No. 271 D~E AMSTERDAMMER, ^WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 271 akt* de voorhoede van Wolsfleü'» leger aan wn ueierlang. DU doz* gelegenheid weid, imar 'tti'l dt-r be! icnten als bij toeval, eou der bo-te krij;*kundigeu <tie d»ejtyptena»rs hebben, gevanIftn in-n-inen. Dit vvti??», voor Aritbi vau veel gewicht, treft de n tiona'o pat l ij te zwaarder, . nu To»Ua-|iKR'-u. de »>pi orbevflhe ber van het uooidflljk leger duur *yu iu.-do-ufii«ieren werd otugtbuicht. Doe!» de rampen zyn niet alleen ann de ryMu dar Kgv/ptrimars. Hun vijanden werden rioor vcrinorii nis, slecht drinkwater en do ? inniNiteek m-or gokwruM, dan door knuon<n £.wt!Hkogels. Vulgus crue europeescho Uurreïpoudéi.tio ha lilüu vau SUOU mun oOO een aau?'1 val validee woestynziekte te veiduieu. tiet water ?wo:d ondrinkbaar door de menigte lylten van inenschen eu rtierm in het zoetw.iterkanaal gttworptn en de vorinueicni seu der woestljnroUzyn voor een deel ilertrut-pon ui te nfmat tfinl.Mf n meent dan ouk «'at de strij t nog vi-el offer* e tl koïteu en nog mvardero troepen nooilig zullen gyri om Aralii's lager tusjcheu Alexnndne on Cüio uiteen te dryven. Mali is zelt'j zoo bo 'u 'ht geworden voor een nl te krachtigeii aanval \*u Anibi, d.it al de te vhikbaro troepeu uit Alcx.indriönaar het zuiden worden gezonden eu niruwe attilloiie niBch* iu Eu^elind wurdt ingescheept. Vóór Alexaudriöi» hut lustiif. Van danr geen nieuws. Do h'gyptenaars werken ntm versoTisnringen bij Aboukir en in hoeverre zij hun stel ling t genover Alexandiiëverlaten hebbeu, weet men m»t. To KinstanUnoprl werd weder tusscbon do Porte en Lord Dufferin gekontereenl. Do mili taire overeenkomst zou zoo goed als aangenomen zyn, doch eeu beslissen l antwoo,- d wordt nop tejjcinoïl gezien cu hot vertrek der turkscbo tioi'^on fcliynr. nog niet aanstaande. T o niindcr. nu Griekenl<in t van do troebelen gebruik trucht to maken, om jn Thessftliönogi-eiiigBtfreusplantsen in te palmen. Van wcèrs^yden worden troepen aangevoerd, eu natuurlyk nota's tus?chen de kabiuette;-, der beido landen gewissell, De groot e vraag: wie het eerst heeft gescliotw, moet worden uitgemaakt, en dut zal inditgnyal wel de lastigste vi.iag zijn, die meu bedenken ktxn. Do openbare nifeniiig verdenkt echter het :s te begiijpon Griekenltitd. Engeland heelt reeds hot kabinet te Athene doen weten, dut. het thans deu tyd on geschikt iicht om Turkije in ongelegenheid te hrcngen. Het is te begrijpen, dut men bij do Egyptische kwestie, Reen Griekseha wcnscht, dis de Jiuropecsche mogendheden de gele^> nlieid zou geven op dit oogenblik in troebel water to visjcheu. Gilijk Griekenland in hot X-uiilen, u Montenegro in het NoorJeu do stokcbrand, dio door de buren uiet vertrouwd wordt. Iu d n laatiteu tijd zijn de bewijzen a.-v bet licht gikomen, dut Montenegro wel deïelyk ds hand heelt gehad in deu jongsten opstand in Dnliuntie. Vorst Nikita bevindt zidi tluus te Weouen, doch uit de omstandigheid, dat hij in e.n gewoon hotel logeert en niet Frans Joürfs tfast i', maakt uien op, dat do verhouding tu.ssdven den keiztr eu den vorst der Zwartebergcn niet zeer incig is. Ee:i zeer oi.aangttnamjn indruk nmakt liet in , Diutsclihnd, dat du duitschu Tu: nvi ienden, die ecu feest zr.ulen houden, waart oa bij vergissing ouk P:iul Dcroulödöwas uitgonoo'digd, door de irausche turners verhinderd Zijn (geworden nan hun plnn Rovolg te geven. Deze niet zeer lifcteokenende, doch nognlheftige uitbarsting van dtn stneulenden haat duet fransclic- eu duitsche binden, itd«' op hun wij?, lut vi'i-ledene wudtr oprakelen. Naar men meent te weten zou de duirtclie keizer niet weinig vertoornd zyu over deu herderlijkon brief van tien bisschop van Ure-lau tegen do gemengde huwelijken. Slisschiftj moet men met deze zaak het feit in verbind breuken, dat de heer Schlozer, de duit sche zaakgelastigde bij het Va ti ka J n, herhaalde lijk bij den Uijks-kanselier en den k«i^er het mid'Jngmnal IieeJt gebruikt eu in een o|>en rijtuig mot 'L. M. door Uorlijn heeft gereden. De duitscho Fortschrittparty eu de. nationaalliberalen doen poRingeu om tnt eendracht te ge raken. Xaar men zegt zou Eu^r. Richt-r die in den.vreg staan, daar hij vreest dat oene nieuwe libt-rnle partij te vriendelijk voor zijn vy'aud Bismaick zou kunnen worden. Do onlangs gehuwdo hertog van Albatiy, i zoon vau kuninatui Victoria, is ernstig ongesteld zootlat men Vleest voor het Lehuud van zyn Iu Icilaud schijnt weder een nieuwe politiostrike tezullenuitbiekeu. Deze ontvyrcden politie ' mankt tevens deel uit van do militaire macut-en v daarom is het geval niet zonder gewicht. lersche ' gruwolcu werden deze week niet gemeld. Wel ver ? J nam iu«n uit Xew-Yorlc, dat do leren in Amerika ' het. niet al te ^oct een» zijn, n. 1. ilie welko een l fomlïbijeen hadden gubrnvlit om Engeland met e nnniiines te be-tuken. Ejn fon Is, dat meer 1 dan e.-n millioui zou Iv^bbeu b«drnjjen (hetcyt'cr is niit butrouwbaa-, daar het vnn O' Donovan LSJ.I komt) l.ebleu ds Fü,ii,.n< opgit<erd, zonUer liet, dool, waarvoor hut bijeeugcgauid was, iu hit 011^ f o houden. ' Do gronte' Secocoani israetzyn kroost ea eenige nilih(in^«>s door cim nniier; lioofd, gedood, zno ' K'.it'iSt niüu uit Durlmn. Tevens word', bericht * dar. il.« bekende Juhu Duim, de k:ifier-Eng«l?chiiian, zinh voor het hei HtA van Cc:awayo op den 1 Zuliitroim verklaard hee'l. Du Ciuleii'-ii hclibfii wuJer niet do Pcruüiieu go tri-ii'en. D« ints'n.' was ouk r.u deii luatsteu [g. 4CO Poruan-ju sueuvcldeu oi werden Allerlei. ITet Vndcrla'.fl schvccf dezer d.tgen ,f-Jen hoovgoplnat't KtüafsunbtL-naur trad mid den in bet jiar alt Minister op. KAau h, t cinile van het jnar liemerkto hij, dut de beuiooliiifjsposf, waaruit zijn vroegero nmbt'ginoo'teu wervlcii bct.-iaUt au waaruit uolc hijxelf, »i en hij nog geeu Jliniiter WA', bezoldigd werd, tuut. fcheel vnliruikt«as. Enkele posten wareuul. tyd vacant geweest en dientengevolge was ner b-dra.,' aati tractenianten uitgek>terd. w Ot fl\ w d< «r y.or. tlfutt tl ff\Y:it u-.et dat overblijvende geld ta doen? T« e<r wejfcu ttondeii open.-het geld kon in de Stiiitakas blijven óf het kon wordeu uitgekoerd na» hun, dio lijdelijk op de vacante plaatieu de functie n hadden waargenomen. . lln.ir iieen .?. er was ook RO# een derde weg. l Aiin do titularissen op andere plnat<cn kon.ook '. «en favenrfjo wórdcu verleend door de opcnge.vallen gelden ouder .hen to verdeelen als toeslag op hun KI \rnun *i'nct«ment. En zóó geschieddo het. De oud-ambtenaar luttfi' ilinisier deelde uieda in da baten. Hij zelf provoceerde een Koninltlyk besluit, waarbij o. a. aan 'den gewezen titularis te een extraatje vun.... ruim 1 wee duizend gulden werd uitgekeerd. K'4'Jühandelde een Minister iu...... Nederland!" e Amattrd. Courant liet er op volgen: Zoo insinueert een dagblad te 's Gravewhagó." Die ton voeging is krai, maar niet geheel on ver diend. Door bovenstaande mededeeling toch wor den in vc-nlenking gebracht alle mini.ters die HII als hooggeplaatst ambtenaar midden in het jsar in eeu kabinet traden. liet publiek gaat zoeken nixtir den bedoelden persoon en de blaam. rust alliiilit op iiimand, wions geweten zuiver is. Wij hebben waarlyk niet veel meer te verliezen, iret het uiten van dergelijke verdachtmakingen n Oet men zuinig zijn. J-j-r o aan het yaderland als het de hoogsten i n deu lande niet te verheven acht, om hen 'te Knstijden, indien zy het verdiend mochten hebben. Maai- geon tittcltjos.... geen onbestelbare be* «chuldig'ngabrievrn, op welker adres ieder nsar weljjevalluu den i>aa<n kan invulUn. Alleen een ridiieiluke aanval is geoorloofd; men noeuie mau en paiinl of, 100 men dit niet kau of durft meu J)e SlnnilnarA drmgt a»n op de benoeming v«n een kummi-sie van onderzoek betreffende het verongelukken van de Adder, dom- de Tweede Kamer. Tu recht wordt dit door Het Hwddxblad, nu de Kroon reeds eeuu kommisiie heeft benoemd, ongep,i-t geacht. Do vrmv,', die het publiek beantwoord, en zoo spoeJig mogelijk beantwoord, wil zien, H dan ook waarlyk niut zoo ingewikkeld, dat 'l o btuoomiug van twee kommi»si«s riüilii; kan zijn. U oo men later ininmomtom over zee zal zen den, ind'en men hut nog ooit zal durven wagen uioioii de techuici uit'imk'Mi. Hierover hehhnn de uo«kuiidigun lo o- .-rJoeleu, en mii>cliien kunreu zij l'iiifj redi'nec-ieii en \wy ninniulfit, z»<> geen jaren, lang ondcr/.ockcn vóór zy tot vast heid vun inzicht 7.iju gekomen. Do vnijjan, wairup d» goicliokte veront waardigde natie eeu nutwooul «acht, zijüheel wnt.eonvou'lignr. Zij !uijc:i: Wie is dn schuldig*, die roekeloos zestig inenüehcnlnvolifi hooft g ?«?» igd, door Odi te h i p, dat als in de hoo^sto uirite 011zeewaardig bektud itond, ouxerzeU te doen afWie is de schuldige, dio onzcewanrdigo iihepen der marine laat vertiekkeu, zuiubr dat, men aan het. Departement er iets van woet ot' gedurende dagen iets vnn te wctou koiuty \Vie is oorzaak dat ccn onzt-cwaardigo monitor bcnuir.d werd mot koppen, dio /clfa met de bchnndeling van zulke bodems niet Wkend waren ? Indien de Tweede Kamer, vt-rfegonwoordiReudo het Mcderlandfcho volk, iets *« doi-n hroft in deze, dun » het niut ecu nieuwn koniini^ie to benoemen, niiwr er op aan tu dringen, dut de bestriftiule koniniiasic lie/e vriigen xoo spoodig mogelijk naar haar beste wetuu Men meldt dut de Heer Pijnackcr Ilnr.lijk zijn ontwerp tot kiaswctuervormhig xen?od hnef't. Jl«n mocht dat verwachten. Wannoet' het Ministerie vau Lyndi'n, in zijn tweede pei iodu, dezn zaak tot rijplieij brt-ngf, zal het bij zijn heengaan althnn* d« voldoening smaken, zichzelf overbodig to hcbhon peinnakf. J£cu luiniitei ie v.vn overgang moet zich niet laten leiden door den lust om aan to b'ijvcn. Dit wns de fout, die het in de eerste perioile beging, en dezo fdiit nogmanU benam, zou ditkiiliinet nipt oveihotliff, iuu»i'ol'schnon on ontbeerlijk, onmogelijk ni.ikeu, m. a. w. do verwarring nog groottr. Do il Hut Hniidelsblud: Ja.nge Oulcintnnctjo», I, H, IU. Xisuict Itvtlfi-tlainsrTte Cvnraut: Hoi spoonvo;pnseluk to Vi'gelenzan? on do He'.fivork^mlo cK)orx»anJ4 \VuStinprli'jilsü-ivni. Ho: vurloon'J:1. v.i:i a',lijM.i:ii. Hfi \'n'lfrhi>ttl; l^orhovsU'llin:; vnn <»::s.'lmUli£ go^rrcat^nicin. JtiiiisttTs (nar.r ainlei-.lifi« vnft eu:i irtikol van Lurny-tJeiuiicii in rKvvm'-iruiato t'rii!if;i:a). fft*t Xirttn * rati den liuij: Do ^ouiceiutcharjzjmiLldcleQ mut on op Java. Arnliriiitc'ie Courant: Do miniiter van Justitie en hot tlnlvensj'uictan. I)c. vai'i'li'ginp van JP luiitlmii'ht in tyd vnn ourlug. Dj iv cis t vil il:r vruuw wat botrcl't selipiiiin^' en ontbimlini; vdti liut hmvelijk. Utreciitteht Cniiraiit: Eea lirlsnLjrijUo ovcrocnltonut ftiiet do niaatsuUafipi) Do yehelile'1). Il^t besluit van dou K'HiveriKHU'-KOiioi-aal va:i Sed. In'lië, d.d. 2 Juni J.L (Sumatïa-trla:ii{vilaliQ). Aiiisteriltiiiisclie Caiiraitt; Tol-eer.hoM timclien Neder land on zi.ino kotnnicn V. Uitlirni'lins van liet liiosrocht. Wicn bóhourS do palm dur ovurwin'.iinjj bül>ot konrcmlo-dobat? GomeentuUJke huiaUoudiug. Do vi-rdoclins van Tnrkjjc. .Ditfillnd fan SSniit-JIttl.lnnilen'*Qrnftnhagt: ArtikclTO dor Grundwct. Da ontvangst (krlslsi. V*r»ndorliig van kieastu'.sol. lliatscliapin-lijk» nfzondering. Standaard'; De nodcrl.iag der koopukdéspotan in ZwiMarl.ind. Dfl onqitêto over dea Na do kviais. Ut Tijd: Weelde? GiKUIEEXTEZ UIT DE IIOFSTAD. No. 10G. Een drukfout; alweer een slachtoffer; B. en W. lisboon geen haast. Eenigen tijd geleJen werd uit het feit dat er in do maand Mei jl. 1003 vaten gedUtillcard minder wareu veracoijusd, dc.n in dezelfde maand van het vorig, de gevolgtrekking gcinaukt, dut liieiduor jeneveiklaiir du lieilz.ime wtrkiug van de Urunkwftt reeds gebleken was; xra^rtegen ik htt wngcn durfde om :vnn te voeren, dat zulk ecu bewijs vr;j zwak wiiH, onvlnt men eerst over het totaal gebriiik kau oordeelcii en eunö. vuvgelyking' nipt tijdvukken vijór d« invoering der Druiikwct ma ken k.in, na verloop van bv. een jaiir. llii cijfers ovor Mei, Juni on Juli looneu itcliterecnvolgens reeds aait dat het verschil vau vci'mmderde ]>brtiiKst kleiner wordt. Iu Mui lïJ bedroegliut Vernecijiisde i GO.GW J."> tuinder dan in Mei lt-8l. In Juni 16S2 f ;jl).91l!,fc2|;2 minder dan iu Juni 18S1, cil in Juli ISitd s!ccht< t' lllWOry'j. tuinder da 11 in 18^1. Gelcidulyk naderen \ve dus du oiiiln opbrengst, fo weer, omdat do tft'ilsta 4 iimnnduii uitijd plus iniuui 20 pCN müUr iiiin g-idUviltM'd accijns naiitoontju. dan de ca t,fe 4 in.iundi'ii vmi ren jaar. Liavendicii h.itigiM) «lo gi'WJiio in ln^cn niet ulleoa af viin liet gtbntiti in il« iiinivnd xAf, uinar vo.mil van de prijz >n v:m d«n inor.tnyn. Kleino tsipjiirs; d>B l'a i2 hectoliter? p.j.r ni:ian(i uituieteu, zullen, Wimi'er du ^uili^tillesidpi'ijs hoog i«, niets meer iiiül.'uiu dan zij ik>n!;uii noudig te hebben, terwijl za zioli by een Ligu markc haaitun, om een voorrnad voor 3 i'i 4 imnuticn op te doen. Uit deze wisselvalliglmden liijnicerflero of mindere opbrengst van liet c;eiiiiruljeurd over een zeker tijdvak, nu reeds gevolgtrekkingen in 't voordeel der drankwet to tfuklcc'u, is V L-barig. . IVeo onzer «tadgenooton loopen gevaar om ten gevolge der Drankwet in mueielnkheden te worden gewikkeld, als de rechercheurs ten minste afgaan óp 't adresboekje, 't Zijn A. Kerling en K. F. Ket-Iing, die indatyatiGarpoiilitfrgtiUuoiiid worden ali Tapper en Winkelier, 'k Weet zeker dat zij geen vergunning" hebben aangevraagd en dus ook niet verkregun, en wel omifut zij ze niet. noodig bebb.-n. 't Zijn kappers in plaat.s van tapper» en de oolyke letterzetter heel't «chjjubaw die, jaren gevestigde eüguintig bekende, winkeliers eens eece extra teclaina willen bezorgen. Enkele grappen makers vragen er nu, terwijl ze. geschoren worden, om een glaasje'?half en half", en menigo besteller moet er reed* heen gezonden zyn, om uit naam van zjjn afzender een half Jlesehjebrandewijuto halen'. Lenige jaren geleden was er in een ander adres boekje, ook in dat vak, een drukfout geslopen. Een zeker bankier, dio 'als barbier gedrukt stond, ontving van vrienden en bekenden telkens bood schappen om ten 8 ure mijnhoer te komen scho ren' , en 't had er nog maar aan ontbroken, dat men des nacht* twee koperen schoorbekkens aan »ijn deurstijl had gehecht. In de beide hier ver schijnende adresboeken komen een menigte on juistheden voor, veroorzaakt door den stind, wie 't eerit eereed zal zyn.... ze drukken elkander dood eu 't ia te vreutohen, dat de uitgevers zich yercenigrn en dan, M wordt de pi ijs duurder, i«ts n<j*ds uiogcu leveren. Wat hebbeu we aan een prulV Oi-k de twi>e verschillende koffiehuizen met niu/ifkuitvoering", strijden om den voorrang; do Kyypti^chu tuin mout klaarblijkelijk onder doen vuur den Cliine«»L-hi:n vnn hot Hotel Mnassen, wtrlks di s avonds, door eleetriich lioht bufeheueö, een b«toov«iendfn icdrtik miiakt, en eeh zeer t'ntsoenliik publiek lokt, niet alleen daardoor, m«nr vi-oral door de uit8fekL-i:de N.'tkökapel, ander diiectie van <l'n heer Otto Nesk« uit.Hei-lijn. Dat korps kan zich <>p on paar vitilun beroemen, door hoogst xerdiui^teluko ai tieten bespeeld PU 'c ia da:ii' waarlijk eene aanuenuin» ro'suuieo voor de Ilii>.;enxars, MI de lloscli-uuizii.'k zoo ilikwijU door 't treurig we<sr afbfstcld, spoedig ^elivflzul o( hoiulen. 't Was dunkt mij niet kwaal, als men een vol gend j uu- ei'iug hulit luiubrucht n»l ij dn Jitcubaliian, O|.<lit ue duueiiduii f)04Ciil)o<suekcrs i'oi avonds niet meer tttjjeii du puien zoudou nnnlooper>, M'elho ter al'<ic!ieiiiiii'* Min (J«n rijweg ii'inili'i luwn geplaatst zijn. \V:i:iro'ti fciot uilcH ccdcian wut ongelukken kan voorkomen? tlud er ifo koetsier vun den beur d t Gruy or mtk x.oo ovci1 cethiclit, elan wns de op]ir>s<eimu condusvur van do IJungsuhe ti'ivniiKna'seh.ippij tlog in Ie VOD, Zijiiühegi-itfrnï» was trt'ft'viid 0111 tozion. Voer eu Kchtcr dou lykw i^en, waarin do kist u;ot. ecu niuiMl hiMimeii wis ijo'tt, liepen oen vijftixtul condurfeui'3 en koetsiers, vu.irafgi'ga'-iu d mr 4 rontrolftirs en 3 clietj* van dienst. De lieur Itivièro richttti tot do fiunil-cio.tan en k:imt>radóu van den (.'vorledfiie <>cn frefi'eii'l woord, eu 't «MS een hart verscheurend schouwspel om to aanschouwen, hoe tle oudo moe.Ier v.ui den jongen doude, nan do rndcloossto smart ten prooi, slechts met moeite van do hftM- kon worden veru'ijilcrd. Ook zijns bruid was by do plechtigheid tL«^eiiwoonlig de cu'ït.-liikkijji; z^u juist di-n il.igou<i«rrrouivd^yn. i'Ju zoo was er weer "ii klichtutrur van onvo'irzieh'ighriil gcval'on. Het hurdiijJon >rordt hier al orger en «rge.11. K'n knaapje van (i j-mr werd diüJi zelfden dag don rechterarm verbreid. Met gouuegen vernitin uien d:in ook algemeen, dat i-r te.Lr>')i tk'ii ki;et?ier v.an den lieer do Gruijfpr rechts-iiinaiic ii verleend, wegens manRing door onvoorzichtigheid en 't is iiulenUad hoog nooilifj; daf. zijne btrnf gestreng zij, als het bowezen woidt dat hij de oorzaak i» van dan dood vixn dien oppasswudeu jongen. 't Wiia van den Piroctcur der llaa,c[icheTrnmmaatschappij eene ZO..T gewaardeerde altrntie, om op kusten der niaatsvh.-ijtpij, 0011 trouw be diend» evne nette bc^nileuis 10 geven. Tevens bleek er uit hoe ongerijmd het publiek steeds en steeds klagen Uijl't over vuil personeel." Ieder die den &toaL ai" passecrcn, was er juist in tegendeel over vuMiinn, hoe net het personeel er uitzag, en do toakiunst is i iet ver uieer, d.it ecue betrekking van conducteur eene zeer gesohiktp retraite worJen z il voor uiöt jjii*poort den dieiist verlntoudo ouderofiioiercn. Veel verbeteringen iii do tiMinrCgeling en het materieel zijn in den liiatsten tij t aang-bracht. Vele verandcrirgpn waclitou echter noJs 5 n 6 weken op de butlissiiiïvau U. eu W., dio een voudig een G-tal ruquosteu vnn Jen Directeur oiiai'gudaan Juten, wuir-loor het publok belang grooto schade lijdt, 't Is daa ooi eau ferm pro test geweest v:m den Uirect.eur, neergelegd in zijn requcit aan den Hr.rtd van 11 duzer, tegen' de woort!t»u van IJ. en W.: omdat hot gemeente bestuur der lesideiitia tegnnovcrtenewaatsehitppij staaf, dio niet het inogelyke duet omRanalia billijke cischen 1o beantwoorden" toen hij, uninciis zijne maatschappij 'daarop antwoordde: dat roquestrante, waar zij zich ernstg voor stelt ook in de toekomit nog vclo verboteringon in haar tramway-nct in te voeren, inderdaad meet erkctitieit dnt hare taak op 'den duur to uiofielijk zoudo valleu, indien B. en W., in olaats van met haren directeur wolwilleud samen töwerken om hare placnen en voorstellen in het publiek belaug 13 onderzotken en to bevorderen, mochten. voóitgaau haar dour voxatoiro maatregelen of algt'uitjoue besehuldigiu'^en te belemmeren." 'kIJcb gemeend dat het voor liet publiek nuttig kan zijn om to weten, dat vele veranderingen eu verbeteringen Jie door den reizenden niau" worden verlangd, door deu JJiructeur sedert weken zijn voorgeslelJ. W:vt doen nu U en W.? Ze laten de voorstellen daartoe eenvoudig onbeantwoord. Erg prettig voor ? do ILi^naa's, niet waar J En wut doet de llegeering? i)o restauratie van de beroemde TivveSziml op 't Binnenhof is reeds lang voltooid. .Veto vreemdelingen die juist nu in de lïefidentio zijn, worden echter in da bezichtiging er v.in tcltjurgciiteld cukel .... omdat ze uo,j niet to bezichtigen is. 'a ravcfchsgö, 31 Aug. 1832. ?T. A. Se Bcrgh. TEX ZUIDEN VAN EX JIOEnDIJIL VII. Co w Aa r se holen. 't Is bckor.d, dat b.j de gjneeskundig.i raden in du vorichiüeiidu provinciën een ondt Yockaaiihaogig £fem:\ikr is bjtrelU'iido het bewtiai'sa'ioolwczeii, \ooral niet het oog op de tischrn der geKuiidlieiilsle^r. Troiiwctis ulk z:il toHsteinmen dut deze collegies daarbuit<3ii 'rodeiidj, haar eiyeunardi^en werkkring overschrijden om zich t begovvn op e«n teriein, wuiirop zij niet thuis h huoron un waar haro liruiooiiiigen slschts zouden strrickeii tiiii liinuw tiviat \utir te doen onlbraudon ..in d MI on^e!ukkijr*'a ni-hooUtrijd. ; iJo (Minim-ni) uit den güuuca umdigen raad van N»m d-llolianii, IUIM u ie muvi' iu 't liijüunder hut gKiiO'jnid i óiiiler)!i:vk wiM'd opsiodrijTt-u, licli'te zieli |/ui' ('i.c iliiirii tut tle, onüursulieideiie burgeniei-s .iü.s 1:1 i!:;t grW'-st uw. verzoelc oiu do nuodi^'.' iiilieiitin^(;ii. Mot do gtrgcvcns, daardoor 'vi-rki'i'gon e:i ;i n gcvu'.d door.eiuou onderzoekingen tier i'üiiuiii-s oitden, werd reedi in Xuvumbcr van 't vori^L' jn.ir «.-«u rujiport uitfjobrucht,. De gehcciu aak Ju |i heel kiiiinpjeti nt', zond.;r tUt het publiek voor ol na'di«n tijd or vcol iiutitie van tchtjiit geiiiuncn te lieóbeii. Kort gtf!cd«n zag ook p«*n overeenkomstig rap port vour Friesland *.ii Groningiiu het licht; ue t)puwstoffen waren iu die. tweu provirtcits bijna uitsluitend bijeciigcbiiiclit: rl ior da leden, pluatsvervnngenilo en c.)iT(Mpon(leereiiile leden vanden geneeskundigen' raad xilt'. Vsiu bijzonder» be langstelling iu het. onderzoek of de resultaten daui-vuu word niet vernomen.^ Heel anderi vau hot iu Koord-Crabant. De comtnissiü<lnar beiioeuid volgdii Jozejfdo wyi van handelen als dio' in Xd. Holland. Nauwelijks echter WHS haar circulaire verzonden of de katliolieki bladen bruchten honr ter «prako en waar schuwden Je burgemeesters en vooral da bestuur ders dor bawaarsfholon er iiiot on te antwoorden. To recht of to onrecht zxgen zij in deze ciujuóie slechts een cor^teu stap om de stnatsbompciiiig in zake de opvoeding en net onderwijl dor jeugd uit te breiden, Niemand zal het euvel kunnen duiden aan dcüo vDortraugers eu woordvoerders der ka tholieke bevolking in Nederland, dat zij van hun standpunt een wani'scliuweude stem deden hoo ren; de ondervinding tóch hivi hun genoeg doen zien, dat elke inmenging van den btaat of van Btaatscomiai«io3 in schoolznken uitl .opt op ver scherping van toezicht en beperking vnn.'t vrijo handelen van bijzoadero personen of vau vermin dering van de macht der geestelijkheid. Of deze krautenaitikela veel invloed hebben uit geoefend, valt niet mot zekerheid nit te maken, hoewel men met grond uiag veronderstellen, dat zij hebben medegewerkt, do antwoorden uit sommigo plaatsen, althans mjnHer uitvoerig te doen zijn. Ook iu Nd. Holland, waar iu allen gevalle die invloed niet kon werken, ly'n enVele burgemees ters nalatig gebloven en d^ commissie iii Nd. Hmbnut erkent colt' dat het niot antwoorden door souimijp* burgemoesterti, wellicht to wyton i< «an du oiiiitandigliitid dat er in hunne gemeanten geene bewaarscholen uestomlon. Dit umx te eerder wor den MM'underst'M, als men u t de o| g;üxl' dor corutniïsitj ziet, d«t het incest allen slecht oiibeduidrn'le gemeenten z'y'n, waarvan de opgaven ontbreken. Wat hiervan zij, kort vnor het rapport uit Frie-liind en GroinnRcu zn« ook het v-'islag der coinuii-sio iu N'd. iJrahaut h»t liuht-. en £tif omtrent do meeste gemeenten iu die provincie vrij voldi'eiule mededeling. Terwijl do. beiile andere rnppnrten niot algemeen du aindaeht hebben getrokkm', deden enkelo miiiluiliiiQcii uit dit laatste verslag de rondto in bijna ullu iret-katholifka bladen vnn NcdeiUml met kennelijk dool daardoor de ovrrtuiging ingang te duen vindi-ii, aU zouden in deze zuiileiijko provincie do toestjiid».-! wat betreft het liewaar«(vioüKvcïen, niet iill-rn minder zyu il:iu in het Xoo.deu, maar in 't algemoeu slealit, zoodat voorKieiiing noodig moet worden g,>.ichr. Als uw biiefsehryver uit Nd. llrabnnt, bekend met dfzo to.-sfanJen, moet ik ten sterkstau da»rtegen opkomen niet nlleeu op gioii'l van eijzen ervaring, ni.iru- nok wegens vergelyking der dria ranpoitin onderlng. . Luric uitvoci-go liesprfking kan niet worden tit?»elatou uit den aard vnn dit sehiijvon; slechts e«i paar nfinlialiiigfjn en cukelj oyi'urs, In Groningen K ij n 17 bewaarscholen, in Fiiesland 6'0, iu N. IJolliuid (buiten Amsterdam, dnt d'>or du coimuUïiu niot meegeteld is) 81 en iu N. JJrab.tnt 117. 't -Maj,' dus nng niet nis een bo wy'i va:i winder gocdo regeling worden aanganomen, wnni:oi*r in deze lantste piowntio aukele scholen minder bcantwooulen nan ('e gestelde cisclicn. Hun i^etnl mag bijtitv tweemaal zoo groot zyn al» in Pr:c<l»nd on zell's zevennmal grooter dun in Groningen, zonder dtit de toestand iu 't algemeen ongunstiger ma^ worden geuoomd. Trouwens volgoi» bet oordeel der cuuiruissie is hy di'. iu Reenen deole. Da coimnisjie uit N. Holland ra cpoi teert in haar verslag op bl. C. Over het algemeen kunnen wy zoggen d.it wij, hoewel in do stoH'eiijko inrichting tior bewaar scholen nog veel herispelijks en oi)hol.idl).a:ir8;i,iiitrell'vude, tot dusverre nog niet die ai'schuwelyko toestnndHj) gevonden hebben, welke een tiviutigtol jnr«n caledeii zijn aauge'ooiij." llo c.jr.iniiïsie voor Friesland en Groningen dit oorduel «.inhalende (bl.-12) voe^t er unu toe: l)e satnen>tcllL>rs vnn dit rapport kunnen hetzellde yci'klareit : ja, zeli's niOL'r, d« overtuiging uitspreken, ("uit de toestand der ondeiv.oeh! e iurichtingon in Friesland en Groningi-n hnnne verwachting (ten goüde) ovortrolTun hoeft;" hoewel z;j kort te voren (bl. SSy) heeft verklaard dat de toestand over 't algemeen uit rc:i sïinitHir oogpunt nog voel, van coniiiiigo inrichtingen zeer .veil to wen»!.-htjn overlaat/' Dit laatste is echter niet zoozeer van toepassing op de cigcntlijk gezegde nbu\vnnrscholen , als wel op dip inrichtingen, welke slechts het prediwat vnn k!eiii-kiu<lerscb.o!en'' verdienen. Do coinmissielodon i» N.-l)rabant spreken hun oordcol u i f. op bl. IV vau huu rapport, a!s vol^t. : Eindelijk meenen wij toraootunopiuerkon.dat do liewa.irscliolen, in onze provincie, (op z?cr weinige uitzonderingen na) a's vrij dotlmatig ingericht kunnen worden bescliouwd. De zooge mnitrcs»eu> of breischooltjcs moeteuuis n»nti-liygitfiiisc!i ou hoogst nadc-ulij voor do kluiBnan, volstrekt worden ul'sjekeuril." JJ?z« aan dalingen spreken voor zich zelf; do laatste is bijna geheel gelijk in beteckenU met dia uit r'ricsiaud enz., alleen raot s' erker goedkenring van de bcicaarscliolcn en scherper veroordeeling van de onderwefvclio 1)<-icuari>tautsen vour jonge kinderen, die hier en daar nny ainwezig schijnen te zijn. 't Zyn wnincliijnlij'; dio inrichtingen, dia wij nllon uog kannen uit onze jü'jgd, waar in een bedompt vertrek du kinderen worden opgehoopt en de eene of andere oude tante" den schept er zwaait, 't Gnat echter niet nan den huldigen toestand in 't.algamccu ofte melen naar deze overblijfselen uit vtw-gtre ty'ilen. Nog valt een eigenaardig licht op het gunstig oordeel van d« commissie uit den geree?k. raad vuil Noord-lddbant, wat. betreft de bwwaar.jcholen in dio provincie, vergeleken met de oudere, .wnarover thans iccds een onderzoek U ingesteld, door het volgende. ?In Friesland en Noord-IIolland waren een zesde gedeelte . dezer scholen openbare' jnriclitiugt n, iu Groningen Z'lfs bchoordo het vierde vnn allen d.inrtoo on werden dus bekostigd uit de gemeente kassen. In Noord- Brabant daarentnpen nauwelijks een twintigste- deel tlozer inrichtingen, or waren 111 particuliere en slechts 6 openbare scholen. Wunoeer men ouder deze omstan'.lighcJen hliitij bnnr in het verslag heeft moeten Z'itken om door enkele .aanhalingen don indruk te weeg ie brenuen, als KOU ook weder in deze zaak NoordBrnbnnt (en Ijiuiburff, dat er door cukclo bladen is bij^ohaiild, hoewel daarover" lióg geen .verslng wet d uitgebracht)., tot afschrikwckktind voorbi-old dienen dan behoeft In-t peen betoog m^er om te liewyzen, dnt er partijdigheid in 't spel ij geweest bij 't bespreken der verschillende vcrslngeu in de partijdigheid of schuldi^o lichtziu Eiinius. STADS-SCUOUWBURG. Heden wor.lt de eerste voorstelling gegeven in den ?Stads-Soho'.iMrbtirg, onder hot bestuurder Vereeïiigirig Jlet Nctlcrttintliich Tuoncd. en kan do naum van den hoófd-scliouwhui'ij des lands wederom in «rnst wordsu (tunoeiud. Da gcdnchten, dio thans de vrienden van hot vadsrliiml-ich tconeel viirvtilleu en hunnn wcnsclinn voor ilo tnekoniht. worrlcn uitgn.Hiirokan in do volgende n, door Mevrouw Kldina hideu avond Wij komen hier t*rng, ma ar ntet zoo als wy' gingen^ IJeladeu mot den schimp, der ueirltia? steeds ? (liereid. Wfl komon... 't voegt ons niot een 7e?elic<l te zingen; Ons vo.'gt eeu woord van diuk: ons voegt (boftiheideuhdd. Een woord van dank aan u voor de achting (voor ons streven, Peil nooit verflauwden steun, den warmen (by'vnlsgroet, Dio ons ais toeriep . uoog uw- vaaudol steeds (geheven ! Versaagt niet waar ge &alt! ook waar ge (struikelt, moed l" Ons voegt bescheidenheid. Het klinkt toch menig» . malen In eigen boezem ons als een verwijllug toe: Zij t gij wel altoos trouw aan al utre idealen? Jin weet gy ook het wat , züt gübewust van 't hoe 9 Wij willen 't schouwtooneel als spiegel van de zaden Eu dor mysteriën van 't menschehj'ke hart; Als niet te wraken tolk van heden en verleden, Van ineuschehjke vi'eugde en mouschelijke smart. Wij trachten daarnaar met de krachten, ons (geschonken, Maar zelfs het rijpst talent gelijkt den diamant, Wiens gloed alleen de band des slopers doet (ontvonkon. V w st tun i* ons wat d' cdelsjtoen de* slipen hand. Dairom: Komt vaak tot ons! Weest strenjr. nmr wewt rpchtvaaidig, Uoen onverschilligheid! Niets maakt zoo muede wi mot. bleunt ons, en uw tooucel wordt uw beacliHv'ng Ja, waardig Amsterdam, de aanstaande wserel; stad. liet is de plicht v» n ieder, wi«n do naaste toe komst van het tooneel niet onverschillig i», de vereeni^iiig tn stuunen in haar tnuk, i«rug te innen voor den 8tads-Schonwbiirg> desyuiuatliie nn )>ot publiek, die al t« roekeloos werd wvnn /. Y. d. G. DE BrJSPELING VAN' DEX AlfSTELSTRAATSCHÜUWÜURG DES I1EEUEN VAN L1EU,* in 1602?83. t Ie théatro s'eii va", klaagt oarccy m den anps. Dit mogo waar wezen betreklijk I'rnnkryks grootste pi'ovinciesteden, miiar dun is het t< w ijten aan don alles naai' zich hoen trekkenden tooneeliuvlocd van PiulH. Er kan gejn qtKsst.io fijn v»n do mindere behoefte, die onze tijd aan dramntische kun«tgei)ictingen zou gevoelen. In tegendeel ! De 19o ccuwers, dio auu alles twijfe'nn, alles onderzoeken, door eeu excessieve begeerte nonr waarachtige waarheid zy'n aangegrepen, die leem willen zien en weten wat Jeven is, zij hebben het type als direkte, (niet uU oudheidkundign) kunatopbnbariug ftfgozworen en vrageu het drama. Het typische niet, het dramatische. Voor Hol land ook, zoii Saiceys klacht uiot geuit kunnen worden. Lyon, de tweed') f tad van het tooncelland b^iiitnemoudhoid, mogo gedurende den winter 1882 83 da rouw n innemen over do afwezigheid van alles wat naar eon vrij voornamen «chouwburg gelijkt, Amsterdam, mot ongeveer een even groot getnl inwoners, doet zich anddrs kennen. Vaste uitlioemsche troepen doemen niot op, dut in waar ; maar da Nederlaudscho tooticel-pcclkunst zal rijkeliik vertegenwoordigd zijn. In Amsterdam hebben wy nu drie t/'oepon, die, do pene urnder de andere meer, boven het midddumtige to rekenen zyn. Het gezelschap, door dun Uotr A. van Lier geformeerd, is, voor een gedeelte, ontegenzegtfflyk, nit lede», waarop men iw:ii kan dragen, famengoiteld. DB voornaiimr.cn noem ik: de Ueeren Veltnnn en liigut; deDunies Freuk«>lDouwraeester, Ellenberger en van Geylenbeek, De orerigo namen werken ook mee om uen ivanrdig geheel nau to l ieilen ; de meesten zijn reeds beKond, aln door bekwame artiesten van eon vroe ger geslacht geJragen. liet ia te horen, dut. bij do keuze der stukken, het itreveu naar verbreiding m verbetering van kunstzin en naar verschaflin^ van wuM'lijk odel genot, het winnen zal van ooganblikkeliik havrodi«baro geldzucht. Men kan het publiek aan alles gewennen, ook aan da snmak voor oeïsta kunst-cheppin»en. Waarom zoCi men niet het publiek leiden, in plaats vau door het publiek geleid te worden? Een toonecldirekteur is min of moer een prukti*sch leeraar ib de \vctens>cha]> van het schoone ; op hem rust, gedeeltelijk, de vei'.vudwpordeliikheU van het tei'helicsch geweren der menigte. Het, ia zijn plicht te overwegen, vnn weikan belangrijken invloed zijn handel en wandel op de beschaving der menscheu geschat uioet worden. Het is geen kleinigheid, waro kunr-tli-fJe nan to wakkeren en kmiituloei te bevorderen. En waarom zouden di Heeren van Lier niet het voor weldadige indrukken meest vatbare publiek kie zen? Men kan niet terstond do Inagsto volks klasse voor dj hoogste kaust^eniefiiigen toegan kelijk maken. Ma ir de weat der evolutie is daar. Er beslaat reeds een .,S02tl" publiek. J Jat men laidelijk verd.T ga. "\Vnr.uei r de lleereu van Eïlaidelijk verd.T ga. . ier beginnen met een zeker soort spt-leu 1« kiezen, een zekeren toon in de door te loopen kategJtiëu nan to geven, dan verkrijgen zij ter stond ook een zeker publiek, door den een ol anderen gee't meer speciaal' dnar lio*u gelukt. liet hangt slechts van hen nf dat ccn waardige of ccn meer la^e te iloeti zijn. ij . he'ubèti goede kunstcirints, dat zij goeda stukken gevon, uu het jjoaJe publiek «al ui«h niet laten wachten. Auist., 20 Aug. '8i. , L. van Deyasel. BUET KANAAL SI. MARTIN" EN DE VOLKSVOOIiSTlCLLÏXGEN", by de Groot & Conm. llt twijfel er aan of <le toeschouwers elka\r met een weemuedigen glimliuli, 'iiavoi.di in de chouwburgloze , at'vrngeu. waar muil tocli de geniën van claan liaalt, dio btukkeu alj tiet kanaal St. Martin" voortbrengen. Een nu >n dan onderhoudend nielodrnuu, onperv!a!<liij, zonder .charaktcratiulie, tamelijlc Nveliu-een-gf/ct , ineor k;in uien er, dunkt i.iij, al niet v.tn .'son. Met lot' matf men vau d«t «pt-lsrs \TM niüldoj : Ie. den Hoer vau Ililten, die, in WMèiit. «oeil il«n oerlijken.vui'igcn en trouwen w«)kin.in weêr^ül'; -'an den lieer itliiuser, die bij een bruin ^o./..eiit o ik bruino hamlon mout IIILIKCM, inaiii- :UI'.|HI s iiunr weiiüch t n zoïf cxprci>s:ef den mmdidigür. Pierre liéiiarcl .verioouiU >MI ileii II ei' ivo.t'iji^' wi.-m/ür< in liet stijve cti «itngafdni suliijnt gi'li'jjfii. V. o;d<don Iluor lüehl, din pj'sennrrker, apnnein !. .Mevr. Frciikel, zwa.ir .verkoudon n!s zij w' M, ttiidop'v hot. eraplpoi van Mcj Kit'hlMon di'<nt in 't ali,'«iiicen er wel op tn l^ttei dat do oktour zich L; e o n r e k c n s u h n p ril n p geven van zij u- o woordon; d:»" du uktenr niet iiio.tsi:liijiK'lit« venu juüen, \\elkeu indruk, zijn liaudul'Dgeii en .ye.aepf leii oi» 't [iiii-liuk '! bestemd zyn to makun. In 'r. lovisn .koint bijn i alles' onvourziaijs: onze (fespivkwi-inl 'n.%c:i, n ixo daden, toestnndon,1 vrnnrin' wij y-»p'aa't--t worden. Daai' liet toojifiel «u hut leven «liont. vvrör te S'-Vfii, het leven, uu niet eeu kon vcnUt-iiM-l VOOIM!'! ppial l levon, zoo kciinn dd sclioinv*i:eler da ' }>orti'a vau zijn optreden niet, maar doe derimta de door l «m voor te stellen figuur in bcm vltesch wurdei). d i'. hij zich schijnt to gedragen, als b«.-.toml hij zonder een hom gadeshtuud publiek en bliic'.n» omringd of niet omringd door do w>>z«u-<. met wien Tint stuk hem te verkeoren geeft. Ik 7.- 3 .schijnt", want daarin schuilt d« kunst: w, l d-ug le lijk zich van don tegenwoordigheid der tnesc.i'iuwors rekenschap gevende, toch het publmk dou indruk te guvuu, als laefJc men,- en HpecUe men niet. De speler Zy zich zelf min of in->ur on' o\vust, dat hij sjoelt; ' osnigdnuiitQ guloove hij zelf to leveh. Nu ougBvoür oon -aar geleden, hal ik toevallig de gelegenheid het geveu van vulksvuoniteiling^n" eenigszius principii'el aan te bevolen (Dittscht Warand., K. K?dl.'IU, r.o.6). Da Ilecr de Groot geeft thands volksvoowtellingen". Door «>cn ge lukkig .toeval, vinden zy ^stormichtigen" b;]vtil, te bate ook der kas. Maar men mi g de gele genheid niet voorbij laten gaan, 7onder te konstateoren dat de Heer de Groot, door deze zin» ouderneming, aanspraak begint te hebben op utm dank van allen, die geon kunst-aristo'cnttisma wenschen, maar dio gave der goden, fot lie.l van hun zelf, het gemoen goed van ied> r, die maar een hoofd en een hurt hcjiT, willen zien worden. Atnat., 30 Aug. '82. v. Dunsel. UIT DE ROTTERDAMSCriE TOONEELWERELD. Onze beide tooncclgczelschappcn zyn nog < ven een luchtje gaan scheppen buiten llollerüan:. alvorens de winter-campagne aan te vanden. Het Nederlandsch Tooneel geeft ccn voorstelling iu den Haag en doet overigens wat men, mogelijk nünder artistiek dan juist, gewoon is een f tocht in het Noorden te noi men ; het Rotterdamach Tot-itedïrzekichaii van \\mcul ta» Uuvk-n speelt c. n pa ir avonden Ie Nijmegen, van u.K, Zondag lot 8 di-At-i- tij Aiiwlerdam bij van Lier, en verder m de:i scli. De voorstellingen van het Nea. looneci wei-don oersislcruvond tijdelijk gesloten niet fccn a!s vi-üi'gur good geslaagde uitvucruie van Ml>!ionse; die bij van Zuyluu gisteravond met ten ce<ste opvoering (uliaur) van het ten ent reeds bekende blijspel vau von Moser, der door H. P. Boudier vertaald als * Hoe men over de belcekems moge denken van hei, inodeiuo Duitsche blijspel, waarvan voorul lArroüRu, ven Mo?cr en voii Schüntan als de vüitesenwooi-digei's zijn te beschouwen hoever Vdie producten uit con drarnatücli oogpunt, m ?'piepte en \\ kunatgehaltc achterstaan by het ineerendücl van wat de Fransche diMinatui'gen leveren, 'iet moderne Duitsche blijspel kan veel gevolgen i'fhtüikcii, en, wat ook wel iets is, on^?huldig fccnorceii. Maai' om dat te bereiken, zijn io#lieiil van spel tn mi grootc iiialo van animo bij Au rertooners onmisbaar ; in nog grootere mate dik'.vijls dun büde beste stukken van liet Franseh repui'toirc. AJenig Fchpone dialoog, menige fraaie alleensp;piwk, waarin de Fransehen soms de meest verlieven beginselen neerleggen, en waarvan zühet geheim be/atlon, "moet al zeer erg mishandeld w t -r.len, wil ze geen ellect maken; bij het duitschc iilijspcl is het anders; daar heeft de toonccUpelor d.-ij auteur ;:elden tot hulp; inteseudeel moet hij dikwijls den auteur te hulp komen in hetgeen dezen aan kracht van reduiieering te kort seniel, in. n w., hel is m hoofdzaak ue tooueelspeler die hel succes van het duitseho blijspel moet verzfkereii. Daarom was dan ook in het afgeloopeu seizoen het inderdaad enorme succes te danken hier en elders door van Zuylen's gezelnet Ome Vrouwen behaald; daaraan is ook te danken het groot sucues was gister-avond de tiuliiH-lititaiaiits hier te verwierven. Ol het ook met de vcrtoomng die er ten uwent »;iu vverd gegeven het geval zul zijn, ik weel het niet, maar nier zal dit werk van voa Moscr weer een zeer gewild nummer op het repertoire blijven; wie de voorstelling van gister bijwoonde zal dit toe stemmen. In details over de uitvoering behoef ik niet Ie komen; het was inderdaad eengeheel; de eer van den avond echter komt toe aan hrispyn, die Fïrfoi1 pa» Uefudeti, den Sitton-lititeiiuitt, voorstelde mot die fashionable negligence, die buna np.aiiisehe elegantie, welke voor een juiste tcefeeiniig van dat karakter onmisbaar zijn ; Chrwpün inrukte er een type van, die men hem niet ge makkelijk zal verbeteren. \uast Ch>-ispijti leverde Anton van Zuylen een uitmuntend opgevatte en goed volgehouden voor stelling van den bedeesd verliefden referendaris Itviiilttirdt von Fddt. liefden genoten clan ook de eer afzonderlek te wurdcn teruggeroepen. Voor de iinse-en-scene was door den regissëur Alex. Faassen uitstekend gezorgd en vooral de scène van de exercitie der rccruten ' was allervermakelykst en goed ingestudeerd. De costumes ivaroH l'raai en naar deti eisuh. Voor den aanvang der voorstelling werd het publiek door de uitvoering van het orchest iian het nobele doel herinnerd, waaraan deze avond \v;is pewijd. De heer H. J- Messink componeerde eon treurjn.'irrcii Ier herinnering aan het vergaan van Z. M. rammouitor de Adder, een niet onver dienstelijke compositie, door het orchest Hink uit gevoerd en door het talrijk opgekomen publiek ?"ïcr gewaardeerd. De netto-opbrengst van deze voorstelling is besicmd, VOOL de nagelaten betrekkingen der bemannng van do Atlder. De brulq-ontvangst bedroeg l i//.lü; netto f337.10; daarbij de opbrengst van I'S'JiSI'.'a voor den verkoop van programma's, zoodat (loor Willeen van Zuylen,' danE zij de mede werking van het Rotlerdamsch publiek, het flink bedrag van t'120.93','2 in handen van den viceadmiraal de Haes, voorzitter van hel Hoofd-comilé, zal worden gestort. Ik heb u nog op een phenomenale verschoning te, \vijxcn op het gebied dei- kunst-kritiek te Rot terdam maar de post wach> of liever, wacht niet, dus daarover later. Hotlerdam, l Sept. '82. H. V. P. Do Ncderlandsdie Toonfainsfenaars-vereeniginrj hield in deze week te 's Urayenhage Reduroiidn vier dagen huur >?erde jaarlijksch Examen, voor heu diu een Diploma wenschteu te bezitten nU Lekwamo Muziekonderwu'zeressen en Muziekonderwy/.ei'a. Vi*r. en twintig Cnndidaten hadden zieh aan gemeld, waaronder vjjf die voor twee vakken \fciijichtcn in naninerkiDR te komen, zoodat in Let geheel 29 Diploma'^ werden gevraagd. Do Comnitaio van Kxaiiiinatorcn bestond uit déheeren: W. F. G. Ncahü', uit 'a Gnivenhage, voorzitter en Gr. A. Heinze uit Amsterdam, onder voorzitter Her N. T. V., do heeivn .loh. II. Sikorncior, uit KutterJiim t-ii J. (.r. Jlulder, uit 's Gr.v. Vvnlivige, gcv- one leden der N. T. V,, terwijl de ictjr C. va j . van der Lindi-n, uit Dordrecht, seure!aris der K. T. V., als zoodanig aan do Commissie was toegevoegd. Voertien cnndidatcn behaalden het diploma en wel : voor Laper 0>uiericf)s op dp Piano, do damu4: mfj. tit. M. Quanjer, uit Zutfen, mej. Anna Litzau uit Ilotterdniu, Mej. M. C. J. de Geldor uit Alkmaar, raej. E.Laukhout uit 's Gvavenhngc, mej. 'M. J. Poiticlje, uit Amsterdam (met onder scheiding), mij. J. de Jonge, uit Alaarsscn, mevr. A. Corver gtb. Zeaera-Veeokens. uit Delft, mej. (J. Kemperc, uit Delft, -en mej. W. A. vanGenahcth, uit 's Giavenhago; benevens de heeren J. C. van AJthuis, uit Ilavltngen, dio ook eenzelfde diploma voor de Viool behaalde, A. II. Amory, uit Arnhem, G. A. J. ter Linde dio ook eenzelfde diploma vonr Koorgezang uit El burg verlteeg. Mej. E. Philips, uit Rotterdam, verkreeg eeu dploua vóór solozang (met voorbehoud); de heer J. A. de Vries, uit Dordrecht, verkreeg een di ploma voor orgel (Lager onder w «), zoodat in hot geheel 10 diploma's werden toegekend, DE GESCHIEDKÜN7DIG-OVERIJSELSCHE TENTOONSTELLING. I. : ' r, Op de vraasf: hoe zal do vereenisiug tot beoet'eiung van Overy«olsch Hecht en Geschiedenis huar 85 jarig bestaan op waardige wijze herdeiik«n? is het antwoord Begeven: o. a. door het houden eener Gesoliieilkundig-Oyerüselsche Ten toonstelling. Overmoedig werd dit plan door som migou geacht, doch de meerderheid meende, dat geen w^jze van feestviering aau te wijzen was, dio ook tevens voor het vervolg van zooveel nut kon zijn, als het pogen om bijeen to brengen. wat de gewestelijke geschiedenis in beold bracht.'1 « oorzeker zou de commissie voor de hier bovengenoemdo tentoonstelling niet aldus de voorrede vnn h^ren catalogus aanrangen, wanneer z(j zelve niet e»n weinig de overtuiging had, dat het schijnbaar «oeielijke plan glansrijk M volvoerd. Waarlgkde provincie Uvcrijsel mag trotach lijn op eene go«clnedkundige tentoonstelling «la di«, welke na binnen haro hoofdsUd ia tot tUnd gebracht. Zij hot ook dat de commissie van vele zyden stenn en bijntand werd verleend waarvan zij in haren utologas met dankbaarheid melding naakt toch maft in de eerste plaats een woord van hulde niet ontbreken voor de wakkere overgtichtsche m*mjen, die ondank* vele mo«iel kherten in zoon korten tijd nan hetbeilnitder verijséluclie vereeniging uitvoering witten te geven. Enkelen schijnen zich met dergelijke ftew«*telijko tentooasteUingen yan oudheden niet te kunn«n vereen wen: omdat d* grenzen voor gewestelyke oudaedea ao«iel|k x^i u trekken, «ohijnen 'ctf liever nieU dan iets te begeer«n. I» Bet niet ten onrechte V Mogen teutoonstelliogen van oud heden terwijl «y meer of min volkomen de geschiedenis van een geweit in beeld brengen niet teveus medewerken om het leven enetreven van onze voorouders, on vooral ook hun kunst en kunstnijverheid, meer algemeen te keren ken nen en te loeren waardeeren? Leveren de*a gewestelijke tentoonstellingen be halve het voordeel dat xy voor het groot* publiek meer toegankelijk z|jn, en dat versohillende per sonen die ander* moeielyk van hun oudheden afstand kunnen doen door bekendheid met de plaats en met de leden der commissie nu bereid gevonden worden otn hun voorwerpen in bruik leen af te staan, nog daarenboven met het nut, dat velen door het meerdere of mindere gewestelijke karakter, hetwelk de tentoonstelling draagt, er worden heen gelokt en er onwillekeurig veel goeds en sohoons leeren. Mout men al die vragon ontkennend beant woorden, dan had de overu«elsche tentoonstelling al weinig recht tot bestaan. O ver y «l heeft geen eigen geschiedenis ; sedert de wording van het leenstelsel uit verschillende graafschappen be staande, verviel het achtereenvolgens b(J ge deelten aan de bisschoppen van Utrecht; nog b het einde der middeleeuwen was de naam Overnael onbekend en de versobilende heerlijkheden, die de eerste dagen van onze republiek de tegen woordige provincie Overhel .vormden, waren al zeer weinig van elkander ai hankelylt, al droegen zij dan ook te uamon de namen van het O versticht." Door taal noch zeden kenmerkt lich het cuidoiyk gedeelte van het Geldomhe en do gren zen iu het Oosten en Koordoosten kunuen raoeiUjk anderi dan denkbeeldig worden getrokken. Dat nochtans do overy^elscha tentoonstelling good geslaagd msg heeten en zeer aantrekkelijk blijkt, is wel het oeste bewijs van de stelling, dat dergelijke gewestelijke tentoonstelling allo reden van bestaan hebbun. _Had de commissie vele moeielijkheden te over winnen, eeu der grootste moeiolijkheden zal z\j wel in do lokalen voor haar tentoonstelling heb ben gevonden ; wel stolde de heer Commissaris dea Koning* hot door hem bewronde huis in de Diezerstraat beschikbaar, doch een gewoon hecrenhuia.met niet te breedo gangen en smalle trappen ii al bijzonder weinig geschikt voor ecne expositie. Gelukkig werd er met de ruimte gewoekerd en ondanks de minder gelukkige verlichting iu enkele lokalen, verdient de wijzo van tentoonstellen veel lof. l u uen dertiental IcAmers waaronder de ruime vergaderzaal der Provinciale Stuten vindt men dun het Voornnamste bijeengebracht wat iu het bijzonder voor vrtrysel en zijno geschiedenis van waarde is. De omslag van den netten catalogus maakt het den bezoeker gemakkelijk : eene kleine schetstcekening geeft eeno verklaring van hetgeen elk vertrek aanbiedt ; de catalogus zelf geeft over do meeste voorwerpen voldoend» inlichtiug. Enkelen hadden voorzeker iu dien catalogus hier eu daar iets meer gewen scht, eu ganrno de be schrijving van alle nummers even volledig gezien, doch volgaarne znl man der commissie de gevraagde verschooning geven, wauneer men bedenkt met welken spoed alles beschreven, gezet, gecorrigeerd KB gedrukt moest worden. Volgt men de aanwijzing dan vindt men in de beide eerste zalen de geschiedenis vau den bodem in tal van gesteenten en vorsteeningen, benevens de overblijfselen van gewervelde dieren en van enkele bewerkte voorwerpen iu den grond ge vonden; verder treft men daaraan eene rijke verzameling van kaarten der provincie en dei* steden en dorpen, alsook teekeuinguu, .phutograplün -enz. van de voornaamste plaatsen on ge bouwen. Uit den aard der zaak is deze collectie hoogst belangwekkend en leerrijk voor deu gc^chiedvorBcher, en tevens alleraardigst voor den bewoner der provincie, doch zij zal door den vreemdeling met minder belangstelling worden beschouwd; niet zoozeer zal dit het geval zijn met do voor werpen ia de zalen 3 en 4 tentoongesteld; wel is wa.tr hebben die voorwerpen grootendcels alleen betrekking op do regeering eu het rechts wezen der uroviucio Ovorijvel en betreffen de volo wét-keu over geschiedenis en plaatsbe schrijving enkel de Ovcraticbtsche steden, dorEen, kasteeleu enz., doch de afdeeling onderwijs evat enkele zeer merkwaardige nummers. Het meest zullen wel de aandacht trekken het portret en do cijferboekcn van Willem liartjens, van alle schoolmeesters voorzeker doch niet geheel ver diend de meest bekende ; de peute«kcningen (no. 822) zijn mede opmerkelijk, alhoewel niet zeldzaam. Den Ovorijseler pur-èang wordt in zaal 4 een treurige heriuueringaatigc!).j<len: de biiiiiereii van het Deventer studentencorps (no. 771 en 772); naast Vier hoedescholen had <!flu ook nog wel eeu vjjfde kunuen bestaan l Als bijdrage tot de boekdrukkunst x\ja d« incunabelen der Deventer drukkerijen van omstreeks 1000 merkwaardig, al hoewel wat bewerking aangaat do later te vermeldeu wiegediukktm van hut aartsbisschoppelijk museum te Utrecht veel rijker zijn. Onder do ma nuscripten van het rechtswezen merken wij op no. 864. een Cod'-x van de Pandectcn uit het liiatat .der 12e of het begin dei' 13e eouw, door liijnkershoek als de oudste en besta codex van d-zi! zijde der Alpini genoemd. Als hijilragen tot de kunstgeschiedeuis lottu men op de schuulpreuten te Deventer gedrukt de achttiendo eeuwsche kioderprenten tvareu al even leolijk als dia uit onze kinderjaren. Dat in vele opzichten de achttiende eeuw op kunstgebied even weinig producsocdo als de eerste helft der 19de, kunnen de vorachillcnde wapenbrieven vnn zaal S getuigen. Zijn daAr de wapoua van de ine^to Overijsoische ('n milieu tal rijk vertegenwoordigd, do heraldisch-fchoonu zijn er zeldzaam, doch dit is niet de snhuld der commi'fiie, integendeel zij verdient dank voor de rijke collectie die zij hier bijeenbracht; al lont dau ook, helaas, de catalogus ons hier in den steek. De werkelijk belangstellende bezoeker zal voorzeker in deze znak als in alle andere *viiu de zeer ?welwillende commissieleden de gawonschte inliulitingen omtrent de wapens munten en zegels kun nen verkrijgen. OVER BELGIESCH KUNSTLEVEN. Al kan ik mij bezwaarlijk vereenigcn met de uitspra«ik van den jury, die aan No. 7 der inge zonden plannen voor een , Verenigingsgebouw voor beoefenaars der bouwkunst'1 de gouden medalje heeft toegekend, al zonden '.dun grooten Henaissanciütcn, met Hafaël, den JJivino, en Michel Angelo, den gigante, nan hun hoofd, de haren te berge rijzen büden aanblik van dien proportieleren gevel der bekroonde Hoeren van Els en Bruno Schmitz, toch geef ik den feest redenaar in het .vast rijzend'' Muzeüm gaarne toe, dat betrekkelijk de jongst verloopcn veertig jaar, van een belangrijken vooruitgnivg op het arbeidsveld der Ncderlandsche bouwkunst kan worden melding gemaakt. Ik hoop, dat men clc redelijkheid der blijdschap, die ik daarover gevoel, niet zal in twijfel trekken. Kon de goede S.inder Oltmans nog uit zijn graf opstaan, dan zou een grimlach zijn goedige bleeke tronie omspelen; zijn misdeelde schouder zou zich welgevallig tot per slot van rekening felHk." Wantja,Ateiander Oltmans waa roo wat de eenige, die, toen zun broer J. F. Jan van Schaffelaar met een onge kend naturalisme (en met kennelijke afwijking van Walter Scotts manier) voor ons opvoerde, toen h\j Perrol met de roode hand omen romanlischen zin liet streelen, dio toen de schilderachtige eigenaardigheid van onzen XVIe en XVJIe-eeuwschen huizenbouw levendig voelde en voorstond waar h\j kon. Wij kunnen dus veilig zeegen, als we de gis teren geopende Ten-toon-stellmg m het Muzeüm Stadhouderskade bezocht hebben: .Er is ten onzsiit vooruitgang in de bouwkunst (al geeft de toegekende hoogste eereprijs daarvan geen getui genis)." Minder rustig koerden w\j van de Rotterdamsche schilderü-ten-loon-stelling; en geen troost werd ons hollandsch hart aangebracht bühet bezoek der onlangs geopende Andwerpechc. De vergelij king viel, m alle opzichten, ten nadecle van de verzameling aan de Maas, ten voordcele van die aan de Schelde uit. lic heb niet kunnen nagaan, of het levendig verkeer van menschen, paarden en voertuigen OD de Andwerpsche kaayen, de groote en kostbare dok- en havenwerken, die men daar heeft aanSelegd en steeds uitbreidt, op eeh grooteren hanclsbloei en drukker scheepvaart wijzen, dan in onze handelsleden valt op te merken;. maar als men van kunstleven spreekt, dan staan wu ver achter brj onze zuider stamgenoten. Ik spreek niet van literaire en muzikale kunst; ik spreek van plastische. Grootscli en indrukwekkend was het schouwspel van den Andwerpschun ommegang of P^cessie op den uitgezochten schooneu Zondag m het oktaaf van .Maria-Hemelvaart". De zoogenaamde liberale parlij is, in Bekiën, het meest en hel luidst aan net woord. Wanneer men hare dagbladen leest, wanneer men weet, dat in .Scomncx Nederlanden" ter XlXe Eeuw niet zelden mot straatsteenen wordt geargumen teerd tegen Sconincx" religie en hare trouwe zonen. dan vraagt men zich, büeene openbare feestelijkheid als die den 20n Aug. de Meir tO(t haar ruim en glansrijk toonecl had: Hoe is t mogelijk, dat in dit land zóó iets kan plaats hebben?" De plechtigheden van dan katholieken eeredienst worden, met grooten en slatizen luister, in het openbaar voltrokken; van een hoog opge richt altaar wordt, met het H. Sakrament, de zegen gegeven aan die, van heinde en ver te-zamengestroomde,* tienduizenden, die daar geknield, of allhatids in eerbiedige houding, het wcidsche plein en de straten, de vensters, balkons en daken der huizen bevolken; de eindeloze trein schikt zich en stelt zich in beweging. Vele honderden mannen, waarbij in groeten getale van de aanzienlijkste klassen adel en neeringdoenden gaan bloots hoofds, met waslakkels in de hand ter weèrszijde van de optocht der gilden en andere broeder schappen, met hunne Blazoenstandaarts en banie ren, der zangers, muzikanten, choorkhapen, pries ters, der historische vanen en kruisen, der baar, waarop het Mariabeeld, met rijken ouderwetschen mantel, en van het verhemelte, waaronder het Allerheiligste wordt gedragen. De processie, wier rijke kleuren, wier goud en edekteenen, wier liturgische en heraldische pracht schitleren in de Oogstmaandzon, trekt stichtend voort door de bestrooide straten, en overal heerscht een stem ming, die indrukwekkend heeten mag, en nergends treedt luidruchtige nieuwsgierigheid in de plaats van biddende, soms zacht schreyende, sleeds ern stige belangstelling. . . Is dat alleen eene godsdienstige handeling ? Is die houding dezer duizenden een allernadrukkelijkst protest tegen de meeningen vau dan dichter, die het ongediert' der Papen" gevloekt heeft? Of komt er iets anders bij? Ik ben het eens-met den staatsman, die weinig jaren geleden nog ver zekeren kon: .les Belges sont un peuple fonci rement catholique." Ware het andere, waren de Andwerpenaars une popiilation foncièrtmtnt incraiJtila, of impie in den trant van Burgemeester Marnis, dan zou eene manifestatie als deze niet mogelijk zijn. Maar toch speelt, in de om standigheden, die haar mogelijk maken, de kunstzin een groote rol. De Zuid-Nederlanders begeeren niel minder dan de oude Romeinen pannu et eircenats. Zij zyn nooit geheel ontrouw geworden aan de tradiliën, dat het kunstleven uich, onder anderen, ook openbaart in feesten, vorderingen, optochten, alles waar de zin \-oor_ vcrtoomng, drapeering, muziek, mimiek enz. zich m uitspreekt, en 7,ij bemiencn de kuunst". , De Anthverpsche Processie heeft wel in dien zin geen officieel charakler, dat, zoo als voor weinige- jaren, de hoofden der gemeente en een militaire eerewacht aan de oplo.;hl deel namen ; maar de openbaarheid der feestviering stond toch boven bedonking: onder Godi vrijen hemel en met medewerking (Ier geheele bevol king. Nog heden was do stad, in luwr feestkleed en met haar eercdienst, de d;it:ea van Uubens, haren dporluchligen Grootine'>ter der Kunst, tevens dienaar der vroms Franci#kahc.sse LÜara Etigenia Isabol, in vele i)pz:chlen waardig. _ Is -/.u hot ook. met betrekking, tot haar schilder' l school? ?'Ha. Als wij te Amsteraam, w.iar onze meesterstuk ken zoo lang zonder eeu logies geweest zijn, dat ook m:var aiin de hc*'clieiJeiiste eischen bcviridwoorddc, a:\n hot houwen van ec;i inuzeflm^^ijn dat de vergelijking niet de voortfcflyksïe buitenlandscho ziil kunnen doorslaan, tcAndwerpen hoeft men pas een terrein voor een waardig en vrij stiianil inuzcilm .langow'ozen. Tol dus verre behelpt men zich altijd nog met de lange zaal aan het eind der Mmderbropdcrestrnat, die u door de onmogelijke en telkens heHchildcrdo spelling van het woord UUSJECU wordt aangekondigd; een gebouw, wnarvan de nietige gevel in den. vochtigen somberen tuin u zwaarmoedig slomt, en waar gij den macbligon indruk van de groolsche, rijk beschilderde trapzaal Wel behoeft om waardig tot de begroeting van Ruberis, van Dijck, Quinten Masriijs on Mcmlmc te worden voorbereid. W.mnecr men gaarne over dc.th.imte in liet , Akademiegebonw geopende ten-toon-stelling een l alleszins gunstig oordeel wil vellen, moet men ? niet vooraf het Musaium" bezoeken. Van hel f monumentaal charaktcr der kunst van Rubens is bij de ter Tcn-toon-stelling verschenen schilders haast geen spoor meer over, en men moet er kennen, dat dit een voelbaar verlies is, waartegen alleen overslaat, dat de voor twee jaar geleden te Brussel gehouden algcmeene tcn-toon-slelling, door hel leveren van proeven van dekoralievc kunst, de opvatting weersprak, dat de zin voor het monumentale in de sclülderkunsl geheel had plaats gemaakt voor Kükere grcUxheid. waarmede men portretten en kabinetstukken aanschaft. Het valt niet in ons bestek van de KiUU werken, die in de pas onlangs kompleet gemaakte zalen 7fn het gcnuuw bij-ecn-gebnioht zijn, een door loopend overzicht te geven. Wij moeten ons be palen tot hef schetsen van eenige indrukken. A. l h, vervolgd. ouwe cevelQés zouden krijgen ?" £n (lat had hu ook. Hu wenschte zoo vurig van het hyperromeinsch Vienolisme, gelijk net op scholen en in winkels gedreven werd, verlost te worden, dat «ijn liefde voor de schoonheid hem bijna met zekerheid deed zeggen: .Let ereia op; ik krijt HET MUZIEKFEEST TE BRUSSEL. II. We gaan over tot den .Schoonheida-Hymnut, ge dicht van EmanUel Hiel, getoondicht door Peter Benoll". Men begrijpt wat de Flaminganlen zich van dit nieuw» stuk van Benolt' hadden voorgesteld. Dit zou het piiet de ré/tistance, het siotstuk zijn, dat cte uitvoering van den eerste» dug waardiglijk kroonde. Btinolt, Hiel en Blauwaert, de baryton, di« den fcunstenaarsspalm ik ichrüffolgenshet libretto zou zingen, drie barjtona voor het 6Geweld", en een tehjk getal bassen voor de.Domeid"... fein Liebchen, was willst du noch mehr ? een vriend hooren toevoegen, toen Handel zün beurt had gehad en *ec<ls de eerste klanken van Radoux's opera door de zaal dreunden. De misschien wat ijverzuchtige opmerkinc U toch wat Hiel aangaat gebleken op waarheid te steunen. Hen heeft moeite in den grillig dpmmen text dier hymne een enkelen regel te vinden, die maar van verre aan den wijdlnfligen titel beantwoordt. Ziehier een proefjen, waar net vers mee begint: Uit d« heiden, wair het windje stoelt, W»»r do thg'mos warm als witrook ganrt; Vit d* boMcbu, wtu* de stormwind lo«ii, W*»r d» bliksem boldrend b»oien «chaur^ Van den waterval ,_ 8»rinf »nd In bet dal, Komen wij v«rh«ngd m«t vreagdgesehal) Juichend boog Tao toon Licht sobijoe OT«r»l!,.. O, lio» woodenchoon I» d«r «ebooiih«id»ljilt yaar staat nu Inleidingtrei boven, .Choeur d'introduction", en 'dat wordt nu mooi gevonden door een cóterie, die van den morgen tot den avond haar best doet om den oratoriuindichter Hiel op te hemelen en te vergoden ten koste van ik weet niet hoeveel beteren dan hij, en zyn roem met bazuingeschal te verkondigen naar de vier hoeken der waercldl Volgens dezulken heet Hiel nog altpos de lei der der vlaamsche school, tenvjit integendeel niet n van de jongeren mot hem te doen wil hebben. Zijn letterkundige inboedel is vry groot en zeker schuilt er menig voortreffelijk vers in, maar ook het schuilt er in als een parel in de zee. Hij heeft liederen, opera's, hvmnc'ti, cantaten en balladen gedicht en kent, blij kens opschriften in zün verschillende bundels, een taal of twintig. Zijn Bloewekeit" kwam uit bij niet minder dan drie uitgevers: Danncnfelser te Utrecht, Muquardt te Brussel en Brockhaus te Leip/ig, ter wijl zijn Gedichten" zonder meer tegelijk bij Thieme te Arnhem, Rogghéto Gent en Marchanu te Antwerpen, en nog zoo'n verzameling bij Hoste en Rogghéte Gent en Claasscn te Brussel verschenen. Misschien hehooren zyneer.'Stelingc'n, Nieuwe Liedekens, die hy ondur den verdichten naam G. Hendrikssone in 1061 b ij Van Dorsselaore te Gent uitgaf, juist tot het beste wat hij ooit schreef, een paar zijner óralorio's en ocnigL' brokstukken van elders uitgezonderd. Ik herinner mij niet of ook bij de firma Tauehnitz een work van zijn hand het licht zag dit toch vind ik in een brusselsch weekblad geboekt: ook is my onbekend of zyn meeste .scheppingen' niet alleen in Vlaanderen, maar ook in puitschland en Nederland zoo bijster populair zyn, maar dit is zeker, dat Hiel, dio in Belgiëaltijd voor een ge ruchtmakende persoonlijkheid hoeft gegolden, mij in zijn hoedanigheid van kunstenaar niet veel zpdiger toeschijnt. Allerwonderlijkst houden in zyn jongste verzen de bombast en de onbedui dendheid boerenbruiiofl. «Hiel schrijft zopals m«i zingt", luidt liet by' Max Hooscs in diens Schetsenboek"; men heeft een gedachte, een gevoel, dat men niet uitspreekt, maar dat men laat raden door de poëzie heen; alles, zelfs het onbestemde, is een text voor muziek, die dan ook niets bestemds weergeeft. Tekortschieten in zijn uitdrukkingen doet Hiel nooit, zy komen zóó overvloedig en ge makkelijk dat de dichter uit de nimmer arme of ledige bron maar te putten heeft. Verbazend is het dan ook te zien, hoe zijn stoutste waaghalze rijen steeds zonder kneuzingen uitvallen, hoe van zyn kunsligste vuurwerken geen enkel met een sisser afloopt." Dus denktj ten minste schrijft Max Rooses er over, en het fijne van de zaak is, dat vele zoogenoemde critici in 't Noorden het met hem eens zyn,_ dat wil zeggen hem napraten en niet ophouden, in Emanuel Hiel Vlaanderen's onbcrcikbaren Apollo te huldigen. We moeten thans die .onbestemde" grootheid, die zoo nooit een sisser geeft of een kwetsuur ontvangt, laten vliegen, al behouden we ons gaarne voor, bij een volgende gelegenheid op zijn ultvellen-rijmelarij terug te komen. Een woord nog thans over Benott, den «er kenden meester, wiens laatste uitvoering der kindcrcantatc van Julius De Geyter ons nóg zoo versch in 't geheugen ligt. Banaal zou he^ zijn op den bveeden afstand te wijzen tusschen het werk van H.Sndel en het door-cn-door modornèvan den Vlaming. Haddc men eertijds de Koningin der Schoonheid voorgeleid door iets iileaals, iets aetherisch, een soort van aardsche jroilin, bjj Benoit, of juister büdon onnavolgbare!! Hiel, is zij een vrouw, die de liefde, de vreugde en de vrijheid verpersoonlijkt, die de natuur bevrucht, boezems vnn verlangen zwellen doet," overal ku?senoncttwlyk..zooiilje3".slrooit,diöalwftiThun vrucht zuilen afwerpen U), de .domheid" verplet tert, (Ie inwis-cliliuid ontslaan," ccn iegelijk geest drift inboezemt voor gerechtigheid en vooruitgang. Do* muziek nu slcrnt tot op zekere hoogte mul die lozing samen; zy is mystiek-zinnelijk, altijd vurig, ten minste nerveus; zy' doet menschelijke krelcn hooren, mi eens dot dan weOr gejaagd, bij wijlen echt onzinnig, en steeds ontoereikend, te ontoereikender als men zich de mueite getroost er het libretto mee te' confrontceren. Dit belet natuurlijk niet dal llonoit, vooral zoolang Gevacrt, zyn medudingi-r, goedvindt te zwijgen, de meester par cxcL'Üence" lilijft. Afgrecheiden van den text, die in velu opzichten den componist de handen snoerde, is de hileidingsrei", door klankrijke vioolstreken in de maat gehouden, verrukkelijk-: men zou zeg gen dat er . een bijenkorf in beweging was, de natuur is vol wiek'gctladder, de lucht vol balsem. \Vnar inzonderheid de musicus schoon spel heeft, 't is in de breeue. statige, minder luidruchtige passages. Zijn bezieling is forsch, zijn instinct op recht, en wanneer hij niet altijd juist slaat, ,zoo slaat hij ten minste zelden flauw of zwak, en ,bon grc mal gré" maakt hu indruk, brengt hij effect teweeg. Ook Benott behoort tot de impres sionisten. . . ? ? ' . De stryd der Domheid en des Gewelds tegen het eindelijk zegevierend volk, die met genocm«ie rei het eerste deel der hymne vormt, is tamelijk ingewikkeld, zeer kleurig, nu en dan zelfs een weinig verward, zoo wat het oikest als wat hel vocale- betreft. Dan roept het volk aan de deur van der Schoonheid{»tempel, deze macht te hulp, en verneemt men van achter de schermen het antwoord dei' hemelsche stemmen, terwijl het orgel door Mailly, professor aan t conservato rium, uitmuntend bespeeld in de verte ruischt eii de Irompctlcn klinken.... Op ccn gegeven oogcnblik ontsluiten zich de deuren, en stormt de menigte de .linl" in; daarop barsten stemmen, registers en hoorden in een machtig forto uil. lieern voorts de Slrophes de l'Artistc , den Kunste naars-psalm" we zullen de zetfout (J) verbe teren die schoonheden van den eersten rang bevat, welke ongelukkigerwijs door al te minuti euze bewerking veel van haren indruk verbeuren. Het ontbreekt den baryton Blauwaert noch aan timbre, noch aan gevoel en geest, maar in de wijze, waarop die zanger nu en dan van achter het orgel, dal hem verbergen moest, Ie voorschijn treedt, is iets oiiverdragelykpedants, enmetname lydt de treffende majesteit van den psalm onder de ellenlange voordracht. Wy herhalen het. zelfs den Brusselaar, die als het ware van muziek leeft, begint dat geforceerde misschien juist daarom spoedig te vervelen, en nog spoediger werkl die verveling op den kunstenaar zclven terug. Ook. Blauwaert heeft dit moeten ondervinden, althans in d- laatste strofe scheen hu veel vaj» zijn drift te hebben verloren. De antWftrpensch* meeft*r schrtffl ztfn mtuiek met een in i)z«r gevatte hand, voegde mij een ke»ner in een der pauzen deftig toe; doch zoo dit waar is, don alleen voor de beschrijvende, niet de contempla tieve gedeelten, waar hij herhaaldelijk poseert als de zwakheid en onbeduidendheid in eigen persoon. Er kan van een vergelijking tusschen Betiott ea Hiel, geen sprake zün, maar beide korten toch hierin overeen, dat net wetenschappelijke of wil men het geleerde hun kracht niet uitmaakt. Zij hebben een talent, dat geboren schijnt om te overweldigen, te boeien, naar niet bestand is tegen het ontleedmes der logica. Stond müeen breeder bestek ten dienste, ik zou gaarne over Benott en zijn jongste werk uit voeriger zijn; thans moet ik het bij deze weinige opmerkingen Uiten. Benott heeft zich ook hier de impressario betoond, de kunstenaar die zijn beil zoekt in de breedte, meer dan in de diepte van wat hu zegt; intusschcn ben ik niet zeker of hij ditmaal het succes heeft verworven dat hem bij voorbeeld met zijn oratorium Lucifer ten deel viel. .ik geloof zelfs dat het weinig scheelde of de koel heid van het publiek had een beslist fiasco ge geven. Ziedaar een kort overzicht van den eersten dag. (Wordt vervolgd). Kaar wj] vernemen hebben voor het examen tot toelating aan do Tooneelachool zich 20' jon gelieden aangemeld. De lust om voor het toonwl opgeleid te worden, neemt dus niet af. De Maatschappij tot bevordering der Doawkunst vierde iu ae afgeloopeno week haar veertig jarig butaan. Zij had daar alle r«de.». toe. Zo is krachtig, werkzaam eu vooruiUtrcrèod. Zy gaat met naar tijd mee Da heer van Vloten mocht in zijne redevoering, veel good* van haar gotuigen. Waarlijk, wie ziet hoe de bouwkunst mede door baar arbeid in de hoofdstad weer begint te ontluiken van jaren van treurig verval, mag deze feestdag niet lat*n voorbijgaan, zonder een woord van dank tot hen te richten, die nieuw leven hebben gewekt Hot was een goede gedachte aan deze feest viering een tentoonstelling te verbinden, die het beste bewijs kan leveren voor den vooruitgang die büde bouwkunst valt waar te nemen. Sottictlli. Op de verkoopin* van den hertog van Hamilton kocht de Engelsche regeeriug ook een schilder^ van Botticelli waaraan eenceschiedcnis verbonden is. Het heet do Botticelli van Falmieri en heeft den «childer van ketterij doen beschuldigen. Matteo Pal mie ri was een rijk Florentijn; omsteeoks 1470 vertegenwoordigde hij de republiek als gezant aan het hof van Napels; zijn familie wapen, een palmboom en twee klimmende leeuwen, prijkt nog in den muur van een paleis hij de Spezieria dello Kondini. Palmicri heelt een anntal werken van staat- of geschiedkundige waarde geschreven en stond hoog in nauzicn. Behalve dat,had hij een gedicht vervaardigd, iu den trant van Dantes Divina Commedia; het heette Lit (Jittd di Vtta, een gedicht in drie zingen en ook in terzn ri'tiia geschreven. Dit gedicht hield Matteo brj zijn leven geheim en beval dat het na zijn dood op zyu kist moest gelegd wordtn en met hem in het familiegraf bijgezet. Toch gat hij ook een afschrift ten geschenke aan de boe kerij der Medicis, onder bijzondere hoede van den proconsul, met bepaling dat gedurende het leven van den schrijver niemand het boek mocht lazen. In dit gedicht vertelt Palmieri hoe ook in het midden van den levensweg eene tibylle hom verscheen, zyn geest vervoerde door schilderingen van allerlei ichoons, en hem een gezicht op de Elyzeesche velden openende, hem meevoerde door de Hel naar den Hemel. Zij leest hem het boek der natuur en van het verledene voor, verklaart hero de orde der sterren en planeten en den IOOD des levens. Het bock werd uitgegeven en had het lot, dat misschien de schrijver er aan voorspeld had. Onder den naam van De Sibylle, ook wel onder dien van De Engelenleer van Palmieri, werd het door Foiaroigen veroordeeld als bevattende do ketterij der Ai lanen, volgens anderen de wijsbegeerte van ?Pythagórai. Palmiefi stierf in 1476, toen Sandro Botticelli de grootste schilder van Florence was. Hem was bij testament opgedragen het altaarstuk te wibilderen voor de familiekapel der Pulmieri's in de kei k van Sn. Pietro Maggiore te Florence, met bepaling dat het onderwerp daarvan uit de Ctt!& di Vtta moest genomen wordea. Botticolli zotte zich aan 't werk, leverde een hemelvaart der H. Maagd, en nam juist een der kettersche denk beelden op. Het schilderij vertoont drie cirkelB gevormd door heiligen, martelaren en engelen, ter wijl de engelen ziclx onder de meuscheu mensen; de steden Florence en Pistoja liggen in den kahnen zonneschijn op den achtergrond. Op den voor grond knielen vromelijk Matteo en zijne vrouw. DO kettersche stelling van Onsrenes, die Matteo waarschijnlijk meer ah dichterlijke wending dan als theniogischo meening volgde wa«, dat onzo lichamen door engelen werdeu bezield; namelijk door die welke, toen Lucifer opstond tegen God, 'zich onzijdig hielden, noch voor, noch tegen den afvalligen engel zicli verklaarden, en rtie door den Almachtige, om noc eens beproefd te worden, veroordeeld werden zinh met de lichamen der stervelingen te vereenigen. Nu werd aangewezen hoe Matteo door zijn kettersch schilderij dit dwaatbegrip juist op do heiligste plek zijner kapel had laten tentoonspreiden, en alzoo de wijding der kerk had willen geven aan zijn veroordeelde meening, ja haar als overeenkomstig het Kezag der godsdienst aan de geloovitfen h«3 willen op dringen. Het schilderij van Botticelli werd dus verboden, niettegenstaande zijn btiitentfewune schoonheid: bet werd echter niet vernietigd, maar jarenlang bedekt gehouden en later verkocht, zoodat men het thans in het BriUca Museum za) kannen zien. Dorè. Dat de knnrt niet meer loopt bedelen, bewijst, met Putti, Sarah Bcrnbardt en zoovele and«rcn, ook Gnstave Doré. De illustTHtenr van Dunte, Perranlt en den Bgbel, heeft plan in de Rue van Dyck, Faro Monce»ui te Ptu'ijs, een nieuw huis te laten zetten; do grond alleen kost hem 527,000 francs. Waaiers. Er zal te Parijs aanstaanden winter eene tentoonstelling van waaien gehouden worde». Saint-Sains. De directeur der groote opera te Pnrüs, de beer Vaucorbei], heeft van deu oom* pouut Soint-Saëns het manuscript «ener opera* aenri VIII, naar Shakeipearè, ter beoordeeling ontvangen. . Leo Lclttcs. De bladen hadden vermeld dat deze componist eend opera schreef op da intrisue van Rigoktlo, dio VeroU reed» b*w«rkte. Deltbea deelt thans mede dat^hüalleen voor een tooneel van Yictov Hugo's drama Lc rot s'amue, dat dezen winter in net Thóatre Francais zal worden opge voerd, do bybehoonnde muziek schrift. Aan dit drama ia wel RigokttO ontleend, maar Deh'bei depkt er niet aan, het geheele zonderling* onder» werp te verwerken. Birmingham. Voor het driejaarlijlwch man'ekfe«t te Birmingham op 29, 80 en 31 Augustu» en l September U houden, waren dit jaar da to«bereidselen en de verwachtingen grooter dan ooit, Gounod ii het exprenelük voor «tt feest vervaardigd oratorium RédempttiM »elf komen. dirigeeren, bet zal tweemaal worden uitgevoerd; ?ieawe stukken ztjn -voort» eene cantate T/te Holjt City van A. B. Giul, eene Serenade voor orkeat na TUliera Stanford, eone caaUU fay&t w» ? usrreuwu puiwsu uei aoeiag.«t>wüw.