Historisch Archief 1877-1940
MSTERDAMMER, W E E K B
daad mede on d«n kandidaat aan t* wlj»on, die
tea slolto door d» hinderden of duizenden ver
kozen wordt.
/ IJn wnaiottt stelt men iich nu niet tevreden,
owt slecht* aan die tientallen Uot geheelo
verkfoaiugkwcrk op te drogen?
Omdat hoo grooter de kring der kiezers i», die
MCI»!, men des to zekerder kan tyn. dat
doverkoa-ucn do richtingen vertegenwoordigen, die hot
volk met of zoitaér iuxicht omhelst en du» hot
volk vertrouwen kan, dat hot naar XQU wensch,
in overeenstemming met s\)o belang, m. a. w.
reohtvaaidig znl geregeerd worden.
Dat vortrpuwea het voorkomen van wan
trouwen is voor de ruit in den staat onont
beerlijk. Eo alleen eeu vertegenwoordiging, die op
bovengenocmden grond het vertrouwen der natie
h* ft, kan een wcttteAff voortbrengen, die vol
komen past by do zedelyke en vevttaudeljjke ont
wikkeling dor vatte. Geof enkel kapacitciten het
kiesrecht en gij kunt er[zeker vnii i
x^u,d»tdoovergrooto meerderheid der uatio, dio natuurlijk geen
kiearoc'it kan verkrijgen, tegen de vertegenwoor
diging m 'thhrnos wordt gejaagd. Vooral ineen
?tijd. als de onze, nu de kerkelijke partyen zeer
goed weten dat de kiipncitciton in hun rijen
bevckkelljk weinigen zyn, doch tevens do over
tuiging koestelen, dat het geloof tegen alle
verstaaft opweegt.
Tvy weten het, de heer B. wil niet door zijn
YcrstAndstheorie do overwinning aau ne party
?vi-rzekcrcn. llij verklaart zich voer enkelvoudige
kiemlistrikten. Ook wij geloovcn d:it, zoolang
proooilioneele vertcReuwporiHsing uitgesloten blijft,
het enkelvoudig kiesdistrikt de voorkeur verdient
Dooh nl kan dit vmbeteriflg aanbrengen, het i»
o. i. niet voldoende. D« booge eensus zou toch
oorzaak bl-jven, dat de Kamer- volstrekt niet
tenzij zeer toevalligerwyre de partyverhouding
vertoonde, dio do natie te aanschouwen geeft.
gezegd dat wy
gcschreI.
Il ,
? t-,
l ' ?
a*
'. i.M:
(
Ter rectificatie zy nog gezeg a wy
cven hebben: Verstand alleen kan do liberale party
niet redden, rechtvaardigheid bovenal mooi; het
freoeesimddcl zijn. Wii bedoelden daarmee, dat de
CeDOeaimuui:! £>;u. n u «w»w-.?-_ , ...
liberale party dojrechtvaardigheid.moest betrach
ten, geenszins, dat wy moreeter kiezers verwacht
ten, geluk do Heer B. schijnt geleien te hebben.
Bei,
Teelden wy1 onder het opschrift De
LandrerJlltietnfi,' in een vroeger No., een reeks vrngen
ȑde, 'door do Opr. St. Ct. aau konsuls en anderen
in N. Amerika aericht, waaronder ook eene voor
kwam, betreffende het door de tleeren Kuipers
aanbevolen p'au van landverhuizing naar Dakota,
«n do antwoorden daarop gegeven, thans bevat
de Prot'. Gron. Ct. enn schrijven vtm den Heer
. Hoekstra uit Oldeholtpade, waarin het volgende
voorkomt:
Meent de Amsterdammer, 't geen wy gaarne
aannemen, dat de Neder), pers niet met den ar
beid van de O. S. C. bekend was, wy meenen
zeker te weten, dat hnar steeds de belangrijkste
NOS. dier courant, waarin over de landverhuizing
gehandeld werd, werden gezonden, althans aan
de groote amsterdamsche bladen.
Meent de Amsterdammer, dat de agenten der
firma Prins & Zwanenburg ter goeder trouw het
volt mi-leiden, wy meenen die goede trouw iu
twyfel te mogen trekken. Is het niet meer
dan overtuigend bewezen, dat de agenten A & .
Kuipers met voorbedachten rade onwaar gespro
ken en oneerlijk hebben gehandeld ten opzichte
van de Dacota-volkplanting V En stonden zy niet
blijkbaar onder de bescherming vau genoemde
firma, getuige, om niet van iets anders te spreken,
j. imMittmi nndflrateuniDtr. die zjj in de
meerwerd de weg van Kassosin naar Tel-el-Keblr af
gelegd en dadelyk na de aankomst begou de aan
val. Al de vestmgworken, de kanpnuen,
legertreinen, levensmiddelen en ammunitie
wtrdeiigenomen, liet verlies der Egypteuaren werd op 2000
man geschat, dat der EugeUchen op 200. Araüi zelf
vluchtte te paard in de richting vu n Gazagig en de
troepen, die de Eugelscbeu niet in handen vielen,
spoedden zich iu de grootste wanorde naar de
woestun. Bovendien Het Wolsuloy zoowel don weg naar
Cairo als naar Gaiazig bezetten teneinde do vluch
tenden de gelegenheid te benemen Kafr Dowar of
de hoofdstad te bereiken. Weldra hebbeu alle
egyptische troepen tioh overgegeven, en Arabi en
'loeiba werden gevangen geuöuien. De stryd is
uit; Coïro bezet;
Deze overwinning tamelyk onverwacht, wat haar
omvang en den korten tyd, waarin zjj behaald
werd, betreft, zal de egyptisclio kwestie niet weinig
van aard doen veranderen. De Engelsvheu heb
ben uu werkelijk zonder hulp vau andeien de
Egyptenaar! de los gulezen en als overwinnaars
zullen zy zeker hun recht laten geldeu om de
zaken verder alleen te regelen. De Porte steeds
en terecht bsvreosd om opentlyk party to kiezen,
behoeft nu haar medewerking mot to vcrleencu
en wist natuurlijk de aanspraken ophetiechtoui
verder in Kxj'l'te handelend op te treden. De
oiiderhaudi.-lingi.-u over proklumutie eu konventie
van beide zydeu voor du leus guvocrd, kunnen uu
eindigen en de europeosclre diplomaten zullen, weinig
lust gevoelen eeu vervoJff te gaven der gehouden
koufereiitie te KouaUutiuo^ol. Het la*t zich
denken met hoeveel uaüvur men te Petersburg
en Parijs dezen afloop vernemen zal. et cer.igu
wat misschien te vreezen staat, is, dat do
kuipt)ryen der overige inpgeudhedan een spoedige
basÜHiiug der internationale vraagstukken, die met
du tuchtiging van Arabi en het herstel van deu
Khedive samenhangen, bemooilykeu zullen.
De fransohe dagbladen redeueeren over do ver
zekering vau den heer Duclerc dat hy ouder
bepaaldu omstandigheden er niet tegenop zou zien,
om do kamer ta ontbinden. Gelijk nieu weet heef t
de heer Duclerc dit gezegd tot deu correspondent
van de Times to Pui ijs, den hektjuden heer von
Blowitz. Vooral de Répiibl. Franfuise prijst deu
minister om deze bedreiging aan het udrea der
kamer, een kamer, waarmee do heer Gaiubetta
op een niet al te goeden voet staat.
Do koning van Pruisseu heeft hst besluit tot
ontbinding van den berlijiuctu» gemeenteraad ge
handhaafd, ondanks do protesten daartegen inge
bracht. De politiek sluimert on von Bisuiarck blijft
ongesteld. Meu zegt, dut na opening van deu
Bondsraad een nieuw wetsontwerp tot verbetering
van het lot Uer fabriekarbeiders zal worden
iugedieud.
lu Oostenrijk werden weder eenige socialisten
hunner z\jn reeds
Het Vadala'id antwoordde reeds op die on
juiste opmerking door er op te wyzen d»t reiluK- ,.MW ^^
lio op deu pr«s voor plaatsruimte bwloofd wera. waarop mm
Na dit feitje sebrijvm als hetB. ^?'lohn^ l mrtn, L>H« rf,
oorlooft, achten wüonbillyk. De ondernemers
stoudeu 5000 vk. n», tegen verminderden pw af,
teu einde het comitéin «laat te stellen >»«»«?
lept eu medewerking met de Ned. regeering 40 p^t.
rabat te verleunen. , ,
Wauuecr men kon «aatoonen, dat de onderne
mers buitenlanders voortrekken, dan ,vrare er
redon tot klageü. Do:h nu het Koniite zelf ten
hoogste tevreden is over de ktuidelwyze der
ondernemers, is dcr-reiyVo bevordering der voor
de belangen van Nijverheid en Handel zoo
govaarlyke oppositie ongepast.
Da lieer Agoitini, die zich persoonlijk geheel
by het nederhiudsche element aansluit, U aller
minst werkzaam om onzo intoud«rs te
bemoeilykeu, intn-geiideel, hy helpt hen w-i-ir <>n zooveel
hy kan. liet l ee'r er echter al den s;hijn var,
dut de NederlauiUche Kyverheid, jm zij zich ge
dwongen ziet met het buitenland te wedijveren.
haar toevlucht tot klagen neemt, om zich uit de
njooiiykhtid tft redden. Eau middel dat tbnns
niet intpi' baten kau. Gelukkig beginnen velen
iu to zien, dat men op /ulk een wys niet mag
voortgaan en komt'n thans de aanvragen om
plaatsruimte veel tulryW iu dan vroeger.
Van dor Hcjjilon's zegepraal: Trcurigo berichten
nit Atchiii. Er wordt weer zwanr gevochten; in
du eerste dagen van Aug. violen aan. onze zijde
44^dooJeu tin ge\-vv«tSteii.
Ziedaar dj vrucht van 't civiel bestuur. Treu
rige voldocuiug voor don held van Samalangau!
De dagbladen bevattöi:
Hot llamJi'lfb'nl: Het ontwerp op don kinderarbeid,
»&u .do praktiBcüo risL'lisn getoetst (door Dr. Coronel)
I?IV. Een ro«i>ntew uit Atjch.
It'irinr» lliilta-a'vmselit Courant: Antwoord a»n den
Amntmlanii&oi-. Hot ontwerp op deu IdmlerarL'alil.
llri Yadtrland: rcuiioenlonds voor burgoriyko ambte
naren.
liet Kitaiet van <?<?» Dag; Dadelijke verscliiUun van
Inuic'a Horvorniinsspei'ioili).
Arnhemielit Courant't Verpleging van de landmacht
In tijd T»n oorlog. De ontbiixlbaarhoid van
liatlmwalyk. Een pehoiuiziuniK artikel (lUndeliliUd:
GcldSonve>rtf\niteitofkc>nBtitiitli>iïeoler»Roimug.
Courant: Bereikbaar?
(Grondwotulierzioachter slot gezet. Eenigun
van rechtsvervolging outslugeu, o maai meu uuu
schuld het vm-spruideu vau verboden gusohr
de krftchügêondersteuning, die zij ... .
malen beiproken vergadering te /volle onder
vonden, by monde van den lieer Prins Jr.? Toen
de verklaringen van A. Kuipers in twijfel
werdan getrokken, veroorloofde de beer Prins Jr.
'kJv./l» .xrijiiottl, het aanwezig» publiek
g«rnst te stelten met de verklaring, dat, indien de
emigranten uiet vonden, wat Kuipers hen had
voorgespiegeld, die firma, als vertegenwoordiger
der K. ri. S. M., zich bereid verklaarde, de mis
leide emigranten met de schepen dier maatschappij
gratis terug te voeren. Blykt niet uit zulk een
driest optreden van den heer. Prins Jr., dat er
tuascben hem «n zijne agenten samenwerking be
stond, om, volgens een vooraf beraamd plau, ten
eigen voordeele, de emigratie naar Dacota in de
hand te werken, zonder daarbij, 't geen toch plicht
KOU ziju geweest, de belangen van de emigranten
in het oog te houden'? Was zulk een gerust
stellende verklaring niet hoogst afkeurenswaardig,
nis mee bedunkt, dat ze uitgesproken werd voor
een publiek, dat in 't geheel niet van de toestan
den op de hoogte bleek te zyn? Bovendien,.wat
baatte die belofte!
leder gevoelt hare onhoudbaarheid. Want wie
iets v.in Amei'ika's uitgestrektheid weet, zou
oo(; getiblikkeiyk voor velen de onmogelijkheid hebben
l ingezien van een-terugkeer vau het verre Westen
van Amerika iiaur Ne w-York. En die groote reis,
voor zoorelen, wier middelen door de heenre's
. reeds wajreti 'uitgeput, te kostbaar, moest toch
voorafgaan, voor men weer plaats kou nemen op
da booten vau diezelfde maatschappij die ze had
hcengevoerd. En is het nu aan te nemen, dat du
lieer Prins Jr. daaraan toeu niet heeft gedacht?
Is das d« verklaring van dien heer schuldeloos te
noemen r''
Wy willen ons zelf niet opwerpen tot een
rechtbank voor .grieven tegen agenten van de
firma. Pr. en Zw. Wij kunnen echter den heer
Hoekstra verzekeren, dat wij ten kantore vau
de heeren Frini en Zwanenburg kennis gemaakt
hebben met de briefwi»cliog tusschen dio firmii
en de heeren Kuipers, en dat ons daaruit niuts
is gebleken van eeu poqinir om
gomeensobappo\yk bet publiek te bedriegen.
Do heeren Kuipers ziju, zoo komt het ons voor,
werko'.yk ter goeder trouw geweest en de 50
personen met beu naar de nieuwe wereld afge
reisd, sonden, voor zoo ver wij weten, geen be
richten, waaruit het tegendeel is gebleken. By
Bulke tefire zaken past ue meest mogelijke
voor«CHtighfsid als meu iemand aanklaagt Voorts
vernamen wy van den heer Prins Jr. dat hy
celf niet te Zwolle ter Vergadering is geweest.
Waarlijk, dergelijke beschuldigingen maffmen
Diet verkeerd adcesseeren. D* oude heer Prins
bad tdio vergadering bygewooSd, maar, dat hy
gezegd zou hebben, wat ae heer Hoekstra
medadeelt, was den heer Prins Jr. onbekend. Wy
; steuneu gaarne de Opr. St. Ct., als zy zich
beijvert inlichtingen voor landverhuizers te ver
schaffen, dat is een lol waardig werk; maar aan
hut beichuidigen|van personen, en dat nog wel
van de zwartste onmeuscheiyiclieid, Al"n wi<
mee.
ten niet bewijzen kon,
l)e oostenryksuho kroonprins bezocht den
keizer van Duitscblnnd te reslau. Men haoht
beteekeuis aan dit bezoek omdat het tu Brealau
plaats vond, dat oudtijds deel- uitmaakte van
Oostenrijk.
De Grieken blijveu hnn troepenmacht verster
ken aan de theisttliache greuzeii. Aa» do
\yiiarschuwiug vau Ousteurijk en Engeland laten zij
zich weinig gelegen ligytn. Zij wtton te goed,
dat iu de praut\jk hebben, hebbeu is eu krijgen
de kunst."
De engelsohe bladen verdenken Frankrijk van
Madagaskar te willen inpalmen. Een kleine
vergoeding nu Eugelaud in Egypte triumfeert.
De Czaar is weder iu een 0[icürijtuig door
Petersburg gereden, Men spreekt nog stecdd
de uaustnaude kroning te Moskou.
Courant: Do koloninlo tontoonstslling.
Injisclio wanorde (flnmcivn). Vijf en der! jaren
arboiils. Do onzijdigheid van du AVmtor-itt'holui».
3liiliMtur/ttcht Courant: Do «trijd tuss^-hon do Niouwe
Ilott'.-rilainaclio Cournu'. en do AmatcrdiiBiuior
ovcrkiesreclitliorruruiing.
Duullail fan Zitiit-Holland tu 'g 0,-aotHltait: Do
KodprUudscke IIanJchiiaaUi:li&i>]>t1. ZalnivimcUerij.
Burgomooat«r-Hd der Twocdo Eauier.
Standaard: KUodivl £3-Ma*r.
De Ttfil: FrontVBramlering in den chooUtrlM.
Een vraagstult van den Dag.?Ilot eeunfoejtvin AajlsU
van
Men
van
noemt zelfs l October aanstaande als de datum.
doen
Staatkundig Overalctitv
De kvi.igsverrichtingen in Egypte hebben voor
de Engeltchen een tjunatisea uitslag gehnd.
Xiet nlloeh werd een aanval van Arabi op bet
legerkamp van Kassasiu afgeslagen, doch na een
: volledige tesamentrekkinff der engelsclw
legormseht, waagde deze het el-ol-Kebir aan to tas
ten en het egvptische leger to verslaan en iu
? wanorde op de vlucht to dryven. Begon m«n
"Wolseley's taktiek te wantrouwen, nu het eind
?Qn werk kroont, sal de kritiek zeker zwegen.
lïiykens de berichten nit Alexandiüis de
/.cgepraal der Engelscheu volkomen. Arabi
hiiil ^0,000 man geregelde soldaten, waaronder
jijO kAvaleristen. Deze macht was nog versterkt
door GOOO Bedouineu en beschikte over 70
kanonnou. Wolseley kon daartegenover stollen
, 11,000 man infanterie, 2060 man Itavalorie en 60
'Tem oauen. Ii4 den nacbt of .vroegen
T>B «TTERN. KOL; TENTOONSTELtmÖ.
De N. R. Cü..schrijd' het volgende:
By hut Duitsche rijksdepai-temeut vuu
biunenlancüche zaken zyn een aantal adressen ingeko
men, ten verzoeke om benoeming' van een
oflicieelon vertegenwoordiger der Ltuitsche inzen
ders op de internaliunale tentoonstelling te
Amsterdam in 1683. Daarin leest uien:
Toen in September des vorigen jaars uit Ne
derland aan Duitscbland de uitnoudiging werd
gericht ter deelneming aan de internationale
tentoonstelling voor kolonialen- en uitvoerhaudel,
te houden te Amsterdam van Mei tot October
1883, was het niet vooruit te ziun, dat dia on
derneming den Duitscheu uitvuerhai.del zulke
gunstige kauaen zou aaubioden, die zich wel
licht nooit weder zullen voordoen. Ofschoon
het Keizerlijk rjjksdepartemeut van
biiiuenlandsche Zaken' zich toen niet voor eeue
oiücieele deeluotuiug en vertegenwoordiging
van het Duitsche rijk verklaarde, H de beweging
ten gunste dezer teutocmsteiliug bij do Duitsche
industriëlen Zoodanig toegenomen, dat tot nog
ton reeds eenige honilerilcu Duitsuhe firma's zich
ter deelneming aan de Amsterdamscbe tentoon
stelling hebben aangemeld en dat nog oven
zoovele Duitsche inzenders daarover iu onder
handeling zijn. Wcgem de nabijheid vuu de
plaats der tentoonstelling, zoo dicht aun du
grenzen van ons rijk. en wegens deu hoogjt
aoliudüu groudülag van den uitvoerhaudul met
Nriderlaud en zijne kolonijii valt er niet aan te
twqlcleu, dat de Duitauhe iudustria op die
toonstelling met het zeer rujpecUbul want al vuu
vier- 'u vgfliondjtnl itizeudeis zal optreduu. liet
verdient ongetwijfeld naudacht, dat deïe bewoning
geheel eu al uit z ch aelvo is outstaiin c n dat er Umus
reeds oovulo lirma'd zyn, dis de gruotstu kdaten
er aan Wügon, om in hut internationaal strij Iperjt
te Ainsteroiim voor Duitschlaud CÜUH huuhta puaitia
aU \raroldhandelsmogendlieiiitu verwerven. Ue
ondurviodiug bij alle iutornational j tcntoomtellmgou
Uaei't gttiuerd, dat bij eóu oiiderüngoii wedstrijd
der Datiën steeds diegenen tot hanr «igcu uadeel
ten achter blijven, di« niet officieel en m geslote a
gelid optredau. Daarom hebben de Kegeei-ingen
altooi gezorgd, hare onderdanen, zelfs al ware
het maar zeer weinige, büzulke gelegenheden
door oeue ofücieele vertegenwoordiging te ver
eenigen en te beschermen. Ook voor de
teutooustellmg te Amsterdam is dit van wege
onderBdheideue Regeeringea gedaan, en reeds zijn dim
ook voor vele landen ofbcteele vertegenwoordigers
benoemd. Ook'voor het uitscha. njk is thans da
benoeming van zulk «en vertegenwoordiger to
Amsterdam dringend noodig, >wauncer meu de
gedane opofferingen het verwachte nut wil doen
opleveren, deze gunstige gelegenheid om voor deu
Duitschen uitvoerhandel een groot Rebied te ver
overen niet wil verzuimen, en de achting, die onze
natie zich heeft verworven, wil behouden."
Dij dezen tekst ia toelichting overbodig.
Bij de duilache regeeering kwam een aantal
adreuen in.
De duitsche Nijverheid begrijpt haar belang.
En de Nederlandscue...
Men zy gerust, zij zorgt voor haar eer en
waardigheid... Zl} kibbelt. Wat wil men
meer? Zij houdt zich echt Nederlandtch.
Het Eolt. Nieuwsblad heeft te kennen gegeven,
dat de verzekering in ons vorig nummer omtrent
het overwicht van het Nederl. element in bet
Koraitöder intern, kol, tentoonstelling van geen
boteekenis is, daar alle bepsUngen betreffende da
voorwaarden van inzending onveranderlijk wer
den vastgesteld, voordat de heeren Agostini c.s.
de actieve Iriding der zaak in banden hadden;
die bepalingen londen slechts gew^tigd kannen
worden met hun volkomen toestemming, dochzUl
«hten jieh wel om,«r. TIA.«£.te.-wji,k*n. L
DE BEÜHS.
Eerstdaags kamt het voorstel tot het
bouvven vau een nieuwe beurs en hel dempen
van het Damnk, Om daardoor (geheel of
gedeeltelijk) de kosten te dokken, bij den
Raad in behandeling. Wij hebben in No. 2ÜU
en 201 van ons blad, dit plan uitvoerig uit
eengezet en bestreden.
Wij hebben toea er op gewezen, dat ten
onrechte de behoefte van het verkeer wordt
genoemd als een der hoofdmotieven, waarom
men deze sierlijke gracht zou willen dempen.
Geen stad ter wereld heeft zooveel ruime
perallelwegen naast elkaér liggen, als Amster
dam tusschen het centrum der stad en het IJ.
De gedachte het Damrak te willen ver
fraaien door de schepen en het water te
verwijderen en er een passage van 300 meiers
lengte te bouwen, is te dwaas, dan dat zij
nop; een ernstige bestrijding zou verdienen.
Moet Amsterdam, door de een of andere
spckulatie geld winnen om een beurs te
bouwen, dan mag men dat niet op zulk een
wijs doen, dat daardoor drie hoofdstraten
schade lijden, t liet nieuw te stichten
winkelkvvariier" zou toch ulleen kunnen bloeien
op kosten van de winkelstraten Niouwendijk,
\Varmoosstraat en Damrak. Eenige honderden
winkeliers te treffen om beursbouw mogelijk
te maken gaat n iel aan.
Slechts Uveo terreinen zijn eraante wijzen
om Amsterdams Handel een beurs te
verschnfr,'u een beurs zijner waardig, gelijk
wij hem gaarne gunnen.
Door gebruik van een gedeelte der plaats
die de oude inneemt en onteigening vaneen
deel der Wurmoesstraat vinde men het
noodige terrein, óf men brenge haar op den nu
ton- i toch te dempen N. Z. Voorburgwal en het
door onteigening te verkrijgen terrein aan
de Pnleisstraat, vlak bij den Dam.
De kosten daarvan worden gedekt, door
bnursbulasiing, kontribulie geheven voor ver
schillende gemakkeu, huur van lokalen enz.
en voor zoo ver noodig gedragen door de
gemeentekas.
Wanneer wij op deze begrooting gel
den zien uitgetrokken voor een
groentenmarkt, die bijna niemand begeert en op een
plaats waar niemand haar verlangt -?dan
vraagt, men on willekeurig, wjortoe tonnen gouds
aun Je grocnlenhandelaara opgedrongen, ter
wijl de Handel j«ar in jaar uit smeekt om
een betere beurs't
Amsterdam geve1 den Handel in deze alle
hulp, maar op ^«ooi-waarde dat de Handel
ook Amsterdam de hand reike.
Gene eindige met oppositie te voeren
tegen een onmiddellijk in te voeren beurs
belasting. Deze belasting behoort aan elk
beursplan vooraf te gaan. Eerst daardoor
kan men weten, hoeveel ruimto voor
graanen koopmansbeurs gevorderd wordt. Een
beurs met exploitatie van bijgebouwen, be
hoorlijk ingericht, biedt middelen van inkom
sten genoeg aan, om zelfs bij onteigening
van perceelen, een niet te groot offer van
de gemeente vergen. .;
Een royale oplossing dezer kwestie is
wenschelljk. Kan men daartoe niet komen,
moet men grachten, zelfs de schoonste grach
ten bederven en partikulieren in hun zaken
benadeelen, dan bouwe men geen beurs,
maar verbouwe de oude, zoo goed en kwaad
als het gaat, in afwachting van betere tijden.
schappij gebouwtjes mogen plaatsen om als
wochthuisjes te dienen voor de enkele lijnen
waarop men doorgaande billetten kan krijgen,
moet mede door deu Raad beantwoord worden.
Beier zou het zeker iljn dat de A. 0. M.,
gelijk te Parijs, lokalen huurde, die daarvoer
ingericht werden, doch in afwachting daarvan
zal de burgerij gaarne de huisjes zien ver
rijzen, waarvan zij by regenachtig weder
veel baat kan hebben.
Hoofdzaak echier blij (l het verkrijgen van
korrespondenliekaarfjes voor AL de hoofdlijnen
en in verband daarmede regeling van den
vrachtprijs naar onder-afdeelingen der Itynen.
Do Raad spreke luide uit dat aan den
primitieven toestand, welken de A. 0. M.
blijft handhaven, een eind behoort gemaakt
te worden.
UIT DE MAASSTAD.
Rotterdam, 14 September.
Wnarschljnlyk heeft het niet velen buitenge
woon verrast, zelfs niet da raadsleden die hem
hunne stum gaven, dat de heer A. de Monchy
de op hciu uitgebrachte keuze van wethouder
ouzur gemeento niet heeft aangenomen. Want
rtc.U ongeveer Anderhalf jaar geleden, toon er
sprake was van het aftreden van een onzer
wethouders, werd de hoor de Moncliy nis diens
opvolger gedoodverfd, maar spoedig ging 't toen
rreds van rauud tot mond, dat hij dut ambt
stellig niet zou aanvaarden omdat hij, zoo heette
hot, het niet vcreeiiigbaar nchtto met zyno be
trekking aan de lïynauk. In hoever uu deze reden
de \vare is, \voot ik uiet, maar oen foit is 't dat
do hver do Mouchy voor de benoeming tot wet
houder beeft beaaukt en do raad lieden «en
niouwo keuze te doen had. Die keuze is gevallen
op den heer ilugo Molenaar, en hoewel wegens
zijne niet-natuvKZigheid in de] vergadering nog
niet met zekerheid te zeggeu is of hy zich deze
benoeming zal laten welgevallen, zou ik toch
hijtirt wel durven voorspellen, dat Rotterdam in
d«n heer Molenaar den opvulgur van mr. UofTmann
wag begroeten. Gebiedt de billijkheid, reeds elk
oordcel over der.o keuzo op te schorten totdat w\j
onzen nieuwen wethouder aan bet werk zullen
hebben gezien, vooral wanr hij geroepen is don
in velo opzichten zoo voortrefïulyken wethouder
lluiTinunn te vervangen, allerminst zou uw cor
respondent zich «an cene beoordeeling wagen, nu
gebleken is hoe verdeeld zelfs de stemming onzir
raadsleden was over da meest gewenschto keuiO.
Kr waren 31 leden tegenwoordig, en van dazen
brachten er 16 hunne stem op den heer Mulonaar
uit, zoodat hij juist de volstrekte meerderheid ver
kreeg..terwyl 13 leden huune keuzo vestigden op
mr. D. van Weel en da heeren da Bie en vau
Haalto elk ceno stem verkregen. Uit dezo
ttemmir.g povolgrrekkingon to maken omtrent de meer
of mindert) bekwaamheid en geschiktheid voor
het wtthordersanibt der twee voornaamste
candidtiten, zou echter uiterst gewatigd zyn, daar
ook hier wel evenals by alle verkiezingen
overwcgingt-n vau meer persoonlijken aard invloed op
du steciraing gehad zullen hebben.
Hoo 't zy, ons dagalijksch bostunr is thans
weder voltallig, en cïe nieuwe wethouder van
openbare werken, \vien ieder Rotterdammer
zeker gaamo u ter wille van hem-zelvcn n in
't belang onzer stad veel succes in zyn nieuwen
werkkring toewenscht, zal terstond in de gele
genheid zijn proeven zyner zaakkennis af ta
leg' " de behandeling der begrooting. 1I
welke
IT DE UOFSTAD.
Eindeiyk.
Al wie het den Gden dezer bekend geworden
Koninkiyk besluit no. 4 van den voiipen dallas,
zal ongetwüfeld den uitroep eindelük:"niel weer
houden bobben. Eindelijk, JA eindelyk hebben we
weer een Burgemeester! Dat men «ich in do
gedaue keu» algemeen verheugt, il inderdaad eone
groote bemoeaigiug, opdat er aan de
verwaarlooiQK van groote Uaag^che belaogon ten leste eeui
paal en perk worde gesteld. Mr. J. G. Patyn,
uie heden als Burgemeester werd geinstnlleerd,
is ten volle doordrongen van het gewicht eyoer
nieuwe betrekking. In z\]ne afscheidsredo tot bet
college van de arr. rechtbank den Ssten dezer
uitgesproken, zei by toch reeds Een etcareiaak
wacht f».</." De eervolle loopbaan welke h\j ach
ter zich hoeft, biedt waarborgen te over, dat die
tuak door hem zal vervuld worden met lust en
kracht, en zoo wühopen met algehede toewijding.
Da mededooling welke de rondte- iu do Feri
deed, dat onze nieuwe Burgemeester voorloopig
«Ün mandaat als Afgevaardigde van Gouda tier
Staten-Generaal nog niet zou uederleguen, werd
gelukkig in de door den lieer P at Iju gehouden
sieriyke rede, heden middag bft «'Jus imtallatie,
zelf tcgengospioken, zeggende: .dat ik op
dit oogenblik goeu uudereu wensoh Koester, dat
om al mijn f il d en al m\jn krachten te wijdor
aan de gemeente, die ik vau jong* af ann hul
lecren liefhebben" enz. Men zixl dit voornemer
ongetwijfeld toejuichen. '5 Grutenhage alloen
heult thans recht op de werkkracht van zjjn
Burgemeester, die, daar zijn we van overtuigd,
onze gemeente ppoedig ten zegen en vooruitgang
zal strekken. Da Tweede Kamer der
StatenGeneraal verliest ongetwijfeld in hom een der
verdienstelijkste leden, doch do belangen van
's Gravonhago gaan boven die van Gouda. AU
men zelf erkout cene zwaro taak te aanvaarden,
dan behoort men zich daaraan ook geheel ta
wijden.
'k Had wol een voorzegxenden geest toen ik
reed* den 31 Juli jl. in Hangscho Pcnkrassen
No. 4G" (blz. 711) schreef: NaGüde fontein zal
men een aanvang nmken met 't bouwen van
eenige groote huizon. Moge er eeu van bestemd
zyu voor don te benoemen burgemeester en
hieraan kan wel niemand twyfoleu, dan zal in
't ecu en ander dódr Spoedig verbetering komen."
Inderdaad laat de beer Paty'n daar nu cene
villa bouwen, vlak bij do Fontein, eu 't is zeker
toe te juichen dat hy zich juist in dat gedeclto
onzer geuieeiito met ter v.-oon zal vestigen, van
waar de uitbreiding en vooruitgang op deo weg
der toekomst ligt, m de richting van
Scbeveniueon, met een boulevard door do Boschies en uit.
te breiden aanplanting van plantsoen tot aau hot
Badhuis. De wonschelykheid van het doortrekken
van de tramlyn Bankustraat, langs Bonu-Séjonr
met een boog uitloopecde op de Witte brug,
reeds vroeger door mij breedvoerig besproken.
zou impulsie aan dio uitbreiding Raven.
Door een samenloop van politieke gebeurtenis'
sen werd de benoeming vau den Burgemeester
ruim 3 maanden vertraagd, en ofschoon onze
balangen daardoor zeer werdon geschaad, heelt de
gedane keuze het lauge wacht-n ruimtchoots ver
goed, en kan er, zou de Badhuis-qtiaestie thans
liet eerst eu ferm wordt aangepakt, nog veel worden
gewonnen. Aan particulieren oüdci neiningigettt
ontbretkt hot niet er zijn ver.«chillei.de
comb:natieu irotncrs werkzaam, die slechts op den steun
of do beslissing Van bet Gemeentebestuur wachten.
Kr moet nu gehandeld worden en spoedig ook,
want niemand zal 't ontkennen, dat het geva-ir,
om door andere- aan do Noordzee gelogen plaat
sen, te worden overvleugeld, Scheveniugen drei
gend nadert. Bnitculandsche personen, zooftls de
~~ rt ' J- * «..4-.Lrt..»rtrt;n viin
OnAgen mj uo MU«»?.?.
binnen wciuigo weken voor de deur staat, eene
Keker niet gemakkelijke tnak, wa:ir hu aan het
opmaken natuurlijk geheel vreemd gebleven is.
Reeds heden vuur 8 dagen werd dit jaarlijks
weerkeerendébelangrijke voorstel ingediend,'en
't is uwen correspondent geene
geringe'teleurstelliüg, dat hot tot heden nog niet in druk is
verschenen, zoodat hy tot zijn leedwezen nog
onkundig is van de verrassingen welke het ge
meentebestuur ons in de begroeting voor 18S3
heeft bereid. De belangrijkste vallen gewoonlijk
binuen het ressort der publieke werken, en daar
j-*- .5. «tabta *n hot overlijden van mr.
Hofflertogia van Orleaii?, de Aattshertogin vnn
Oostenryk en andere doorluchtige bezoekers verkoztn
reeds Zanüvoort boven Scheveiiiugoh, ~ J- u-4
- ** j ,?i...
en de
badrccua f^duv.*vu.v H».vv_ ^, . IM
huia-comtnis^ie uit den Raad kan zeker niet
zonJai- j-t^roi-nii «a-ialoaai». de herhaald» aankau.di*
.door de ziekte en hot overlijden ...
roann dit ressort juist in de laatste maanden
een hoofd moest missen, zou 't geenszins to ver
wonderen zijn, indien ditmaal de verrassingen
zeor schraal vvarou. Trouwens eeue der belang
rijkste van het vorige jaar wacht, vergis ik my
niet, nog steeds op uitvoering, namelijk de ver
nieuwing en vcrbreeding niet 6 meter van do
kade der Boompjes aan den mond der
Leuvehaven, welke voor de ffrootste helft in 1882 zoa
d. Van die belangrijke werk
ten minste niet, iu dit jaar iets
de toen
herinner ik mij
te hebben.
iveer een jaar gelede^ gaf my
Ungeveer CBU .i^ui H"?a
ingediende begrooting o. a, ook do opmerking in
de pen, dat hier op ylcescb. eri viseh door liuoga
marktgelden een vry zware indirecte belasting
drukte, welko d<i consumptie de<er zoo noodde
Voe.üngsmiddelen op aiiuder gdvvenschte wij/,9
beperkte, Meu klaagt ovor geringon unnvoer van
visch, terwijl van gemeentewege de aanvoer met
niet minder dan D PÜN bcliv^t is, welk betrekke
lijk hooge iarktgeld inderdaad nis uitvoeriiremin
werkt. Bij de heden in deu Raad aan de n"
en
Jiaar 't
dat van
lij (ie nttuen in
gestelde verordening op hèh gebruik der nicuwo
viachm&rkt, waarin de 10 pet. nutrktgeld (5 pet.
van den aanvoerder eu 5,pet. van uen kooper)
ehandhaafd zyn, werd dezelfde opmerking
doorheer- van Stolk gemaakt, die zeer terecht,
y voorkomt, daarvan bet gevolg duchtte
uut vu» onze ruime nieuwe vischmarkt weinig
gebruik gemaakt zou worden. In hoeverre zyito
opmerkingen bij de overigo raadsleden instem
ming vonden, is niet gebleken, daar de ver
ordening aan Burg. en Weth. is gerenvooieerd
tengevolge van den wenscli van deu heer de Bic
om te overwegen, in hoeverre het aanbeveling
zou verdienen zeker aantal vaste standplaatsen
voor een jaar aan bepaalde vitchverkoopers te
verpachten. Of dit denkbeeld aanbeveling ver
dient, weet ik niet, mnar aeker is 't dit, wil iaën
aan de klacht der burgeriU tegemoet komen, dat
do visch hier sehoarsch eu duur is, de gemeente
het gebruik der nieuwe markt zoo goedkoop
mogolyk maken moet.
Onder de heden ingekomen «tukken zQn er
vooral twee die de aandacht verdienen. Het eerste
is een verzoek der Tratnwegmaatschapnij om
vergunning tot aanleg eener verbindingslyn van
de Oostpoort naar het Rynspoorwögstfttion. B.
en W. zullen daaromtrent preadvies uitbrengen,
hetwelk zonder twijfel gunstig" zal luiden.
IntusBchen zon bet weoschciyk zyn, dat daarby be
paald werd, dat dit lyntje.zoowel eeue verlenging
der Uin van hét centraaf-station als der Kra
ng-?-??? ? --?-«- De keuze der woorden
in het verslag der
A. M. w »» uicuo^eu»,.», -oet 'overigens reeds
vermoeden, dat dit ook ia de bedoeling der
maatachappy ligt.
Het tweede stuk is eene oooSeeuie-aanvrage tot
>.!JI ^ Jjj ee?^ggl JW g^
gingpn lezen:
r0.stendo, op nieuw verfraaid, is in vollen voor
spoed en de toevloed der vreemdelingen U enorm.
De Kurzaal, in goeda banden geplaatst,
vcrmcnigvuld'gt de feesten: prachtige bals, schitterende
vocale concerten volgen het ren op het
ander, de theatrale' voorstellingen genieten
de beste, ontvangst, dank zij de gunstig be
kende iirtiattu; de administratie, dio immer naar
nieuwe genoegens omziet, heeft iu do Kurzasil
zelf een zuer gefrequenteerde scheimzaal
iugericht, waar zy eeu groot internationaal touniooi
houdt," IT.Z.
En wat.hebben wo te Scheveningcn? La mer,
toujours la mer, rieu que la- mer,... oen vuur
werk om de 14 dagen ... muziek op 't terras ,..
koude koflio eu warm bier!
Doch laten we oiis klanglied o:idcrdrul<ken en
met vol vertrouwen iu Mr. I. G.-.Pt.tyu denman
begroeten, in stnat om den toestand van
ix-hti-ruitgang to bedwingen on Sckeveningèn ziju ouden
roem weer te g«veu, door het iioinoii van'flinke
maatregelen, op-lat do burgerij ccrmml kunne
Retuigon, dat door het koninklijk besluit van ileu
5n d-zer maund een ehvlo is gemankt a^n schan
delijke nalatigheid, om, vau de sehpone li.-gin<
vau fScbeveniuRen en zijn pr«clit.igè0111^0^111^,
gebruik te maken en daardoor die >So (irdo^ling
van onze gemeente to doen worden da CBi'ste
Badplaats van Europa, tot heil der 7 andere
afdeelingen.
B-HnKe, 13 Sopt. 1832. . J. A. d» Dargh.
LOGÉ'S.
iryven, eu juwje a n ^u^
zoo naar, zoo vervelend, dat ik, die zolden
of nooit -in de Amsterdammer schrijf, niet gaarne
KORRESPONDENTIEKAARTJES.
vraag: zal da AJUSL ^OamibustMait-.
sohe lijn behoort te zno.
in het verzoek, zooals het
N. JR. Ct. is medegedeeld, doet overigens reed»
'- !- J~ t-«-'-»lin» <i»H munt/.
Amice! ?
Hoezeer 't me ook spijt, ik moet a telcur
tellen. Uut is nu eenmaal mijn vast voornonmn om
nooit meer critielc to sohryven. e» Lag?*- is ?*??"
dun,
of nooit -in ae /tijiotuiuu».».». -?..?., 0
met de beoorduéliii? van zulk eeu prul vo-jr den
dag wil komen, -ben tiek uit het ganseha stuk
is voldoende om het te karakteriseeren. Baron
Karel vau der. Valk is pas kort getrouwd; h|j
krijgt een stuk of 5 logé's, zoodat huu buiten .
propvol is. Onverwachts komt n van zjju vrien
den, opdagen, die vut gerekend heeft bij \iern
onder dak te zullen komen. Do b u-o n, Ie', wol
een hensche Nederlandsche baron, want 't stuk
is, God betere 't, nog wel verhollnudiseerd,
weet niet anders te uoen dan hem als loge-r- .
kamer oen vertrek aan te wyzcn, bestemd voor
een heer en dame, die spoedig den ongelukkigen
vriend in zyn hemdsmouwen overvallen, «n bjj
zoo iets schatert 't Amsterdamsche publiek't uit.
Nu moet die stakker toch eeu kuuier hebbeu,
denkt de barones en biedt hem eeu ander appar
tement aan; maar ook dat was reeds aan aniivra
logen, een oude tante en oen iugénut) nichtje,
toebedeeld, die weldra van het -'-i:~-
'Ook hieromtrent
en misschien
het leggen van D?.
voor electrUche verlichting,
«allen B. en W. advies uitbrengen, en misscmen
kan dit verzoek tot eenige bespoediging Irfden
van " ' "~L '""
wordt,
het M
Zoolang «?_ ^
bestaande fabrieken den gaswijs zeker niet ver
minderen, zoodat ook uit dit oogpunt de Inge
zetenen er groot belang brj hebben ' " J *???
eind»Lük eeni worde afg»daan\
logéa, een oue
edeeld, die weldi-a van het station koiueu
naar hun kamer «aan en op haar beurt dsn ar
r
men vriend alweder in
vallen.
hemdsmouwen over
kan het Amiterdamsoh publiek het niet
houden van de prut; soo iets diepzinnig
" " 'l i-_«?j Voeg
word aangeboden.
Vragen we nu of dat heel juist itrookt m»t
wat .de Kon. Vereeniging het Nedarlindtch
Too27C
DE AMSTERDAMMER, WEEEBLAD VOOR NEDERLAND.
Heel" op haar programma heeft geplaatst dan
antwoord ik: mm; maar het to t«n vilJtonnn
onjebadeiyke minier om baar kat t* vullen. D*
paal wat vol en ia), want het pttt va& de
Amiferdfirasche schouwburgberoekeri staat over het
iug*m««n laag g«moêg, dat Ee tieh met wo iete
amnseerên, oog menwen «vond vol tijtt, vooral
wonneer bladen, zooafi het Nieuws van dt» Dag,
lolke waar aanprjjien. Geen onvertogen woord
vordt er in het gantiche stuk gehoord; men kan
ir beengsaa met meisjes van 13 jaar en men...
la*t; wat kan m«n ia deien erutigen t^dmeer
?erlangen?
Van bet ipel kan ik dit leggen: allen, Mnder
ondenokeid, werkten ieder naar sjjn krachten
mede tot net verkregen van dit rennltaat, dat
de metschen om de nauwiteiten konden lachen.
Hooge eiteben kan men den tptlere van mik
ioa stak niet stellen. Een afionderlyke
vermelog verdwnt de heer Toorniaire, die werkelijk
het heele ttuk draagt.
Ziedaar nu den indruk, dien ik er van gekre
gen heb. Je begrijpt, dat het niet de moeite
waard ii dien tot een formeele Critiek te ve>
(verken.
Gegroet!
-U
15 Scpt '62. Amsterdam, . . . 5 »
Besto
In godocliten omhels ik n! GJJ «chrnfl eendui
delijke hand, hebt een beproefd oordeel, een open*
bare onpartijdigheid, en «jlt doorgedrongen inde
gflieimfnisson des vrouweujken en manleken ge
slacht s; zoowel ia dat van de woorden als in dat
van het inenschdom ik behoef du nw brief
niet over te schrijven, slechts even over te lezen
un k*n mijn de Vries & te Winkel" met rast
Inteu. \Vas ooit een wanhopig verslaggever beter
K hulpen? Eu wai er n dankbaarder gestemd?
Geheel de uwe:
A v. d. G.
DE OrENINGS-VOORSTELLINQ IN HET
«GRAND THÉATRE",
Zaterdag 0 September.
Hot eerste optreden van een vewch
b\J-eengobrachtcn troep heeft altyd de belangwekkende
tijde, van het eerst gelegenheid te geven tot een
oordeel over de krachten, waarin die troep
cich verheugen map, in onderling verband wer
kend. Meu doet dan ook m. i. t best een stuk
te kiezen, waar die krachten op de meest
gewentchte wijze zich kunnen doen gelden. Niet
alleen nu, om dat het tooneelspel Dorp eu Stad"
aich hier slechts matig toe prêteert, maar ook'
cm een meer alaemeeno reden, dunkt my de
eerste keuzo des Heeren van Lier niot te gelukkig.
Dat men, om een reeks abatrakt-wysgeei ige
redevoeringen in te leiden, dat men om een serie
oratorium-, ofsymfoniekoncerten, of ook liederen
eet klavier-akkompngnement nnn te vangen, dat
men ten eerste van een aantal archivariiuhe,
antiquarische of krijgskundige vergaderingen,
Duitsche filozofen, Duitsche oratoria, Duitsche
Rvmfouiëu, Duitsohe liederen, Duit sche
archivarisIon, antiquaren en militairen ter hand neemt, is
to pryzcn en aan te moedigen, wijl de Puiteohers,
krachtens hun leisten op dat velerlei veld. in een
lang verleden, het recht hebben daar een hoogen
touu nan to slaan. Wy bobben hier echter te
do in met tooaeol, ea de Duitschers zya nu
cennviul ge m draniatiëten ; zg hebben ons Molières,
Udlderons, Shakespeares noch Goldoai's te wijzen
BQ de dramatische voortbrengselen, waaraan
de grootste -nanen d«i> Daitiohe letterkunde
verbonden zijn, danken ban eere nog meer aan
de lyrische en epische vermogens, die er u uit tege
nademcn, dan wél aan het essentieel dramatische
element.
Wie kent niet Louiso do la Rarnée, zH 't ook
olechts als Oaida? Elkeen herinnert zich In a
Winter City, Tricolrin en Signa; maar is, naast
de kleinere vcrhaaltjens, die, vóór een paar jaar,
onder do hoede van U milt a verschenen, ook haar
tiüsch, en zoo teer en innig gevoeld, dat oen brein
n:et dermate verwend kan yo, om geen lusr. te
?vinden haar twee maal te herlezen. Het
ondorwe?p ii hoogst eenvoudig: Een stadschecchilder
oütwaart ter markt oen .joaff, schoon, lieftallig
Ulqemeuverkoopstertjen, die hem uitnemend als
model voor de een of andere reine vrouwentype
kau dienen. Zy pozeert vóór hem, en hy wint
hiiar hart; zij geeft zich met heel den rijkdom
V.LII haar on verbruikt e liefde aan hem over. Nrv
con p.iar maanden toeven', reist hy te-rug naar
zijti stal en belooft haar natuurlijk van alles:
bij y.al haar schrijven en daarna.komen afhalen om
piimun gelukkig t« zijn. Hy hoeft haar echter maar
a's tijdverdrijf bemind en na een paar maanden is hij
h*nr totaal vergeten. Z\j integendeel; na hingen
smartelijk wachten, heeft zij hnar geduld verlo
ren en, du.ir zij doodarm i-<. legt zy te voet en
zonder ruftten een ontzachlijko reU af, en shingt
oi- eindelijk in, zjju woning in da grootu st.id to
vinden, mar kfompjpns hecl't zy doorRuloopeu.
Over do rijke en mollige tapijten, schrijdt zy.na.xr
b'jven, nnnr zyn appnrtemcntün; zy is iinu haar
doel; zij hoort schei lachen n gliuen-gekliitter;
BÜlictit een port.ièru pp en ziet haar minnaar,
i.ivur zóó oneindig .diert>nar en ann wiens trouw
v.jj «doofde, op een bed liffjjen kaartspelen,
omringd van hoogst vcrdncht gezelschap, welks
buteekcnU zij turstond, door natuar.lglco intuïtie,
buyriipt. Zij geeft een gil, vlicfit lieeiitn vordriukt
zien in do Sumë. llaiir klompjes had zij echter bij
don ingang der znul achtergelaten. Du sehilJof
vindt 7,e, hegrijpt alles, en no£jnron latc-r, toont
hy zijne licht zuinige omgeving diu dooi-geloopen
klompjens, nis het souvenir der eenige vrouw,
d i" hem ooit waarlijk heeft lietgohnd.
D^J i o man, waarvrtii Ch. Bircli-l'leiirT hot
tooneelxpel Dorp en Stad" heeft! gefabriceerd, be
roert, uitn zelfden toeaUnd; aUuau de details ver
schillen. .
Een niet weg te cijferen onbeholpenheid ver
toont zich door het gantscha stuk. Eon hnrer
landgeuooten verklaart dan ook van Charlottea
tooueelwerk in 't algemeen: kilnstlorische
Duivhbildung des Stofi's lieb Nebcu^flcuo".
Suiiikeloosheden, als een man die twee vrouwen,
beu i-Mings, onder het oog brengt, tlatzy Bmoorlyk
verliefd op hem zijn. worden ona niet gerpaard.
Alleen hethoofdcharakter.de ingénue, het
Natuurkind", is tameiyk goed uitgewerkt en volguhouden.
Op zijn nlleronwaarschynlykst en al bizonder weinig
«irmuatiesch loopt alles nog in de laatste
sekouden goed af, omdat een man, uit zyn pas
begonbeu roesilaap gewekt, voor den dit en voor den
dat verzekert, dat ie zen leven heelemaal
omkeeren wil en beteren. Wat een smaak l Verscheiden
personaadjei hadden gemist kannen worden. De
uovelte van Ouida a meer genietbaar, dan dit
tdoneelstnk, op zich zelf bedoel ik/ afgescheiden
van het talent der spelen.
Min had geen 8 tafereelen, maar b. v. 5 be
drijven kunnen maken: Ie bedrijf: Liefde van
den schilder en het hoerenmeisjen; 2e bedrqf:
Zy trouwen, de boerenminnaar wordt afgewezen;
Se bedifjf: Zjj komen in de itad;waereldscbe ver
maken, waarin de schilder zich stort; zijn vrouw
blijkt ongeschikt in die waereld te verkeeren;
'disharmonie; zij begint den echilder te vervelen;
4e bedrijf: Het hoerenkind betrapt den schilder
met eeu andere vrouw; haar wanhoop; 6e bedrijf:
Züu berouw; baar leren gebroken; iq «oheiden.
?Een itok, waar allerlei materieel, sooala
schildersesels, em., by te pas komt, moet al teer vlot
en fijn z$n in elkaar gezet, «il het den waren
inoed op de toeschouwer» niet missen.
Dn regie bad zich in «ommige kleinigheden wel
taak geweten; dat de Heer Andre b. T>
Ie bedrijf, voor den boer aicb niet ontblootte, dat
U, om m bet dorp verder te gaan, «tin
glaoebandeohoenen weer aantróTt, w«s goed gewen;
vaar o wee, het tametspel in de talon! Nieta,
Bietol Eent de offieieren, die alt houten poppen
bleven staan; later, de Hertog, de president en
nogmaals d« ofjBcier Artbor, die niet wisten to
gaan en te staan!
Het fnoeet zal boofdiakelfik te danken zfln
geweatt aan bet ipel van Mevr. Frenkel?Bouw
meester, (die hoont inUrestante genealogische
ontdekkingen om&ent baar afstamming moet
hebben gedaan, om plotseling met het voorvoeg
sel .Theo", (zonder punt achter de o) haar naam
te doen drukken), van Mevr. Freake!?Bouw
meester dm, van d«n Heer K. Voe en van Mevr.
Hnysers?BMeuvaldt.
Mevr. Frenkel?BottwmMtter beeft in ware
naïveteit de rol der ingénue bier vervuld. Hel
ouoverdrevene in baar opvattingen, bet niet
te veel en niet te weinig in de boerenmanieren
van Lorle, de verschillende trappen van harts
tocht en imart, eteedi In evenredigheid met
bet ebarakter der voor te stellen figuur, «yn
niet genoeg te waardeeren hoedanigheden. Van
alle rollen maakt aÜindividuen; zy vertoont zich
nooit hetzelfde. De blijdschap, de smart, de
wanhoop, zij werken anders op een Markiezin nit
de groote waereld, enden op een boerenmeisjen;
een andere beteekenis verkregen zy voor een bruid
en voor een moeder, voor een meer bejaarde
en voor een jongere vrouw, voor een ern
stige en voor eene lichtzinnige; zy beeft't be
grepen. Zy is een groote kunstenares.
Ik heb echter een aanmerking. Mevr. Frenkel
herbaalt te veel bet aarzelen by hoor spreken:
»... en... en, e... en toen vroeg hy", of .... en
... e... ja,... toen, ... e,... zei hy.... dat..."
Dit kwam, dunkt mij, te dikwijls voor. Ook moet
de charmante poze, waar zy het hoofd vleit tegen
den schouder van een vader of beminde, zich
niet vaak herhalen. Haar spel in de 1ste
akte, na de liefdesverklaring des boorenvrycn,
bet al pruttelend aan haar werk gaan, dat 't
baar spyt voor dien armen jongen, maar dat zy
't toch niet belpen kan, neen,... niet helpen,...
wezenlijk niet helpen...", dan, na den vraag des
schilders om voor madonna te pozeoreii, haar
snel naar binnen loopen, al roepende: van
daag niet meer vragen, van daag niet meer
vragen l", dan in den salon van don presi
dent, haar gesprek met den Hertog, de wijre
van binnenkomen daar, de wyd opengcspalkte,
verwonderde oogen, waarmee ze nu en dau
roudstaarde, het manojuvreeren met do handschoenen,
het majesteit,... hoogheid en Mevrouw hare
hoogheid , 't was alles prachtig naar 't leven.
Het laatste bedrijf heeft zy ook roerend gespeeld;
't was echter weer een lied, 't was Duitacn. Men
dacht aan .0 Blatter, dürre Blatter", vooral toen
zii bekende naar man nog zoo lief te hebben. Eerst:
Wie er so heisa gekusst m ich bat", daarna:
Wie Heb ich ihn noch hal)". Ware de gansche
toestand in het stuk handiger voorbereid geweest,
zoo ware het «pel van Mevr.
Frenkcl-Bouwmeester nog meer tut zijn recht gekomen. Nog iets.
Mij dunk', dat hot gedrag vnn Lorle tegenover
den officier in het bosch niet in het charakter
van Lorle pnsto: dezelfde woorden had Lorle op
een veel zachter wyzo uit kunnen spreken. De
tweede di.^naresre", heel en al op don achter
grond, om den officier to groeten, had vooral niet
plaats mogen hebben. Dit was karikatuur, en dus
niet tou te laten. De lied je u s waren goed; in 't
laatste bedrnf aandoenlijk. Mevr. Frenkel kleurt
zich meestal goed, doen de boven-oogleden mo
gen niet te rood schenen.
Be Heer K. Vos wai een uitmuntende oude
boer, goed gegrimeerd; Mevr. Huyters-Rosenveldt,
om te stelen in het emplooi van Mevr. Stoetz,
heb ik ook reeds genoemd.
Do Heer Lagemau voldeed, aio grappige pummel,
buitengemeen, lly is voor dergelijke, en dan
waarschijnlijk ook voor geen andere, rollen ge
knipt. Dio (.'ocdo lieer Andró, dien byna een etuip
van ontroering scheen to overvallen, toen hy het
boercnmvifjen gewaar werd, verscheen steeds in
dezelfde stijve zwarte jas, als ware het gupasi
in verschillende, omstandigheden 't zelf Ie
geltosturnccrd te zyn. Dat integendeel Mevr. van
Gcytenbeck dikwijls veranderde vau Meeding, valt
te loven.
Men spit?e er zich op, het rfezelsclwp-van Lier
eens in een aan zwaro cischen beanuwoordend
tooneelstuk te zien dcbutccrcn.
Do welkomstgroet, door Mevr. Ellenberger
nis inleiding uitgesproken, bevatto o. a. een
kom£limont aau hot artr<s vau den Dircktcur A. van
ie r, dat door ieder liefliobbsr van dramatische
kunstmct graagte onderschreven znl worden. Deze
altijd irissche veteraan in zijn vak verstaat uit
muntend het samenstellen vau
tooneelgezolschappen. lig is wakker, bekwaam en vol er.erg e:
bij gove ons nu ook een uitgezocht repertoire.
Amst., 10 Supt. '33. L. van Deyssel.
. P.S. Gisteren zag ik Ons Ot.jo", eerst gedoopt
Ons Ottotje", een kennisstuk iu het 'genre
.Mijnheer en Mevrouw llanepeu", e:i vau dezcli'do
'haiiil: een mengeling vnn goestigheiilji.'iis,
grappc'umnkerütjens eu vioolykheidjaiis l'uuicti i/ii'o»
s'amusc! Mej. Anua l'oolmiin VuhU-ed uitmuntend
als opgeschoten, gocdhartijiB kwajongin; de Hoor
Bigot paato in het kiuler, door zich zelf hem
toegiMiietun, goed, de lieer Audi'ó was fruai ge
grimeerd. ?
15 Sopt.
MAZEPPA.
Frascati, 11 Sopt.
Wat meeningun niiitrent do adiijüh.air.klnirst'i
znkou 1er \v:iert-M tn:li lüt-eun-i opoii kuiiiiun!
Du drrilu aktu v.in ?Miizf'pim, nprrjt.-t! (.1 ior littt
^uzil3tli<ip-l'i(.t tli'iiifls tiiijjcvoonl, ilr,i:iit .ucör
om hut xeil'dti uiulunvi-rp, d.-tt. il« Musi'nllii ,-a
du l'ii/sbcki'i' naiiii ui-en, <le briuluft.-iiArlit.. Mij
d.t l<nit.-te bi'ilryt' van Muifjiint
ouvoe^jr.og ttim do Pi'ihbr.ker. l)u l.iaUru
tuoiiM-len voorui, witar dit oude koznk, wiens txvcvilu
hu wel ijle niet geldig blijkt, to zijn en wulks
voltiekking voorkomen dient te worden, uit ziju
slaapkamer treedt al verklarende (lio wei teu
onrechte) d.at, het te last is", om int* te voor
komen ; liet daarop weer teu toonvele verschijnen
van da eerste vrouw, aan wie het. voor do helft ta
wüt n valt, dat het te laat is", dit alles had
my bet besluit doen nemen, do buitenlui en de
stads-teêrgevoeligen te waarschuwen Mateppa
te gaan zien, doch na de 2e akte te vertrekken.
Daar lees ik over Matcppa het Algemeen Han
delsblad vau 12 Sept, rubriek Kunst en Letteren",
en waarlyk, dezelfde- verslaggever waarschynlyk,
die gUteren, naar aanleiding van van Liers Dorp
t» Stad. zich too tegen de ,,moderne fransche
echtbrenk-gewrocbten" had uitgelaten, geeft de
volgende ontboezeming ten beste: Gelukkigdat
we alle vaders met dochters, met zoons, met
stief kinderen, met "voor- of nakroost, met de
bandopbetharteninhetdiepbesef
onzer verantwoordelijkheid kunnen
medodeelen, dat ze met hun geheele huishouden,
de naaister en de kinderjuffer incluis, SCateppa
kunnen Kaan zien".
Ik raad elkeen, die in bet zaakjen der
operetten-voegzaambaid belang stelt, aan, hetartikeltjen
van 't nbd. ta lezen. Het getuigt van een paar
breede, 17e-eenwscba elementen in de leveniop»
vatting des auteurs. Dergelijke personen hebben
Vondel en Hooft aioh gedacht, toen de eerste
?yn bruilofts-, de buttste sjn minneliedereu schreef,
en Breèrod, Huygens, Hooft en Coster dn Jan
Vos, plu een fgroot aantal dl minores van de
tiid dflMr beroen. toen zfi fcnn drattatiaobe kluob-*
ten de waereld inzonden, (al welke laataten ik
daarom nog niet in rn^ae beaobexmuig neem).
" ' " Cohe&debute«tJa JCwejpo. Ut zag
naar onlangs bfl De Groot In EK Sessakow op
treden, ook als sangeras. Z9 Bleek m(J m
aaieppa tot meer luchtige gratie bekwaam,
dan ik verwacht bad. Maar toch, waarom
werpt in zich in het operetten-genre ? Zij
U een li« persoon»jen, b.i.'dt veel gelijkenis aan
(ten minste als de RaktprinceiSe" van thands)
met Meinfv. Marie Vink, a\j verheugt sich in een
klankrijke en gevoelig aoeentneerende stem, waarin
iets frisch, iets onversletèns, iets dat aan de
lente herinnert, valt op to merken, Maar myn
Hemel l die stem is niet gemaakt om Frascaties
van en met tabak dampende toehoordenchaar te
begalment Wat behoeft c|) aioh aan deze on
dankbare menigte over te geven! De Heer van
Beent, dien ik bet laatst, mren ik, als trouw mili
tair onderhoorige van Louis XVI in Marie
Antmnette, Koningin tn Martelares, lag sterren
op bet Leidsche plein, voldoet by Prol, wat de
stem en het spel betreft De Heeren Kreeft en
Doréwaren uitstekend; de eerste in zijne volle
komische kracht, maar to hard, te veel als clown
beschilderd; de laatste onverbeterlijk als oude
kozak. Het lange duo dier lleeren, 2e akte, is
eenig in zQn soort. Het Mijn schoonzoon is een
eerlijk man" verbergt een .onbetaalbare satire.
De Hoer Kelly heeft werkelük zich zelf overtroffen
in zQn rol van «enten kamerdicnatir. Zoowel zyn
mutigo slaperige grime, als zyn gebaren verdienen
lof.
Eenige details zijn nieuw in Maeeppa, maar
wy vinden hier al onze oude operetten-per
onaailjes te-rug: de Princes verliefd op den boer,
de ontaarde Koning met zyn laff«n dienaar, do
onwaardige adelyke minnaar der Prlncc», enz.
De muziek is attrdiff, dokostumen zyn fraai, de
dekoratiën geslaagd.
Blijft nu, wat ik a bidden mag, niet in bet
3o bedrijft
A., 12 Sept. '82. T. DeyweL.
OPERA.
La
Dinsdag 12 September opende de HnAgsche
Opera haar wiutei suizoen te Amsterdam niet
Ualüvy's Juive, woai-raede ocxk het vorige
siüzoeu hier gesloten werd. Gewichtige verande
ringen zjjn in de vervulling dor lioofdpnrtyeu
voorgekomen. Mme. vau der Berghe, Mme. F ronty,
en do bas Pons zy» vertrokken: i u hunne plaats
traden op Mme. Bellière (Rachel), Mme. Marie
Mars (Eudojcie) en de heer Larrivó.
Wat de eerste zangeres betreft, scheen ons de ruil
nog niet gelukkig, llin Ier Lo-chaafde voordracht,
minder gevoel (b.v. iu II va. venir!), minder
uiatigiog, overdreven en te plotselinge ttomuiUelting
werden niet geheel good gemaakt door de
frJschheid van timbre on het levendisrer spel in
sommige gedeelten der rol. Als Mile Bellière,
wier dramatische loopbaan, naar wij vernemen
nog niet van langen duur was, hierin het voor
beeld van den zanger Vitaus zon kunnen ter
harte nemen, zouden hare wezenlijke middelen
haar meer dienst bewijzen. De kracht toch
en vaak het aangename van het _ geluid
ontbreekt hnar niet; hot is de economie, het
wel besteden daarvan, dat zy nog niet ge
heel gevonden heeft. Jllle Mars integendeel weet
de stem die zij ter beschikking heeft, geheel ten
Voordeelo aan to wenden; baar lief, beschaafd
geluid en goede voordracht vielen zeer iu dun
smaak. De derde debutant, do heer Levrivéis
bijna do bas, dien wy zonden wcnschen, en dien
do heer Pons niet geven kon. Volheid, diepe
kracht, zekerheid, maar ook brcedc geste, waar
digheid in houding en voordracht is hetgeen
men in een drnmatischen bns mag eischen; de
party van de JJrogni werd uitmuntend vervuld.
Gebleven was : Vitaux, zoo goed als ooit ; het
drievoudig applaudissement, de fanfares en de
krans na het: Rachel, qitancl du seigneur, bewe
zen dut men geen berouw had van de hatteiyke
ontvang-t die hem by zijn optreden begroette.
Wie, die de tcène van het Pasclia en deze aria
van hem hoorde, zal naar een jongeren tenor
wcnschen?
De heer Cabannes trad weder zeer voldoende op
als LéopOld, de heer.Dechejno nis Ruggicro. Het
orkest, ook de orkestdirecteur genoot eene
welverdiende ovatie, scheen tot voordeel der
opera zyn klanken massa's wat gematigd te hebben:
het had zeer fraaie gedeelten, waaronder vooral
niet te vergeten de passage voor twee oboës in de
vierde acte. Het Koor was minder goed dau
vroeger; vrouwenkoren, dio het vorige jaar zoo
weinig welluidend klonken, komen in de Juive
niet voor; maar het gemengd koor Te Deunt
Laudatuits scheen ons buitengewoon ruw;
daarentegen het slotkoor van die acte zeer goed.
Ballet, optocht en tooüeclflchikkicg waren weder
zeer goed geslaagd.
Dinsdag a.s. zullen wy in de lieve opera
Mignon weder gelegenheid hebben Selrack te
beu-onderen, met Mllé. CaudMon kennis tte mnkan
eu Ml Ie. Dunouy, die als Carmen hier optrad,
de kennis te hoi nieuwen.
Als Directeur van den Parkschonwbnrg In de
Plantage alhier is benoemd den heer Humbcrt,
uan de Amsterdammers rends bekend door eenige
operette-opvoeringen, met Mnrie Aimée. o. n.
Fatit:U:.i en Le petit Jiuc, die zijn gezelschap, dat
van de Faittiities ' Ptiriaiennes uit Brussel, in den
stadsschouwburg alhier eegeven heefc.
De lieer Humbcrt heeft ae Fantairies Paris
encnst als Alcazar Royol gesticht, maar bet in
herdoopt en »nder den nieuwen noara tien
JHtir gcdiri|;eei>l. U«ilurö)ido 2ijn bestuur hebben
.de I'rtiffflnur-f, do piimeui- genoten van
eenannt:il operü's houff.'n en operèlten, dio later van uit
l'iirÜs <!e WTin'il rondg.'gann aijn.
I,-K. ant i'ir.rifft vau Lucoy emg naar het
TliCiitie i!c« Vnrii'tés; ].n Jilk ilc Madaina Angnt
vu» Lui-uq. ir--.ii!- ilu ]'\)lic* DramatiqueB, Giroil
(?ih-i'it-i \,in :«-c«;;, iiiiivi- do KcuaiastincH ; Lelloi
il'Yiiiliil V'i>. Lóv.n Vs8<enr, naar het Théatre
Tatbijut, rr'; 0»k FiilinitM van Suppa werd
tu 'Urusfcl lift eerst in 't FrAnsch opgevoerd.
I)c gelukkige vmt andhouding van den heer
Hiiiiibtirt mot I'nrijsche direcUuren, wa« oorzaak
dut reeds wpoedig aan Brussel het recht verze
kerd weid op do stukken die te Parys succes
hadden, Madame PArchidue,LetCloehesde
Cornecillc, Le peilt Duc, La petite martée^enz.
Na hot succes van Fatinitza verkocht de heer
Humbert zyn Fantsisies Partsiennes aan den heer
Darcy, en vestigde zich te Parijs. Daar heeft de
heer llaffalovich hem bezocht en hem overge
haald de directie van den Parksohonwfanrg alhier
op zich te nemen. Wanneer de .heer Humbert hier
weder van den ondernemingsgeest en gelukkige
keus die hem to Brcssel zulke goede zaken deden
maken, de bulken geeft, staat den Amsterdammers
weer een reeks van nieuwigheden voor de deur.
Na een welverdiende nut beginnen thans weder*
om onze concert- en opera-gezelschappen van
zich te doen spreken.
De Amsterdamsehe Orkestvereeniging heeft
Donderdag, C dezer, haar intocht gehouden in
het Paleis met o. a. de tweede symohonie van
Beethoven, welk werk, by ieder bezoeker bekend
en bemind, als altyd een grooten indruk mtakte.
Donderdag 11. was de tweede symphonie van
Schnmann aan de beurt; de uitvoering van dit
werk was alleszins voortreffelyk, evenals van
Gade's oavertore NaclMange von Ossian, Wat
de oönaak was van de slordige uitvoering der
SaJsvntalO' oavertore van Goldmark begrfo ik
niet Bgna door bet geheele stuk was eene
irinderlgke ongeh^kheid to bespeuren. Ik beschouw
dit echter onder Coenen's dueetie ak eene
uitaondering. Van dan directeur werd een nommer
voor str|kork«st gemaakt, Htbllehts Andenke»
jteaaasad. Wiï.tariiead wat de b|val, die
TOOT den directettr-eomponist ten deel .viel.
Indien d» Beer de Pauw itfne orgelstnkken
kiest in den geest van Bach's Pauacaglia, dan
kan men misschien eedarènde deièn winter ook
uitstekende orgelmuziek genieten. Verder is mQn
oprecht gemeende wonscb dat men de
operaphantasieën moge bewaren vóór de matinees of
promenade-concerten; snik mntiekgenre behoort
toch niet op bet programma van een Mastiek
concert.
Nog beb ik to vermelden een concert, hetwelk
in bet gebouw De Vrije Gemeente is gegeven
door de Vereenigde Toonkunstonaren met mede
werking der Ltedertafel Eoterpe" en eenige
bekende solisten. Tot myn leedwezen kon ik
deze uitvoering niet bywonen.
De namen van don heer Thadewaldt, die ge
durende de enkele maanden van z<jn verblijf
alhier der jeugdige Vereeniging lulke
voortreffebjke diensten bewees, en van den heer Heinze,
die reeds zooveel uitstekend* op het gebied van
mannenzang heeft verricht, *§n my echter een
waarborg dat de avond van 13 September een
schnone avond is geweest.
Mogen de Vereenigde Toonkanstenaren*1 een
even tokt vollen directeur terug bekomen als iQ
in den beer Thadewaldt bcaaten.
T. v. d. WÜUge.
DE GESOniEDKUNDIG-OVEUUSELSCH
TENTOONSTEWJNG.
II.
Voor zaal 6 ontbreekt grootendoels nog de
catalogus binnen weinige dagen echter
vorsclüjut het ontbrekende, waardoor den bezoeker
de aanwezigheid van een twintigtal groote en
kleine koperen vijzels zal worden opgehelderd:
bet zyn namelijk voortbrengsels van de
KamS er geschut- en klokkengieterij; tij geven met
e beide schellen en de zeer beschadigde metalen
klok een Roeden dunk van de Kamper gietkunst
in het middeu der 16e eeuw; een groote verza
meling kannen en enkele gildeproeven de
meeste dezer zullen wel verloren zyn gegaan
vormen met snywerk, haardsteenen enz., een
boute collectie, waarvan bet opmerkelijkste door
de meeste toeschouwers wordt voorbygegnan, nl.
een pelt of pelle het lykkleed voor de
gildebroeders. Waar is (zoo'n) pelt gebleven?" vraagt
de heer .1. ter Gouw in zijn Anntclodamiana
(II bl. 373); de Ovei ijselsche Tentoonstelling
geeft iu Nr. 1729 het antwoord.
Vol eerbied treden wij de volgende zaal binnen:
hoeden af! heeren, wy staan voor het portret
van Thorbecke, door Therèse Schwurtze uaar
Pienemnn gecopieerd; aan onze rechterhand hangt
de beelteni* van Ruiger Jan Schimmclpepninck,
in bet officieel coituum van raadpensionaris, ach
ter ons vinden wij het portret vau Jhr. J. D. van
der Ciipollcn tot den Pol, den vurijren
Overijselschon patriot. Twee kleine vitrines bevatten hier
enkele hoogst kostbare zeldzaamheden: een brief
van Keizer Napoleon I aan Schiinmflpenninck,
aanvangende met: Tros chir, Grand ami;" de
gouden pen waarmede de vrede van Atniens
werd geteekend;, het miniatuur portret van
George III, Koning van Groot-Brittanje, in kost
bare edelgesteenteu gevat en den raadpensionsris
ra den vrede van Amiens, door den Koning aan
geboden, benevens andere voorwerpen van
Schitumelpenninck afkomstig. In de «ndere vitrine
vindt men een brief van Thorbecke aan zijne
ouders en verder het handschrift van het voor
stel tot herziening der Grondwet" alsmede enkele
daarby behoorfnde stukken. De Memorie vau
beantwoording Kgt daar zooafa au uit de pen
van onzen staatsman is gevloeid, met doorhalingen
en verbeteringen.
Een weinig ouder dan Sclümmelponninck doch
niet minder bekend is Feith, wiens portret en
werken wy iu de aangrenzende kamer tegenover
de portretten van Holland's grooten toonzetter
.Sweelinck" aantreffen; aan beide mannen schonk
Overysei het levenslicht; geen wonder dat het
dftar trotsoh pp is en heiden een eerenlaats in
eeu afzonderlijk vertrek aanwees. In zaal 3 moch
ten wy reeds vele portretten aanschouwen van
beroemde mannen dia in Overijssel hebben geleefd
en gewerkt. Onder velen zy hier genoemd U.
Luttenberg, Secretaris te Zwolle, wiens nagedachtenis
by vele gemeente-ambtenaren in dankbare her
innering zal blijven.
Bijzonder rijk, en belangwekkend is de afdeeling
-k-rkelijke zaken"; geen wonder, het te weinig
bekende Aartsbisschoppelijk Museum to Utrecht
stond van haar rijke schatten met zooveel gul
heid af, alsof het Oversticht nog een deel van het
Sticht uitmaakte en de goede Tuden" van
OverYsel nog door innige banden aan den
Utrcchtschcu kerkvorst verbonden waren. Het K. K.
kerkbestuur van Deventer, de Lieve Vrousvonkerk
van Zwolle en velo andere katholieke ea hervormde
kerkbesturen, benevens enkele particulieren gaven
daarby kostbare voorwerpen iu bruikleen. Oin deu
voorrang dingen wel de nos. 13GO eu 1361; het
eerste een Oioogstwanrschijnlijk romeinsche
drinkbeker uit de 4e of 5e eeuw met zilver ge
monteerd (in de 15e eeuw) en volgens overleve
ring door St. Lebuinus do schutspatroon der
Deventersche kerk iu de 6e eeuw, -r- als miskelk
gebruikt, het andere eeu verguld zilveren
avondmaal-^beker, zijnde een voonuilige miakelk" uit
de 13e eeuw van de ed. llerv. gemeente te
Wcerselo. Deze btker *n de verguld zilveren
coupe (onder no. 1965', waarover la! er) zijn als
voortbrengselen van diijt'xverk. wel de kostbaarst»
stukkeu dezer tentoonstelling, beide vaurwerpun
zyn e-jnig dour kunstwaarde. Byzotiilur groot ia
da verzameling beker*, kroezen en kannen voor
gewijd gebruik ;-uii!t minder rijk en kostbaar
zij hut Uu n uok niet duur innerlijke \viu.rda is
do collectie kiuitwcrk; hu'Jgst merkvrat'iilig is
verder dn verzutn. iing liaiidïclirirten cu drukwer
ken. Onder de/.üd ngt no. 155J naar du kroon;
het i* eeu Eviiiigebuiium, een hMid'chrift met
den tekst der v>or K»ai g.'liè'n. In dun catalo
gus nauw keurig omschreven is dit zeldzaam exem
plaar het eigendom van hut
Anrtsbisschoppelijk mu-juum ivlledii euu bezonk wA«rd;nnder
de liandschrit'ten zij» verder.opmoilwJijk 155-J en
1556, zeer sierlijk geïlluiuinaa'd" (waarom niet
verlicht'*?).
Niet door kostbaarheid schitterende en toch
.hoogst merkwaardig zyn de nummtrs 1526 en 1535,
het z(jn de kastjes waai in de stoffelyke
overblyfselen wordea bewaard van Geert Groote, Florens
Radewps en Thomas a Kempis, de meest be
kenden der brosders des gemeenen levens; de
laatste vereeuwigd door zyn Navolging van
Christus". Het^handicbrift van Imitationc Cnristi,
is mede op de tentoonstelling aanwezig.
By dit alles ontbreken natuuriyk schilderijen,
triptychons, beelden en snijwerk niet; opmerkeiyk
is daaronder (1488) een groot bonten kruk met
dito Christnsbeeld, dat gedeeltelyk door een
yzeren traliewerk is omsloten", volgens den catalogus
uit de 13e eeuw (?)
Déafdeeling kerkelyke aaken omvat in bet
geheel niet minder dan 300 nummers, waaronder
een koperen Sabbathslamp, die tnssehen al bet
goud en zilver, bet ryke kantwerk en de groote
klenreopracht in allen eenvoud nederhangt.
De gemeente Kampen kon niet besluiten om
bare collectie onvoorwaardelijk in bruikleen af
to staan; zy stelde als voorwaarde dat deze
in een fraaie vitrine byeen «oude bleven, waar
door systematische orde eenwsains werd geschaad.
Toch bleek dit niet binderlyk en de vitrine doet
ons to meer de stad Kampen om da keurige
Tenamelinff beefden. Bovenal is de TenaiBeling
goud en zilver bewonderenswaardig. De
drinkhoorn van bet St, Acna of Rqnsebippersgilde i»
een der oudste ailverwerken (van het jaar 1369).
Fe wgenljjke beker, ferraardigd uit een
elandshuwrn, is gemonteerd met ailver, waaronder d»
gedreven lilveren plsatfes als drijfwerk melding
verdienen, toch staat dese beker els kunstproduct
beneden een anderen zilveren beker, mede vau
bet St Anna gilde. Naast den dingt de
g^deeltolfik vergalde beker, soogena*mde moffeubeker,
m 1651 door Joban van Urek aan do stad Kam-.
pen geschonken en steeds ondanks den her
haalden nood den smeltkroes ontbonden, naar
de eorepalm.?In deaelfde vitrine iyo, belialv»
handschriften en», geëxposeerd de bekende nooéV
mnnton, torwyi een waarscb^niyk
Amstel-poroeleinservies een ondeugend commissielid deopmet»
king ontlokte: een kamperstreek"! Elk voorwerp
van bet servies ia namelijk voorzien van het
Kamper wapen en daarboven alsof een heden»
daagsch hotelhonder bet servies had doen bakken
in een halven cirkel het opschrift: un w APS*
VAK KAMPEN. Hoogst aantrekkelijk voor de
numismatioi is de verzameling ijzers der Kamper munt,
waarvan bet oudste dagteekont. uit 1497. Met
deze ijzers werd de munt geslagen de maat*
schroei tocb dagtoekent eerst uit het midden der
17e eeuw.
Aan de stad Deventer dankt de tentoonstelling
een regentonstuk van den Deventerschen burge
meester Terburg (in den catalogus ter Borch ge
naamd) de kunstig gesneden lyit moest helaas
to Deventer achter bhJTen. Van het meest bekend»
doek van dezen meester de Mnnstertche vrede
U op de tentoonstelling aanwezig, eene gravure
op zn'de van den beroemden Haarlcmscho graveur
Suyderboef. Naast nog enkele stukken eu d»
contrefeitsels van Terburg vindt men hier een part
schilderstukken en gravures van zyn minder be
kende tutter Gesina.
Van de overige Overjjselsche schilders, in den
catalogus alphabetiich gerangschikt, zijn beel
toevallig met uitzondering van Hendrik
van Steenwijk en Bernardns (?) van Vollenhove,
alleen de twee eerste, zijnde van Anraedt en
Avcrcarap meer algemeen bekend en gewaardeerd.
Van Anraedt wiens stukken zeer zeldzaam
voorkomen is vertegenwoordigd door ecu mans- ?
portret, van Hendrik A veren m p zijn oenige win
ter landschappen aanwezig. Omtrent. Hendrik van
Steenwijk vermeldt de catalogus alleen dat htf
geboren werd in 1568; werd hier de oudere
llendrifc bedoeld of wel zijn zoon eu naamgenoot?
Dit laatste is niet waanchynlyk.
Mocht iemand verwonderd zijn hier eene col
lectie gravures naar v. Ostade te vinden, de cata
logus leert dat het Overijselsche Kunstgenoot
schap Artiuoi tristia janua" doze uitgave bezorgde.
JMet een enkel woord werd melding gemaakt
van de verguld zilveren coape onder 1989 (nog niet
verschenen gedeelte van den catalogus). Dit mees
terstuk van drijfwerk werd in lüSo aan Andri'8
van der Heulen aangeboden, voor zijne diensten
tijdens de godsdienstgeschillen te Antwerpen be
wezen. Het verheven drijfwerk herinnert op zin
nebeeldige wyze aan die diensten, terwyl het
opschrift die nog nnder verklaart-. Thans het
eigendom van den heer van der Muelen te Goor,
is dit kostbare stuk steeds in banden gebleven
der Ovorijsolsche familie van der Muelen.
Onder de vele merkwaardigheden in d* groote
zaal der Staten tentoongesteld merkt men op
behalve de keurige antieke meubelen, waarouder
een tafel om alle liefhebbers te doen watertan
den en eenmaal het eigendom van den
Deventerscben geschiedschrijver Dumbar een zeldzaam
bekertje z.g. Hansje in den kelder" zonder voet.
Ook het Keurig geëtaleerd kastje met zilver
kinderspeelgoed is de aandacht teu volle waard,
terwyl de biiJe lichtkronen nit de Ned. Herv.
kerk te Zwolle byzonder vermelding verdienen.
ook omdat zij door hun plaatsing al licht voorbij
worden «ezten.~
Een der meest aantrekkelijke kamers is vooi
de vele bezoeker» de 18e eeuwsche slaapkamer;
siech's het behangsel en de ramen kunnen ons
do illusie ontnemen van te zyn in een slaapver
trek der vorige eeuw, zoo even door de bewoners
verlaten. Alles is even lijk, zoowel hot bed als
de kaptafel met de kostbare zilveren doozen enz.
en bet geheele vertrek is met de meeste zorgen
en keunis ingericht. Het U een juweeltje uit den
pruiker.tyd. Slechts het koperen kroontje is een
oeuw te oud, doch dit kan geen anachronisme
heeten.
Wat de kleederen betreft, hoe keurig zy zijn
geëtaleerd, het is jammer dat de commissie geen
tijd en gelegenheid heeft kunnen vinden om
011kcle poppeu of beelden met oude en
overyselsche klceding te tooien; bet talrijke bozoek aan
het Panopticum doet zien hoe velen alles gaarne
in beeld" zien.
Doch geene aanmerkingen van ondergeschikt
belang waar de commissie zooveel lof verdient
voor al hetgeen zij tot stand heeft weten te
brengen. Moge naast waardeering van bevoegde)
zijde een talry k bezoek haar voor de velo zorgen ca
opofferingen eene belooning zijn. In de
ovurtuiging dat zij voor de geschiedenis van ons Vader
land eu van Overijssel in het bij/onder een bij
drage te meer heeft geleverd vinda zij uu reeds
een reden voor gruota zelfvoldoening.
Augustus 1882. F. A. BUIS.
Tooneel in Londen. Het Lyceum Théatre is
van- voren af aan met Roinco and J ui i et begon
nen, en zal ditmisachien voor den gcheelen winter
geven. Naar beweerd wordt zal living, in pla-its
van de rol vau Ronieo, gedurende c >nige avonden
dio van Mercutio spelen. Ook zal optreden als
graaf Paris de henr Henson die in du Gridkschft
^IrrtfHtcnition-voorstellmg te Oxford do aandacht
op zich gevestigd heeft.
Hot Globo-Theatre speelt The vic/zr cf Bfay,
waarin ecnigo geümancipeei de baHut-dansei c* en
trachten oen EngeUch gvo^teiyke tot minder ert.«
stige gedachten over te holen. Hierover innken
y.iuli do binden niet boor, wel over het 11.
Avj&dro.ial np den Graalbuig in het urustige-drama
vau Wttguor.
Louvre. De prachtige collectie-?Timbal,': een
aantal bronzen, ivoorwerken. enz. uit do echia
Iteuaissaece, pas door het Louvre aangekocht,
zal in de zalen van de Colonnade geplaatst worden.
Muziekfeest te Sirminyham, Het nmiekfecst
heeft zooveel genot gegeven als men er van ver
wacht had. De opening met Eliaa bewees dak
orkest en koor geheel voor hun taak berekend
waren, de Londensche tijdschriften verklaren dat
volmaakter orkest nooit gehoord is. Daarna volgdo
de Gratielta van 8 ir Julius Benedict, lieve eq
aantrekkelyke muziek, maar zonder veel
oorspronkeiykheid en al te populair.
ounod's Urfdewptwn, door den componist ge
dirigeerd (Birmingbam betaalde hem 4000 pond*.
100,000 francs, voor dit werk) was als nieuwigheid
de hoofdschotel Het is in geen opzicht tegenge
vallen. Niets kan een denkbeeld geven, zegt t*e
Athenaevmva.n de betooverende orkestbewerkingt
de rykdom der effekten, ook vooral van de schoon
heid der lyrische gedeelten. Goonod is er -vooral
in geslaagd al den ernst nit to drukken die hem,
in dit werk, dat hfl als sHn hoofdwerk beschouwt,
bezielde. Het is verdeeld in drie deelen en een
voorspel, dat de schepping, den zondenval en do
belofte der verloeaimg.aoor eeneboeareeteete uit*
gesproken, bef at. De drie deelen betten De
CalTarienberg, van de Opstanding tot de Hemel vaart
en Pinksteren. De tekst is meest door Gounod
zelf gekozen. In bet eerste gedeelte zon men uit
een muzikaal oogpunt minder recitatief kannen
wensohen, vooral omdat den meest in een toon
of in klnumende of dalende chromatische bewe-.
gingen gezet iQn) maar bet derde dael aa bet.
slotkoor van het tweede ztyn stukken van d*
grootste waarde. Ook het slot van De
Calvarienberg, waar de marsen der volksmenigte, het
klaaglied der vrouwen en een katholieke lo&aug tot
?en machtig koor vereenlgd wordao, maakt grooten
?