Historisch Archief 1877-1940
l i
\\
? 1:'
i
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No.270
l
'.A
h»t«««n ten k>pitein in uniform wel verplichti u
W do«ti, wordt volgens hetzelfde komnklyk In
sluit m d» 3« khui* gerangschikt en ktijgt voor
rewkotton pw uur nuo. Waar nu de
generaalwajovr vuor heUelfdo traject eu onder dezelfde
omstandigheden uut f 11.35 wordt schadeloos.
ge*Uld, ontvangt du kapitein 15 maal / 0.15,
gefyk / 0.75.
l* dit niet feitelijk een zeer onzuivere verhou
ding?
J», Een hoofd-ingenieur voor de marine,
inspecteur over de artillerie, stoomvaortdieust of
loodiwezen gaat van 'sGiavenhag* naar
>WilleuMoord op i-rii om daar een dag te iu»pecteeren
en den volgenden dag terug t« keeren. Daartoe
voorziet hy zich vau een Me klasse
ipcorwegkaartj», beun en terug, en betaalt hiervoor (laat
ou» z"g\ffl») plu* minus / 10.?.
Trachten wy uu na te gaan op welke eene
voor d» schatkist hoogrt nudeelige wijze in da
vergoeding V(x>r die reu wordt voorzien.
De afstand bedraagt 120 kilom. of wel 213,'* uor
dit ia vo*»r heen en terug 43Mi uur gaan».
l)e genoemde personen, gerangschikt bn konink
lijk busluit in de t w. ede klasse, krijgen dus, naar
de bentaande voorschriften, 43Vi maal CX(JO is
gelyk i'26.10; zegge «es en twintig gulden en tien
cents, oic daaimeéhut retourkaartje van onge
veer tien gulden te kunnen bekostigen. Boven
dien geniet ieder nog de verl'Uj! kosten, welke
kotten wy' echter voor het nogeuulik buiten
beschouwing wenschen te laten.
Ziudor de eerlijkheid ,v*n de meerderheid in
twgl'-l t« trekken is het toekennen van dergelyk
grooie reisku.'t«u tuch een zeer slecht beginsel;
immers ram mag niemand in verzoeking hreugen
on hiervoor dient in de e. rste plaats de regeeriug
te waken.
\Viar de staat zoo buitengewoon ruim de gedane
niUuhotten vergoedt, zonder dat er neiging schijnt
te butaan in de regeling verandering te brengen
is het boog noodig de aandacht van de Wetge
vende macht hierop te vestigen. Jaar op jaar toch
wordt er getracht te bezuinigen; ieder rechtge
aard burger moet die pogingen toejuichen. Doch
belaas! somtijds zijn tij miuder ernstig:, getuige
het voorbeeld der traktementen van da llaa^scue
boden.
Wy dringen er dm de bovengenoemde redenen
ten sterkste op aap, dat op reiskosten in het ver
volg worde bezuinigd.
In do meerderheid van deze noodzakelijkheid
overtuigd laat men dnn vooral den blik niet slechts
op dezen verslindenden post in Nederland
vestigen; men lette ook op dien in de koloniën.
Om slechts #u voorbeeld van groote verkwisting
in Nederland-ch ost-Indiëte noemen dien e, dat
aan ieder overgeplaatst ofticier of ambtenaar, die
zich van de eene naar do andere plaats behoort
te begeven, behalve het volle bedrag van zijn
traktement, waarvan hij iutusschen niets behoeft
uit te geven dewijl hij op n der uitmuntende
bouten van de Nederlan<lsch Indische
stoomvaartmaatschappii vrije passage geniet, ten zijnen be
hoeve docr het gouvernement genomen, «endag
geld ontvangt vuil drie gulden.
De ofticier of nuibtennar is daardoor in staat
gesteld tijdens den duur vandien overtocht het volle
traktement benevens de dagelijksche toelage om
zoo te zeggen onaangeroerd te latjn.
Gaat men dan eens na, hoe'u ontelbaar aantal
overplaatsingen er jaarlijks onder officieren en
ambienkreu plaats vindt, en voegt men de dage
lyksche to: lagen bij elkaar, .dan komt men tot
een niet oiii.anzicnTy'k bcdrng. dut de
belas'ipgtchtildigeii verplicht zijn uoodeloosop t e brengen.
"Wy vermeeuun, dat ineerderd voonieelden niet
noodig zyn om op een audtrcn maatstaf in deze
aan te dringen.
l)e tlians van kracht zijnde ia geheel verouderd
en dugteekent, althans voor zoover het moe
derland aangaat, uit den tijd, toen spoorwegen
en stoombooten nog niet tot. de thani vry alge
meen gebruikte vervoermiddelen konden gerekend
ivufdeu. '?
Aan een beter oordeel geven wij in korte woor
den den volgenden maatnaf in bedenking:
Voor dke reis door een officier of
gouverneTuentsambtenaar in 's lands dienst verricht, wordt
door den belanghebbende een declaratie ingele
gerd. D lariu wordt zoowel het bidrajj der
reisnls dat der verblijfkosten met juistheid
opgcge»v.-n, dus datgene wat werkelijk is uitgegeven."
Wij vertrouwen, dat zoowel de bestaande ta
rieven van stoomboot- en spoorwegmaatschappijen,
als de over het algemeen vry gelijke prezen der
hoti-lj genoegzame gegevens aan de liand doen
om. zoo nuodig, de decloratiën te controleeren.
Met do hoop dat do lezing van bet bovenstaande
de aandacht van de leden onzer
Volksvertnffenwii.irdigiug niet zal ontgaan, besluiten wy dit
opstel. X,
Staatkundig Overzicht.
De epyp'i'che troebelen zijn het eenig onder
werp dar de belangstelling wekt, nu de meeste
prirli-meiitun gusl'iten zyn.
Allereerst («spreekt men A* welgelukte poging
van YWilspley om de hoofdmacht zijner troepen
vttn Alexaudrie naar Ismailiu te vei plaatsen,
zonder dat de vijand de operatie bemerkte en
van stelling verandeien kon.
11«t, Suez-Kiiuaal. wordt de hnsii voor het
,mgelgche leger, van duar uit zal het nnav Kaiio
optrekken.
Wut zal Anibi doen, is thans de vraag, riet
?cliijrit dat liy zyn positie tegerover Alexandri
niet zal prysgcvcn, mn.ir ecnigzins' rekenende op
de hulp van den snel wassenden Nijl trachten
zJ de list der Engttlsclieu te verijdelen. Zin
leger wordt voortdurend veisterkt eu waar er
wegen xijn, die de Engelschen noodig zullen heb
ben, werpen de Egyrteimren O'irdtwerken op,
om d*>n vy'ftnd, die irpoedig zal trachten voorwaarts
t'te dringen, togentebouden.
De Le,:seps heeft den strijd opgpgevm, en is naar
Parij» vertrokken. HU kon drtn ook weientlijk
gemijt worden. De Eiiiiblauheu bezetten al du
punten vnn gewicht van het kanaal eu hun oor--j
lOgsschépen Ktoonien door-het vaarwater. Zy lossen
met rpoed bun troepen eu ontvingen reeds een
deel dier Indische versterking. '
. Inmiddels is de verhouding tusschen den Sultan
en zijn vrienden, die hem in Egypte willen helpen,
HOK slechter geworden. Van een uitzending van
turksche troepen verneemt roeo bijna niets meer.
"Wel wordt gemeld dat men te Koostactinopel
den uitvoer van levensmiddelen, muilezels enz.
ten beh»eve van het Engelsche leger verboden
he-'ft; natuurlijk zeer tot ongmoegen van Lord
DufFerin, die dadelyk geprotesteerd heeft. ?
? De Sultan weet dat deze eneelsche expeditie
in de hoogste mate de ergernis der Turken «vekt
Trouwens geheel de Mohammedaaniche wereld
in Afrika, ui Syriëen Arabiëverkeert in hevige
spanning, en hoe de zaken ook afloopeu, de
Sultan zal wel een voornaam deel van het gels
betalen.. Hij boet een.deel van zyn prettige '
zy'n eigen onderdanen er al weder by in.
De Khedive vormt zich een nieuw ministerie,
waarin Cherif en Riaz de hoofdrol zullen verrullen,
voor zoover er iet» te doen valt.
Enaolaud heeft in Ierland nog altijd dezelfde
mo* Hjjkbei'en. De agrarische moorden nemen niet
af. DB moordenaars worden meestal vruchteloos
gezocht en de wetten brengen weinig baat. Par*
nell hf«ft nu een nieuw bond opgericht, dit ten
b ?!>? cvu der arbeiders werkzaam zal zijn, gelyk
de Kindligo voor de pachten optrad.
1)0 fransche legitimisten hielden evenals de
boi:aparti»ton feest ter eore der toekomitige
grootheid van hun pretendent. De republikeinen
steken niet wtHoig den draak met de profetische
toosten, daarbij uitgesproken, niet het minst, om
dat de Voorzienigheid zoowei bonapart istisch als
legiiimistüch wordt geacht By hervatting der
zittingen zal een voorstel worden gedaan om de
subsidies aan de Seminarteu te onthouden en men
verwacht tevens een nieuwen strijd over den
scrutiu de lis t e.
Te Brescia werd dezer dagen een standbeeld
onthuld voor Aruold, den beroemden monnik, die
de kerk en het pausdom in de twaalfde eeuw
wilde hervormen. Ook de Regeering was bi)
deze plechtigheid vertegenwoordigd.
liet Italia irredenta doet van zich spreken,
door de beweging in Triest gewekt. De politie
heeft beslag gelegd op een kist met proklamaties
en bommen, die blijkbaar door een revolutiounair
koinitéuit Venetiëwas afgezonden. De keuer
van Oostenrijk zal desniettegenstaande de ten
toonstelling bezoeken. Nu de italiaansche bladen
duidelijk te kennen geven dat zühet gebeurde
te Triest toejuichen, wordt men in Oostenrijk des
te moer door deze zaak ontsticht,
De duitsche regeering heeft in het door haar
geïnspireerde blad, de Nordd. Allgem. Zeitung,
der katholieke geestelijkheid doen' gevoelen, dat
zy den strijd door den bisschop van
Broakutegede gemengde huwclyken gevoerd ad uotam neem
De Regeei ing kan tegrn deze zuiver dogmatisch
leer niet veel dueu, maar het laat zicli denkei.
dat züby gelegenheid de ultrnuioutAuen voo
deze stoutheid wel zal doen boeten.
Van de onderhandelingen tusschen erlyn e)
het Vatikaon wordt in 't geheel niets meer ver
nomen.
AllcrlcIL
DE KRIS1S UITGEWERKT?
Vier maanden heeft het gekost om voor
den Heer van Gohstein den lieer de Brouw
te vinden. Zelfs de Heer Rochussen blijft
en met liem de lleeren van Lynden en
Klerck, om gesomentlijk nogmaals een
poging te wagen een haridelstiakloat met
Frankrijk te sluiten ......
Weldra zal het ministerie weer voor de
Kamer verschijnen en de ontmoeting belooft
belangwekkend te zijn.
Helzellde ministerie... na vier maanden
van ki isis, weder te zien voor dezelfde Kamer,
het is eenig in de staalkundige geschiedenis
van Nederland, eenig in de geschiedenis der
wereld.
Tot hoelang zal dit hernieuwd» samenwer
ken" duren? Tot de Heer van .Lynden, »de
financier ondanks zichzelven" met zijn
lecning komt die de Kamer liever niet on
derzocht? Tot de Heer Klerck gelden vraagt
voor het kanaal naar de Merwede? Tot de
Heer Reuther zijn militie- en schuiterij wel
ziet vallen? Of wel, tot Pijnacker Hurdijk
door een nieuwe kieswet de Kamer de ge
legenheid opent zichzelf te vernieuwen?
Bij een zoo volkomen afwezigheid van
prestige en politieke kracht als, op dit
oogenblik bij beiden, bij ministerie en Kamer, valt
waar te nemen, is het laatste de eenige
oplossing, die o. i. aanbeveling verdient.
De op-nieuw bestendigde krisis, moet
eindigen, 's Lands eer en volksbelang
vorderen het ten stelligste.'
Jhr. mr. W. M. de Brouw treedt als Minister
van Koloniën op.
Een nieuw man, nieuw bloed.
: Maar weer een die Indiënikt kent; die als jong
advokaat en als zoon van een 'overleden
konservatiet' kamerlid, by het Departement van koloniën
werd geplaatst, door het aantoekenen en nalezen
vau stukken een specialiteit werd en als
adnii_nistrateur by' de thesaurie van financiën bovendien
tot financier werd verheven".
Hy zal Indiëgelukkig maken door groote
hervormingen....?
Kon versie, landrente, openbare werken,
kultares alles zal geregeld worden....
Als de heer de Brauw mét het gerekonstrueerde
Kabinet is afgetreden.... Dan misschien l
Yan Goltfctein wilde absoluut niet blijven. AI
de moeite, die men zich gegeven heeft om hem
te ovet tuigen dat hy, even goed al* Rocbussen, na
de traktaten-verwerping, uls Klerck, na zijn
ijkwetncdcrlnagjes, als Modderman, na zijn edsüasco,
kon Llijven om de anale van der Heyden b.v. in 't
reine te brengen, alles te vergeefs.
Van Goltsteiu begreep dat .er een tijd is van
gaan, indien raeu niet wil worden weggestuurd
ui«t een briefje van ontslag.
Ten slotte blijkt hij nog de groote staatsman"
iu het af- en wuer opgetreden Kabinet te zijn.
De heer Pijnai-ker Hordyk heeft een daad van
onpartijdigheid verricht.
Hij heeft een paar burgemeesters, die de open
bare inzamelingen voor de school met den bijl>el
op 17 Aug. in Imnim gemeenten beletten wilden,
f er telegraaf gemeld, dat dit niet mocht gebeuren.
Of deie inbreuk op de 'rechten van liet hoofd
der zelfstandige gemeentebesturen, om openbare
inzamelingen toe te laten of te verbieden, door
eeiuun wet. wordt gerechtvaardigd?
Wat bet eekent hel V De heer Modderman vroeg
«r immers by het verbod om duiven to schieten
ook niet naar.
Hieruit leide men echter niet af, dat wy het
verbieden van dergelijke inzamelingen zouden
willen verdedigen, Integendeel. lots kinderach
tiger! laat zich moeilyk deuken. .
De Heer Tak zal tevreden zijn. We hebben
toch een ministerie: ,
JUerck.
Ie Brfruw. i
"flynacker.
dat bij dit ongeluk weder verscheidene
mensohen gekwetst en van bet gebruik hunner lede
maten beroofd zyu geworden;
dat telkenmale, wanneer een trein loopt, het
leven van honderden menschen aan de voor
zichtigheid van n persoon wordt toevertrouwd;
dat liet daarom billijk is, dat die eene persoon
ook de noodige middelen tot zijnen dienst heb
ben, ' om voor het leven en de veiligheid der
reizigers te waken;
dat zy verraeeueu, dat de winsten, door eenige
spoorwcgmaattchappijei» behaald, groot genoeg
cjju, om hun te veroorloven zich eenige opoffe
ringen voor het reiztnd publiek te getroosten;
dat byaldien zulks uiet het geval is, een ieder
gaarne eeno percentage wljzo verhooging van vracht
zal willen betalen, om de noodige veiligheids
maatregelen te zieu ingevoerd;
dat het toezicht vau staatswege op fabrieken
en andere inrichtingen, we'.ke schade of gevaar
kunnen veroorzaken, uitueuefend, vrij zwaar is,
hoewel niemand vurpliiht is, zich daarin te be
geven ;
: dat daarentegen de veiligheidsmaatregelen, op
de spoorwegen toegepast, zeer gering zyu, uluoewel
iedereen, die reizen moet, Verplicht is zich daar
van te bedienen;
A?t Unn,..?l .1, ni.,!_ f. .
RHnther.
van Landen.
.ocbusseM.
Modderman,
Bet volgend adres zal weldra by* vele boek
handelaars ter teekening worden gelegd:
Aan den Koning.
Sirel ?
Ondergetekenden geven met verschuldigden
eerbied te kennen, dat zümet leedwezen ver
nomen hebben, dat op Vry dag 11 dezer wederom
een ongeluk 'op do l{jn Leiden?Haarlem der
Hollandsche Spoorwegmaatschappij heeft plaaU
gevonden:
vele 'ovens gespaard en veel geld op eeue meer
nuttige wijze besteed ziin geworden;
- dat het meermalen proefondervindelijk is
ge< bleken, dat er remtoestelleu bestaan, door stoom
bewogen, \yclkti in staat zyo, een in vollen gang
zonden treiu eensklaps stil te doen staan;
liedenen waarom zy de vrijheid nemen zich tot
Uwe Majesteit te wenden, met het eerbiedig ver
zoek, dut het Hnar moge behagen, do spoorweg
maatschappijen te verplichten tot invoering van
de volgende bestaande veiligheidstoestelleii:
1. Een remtoeatel door den machidst bediend,
door stoom bewogen, en te gelijkertijd op alle
wagons wcrkeude in te voeren op alle treinen,
zoowel gewone als sneltreinen.
2. Een alarmsignaal, onder het bereik van alle
reizigers,
en de maatschappijen te gebieden hiermede
zoodra mogo'ijk ecu begin te maken, onder ver
beurte vau eeno boete of bet verbod van hare
treinen to latsu looj-en, .vanneer hieraan binnen
zes maanden geen «evolg is gegeven*
** "Welk doende «n,z.
De dagbladen bevattxn:
Het ItandtlMad: Maar aanleiding der Konveriio-daa»
hunsiën, I, H, IIL
A*i>inr« SotterdamtcJit Courant: lots over ona
huwslykgrecht,
liet Vaderland; Een nooilzakeUiko herziening, UI.
Een belangrijk rapport (omtrent gcmcente-üa&ncicn,
?pgemaakt oor de Yereoaiping van Bur^araeoitur» ca
knaasn de Doiham 01«snttenMez aAabevsleiL"
RAADSELEN.
De bewoners van het gedeelte Kal vcrslraat, ge
legen tusctien de O.yessluis en het Sophiaplem,
hebben zich wederom met een adres tot den
gemeenteraad gewend, om dezen te verzoeken
eindelijk dan toch een asphalt-plaveisel hun
te schenken.
De gelegenheid tot het herhalen van dit
verzoek schijnt thans gunstig, nu de
Osjessluis op het punt staat te verdwijnen en
door de nieuwe Spui-slraat dit deel der Kal
verstraat een nog drukker rljluigenverkeer
over de keiön zal krijgen, dan nu reeds het
geval is. In een zoo nauwe en drukke straat als
Kalverstraat en Nieuwend ijk is asphalt wel
liet aangenaamste plaveisel dal men zich
denken kau, liet oorverdoovend geraas ver
dwijnt daarmee, en de wandelaars kiezen
zich bij voorkeur een route, die uitmunt
oor du effeiiheid van het pad.
De Kalversiraat is de roem van Amster
dam. Bij landgenoot en vreemdeling gepre
zen om haar gezellig karakter, zou men mogen
verwachten, dat dit puik der winkelstraten,
in onze dagen van stadsvernieuwing en ver
fraaiing (1) allereerst door ons gemeentebe
stuur in overeenstemming met de eischen
des iijds gebracht zou zijn. Toch was dit
geenszins het geval. Jaren achtereen ligt alleen
het eerste deel met asphalt gedekt. Dit plaveisel
heelt het voorrecht door ieder als uitste
kend, als elk ander ptaveisel in bruikbaarheid
en deugdelijkheid overtreffend, geroemd te
worden; men prijst het, men benijdt hel
hun die het voor hun huizen hebben lig
gen, men verzocht er om, tot twee?drie
maal maar niets baat, de tweede helft
dier wereldberoemde, maar nauwe straat,
blijft met keien gedekt.
Wat kan daarvan de reden zijn?
Men zou er met den besten wil, gelooven
wij, slechts n kunnen vinden, eene echter
die wel klinkt, maar geen beleekenis heeft.
Het asphalt heet slecht te zijn voor de paar
den, wier hoeven er niet voor deugen.
Men weet dat dit bezwaar, ten sterkste over
dreven, en aanvankelijk van kracht, weinig
beteekenis meer heeft nu de ongelukken in
de eerste, helft der Kalverstraat aan paarden
overkomen( zeer luttel zijn gebleken. Doek
het bezwaar heeft alle gewicht verloren, als
men bedenkt dat langs de geheele Kalver
straat, ter linker- en ter rechterzijde parallel
wegen loopen en geen -koetsier deze straat
als den koetsten weg behoeft te kiezen.
De tweede helft der Kalverstraat zal natuur
lijk te eeniger tijd, hetzij dan in 1883
later, met asphalt bekleed worden. Komen
moet het er toch. Maar waarom men nu
juist daar tien of twintig jaar moet wachten
op een verbetering, die ieder zou toejui
chen ... niemand zal het kunnen zeggen.
Wanneer men ten opzichte van hetgeen
tot verbetering van de bestraling en verge
makkelijking van het verkeer geschiedt, vraagt,
waarom juist dit en niet iets anders plaats
vindt, blijft de scherpzinnigste dikwijls zonder
antwoord staan.
Wij zyn zeer groote voorstanders van
plantsoen- en parkaanleg. Alles wat men, op
oordeelkundige wijs. uitgeeft tot verfraaiing
onzer veste is kapitaal dat hoogo rente af
werpt. Flora is onmisbaar, haar bulp is niet
licht te duur betaald. Met bijzonder welge
vallen zagen wij duarom in den omtrek van de
vroegere Leiuscliepoort met smaak kleine
plantsoenijes aangelegd en bloemen noch
heesters gespaard om die ruimte een aan
trekkelijk uiterlijk te schenken, liet verheugde
ons niet weinig toen wij bemerkten, dat men
de groote eieren door den een of ander aan
de hoeken van do brug vóór het Rijksmuse
um, en bij hei gebouw der vrije gemeente
gelegd, of de smakelooze aanplantten op
de llendiïkskade eu het Weesperplein geens
zins als het model van beplanting bleef be
schouwen. De vooruitgang op dit gebied,
in dit onderdeel van hei departement publieke
werken, doet waarlijk op iets goeds hopen.
Doch wanneer wij een tocln je maken uit de oude
naar de nieuwe stad, en wij worden bij hel
pontje aan het Arnslel-llutel tot staan gebracht, om
dat wij, bij hiile, storm of regenvlagen?wach
ten inuetcn tot de centen-verzamelende veerman
van den overkant teruggekeerd is, om dan op
de langzaamste wijs ons naar de
Weesperzijde te spoeden; wanneer wij nagaan hoe
dagelijks honderden en des Zondags duizen
den daar moeien wachten en zich over laten
trekken, waaronder heel wat menschen voor
wie ettelijke centen een belangrijke bezit
ting is; wanneer wij beibnken hoe de on
naspeurlijke wegen van ons stadsbestuur er
toe leiden, dat in zomer, herfst en winter
de Amslelbewoners geplaagd worden terwijl
het schoone Amsiel-kwarlier verwaarloosd
wordt en wij gaan even later over het
sierlijke Frederiksplein naar de Falckstraat,
omdut wij gehoord hebben dat daar een kost
baar plantsoen is aangelegd, blijkbaar met
geen ander doel dan om de Heeren en Dames,
die op enkele passen alstands van het Fre
deriksplein wonen, uit hun raam een blik te
Runnen, op de vriendelijke kindertjes van
Flora, dan is er peen schepsel die ons zal
mnnea zeggen: VViiarom men het
oriontj een hulpbru,; aan c'en een
onln het overtollige tanandere.i schenkt.
ergelijke raadsels wandelen wij
Ammers wel wat veel. Wie op datzelfde
een ander voorbeeld begeert, hij
een bezoek aan den weg, die langs
taarnpaal tegenover de "Vijzclbrug aan
iteringschans staat. Hier ligt, voor
wij walen, reeds jaren lang, het
sleclitieelle van de geheele 'amsterdarafche
ng. Men heelt daar kuilen van een
j meter diepte minstens. Eiken herfst, bij
guli zige regens, ook des zomers, vindt men daar
i dagen of weken achtereen een modderpoel in
de breede kolken tesaamgestroomd. e veeren
van de rijtuigen dreigen te breken als de
koetsier, minder vertrouwd msi het vaarwa
ter, over de banken en door de poelen rijdt.
Toch is het een der meest bezochte wegen.
Een ho'ofdverbinding tusschen oude en
nieuwe stad. En een minuut of vijf
verder, bij de Wetering-barrière, begint
een trottoir, dat wat de kosten van het
werkloon betreft, zeker het duurste is uit heel
de stad. Een gewoon klinker-trottoir dat
daar reeds lag en meer dan voldoende was
voor de behoefte werd opgebroken, om dit
nieuwsoortig plaveisel er Voor in de plaats
te stellen. Waarom blijft de hoofdweg zoo
erbarmelijk, en werd de luxeweg.zoo
noodeloos kostbaar ingericht? Waarom? Men
zal het U evenmin kunnen zeggen, als waar
om de nieuwe keibestrating in de Dam- en
Hoogstraat indertijd werd opgebroken en
daarvoor een houlbestrating in de plaals ge
legd terwijl de Nieuwendijk met keien
bleef bestraal, die vernieuwing behoefden.
Waarschijnlijk is hel niet mogelijk eenige
logika in dit deel van het stadsbeheer ie
brengen. Wij weien hel zeker, aan goeden
wil onlbreeki het onzen Wethouder van pu
blieke werken' niel.
UIT DE MAASSTAD.
Kniebandjes losmaken, heeren l" Aan die woor
den van dollen Oerrit, den Leidschen
studentenkoetsier, door Hildebraud vereeuwigd, werd ik
bij de raadsvergadering van heden herinnerd.
't Ligt allerminst in mijn bedoeling de handelin
gen vau onze raadsleden in een humoristisch
daglicht te stellen, iets, waarvan men bovendien
wordt teruggehouden door de gulden les van
denzelfden Uudebrand, waarschuwende tegen de
humoristen. Zoo men een bewijs wil, dat een pro
feet, zelfs zoo groot als HUdebrand, in eigen land
niet geëerd is, 't zou daarin te vinden weien,
dat juist van uit de stad zijner inwoning wij met
humor overstelpt worden l
Mogelijk zit Vm wel in de theerandjes l...
maar Iaat ik bij de kniebandjes van dollen Gerrit
bleven, 't Was of ook de raadszitting van heden
er op was ingericht om da raadsleden weer aan
den aroeid te gewennen. Onze raadsleden hebben
zien in dit zittingjaar bijna geen verpoozing ge
gund, maar de kermis kwam en daarmee een
welverdiende week van nut. Heden waren er
weer 29 present. Bet belangrijkste der door hen
genomen besluiten WM wel dat, waarbij van bet
batig slot over den dienst 1881 f 212,814.22 werd
aangewend voor werken ten behoeve van daa
dienst 1882, zoodat voor onvoorziene uitgaven
nog beschikbaar bleven f 80.194.62. Uit het
ontwerp-voorstel blijkt verder, dat de opbrengst
van de exploitatie der terreinen der
Rotterdamsche Handelsvereniging (zeer matig berekend,
?eggen B. en W.) over o maanden op f 40,000
wordt geraamd.
Wat nog wel tot eenige discussie aanleiding kan
geven, op grond van het sanitair belang, is ««n
voorstel van B. en W. om tot tijdelijke bergplaats
voor kleederen enz. van het ziekenhuis deïuinea
Crisp(jnlaan«n;0ldenbarnov«ldr»tra*t.besit. Tot nog
toe worden die goederen bewaard eu ook untomet
in een pand aan de Coolvest, wat uu by bet nieuw
te bouwen Gymnasium moet worden «etn kkflu,
Toen het voorstel tot slooping van laatstgenoemd
gebouw aan de orde was gingen er krachtig*
?temmen op wegens het gevaar van besmet mg,
waaraan men door d«ze bewaarplaats iu d*'/.«
diohtbebouwde wyk was blootgesteld. Daar ds
wyk, waar men nu de goederen wil bergen, i >ker
niet minder dicht bevolkt is, geloof ik, dat er
voor de evenbedoolde stemmen geen aanleiding
kan bestaan, lich nu b(j het voorstel neer te
leggen, 't Is waar, het voorstel beoogt slechts een
ij/dell/ke voorziening, maar ook dat sluit geeu ge
vaar van besmetting uit', dnt gevaar wordt zelfs;
niet vergoed door het vooruitzicht,. dat spoedij
de plannen tot den bouw van een nieuw zieken
huis den Raad zullen bereiken; zeoals ge u her
innert golden de ten vorige jare genomen be
sluiten omtrent het ziekenhuis slechts een
tydelyke voorziening.
De gang van het onderwijs aan het
Erasmiaansch Gymnasium heeft de uitbreiding van het
onderwUzend personeel noodig gemaakt. Heden
benoemde de Raad een tydelfylcen leeroar voor de
Orieksche en Latjjnscbe talsn en letterkunde,
terwijl hy in beginsel besloot oog een leeraar
voor de aardrijkskunde aan te si ellen. De Raad
besloot verder tot toelating van hot nieuwgoko*
zen raadslid, mr. J. G. Vogel
En nu zjj bat müvergund even de aandacht te
vestigen op de oumiddeujke omgeving van on*
kapitool. De ligging is de mee'te uwer lezers
bekend, een plaatsbeschrijving is dus overbodig;
waar ik echter wel op wensch te wijzen n do
bestratiug m den omtrek; of het klinken of
grcnautkeien, of waalmoppen zijn, ik weet het niet, m mr in
elk geval is het geen houtbestrating, die in de
omgeving vau een belangrijke vergaderplaats als
die van den Rotterdamschen Raad eigenlijk
onmisbaar is. Ik behoef u niet te zeggen wat al
kostbaar proza, wat flinke opmerkingen, b^j ont
stentenis van deze geraas-temperende bestrating,
voor het publiek te looi- gaat. Daardoor is ven
tilatie in do raadzaal door het eenvoudig middel
van het openzetten der veMters to'aul onmog. li|k,
en 't is zoo heel lang niet geleden, dat een der
leden van het Dag. Bestuur van dat gemis ntiu
ventilatie het slacht^et werd.
Iu die bepaalde 'ti.hoeften is zoo gemakkelijk
te voorzien, zou ik meenen.
Wie weet, als de* begroeting aiyi do orde komt!
Dat ze in aantocht is bleek nit hot t;il vau
begroetingen van verschillende instellingen, heduii
bij den Hand ingekomen on commissoriaal peuin < kt.
Dnt en het gehuil van wind en regen, kondigt
oua den win'er aan!
Rotterdam, 24 Aug. 1882. H. V. P.
UIT DE BISSCHOPSTAD.
't Is Donderdag-avond. Als uw volgend num
mer iüts van Jan de Bisschop zal bevallen, moet
ik mg reppen. Maar wat zal ik uscliijjveu? \Vy
leven iu een akademiestad zonder professoren en
studenten; wy leven in de vierde stad des lijkg,
waar ieder het zich tot taak hetft gesteld vooral
in Augustus niet te vertoeven; wg leveu in een
stad wasr niet eens een raadsvergidering is ge
houden in de laatste acht dagen. Trouwens vnn
de allerlaatste vergadering heb ik nog niet ceni
gesprake». Waarom niet? Omdat ik m het ver
slag van die zitting; oen verhaal vond waarvan
ik uiets begreep. Dat zou niy nu minder ver
wonderen omdat ik geen raadslid beu eu ook wel
nooit zul worden, maar ik ra.ikto zoo geheel du
kluts kwijt, omdat een paar bekende advokaten
het zoo oneens waren, en omdat m. i. de Bnad
200 raar deed.
Verbeeld u, iemand vraagt een deur te maken
in een muur, een deur naar binnen openslaande.
Burgemeester en Wethouders advisceren Reen
vergunning te geven. De eeno advuk.iat
zegt: volstrekt geen vergunning geven, do
andere zegt: 'ik begrip niet vr.-tai'om 200*11 i'nan
zoo iets vraagt, als hij een deur wil maken, die
niemand hindert, maakt hy een deur. Als nu d*
wetgeleerden zóó in opinie verschillen wat moet
dan een niet-wetgeleerde doen? Zwijgen en
aanbidden. Mij wel. Maar toch tolt hut mij ron
beetje. Op de vraag vnn dien deurenmaker
adviseeren Burgemeester en Wethouders: dat h ij geen
deur make. Alzoo vier wetgeleerden coustatesiel)
het ongepaste van die deur muiterij. Ik leg er mij
bij neór, dat is te zeggen niet bij de deur, want
die 13 er nog niet, maar by die opinie. Er wordt
honderd uit geredeneerd of de deur al Of niet
gemaakt zbl worden, eindelijk komt men tot
stemming over het advies vau Burgemeester en
Wetbouders, dat luidt geen deur maken. Dat
voorstel wordt met n stem meerderheid ver
worpen. Nu zou een burgerman a's Jan de
Uisschop zeggen: alzoo mag die vrager om een duur
nu ook een deur maken, O neen! nu zal uien
gaan stemmen of de aanvrager wel ceu deur 111:1?
maken. De disctmiën beginnen van voor af aan. Een
dor wetgeleeerdeu tracht de harten der jonge
ruaiisleilen te v«rmurwen om vooral geen deur te latuu
maken. De ande.o wetgeleerde zegt dat ieder i!i9
tegen het voorst l VAU burgemeester enwethoud rs
heelt gestemd uu toch ook wel zal Etciiim-ju voor
de vergunning tot het maken van een deur. En
die wetgeleerde had recht. De deUraunvrager nl»#
een deur maken. MÜdocht by da eeritu «lem
ming was dat ui uitgemaakt, maar hurgeuiue^or
eu wethouders hebben zeker dio;i deuieii.i:i n vra
ger volkomen zekerheid willen Keven. Eerfet dat
men het niet goed vond dat hu geen deur maakte,
toen dal men het goedkeurde dat hij wel een
deur maakte. Die volgens somtnigo raadsleden
onnoodigo deureuaanvrager kan nu wel met.
alle gerustheid een deur maken!
De oorlogsfeiten in Euypte trekken zeker moer
de aandacht van het publiek, dan do vijandelijke
ondernemingen in den laatsten tyd togen Utreulit
ondernomen. Misschien wee t-pf ij er niets vnn, toch
zij i wij in de vorige weken hier heuauhelyk belegerd
geweekt. De vijand die men zich voor het gemak
altijd tienmaal sterker moeten voorstellen is op
de Utreehtsche linie aangerukt. Men zag telkens
buitengewone militaire verschijningen door de
straten, 't Is wel lang geleden, maar toch zie ik
ze nog duidelijk een trits soldaten met ommen
en bezems. De dienstmeisjes vooral de mo
derne heksen onder hen haddenheel vi>el schik
m die vreemde vertooning''. Maar later werd het
heel ernstig, 's nachts bulderde het geschut of we
in Egypte waren. Mijn vrouw kon maai- met
slapen en had allerlei verontrustende ideën. Zy
zag in haar slaap een bende annexeerzieke
Pruisen ? en boem l boem l boem l - ze waren
bepaald in de nabijheid, 's Morgens ontwaakten
we weer en zagen .geen Pruisen maar vernamen
toch dat den volgenden nacht Utrecht zou ge»
nomen worden. Eenigen nieuwsgierigen trokk>n
nit en zagen niets. Een dag later vernamen wij
nit de Utrechttche Courant, dat de vreda
getoukend was en dat de overwinning verbleyou w»s
aan de Hollanders opden vijand, dit n zy zich tien
maal sterker hadden moeten voorstellen. ? God
dank we zijn nog Nederlanders eu nog ucon
Pruissen. liet kanongebulder is nit de
Kuilenburgsche schutterij-officieren zijn ontevreden,
maar het blijkt nu als zij re aar naar den toren
waren gegaan, dan zouden iu den man gevonden
hebben, dien zy zochten. Als je 't weet is h«t
niks. In den regel zoekt men een wegwijzer niet
in een toren?deKuileinborgscheofficieivnwelo»
dat nu voor een volgende gelegenheid.
En Jannetje Struik in de doos; 't is te wen» hen
dat eindelijk de sluier over die mysterieute dame
verdwijne. Dat er nog iemand door zoo iemand
beet genomen wordt, zou men bijna naïef noe
men. Terwijl Jannetje Struik van bet toonucl
van diamanten en paarleu verdwijnt, tieedt oen
spik jf UnjtQjraiCttir ministerie voor het Nedeiluud»
J.
No. 270
DE AMSTERDAMMER. WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
s:h« publiek op. Na 15 weken heef* o*"1 net
|;i>ln ncut tot <eti nieuw miiiMterio, dot wil st,Xi[|en
tut h«t oude uiet eea nieuwe minister van
ko>?tiivii. Als het viudim van n nieuwen minister
J O woken yurdert, hoeveel weken zyn dan noodig
VuOïhet ??ianmi vnn ««n geheel nieuw ministerie?
Ik laat «lin 01''-'""'"{J giarue over
anneenmathen:;Uicus v*u Itu.oep.
Tua «loltc nog e«n herinnering aan een
opricpiug vau een mathematicus van beroep, die
het l'C!i:iniu »telt boycn het intellect, of liever het
uitcHojt boven het licluvuui en daarom het lichaam
meer te doen vil geven.
Zii'.erdtg 3 Aug. wordt te B&nrn een nieuwe
boni gesticht, zonder nu te beweeren dat wünog
even bonden gouoo£ hebben, zoo wek ik toch uw
Ifzcvs op tot d O'i houd toe to treden. Minder
wijze en meer «dwfcelük ontwikkelde kinderen
te vonnMi, xieda*r de leuxe vau aa Olympia
vareeuiging di« uiyn stadgenoot in &uwn wil stichten.
''' '-"r -? -"?? ««« <l«r iuwtAnin «*r uit
i!'
JrtET MUZIEKFEEST TE BRUSSEL.
Br.. 21 Augustus *S2.
I.
«Jlttf .nationale feesten" 'm BelgiG? Nog
<uum. iczcr. hoewel ge niet denken moet dat de
rnuvrderhcid der bevolking, de republikeiascho
numulijk, er zoo bizonder meu ingenomen is.
?Laten wij ernstig zijn," peroreert de Qatttte, .en
toegeven dat bel bij gemis van bet noodige geld
duizendmaal beter ware, al die festivitcilen kort
en goed in Belgiëaf te scluuten, iu plaats vau
dun spollust der vreemdelingen op te wekken.
Wil men bel zoover uiet brengen, en niet
terugkeeren tot de oude Septembervicring, men zoeke
Bc»lfcl.«6 «... ...... ..^«o m'den kalender naar d'een of anderen nationalen
Yrruorloof u allen nog dai urwtapuj «er «fl , ecdenkda* der consütulie of der inhuldiging
weer K»»t soezen in uw wmwM.fta» JU* w«l n ( m, ?« koningschap bij voorbeeld - en make er
«?-u nïiKetacht vormen dat m«* ««^dw rw*izi<m , «m wal ernsl, wat wezenlijkheid van. Doch men
d-.ii vu-ud tieumodl sterker «««? to swueaaisw | gcUraope in 's Hemels naam die augustusfoestea,
opLtrei'lits.JorteuBUat.DathuRlagcenoverwinne. j 410 n-«l de minste reden van bestaan hebben,en
2J. 8. 188± Jan de ilisscUov. i )0n «plosseu in een weinig geschilter. Het pu
bliek lacht... of pruilt er om. Het schouwspel, dat
we sinds een dag of vier (bijwonen, is erbarmelijk.
Ui> stad, ^iet er uil als naar d«wo«ite. Geen
vlaggen, geen iampions, geen zweem van
warmte, niets dan onverschilligheid, lauwheid bij
eer. bevolking, die vindt dat men zoo wat den
a raak met haar steekt. Neen, nog eens, om
den wille onzer eigen liefde, scheiden wij uit."
Dus jammert de Gmttte, en haar pessimisme
nog het ergste niet. Wij, Nederlanders,
oor;uluti er natuurlijk anders over, maar.... qu'iin
porie? Die feesten, hetzij ze dan in Oogst- of in
Herfstmaand voorvallen zullen van-zelf v;cl dood
bloeden en in waarheid nemen do kenteekenen
der ziekte hand over hand toe. Het ac/iynt",
zoo laat een tweede blad, de Chronique, zich
schamper uit, «het schijnt dat men gisteren
(Zondag) de verjaring van Bèlgifi's onafhankelijk
heid heeft Kcvierd, en de witte aanplakbiljetten
geven voor dal de stad mei hel gouvernement te
Uier gelegenheid openbare vermakelijkheden heb
ben uitgedacht. Verbeeld u! Het gouvernement
lefit 18.UOÜfrancs uit voor die.... navolksleeslen.
Mon zou hel anders de stad niet aanzien dat ze
een roemruchten datum herdenkt Eenige
vreeiudelingen,.... maar eilaas! geen volk. Schier
overal zijn do slokken zonder vlag gebleven:
geen glimp der festoenen, kronen en girlandcn van
twee jaar her. Niets. Ter nauvveriiood wuift het
rood-gcel-zwart van de publieke gebouwen. Ewi
nuchtere vcrlichlinjt (of \c- wel illuminatie) moet
alles goed maken, 't Is ellendig! Yan tijd tot ti.KI
trekt een mur.iek-corps door de straten, di'
marscli, by wijlen een lijkmarsch speelt
20,8,
UIT HAARLEM.
HEBRflKl'WSCH AI.S LEERVAK VAN ECS OTMKASIÜM
MET ZEb.JA.niOU.» emibUti. f
In do verandering van den gemeenteraad op
ilcu l Gen AUJJ. j.v gelioudon te Haarlem, is met
Uvnulf tegei) zus stemmen beslaten om. noeww
er een toekomstig l^oloof^ in de 5au klusso
zitting rul ncruen, «ean leeraur in het hcbreoawich
aan te B'ellen. Da voorzitter, de burgemeester
vnu Haarlem die sedert een vnn r jaren opgehouden
Lufi't lid vnu deu lUaa .e zijn, heeft, xooals uit
liet Tcrslair iu de JiaarlemscJie Courant van
Vi ijdag den l Sun Aug. kan bhjken, in deze znak zijne
adviseerenda stem waarschuwend laten klinken.
Du verslagKever laat uitkomen, dtit Z. E. A.
zijne be/.wnrcn door drie redenen motiveerde:
lt>. Tot dusverre had men het ook «onder keriuxr
in het lltbreeuwsch kunnen stellen. 2o. Do leeraar
zou ter wille van n leerling aangesteld worden.
o. Da kosten aan het vervullen van zulk eeue
betrekking verbonden, zouden de belastingschul
dige inwoners drukken.
Laat me bjj deze drie punten eens stilstaan.
lo. Tot dusverre heeft men het eondcr eoo'n
lecraar hunnen stellen.
Volkomen juist, want vóór de regeling van het
gymnasiale onderwijs had het gymnasium geen
propedeutische studie in het leerplan opgenomen
???: «o du inrichting volgens do w*t II. O. is er
tot MI geen leerling geweest die verkondiger van
het verbum diviuuiu" wcnschtu te wordon. Hoe
waar ook, is lo. geen argument om nu niet te
benoemen.
Uo. Da lecraar 'eou ter tcillc van cc» leerling
?aangesteld worden.
Alweer volkomen juist, want bij het
overpangsexamon vnn de 4de tot de 5de klasse is gebleken,
dat n der leerlingen van do 5de klasse cursus
8^ 83, plnn heeft theoloog te worden.
Mnar hue waar ook, toch is iïo. geen argument,
w.1111, bii het benoemen van een leeraar moet de
bestanndo behoefte ten grondslag liggen en deze
blijkt te bestaan, als uit leerling om het onder
wijs vraagt;
de behoefte mag niet afhankelijk gesteld worden
van het aantal.
Bovendien ik kan me voorstellen dat meer
leerlingen gedurende den cursus ot'later van plan
veranderen en theologen wenschen to worden en
dus ondcrwgs in het Hebreeuwsch Logeeren;
welk argument z:U in zulk een treval de voor
zitter iu plaats van dit aanvoeren ?
3o. De kosten eouden de belastingschuldige
inwoners d.-ukJicn.
Dit derde argument kan^ook niet als zoodanig
dieben, omdat het geheel,en al onjuist is. In de
vergadering wees Mr. Gallandat lluet, lid van
den raad en tevens president curator, er op dnt
het salaris p;r jaar voor elk werkelijk te geven
lesuur in de week honderd gulden moest bedragen,
dus dat by absentie van leerlingen geen salaris
behoefde bet anld te worden.
Volgens zijne berekening zon het maximtm van
jaarwedde voor den Uebruicuüvier honderd en in
het eerste jaar slechts twee honderd gulden
bodragcn. ,
Daar Haarlem eene gemeente met meer dan
20,000 inwoners is, wordt haar 50 percent vnn de
traotemeuten der leeraren aan het gymnasium door
liet rijk -teruggegeven en dus kan het aanstellen
van een lecraar in htt Hebreeuwsch hoogstens
tor. c honderd gulden per jaar aan de gemeente
koatcn.
Hruulem'fl burgervader'(en dit zij ter zijner eere
gezegd) is ietnnml, die op de kleintjes past, zooals
troinvcus nog in dezelfde gemeenteraadsvergade
ring kon blijken uit de woorden, door Z. E. A.
gebruikt, orii to kennen te geven, d.it hy hot diep
Lfctrcurde, dat, de gemeenteraad op voorstel van
B. en \V. in de vorige ittinp den leeraren van
het jiymn*Mum zulle» hooRe triictenientcn heeft
toegezegd, mn;ir ik kan niet gelooven dat het
dcule ixrpumont iets anders dan t-rheils heeft in
p- had wniit hoe zul een goed bestede t,we»
hont ilerd Ruiden de belnstingFchuldiffn ingezetenen
VMti Haarlem kunnen drukken, Ilub ik getracht
il s Voorziiters argurncntcu te ontzenuwen, ook
ivensch jk do aandacht to vestigen op de vrung
nf het al ot' niet wcmchelijlc.is, zoo een oi meer
leerlingen het vragen, hebreeuwsch nan een
gymmittium to docoeren.
In do wet II. O. Hoofdstuk l, l, art. 5 loost
men:
Aan do gymnasia Jcan ook onderwijs gegeven
woruen iu:
tn. de hebreeuwsche taaU
Verder in Hrt. 64 1.
Om tot, het candiduats in de godgeleerdheid te
.woi-den toegelaten, wordt veruischt het bewiis
Vnn een mot gunstig gevolg nfgnlegd ? examen ia
ria hebreeuwsclie taal eu in do Israëlitische oud
heden.
Eu in nrh 84 5:
l. Semitische letterkunde.
Het cnndidnats-exnmen omvnt: t. grammaticale
behandeling van een of menr hebreeuwsohe schrij
vers. Uit het geciteerde blykt, dat niet alleen
een gymnasiast-, die theoloog, manr ook die dok
ter in do Semitische taal en lettcrknr.de wensclit
te worden, belnng kan hebben bij het hebreenwsch
nis leervak aan het gymnasium en daar de wet
het onderwijs in het hebreeuwsch facultatief laut
zal hy een gymnasium prefureereu, waaraan «ten
Uehi-Hiciis ala leeraar.verbonden i?.
'» Hut niet benoemen zal het verhuizen vanleer
lingen in d o hand werken en den bloei der
on? derwIJBinrichtiiig benadeelen.
In verschillende plaatsen (zelfs kleine, zooals
Nijmescn en Assen) heeft men beter dnn in
Htiarlem begrepen, dat aan de eischen der leer
lingen,, zoo ze billijk zyn, voldaan moet worden,
door in hot oude'rwjjs van het hebreeuwsch te
voorzien.
/ij zullen toekomstige theologen naar de uni
versiteiten zenden, die ha zeer korten tijd het
nanvulling-iexamen kunnen afleggen en daardoor
'in soortgelijk gunstig geval gesteld worden als
do toekomstige juristen en litteratoreii, die zich
onmiddellijk met do door hen cekozen
studievnkken kunnen bezig honden r>n gymnasium
met een leeraar in het hebreeuwsch zal voor hem
een paar honderd gnlden van de gfmcentenaren
vorderen, maar hun tevens de gelegenheid geven
door korter universitair verbljjt van hunne zonen,
. i iit; theologie studeer en, zeer vele honderd gulden
to besparen. Ten slotte, volgens mijne inzichten,
rnoflt nlke gemeente waar<? en volledig pymniisium
is in het bnlnug vsn hnre inwonen eju hehraicus
MU het gymnasium verbinden.
Harlommit.
me8 te deelcn. . ..
Te krachtiger ia onze lof voor de sopraan, Me
vrouw Schroeder-Hanfstangl. Ik weet niet of zij
een oogenblilt middelmatig kon worden genoemd.
Mogen wij op de uitspraak van deskundigen af
gaan - m Belgi* vooral «ijüde bekwaamste
kenners de onpartijdigste niet dan komen, tij
in de middel- en de lagere tonen wel een weinig
te kort, maar men vergeet dit om de
kunstvaardigheid, die u in de hooger gestemde passages
ontwikkelt Sommigen willen, dat zy met m allen
deele verstaanbaar is, niet nauwkeurig articuleert;
een verwijt echter, dat men icderen zanger op
zijn beurt had kunnen toevoegen en dat veeleer,
hoe Hink de acoustiek in de zaal ook was, voor
rekening komt van de ruimte. Mevrouw achroeder
U in elk geval haar orgaan volkomen meester,
en slaat in diepte van opvatting, zoowel als kleur
win reciet verreweg boven de andere solisten.
Wat het koor betreft, haast ik mu dit alweer
te roemen om zy'n keurigheid en netheid, dank
zU do zorg der repeliteurs. Tlon, Ceuppens en
GolTocl, terwyl ik afscheid neem van dit eerste
stuk met een loftuiting voor Warnots, die de koren
en liet orkest inderdaad meesterlijk wist te leiden.
Over No. 2, de Ouverture uit Adrt Dana, door
Théodore Radoux, den directeur van het.
tonservatoire" Ie Luik, op muziek gebracht,, wil ik
kort znn. Ik meen toch dat dezf\conpositie
weinic beduidt. Tegtn hel si >t vtr^tfüni 4 «i^ele t;>nen
vol kraclil en vol leven, maar hun opvolging is
te brusk, te wild, te zenuwachtig. Als geheel be
schouwd vind ik het stuk vry ondiep, en het
gebrek aan eenheid, waardoor de finale wordt
ontsierd, treedt zelfs in de boste passages op don
voorgrond. Zekere kiefdiheid van uitdrukking, die
van ernstige studie getuigt, valt mei Ie ontkennen,
maar zij wedijvert met t-en trwl<J-le
onbckrorndat een
, overi
gens niet meer geestdrift dan pp gewone zonda
gen. VpeR er bij dat de verschillende doelen van
t officieel programma een hopelooze banaliteit
ademen-" Zoo spreekt de Chronique, en ze ein
digt met te vertellen dat om 9 uur een salvo van
eenentwintig kanonschoten, door de artillerie der
burgerwacht gelost, de opening der festiviteiten
heelt aangekondigd. Genoeg thans van die
uitinken eener billcr gestemde purs.
Het is mijn doel niet het geheele feestprogramma.
waarmee wij .Noorderbroeders" trouwens maar
weinig te mak'en hebben, op den voet te volgen.
Ik wensch mij veeleer te bepalen bij de
t\veedaagsche muziekuitvoering, die ik met etn goeden
vriend bijwoonde in liet tfulaiit des Beuujt Artt,
eu van welke men ons al lang te voren, ik weet
niet boeveel, eouden bergen beloofd had.
Om l uur i.-s Zondags belraden \vy de breede
trappen van het grootschc, in modernün sli.il
opgelroklcen gebouw, terwyl ons de tonen reeds te
pemoet ruisthten van La Fête <TAlfJcandre,
Alexanriers Feast, Ue vcr\naarde
on SV.
C<ide Muziekschool te Bergen (Mnasl, .cclicen mij
flinker toe. Er mag nog veel in worden gekuischt
en herzien, m.'iar we hebben hier ten minsle
gloed en beweging, en behoudens sommige
j%laatsen, excentriciteiten, die nan elfectbcjag dot-u
deuken, een soberheid, te prijzenswaardiger omdat
van den Eedcn, volbloed Vlaming, nog jong is en
nog weinig voortbracht. Rijkdom van verbeelding,
kracht van instrumentatie en oorspronkelijkheid van
rythinus, ziedaar vrat Yan dor Eeüen onderscheidt,
en wat zyn stuk, der geschiedenis van Vlaande
ren ontk'ünd, zoo niet imposant, dun toch in
liooge mate belangwekkend maakt, liet iMu-stoso,
waarmee het debuteert, schildert de spannii.g der
Vlamingen, gelreden onder den hiel van Alva. en
trachtend hel juk des Spnnj aards at'te schudden. Men
hoort de klachten van het volk, morren en kreten
uitbarsten van wraak en dood. Alva is nog niet
overwonnen, klgrnnnd en Hoorne zullen zijn eerste
sleclitoflti's zijn. Zij ulleu sterven door i'c bijl.
Het mdayio schelst den (tan; naar liet «linvot en
den dood dier helden". Vooral dil atlugio heelt
prachtige punten, maar de episode is nog niet
teu eind. Als het zwaard van don beul den slag
heeft toegebracht, houdt het gejammer plotseling
op, de verzuchtingen zwijgen, de smart imwkt
plaats voor woede, de alarmbel klinkt en do slrjjil
wordt hervat. De heilige zaak des vaderlands
lioMjen de geuzen get'ed: er ?volirt triuüif, Vlaan
deren is mij. Ziehier iu Isorte \voorufii\lcn inhoud
der bladzijde, door den musicus vertolkt. Het sucuss
was groot genoeg om menig ,.Fran<kiljon" jaloersc
te waken,
(Wordt vervolgd).
EEN "WOORD OVEB DE
TENTOOXSTELLIXG VAN GOOISCUE OUDHEDEN".
Een Gooische oudheid, is dat een voorwerp, in
vroeger eeuw, iu Gooiland vervaardigd,
-ak
en een
o»
een
JMjtjAaiiiiwL c? * LUW ., «« . ,.. _.. ,..
e il ia'i Day van Dijden, die den lOden Februari
17Ü, (lus bijna luO jaar geleden, voor 't eerst
werd opgevoerd, en hier als inlcidüigsTurmmer
figureerde. De vrees, die men aanvankelijk niet
had kunnOn bedwingen, wat het getal toehoorders
belreft, bleek ongegrond Ie zijn. Te Brussel of
liever in gansch België, is de -zin voor muziek dan
ook oneindig grootur dnn bij ons,! Behalve
inheamsclie ynk-kunstenaars als Gevaert, Titiel en Lassen,
en misschien het gchecle gild der letterkundigen,
dat de hoofdstad hinnen hare muren heeft, ik
noem alleen Dr. -Nolet de Brauwere, Hiel,
Anthcunis, voorts enkele schilders van naam, als
Van Beers m urktc ik'er uil Frankrijk. Massenet,
uit Duitsehland Ferdinand Hiller. uit Nederland
o. a. Kichard Hol op, terwijl ook de schulptuur
niet onverdienstelijk 'vertegenwoordigd was. De
koning en de koningin lehvel, dat de Belgen
niet ot' zeer spaarzaam zich van de voorvocgselen
11., 'L, en M. bedienen zouden reeds den
cersslen dag het festival .met hunne tegenwoordigheid
hebben opgeluisterd," doch waren door de, wed
rennen weerhouden geworden, en hun met goud en
fluweel versi.erdL' loge was ledig gebleven. Intusschcn
werpt do eslradc met heur bekoorlijke mengeling van
de witte, zachthlauwe, rose en gele kleeding der
jonge koorislcn (iüO stemmen) cuii lieven loon door
ilc heldere ruimte van 't paleis": waai-.alles het
werk des eenvouds en der vroolükheid draagt:
Ook de acoustiek l.ial na de vde repetiën vrjl'
en twintig, geloof ik niets meer te wenschen,
?daar de groote linnen gordijnen die de wanden
bedekken en de matten op den vloer iedere situa
tie hebben gered. Doch spreken wij nu van hel
schilderij, na vluchtig de lijst opgenomen te hebben.
Ik zeidc dat hol Festival begon- met La Fète
d^Aluxaittlre, ^ecoiiipoiieei'd door Handel, en
vetta:>ld door zekeren heer Viclor Wilder. Ik mout
mij onthouden van Uil .klassiek stuk fum nauw
gezette analyse te onderwerpen. Een gchecle
uitvoerinR van lliindel zou vervelend zijn, schromelijk
vervelend, maar-des te h'ever spilsle men er'zijn
oorcn naar voor ,'iridcrhalf of Iwee uur, gelijk hier
hol geval \vas. Xonder een enkel gewrocht van
dien meester is bu'na geen festival denkbaar. Zijn
muziek mogo niet alles omvallun wal men tegen
woordig eisclit uit een oogpunt van vcrhefting,
gloed en beweging doch /.y is waar, zij treft c-n
grijpt aan, zij boeit. Kr komen in zijn werken
altijd bewonderenswaardige p.issages voor. Neem
het Halleluja van den Messias, het koraal van
Judas Maccliubeuü, e. a. maar op het prachtige
slot dat aan Bacil en Mcndclseohii herinnert,
gelijk hel hier beurtelings door den tenor Bosquiu
en het koor wcörgc^evcn werd, vloeit Dryden's
Ode niel van machtife, pmchtige figiircn ovor,
kenmerkt züzich in 't algemeen en vermoeit niet
zelden door die strenge eenvormigheid van tes
tament-stijl, waar de duttécbe meester zich hooil
geheel en al van wist te ontdoen. Gelukkig
daarom dat de voordracht niet te lang duurde,
en hel publiek dus de gelegenheid behield.
door een ,donderend applaus" aan de schoone,
bijna onberispelijke uitvoering en de keus
van hel onderwerp beide zijn zegel Ie hechten.
Ik noemde Bosquin (van de Parijschc opera; te
Brussel zegt men voor de opera La Munnaie)
als den tenor. Welke kostelijke oogenblikken bad
deze zanger' in eenige zijner Kécits!" Tot de
starren der eerste grootle kan ik hem niet rekenen,
maar zijn juistheid van voordracht mag op prijs
worden gesteld. Vlug en mei een verwonderlijke
voslhcid\ ZOIIK hij die gedeelten in proza, waaruil
ongetwijfeld liet
nflt tu Klim, ina Jyi f Of t Riionnt tneoft, réionm
A li bri»er. eDK,
dc kroon spande. Ook Belhomme van de Opera
Comique was een goede, schoon lang niet uit
muntende bas. W<; hadden ons een trotschcr,
eigenzinniger koning voorgesteld* zijn stem was
niet onzuiver, maar hel ontbrak haar aan de
voorwerp, ook elders vei-vorirdiad, " maar
Gooilaad betrekking hebbent.';** Is het, ook
voorwerp, langen tijd in Gooiland verhieven
hebbendeV Jien voorwerp, door de hand eens Gooyers,
ook elders, ontstaau 't Een voorwerp aan* een
(merkwiiardigen) ooycr, ook elders.vertoevende,
toebehoord hebbende ? Een voorwerp, op ziju
reis door Europa, ook in 't Gooi, door eun be
roemd man gebruikt? Een vooiwerp, door een
Gooyer dikwijls begeerd en bcnydV Waar ziet
m«n de grenzen ? JÜij du uk t, zoo'n tentoon
stelling moest slechts bestaan uit voorwerpen,
speciaal het Gooi chnrakterizecrende en de ge
schiedenis er van toelichtende. Dus: peen zaken,
die men in andere gewesten juist r.oo heef;
vcrvsardjgd en ({evondc-n (wien toch ook te Naanlcn
ceu ruimte is afgestaan), ook geen schilderijen
vaa meesters, wier talent epen eigenaardig-
Uooi»i:he zijdu aanbiedt. (Schiidi'rijen vnu levtnde
meesters zijn, buitendien, geen ^oudhp'len").
En
zyu
nu ectige
nrjïire:
noodige rond/ng en brTedte". . In dit opzicht komt
wel S waar ouk aan Bosqum de palm met toe,
doch bijna nergens wist hij zich bov<Jh dcien te
verheffen en zone stem de vereiscnte schakeenng
tlechts eenige
regi'ls der tentoonstrllincr gmijd. lic hoop dnt
do sluiting nof{ nivt heel't tiluiits pehnd. ^'.'O]»,
duii vraaK ik verlof cim ctikel ^oord van
heriunering tu spreken.
Niuid^n lud zich .niet op zijn vriemMijkst
goto.oid, deu dag vau ons btvodï. Door d« vesting-.
poort, van jonden datum, met alloi-U-i nationale oi
niet nationale trofeeën en verderf atti i'jutcnii»
bcrpsi een versierd, trokken wij de'abudüveste bihiiun.
Jïcu groü/i-ligc damnhrini;-bexwalktn liet uitzicht,
n:ii inotiegen swrti-ide door het, klcud'der wan
delaars en liiuji» ile straten vei (ooudu zich slechts
een .nitnrH.t gerint* putnl voorb.j^aHgcra. 't \\o.)
omstreeks elf Uur iu den morden.
Het stadhuis dient voor t
MitonnstellinjfsneIK.UW. l)it slrtdliuis, iu 1U01 ^nbuuwd, wat het,
houten gcdci'ltc ln.-trt-1't, van de luat-ste hoornen, diu
het prooi c GuoiBche hosjch 'vnn vom-reen
hndiichtergplaten, lircl'tderoin vnn Vetu
tienduizendVyihonderd Vyf un-ve«ri ift guldens'1 .geliOüt. Inis
meldt, ons de sein ijver in den TcgéuWnordigen
Siauf, vim Holland". Kn ook: .,llut pru-nkt hoven
den I n Kin p van da Pu^rc uiet de \Vnpeus Yftn
het liuiüvan Nassjvu". Als vourterkcnoii (later
duarhinnen ook i.iot vcd vrculijks to zien jsou
zyn, hinden van d<-u iillefzini» fruiiien on wi>l
gejiroportioueerden trapgevel, con puatv vcrilcuste
\lftcgon treurig om hun utokken tu druipen.
Ter Vestibule werd men terstond ou'ihuidkumlig
peïiiipresnioneerd. Il«chts zag meu eun
diuiTimidui* koutróle, mot krulle;id« o:>;rJ!)i en een
inteller dut niet verdiende cnu>ite op den
vcor(fnmd gesteld te wurdon, rtla doze li. zidcr het
rneundfl tu moeten doen. Links' den blik wen
dende, traden u
duivcUchti^clNiiiii'Uernddoi'gesfrtlten voor den geest, door bemiddeling der n.! daa r
gcötalcei du zwarte. upgupoct>to harnassen uit deu
S|iaHn8chen tijd. In c 'n lioek. op dm vloer, xna
men stanlijes van steencn, die \vtuuom niet (tuoisch
zouden kunnen zijn V Boven, ilu trup up, bevond
men zich plotseling iu 't liart der cxputit.ie. Een
jfroole zwart ebbclioutcn, met, kapitnloi;lasruiten
ingerichte vitvino (wani'scliynlijk van de
ailnuuiatiatie der zilver tcntouiis'e'ling, onlnngs met. zoo
schandelijk weinig succeühier tor stcdu gehouden,
geleend), vertoonde nllcilei voorwerpen in zilver
en andere kostbare stotTen: horlognj, Cfpcn.bt-kci a,
enz. Verder zag men een oudn tafel met eenige soor
ten van oude stoelen er rondom geschaard. ,m,
togen den niuiir. zcldzumo exemplaren vu n oude
kasten, met oud postelein op de planken.. Aan
den overkant, ouder de vensters, waren boeken en
platen, prenten; en portretten geëtaleerd. Aan
deze zaal grensde do schildcrij'zaal. Ouder de
Gooisnhe schilders, hier bijeen, zijn do fami'
lié'n Rnvenswaay en De Ilük uitmuntend
veiiegenwoordipd. vVrder vindt men er imroen, itls
M. A. Koekoek, P. van der Lun, J. H. Koekoek,
G. J. J. van Of, U. C. Koekoek, A. M. Steen
bergen. G. G. Uaanen, P. J. Guiso en anderen.
Ik yjrnk daar van De Rijk". Mej. Anna de Rijk
heeft bloemstukken geëxposeerd die van onge
woon talent getuigen; haar kleurenkeus w
bewonderennrurd. Het fort de» Heeren J. de Rijk
bestaat in 't dierenkoppen malen. Opmerkens
waardig echter bij uiutek «ijn de teekeningeo der
fiewelftthilderingen in de 14e eeuwsche St Vitos
Kerk te Naarden, door den Beer J. A. de Rijk,
in don gang, naast de schilderijzaal, opge
hangen, verder treft men gtteekeade en ge
graveerde kaarten aan, en plans enz., alle* Be
trekkelijk Gooiland. Deze gang leidt tot de
?oogenosmde .Huiseer Kamer", een vertrekje heel
en al gemeubeld als de kamers der bewoners van
het dorp Huizen; een houten man en vrouw, in
Huiier kleederdracht, hebben bij de tafel plaaU
genomen. De baardstede met zijn Ugeltjet,
Bet postelein- eo koperwerk zijn interessant
Vele getuigenissen van de zijdeweven industrie,
die industrie der nu en dan oproerige wevertjes,
waar Naarden een tijd lang zyn Dloei aan te
danken had, ontbreken niet 't Mag zonderling
heeten dat men zoo weinig Gooisch \oataum brj
een heeft weten te brengen, zoo weinig van die
merkwaardige en aardige Gooische
kleedingstukken, zoo verscheiden eu kleurrijk. Men tiet wel
iets, maar weinig
Beneden ia de kamer nog steeds in gebruik,
waar de schepenen zitting plachten te neme»,
en waar nu het Edel achtbaar
ffemeentebestuur van Naarden zulks doet.' Men treft er
veel opgemaakte schilderstukken aan. o. a.: een
portret van den Muider Drost, Hoofdofficier van
Weesp e.i Weesper-Karspel, Baljuw van Gooiland
P. C. Hooft. Van een ander zegt de schrijver
in den Tegenwoordigen Stnat",du: Onder«ade
ren is 'er een, 't welk zeer om des zelfs Kunst
geprezen wordt Hier in is het Oordeel en de
strnfocffening verbeeld, welke door HertogKarel
van Bourgonjo gepleegd wordt aan den Baljuw
van Zuidholland over het wegvoeren van een Koe".
Het is af te keuren, dat men geen katalogns
van deze tentoonstelling heeft doen vervanrdigen.
Niet, dat do hand. welke, op de papiertjes, die aan
de voorwerpen bevestigd zijn, de omschrijving
dnarviiii gesteld hoeft, peen duidelijke en nette
zü, maar een kntaloog bewijst bet geheugen, later,
onwaardeerbare diensten eu is als een blijvende
voortzetting der expositie zelf.
Van het stndhuis begeeft men zich naar het
Burgerweeshuis, waar eenige regentenstukken
getoond worden. Hier hangen, naait n schil
derij vnn wijlen den Heer chwartzf, twee merk
waardige zeventiende ecnwscho doeken, waarop
do hoofden van 't weeshuis zijn afgebeeld, levens
groot en vijf in getal, in zwart ebbenhouten
lijsten geklonken.
't Eeue stuk is van Maniddtius", voorstellende
6 regrnten en een bode, gedateerd van 't jaar J.G44.
Dezo schilder wordt noch door Immerzeel, noch
door Krnmtn opgegeven. Het andere is geteekend:
G. Kamper, 16G3'*; men telt er 5 regenten en
een bode. liezen schilder vind ik ook nergens
geboekt. Vooits versiert nog dit vertrek het por
tret van een Gyut'crt Laurens,met wapen: zilve
ren hert, op rood veld.
Met dit kompendium van indrukken heb ik
Naardon verlaten, overwegende het voorkomen
van stillen achteruitgang, dnt dit stadje aanbiedt,
al werd onlangs, tot bewijs integendeel van
grooten vooruitu*flg, in deu Gooi- en Eeralander, Cfn
lokaal iveekbliid, in een
korresrjondcntie-nrtikeltje, beweerd i'at er zich een vooruanie
varkenslachter gevestigd'heeft; voorda hoe zoo eene
tentoonstelling eigenlijk meer op zijn plaats is
in een centrum vnn beschaving als b.v. Amster
dam, daar zij dit onderscheid met een
bloemenof honden tentoonstelling bezit, dat men, om er
wel van te proliteeren, met schrijfgereedschap er
heen dient te gasn en de znken, die uitgestald
zyn, bestudeeren en doorsnuffelen, en men eigen
lijk van een betrekkelijk oppervlakkige doorwan
deling weinig nut. of genot heeft. Een dergelijke
expositie -toet nltijJ der. ?wensch ontstpqn, dut
zij toch, door do Roedv.-illigheid der inzender»,
tot een pcrmsnent Museum bevorderd moog wor
den en dat. men er lokalen, zoo weelderig inge
richt als die van 't nieuw Panopticum b v.,
voor opengesteUo. Deze wensch knn de
konklusie na zich slet-pen, dat 't misschien nuttiger en
waardiger, zij 't ook lukratiever zou zijn, indien
men voste Musea voor zulke merkwaardige
geschied dokkumenten en tentoonstellingen, vnn
een paar zomermaanden, voor
wasseoeeldenspelen stirf.tto.
Amst., 23 Aug. 'SI F. Hovius.
In het Grand- Theatre van A. van Lier zal 9
Septembfr nanst. het Rpeelsnisoen geopend worden,
onder leiding van den Heer A. van Lier, bijge
staan door zijne drie zonen Isonard, Lion en
Joseph. Het, Ilec-renriersoneel bestaat nit,: L. J.
Veltman. Hcnri vnu Kuijk (Resr,), E. P. T. Bigot
(Keg.), Klaas Vos. D. Logeman, W. G. Dekker,
Jules Autlieunift, A. André,'Hi L. HcsscMnk. Au
gust Vink. G. G. C. Kuijs. W. N. Mulder, P. J.
Kuijgrok, J. \V. H. Groebe. A. Beek, J. Hermans Jr.,
J. Jursr*1!)» eu J. HavL-rknmp; 'dat der Dames uit:
"Mevr. Theo. Frcnkel-Bouwmeester, Wilhelmina
Ellenbevgcr, Sophia vau Gijtenlreek, T. J. L.
Huijsers-Uüxcnvült, M. Hunrt-Bachcl, Aucuita
vnu Kuiik-Auiulung, Maria nclingh-Vnrdermnn,
Bcrtha Vo*<, J. A. Hoas, G.Stoete-Gi.is\vijt;Mejuff.
Anna Poolman, Fennie van Kieiip, M;ir.e Grader,
?M. E. Verweert, (ïMccitwissen, GecrtruitlaStoete,
E. Coerdes Lti nij, Chnrlotto Coerdes, ElUabeth
Cocrdes, A. Brus-u en M. Jnrceii'.
In deu Piirkschouwburg blijft men gedurende
de maand Seïitetnbt'r dooi gp.'len, terwijl,
vermoedulijl:, in den rlantagcsuliouwbui gdeheer E. Batch
eeiuifc seanccs YM[ geven.
Het (irnwl-ThtJii'To wordt, door h«t Rott.
gezelsrliap, onder den lieer W. van Zaylen van 3 tot 8
e^ituinber bespeeld.
Dozen winter zullen in de Salon des Variétés
api'k'ii, ouder leiding van'J. G. de Groot Si Co.,
dc heeren J. G. du (jroot, A. van Hilteii, Blaaser,
\V'. Put harst, F. Fartaux Jr.. L. van \Vesterlioven,
A. Kiehl, \V. Ueeslieen, A. Verhagen, J. Ketting,
N. lloeg. Fedi, Thonissen, Eilderp, Fcrron,
Somnon en Jiinsen; eu de dnmcs mevr. van
"Wfgterhovcn?de Heer, mevr. Gotz?Schep», ron. Mftth.
Kii'hl. nij'vr.1 vnn Uos^um, mevr. Fuch':?Barbiers,
nifVi. Kiclh?Iliezc'anr. moj. Smit, uicj. H. Jouns,
mej. M. Jonas, mej. van Vliet, inej. "Wiegel, mej.
van Wamden.
Men v.al openen op Zaterdag den 9 September
n.s., op Dondodag den 7 September zal de
zomerkampagnc iu de schouwburg-logo findijje».
«n daar tijn betrekking ham vooral in den be
ginne veel vtijen tijd liet, zette hijïich reeds wei- '
nige maanden later aan 't werk, en venoud ge
durende eeaigen tjjd met elke mail een of meer
hoofdstukken der ia dezen handel verzameld»
?tukken.
Burgessj zal bij het stellen dier artikelen niet
vermoed hsbben, dut zij nog eens ten voordeela
zijner naast* betrekkingen zouden worden uil gege
ven. De heeren Tromp en Sternberg htbben dit no>
dig geoordeeld. In aanslnitiag met Kaxpscae vrien
den, die pogingen aanwenden om Burgers talrijk
getin Burgers overleed in December 1881 tegen
armoede te bewaren, kwamen zij op het gezonde
denkbeeld om d«M schetsen nogmaak het licht
te doen zien, toodat de opbrengst de vrucht soa
]a van Burgers eigen werken en denken. Dit
ioit op zich zelf is voldoende om bet lesend pu
bliek aan te sporen het boekwerk ta koopen, dat
door den beer Tromp belaogeloos ter perse werd
bezorgd en door den uitgever Sternberg even be
langeloos in het licht gegeven. Duitendien zal de
lesing der schetsen niemand onvoldaan laten. Zij
zyn frisch, vol gezonde humor en antdige
opmerkingen; de stijl, hoewel niet kernachtig,
vloeiend; de taal vrij luiver, bier en daar met Kannw
sohe uitdrukkingen doormengd, die er iets Bchtl,
dorachtigs aan geven, terwyl na en dan
17deeeuwsche woorden aan onze oude schrijvers her
inneren.
Wie de opmerking sou w .-Hen maken* dat bet
geheel te kerkelijk is, herinnere zich, dat de kerk
net middelpunt van het Kaapsche dorp en leven
is en herlese de tweede schets: Ons dorp. Dat
nu en dan een tendens door het verban! loopt,
dat soms als: Bij het krankbcd de disputeerenda
predikan.t voor den dag komt, valt niet te
loochenen. Over het algemeen is Burgers, wsar
een zekere strekking doorschemert breed.prnkig.
Hij teekent beter, dan hy beschrijft. In zyn
beschouwingen is hij goed-praatsch, in zijn teeke
ningen puntig en juist, zeer verdienstelijk zy'n ip»
dat opzicht: De predikant; De ouderliny; IQ
koster; De agent; de winkelier; ent,; terwyl ;»
schets By liet sterfbed niet zouder talent is. *«
De heer Tromp heeft de goede gedachte gehad
Burgers' nalatenschap het publiek aan te bic/len,
zoo als hy die vond zonder er iets aan te veran
deren. Zoo doende het kenmerkende en
fri»sche bewaard gebleven. Beter opwekking om ve
len te bewegen dit boekwerk te koopen is er niet
dan hun te doen kennis maken met een duf
schetsen.
DU KOSTItt.
Naast de predikant is er in ons'^orp nog >n
persoon die altyd even kenbaar is, en iu xü«
een vreemde zich nooit vergissen kan. De
'.«das, die van Zondag tot Zaterdag g°sUdig 'een
weinig minder blank wordt, de half venleter
zwarte rok, de altijddurend rouwdragend* hoed,
de kalme Rang, die altijd doet denken ain eeae
begrafenis, en de plechtige stem, die altijÜ.kü.^'
om bekend te maken dat............ dit alles gepaaVl
met een groeten zakdoek, die altijd in de band
wordt gedragen en dus w«l verdient een handdoek
genoemd te worden, verraadt den koster. Be
langrijker persoon dan deze is er op het geheele
dorp niet. Niemand komt er ter wereld of hij
krygt het eerst te doen met den ko.ter. Wil
meu trouwen, wil men gedoopt of aangenomen
worden, wil men sterven, het is altijd de koster
wiens hnlp wordt ingeroepen. Hy leidt den
mensch de maatschappij in, hij leidt hem de
maatschappij uit, hy plaatst onze namen het
eerst op net boek der levenden en hy ook plaatst
die, helaas! op het doodsboek. Geen wonder dat
een ieder deu koster met een soort van
b£geloovigén eerbied aanziet, als rijst de (redavnte
onwillekeurig by. hem op: ? een dezer dagen xal
men mij ook aan hem overleveren." Dien per
soon, dien mo^d to zien, die ook eerlang zul
Het Nationaal Tlu'ntro to Antwerpen, onder
leiding vnn don heer F. van. Doüselnar opent met
7<m M"sk'iu naar Elia, of de Grenadier v*u
Xapnleon I, oor*rronkuly'k stuk door Charles de
la Mar. In 1878 werd dit tóoneelspel met veel
bijval iu het Salon des Variété» ongevoerd. De
1 Ilcer Frits Uouwmeoster speelt, te Aritwerpen
voor het ecr»t optredende, de rol van Napoleon.
pw., %..^u u.v_,K .v _ J ^
rondgaan en riekend maken dat gij overlédei'ó '
zijt! Het is genoeg om u nu reeds halfdood ti '
maken, Ala ik ziek ben wil ik geen koster zicu,
want ik zou mij al gaan verbeelden dat hy komt
kijken Of ik hem al noodig heb. Hebt gij al ooit /
opgemerkt dat een koster nis bij insit>,et weet
dat men hem liefst niet ziet? Hij gant immers l
niet zooveel met menschen nm als anderen, en
kranken bezoekt hij nooit. Dit is uiet toevallig:
De man. gevoelt onwillekeurig dat de kranke hem
met een soort van suspicie aanziet En toch, er \
bustiiat een soort van aantrekkelijkheid iu den j
kuiter, die ons belet hem met onverschilligheid
voorby te zien.. Ik weet niet hoe het komt, maar*
waar is het, dat de mensch altijd door iets ge- *,
heiuizinnigs wordt oangetiolckcn, vooral als dit
hem vrees inboezemt. En of er wel wat geheim
zinnigs en vreesvei-weklcens in dien agent van
levt'u eu dood is, die al'ijd nis op de grenzen ?
?des leveus ho«u en weer wandelt! Zoo kamt hot /? '
dat de koster nog al vrij veel bezoek krijgt; want '. i
ware hot niet oo, dan zou hu door uilen ver- .*? i
meden worden. Hij blijft dus iu weerwil van /
alles een gezocht en belangrijk persoon. '. .
IS ooit echter en nergens ia hu zoo zeer de mar.
als op deu Zondag eu in de kerk. Dan en daar' .
is hu, het middelpunt van alles, allen gehoorzamen
hem, alles wisselt op zij u e wenken, een iedor
heelt eerbied voor hem, grijsaard zoowel als kindy
hecit out in g voor zijne bevelon. Zif er eon te
slapen, liij aroouit vau den koster; ontwaakt hij, t
liy heeft den koster b(j zich; Uclvt hij, bewaar
hum dan voor den kouter. Tot zeli's du moeiiets
vtrketren in angst voor Ueut wanneer het kinTt
wil echreeuweü. Denk eens ceu koster weg uit
de kerk, eu alles loupt iu de war. Eer kunnen ''?
wij leeraar en kerkeraad missen dan den kosteiv
*v\te roept on brengt de meuschcu naur de kerk, '
v ie houdt ze 111 ui de als ze vr in zijn, wis be- ?:.
«chikt over stoelen eu bankeii, en voorkomt dat i.
uioeder's kerktabbcrd cu zusje'a witte dre*(juik) '
niet, een oorzaak wordt dat onze leeraar te vergeefs
heeft gepreekt V In ecu woord, wie zorgt dat de ;
plechtige openbare ceredieost uiet allo plechtig' L
verrichi iugeii niet dikwijls vet loopt in wmioid- l
En iu zijn paisoon en kieedeidracht? "Wtmr i^.f V
.wereld vindt men een meer gezetten perioon dan
onze koster, en wie kon zoo goed als hij een voor*
beeld zijn yan eenvoudigheid, nederigheid en
spaarzaamheid ? Wilt gy U door woorden laten .
wekken, ga unar Iceruur of ouderling, doch wilt ...
gij u. door .voorbeeld laten trekken, zie dan op .,'
onzen koster. Waar leeraar en ouderling voor
de mode bezwijken, daur staat de koster onver- .*
biddelbk vast, waar gene -van de kerk sifweuc''" '
zyu, daar is h*j prestftit. Ik wenschte.dat oatf
kerkklok zoo geregeld was als onze luister. Dvc.
heel anders is het waarde koster tegelijk voor-.
lezer is. Dan vervallen al zijne deugden en
verliest bij nl zijne standvastigheid, noaei igheid
en eenvoud. Hij houdt op koster te zijn. Ik brn
dus maar blij dat men bij ons bet koster.chap
ODgeschonden heeft bewaard.
DtuU*m Ciguetten cfjo zoet «scht van smstk."
Toonecltn uit ons dorp, door Dr, Tho
mas Pranfois Burgers, geiceeen President
der Transvaslsche RepwiUtk.
Toen Bureers, n.-i zijn studiën nan de
Hoogeschool te Utrecht te nebben volbracht, op zyn
reis nnar het dorpje Hannover, waar hij tot pre
dikant beroepen wav, te Kaapstad kwam, werd
hij door zijn vriend vnn de Sande Villiers, den
hoofdredakteur vau het bekende Kaapsche Volks
blad, aangezocht eenige losse xchetsen of
cnuseriën te schrijven. Burgers steeds bereid ieder van
dieast te *ijn, beloofde dit van ganscher jjartot
-X. \
J. H. R. ;./
De Koning der Syntphonièn.
Historischromantische levensschets vau Lodewijkvar*
Beethoven, door Catharina F. v«n Rees. ?
Deventer. A. J. vau den Sigtenhorst. 1882
Bij bet doorlezen der beide lijvige boekdcele»
(te zamen bijna sevenhondeid bladzijden groot).
welke Mej. vau Rees aan den grootsten
mazikalen genius onzer eeuw heeft gewijd, heb ik h
meer dan eens betreurd, dat de talentvolle schrijf- '
ster baar. werk zonder eenige voorrede of toe*
lichting heeft doen -verschenen. De woorden «his> ?
torisch-romantische levensschets" hebben indwdaac
eenige verklaring noodig. Dat de schrijfster baren
arbeid eene schets noemt, getuigt niet il-chts voor
hare bescheidenheid, maar laat zich ook vsrklarni
door den verbaaenden omvang der
Beethovenlitteratuur. Do door Mej. van nees »an het ' '
baar boek genoemde ea blnkbaar met