Historisch Archief 1877-1940
,,.**>.
tl <
. v
MER, WEEKBLAD VOORNEDERI/AND.
No, 2C9
* irietrlei; hty kan geen oppertoMtcht Tin de
Engel-eban over *\)n leger dulden, «il d* pro
clamatie aiét vooruit afkondigen en welt een
lotyktydigeu aftocht Tan het engelaeba en
turkKhe heir, na afloop Tan den atrgd, voor.
KnMlaohe telegrammen melden, dat Dnfferin
In laat heeft een kategoritcb antwoord te vragen.
\ Ii mogelijk, maar net laat zic,lv,dei.keu».dai
ohn Buil op eea botsing met den Sultan op
iit oorfenblik niet gesteld u.
Rondom Alexandrie* viel weinig belangrijke
roor. Van weerzijden hadden eenige
verkeanmfen plaati en terwyl de nieuwe eogelache troe
pen d»«eiyka aankomen, mannen alf boomen,
echte filistijnen, waartegen het Teohten onbe*
Bonnen w«rk is, Tenterken de Egyptenaren
hun liniëu met alle mogelijke inspanning.
vVoUeley, Wood, Aliaon en de Hertog van
Conoaught *yn aanwezig en weldra zullen 30,000
aan voor den aanval en Teldtooht gereed ttaan.
Men aclujnt toch reeda het plan oe campagne
te hebben vastgesteld.
Aboukir zal gebombardeerd worden. Hiertoe
wordt bjina het geheele engelsche eskader
Tereischt. Ouder usaohen «al by operatiën tegett
?terkten buiten Alexandrie' een goede bezetting
voor deze stad noodig blyven, daar onder de
bevolking vele oproenge elementen zyn genes
teld, die, indien s|j de kan* schoon tien, bun
brandstichten op nieuw beginnen;
Inmiddels gaf de Khedive («n paar
proklamaties, eene welke den Engelschen recht geeft (de
vrijheid hadden zii reed» genomen) -de- orde ia
Egypto te hentellen en te bexetten, wat zy
noodig achten, en een ander tot verbod van
inToer Tan «teenkolen en oorlogsbehoeften langs
de kust Do Engelschen' an hun zhdo,
prokl.-uueerden hun volkomen vredelievende bedoelingen.
Arabi zou daarentegen volgen» b. richten nit
Eatro gemanifesteerd hebben, dat meu de
gehoortaimheid aan den Sultan behoorde op te zeggen
en er een nieuw Kbalifaat onder den (froot-She.iff
van Mekka gevestigd werd.
Een bericht dat waarschijnlijk verspreid wordt
om den Sultan tot handelen te bewegen.
De konferentie gaf nog eenig teeken van leven.
Gorti vulde zyn voorstel tot bewaking van het
Suez-kanaal dermate aan, dat de Mogendheden,
ook Frankiöfc'eeen bezwaar tegeir de aanneming
er verf kinnen TjehTjeft. '
In het engelsche parlement h eft Lawson, de
bekende tredesvoorstander, voorgettdd Arabi
nit te noodigen de wapens neer te leggen en
Egypte het recht te geven zün begrootin? vast
te stellen. BI) deze gelegenheid heeft Gladatone
op nieuw betuigd, dat het Engeland slechts te
doen is om krachtig en grootmoedig zich te
beloanen.
In Dublin werd een iersche tentoonstelling
geopend en by deze gelegenheid een standbeeld
voor O'Gonnell onthuld. 0e agrarische misdaden
verminderen nog maar weinig. Toch doet de
politie nu en dan een goede vangst.
Eenig opzien baart de 'veroordeelinff van den
Heer Gray, oud-mayor van Dublin. Sheriff en
eigenaar van het orgaan der Land'nngtie,
Freemats Journal, die de jury van dronkenschap
be?chuldigde. Het Lagerhuis beeft druk gerede
neerd over de straf dit parlementslid opgelegd,
doch bij afwezigheid van ieraohe leden kon men
niet komen tot de benoeming van een kommissie
van onderzoek. Op Gladstone's voorstel werd
besloten de zitting tot 24 Okt. te sluiten. - Cetawayo
heeft de belofte ontvangen, dat men hem op znn
troon herstellen cal. Wie echter van hem als
vorst niet gediend mochten zijn, zal de vrijheid
verblijven, zich onder een ander hoofd in
Zulnland te scharen. De oplossing van dit vraag
stuk blykt dus zeer eenvoudig te zijn, eenvoudi
ger waarschijnlijk dan de Transvalers haar
begeeren.
In Frankrijk zullen de Algemeene Baden aan
staanden Maandag hun vergaderingen ? openen.
Dan komt er weer een weinigje politiek te voor
schijn. Thans na de sluiting dor zitting onder
het ministerie Duclerc. wordt er bijna niet ge
polemiseerd. In Frankryks goedkeuring van
Corti's voorstel om eene europeesche in ter n
ationnale vacht over bet Suez-kanaal te stellen,
vinden «enige bladen aanleiding dit nieuwe mi
nisterie hard te vallen.
Een klein oproertje te Honceaux-lea-Mines
werd spoedig bedwongen.
Allerlei»
De Heer v> d. Hoeven, afgevaardigde ter
Tweede Kamer voor Breda, heeft indertijd verze
kerd, dat de menschheid zonder het zelve te be
speuren, ia een cirkeltje rondliep. BeV blykt nu,
in den Heer v, d. Hoeven dat de mensen
zich maar weinig meer bewust is van den weg
'dien hy aflegt, dan de menschheid zelve,
Genoemde lieer tosh had 10.000 gld. uitgeloofd
voor een door den Heer v. Nispen aan te wy'zen
liefdadige instelling, indien de Heer v. Ni apen
b*t bewijs kou leveren, dat de Heer v. d. Hoe
ven ooit gezegd of geschreven had: dat in het
behing der europeesche ondernemingen de Javaan
tot proletarier gemaakt moest worden." Thans
k gebleken dat de Heer v. d. Hoeven als hoofd
redacteur van het Bat. Bandeltllad werkelijk
tot tweemaal toe, zich in dien geest heeft uit
gelaten. Indien de Heer v. d. Hoeven hn
maar niet als beeld der menschheid ook in een
cirkeltje rondloopt... dan toch zon hy weldra
weer op het punt moeten komen, vanwaar hy 23
September 18e5 uitging en, al mag men dan by
, het gevaar van duizeligheid hem zij o gebrek aan
geheugen vergeven, zijn positie als kamerlid en1
indisch specialiteit" «ou onhoudbaar worden. Hy
bedenke het weL
De kommissie tot onderzoek der beschuldigin
gen tegen den 'Heer Van der Heyden iriffebracbt,
heeft den luitenant-gtneraal in het gelijkgesteld,
en dtu'in'zjjn eer hersteld. De mlnuter ontvangt
een berisping over eenctidige inlichtingen aan de
Kamer verstrekt; en de Kommissie verklaart niets
gevonden te hebben, dat recht geeft, hétzfc' tot
eene beschuldiging van wreedheid tegen het
Atjehsche legerfaertunr, heti(j tot het.
merdettking brengen van adressant* eer en goeden naam.
Het. verstrekken Van inlichtingen schijnt de
?wakke zjjdo van den Heer Vanuoluteintoatyni
>e dagbladen bevatten:
D«t HaHdiliblad: Een kijkje In onze O.-L Bezittingen,
??ArcTUMntu b*tteff«nd« de ZMnmp,
yitmtt SoUtrdamicIn Courant! Autonomie der
Oenwraten. Fapterenonderzoek L H..
Stt Vaitrland; Een noodiakeujke horelening, IL "
Amttiriamtekt Courant: VerMnigtng tot bevordering
der Fabrleks- en Handw«rk»n\jv«rb»id in Nederland,
E«n openingsrede (der vargadaring dezer Vera»niging).
OOM Staatkundig* to**Und. Godsdienstige vorming
op a*na«lionw«H)U«n grondilag. B*n redmiddel (vooi
Dt T#l; Het ParUdpatte-sUlsel. D* proef op de
?otn. (D* gnflsche Ubel in h*t Nieuws van den Dag
na varoordteliBgen «n fnllllitfitirntTn',
GBMJBBIVT^X A MRtf.
CORRESPONDENT[ËK\ARTEN.
Een Amtterdammfr heelt ia het Handel
blad, naar aanleiding van de memorie van
toelichting tot de" voordracht, om aan de A.
0. M. de vryheid téverleenen wacluliuisjes
te plaatsen, ten dientte der reiiigers op
korrespondeerende traralynen het volgende
geschreven.
CORR28POSDBOTIEXAARTEN.
Tanwrdtfllt man t«r»ohk dra borger, di» bQ i(jne
billijk» of onbillüko-ölakten v«r 'tgaan vu
overbeidaweg* gtst&Udt de taeataoden onjuiat voorstelt, nog
stukar U dl» ovuhtid «elv» te v«roord*«l«n, indien ifl
licb van datzelfde af k«nring«waardig middel bedient
om bare plannen ingang te doen vinden.
De voordracht om aan d» OmnibaatutaUchappU vry
heid te geven eindelijk d* inderdaad onmiabar»
wachthuiajea t* doen bouwen, wordt ingeleid met dei*
woorden: ,
.Tijdan» de behandeling dor tramconcetal» ia In den
boezem uwer vergadering met nadruk aangedrongen op
h*t Invoeren van oflrrapondenUekaartcn. Aan cti'tu tetiuek,
door ons aan de MaaUebappjj overgebraobt wolk een
medewerking l it door haar gieolff gtgertn!"
Tegen luik een onware voóntelling, tegen mik een
overdrijving der feiten kom ik, en komen velen roet mjj
op. Ia 't waarheid, dat bot comapoadentieatolael dooi
de Amaterdamache Omnibuamaataehappy toegepaat wordt,
nu een paar ritten het voordeel daarvan genieten, maar
alle anJeren er van nitgetlotea bljjvea? Van het
eorrespondontiestelrol ia nauwelijks af tu ««heiden ceu
vrachttarief, naar gelang der afataaden. En Rrooter
ongeiykheiJ dan tusachen den rit van net Centraalatation naar
den Dam en omgekeerd «a dien van daar oaar de
Sarpbatiatraat, Plantage of YondeUpark, ia wel nauneiyka
denkbaar. De P. C. Hooftatraat geniet terecht oen
cor.?dpondentio-voordeel op een paar ritton, zaaar de kleine
aliUnd uaar den Dam moet door de Spoorwegrelzlgora
nog steeds all een roü* rit betaald worden. Ea dan
met zulk een ongelooflyk hoogen prjjs.
Ik zon niet over dat g«haelt> tarief gesproken hebbon
indien B. en W. niet op deze wijze hadden getrtoht
ingang te venohaffen aan een bewering, die onjuiat ia.
Zij hebben het recht niet te proulameoren: do
Oranibuamaataohappüheeft gevolg gegeven aaa «Ion -wtnsch
van den. llaad tot Iqvoedag tan bat
correapeadenlie'? '
Beter Sta iemaad wcfWjoitt B. en W., d»t door de
beperkte vtjze ir»arop een begin van uitvoering aan do
vervulling van di«n jrenacb gegeven Ie, niet voldun il
Ma den billijken eiach v»o'lta»d en burgery. Zulk eon
verklaring heeft den echyo, all meenden B. en W., dat
nu op dat pont niota meer van do Omnibuimaatachappy
te vorderen zon zim l
B. en W. hebben hier ook onvoorzichtig gehandeld,
Niemand, hier noch elden, zal ontkennen, dat de
Amaterdamsche Omntlmsmaatachappfy goede paarden en wagena
on een niet genoeg te roemen personeel ten dienite
van het publiek stelt. De lof ie algemeen en volkomen
verdiend. De Maatsohaapy' heeft grooto sympathie ge
wonnen by de gehenle bevolking dezer stad. Vandaar
dan ook, dat de Amaterdamache burgory1 niet lulde mort
over de tallooze ontsieringen welke de atad voor haar
ondergaat als daar lijn: de houten vonder b(j de
Faleiestraat, de 'wallen van het Rokin, een brug by de
VyzelttrMt, die breedor ia dan do straten voor en ach
ter en wier bouw ea' grooto lantaarns vooral, een treurig
contrast leveren met de geheele omgeving en een ver
laging van de Hoogs Sluis, om nog niet een» te spre
ken vaa den last in het verkeer op den D*m en mooigo
straat ondervonden. Men Ziet dat alles mot leede oogoii
aan, maar £w{jgt omdat de. noodzakelijkheid daarvan
voor den dienst der wagen» betoogd wordt.
Kaar nu ga vooral van B, en 'W. de onjuiste bewering
niet nit, ala zou de Maatschappij, waarvoor de burgerij
van Amsterdam de schoonheid baret stad pp zoovele
punten reeds nn opoffert ea nog meer dergelijke ontbe
ringen en ongerieven wacht, ook harerzijds aan de
Ingezotenen tegemoet zija gekomen Ja de vervulling vaa een
zoo volkomen billijken en nog a 11 \j d ouvoldanen
weosch, ala het correspondentie-stelsel moet heeten.
Overdrijving is altijd af te keuren, en ze schaadt hem,
ten wiens behoeve ze ter hand genomen wordt. Geef
aan de Omnibuamaatschippjj wachtkamers, zoodat dan
ook hét onwaardig dringen ?»*? de wagens door
nommerafgifte vermeden wordt, maar stel dan tegenover dien
nieuwen eiach van ontaiering onzer toch niet ruime plei
nen en «traten eer de rerplIchtioK tot invoering van het
correspondentiegtelsel [op alle lijnen, dan de onware
hewenug. aan dien door om oceryebrachttii eisch, heeft
de Miatschajjpüvoldaan".
Deze regelen, die wij tot ons genoegen
in Jut Handelsblad lazen, geven geheel onze
meening weder. Het is ons volkomen on
verklaarbaar hoe het Dag. Bestuur van de
vervulling van wenschen kan gewagen
als men blijkbaar zich volstrekt niet
aan die wenschen stoort en van het g
vraagde slechts .'zooveel geelt, als noodig ia
om den tchijn van billijkheid te redden, en
een fraze t& wettigen.
Trouwens TJ& is genoeg bekend: olficieele
stijl is dikwij&'de minst juiste stijl.
Maar wij gunnen het gemeentebestuur
gaarne deze irazen, als nu eindelijk, de ge
legenheid eens goed wordt aangegrepen en
men voor de burgerij, die jegens de A. O. M.
zooveel inschikkelijkheid betoont, verwerft
waarop zij recht heelt: het sektiestelsel en
korrespondentiekaartjes.
Aan een dergelljken tastbaren onwil van de
A. 0. M. behoort een eind ie komen. Of
schoon elders, tot zelfs in kleine sleden,
het seklie*8tels6l ,en de
korrespondentiekaartjes beslaan^peeint men hier nog proeven,
als moest de s^L . M. onderzoeken of het
wel in het belang der burgers is hun
zoo herhaaldelijk uitgedrukte wenschen loc
te staan. De voordracht is voor de raads
leden een uitmuntende aanleiding om B. en
W. oplewekken nog iets meer te doen dan
»wenschen ovcrtebrengen" aan een
Maatschappy, die zich dool houdt.
EEN VREEMDELING LN JERUSALEM.
Een inzender in hét Nieuws van den Dag
geeft dei Raad in overweging terug ie ko
men op -het besluit om den Tf. Z. Voorburg
wal te dempen. Het zou z. i. voldoende
zijöalleen.-het Spui. te dempen; dit kon zeer
goed een breedêstraat worden, zonder dat de
«j Z..Voorburgwal werd dichlgeworpen.
'Deee Wzender is blijkbaar geen Amster
dammer. Niat alleen dat liefde vóór
grachtwater en fraaie stadsgezichten maar zeer
zelden een. geboren-inwoner van de hoofd
stad tot schrijven bewegen, maar uit zijn
opmerking blijkt, dat hij ten eenenmale on
bekend is. met het hoofdmotief dat voor
het dempen van den N.Z. Voorburgwal heeft
gegolden. "'
De groote Beweegreden van B. en W. is
geweest te gfemoet te komen aan de behoeften
van het verkeer. Ware de schrijver een Am
sterdammer dn'zou hij weten, dat van het
CentraaUtation naar den Dam en het Spui
zich in de laatste jaren een personen- en
rijtuigen-verkeer heeft ontwikkeld, waar
voor men met moeite behoorlyk ruimte kan
-vinden. Wie tegenwoordig, midden op den
dag langs Dararak, Nieuwenrtijk. Spuistra|t en
N. Z. Voorburgwal wandelt ontvangt' den in
druk van langs een parljsch«*oulevard d door
Ctieapside te gaan. Hel h( daar meermalen
zeer gevaarlyk. Er tijn voorbeelden van dat
de Spuistraat reeds te nauw is gebleken en
dat de Nieuwendijk die, dank zij de
even«'Higloopende grachten, slechts van n kant
D* iMMto aoliada itgwNiteadtlMra hebban de
Ja
. V~-Q.WUVMW £.MW.«»WU, MV^IIW -Ml* VWM ?»«?«?
bereden behoeft te worden, krioelde
vanrljtygen. Buitenlanders die Amsterdam be
zoeken, moeten herhaaldel\)k hun verbazing
hebben uitgedrukt over het 'voortduren van
zulk een onmogelijker* toestand, torwljl toch
links en rechts water ligt, dat gedempt kan
worden. Iemand die over het dempen van
den N. Z. Voorburgwal wifspreken
ofschrjjveo, raden wij aan, vóór hij do pen op del
papier zet, lich eens een uur of wat in «lian
maalstroom te begeven. Wtj zyn er zeker
van, hij komt bekeerd terug
De hooglaemar-direkteur van den Hortus
Botanicus heeft de verbouwing van de
wachtkamer aangevraagd.. B. eu W. willen
f 4500 hiervoor beschikbaar te stellen.
Deze wachtkamer schijnt b\) de verbouwing
van het gebouw van den Hortus vergeten
te zijn. Die verbouwing is pau al'geloopon.
UIT ELRE'S HOOFDSTAD.
Waterloid;ng. Tramwaytentoonstelling.
Toen ik aan het slot van myn vorig schryven,
waarin ik een beknopt overzicht Kat van de
geecbifdeni* onzer waterleiding in spe, de hoop
uitdrukte, dat epoedig eeue beslissing zou. vol
gen, dacht ik niet, dat de ruppurteurs van
do verschillende raadscommissie!! zoo snel
met hunnen arbeid gereed zouden zyn ah nu
blykt, dat het geval is geweest. Dat de aange
boden plannen nut oppervlakkig door 13. eu W.
zijn onderzocht kan aan den deskundige hinken,
als hy d« verslagen na leest vau het verhandelde
ia de vergaderingen van Burgemeester en Wet
houders eu do Oom missie vau UijstanJ. In deza
vergaderingen weiden, de concessie vragers met
hunne inxenieur* ala -adjudanten aan eeu
kruisvuur van vragen onderworpen, die allen op huune
ontworpen betrekking baaden en door de
oomniissiu vau By'^tand waren opgesteld, zoowel om
ophelderingen te ontvangen als om te vernemen
ot wijzigingen op eenige .puute.n, aangenomen
dat zij verlangd werden, al1 of niet tegenkanting
zouden ontmoeten. Zuoals uit het verslag van
deze Commissie blykt, kende zy den voorrang
toe aan hot ontwerp van het Duitsche
Waaserwerkgeseljchaft. Met een enkel woord stipte ik
dit aan in mijn vorige correspondentie, ofschoon
toen dit verslag nog niet officieel was' en voegde
er de hoop aan toe, dat de voorstanders van
dit onderwerp de minderheid in deu
gemeenterand zouden vormen. Die hoop is niet teleur
gesteld. Het algemeen verslag van het verhan
delde in de aideelingen van den Raad, opge
steld door de rapportears Th. W. van der Slctf
een, H. J. Coraes en J. C. Maris van
Sandelinghen Ambacht is onder dagteekeniug van 22
Juli verschenen en daarin zyn du verschillende
voor- en nadeelen van de drie Onderzochte plan
nen uiteengezet.
Wie heeft gelezen over de geschiedenis en
het wezen der drie plannen, zal er niet veel nieuws
in vinden. Schreven wij, dat ons het plan van
de heeren van den Broek en van Bameveld Kooy
het meeste toelachte en. de voorkeur verdiende
hovende andere ontwerpen mits daaraan werden
toegevoegd enkele voorwaarden, hét eind-resultaat
van bet onderzoek in déafUeelingen van den
Raad is geen ander; de slot-alinea luidt n.l. dat
vele voorstanders van particuliere exploitatie het
wenscheiyk noemden, dat .met de bovengenoemde
heeren in nadere onderhandeling worde getreden
over de voorwaarden waaronder de vergunning
definitief zal worden verleend. Het meerendeel
vau hen, die voor gemeentelijke exploitatie ge
stemd waren, sloot zich hiarby aan, voor Het
geval, dat mocht worden afgezien de onderneming
m eigen beheer te nemen.
Opgeschrikt door deze alinea hebben de heeren
Meteierkamp a.i. nogmaals eene poging gedaan
de concessie te bemachtigen, en enkele verande
ringen in hun project aangebracht en deze op
nieuw ran den Raad ingediend. Een ieder zal
echter wel overtuigd zy'n dat, waar een zoo lang
durig en nauwkeurig onderzoek heeft plaat* gehad
en zooveel is gewikt en gewogen eene enkele
wijziging niet m staat kan zyn, de weegschaal
naar de andere zijde te doen overhellen.
En zoo is dan het vraagstuk der waterleiding
eene nieuwe phase ingetreden en een stap verder
tot yne opl.os«njr genaderd.
Ome ArnheniBche Tnynweg-maatgchappij heeft
zich op de tentoonstelling door de
Nederlaudsche yereeniging voor lokaal spoor eu tramwe
gen uitgeschreven niet onbetuigd gelaten en veel
tentoongesteld, waarvan wij niet. wisten dat het
haar eigendom was. Zoo had zg by v. eeu
sneeuwploeg geëxposeerd, die wjj nog nimmer zagen
gebruiken om den weg van sneeuw te zuiveieu.
2y was dan ook nog zóó netjes, dat wy haait
gelooven dat zij pas kort geleden is aangeschaft.
Mi*schien zullen wy na in den volgenden winter
geeno voortdurende onderbrekingen hebben in
hare dienstregeling, zooals in het vorige jaar.
't Duurde toen somtijds drie dagen voor de Di
rectie e.r toe overging1 de Ceintuurlyn van sneeuw
te ontdoen. In eene andere gemeente, by u stel
lig, zou men eene dergelijke ontduiking van hare
concessie-voorwaarden niet ongestraft hebben
gelaten of de publieke opinie zou zich doormid
del van de dagbladen wel geuit hebben.
Maar met onze Tramwec-maatschappy is alles
pour Ie mieux dan» Ie meiileur des mondes.
Gegronde grieven tegen direktie of dienstre
geling leest oen in onze Arnheraéche Ct niet;
zij worden waarichy'nlyk by dit blad nooit in
gediend. . ?
Verlangt de Directie veranderingen in de dienst
regeling of princjjpieflto wjjziginxeip vaa 4e Oor
spronkelijke concessie-voorwaarden, de burge
meester doet steeds z\jn best om die veranderin
gen en wijzigingen bij dep. gemeenteraad ip het
meest gunstige .dtgftfnt tsvstejren. '.Sons iet,*
eene kleine parlementaire onjuistheid", daar by
van dienst z^n! Toen in het voorjaar de Directie
aan onzen gemeenteraad verzocht de dienstrege
ling zoo te wy'iigen, dat de ceintuurlg'n, die eerit
eene geheel zelfstandige baan was, in do ly'n
Arnhem?Velp werd opgenomen, werd den ge
meenteraadsleden met een grooten omhaal van
woorden uit dénieuwe dienstregeling aangetoond,
dat toch op de ceintuurbaan volgens de
oorspronkely'ka voorwaarden, van concessie van 7'fc minuut
tot 7Va minuut zou worden gereden. Het hoofd
der gemeente voegde er by, dat hj van den
Directeur-Commii;aris de noodhje inlichtingen had
verkregen, ea naar zjne overtuiging het bezwaar
van enkele raadsleden, die meenden, dat de
oor«pronkeiyke voorwaarden daardoor veranderd
werden, ongegrond was. En wat ia verkregen
door de nieuwe dienitregeling? Dat den Directie
nn eena op de oeintnurlün die minder rente
afwerpt dan de ly'n Arnhem?Velp trami laat
loopen om het kwartier en dan eens om de 7V>
minuut, al naarmate haar bon plai»ir. Zoo was
de toestand in het begin en midden der maand
Juli, toen heden b(jv, oen geheelen dag den 7i/i
minunt-dienst, maar gisteren den kwarusr-dienst
door de Directie was bevolen, zonder dat het
publiek daarvan op de e«ne of andtra manier
werd verwittigd.
Niettegenstaande (raUwohtai ten gavolga van)
den btfchrrmendea invloed, welke van hooger
huud uitgaat is de dieustregoling v»n
onteTramwegmaatichappüverr» vut uiUtek«ud «n tBat z<j
wat regelmatigheid betreft veel te wenachen over
en mogen de Cummu»aris»en gerust e*nle»je gaan
cemen in uwe lUd. Een voorbeeld. Up het
Roorinondsplein, juist voor de tent van Carr
wordeu de paarden gewisseld en het Wn span
vervangen door een twee*pau, dat deu tocht naar
boven, tegen de hoogte naar-d* B«iteA>Societeit
op, aal ondernemen. Uiagekeqrd «la de tram van
boven afkomt wisselt hij terzelfder plaatse.
Zelden heb ik gezien, dat de p«*rd«n die net
nsjtaa zouden vervaugeu klaarstonden. Omdat
kort b\j deze wisselplaats de re«f»e en de «tallen
der ma»t*chappy zyn gaat de stalknecht
gewoonly'k met de paarden of het paard naar den stal
en komt lui eu vadiig annsloffende, als 'de tram
reeds op de plaats ia aangekomen eerst uit de
stiilleu te voorachijn, zoodat er gewoonlijk 3-y
miuuten voorbijgaan alvorens de «pannen verwis
seld zyn. Voorzeker aangenaam als men langs
de ceiutnurUjn het statica wil bereiken en met
een bepaalden trein wil vertrekken. Ja, ik heb
het meer dan eens bijgewoond, dat de conducteur
het wachteti moide zelf naar de remise moest
guan om de paarden op te halen! Prachtige dienst
regeling, uitmuutende controle, onvermoeide
Dirt-ciie! Zou het zooveel onkoston veroorzaken om
eon hputeu loodsje op rollen te doen maken eu danr
de wisselpiiardeu in te plaatsen gedurende den tyd
dat zj wadilen moeten. Ph» houten
verpLtntabare s>al voor 2 paarden kan's avondtin de remise
worden geborgen eu zal over dag koetsier en paar
den beveiligen tegen zonneachyn en wind- of
re^envlaseu. Dat geld zal naar mijne meentng aeer nuttig
rijn besteed eu de toestemming van net Gemeen
tebestuur zal ongetwijfeld gemakkelijk verkregen
worden, vooral omdat een dergelyke
verplnatib.tre stal niöinand hindert, en zelfs Carréthans
geen beletsel zou zyn. die op het Roermondsplein
voor tyd eu wyle zijn circus heeft opgeslagen.
Ik wil deze gelegenheid niet laten voorliy^aan
zonder met een paar woorden melding temaken
van eene handeling van ouzen terecht ook in het
buitenland met eere bekenden' kunstenaar, waar
mede hy getoond hoeft, dat hy als ridder bet
noltesso oMiye in zqn devies voert. Op den
jaarda? onzer Koningin zouden de manschappen en
onderofficieren van het garnizoen alhier met ver
lof van de korpakommandanten der infanterie en
van de Rijdende artillerie het circus bezoeken en
was nan de administrateurs van het Cantinefonds
opgedragen zich met den heer Carréte verstaan
over de toegnngspryzen, ilewy'l deze uit dat londs
zouden worden betaald. Toen echter Carrémet
de toedracht der zaak bekend werd gemaakt
stelde hy op dien dag e:i den volgenden den
toegang tot *yn circus voor alle nvlitairen bene-1
don den rnng van officier vry, opdat voor onze
landsverdedigers dien dag zou zy'n een
heugelyken feestdag, en bun gemeenschappelijk kapi
taal, het Cantinefonds, bleef onaangeroerd.
ONZE VROUWEN.
Het Nederlandsch Tooneél.
Als in een ordentalyk verslag van
eentooneelyertooning een relacis van het ttuk onontheeriyk
ia, dan waren deze regelen beter ongeschreven
gebleven, want van de verwikkeling weet ik niets
meer te verhalen. Vruchteloos poog ik er mij
ieti van te binnen te brengen, schoon het nog
alecht«.-een (aar «imiUeu. geled«g is, dat ik de
voorstelling by woonde, en hennner mu enkel, dat
ik reeds den volgenden dag dit te-vergeeft heb
getracht.
Slechts sommige tooueelen of gedeelten van
tooneelen staan mij nog voor den geest. Zoo
zyn er eenige die het stuk zouden doen schikken
tot de soort van kluchten die ik, gely'k het Sa
tanskind (die Tochter Belials), als de samenge
stelde klucht wenscht aan te duideo, Waart-an
de schrijver de lachwekkende kracht ten deele
zoekt in de botsing tutschen de ernstige ver
wachtingen, die hij by de toeschouwen weet op
te wekken en de komieke werkelijkheid der be
handeling. Van mevrouw Dorn b.v. zou het
niemand verwonderen, wanneer wy langzamerhand
haar beeld zagen voltooien als dat eener brave
schoonmoeder on liefhebbende echtgenooto en
zóó als een onzer vrouwen" eon eigenaardige
plaats innemen. Evenzeer zou de Heer Grosser,
de blijspeldichter, aan verscheidéner verwachting
voldoen, als hij de man ging blijken, die op het
tooneel zijne gering-schatting van de vrouwen
aan den dag lieefr. gelegd, maar onder den in
vloed der genoemde dame en dien harer lieve
dochter, zijne wanbegrippen verloor.
Reeds na het eerste of tweede badry'f echter
(ik heb reeds gezegd dat ik van de intrige niets
meer weet) ziet men deze beide personen, in ge
zelschap van de anderen, opstijgen in de lucht
ballon van hot schreeuwend-koddige en zich
verliezen in de nevelen der kluchtige fantasie,
waarin slechts vage omtrekken zyn te onder
scheiden.
Met de werkelijkheid heeft deze soort van stuk
ken niets te maken.
Deze eigenaardigheid onderscheidt het Duitsche
van het latere Frausche kluchtspel. De komieke
handeling, van alle kluchten steeds de hoofdzaak,
schikt zich hy de Franschen veelal om een karak
ter uit de werkelijkheid .van den-dag gegrepen;
of ia betrokken by de bespotting van een
menschelyke zwakheid; of helpt de dwaasheid in
eenige maatschtppely'ke verhouding in het licht
stellen.
De Dnitschers verbannen nit hunne
klnchtspelen de realiteit geheel «n al. Somtüds sluipt zy
echter door het sleutelgat weer binnen, maar
hoogstens in den vorm eener onschuldige toespe
ling op plaatselijke toestanden of omstandigheden
gelHfc het komieke drama, in het tjydperk «yner
kindsheid zich pleegt te veroorloven; waarvan
de gezicht-einder in de ppliti*k,door de
politieverordening, ia de 'mstetachappq 'door de
kleederdracbt, in de menschheid dow den stad-genoot is
bepaald. Deze eojg» «r«»eii he«ft bet TJuitsche
blyspel aleofata' b( hooge uÜBonderid^ overschre
den t en /tot het. tooneel cyn diégevallen niet
doorgedrongen. De wereld der DuiUche
tooneelschi'jjvers i» een wereld di«-tlecbts het uiterlyk
met de wezenlyke gemeen heeft.
De porsonen hebben naBtfi die op de onze
gelyken; en beroepen die wjj kennen; en dragen
kleederen naar onze mode. Maar de overeen
komst mot de werkelijkheid houdt hierby op. Zy
denken, handelen en zeggen geheel anders dan
zouden doen als wy m hunne plaats waren.
Daardoor geraken zij in omstandigheden, dieaac.
Onze ervaring in aüe ^deele vreemd zy'n, «n die
onze verbazing'maar nMtloman lachluat zouden
prikkelen, wanneer zy niet het uiterlijk vertoon
den van werkelijke menacben. Thans overwint
het kontrast tusichen den aclujn der realiteit eu
het wezen der koddibe verbeelding van den
schrijver da traagheid der lachspieren.
Het schouwspel van personen, die, gelijk in
Ontt Vrouwen, rentenier*, kooplieden, architec
ten, auteurs enkellners heeten, in verwikkelingen
betrokken te zienzooabi alleen de geoefende fantasia
van den klucht-schrijver kan samen-weven, werkt
onweerstaanbaar lachwekkend.
Het U duidelyk dat nit dit verschil tnssehen het
Franacho an het Duitsche komieke drama, de
voorrang blQkt van het aertto. Het blijspel dat in
dan vrucht baren bodem dw realiteit geen voort'el
heeft geschoten, kan niet tot vollen bloei kotceu.
Want bat ia aooala Béttner ongeveer zegt : m
den schouwburg om lummejs te lachen is w»inig
stichtelyka. Eerat ala de liedao van sioatkuude
en gezug, grootacha domhei*" «">" volken,
g»wiobtige zedeiyka of maatsKhui' ',???? levensvra
gen, aooala de a«nvoudig<te t'i ,ut?... o
bly'apelJiohter» tot onderwerp kiezen, in do coniedie worden
betrokken, kan ty' meer aanbieden dan oen ver
maak dat 100 apoedig vergeten ala genoten n.
D« vertooDing van Qntt Vroutcen wan in alla
opzichten voortvaffaUjk.
F. v. <L O.
,DE GRAAF DE~SAINT-GERMAIN."
Voorstelling ly Ut Groot d' Comy.
Het is mogelyk dat men tot de lieden moet
behporen, die la passion de* chosei du Théatre",
gely'k Fouqnier het noemt, hebben, om te geuiulan
by een voorstelling van bovengeuoemden' draak".
Het isookmogblyk dat men d«*J'toe slechts lemant
behoeft tézyn, wien in een tooueelspel
pryzrnswaarde onderdeelen bevredigen, waar hot. geheel
faalt aan harmonie. In elk geval ia de speler te
roemen, die zijn krachten gebrlükt om zooveel
mogelyk tot de toonbaarheid vau het stuk mee
te werken.
Wat is de Kunst toch een zonderling i»ts l De
zelfde voorvallen, de zelfdn toestanden aldus inge
leid, aldus aaAmgevat, roeren u tot weenens toe
of doen een luiden lach uit uweu gorgel styi^en;
dezelfde, op een andere wijze behaudeld, lateu a
volkomen koud. Dit laatste ban men verklaren
van het drama der Heeren Delacour (Do L;t Cour)
en Thibpust, waarmee de Heer de (iroot zyn pu
bliek bezighoudt; ten minste wanneer men, en dat
geheel ten onrechte, de hamerende er. noodwe
rachtige byvalibetuigingen buiten rekening laat,
die, wanneer de -misdaad bestraft eu de recht
vaardigheid bekroond wurdt, de vlo aren der
gaanderyen doen sidderen van voldaan verlangen.
Is het de wind van den tijdgeest, die onzfl her
senen en harten doorwaait, en een realistïesch
gestemd gemoed onontvankelijk doet zy'n voor da
invloeden van een aan de poppenkast herinnerend
schouwspel? Zijn wij nog niet oudheidkundig ge
noeg gevormd, om ona voor den avond der voor
stelling een gemoed van 1840 te fabriceeren, op
dat dit tooneelspel ons geve waaraan wy be
hoefte hebben? Hoe 't zij, de anatoom is nog
niet gevonden, die uitspraak doet, omtrent, de
wetten en regelen, Wier opvolging en betrachting
onvermy'delyk het raken en roeren van een
sceptiek meuscbenhart, uit 't laatste vierde der' 19de
eeuw, ten gevolge hebben. De machinist, dien wjj
by de Heeren Delacour en Thibon&t aan 't werk
zien, de koekebakker, die hier met het
mondvocht de taanjens toebereidt bestemd om als
klokspys door de menigte gebuttigd te wordeu,
kan ons niet bekoren. Al die huismiddeltjens,
sleuteltjens, briefjens bizqndero gevnlletjeus van
uitent toeyalligen aard, het excessief gebruik
dezer zoakjeus, waarvan het leven afwezig ia,
komt ons hoogst verdacht voor met betrekking
tot het talent des auteurs en wij gaan er hoe
genaamd niet in mee.
Van Sbakespeare is men ook geen dupe, dat ia
waar; in hem is 't ook de schittering der details,
die wy appresieeren, maar die schittering moet
dan ook bestaan. En de mate waarin zij Destaat
by de Heeren Delacour en Thiboust, is een duize
lingwekkend mindere, dan die waarin zy bestaat
by Shakespeare. liet dunkt my dan ook der
plaats noch der moeite waardig, bij den inhoud
van 't stuk stil te ttaan en op de inkoDsequ^ntie
der in een-zetting te wy'zen. Over do schouw
spelen mag ik echter een paar indrukken
meedeelen, daar hun spel over 't algemeen beter was.
naarmate hét stuk slechter.
De Heer Potharst vervulde de rol des Graven
De Saint-Germain. Hn had zich een bruin gelaat
en zwarten haardosch gemaakt, -n... blanke
handen. Het verhaal (?vaB/'tfeebfp en de matrozen^
op de soiree by deMarkiezin. heelt hy goed voor
gedragen. Zon stil spel by de fauteuil der inga";
slapen Jeanne mag geprezen worden. De Hner
Tartoud, als Marcel Blummer, was ook veel beter
dan in Serge Paitine of iu Onze vrouwen, b.v.
Ik meen toch . van dezen Heer en van den
eerstgenoemde opgemerkt te hebben, dat zy in
stukken vau de oudo school beter voldoen dan
in moderne salonspelen. Zoo de Heer Putbarst
hier, die niets beduidde in La Princesse de Bagdad,
De Heer Kiehl, Papilion, kun als grappenmaker
weer goed uitkomen. De Heer laaser, Petri, was
als gewoonlijk, goed in de voorgewende dronken
schap, goed gegrimeerd.
Mevr. Frenkel-Uouwnoeester fungeerde voor de
Markiezin Appiani. Haar talent is te benydcn,
dat van een prulrol als deza maakt, wat. wy
aanschouwd hebben. Haar «pel op het avond
feest, (een soiree, voor 't overige, met pracht, ge
monteerd, maar waar de figuranten een treurig
,figuur" maakten), valt zeer te roemen: haar mon
daine lach, do. wijze waarop zy b.v.-eens een
ja!" uitsprak, gaf een waereLlichen klemtoon
te h o oren. volmaakt in het kader der rol.
Mevr. Frenkel-Uouwmeester houdt er een garde
robe op na, een schouwspcelster als zij wam-dig.
In den laatsten akte was meer hevigheid nood
zakelijk geweest, ja, iu-der-dcail, misschien iiog
meer, maar voor zoo een draak" mankt men
zich wel eens niet te moe, doch ten onrechte.
Haar krankzinnig lachen i* gestangd, ook de val.
Of er te onderscheiden, valt, tusüchen een boeren
meisje als Magdalena, die in haar krankzinnigheid
o.ver heur kind treurt en eilt, en een» Markirzin
in liet zelfde geval als Appiani? Mevr. Kreukel
heeft niet voor veel verschil tusacheu deze twee
exprassiën gezorgd. Wat was 't dan ook vooreen
tooneel in Hat laatste bedrijf! Eeu opvolging van
de verwardste, hevigste en uiteenloopeiutnie ge
moedsbewegingen, in enkele minuten. K iet goed
daar, iets vau te maken l
Neemt eens naast elkaar Mevr.
Frenkel-Bouwmeester als Léa in JDaniül Racliat, als Lionette
in La Princesse de Bagdad, ali hoe hnot die
mevr. ook weer? in ns*r* Manen, als Jeanne
in Serge Panine, als Had
Sessac, als la wtarjww
de Saint-Germain en voi
veelzijdigheid van dit tal
Mej. Kiehl, als Jeanne
van een-Jijzig, zoet-appip ?
blind meinjen voorrgebrr
:De zaal waa aoedinge
van' verleden Zaterdag.
toeschouwen nv t verbeterde smaak en hooger
ziel><stemming de schouwbnrgloge heoft verlaten, valt
in twijfel te trekken.
A., 14 Aug. '82. v. DoysseL
UIT DE ROTTERDAMSCHE
TOONEELWERELD.
B\j da nagenoeg volslagen onmogelijkheid om
y de tegenwoordige weersgesteldheioTmet juistheid
te bopaloQ of we m den zomer of in deu winter,
in de leute of in den herfst verkeereu, is het
gelukkig dat zaken en toestanden, aan de ver
schillende seizoenen eigen, met onverstoorbare
regelmaat op den juüten tyd terugkeeren. Ea
KOO herinnert ons de aanstaande opening van de
winter-campagne in de tooneel wereld, dat het
zomerseizoon op het eind'loopt en de winter
nadert. In het zomer-theather worden weldr.i de
voorstellingen gestaakt, die in den grooten schouw
burg worden weldra hervat door het Nederl.
Tooneel. Ook het Rotterdamsch Tooneelgezelsclnp
van Van Zuylen hervat zyn voorstellingen in deu
Nieuwen Schouwburg. En als dan de kermis voorby
is zitten we dadelijk midden ia den winter, zooals
men te Rotterdam zegt, want voor ieder recht
geaard Rotterdammer i'sdeRotterdamnche kermis ,
de eigenlyko overgang vaa zomer tot winter. Dat
fo. 269
J>1S AM S T EU D JL M M TB,
A D TOOB W E D B B^L A-W l»
?u
in
het m'tuwe sei«o«n do strijd, de ooaoorrantlo
d« toooMlwnvld sch*rpw xal atfsi 4attJ*rt
iff jaitr mag men veilig aannemen al* TMakt
op de aanaMnl^ke -rwntwUng die van Zuyba't
gezelschap Iweft ondernan, op da meerden
oaEsrvindin* waarmee de vwwugingM Ned.
Totncel lom krilt kat) tr*d«n; & veneniging M!
bovendien, na geliquideerd U hebban, all nieuw*
veiwnigiox met het dubbele vaa bet tageawoor*
^kapiual d«n str^d aanvaarden.
ot net opdotn van ondervinding en het vormen
«Rn iets wat enigermate op een repertoire geUjkt
is deze loraer-carapagnu der vereenigmg nuttig
geweest; of za finantieel voordeehg was it niet
aau te nemen, hoewel dat van het standpunt der
V-reeniging liet Ned, Tooneel eigtnhjk maar
filjzaajii».
J)e concurrentie Eftl ichwp z^u niet alleen
binflen, maar ook bnittn Rotterdam. Te Leiden
by v. w«ar de Vereeniging het Ned. Tooneel tot nog
lo« de ttbonnementi-voorstellinffen «of,, vrorden
dio iu h«t aenitaand seizoen door van Znylen
gegeven: te Dordrecht worden de
abonnemontavoorstellingen tunchen de beide mzelachappen
verdeeld; tu 'sHage worden
deUollandschevoor?tellinsen ia het Gebouw voor Kunsten en Weten
schappen voortaan door Van Zuylen gegeven
dat alles is goed; zoodanige concurrentie jokt
op dezelfde terreinen wekt tot vermeerderde
krnchtsinspanm'Dg; zoodanige concurrentie is ten
miuste «enigermate een waarborg, dat, trots de
onnaiuurlyke protectionittische middelen, welke
men op een gedeelte van het nationaal toooeel
toepast, de gezonde kern die er antogonieggelü*
in aanwezig is, niet geheel en al zal worden
verstikt.
Te Utrecht schijnt minder kam te zy'n op zoo
danige eerlyke concurrentie; niot slechte dat het
lid vau den Raid van Beheer mr. v. S., tevens
lid van de Utrechtsche Schouwburg; commissie is,
maar, tegen verwachting, schynt by eich boven
dien te blg'ven belasten met bet schreven van de
tooneel-kritiek in het Utr. DagU. Hot steekt
inderdaad Holloway naar de kroont
Uvido gezelschappen openen nfttuariyk met
ecu kermisstuk, bühet Ned. Tooneel: Een brui
gom en twtc bruiüjes, bij van Zuylen: Een dag
gelrotiwd tn wijn vrouw is toch, beide bekende
kluch<B[ielen natuurlyk voor de gelegenheid van
de bekende opvocrings-middelen, coupletten enz.
voorzien. Er was bjj het Ned. Tooneel plan om
ook het zotnor-theater gedurende do kermis te
doen bespelen, maar verstandig genoeg, schynt
meu dat denkbeeld te hebben losgelaten.
Zaterdagavond zal de heer Spoormans hier,
foor z|ja vertrek n anr Amsterdam voor de
laatstemaal optreden en wel als Gcorges in de
Ranteatt's een rol met veel succes door hem hier
gecreëerd.
Zyn opvolger de heer Lemmers zal hier
debutecreu iu Sandeau's werk Sllle de la Seiylicre.
Ten tlotte zy ook in deze kolommen melding
gemankt van het wolgelykccd portret van den
to vroeg ontslapen Rottordara'chen Maeceen, W.
B. Burger, wat thans ia de Directie-kamer van
den gruoten schouwburg prykt. 't Is een welver
diende hulde door do heeren Crowne van Streef
kerk en Jocs vaa der Hoop aan de nagedachtenis
van hun mede-commissaris gebracht.
Rotterdam, 10 Atig. '82. EL V. P,
tJIT LONDEN.
Eollnta». Society of Lady Artists. Harpconceri.
Onze groota violoncellist is in tJte season zoo
kng to Londen geweest, dat hy er zicli te huis
Scheen te gevoelen. Geen wonder: de Engel»
schen weten de vreemde «u-tisten te waar
deerf n, hun eene aangename receptie voor
te bereiden. Onlangs heeft Hollmnn met
tyn vriend VTiDem Coenen, den fianist, een
Concert gegeven iu Urighton; de verschillende
bladen van die plaats zy'u vol van de voordracht
en het talmt der beide Ncderlandsche artisten.
De Hrighton Gaeette zegt onder anderen: Een
avondconcert in dit; genre en in dezen tyd des
jnara is iets zeer ongewoons in Brighton, en zou
zeker niet zoo druk bezocht geweest zya, indien
het geen kunstenaars van den eereten rang gold."
Hollman werd door herhaald anplaudissement
teiiiggcroepen, maar waarschijnlijk vermoeid en
missciiien ook te'bescheiden, het hy het Da capo
niet hooren. ' ;.
D.en 29ston Jali, verleden Donderdag, zon
flollmnn zijn groote concert in Londen gaven.
Zoo als ik zog, de Engelsche, al brengen zy
zelf op 't pebiod vau muziek. niet veel voort,
hul'licti toch wel Wat over om goede muziek te
Toen hy zy'n groote concert in Londen gai,
waren do entrees op 12 gld. gesteld, en.... de
zaal was vol.
Het concert opende met oen trio voor piano,
viool cu violoncel van Hcndelfsnlm. Daarop
Ilolliunn als solo, het Duueiïictus vau
Helden, door den violoncellist bewerkt en
Mazurka vnu l'opper. De voordracht, was
niet alleen uitmuntend, waar origineel; Hollman
i) jsiju instrument gehcÜl meester, hy weet er do
zeldzaamste tooneu uit te halen, zoodat men
dikwijls'verwonderd opziet Of het Wel wcrkehjk
eeu loncel, en niets dan een violoncel is. . , .
Dn brcede volheid vaw ruischehde nccoorden, en
liet, hooge, fijuo der zachtste melodie, alles geeft
hij er weer, en zy'ne arrangementen wijzen niet
alleen op eene muzikale kuiistenaarsziel, die alles
bij ingeving schijnt te ontvangen, mnar ook op
iepe siiidip. Poppcr zelf heeft eeno zeer hoogs
opinio van Hollnwn. Laakt, ten huizo van Lurd
N. ... toon.de hij eenige nieuwe composities; men
verzoclit liem zo ten g'ehoore te brengen. HoUuts"
zeid« l'opper du uitvoering is voor muf
moeie)ijk, ik componeerde deze stukken met het oog
Op Hollnian.
i<ücompoiities van Popper doen aan Chopin
denken, maar mij dunkt dut Popper vooral iu
2\ino Gavolte" ruim zoo geestig ia,
{Iet laatste Nummer, weer solo voor violonceL
Introduction and Tarentella" van Lindner, ver
diende zeker de daverende toejuichingen di
volgden, het wat volmaakt in allen opzichte, en
do duizende moeilijkheden die hot opleverde,
schenen slechts kinderspel voor onzen grooten
Aïtist
Hollman werd ter zyde gestaan door debeeren
Coenen (piano), Buziau (viool) en Mej.
Schorwcnka (zang). .
De heer Coenon ia voorzeker een schitterend
pianist, wat dezen keer nog meer bleek, daar znn
eigene piano, die hy oveml meebrengt, voor
ditniwil in den steek bleef, zoodat men ter elfder
.ure, do eerste 4e beste nemen moest.
Do hrer Unzfoh is oen zeer verdJensteUlk violist
Mej. Seharwenka, nanr ik verneem een
Zweed?che van geboorte, die weldra met een engelschen
advocaat m het huwelijk zal treden, heeft eene
zeer geoefende sopraanntem, lóó geoefend, dat
eQ den slag van den nachtegaal geheel nabootst,
en op alle hoogten en laagten in het register
harer «tem de wonderbaarste trillers weet te
msken. Zy ia jong en heeft een allerueist
uiterlyk; hare «tem ia meer merkwaardig dan wel
grveelvoL
Na ik toch over eeoe vronwdyke artiste spreek,
zon ik n gaarne iets meèdeelen omtrent
d«Londentclte Lady Artltts Society; daar ik de
preajdcnt dft»r inrichting gesproken heb, «al ik n het
juiste er van kunnen zeggen.
Deze vereeniging heelt tot doel om het schil
derwerk door damea vervaardiffd, dat niet zelden
met geriDgscbat,tii)ff of medeleden, en dan nog
na vesl moeite slechts in de galerQen wordt
op(tevomen, en niet telden de minst gunstige phula
krfigt jgoed licht en ruimte te geven.
B«er disii «xpvajUie «Itslnitend aan vrouwen
te wydeo, wordt «4 van den eerst en i»og, omdat
u baai aooit ji; -*? boBdetdaa VIA
aclfldertjen door vronwaahand Mtuulrt, tonden
andaca ia aan taraade of ateda aacaaoria van
van
indien mem haar werjc niet uïtatskend vindt, ioó
weinig aaoapreA om goed «mtTafcgen t» wor
den onder de goden der aWntenwereld.
De .Lafe Artiata Bocaaty" g«aft leder Jaar
aena eróeitle dat drie maanden da«H. DHjaar
varen ongfreet 800 nwnmen gepkeM en b^na
1600 ingezonden.
Ik kan U over de expoaitie telve nieta aeggan,
daar zij reeda lang gesloten ia; maar ala
maattckappj ia zy een reddiogeeora in d«
vrouwelyken artietenwereld.
Onder de eere-leden zQn mevrouw Alm»
Todema, mevrouw Boller?Thompeon en mevrouw
Biasohop (uit den Haag) aeker de meeat beken
den ; te vergeefs tocht ik den naam van Thérèee
Sehwartae. Kt tQn ook ongeveer zeventig
inteeke&aren, die 60 galden gestort hebben tot op
richting van een riekcn-fondi TOOT vronweujKe
artisten dia door een ongeval of t|delyke onge
steldheid verhinderd s^jn to werken; dit fonds
ia vermeerderd door een gift van 600 golden
van wege de koninklijke Akademie, en van
1200 gulden, tot dit doel door een der overleden
inteekenaara nagelaten.
leder inteekenaar. die 60 gulden gestort heeft,
verkrijgt hierdoor het recht van vrijen toegang
mat een vriend of vriendin; deze vrye toegang
geldt voor bat geheele leven.
Om hot fonda te vergroot» heeft men vast
gesteld dat voor ieder schilderij dat geplaatzt
wordt ruimte-huur betaald moet worden van l ah.
(60 cent) en buitendien keert iedere artiite 10 put.
uit van den door baar bepaalden prijs, zoo *y
baar achildery verkoopt.
Er zyn dikwyls uitmuntende schilderstukken te
zien, en dit laatste jaar zyn er zelfs drie aange
kocht voor de groote loterij van de art-unton,
De art-unton namelyk koopt schilderyen op in
de verschillende tentoonstellingen en deze
kunetatukken worden de pryten in eeno groote lotery.
De Lady Artüts Society dankt hrwr leven en
haar bloei aan den onverinocibaren ijver van Miss
Atkiuson die reeds sinds twintig jaar al haar tyd
eu zorg besteed heeft aan het welvaren van
Engelands schilderessen.
Gisteren heb ik eene muziekuitvoering
by'gewoond, dia zeker eenig in hanr soort is: liet waa
een groot Jiurvconcert gegeven in de St, James
's tlall, onder leiding van den Harpiot van Hare
Majesteit: Mr. John Thomas. Er was een orkest
van tien harpen, die op twee na, allen door da
mes bespeeld werden. Harpen dia hard en luid
bespeeld worden maken op inij dezelfde impressie
als oude versleten piano a; daarom kou ik de
?marche van Gounod door harpen gespeeld
niet schoon vinden; zelfs het ave Maria
van Schubert uitgevoerd door dit
harpenorkest en geheel zonder vianos of ralentandos
klonk borboarsch. Doch de heer John Thomas
beeft op de harp eenige solos uitgevoerd die, zeer
fijn On teer behandeld, een aangenamen indruk
maakten; ook werd het concert verfraaid door
goede vrouwenstemmen die eenige arias ten
gehoore brachten en door een lied dut door de lieve
stem vonSantley gezongen,een aangenamer» indruk
raeo nanr huis gaf.
Toch zou il. Itevcr vijf of zes uur zop'n
harptnconcert bijwonen dan op het oogcnblik het
rnrlement. te moeten volgen en mee zitting houden
onder de volksvertegenwoordigers.... zy hebben
nu reeds twee keer dag en tiacht zonder af te
breken door gezeten, het dUpnteeren en sc.helden
telis is aau de orde van den dajr, en dit alles
over den vreeielyken toestand in Ierland, waar
dagelyks niouwe moorden te betreuren zyn, en
niemand uit vrees voor het eigen leven de moor
denaars durft aangeven, JA, waar zelfs de Jury,
do moordenaars niet duif t voroor deelen l
Oodertussclien heeft kardinaal Manning, de
groote man van de afschaffing, zich genoodzaakt
gezien om charitable dinncn te orga&iteeren;
t ia nog al schilderachtig voor zoo'n matigen,
mageren, strengen man! y de invitaties om deze
diners by te wonen, wordt gevoegd dat zy roet
het doel van naastenliefde geschieden; zoodat
ceu ieder zich vau een goede beurs voorzien
moet, omdat op het dessert (goed gevoed
maakt gul) gecollecteerd zal worden.
De hertogin van Edinburg zelf heeft deze week
voor het voltooien eener Tterk geld verzameld.
De Engelïchen zy'n werkelijk zeer mild; want
niet alleen verzamelt men nog steeds voor de
russisëhe joden by duizenden, maar rceda is eene
groote lijst geopend en byna gevuld voor de
vluchtelingen uit Egypte.
De hollundera hebben ook met recht den naam
van goedgeefs te zijn, maar waar de Hollander
n gulden geeft, geeft de engalachman n pond.
C.
Tooneel te Parijs. Reeds wordt te Parys het ecu
en ai.der voor de wintercampn^ne beloofd. Den
Istou September zal de Gaitéopenen met een
drama in vier bedryven vau Delacour en Lermino,
La crimincUe. Ook wordt opgevoerd
LejwfPolonais vau Erckmann-Chatrian, bet eerste vnu dezen
schrijver dat op het tooneel groot rucces gehad
heeft, nog voor vriend Fritt en de Ilanteatt's.
Deze' zollde schrijvers hebben ook hun roman
Madame TfiéfÈSC doen opvoeren tot een spektakel
stuk met optochten en gevechten iu 12 tuferoelen;
hieraan zal het ChtUelet, tl» macht zijiier
guranten eu van zijn decoratief besteden.
Het ArabigJ is iii andere handen overgegaan.
Sarah Bei nhtudt heeft het aangekocht voor haren
zoon Maurice; zy zal hel opeuen met Surduu'a
Patrie. .
Tooncd in Italië. In eqn schouwburg te Romo
wovilt thans een stuk opRo»oer.l van een jotig
dichter, Calvi; het is getju-hl Maria MaydHlemt,
cu niettegenstaande de tiübeUcho (icscliimlenU dio
aldus (repro Ja neer U worcit, hcbhen zelfs de
cloricale bladeu een woord van erkenning ov^r voor
de zoo buitengewoon dichterlijke opvatting van
den Bchryver.
Toontel te Bertf/n. In Duitjchland, *l«i overal,
maakt men Van de zomermaanden guln-uik om de
sinds lang noodige voorzieningen togcu
brnndgevanr naa do schouwburgen aan te brengen. In
de oude koninklijke schouwburgen te Berlijn, het
Kun. SchanspielliAua en het Operahaus, is de
(Anvang der voorstellingen wegens verbouwingen
met dat doel uitgesteld. liet eerste zal dan 19n
Augustus, het laatste eerst den 20üAug. openen.
Prix de Rome. De commissie nit het Institut
heeft den premier pril" voor het ichilderen toe
gekend aan den heer Popelin, 23 jaar, leerling
van Giraud en Ferrier; den aecond grand prix"
aan den heer Pint*, 26 jaar, en dan «grandprix"
aan den heer Leroy, 21 jaar, beide leerlingen
van CabaneL
Bloemschildtren, Onze landgenoote, mej. Hoola
van Nooten, wier javoantche Flora nog ateeda
een gewaardeerd en kostbaar werk biyft, heeft
een opvolnter gevonden in Misa Marianne North,
die het zich tot taak stelt, met wetcnachappeiyk
en tegelyfc artistiek doel de geheele wereld rond
te reizen en er de bloemen van te echilderen.
Zy vertrok den Sden Anguatna naar de Kaap,
met bét plan in Zaid-Afrika eenige maanden door
te brengen, daarna Madagaskar en de Seychellen
te betoeken, waar zy hoopt zeldzame en fraaie
exemplaren voor haar penseel te tullen vinden.
Zy raiat, gel{fk tjj reed» meermalen deed, alleen
en zonder gevoJc. Het ia natuurlijk dat bij
betrekkemkTtort rerbiyf, terwyl zij slechts een
gedeelte van* t jaar overal vertoeft, haar werk
?ateeda teer «wroUedig.voet bffiven; toch vomt
ook.dH eftvol}adl£«..««ik reeda eaaaoao«M en
taak
J. f* WEKIHEIHV
*V«n de dooden.... nkta dan
troost bet ipeekwoorden werpt daarmee
den mantal der beide «ver de gebreken
en tekortkomingen van den overledene,
Maar voor dezen afgeatorvane, voor dan
dichter JAOOB loon Witman te dat
apreakwoord niet van noode. Bemiane»
bjk en bemind, beaehelden en eenvoudig,
atrang voor aich zalven, vergevensgezind
voor anderen, naai hy ieder voor zich
in, met wien nji in aanraking kwam.
Zieh zelf wese atf steeds de nederigste
plaata toe m by allee, waarop hy zich
kon Uiten voorstaan, wist de rechterhand
niet wat de linker deed. Zya dicbterhjk
talent ovenobatte hy niet; nooit waa
hij met eigen werk ingenomen en altyd
onvoldaan, de eene verbetering en
wyeiging volgde op de ander. De
kritiek oordeekte e» oordeelt «uden; zy
wyst J. L. Wertheim een voorname phiata
onder de thans V*venda dichten toe.
Frauwhe auteur»,'Wa MAKUrL, Anuao
an Copptz noemden nam hun vriend en
eerdan hem om z(jn dicbterlyke gave.
Deze poëten trokken hem meer dan an
deren aan; in hun gedichten vond hy
zyn gemoedsstemming weer: liefde voor
den werkman, een fijn gevoel voor wut in
stilte wordt geleden ta gestreden: de
Werkman, deWeriutakiny, liet
Krantenvrouwtje, de Afwezige, Gringoire en
Jolanihe strekken daarvoor ten bewyze.
Aan fijn gevoel paarde J. L. Weitlieim
een meesterschap ofer de taal, die soms
als muziek in do ooren ruischf e en waar
van Jean Marie all voorbeeld mag gel
dan. Enkelen, wien het gegeven was, brok
stukken van zyn dichterlijke bewerkingen
der Franscho kUisiekon te hooren, be
treurden, dat het by die' brokstukken
bleef; maar Wertheim had te voelpiëteit
voor deze meesters en te weinig dunk
van zich zelf boa voortreffelijk hij die
kunstwerken ook vertolkte om het
niet by deze proeven te laten.
Ook als oorspronkelijk «chrijrcr deed
'Wertheim zich kennen. Drie verhalen
onder den titel Lieht en Donker geven
hem daarop aanspraak en doen in hem
den dichterlijken en fijngevoelendcn
mensch waardeeren. Ook iii de Frausche
taal bestaan verzen, van hem.
Tot het openbare' leven voelde
\Verthoim zich niet aangetrokken. Secretaris,
van de commissie van toezicht en beheer
op de tooneclschool waa byna het'eenige
openbare, waarmede hy zich bemoeide.
Maar die school bad hij hartelijk lief, in
haar zag hy en naar waarheid een schootje
toekomst. De leerlingen waardeerdon
htm en de oudere, dw hem niet als secre
taris hebben gekend, dweepten met zijn
Henoch Arden, met de zielvolle «tem
van deu diep betreurden Rennefeld hun
voorgelezen en met welk een zorg stu
deerden zy, onder de voortreffelijke lei
ding van Mevrouw Jileine, wier keus het
was, verzen van hem in, als: liet Jurkje!
Helaas!... het vele, dat hij voor deze
instelling heeft wilitn doen, heeft hij niet
vermocht. Een slepatade ziekte ontnam
hem lust en kracht, maar nooit...
zijne liefde. Tot in het laat» zyner
ziekte stelde hij in alles belang en hield
zich, hoe moeiujk hot ook viel, met
let' terknndigen arbeid, het nazien eener ver
taling van eene novelle vahBrett llarte
onledig. Aan de eervolle uitnoodikfing
van Z. M. den Koning om een
mees'evwerk van Augier iu het nederlaudsch te
vertolken heeft hij Reen gevolg kunnen
geven; zijn toestand liet dit niet toe.
Lang en geduldig héft hij geleden, en
onder dat lijden gaf hy nog too menig
bly'k van hartelijkheid en deelcouiing,
dat wie het gold ich zijner steeds dank
baar zullen herinneren.
Heden ochtend, Vrij,lag 18 Augustus,
nam zyn ly'dcu een einde: de dood viel
in. Nederland verliest in hem een waar
dichter, de maatschappij een edel mensch.
Amsterdam, J. EL R*
18 Aug. 82,
it neg Binder 4e ?tiegiB|u> Jan wmejomtj vafr-l
beeft dit parBaologiaeai tmaéaai «lat kannen op
loeaen, ox>knMdocrtow^aeao»faMrvoea4»»voor
dekunatenginiiliatih* eangeaoaMn. dat de t»
vloed van den gevaarzfkaai ttan va* tain of ztear
bannnatunrl^ken «ara waa. Deal I paf. 289,
welke verklaring nog atoeM^kar te vnUaa it
dan bat raadseTUlL ?
Aan kanne vaa kat zaeaaeae^k hart ontbreekt
bet andara daa aatevr niet. Zeer aardig teakeot
hl bat leven ia een kleine atad, waarde beden
elkaar daa gevorderd teer deelnemend varttoeaten
in bet ongehik, maar de eena familie bank van
ngd ala haïde andere goed gaat; ea niet minder
verdJenttetyk ia de farakKveheta van den
acatbaren procureur, die atebaelven zonneklaar waai
te bewvten, dat Mi mevrouw Monketon'a aan*
deeleu mag bahondenjOfcchoonJiy teer goed beeeft,
dat hH enkele zwakke ponten zorgvuldig moet
bedekken.
Het uiterigk van bet boek maakt aan gnneügan
indruk en de inbond atelt den later niet te leur,
moge bot in den naderenden winter menigeen een
aangenatuea avond verschaffen.
V.H.
De woorden, naar de Hollandsen» Natie van
Halinera, door den Heer Anrooyljfl bet vertrek
van het stoomschip Varna, mt Ijmnidannaar
Dickaonhavan uitgesproken, warden door dan
Beer Beumer op «wsiek gezet, eea
nttmv*4aarvan venohcpn l>y den Heer Brut von W»hlberg
en ia verkrjgbaar gesteld tegen den prijs van
50 cents. De zuivere winst van de eente 600
exemplaren tal worden afgestaan ten voordeel»
van de nagelaten betrekkingen der slachtoffert
van het verongelukken der Adder.
Het lied ia voor n »tera, -voor meerdere stem
men en oojt voor piauo nit te voeren.
De woorden luiden:
Wel hem, dio 't Vaderland meer dan ikhielv" bemint.
In 't strijden voor ctyn eer een znivren wellust vindt;
Dl» niet mot woett getier onrrachtliro Ual of loosheid.
Dien aehtbren uum miabroikt, tot dekking v*n rjja
booiheid.
M*»r die door dadt* toont en onvermoeid gedold.
D*t hy zijn ptteltten IctHt, dat hu «uu ptitht ttrcutt
Dat dit koepiet ooit een volkslied zal woraen,
betwijfelen wij «eer, al werd het door den Heer
Beumer verdienstelijk betoondicht. Het doet wat
al te sterk denken aan do eerste der berijmde
psalmen :
M| die ta der boosen
Niet windelt, noch op het pad der zondaars gaat,
NocU nedenlt waar znllco lame&rotUn
Die roekeloos met God en godsdienst apotton,
Hur 's Heeren wet blijmoedig <Ug «n niohi
Herdenkt, bapoinst en overig betracht.
pan, om
dat allee?" aal wellicht Dr. Cattie vj
ree«aar de MD grfkeade, M* M* fes**pi«*
B d» reoaetie, die aioh op fraod^tazei
wfl BeBooawMaosMD. er na nog harde**
?Me te prikken. KeeaTdk Ie iM allee, ~- «til
ain de doodwndsa geweest; nakooMsid«seod«i
van Dr. Otttie «u de beori 0e redactie viedt
it faoanar iwak, als die op oaretaii
ate«M* moet OfiiWaMoü.
teefctviWdig op een lonttow^sM, abdefsjAaelie»
met bet woord Oieade sich «tta paar malen vw
eehreven hebbende, die ftmt eontêr later h*«ft
hersteld, lootJ» af op Uadt. 03 d* neÜiooa* t ia
baetriantu heelt weggelaten, op bladz. 47 door
haar over het hoofd gezien. Waarom vertwöf t
Dr. Catti dat? Waarom geeft Dr. Cattie e*V.
aoheve voorateUing, door woorden te voera, dit
de redactie niet heeft gebezigd (kaUtpierm\ bft
hetgeen mtrez* de ha&wervels te gezegAf Biet
kwaadwilligheid in het apel te zgn, want .
Dr. Cattie ia te goed op de hoogte, om niet d*
woorden der redactie te onderschrijven: dat At
kalamrveb va» de primaatapen utboaum heb
ben, dit aan ket mentcMft Oseltt gtktet ?More- .
ten. Dr. Cattie zal de proccssut vertebranuti *
toch niet mee vergeleken.
Mejttflr. de G. zat waartchijnlgk niet in ge
breke bleven, Dr. Cattie U beantwoorden. Doch
dase daoie, wier w«tenecna«pdyke kennk dnat
^e-*ed«ctie op hoogea pry» wordt geateio, zal
den Arnbemcêhen geleerde op meer ridderlijke
wijze terechtzetten, dan zjj door ZEd. werd aan*
gevallen.
tWat die rookdiertjes Betreft, een geleerde, «00
iets lezende, neemt dit voor kennisgeving aan;
zelfs zal hy by de eerste voorkomende geMgea*
beid, want nieta ia hem te gering, de zaak ouder- '
zoeken, nooit neemt hy er een loopje mee.
Waarom ook der redactie een verwyt er vnn
gemaakt, dat zy Keogoeroe schryft; ia
Vrolikis BurgerMiyk dan zoon nal? *
Hot eend-vogelbekdier gely'kt niet op een aal,
Cattie; doch de engeltche
zegt dr.
noemen het den
redactie voor de
watermal."
voeten, dat
koloLiaten
ZEd. werpt der
het hertzwyn
Bovendien ontbreekt aan dit volkslied
tweede konplet.
kunnen luideu dan:
Wint hg ui zijn
een
zal
liet Blauwe Lint. Door dtn rchrijver
van Hagar Winter. Inwerkt uaar het
£agelsch doov W. N. S. Apeldoorn.
N.l. lliugst, 1882.
Op den omslag; van het tweede deel heeft clo
uitgever laten drukken: Het Blauwe Lint wordt
tor kziug zeer aaubcvoleu", en daaronder: Een
zeer boticnd boek. Wij willen (rnarne erkennen,
dat wij mot ,,The Bluo KiLhou" zeer zijn inge
nomen. Knglia!» Spectator." Dergejyke Uoor uit
gevers ounKchatJiie rcccii'iea bu\vijien niet veel,
daar dn Hucreu (jewoonlijk d?n lof en nitt do
annnicrkiu^c-n v«n d-ncriticin ovt'nieruen
OQKOOciütnde fiOiiKi'-keÜjk u Is liet vontecl van de
pers" ecu reuk» complimentjes kunnen mecditelen,
terwijl liolimgrijko. bfdoiikingon verzwegen zijn.
hitnmat kun ik mij «venwol voorstellen, dat het
citaat iltii hoiifdindrulc der reveruie vrij getrouw
tcrnpfgoclt. Uut lïluuwo Lint is wel een
,iangcutkHtn bock CM du veitulcr liosl't het iu ffuo.l «n
vloeiend Kedorlaudscli overgezet; oen vit ter die
liem vnn ecu eukele kleine Yej-^ijsiug een verwyt
zou maken!
De goede knrnktrrs, die in d:z«n roman wor
den geteekend zija zeer beminnelijk eu in het
allerminst niet onmogelijk. Dat .Mevrouw
Monkston haar weg door het leven r.pu vinden, al
Onthield de deftige Procureur Ilallinger haar do
bankaaudeelen, *io haar waren gelegateerd, was
te verwichten, en niemand kan het verwonderen
dat zulk een moeder een zoon heeft als Roger,
een Hinken jongen, die nis knaap onwillekeurig
zyn pet afneemt voor een mooi stuk werk en nis
man «en mooi atuk werk leert maken. Hij heeft
van het begin tot het eind de sympathie van den
lezer, zoowél als zyn lieve zusier Jolianno, n
type van onbaatzuchtige liefde, en moedige plichts
betrachting; 't is goed dat in romans op Je
zulken de aandacht wordt geveatigd, want in het
werkelyke leven wordeu zy maar al te dikwijl*
over het hoofd gezien,
Min of meer conventioneel eenvoudig is
Gretchen Muller, die met haar kenrsje en haar
blauwo lint een beetje te veel aan een
tliólterheldinnatje denken doet. Onverklaard en
onverklaarbnar ia ook haar betrekking tot dan heer
Nottnrino, voor wiena invloed haar moeder tóó
beducht waa, dat zy t onschuldige dochtertje ver
weg stuurde naar Engeland, waar zy blykt
niet veiliger te zgn, dan op het kleine dorp
by Leipïijr, haar geboorteplaat a. Wat gaf
Notturino toch macht over het meisje? Hy 'ia een
oude sondaar, die ten alotte volkomen
ontmaakard wordt. Gretehen ia niet op beu verliefd
maar wel op Boger. Waarom tQ dn», door
baar vervolger weergevonden en aan bem
Wat moeilyk anders
*«n filuctae boon,
«nt
HET WEEKBLAD FAUNA".
De uitgever van dit Weekblad ontving, 2 Juli
11 eeu schrijven van Dr. Cattie uit Arnhem, waarin
ZEd. de vraag deed, of het onbescheiden was
naar de nameu der redacteuren Tan Fauna te
vragen, daar hun blad ? wemelde van>«ro*e on
juistheden." De nitgevër schreef aaS Ur. Cattie
terug, dat het hem aangenaam zou lajn van ZEd.
te vernemen, waarin die fouten bestonden, ten
einde die aan het oordeel der redactie te kunnen
onderwerpen."
Sedert werd niets meer van Dr. Cattie verno
men tot Zondag, 13 Augustus jl., toen er van
ZEd. eea ingezonden stuk in de Amsterdammer
verscheen' zoo inhumaan, zoo verregaand beledi
gend, waarin ZEd. de redactie in zulk bespottelijk
licht tracht te stellen, dat, zoo de heer Cattie
niet het praedicaat van doctor voor zyn naam
had geplaatst, de redactie op zalk een taal het
Etilzwy^en zou hebben bewaard. Doch er is meer:
Dr. Cattie is president van de Veiveniging der
Dierenbescherming te Arnhem, Dr. Cattie ialecroar
aan de Hoogere Burgerschool, Dr. Cattie heeft
dus aanhang, om die reden moet de redactie
spreken.
IJeginncnde met den titel: Gewogen en?????????
(dus 9 vraaïteeJcens), vraagt de redactie eiken
geleerde of hy ooit onder zulken bombastiscben
titel polemiek voert. Wel brengen 9 zulke kromme
figuren zeer veel sensatie teweeg; als dit laatste
het doel is van Dr. Cattio, valt er verder niets
moor van te zejgen.
EEd. vraagt der redactie van Fauna" waarom
li i j onder da dagbladen de beoordeling nmt van
de Amsterdammer." Om de eenvoudige reden
dat dit Weekblad geen beoordeelingen heeft ge
geven. ZEd. had beter gedaan dit de Amster
dammer" to vragen.
Ka do Purmci onder Courant" een alles behalve
liefelijk compliment te hebben ctmaakt, wij it
Dr. Cattie ecu halve kolom aan de toespraak in
No. l van Funna" door (ie redactie tot uen lezer
i a u» nw
oatrakt, weer naar DoztMhland wordt Betonden i zich >oon
redactie
gehouden. Zet 7, E J. daarin het ontleedmes, laat
hij geen spiert je, geen lenuwtje, zelfs niet het
minste vezeltje onaangetast, Dr. Cattie is in zy'o
recht; doch dat ZEd. daarby den ernst van den
outleudknnriige uit het oog verliest, enOtenhoon
dooveenmen^t, de redactie nU ware het uittart,
daartoe heeft Dr. Cattie geen bevoegdheid; evenwel
zul Ztld.de wroeging over zulke grof heden spoedig
genoeg ondervinden, der redac'ie deivn zij niet.
Dr. Cattie dan, niet gedachtig aan het/eU'ct/er
dulicisse artes cmöltit inorct, nee sinit csscfcros,
(wio de kuiuten en wetentchappen gelukkig
heeft geleerd, is beschaafd van zeden en m*i?
nooit grof worden) vraagt: hoe komt de redactie
ertoe, schelpdicren door couchiliËn to vertalen?"
Antwoord: Sclielpcliërcn als c-tnchyliin te bestem
pelen, is noch zoologisch, noch grammaticaal «en
ront Schelp ia loncJia,
^-/x»Dr. Cattie: Wuarom de t>aarleiuocrschelp
Aotcula Margaritifei-a gedoopt?" .
Antwoord: Onze beroemde landgenoot, Dr. J.
v. d. Hoeren, hoogleernar ia de dierkunde heoft
haar zoo. genoemd, (Uilkeus, da volmiuktheden
van den Schepper, Derde Deel, BI. 292), ook Dr.
L. A. J. Bur^erairyk heet haar aldua (De Dieren,
enz?Derde deel, l'l. Col).
Dr. Cattie: ,Wat zyn de opaalatéenen voor
dieren ?"
Antwoord: ZEd. leze Borgeradyk maar eens
daarover nli, en andera Haeckel; welke laatste da
opalina beschouwt ala .een der levende naaste
verwanten der dierlyke^voorouders vau den meoacb.
Dr. Cattie hielt nooit van de Mioceen-periode:
de tertiaire of bruinkoolvorrainggehootd. (Fiyrie
Dr. Zimmarmann, de wonderen der voörwereld, enz.
XXXII). ZEda. onkunde op dat gebied kan hij
toch niet de redactie op de schouder* laden; doch
daarin faalt de redactie dat z(j ?cbelpmergel'',
in plaata van «schelpkalk" heeft geschreven, een
vorming volgende op de bonte zandsteen-periode,
gelijk ig ook voor (0Md8piar,fiaHwapiar<Jlf<u*e(er^
Haa behooren te zetten.
Dr. Cattie heeft Reiyk de redactie hard te val
len, dat zy den auteur v»n de: Nouvelle»
dbterVHtfau tur Ie» aowfle», Frant Hober, een ander
vaderlaad durfde geven; avenaana wat betreft de
mededaeling der amphibiin. Voor mik» wenken
ia da redactie dankbaar. Daar- da-beer L. Tb. Z.
k zalf »fla taak te bepleit er, tal de
iam kÜBMtwh het
Si
i
. i-lt
tlo
llt
1te
'?O
f»
' ff.
'Bt
k
tn
ut
; .t,
a
;t|e
ir
(??
IQ
(sus babirussa) by het hert heeft vergeleken, welnu,
daa doet zij niet meer of minder dun de bewonen
der Molukken. Verder hebbesi de laatete ont
dekkingen atvn het licht gebracht, dat, bsrmlve
het groeien der bovenste ilagtanden door d0
bovenlip, _die zich vervolgens nattracuter onV
krullen, dit merkwaardig dier zich tevens i-nder^
scheidt door een betrekkelijk kleinen kop en <tot>r
zgn grootte, die nagenoeg met eea midlolaiatwe u
esel overeenkomt.
Wat blyft er nn vanhetjrebeeiczondenregitter
der redactie over, die, in de l'J door dr. tattia
behandelde natnmers, nagenoeg 150 verschiüeudt
dieren beschreven heeft? De redactie mag nog
van gelnk spreken, dat zich slechts ougeve» r e i
half dozijn fouten openbaren. Die veel vcoi- c o
pers heelt gewerkt weet. wat het zeggen wn,
steeds onfeilbaar en zonder ooit by hot
rorrigeeren een ontbrekende letter te musea, of ««n
dio te veel h te bemerken, week in week nit vour .
vkopy te moeten zorgen. Achter hoevele wvrkeo
, treft men niet ecu errata1' aan!
Dit zegt de redactie niet tot vergoelgkiog;cel£i
.in eea populair blad, eigenlyk meer voor het
groote publiek daa voor mannen van da we
tenschap geschreven, moest niet óéa enkele font
voorkomen. Ze komen er echter ia voor, hoezeer
de redactie er ook tegen waakt en verlangend
uitziet, dat men haar (.niet gely'k Dr. Cattia i'ab
heeft gedaan) de-onjuistheden onder bet oogbi eng
Doch hij dio een ander fouten verwyt-, en dat.
nog wel op een honende wijze, moet, meer nog
dtn zoo'n redactie, zelf vlekkeloos zyn. Dit na ia
Dr. Cattie niet, die. en dit is het mooiste van
de zaak, zelf drie bokje» Mbiet, waae.vaA- een
nog al een grpote, uitgegroeide bok ia.
Om te beginnen de reeds geciteerde bruin»
koolformati«, dan volgt de n»lere vivag betref
fende de concbyliin, waarby de redactie Dr. Cattie
den wyzen raad geeft zijn Grieksch en l^tya
een weinig op te friaschen. De redactie zou voorts
mét een soort van triomf en met een laakbare
opgeblazenheid; Dr. Cattie een zeker nieski-uid,
onder do benaming van narvalis, onder den nena ?
hebben kunnen houden, om bovendien «rould-be
aardig1, gchjk ZEd. met bacteriën is voorgegaan,
den doctor te vragen, of hem soms de nar cal in.
den droom ia verschenen. En wat der redactie
omtrent den paalworm wordt verweten, Dr. Cat>
tie had dan maai' No. 23 moeten nalezen, ZEd.'
zon dan geen onwaarheid hebben geschreven,
waot daar heoft de redactie hem wel degelyk
Tcrefa novalis genoemd. Daar echter de reuactie
eeu doctorale bul kan overleggen, wellicht van
ouderen datum dan het geboorte-register van
deu Arnhcnnchen geleerde aanwijst, daar zy wer
ken over dieren on- planten in het licht heeft ge
geven, toea Dr. Cattie nog in de windselen Intr,
vat zij het leven erusti^er op en ia zij de iaat t)
ooi van vergi-wiagen partij te tr«kken, ten «inde
zoodoende eigen feilen op den achtergrond te
dringen.
Uu de philippica vnn Dr. Cattie de leenng trek
kende, voortaau met de uiterste omzichtigheid te
werk te gaan en te trachten allo vreemde indringers
(fouten) streng te weren, roept de redactie, gedach
tig het forliter in re, suaeiter in modo (krachtig in
4e zaak, zacht in dea vorm), Dr. Cattie toe:
.Wy maken er u geen verwyt van dat dio over
bodige t zich ia uw natalis bevind';: wij gelooven
zelf» dat gij dio fout niet zult hebben gemaakt,
en nemen slacht! aan dat zij abg hetcoriixwren
U ontsnapt. Doch gij ziet het, hoe gemakkelijk
z>o'n vermaledijde r of 0 onze vreemde woorden
binnendringt, doch daar gy" slechts . een enkel
opstel hebt geschrevenen wy zoovelen, verv.ach
ten wg dat «y in het vervolg, meer bezadigd,
ons met uw raad zult. voo'rlichten, in plaats van
oni belachelqk te willen maken. Ge ziet, beste
dokter, welk een bekeer in ga werk er soms door
zoo'n eenvoudige letter, die zich niet meer weg
laat ky'kèn, kan verricht, worden."
En nu des Fudcl* Kern: Aan 'l slot vraagt
Dr. Cattie of Fauna"daa geen roden vanbeslwm
heeft, eu ZEd. laat er ala in n adem op volden:
Wel zeker, indien het aan een deskundig* redac
tie werd loc vertrouwd."
Welnu, daar Dr. Cattie een deskundige i*, kan
aan zyn wensch wordon volda*n. Zbd. h«bbe
zich slechts tot den uitgever te wenden, teueinde,
na overeenkomst, de redactie te aanvaarden,
zullende de tegenwoordige redactie de zaak nt
zya handen neaerleggea. Mocht daa Dr. Catü»,
na een halfjaar achtereen, wekelükz «Ftfna.*
van verscheidenheid van stof te hebben voorzien,
het dubbel getal fouten voor zKn rekening heb
ben, de tegenwoordige redactie belooft ZEd. dan ??
r»
'K.
id
n,
n
.»
eet
er
r>»
Clpretiea ajja zaai zaoU vaa assaalb* l
by voorbaat, dat, hoewel zy de moeilijkheden aaa
de oprichting Tan zoo'n weekblad verbonden
doorworsteld en de Mak thans tot een zekeren
gang heeft gein-acht, *y omtrent hem bnhmkvr
x»l aandelen dan ZEd. zkh jegens haar heeft
gedragen.
Ten alotte deze raad aan Dr. Cattia: d* rtdaar.
tie zon het bejammeren dat déautoor van .her.
ginselen der ontleedkunde Tan.den mensöh,'*
iemand, van znlk een aanleg, op den ingetkgen .
weg voortgaande, het legioen pamflettttteh mat
een krachttgen aanvoerder zoo ieiuieeiilaiiur|
ZEd. aiet thans duidelyk, dat men. niet immer
kan zeggen: gewogen en te l Jent betonde»,
doch dat men wel eena beschaamd bg zieoztlve»
moet herhalen: gewogen en te tieht
geaehat. .>
Anut. U Aag. 1883. De
?..?{ ?
'
lieid
; eea.
zfcfc
N.R D* Eedaetie -van Faun» heeft
Weekblad een bericht fteataatet, dat
. J Jj ? ^^k> ^ÏSM^^A. *^ 4« luXÏMjtml^M
vooracaK n. tv*. T<oi|aa*> «*%« *e oewtweien
ietüover Oettera. £e& enkel Woord ovee 4ev
Ba QMdttfiarotfYotm»- ? *
' v
coor