantaarndrager, om enkele
te noemen, zal de meest gnwone
kinderprentenwaarscbijnlyk met staalgrayaren gelykrtellen.
' Maar heelt een dergelijk weekblad dan geen
rede van btttaan ? vraagt misschien een lezer, dio
mij tot nn toe in mijne beoordeelina gevolgd in.
Wel zeker, geachte lezer, indien het aan eene
deskundige Redactie wordt toevertrouwd.
Maar, zooals deze tot heden hare taak beeft
volbracht ? altyd in de veronderstelling, dat ör
eene hensche Redactie bestaat, waarover by my
niet geringe twijfel is ? is op haar toepasselijk:
gewogen ... maar te licht bevonden.
Arnhem, 12 Juli '82. Dr. J. Th. Cattie.
1 DE HOUTMAN.
Toen Gouda voor eenige jaren het plan kenbaar
?laakte om voor de gebroeders De Houtman een
bescheiden gedenkteeken op te rich<pn,was Holland
in last. In verschillende dagbladen gingen
sternop, om aan te toonen, dat voor zulk een
' niet den minsten grond bestond
de i&ak geene ondersteuning verdiende. Zoo het
heette, waren door den gescniedschiiyer De Jonge
de bewijzen geleverd, dat men geheel ten onrechte
eeuwen lang zooveel waarde had gehecht aan
die eerste tochten naar Lidië, door de Goudiohe
broeden ondernomen. Wilde men standbeelden
oprichten, dan diende de schuld der dankbaar»
beid allereerst betaald te worden aan een
Willem III, een Oldenbarnevelt of Jan de Witt,
maar zulke mannen in metaal of steen te ver
heerlijken, zou inderdaad belachelijk zijn en
eene beleediging der wetenschap aangedaan. In
dien geest ongeveer schreven «ell's de hoogl. Froio,
de archivaris van Utrecht dr. S Muller en an
deren. Intutschen ging men in Gouda bedaard
zyn gang, zonder zich aan dit marktgeschreeuw
to storen, en in 1879 werd iiet eenvoudig monu
ment plechtig onthuld.
Thans komt een Fransch geleerde, Aristide
Marre, ons vercellen, dat men de eerste nauw
keurige waarnemingen en bepalingen der sterren
van het zuidelijk halfrond aan Frederik de Hout
man verschuldigd is. Uy acht het der mooite
waard De Houtman's lijst, te vinden achter diens
?Sprneck- ende woordboeck in de Maleysche
ende Madagaskorsche ruien" te vertalen, en ge
waagt vau den man, die do ascansie en declinatio
der verichilleude sterren zoo juist beschreef, niet
bjjzonderen lof. Zij, die zich zoo verantwoordJRd
toonden over de Goudsohe stoutheid, Echynen niet
vermoed to hebben, dat De Houtman zulk een
boek had uitgegeven, of althans de waarde van
den inhoud niet te hebben gekend. De huoglcernar
Veth vesiiat echter iu het pas verschenen num
mer van het ?Tydschnit vau het Anrdrijksk.
genootschap" de aandiicht, zoowfl op het artikel
vnn Marre nis op Houtman's geschrift, en bei-luit
met to zeggen: ?Wy mp;cn er de stad Gouda
mede geluk wenschen, dio voor do gebroedei's
De Houtman een monument binuen hare vesto
heeft opgericht. Want zoo din eer wellicht to
groot is voor de zeer twijfelachtige verdiensten
vnn CornelU" ? over wien htt onderzoek nog
niet gesloten is, voc-jjen wy er bij ? ?bet blijkt
meor on moer, dat Frederik e«n mnn w«s. op wien
zijn vaderland eu zyn geboortestad mogen'roem
dragen."
'ONDER VRIENDEN.
Een 80-rnl frnnsche letterkundigen, bet Cnm'fé
de la soriété de3 qcns rte lettres uitmakende,
hebben in een boekdeel kleine vruchten van hun
Fchryftalent vercenigd en deze by' J)entu bet
publi«k aangeboden onderden titel van Antrcnmis.
liet is als een beperkte lettcrkundijro
ten-toonstelling en 't verschilt hierin vnn pen bloemlezing
dut iiiet wat nnai- «roiink van écn verzamelaar
als 't bpsto van ellcen schrijver mn? worden aan
gemerkt hier is bijeengebracht, mnnr dnt. ieder,
naiir .vry'e keuze, zyn iteontje hepft toegelegd en
ieder iets nieuws, iets expresselijk vervaardigd
aanbiedt.
De Heeren A. Daadet en F. Coppée spannen
natuwlijk de kroon in deze verzameling. De
eerste geeft wederom een van die roerende p.v
rijsche tafereeltjena, zooals men ze in zijne
melunkolieke grootere werken op menige bladzijde nnn
kan treffen. Het speelt m do faitbourgs en is
getiteld: De aap. Coppée paf Oude
herinnrringcn aan een kleinen schouwburg en klein koffie
huis ?Dobino," waar hij zoovele kameraden zijner
jeugd gekend heftft dio nu onder de eerste man
nen van Frankryk behooren, en nndcre ook die
onbekend gestorven ano. Edraond About, Eiigene
d'Auriac, Angustin Qhallamel, Louis Collas,
Ernest Détré enz. enz,, geven veel wonder
onbeduidends. allen in^. proza; de Heer Uueronlt
doet 't zelfde in poëzie. De heer Guculctte geeft
een interessant stukje nver het levenseinde vnn
den sehomvspeler PriSville en verhaalt op w^lke
wijze het de dochter van deze is mogen gelukken
hem van zijne krankzinnigheid to genezen.
Miss G. de Cherville munt ook uit met baar
Eerste paar laarzen, .een lief verhaaltje van
kinderzeden, terwy'l de Heer Elie Fr.^bault in
vaerzeu een tamelyk geslaagde
regenschermgeschiedenis ten beste geeft. A. Kne-npfar ver
haalt van zijn Engelache rei». Hector Malot en
nog anderen vertellen excentrioke ctevnllen.Üiiar zijn
ook nog sociale studiën van de hand der Heeren
Charles Jóliet en Franch Woy. Ook vindt men
een tooneeUtnlije van Tony Révillon, een ?rea
listische studie" van Denia de Thezan, een flauw
gedichtje van Louis Viau, en nog't een en ander.
DEUTSCHE BUNDSOHftUl
Karl Fr en tel, Cnambord»-? Ernti
Indische Reisebriefe. ? Otto Batuper,
Belletrütik in den letiten iwaulig Ja!
Aus der Pfali uncT am Baden, l8fó, Briefe eines
preuszisohen General^taboffiziert. ? Alexander
llidland, Schiffer Worse.
THE NINETBENTH OENTÜBT.
Edtcard Dieey, England» intervention in
Egypt. ? S. E. Godktn, An American view of
Ireland. ? Syed Ameer AU, A ory front the
Indian Mahomedam. ? Matthew Arnold,
Literatare and science. ? Sir B. A. Oroy. M. P.;
Homes of the poor in London. ? Laurence
Oliphanf, The Jew and the Eostern quesüon. ?
Prof. Mact arren, TheRoyalAoademyofMusic.?
William Httggint, Comets. ? EmÜo de Lavebye,
Maritime Capture. ? Lady Florence Dimt,
Cetshwayo and Zululond. ? Viscount SbtrbrooJte,
Parliamentary Ooths.
THE FORTNIGHTLT REVIEW.
Edicard Freeman, Impressions of America. ?
Sitthcrlnnd Edwards, KompetU Jewish tales. ?
T. II. Farrca, Equalisation of Railway rates and
fares. ? Colonel Osborn, Another side of a
popnlar story. ? Frederick Poltock, History ofthe
science of politics. ? Mrs. S. A. üarnett,
Passionless reformers. ? TV. Rathbone, M. P., Great
Kritnin and the Suez Ganal. ? Alfrtt Frisby,
The iiext Reform Bill.
UITGATES.
, Eeriühe koloniale Bt*at«Ilcaon.
Odnlt-ldinfc vitn een blidzüdo uit bet Miniuteriöol leven
van Mr. W, Biron van Goltsteln. f l.CO.
OLÜMER (CLAIKE VON), DBnolnRhaTwen.
Famllleromnn. Vertaald door J. E. 9 dln. f 4.80.
Mailwjjzer van <lo SloomvaaTtmaatsiiU. Nedotlanfl,
outworpen door J. E. DIK, Offloior bU do Mattscliappü
NeJerlnnd. f 3.50.
men
monument
en
Een dergelyke verzameling greft voor alles
stof tot bét maken van vergelijkingen
de verschillende taleatea dor re»pcctieve
schrijvers en maakt daarom een dokimeut uit
voor do gnschiedenis der literatuur.
Amst., 17,7 '62. L. v. Deyssel.
Van de Nederlandsche Naanilncee Vennoot
schappen door Mr. A. H. Jficrop en Mr. E.
Mank, uitgave van W. E. J. Theen-k Willin'c te
Zwolle is thans de tweede aflevering verschenen.
Hierbij is. zeer tot gerief dergenon die dit nuttig
werk willen raadplegen, een alphabetisch en
syMtematisch register der vennootschappen die m
do beide verschenen afleveringen voorkomen.
'ErigelscJie DicJifers. De bundel van Swinburhe,
Tristram of Lyonestc en.kleinere gedichten, is
gebleken zoo uitstekend te zyn, ah men voorspeld
had. Tegen het najaar zal een gedicht van
Andrew Lang verschijnen, Helen af'. Troy, en een
li'n del lyrische gedichten vau Alfred
Austin,5olilojuies in song.
Shakespearf. De stelling dat Shakmpearo's
werken door Baco vap Vernalm geschreven sijn,
is nogmaals verdedigd; de laatste bewerker,
Wymati te Cincinnati, heeft by zijn verhandeling
ecu bibliographie gevoegd, waaruit blykt, dat
réïds 63 boeken ot artikelen do kwestie behan
deld hebben. Z(j ontstond te New-York in 1848;
il J852 verscheen befe vermaarde artikel in
CArtMil>crs Jmtrnal: Who wroto Shakespeai-e 't De meeste
vordedi'ers der paradox zijn Amerikanen.
Te Zwolle zal eene
Geschiedkundig-Overijsselsche Tentoonstelling geopend worden.
De tentoonstelling zal gehouden worden in het
Gouverntmentsg:bouw -alhier, waar dertien of
veertien vurtienKen voor haar in beslag zyn ge
nomen. Zij zal Donderdag 17 Augustus, naafloop
der vijftigste algemeetie vergadnring vnn de
Vereeniging tot beoefening vau Ovorij«elsch Rnfft
en öescbiedeniv door don eero-voorzitter der
commissie, Mr. J. H. Geertsema Cz.,
Commissai i* dei Koninga in Overijssel, ireopnnd worden, en
vnn Vrijdag 18. Augustus af dagelijks voor het
publiek geopend zijn.
Uit het aartsbisschoppelijk Museum te Utrecht
het archief van Overijssel, de belangrijke verza
melingen van de gemeenten Kampen, Deventer
en Zwolle, en van een aantal particulieren is be
schikbaar gesteld al wat geacht kan worden het
doel te bevorderen, dat de commissie zich bad
voorgesteld, nl. zooveel mogelijk een beeld te
peven van het leven en werken onzer voorou
ders, inzonderheid in OverQueL
In het Augustusnummer van het Dnitsché tijd
schrift Auf der Hühe, door den romanschrijver
Socher Masoch geredigeerd, komt ook een arti
keltje voor van den heer A Hoeger te Amster
dam, Zur Hollandlschen Lite>atttr der
Genenmart. Ongelukkig zyn vele 'bollanduche titels
daarin door den zetter aller wonderlijkst ver
knoeid: ?Lentceotternüen, dideweide, Hanna de
freuls, Het bleu we lint, enz.
Deze aflevering bevat nog o. a.: Angélo de
Gubernatis, Italienisebe Volkigescbichten und ihre
Erzahler; J. Sehwieker, Déafs Ideën vor 1848;
Saint-Saïns, Materialismus und Musik, enz.
IWilHalre Zaken.
BRIEVEN UIT DE NIEUWE HOLLANDSCHE
WATERLINIE.
IL
Amice!
Tusschen het oogenblik waarin ik rnljn vorig
schrijven eindigde en dat waarop ik dit aanvang
hebben wy cewichtijra dagen üeleefd. Terwijl
toch de werkzaamheden binnen de forten met
kracht werden voortgezet, werden do berichten
omtrent den vijand voortdurend verontrustender.
Maandag 31 Juli, meidrie ons de telegraaf, dat
vij;mdelyko kavalerio zich voor de stelling in de
Geldersche vallei had vertoond, welk bericht reedi
den volgenden dag rtoor een nnder cravolgd werd
waaruit ons bleek, dat ook de infanterie eu artil
lerie tot voor di« liniu waren doorgedrongen. In
verband daarmede kwam dan ook den 2 Augus
tus ecu vierde gedeelte der bezetting op wacht,
en dat deze m \atrugcl niet overbodig was, bleek
uit ? het telegi-am den 3 Augustus ontvangen en
luidende: ?bedert bet aanbreken van den da;?
trekt ons leger terug en wordt het groo'endeels
in de'richting van Naarden gedrongen. Do vijan
delijke voorhoede schijnt stand t« houden te
Iti/üf.nbury, Driebergen en Zeift, De Kromme Ry'n
wordt bewaakt door wanmeruiiigs-detaehementsn
e Bitiiink, Odijk, Werkhoven, Cnthen en
Wftkly-Dimrstede, terwijl op den Lekdy'k, bij de uit
wiitering der Schatktcftkscke Wetering een
verbindings detachement is opgesteld." . . ,- ..
Van de forten werd van af dat oogenblik
voortdureud door patrouilles verbinding met die
waarneming!! detachementen gehouden.
Van een toortatteuden vijand, zooals wij moes
ten onderstellen tegenover ons te hebben, was
het te -verwachten dat hij spoedig zou trachten
onze linie te doorbreken, ten einde zich de ver
moeienissen en de verliezen, welke uit een gere
geld beleg, voortvloeien te besparen.
Den 4n A",3m*tus, 'a morgens 8:V« werd deze
snderntiiïinjj reeds bevestigd. Infanterie en artil
.ene deden een aanval op liet dorp Bunnik. Ten
9','-» was do verdediger genoodzaakt hpt brandende
dorp te verlaten en langs den Koningsweg torug
'e trekken. De aanvaller trok een half uur
ater, over cene bruEj door hem over den Krom
men Rhijn geslagen (de bestaanden waren door
deu verdediger vernield) en (telde eeno
vervolOing in. Zoodra evenwel uit de forten bij Vecliton
en het Hemeltje, deze beweging der vijandelijke
troepen word wnnrpcnomon, .openden zij een hcviff
vuur op den nunvaller, die. daardoor genoodzaakt
was van de vervolging af te zien. Eene poging door
den verdediger Red,aan om Uunnik te heroveren,
mislukte, waarop de genoemde forten, dit dorp
ondHr vuur namen en den vijand zich ten 11*,'*
uur verplicht zag op Rijzenburg terug te trekken.
Een nieuwe verkenning door de Infanterie des
verdedigers gedaan.- deed zien dat Uunnik ont
ruimd wa», zoodat het weder door onze troepen
bezet werd.
3y dezfl ééne poging liet do vijand hot evenwl
niet. Ook op Udijk en op Werkhoven deed hy
ien aanval. Het zou my to ver voeren u den
itfijd om deze dorpen op dezelfde gedetailleerde
wij^e te beschrijven, on ik bepaal er mij dus toe u
als resulaat van den da; mede te deelen dat de
verdediger op allo punten meester van hot ter
rein bleef. . ?
Den volgenden dag werd de strijd hervat. Een
hernieuwden nanv;il op Odijk gedaan bracht, dit
dorp, en nu voor goed, in.handnn des vijumls.
Ook de verdedigers van Bunnik en. Werkhoven
moesten voor «len overmachtisen vy'and wy'ken.
Door liet vuur der forten besclwrmd, trokken OIIKO
troeptn achter de linie terug;Schalkwijk,IJunnik
en Odijk werden door den aanvaller be^ct.
Zo'als ik u reeds schreef' waren de werkzaam
heden binnen do forten intu»»clion met. kracht
voortge/i't, üoodat we onsmet-elkuurvcilijT'-r
befronnqn te gevoelen. Ge vraagt ra o hue de daz
wel K ingedeeld. Ziehier, hoo het althans bij
om hot geval is. ?
'H Morgens ten 6V'j uur is het reveille; 6 uur
socpeten voor de manschappen; 6V2?81/» werken;
S'/a?12 idom; 12 unr middageten voor de man
schappen; 11/3?5 uur werken; 5 uur koffiedrinken
vóór den troejp; eindelijk van 6?8 werken. Het
uur van wacht-porade wisselt eiken dag, om te
zorgen dat de vijand daarmede onbekend blijft.
Met hetzelfde dool worden iille signalen, als:
reveille, werken, taptoe enz. door het zelfde sein
gegeven. Alleen voor ?alarm" en ?generalen
manen", worden de gewone signalen gebezigd.
Op het signaal ?alarm'* worden de wachten dade
lijk door het vierde gedeelte der bezetting dat
dien dag reserve heeft, versterkt, en kleeden,
althans gedurende den nacht de manschappen
dor Ie en 2e nut zich, ten einde op het signaal
?generalen marsch" dadelijk ter beschikking van
den fortcommandant te 7,yn.
Een paar zaken,, welke mij opgevallen zyn,
Wontch ik nog met U te bespreken. In de eernte
plaats eene opmerking omtrent de uitrusting
onzer Infanterie. .
Terwijl de artillerie en ptenie-soldaten met zeer
doelmatige blauv{fl en witte werkkielen -zyn uit
gerust, heeft onze Infanterie niets van dien aard
en werkt sij das steeds in mouwvest of kapotjas.
Zon het, ook afgezien van deze oefeningen niet
zeer doelmatig en waarschijnlijk ook zeer zuinig
zijn, ook den Infanterist een werkkiel te geven ?
In dat geval verkies ik de blauwe boven de witte.
Een tweede zaak die wel door niemand welke
deze oefeningen heeft bijgewoond, zal tegenge
sproken worden, is de noodzakelijkheid.om den
vesüng-artillerist zoowel als den Infanterist van
een paar flinke vetlaarzen te voorzisn. Een paar
dagen regen «oools wij hadden, veranderen het
meerendeel onzex forten In een kleipoel; de
modelichpeffö» zijn er niet tegen beaund, otq
daarin gebruikt te worden.
Ook neb ik my" de vraag gesteld, waarom in
de forten geen gebruik ia gemaakt van de
telephaon. In een groot fort bijv. zou ik het bureau
van den forteommaudant daardoor in verbinding
willen steHen met elk der bastions. Veel geloop
en tijdverlies zon er door voorkomen kunnen
worden en bet tegenwoordige standpunt dezer
vinding is Beker zoo boog dat vergissingen bij
bet ovérseinen onwaarschijnlijk z'y'n.
Ten slotte oog eene opmerking; het koat mij
veel haar te maken, want zij is reeds zoo dikwijls
gedaan, maar ge kent het spreekwoord ?fruppez,
frappez toujoursl" Ook bij deze oefeningen il
ondanks den hoogst praktischen geest van don
leider de zucht om ?veel op papier te hebben"
weer uitgebroken. De officieren zijn dan ook
's avonds, na afloop van het werk dikwijls nog
uren lang bezig aan het schrijven hunner rappor*
ten. Zou het niet mogelijk zyn met die gewoonte
te breken?
En hiermede basta: ge züt nu dunkt me vol*
doende op de hoogte van den toestand, waarin
wij ons heden 5 Augustus bevinden. Met hot oog
op de omstandigheden wordt er morgen, Zondag,
gewoon doorgewerkt.
Groet de kameraden van iay en geloof mij steeds.
6 Aug, '83, T, ft V.
UIT DE LEGERPLAATS BIJ MILLIGEN.
Amice t Daar ik weet, dat ge in alles wat mili
taire zaken betreft belang stelt, wil ik je nu toch
iets omtrent ons kampleventje op de legerplaats
bij Milligen vertellen.
Reeds ia de eerste dagen der vorige maand,
zag men hier de naakte heide met eene netjes
gerangschikte tenteumassa bezet. Onze jonge sol
daten werkten, niettegenstaande het voortdurend
ongunstig weder was, steeds met opgewektheid;
ja 't was een lust om te zien, met hoeveel ijver
ze de schop en den kruiwagen hanteerden, om
het kamp voor hunne kameraden in gereedheid
to brengen, en by al dien arbeid verklaarden zy,
het hier aangenamer en beter dan in hun gar
nizoen te hebben. Dat, de laatste verklaring nu
in verband staat met de goede voeding-der troe
pen geloof ik wel, want die wordt best gevonden.
Wellicht raag het dan ook wel aan de kwaliteit
der levensmiddelen, althans gedeeltelijk, worden
toegeschreven, dat er over eene gcheele m «au d
van de 200 manschappen slechts l in het hospi
taal moest worden opgenomen.
De troepen, die pp den len Augustus onder
bevel .yan de verschillende bataljonscommandan
ten vnn het 4e regiment infanterie hier aankwanirn»
zagen er, niettegenstaande zij meer dan drie n reu
in een stortregen gemarcheerd hadden, forui uit.
Ja, amice, wanneer onza miliciuns goed aange
voerd en evenzoó geoefend worden, kan men veel
met hen doen, want ze laten hun vaandel nieU
gauw in den steek, dat verzeker ik je. Verbeeld
je dat sre, tot pp het homd toe nat geregend, het
hoogste deuntJB uitzingende van het station
Barneveld hier aankwamen, en dat ze met opjjohove»
hoofd in militaire houding het kamp in m.irchf
erden. Niet onverdiend heeft dan ook de kolonel,
commandant van het 4e regiment infanterie, die
de verschillende bataljons van zyn korps, bii hunne
aankomst in oogenschouw nam, daarover bij
dngorder zyne tevredenheid te kennen gegeven.
Den 2en Augustus was het hier den gebeden
dag recht feestelijk. Om 12 uur werd er.'ter eero
van den verjaardag van H. M. onzo Koningin,
een groote parade gehouden, wnafby de troepen
door den regimeuts-comuiandant werden geïn
specteerd. Bii ilie gelegenheid zou je waarlijk
met. gezegd hebben, dat diezelfde troepen den
v-origén dag ? om zoo te zeggen ? met water
overgoten wa ? . ' ?'?'-"
en, wat nog i
dan ook zeki .'
ments-commni
feest heeft, bei
professor Lior
waarby zich
hooren liet,
vuurwerk we
noegen, en l
don naam on:
zinden van 01
Èon paar
omtrent de s
schappen, ka
de brief we; ? . ? .
gend schrijve
3 Augustus
MUTAT '
Op pen«ioe
Harpen Kujr
/1300 's j» .. ? : ?
Heide van hf
Eervol ont
op nonactivi
dep nrtillerie
Gedetacbee
het leger in
meester J. J.
SCHAAKSPEL
No. 33.
W.
TTOt spe
Oplossin
i o.
3 B .
8 E l
4 Pd
f) JlOOht JTB
JUISTE
V»n L. B.
Teunt; Prootl
W. d. V., »U«n
te A,, zagen b
M
T»D no. 80.
em. Oploul
gende Nnmcc
op liet juittt
No. 268
DE AMSTEBD'AMMER, WEEKBLAD
VOOR
F'jE U11< )L B T O H
tenen Ünnen drinkkroei, «ne ichoone pijp of
nlt het
Dorpsleven.
door POL DE MOOT.
n.
PASTOOE OF SOLDAAT?
Er i» wellicht geen nwnsch In dit
«ondermaan' * aooals het een tijd lang^ode
3I1U1». , BWB.O **"V --W? ff
was onze door ion en maan beschenen planeet
to betitelen, die meer houdt van souvenirs, lezer,
dan uw ootmoedige dienaar l
Een ataomlrrljjk hoekje van mijn secrétaire
is voor dergelijke souvenirs door my ingeruimd!
Voorwerpen, die voor eiken andere niet de minste
wiierde hebben, kunt ge der vinden... Daar
liggen onder meer andera mij dierbare reliquien
drie moi»jesharen ? wnarvan ik u wel de kleur
wil verklappen: één roodbruin, één geelblond,
en óóii chutaiu... Dit laatste is my het liefst DAOT
nevens verspreiden eenigo verflenste rozenbladen
hunne laatste, steeds verzwakkende geuren, op een
blauwzyden lintje, dat iny ? lach niet, lezer ?
itaii een italiaansch meisje, een dier rondzwervende
strantguitaristen, herinneren doet... Hoe zy
heette 't Lucia. Welke do kleur hnrer oogen en
haren was 'f Pikzwart! Of hare lippen en wangen
bloosden? Als twee purperroode rozen l Of ik
van diu lippen eenen kus bob mogen plukken!
Eilxas! neen! ... Hoe dan dat blauwzüden
lintje, dat eens rond bare heup waa geplooid, in
myne handen geraakte? Heel eenvoudig, omdat
ik het. haar gevraagd heb... Wat my duizoo'n
gekheid beeft ingegeven? Belangstelling, lezeres,
en bewondering... Ja, bewondering en eerbied! 't
Was op het atelier van een jong schilder, een oud
vriend, dat ik Lucia heb leeren kennen! Ik poseerde
destijds zelf voor mijn portret... doch'«namiddags
wijdde myn vriendmet voorkeur zijnen tyd aan het
afwerken van fantasiekopje*, in den trant van van
Bccrs. Dan poseerde Lucia... Zij vertelde ons
zoo innemend, in haren gebroken fran:chen tong
val, van het verre en schoone land, ?wo die
Citronen blttheu", waar zy eene oudo moeder had
achtergelaten en een jonger brocrken, waarvoor
een oudere broeder, zorgde, die getrouwd was in
de Campagna Romana, doch dio zy zoo graag
wou wederzien... Van daar de belangstelling!..
? Wat ik nu In haar bewonderde ? Trek de schou
ders niet op, lezers l Ik bewonderde bare reinheid!
Niet alleen myn vriend ?Ie rupin", maar pok al
de andere schilders, voor wie zy'tot model diende,
verzekerden my, dat Lucia hun zelfs de minste
streeliDp ontzegd had, en dat een oneerbiedig
woord, in hare tegenwoordigheid uitgesproken,
haar voor immer uit hun atelier zou verdreven
nebben t
Die eerbied voor souvenirs is misschien by my
wel eenigszins eene soort van ... familieziekte l
Ik meen wel dat ik my niet zal vergissen, wan
eer ik dio aanzie als een erfdeel rnyner dierbare
Moeder. Het onannzienlykste dingetje, van het
oogenblik af dat het aan. een dierbaar wezen
toebehoorde, wordt voor haar een heiligdom l
Die goede Moeder! Heb ik niet, ouder hare
aandenken», den eerst uitgevallen tand van haar
eenig kind teruggevonden, met een briefjen er by,
? waarop deze heugelyko datum vermeld staat?
Heeft ssy niet nog immer een tresje van het eerste
haar hares lievelings, zoowel als zij later al zyne
teekenproeven met beminnende hand van deu
ondergang heeft gered ? ... Daar heb ik u
teruggevondenj 6 eerste uitingen van een
kunstenaarsgemoed, eerste zucht naar het verwezenlijken van
net schooue, eeivto Kejtamel van de wordende
gedachte! Gij, kleine boekjes, uit de zoogenaamde
verzameling ndcr Kleine Colorist", vol Duitsche
vergezichten, bergen bekroond met ruïnen, be
volkt met droomende herders, dalen verlevendigd
door klateïende molens.... Ik doorblader ü thans
zoo paerne in myne eenzame uren! Zie... hier
heb ik de juiste kleur voor myne schapen niet
kunnen treffen; hunne wol is van het helderste
' geel l Op eene andere plaats heb ik het beek
water mi-t bleu de Prusse genuanceerd; op een
derde heb ik toom en gareel miyner paerden, niet
in eentonig zwart zooals pp het model, maar....
wat oneindig schooner was! iu schitterend rood ge*
schildird.
Ook hiar heb ik nw behoud te danken, ó
over? kostelijke, ?oorspron'.elyke" meesterstukken van
den toehmaligeti ?kleinen Küuttlcr"... Hier is
'teen kanonnier,met rood bovenkleed en met blauwe
broek, die met eene lange ijzeren speer, waarvan
het punt blijkbaar gloeiend heet is, een kanon
?afstctk/!" Haar zit,een klein knaapje, de klak
op het hoofd, voor eenen recht staandeu monnik op
zy'neu Ft oei; de monnik legt hem ongetwyfeld de
aciit zaligheden of de zeven hoofdzonden uit:...
dimroiidiT bob ik, nog wel in het Fransch, wat
voornamer klonk, geschreven: ?Gapusin!" (sic)...
Niet het minst vermakelijk zyn twee van goud en
zilver blinkende ?Curasitrs" (sic), een ?-Lanner"
o-n gendarm met roode epaulettou on roode
? b i ui-k, ? ik zag zoo graag rood! ? een ? Napoléon
(i chcvaF, een allermooist ? met rood, groen,
geel on blauw bcmaald ?Mviilin," doch vooral...,
de pièce d' r&tiftancc, eene uit iood kmvelsteen
gedouwde ttoi'pskerk, waarnevens, voor een kolos
saal nv/nutn-iit, twee vrouwen en- een jongentje
bi'idend geknield zijn.
Jht dftgi eekent van later... en, je vousledonnc
en milt?, raticn zult gij iiiet wat ui ij u
genretal'en el moet vei-beelden! Lees liever eenn wnt ik
zelf, en ditmaal in eigen moedertaal, erby schreef,
tut mi erdere fdificatie vau alle tegenwoordige
eu toekomende bewonderaars:
?Franslcen, uit J lot men schilder wordt, met
zijne mopJer en zijne nrootmooder, bidden op
het. graf van zijnen weldoener... (sic).11
Tt-rwy'l ik dit ?schilderstuk" wel beschouw, ben
ik gedwongen yoointtgang te^bestaiiRen... De
fantnisist van. straks is een realist geworden....
In die kerk toch bei-keu ik die van mijn geboorte4
dorp; en noch de trekmuts, noch de fluweelen
tcboenen, noch het Pompadour kleed mtt groote
bloemen yan Meken;dat aan het einde der achttiende
eeuw deed deuken, werden vergeten.... Alle dry
bidden aan een reusachtig rozennoedje, en
Fransken, die ? algemeen gebrek mijner
?jongenstyj.e' ? de klük, biddend.heeft opgehouden, wischt
met cene roodt-n zakdoek tranen uit zyne oogen!
En wat al zoete en dankbare heiinneringen
ro«pt gij niet wakker in mijnen geest, gy(
hanenpi otaehtigs hicroalyphen, waarmede myne
ongeoef^nd» .kuderhaud tal van oude rijmen, uit
grootvaders tijd, tnij door Moeder-lief voorgespeld,
poogde na tu achryven....
Neen! Het hovlt niet dat ik ze berleze... Ik
ken ze nog alleu uit het geheugen... Luister
een Krucmx. .1.11.1
Op den langverwaobten
daRwerd.mhetschooilokaal zeil, eene uit ?geschilderd papier gevloch
ten en met eischelpen versierde kroon opgehangen,
waaronder een met bloemkranien omslingerde
stoel werd aangebracht, hetgeen men dan eenen
throo» plag te beeten. .
Was nu, rond tien ure Jn den morgend.de
plecntiae .Gregoriusmis". geëindigd, waar al de
notabiliteiten dei dorp», ? burgemeester, schepen
en fcerkenroad, de ontvanger en de onmisbare
veldwachter ? tegenwoordig waren, dan werden
de kinderen door deu meester onthaald op ?ra as
tellen en suikerbier" ? wat men een tractement
heette.
Beurt aan beurt werden thans pastoor en
onderpastoor, burgemeester en schoolmeester, door
twee der .grootste" meisjesleerlingen, ?onder de
kroon" naar den versierden stoel geleid, en wer
den aanzocht, onder 't luid vivat van al de leer
lingen, hun voornaam persoontje ? benijdnanr
voorrecht! één oogenblik op den?tbroon' neer te
laten... . . ,,
Daarna ving de pr^skamp aan... Aan eiken
leerling wordt eene splinternieuwe pen ep een splin
ternieuw blad napier besteld, en de onderwijzer
?dicteert" met plechtige stem, ? in bijzyn van
pastoor en burgemeester het beruchte vers:
?Den heiligen Gregorlus, patroon van alle da scholieren."
De jury is samengesteld uit den burgervader
en het geestelijk hoofd der gemeente. De jongen
en het meisje, die ? voljjens hun hoog en
onfeilbaar besluit ? bet ?dictaat" van allen t
schoonst geschreven hebben, worden uirperoepenl
Lieve Moeder, is het geheugen uw» kinds ge
trouw? Vergat ik geen enkel détail te melden £
Ik zie aan don gullen trek om uwen mond dat
gij over mij te tevreden zijl.
Och! blijf nog lang bij mij, Moeder, om mij te
zeggen of ?ik goed onthouden heb.... Leerdet
gij m\j niet eenmaal oen gebcdeken:
tinnen kandelaertjei, een
tinnen ?h'oogwaerdig" of
. kelk en een
?jriüm.... Onder
t afgeboord blank
een geschenk van
.." Daar ook deed
?Dit ik wol mug leoron,
llid Ik onzen lieven Hoeren l
Dat ik vol miig onthouden,
Bid ik onzo liove Vrouwen!"
Hij dunkt, op hot oogenblik dat ik dit alles
herdenk, dat ik weder kind word....
Het regent, sneeuwt eu vriest buiten.... Mijne
makkertjes spelen op het ijs... Ik ben bij moeder
gebleven, en zal ?brieven schrijven" ot ?schil
deren...." ,
Ik heb de tafel wat dichter bij de rondblozenrte
kachel geschoven, en zit, mefc de pen in de hand,
gereed, om te schrijven wat gij uiij gaat
voorgij naast
lieve
mij; het
dier, sluimert
zeggen.
Mazend of naaiend zit
katje, ?Uineken" hiet het
zachtronkend op uwen schoot.
Ik begin, zege gij... en ik word ?tont oreüksl"
Met slepende stemme gaat het:
?Dio do konnt der ponnen wel wilt leeroc
moet zijne zinnoa daiir toe keoren,
maken z|jno letteren even lang,
onder en boven op licnen gang.'
Hier onderbreekt gij het dictaat.... en zegt:
?Op eenen moeten twee puntjes staan."
? ?Waarom dat, moeder V"
? ' Dat beteekent dan zooveel als op cent
Ifdcn gang. Onthoud dat!.... Nu! zyt ge
VTant myn Hoor Vader."
eclfden gang.
eenen en
er?"
.Dan heiligen Gregorini, patroon van alle d» scholieren,
Dlau w^ dea twaalfden Meert »ls naar gewoonte vieren,
HU i» g»wec»t een m»n v&u overgroot 'vantand,
Hu heoft de jonge jeugd de leerznoht ingeplant.
Aihootrol hy WKB Pïns en opperhoofd der kerken,
Kiita naar geUten lieeft, al zoo men kim beaerken,
Üiu enz..."'
,.uUev eene onderbreking,
?Vader moet ge met eene hoofdletter schrijven."
? ?Wnarom, moeder?"
? ?Uit eerbied, manneke l voor uwe Ouders!
Zoo ook voor den naam uwer Oouieu, Tantes,
Peter en Meter, en bizorider voor deu Heiligen
name Gcda. ? Nu ga ik voort...
?'Wint mijn Heer Yadpr lioelt my gezolJ,
-als ik wel kan schrijven en lozen
dat ik zal eenen ridder wezen,
met den vergulden sabel op het pietd,
wet den strik al op don ntaevt,
met de pluim al op den uosd,
gel ijk den koning van Spanien doet l"
Waa het wellicht dat rympje dat, telkens ik
het woord ?Koning" boorde, mijnen geest bet
beeld deed verryzen van eenen ruiter, gezeten op
eeu réusaehtigeu Uucephaal, wiens staart prijkt
met eenen overgrooteii -voodeu" bluemenst.uk,
Sire zelf hield noodwendig eeu verguld zwaerd
in de hand ? onverschillig of het de rechter was
of de linker ? en op zijn torcnhooge berenmuts
wapperden vior cologsale pluimen!
Doch, overmorgen is het Nieuwjaar.... Reeds
dezen ucbtend, toen Moeder, gij mij wekken kwaamt,
hebt gij my onder uwe liefkozingen toegefluisterd:
?Morgen, kereltje, is 't St.-Sylvester! Dan komt
er een man in de kerk ter mis, dio heeft zooveel
neuzen als het jaar dagen....!" En terwijl ik mij,
verbaasd! eene tronie heb voorgesteld, waarop
ik noch oog, noch mond, noch lippen, maar niets
dan neus op neus, zegge dry honderd vijf eu zestig
neuzen bemevke, sch'iut bet mij to binuen dat ik
aan Peter en Meter eenen ?schooneu Nieuwjaars
brief" te schrijven heb!... Of beter nog, met rasse
schreden nadert liet Itrabantsch kiii'lurfaest par
excellence, d^G-rcef 1) van llalfeattcn.» Keeds heb
ik een mandekeu in de breedo schouw geplaatst,
en ni«t vergeten in hetzelve cene handvol hoo en
stroo on eeu stuk brood voor 't paerd dea won
derbaren G-raven, belooner der ?wijsa", doch ook
straffer dor stoute kinderen, aan te brengen....
Ook by Peter en Meter mag ik ?
benyienswaerdig voorrecht des doopkiuds'. ? mijn
mandeken uitzetten.... Dau dicteert gy uiy voor Peter
en Metr-r, eenen schoonen biiet op rrjm....
Ik zal dien Hnlfvasten-brief nooit vergeten l
Zeer beminde Fetor, ot zeer btralnlo ilotorl..
?Ik Torlings naw deze da>;en
om m(jnuii drift »MI u op to drsjen,
Ik WM verheug J, zoo haast Ik zag
rau dczo week don-oorsten ilajr,
Want den Gruro v»n Halfvaaten
komt hom Zondig to ontlasten
van al iljn lekker gocj;
dat mün hert verhangen Jo«t.
H\J komt l»ng» uwo wunlng «aiiJclon
? ? met zyne kiteken en zyno atninilclon,
met pruimen, v(jgen on rozijn,.
en, God weet, vr»t er nog; maff z\)n!
Ik hoop, 't on z»l ham niet tiiU)uj(tm
't geen gü hetn voor >a\| zult vragen l"
Hier moeit ik ?punctum a-1 lineam" goanl
>Dan wensch ik dat do kroon van zaligheid
voor tl alr\jd
tpu Trozen boreld!"'
uw eerbiedig doopklnd . . ."
En Om dengene, wien eenmaal do hoo^e eer
beschoren wa* m(j. half blinden, schveienden en
spartclenden Kobold, over de vont des heiligen
doopsels te heffen, nog dieper en doelmatiger te
ontroeren, teekcnde ik met alle my'ue namrii:
CarolusMaiia Polydorius!
De twee kostelykste stukken uit deze wondere
nalatenschap van eenen grootgewordmi kwajongen,
zyn vo irzeker twee met potlood geschreven brie
ven, waarvan de oudste m datum ?aan do kinde
ren van Sina", de jongste ?nan Mijnheer den
dat alles was een met
kelkdoekje uitgespreid,
Hoeder l
Dit noemde ik ?mpn outaar
ik niis, lof en vesper 1... .
MUn gewone makker In dit «pel wa» »«kere
Bgooken van Belle", een kort, breedgeschouderd
ventje, met ietwat scheeve beentjes.
gookeu was dan tegeiyk mijn Ttoster en
mumdiender.... Dan werd, op het «ohab, links, net
«root ?Nederlandsch-Fransch en
Fransch-Nederlandscb"woordenboekvanpesrochesopengesliigen,
en rechtop tegen den muur geleund: een uit twee
saamgebrachte bloedroode affiches, rtoor Moeder,
in vorai van kasuifelet uitgesneden, werd door den
jongen officiant aangetrokken, en vader moet met
zelden moeite hebben gehad om niet in luid
schaterlachen uit te barsten, waneer hy. binnen
tredend, in groote dikke zwarte letters op den
lug des priesters de woorden zag uitkomen;
OPENBARE VEBKOOPING
EENE P AVCSII T H O E V Ë,
Tien paerden, vijftien schoone Hollandsche
koebeesten, runderen en kalveren,
zeugen, biggen en hoanders.
De Notaris Ürokaert, residerende
teSt.Quïntens Leuniek, tal, met winst vanpalmslag
enlioogen, op .... dag aanstaande, openbaar
verkoopen.... enz....
Wat ons beiden betrof, met den meesten ernst
en de statigste gebaren bleven wy in onze rol....
Het ?Kytic eleison" werd, naar 't voorbeeld vau
onzen toenmaligen onderpnstoor, zoo snel
mogelyk «verbeten", zeide Moedor... Op den linker
hiel deed ik demi tour a gauclu, om van lijd tot
tyd, een overluid, en met een tremolo genuan
ceerd -?Domincvanbiscop''!) uit te galmen, waarop
do korter zyn ?Et cum spirittio" volgen liet; on
dadelijk, toen do dubbelraan, de koster
missedieuder hot groote Woordenboek vau Desroches
? mijn misaael ? van do rechterzij Ie tot de
linkerzyde doi outaars had gedragen, sprak
ik, in vorm van eunngelie, eene reeks cabulistischo
abracadabrische woorden uit, legde voor enkele
seconden het kasuifel af, en beklom den stool dor
Waarheid, ? met een hoofdletter, natuurlyk! ?
bij name, vaders zetel om van daar Gods woord
te verkondigen'.
Dit was mijn bijzonder succes! En nog herin
ner ik mij, ia't niet zoo, Moeder? hoe eene oude
vryster, Marie van SchuurLeek, heette zy, en die
in de geburcn huishield, den jongen predikant
eens was komen hooren, en lioe zy tot myne
meerder eer en glorie g*zagd lud: ?Maar
Pachteresse toch! Waar haalt hy het toch allemaal i
Dat is na toch né keer é praktijk van
een jong.... Zie, ge kunt 'et gelooven och niet
mao dftor is inenigen onderpostoor dien heum, ?
dat was ik ? zou. beschamen!"
Mijn geliefkoosd onderwerp was de ondergang
der wereld en het laatste oordeell De onmisbare
trompetten liet ik op de vier boeken der
waereld4 schetteren; de zon had haar licht verloren;
do sterren violen met gansene millioenen uit den
hemel neder; de -menschen deed ik, louter
van schrik en angst, verdroegen fth
opEelegdo haringen .... -De schapen werdou
natuurjk aan de rechterzyde dos rechters geschaard,
én met dreunende stem donderde ik deu bokken
het anathema toe:
?Weg van mij, gij vermaledyden mijns Vadei's!
Want ik had honger, en «ij hebt my liietgevoed!
Dorst had ik, en gij hebt rólj niet te drin
ken gegeven! Naakt was ik, en gy hebtray niet ge
kleed l Vermaledyd iu heteeu-eeu^euwig vuur.?
De korte, doch oprecht meesleèpende peroratio
was, na de sterkgekleurde beschrijving, gewoonlik
als volgt:
Beminde Christenen... Ik geloof niet, en zou
durven denken, dat ik op den dag van het
?
niet ,
laatste oordeel, eenen enkele onder u alleu, langs
den kant der bokken zal ontdekken;" ik veron
derstelde my zelven langs den rechter, zoo men
ziet.? ?Ik ben zeker dat gjj allen te g.idcr zult
deelen iu de glorie des hemels,
hetgeen ik u allen toe wensch!
In den naam des Vaders, en des Zoons en-des
Heiligen Geestes ?Amen!"
?Porties al wat hij, met' den laatsten jubilé,
den bruinpater heeft booreu prediken," zegde
Moeder bewonderend en gelukkig! ? En Mie
van Schuurbeek sloeg de hanHen ineen, en hief
de oogea ? als uit heropge«rekte de votie ? ten
hemel l (Slot volgt).
den en fonen met juistheid door hen «wr&ta
weergegeven, beoordeelde hij hun gchoorvermögen.
Uit net onderzoek bleek, dat er van dé 182 ma
chinisten en stokers 27 waren, wier gehoor was
verminderd en dat de hardhoorigheid met het
aantal dienstjaren toenam. By hen, die slechts
enkele jaren in dienst waren, nam hij bijna geene
vermindering van hot gehoor waar; van l»?19
jaren kwam hardhoorigheid bij 1/3 voor, van hen
die meer dan 20 jaren dienst deden de helft; van
105 machinisten tusschen do 80 en 40 jaren ond
waren bijna 8 pCt. hardhoorend, van die tusschen
40 en 50 jaar zelfs 1/3.
Over de oorzaak der vermindering van het ge
hoor zegt Dr. Güterbock ongeveer net. volgende:
p Dr. Mooi wyst op de schelle tonen der machine
m tunnels als aanleidonde oorzaak van oorziekten
by het machine personeel. Dit kan na wel bU
enkele gevallen de oorzaak zijn, maar meestal
gaan de oorziekten uit van neus- en keelcatharren
waaraan het beroep dl» ambtenaren zoo ruim
schoots blootstelt, een groot aantal der door
hem onderzochten had dan pok geleden aan
catharren van meerdere of mindere intensiteit;
ook Dr. Moos constateerde vele gevallen van
neus- en keelcatharren. Evenals Dr. Poll now
weerspreekt Dr. Güterbock de door Prof. MOOB
gestelde meeting, dat hardhoorigheid mot be
trekking tot de signalen gevaarlijker is dan
kienrenblindheid. De lijders aan daltonisme zijn vol
strekt ongeschikt voor don machinedienst, terwy'l
zulks niet het geval is by machinisten en stokers,
die door hardhoorigheid zijn aangetast.
De chef arts der Kronpr. Rudolf-bahn, Dr.
Garrtter deelt o. a. als resultaat van zyn onder
zoek medo, dat by weg- en wisselwacbters meer
of minder belangrijke stoornissen van het gehoor
voorkomen, eerst gedurende den dienst gekregen
en bij hen in meerdere mate dan bg eenige
andere kategorie van het overige personeel. Als
do oorzaak van gehoorstoornissen nam by bijna
zonder uitzondering waar eeu vorm van chroni
sche ontsteking van hot middcnoor, die men ge
woonlijk met den naam van nlastischen en
gehypertrophieerdcn vorm aanduidt; deze vorm neeft
wederom zyu oorsprong te danken, volgens het
oordeel der meeste oorartsen, aan de zoodikwyls
voorkomende keelaandoeiiingen, terwijl deze door
de secundair zich ontwikkelende aandoeningen
van het labyrinth voor het gehoor zoer gevaar
lijk worden. De reden waarom keel- en
neusaandoeningen by het locomotief- en
baanwachterspersoneel zoo veelvuldig aanleiding geren tot de
genoemde veranderingen in hot gehoororgaan is
zeker daarin gelegen, dat -zij door hun beroep
voortdurend blootgesteld zyn aan die schadelijke
invloeden, welke catharren veroorzaken en doen
.voortduren. Dikwijls toch wordt eene catharre
by hen in geen maanden en jaren genezen.
Gedurende dien tijd is do catharrale ontsteking
overgebracht op het slijmvlies van het middenoor,
waardoor een sterke zwelling en verdikking vau
het slijmvlies der tnbae en trommelholte worden
teweeggebracht, daaruit volnt een vermindering
van do bewegeiijkheid der geboorbeentjes en van
het trommelvlies.
Wat den iavloed betreft der hardhoorigheid op
de veiligheid van den dienst, zegt Dr. Garrster,
dat deze stoornis bij het baatwachtcrspersoueel
van meer belang is dan bij het
locomotiefpersoneel; de laataten nl. hebben meer te letten op
optische, ter Wij l de eersten meestal hun dienst
moeten regelen naar acusti;che signalen.
_ Er is geen twijfel nan, of de veiligheid van den
dienst moet er door lijden, als het normale
klokof een noodsignaal niet gehoord wordt; zulks is
zelfs bij geringd hardhoorigheid mogelijk, wanneer
de baanwachter een weinig verwijderd van zyn
wachthuisje op den weg staat, of als
do'wisSelwacbier zich omtrent de richting en den afttand van
waar] het geluid van een aeustisch signaal komt,
niet volkomen kan overtuigen; zoo iets is veelal
het geval als de hardhoorigheid van het eene oor
erger is dan van het andere.
Het zou daarom in het belang der veiligheid
van den dienst zijn, als bot gehoororgaan van het
bainwachters- en locomotiefpergoneel van tijd tot
. ^» . 3 ,. .ri...
tijd onderzocht werd, zooals het nu reeds bij bijna
alle maatschap'py'en geschiedt op kleurenblindheid
Dr. da Boer Yervoorn,
EENE GESCHIEDENIS VAN HET STEM
RECHT DER VROUW.
n.
daar na vela pMHiw in de lente van 1848 waa
aangenomen, eene wet op don eigendom van da
gehuwde vrouw. In Senaat en Buis van Afge
vaardigden werd heftig gedebatteerd over net
voorste^ vu vet, .dit de gehuwde wouw
onafbankelyk van haren echtgenoot recht liet behouden
op haren eigendom en naar de volle vrijheid gaf,
om het na.* haren eigen zin te gebruiken. Ten
slotte werd het voorstel in den Senaat met 23
tegen ^ in de andere kamer met 93 tegen 9
sftmraen aangenomen. Geen wonder,, dat ir<en
moed had, ont in den ttaat New-York-Mo eerste
vergadering voor de rechten der vrouw te houden.
Ofschoon de oproeping tot de bijeenkomst to
Seneca Falls wa* -uitgegaan van vier vrouwen,
Lücretia Mott, streng god«dienitig als kwaktr,
welsprekend en in hooge mate onbaatzuchtig,
Elizabeth Cady Stanton. Mary M. Cliutock en
Martha O. Wright, werd deze vergadering
ge~presideerd door Lnczetia's echtgenoot, James Mott,
en door vele mannen bijgewoond. Eone
declardtion of Sentiment*, een soort van verklaring van
haar standpunt, te voren opgesteld door de vrou
wen, die bet initiatief hadden genomen, werd in
de vergadering' gelezen en druk besproken en
door meer dan 100 mannen en vrouwen
onderteekend, waarna men met groote meerder
heid een aantal Beiluiten nam. omtrent de
besproken punten. Daarbij b,leek. dat men toen .
reeds alles wenscbte. wat ook later telkens is
geëischt en dat langzaam, gelukkig langzaam,
want daardoor teker, verwezenlijkt zal worden,'
zooals: gely'ke rechten in de univcr.*it«iten, in
handel en bedrttl; het stemrecht, welke oisch
de kleinste meerderheid verwierf, ofschoon
dtuirdoor alle andere lichter te verkrijgen waren, het
recht, om staatsambten te bokleeden en emolu
menten te trekken; gelijkheid iu het huwülyk
met betrekking tot persoonlijke vryheid, kinderen
en eigendom, net recht on contracten te sluiten.
eu als getuige op te treden.
Twee volle dagen duurde de conventie, altijd
met de groo'ste"belangstelling gevolgd. En de
pers? ? Ik zou grooten lust henbon, u zeer veel
te doen booren van hare uitingen, w.uit een tien
tal verslagen zijn in de ?tlistory of Woman
Suffrase" opgenomen uit de eerste da;?- en week
bladen van New-York en andere steden en staten
en vermakelyke lectuur bieden ze in hun schrik,
verontwaardiging en de zwakheid hunner argu
menten, die grpotendeels gekarakterizeerd worden
door deze uiting van de ?Mecbanio'a Advocata"
van Albany: ?now it requires no argument to
prove that this is all wrong!"
Toch raakte het besprokene te Seneca Falls ver
wante snaren in de harten van mannen en vrou
wen dor Republiek en nog in 't zelfde jaar wer
den dergelyke vergaderingen gehouden in Ohio,
Maa'achuaetts, Indiana en Pennsylvnnië, en veel
gelezen bladen verklaarden in hoofdartikelen zich
onverschrokken voor de vrouwenbeweging. Zoo
zegt ?the Noith Star" van, 23 Juli 1843: ?Alles
wat den man onderscheidt' als een denkend en
toerekenbaar wezen geldt evenzeer van da vrouw
en omdat die regeering alleen gerechtvaardigd
ü, die baar recht van bestaan ontleent aan do
vry'willige toestemming der geregeerdon,kanergeen
reden ter wereld zyn, om de vrouw de^uitoefening
van het kiesrecht te-onthouden of haar een aaud»e!
te weigeren in het maken en uitvoeren der wet
ten van een land." Veertien dagen na de ver
gadering te Seneca Falls had te Rochéster eeno
tweede bijeenkomst plaats, waar eene vronw,
Abigail Dush den Presidents-zetel innam en zich,
vad de haar daardoor opgedragen taak uitsteken4
kweet. Weer werden enkele besluiten genomen,
de vorige nog eens getc etst en mededee'ingen
eodaan omtrent vrouwenw.rkzaavnheid op allerlei
terrein. Het geringe loon v»n de vrouw
uit den arbeidenden stand; de geschiktheid der
vrouw in handelszaken ai* boekhouder enz. ;
de na herbaalde afwijzingen aan andere acade
mies eindelijk in datzelfde jaar te GeüO va in
XewYork toegelaten vrouwelijke student in de medicij
nen, Elizabeth Blackwell ? dat alles werd er be
sproken op waardin kalme wijze. Drie zittingen
duurde deze bijeenkomst en de genomen besluiten
hebben evenals de gevoerde discussies er toe
meegewerkt, om vele vrouwen naar werkte doen
grijpen, waar z\j dat vroeger niet zochten, want
al vond de vraag naar staatkundige rechten niet
op eens in alle harten weerklank, dio naar ruimer
arbeidsveld vond overal ingang.
Dat de bitterheid der tegenstanders de
toongeefsters dezer beweging niet tot eene onwaar
dige wy'ze van behandeling der zaak bracht, al
was dan ook soms een nUt boosaardige spot
bun wapen, moge blijken uit de volgende cou
pletten van mrs. Chapman:
Pat noemde Moeder een ^alderbesf.,. en diende,
totm zy zelf verkeerde op diezelfde banken der
selio»!, waar nu haar zoontje de letters spelde,
als prijsvraag op den grooten feestdag van
?Den heiligen Oregorios, patroon van alle de scholieren,'
12 Maart. Dat was de epoche-makende dal urn
v n het toenmalig schooljaar, in dien goeden
iiultfU tijd!
Jongens en meisjes beijverden zich om, door het
?uiUfpgen" hunner spaarceni*n, den ?meester" i UD. ... .... .-..-,,-.
tfu ht-m waerdig geschenk te kunnen aanbieden: j gemaakt, prijkten tusschen twea hvlblinkende
Koning, in zyn palein, te linascl" gericht is.
.Deze ? twee brieven vertegenwoordigen twee
groote passiën van het zich langzaam
ontzwachtelend en vestigend karakter....
Over beide wil ik eenigszins uitweiden l
MUn eerate droom is geweest, als voor zoovele
anderen in Vlaanderen en Brabant, ?pastosr te
worden"!
In mijn ouderlijk huis weet ik nog het plaatsje
aan te wijzen, waar zich destijds mijn geliefkoosd
speelgoed bevond. Op een klein plankje, dat bij mid
del van een consollefjo aan den muur was vast.
STOORNISSEN VAN HET GEHOOR BIJ HET
LOCOMOTIEF-PERSONEEL, ENZ. EN
DE INVLOED DAARVAN OP DB
VEILIGHEID BIJ DEK
SPOORWEGDIENST.
Reeds werden door prof. Moos, dr. Pollnow
en dr. Sch\vab,icli belangrijke mede leningen
verstrekt, dit onderwerp beiri-ffande. . l'rof. Moos
vnn llciilelherg k\v,im n;i een langdurig onder
zoek tot liet resultait, dat bij machinisten en
stokers, nu eens vroeger dan weer later, eena
ziekte van hot gehoor ontstaat, die' gepaard
gaat met belangrijke vermindering der
gehoorscherpte en meest aan bo.de ooreu voorkomt,
dut doge ziokto een gevolg is van het beroep,
dat dit gebrek eerder hen aantast, die dienst
doen op spoonvegbaiien wier loop tusachcm, langs
of over bergen gaat, dau da genen, die op de
vlakke b.iueii rijden. Hierop laat hjj volgen, dat
die haidhoori^liBid inet betiekking tot bet
sii^uaalstehel gevaarlijker is dan daltonisme, daar
dit laatste meest aangeboren ii en voor de in
diensttreding kau geconütatcer J worden. De
hardboorigheil daarentegen ontstaat langzamerhand
waarom dikwijls de lijder zelf e»-van onbewust
is, zoolang hij niet door een toevil, b.v. door heli
vatten van koude, tot de wetenschap komt, dat
zijne gehooivchcrpte aan oen of aan beide.zijden
at'genomeu of geheel verdwenen is. Al is bet
ook z«'l.Jz.-.am, bet gebrek bestaat, en één enkel
geval kan ourzaak zyn van groote gevaren. In
bet belang der veiligheid stelt daarom Prof. Moos
Voor allo machinisten en itokers vóór hunne vaste
aanstelling en daarna minstens om de twen jaren
door een ooi-art» op het gelioorvermogen te doen
onderzoeken. Tengevolge van dat voorstel zijn
in het begin van iBf't alle op en hy locomotieven
dienstdoende personen van de Nieder Scblesisch
Miirk Eisenbann in Itariyn onderzocht. Van dé
1GO arbeiders waren 31, alzoo ongeveer 21 pCt
en van de 106 machinisten 33, omtrent 32 pCt.
lijdende aan hardhuorinheid. Tevens bleek, dat
do stoornissen van het gehoor met liet aantal
dienstjaren in hardnekkigheid en veelvuldiglicid
toenamen. D r i Pplluow heeft op gr.ind van prak
tische onderzoekingen de vraag of stoornissen van
het gehoor van het locomoHf.fporsoneel gevaar
opleveren voor de veiligheid van den dienst
vulgendor wijzo beantwoord: hot is onnoodig
aan machinisten cu stokers hooge eischen to
stellen, wat hun gehoorvermo^en betreft; vol
gens de meeninff van spoorwegmgen'eurs hooren
zy voldoende, als zij een gewoon onderhoud ge
regeld kunnon volgen.
Tot hetzelfde resultaat komt Dr. Güterbock,
dio vóór korten tyd don door Prof. Moos aange
vangen *triid voortzette, en op verzoek dor directie
van de Bcrlin-Aiihaltisohe baan het gehéele per
soneel v.tn machinisten en stoken onderzocht,
hetwelk hij aldus deed: op eon afstand van ö?6
meter moesten zy met afgewend gelaat zacht
gesproken woorden na»preken en het aantal tonen
aangeven, voortgebracht door een zacht
geluidgevende lluit; naar den afstand, waarop de
woorIn vele anti-slaveraljvereenigingen in Amerika
hadden vrouwen nu en dan reeds het woord ge
voerd, toen in Mei 1840 op de jaarlijksche
algemeene meeting dier verecniging met eeu .'meer
derheid van meer dan 100 stemmen besloten werd,
om aan vrouwen het recht te geven tot deel
neming aan alle handeling, en die van de
Vereeniging tegen de tkwerny zouden uitgaan.
Door dezo bepaling werd de vreje Verstoord
pp het. international» anti-slavernij.congres, dat
iu hetzelfde jaar iu Londen werd gehouden. Toen
ui. aan alle -vereenigingen oproepingen werden
gezonden tot zending van afgevaardigden, oor
deelden vele Amerika*nsche het goed, zich door
vrouwen te laten vertegenwoordigen. Dit was
echter niet, wat John Kult bedoeld had en stel
u zijn schrik voor, toen het in de hooge conser
vatieve kringen bekend werd, dat meer dan oen
half dozijn dier verschrikkelijke vrouwen, die iu
gemengde vergaderingen gesproken, over menschen
en zaken gestemd eu tegen do slavernij der negers
gepetitionncerd hadden, dat zulke vrouwen op
weg waren naar Engeland. ? 't Moet dien
crnsligen abolitioiiisten wel eenigszins meegevallen
zyu, toen daar den 12den Juni vy'f vrouwen een
voudig in kwaker-costunm gekleed en drie andere,
wier uiterlijk voor hare beschaving pleitte, alle
omstreeks 30 'jaar oud, in de vergaderzaal ver
schenen. Toch waren iy niet zoozeer gerustge
steld, of de geest van sleur, die zich afwendt van
al het ongewone, kreeg spoedig genoeg weer
macht over ben. De motie van mr. Wendoll
Phillips, terztond na de opening der vergadering
gesteld, om tot het congres toe te laten alle af
gevaardigden,; wier geloofsbrieven in orde werden
bevonden, (waardoor de toelating der vrouwen
verzekerd zou zyn), die motie, ofschoon zoo
krachtig ondersteund door dr. Bowring, mr.
Bradburn en George Thompson, werd ni»t aan
genomen, ja,, met eene overstelpende meerderheid
werden vrouwen buitengesloten.
En dat, terwijl gewezen werd op hetgeen de
vrouwen in Mas.<achusetts voor de zsak der slaven
hadden gedaan, op haar talent, geduld en'op den
moed, om er de rcii naar Engeland voor te on
dernemen. Men weerlegde steeds met de bewe
ring, dat de toelating tegen de Engelsohe ge
woonten zou indruischen en ? dreigde, zich aan
de zaak d«r negers te zullen onttrekken, eene
bedreiging, die yan beteekenis moest zijn, als
men bedenkt, dat Engeland toen reeds 20
millioen pd. sterling voor do afschaffing der sla ver n U
bad gegeven.
' Achter eene balustrade, yan de zaal door een
The Times tbat try Men's sonls.'
Conftuion kas seized na and all things go irroag.
Tlaa woraen have laiped from ?their ipheres," '
And instead of flxed *t«ri, thoot as oomols aloaj,
And are «etting the irorld by the oar»!
In connea êrratic they're vheeling throngh apice
In braüileji confosioa and meaningle» chaae.
Thoy've taken a notion to ipeak for tltemielves,
And are irieldlng the tongu« and the pen.
Tbey've mounted the rostrum ; th« termagant elves,
And ? oh horrid! ? ? are talking to men!
\VJtU facet unblanched jn OUT pretenea thcy oome.
. To harangn* na, they iay, in behalf of the domb.
Our grandmothera' learnlng ooaslated of yora
In «pwading their Reneroas boards; .
In twitting the distaflf or mopping the floor,
And ob'yi»g thb wilt of thrïr toni*.
Ko». raisaos m&y reaaon and think and debate,
TUI unqueatioaed sabmUiioa is quite oiit of data,
Could w» on. «irrty all oor foroe in the flold,
We'J teaeh thoso nsnrpen of power,
TUat th*ir ïiodlly aafaty deminJ» thay-thonld yisld.
Aud In ths prescnee of m*nli<k>a uuould cowor,
Bat, alm l Cur oor -fetttrad- and impotent atat»,
Chaiaad by notlons orkniglithooi ? wa cia bat debtUl
Oh! ah»d« of the prophet Milioaxat arLwl .
Placo woman again in .her aphore," ?
And teaoli tkit her toul m« tuit born tor the skle*,
Bat to flattar a brief moment hare,
TUI» doctrin» of Jeao», as preaehod T» bij P«nl, . .
If embraoed in iu spirit, wilt ruin us all l
Diezelfde geest spreekt ookl uit deze schilde
ring van Mrs. Jane G. Swinsbelm in de
Vijitor" té Pittsburg in Pen
> (f. r
J-U»
!FI
gordijn gescneiaen, werd hot de vrouwen vergund,
de besprekingen aan te hooren en aan den avond
van dien dag, toon Lücretia Mott en Elizabeth
Cady Stanton zich naar haar hotel begaven, vat
ten zy het plan op, om bjj haren terugkeer in
het land van kloeke vrijheid een congres te
organizeeren ter bespreking van de rechten der
vrouw.
Dat voornemen was eerst acht jaar later vat
baar voor verwezenlijking, n J. op den 14den Juli
1848, toen de genoemde vergadering te Seneca
Falls belegd werd. Dat juist de staat New York
voorging, hangt ook samen mat eene wet, die
nsvlvaüie naat aan.--' ' ?
leiding van dit gezegde van zekeren mr. Grattan:. ':
?tf women gave only evidenoe of a kno wkdge of
puddings and pies, nowmuoh happier they nugbt
bel" Z$ zegt San: ,Well, freedom of eonaoienea
in this free landt The Faithful may bow to hk ?
prophet; the Pertian adore bis snn ; the Egyptian
may kneel to his crocodile and why shonid not
mr. Grattan go into rhapsodies baiore his cook, .
as the dispenser of the good things of this lifö? ..
t can we nis chosen diviotty now, mounted on her
pedestal, a kitchen-stool, her implemeuts beforv
her, crowned witb a pudding pen, hér sceptre »
batter-spóon and mr. Grattan down jn rapt ado- '?
ration, with eyes upturaed and looks of pifëoai
pleading! Poor fellow! Do give bim hisdinnetT '
Zoo begon in Amerika de Vrouwenbeweging, .
die langzaam voortwerkt en nog haar laatste ,
woord niet heeft gesproken, neen, veeleer nog
in hare eerste kindsheid is, want wat beteekenen
30 of 40 jaren in de geschiedenis der beschaving
en by de langzame voorbereiding, die wjj b|]alle
groote revoluties waarnemen?
Het genoemde werk, waarvan de Librairie' G.
Fischbacher roe de soine 33 t« Parijs agent l»
voor Europa, vermeldt verder den gang der be
weging in elk der vers-Mlende staten van da
Republiek Amerika, door om afwisselend gedenk
schriften van de hoofdpersonen te geven, corres
pondenties, levensbeichrij vingen en beschouwingen
van mannen van beteekenis als. John Stnart MUI,
Theodore Parker, e, a. ? Daarvan later meer.
\ J. van Uildriki.
l'
r.
«T
f
S--.
-.i;?«ruo
-jOian vv
'SU-beid V;