Historisch Archief 1877-1940
Htrftmn nl ik dndtgni; nfl dankt het Is
voldoende en heeft -roor oui Teel waarde omdat het
«en aantal menwighe
IVK
«Wfc
MMER, "WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 275
f
l
ten wuoK. MM*
ndtr Manenner
flsMgyto. 8jw
'ill
«. Het Yttvfa tw» anlWi* bouw
?M«j*t«rs h«*A «tn maniftit ttitngavan, een op
roeping aan h«t DoitMb» Volk on het
Ueidt4berger slot te doen resUureerem. De £n
AlMHOtum noemt dit een onheil»p«Uecd»
Ouit<elie boawmeotan aQn evenmin gtlu
(owetst ala Engelsea* of vaa walk andtr lan
ook, in het restaanena. Ieder* rijttaaratia moet
ie arHitieke bekoorUJkheid Tan Heidelbirg in
«KOT Vengen. Hierbij komt dat de
Muwenudt) plantengroei ook tot h«t tchJldfrachtige
bjjdraajt «n men met nieuw mettelwerk daarin
iea rêtuige opraimiag zou gaan honden.
OosterseJie ottfliedtn. De heer aieu,
oonserrator voor Oottenobe oudheden in het Louvre, heeft
bet eerste deel van zijn catalogus der
Terra-CotU's gereed. Uet behandelt dio uit Assyrie,
Babjlonie, Phoeuieie, Cyprus en Rhodns. De heer
Rarn'gsin-Mollior, eoniarvator voor Griekseheen
Ronri&«ehe oudheden, heeft b|jna z$n catalogus
ier Griekiohe beeldhouwwerken gereed.
Utlblg. Prof. Helbig uit Munchen, de
verTaarUzer van de renWhtige groep De Kruiiioinp,
welke de koning van Beieren aan het dorp
Oberi-nmeigau ten geschenke heeft ffegeven, is over
laden. Beeldhouwwerken van fi.'lbig waren in
Roslaikd en Duiischland zeer gezocht.
de Redacteur l
In de laatste weken heb ih In sommige
dogMaden gastvrijheid verkregen vnu H H. redacteurs
voor het dot n van eenigo mcdedeelingen
aanpftr.de do Vivisectie en mocht ik het voorrecht
irnakeii, uit alle oorden des Linda betuigingen van
ndUnesie te ontvangen, aau myn pogen om hulp
te verkrijgen in den strijd tegen de gruwelen die
nader deu dekmantel der wetenschap worden be
dreven op onschuldige dieren. Vele dezer betui
gingen 6in3eu veigezcld van een zeer vleiend
Bcbiiuvcii en het getal adhacremen is reeds zóó
groot, dat ik met goeden moed, ter zijner tijd de
TOOI stellen, die ik verrueenen zal in het belang
van dc?en strijd aan het oordeel van het Bestuur
der Ntderl. Vereen, tot Bcsch. van Dieren" te
moeten onderwerpen, hoop rnmcn te ttellen.
Veel tegenspraak vernam ik niet nit de Nieuws
bladen; alken werd mij door een Weekblad eenige
opheldering getraagddie ik terstond verstrekte,
eu v* vdedigdo de heer C. J. P. Verhoeff in de
N. Itott. Cour. van 14 Juli de vivisectie, waarbij
ZEd. zeer awakko nrgum-nten aanhaalde en welk
«tuk ik dan ook in het N o. van 16 Juli van dat
bind beantwoordde. .
Efiw opmerking van den herr Vcrhoen maak
ik mij echter tcu nutte en danrbij verzoek ik
u»« welwillende medewerking door mij. eenigo
plaatsruimte ook in uw veel gelezen bind al testnnn.
De heer V. oordeelt dat het tncdedeelen vau
tcbnndalcn, bedreven door Rorom'ge mannen der
wetenschap, ten gevolge hebbeu dat dezs een
verkeerden itidrnk by ue leekcn te weeg brengt
eu hoezeer ik het niet met ZEd. hierin eens ben,
wil ik niet uw goedvinden in uw blad eens
wijzen op het oordeel over do Vivisectie van
geleerde mannen, zoo Ncderlandgche als anderen.
Dr. F. A. Hartsen zegt n. m. in zijn stuk ge
titeld: Het misbruiken van dieren bij Hooger
Onderwijs,"- onder meer, het volgende:
Een man der wetenschap, die zicli tet woord
voerder der humaniteit stelt, zal velen eon waag
hals en niet weinigen eeii dwaas toeschijnen ; want
taar he.'recliend begrip zijn verstond en gevoel
zoozeer vijandige factoren, dat de een niet kan
bestaan, wnav de ander aanwezig is. Toch schro
men we niet in het belangrijk vraagstuk der Vi
visectie een woord mede te spreken. Des te meer
voelen we ev ons toe gedrongen door de
overtntping niet enkel der humaniteit, maar tevens ook
der we'enschap dienst te bewijzen. Of stelt niet
de wetenschap, evenals elko euelo vrouw, groot en
prijs «.p bami goeden naam, op hare onbezwalkte
eer? ?liv'geert zij niet onverdeelde en welverdiende
hoogtchatting? Maar hnre eer wordt bezoedeld,
indien haie hoogopricBters of hare dienaren zich
ui haren naam i au onzedelijkheid schuldig ronken.
Wrwdheid nn, is onzedtJük. En daarom spreekt
hij die zijn stem verheft tegen hst martelen van
dieren ouder don dekmantel der physiologisclle
r l] studio, in het waarachtig belang der wetenschap.
\ l|| Gewoonlijk wordt den bettrjjdcn der Vivisectie
op hooien toon aangezegd dut ze de waarde en
Lcteekti.is der zaak, welke zo afkeuren, niet be
grijpen en omdat, ze g«-ene priester» dtr
wctentcbap zy11- derhalve zich nipt up haren heiligen
bodem -kunnen bewegen. Pio tegenwerping kan
ons niet', tieffen; want geheel ons leven getuigt
i-an onrechte, somwijlen tot afgoderij overdreveue
vereering der wetenschap. Llanrom stijl» wij ge
rechtigd mede te spreken, gerechtigd op
weten«rhnppciüken toon \ woord te yonreii; gerechtigd
fo b-weren, dat de vivisectie niet alleen in strijd
b met dt> humaniteit, maar evenzeer roet liet. waar
achtig en rechtstreeks lelang der wtstcnsclmp;
want S-.JJ ia liet enkel doellooze wreedheid, zij is
botrudien belangrijk tijdverlies enz. enz." Dr.
H artsen toont o. a. verder aan dat de
amartelÜksto Ooekwulen willekeurig by dieren verwekt,
om te onderzoeken of de etter van zwerende oogen
al of niet infttsoriën bevat, doelloos waren duar
men dio prachtige ontdekking'even goed zonder
opzettelijk Jijden te veroorzaken, had kunnen doen.
Andt-ra voorbeelden haalt ZHG. aan, ten be
wijze dat de Vivisectie nutteloos, doelloos, wreed
|i. Voort» zegt echr.: Terecht verbaast het de
nadenkenden, dat onze eeuw, die toch in zoo
mrfcitf opzicht de blanke vaan der humaniteit
hoog laat wapperen, der inquisitie in Terfflnde
gestalte alom burgerrecht heeft geschonken enz.
Ergens verder: Wjj wenschen te doen opmer
ken out bot zelden sterren TOU eerste grootte
«ijn, wier namen in het Pantheon der
dierenmartelaan schitteren, enz.
Voorts: Vivisectie ia eena ongerijmdheid. Het
if, een feit, dat, op den bnidigen dag, het leven
Tan het infosiedier, een «chepsel zonder orga
nisme, een leyende cel, niets meer, nog eene vol
strekt e verborgenheid TOOT de wetenschap is. En
tevens blijft het eene ongerijmdheid om naar de
oplossing te zoeken Tan zoo zeer samengestelde
vraagstukken als het leven van bewerictnigde
sch-pgelen oni aanbieden, zoo lang de eenvou
digste onopgelost zjjn.
tfij durven openlijk te verklaren! dieren mar*
telen is de weg niet die tot wetenschap Toert;
zU in eene ziekelijke afdwaling Tan
dentnenicbeiQken geejt, waarvan niets goed» te wachten is.
Ueeu viviseceerende phyiioloog heeft zich ooit
weldoener der menscnheid doen kennen; bij
n, t ene pest voor z$ne leerlingen;
bem toe schande zij zijn deel;
v em achting en genegenheid too
hem den rug toe, weigere
net heiligdom van onzen
i sluit dien immers ook
dronkaard?
ion, waarin da Tvriieetie
ea de wetenschap xal «r
da nttapraak vu Dr.
«een w
in vkate Tan
te diagen,
men hem
'
TOOT
Daar zal een
gal vomfachnwd
schap stond, dan menig voorstander der vivisectie.
Topr het oogenblik, mijnheer de redacteur, durf
ik niet meer plaatanumW v*a v vwrgtn, doch
Tuaoek ik a beleefd om la e«m Tolfwd ituk u
de uitspraak rao «en batUalandsea noogleeraar
mede t«: toeten.
Intouohen w» hopen dat dr. H.'i botwringzal
worden bewaarheid en de Hjd niet ver meer af
ia! lijo, dal deTiviseotieial worden verafschuwd.
aan ons «al het niet liggen; d» noodige ttap^en
tot verkrijging daarvan tullen wel genomen
vrorden en datrbjj reken Ik op den steun TBB de pers
met haar alvermogenden invloed en op dt mede
werking Tan alle weldenkonden in deu lande, die
mij door toezending Tan eene eenvoudige
adhaesiobetuiging, Tan hun. bondttenooUchap in dozen
edelen strijd kunnen kennisgeveu.
Uit een onaer gemeenten ontving ik dezor da
gen tal van adbaesie-betuigingen, onder bijvoeging
Tma deze regelen: Alle eerlijk itreven wordt be
kroond en in eiken rktderlijken strijd behaalt
men eene overwinning.
Dat het ook hier zoo moge zijn.
Dankzeggende vu-blijve ik achtend,
's Hage, UEd. Dw. Dienaar,
Salomnn.
ten. Secret, tf«J. 7. t. B. v. D.
Aan den hoera V. r. d. Goor
Gtacklt Uttr,
Ia uwe optomming van NeJortanclïche arttatim, die in
Bhakespesre'i vertolking aitmuntton, miste ik tot mijnt»
Tonrondering ome beido eorste kunstonsar», Je
gcbroeden H&tpeU, die oni zoovool si'hoons te ganiaten gavon
in den Otbello; Tooral de beer J. Hatpels. Doio toeh
toonde looTvl inzicbt t» bcbb«n in de rol en die zoo
uitstekend weer to gevea, dat zalfi» Veltman daarin
overtroffen werd.
Verder rerironJordo müzocr do overdreven lof, toe
gezwaaid aan den boor L. Bouwmeester, die vorm van
unze eerste tooneeltpejer te zijn, zooalt, tegen beter
weten in, slet-da beweerd wordt, voor 'tvertuonen van
rollen ala Bonno, Hamlet, Olhello, Slivlock alle talent
tuist. Zoo b.v, kon ik in zijn Hhylack iilet ia 't minst
ontdekken, wat KJJ daarin ziet. HU was niet meer dan
een gewone oude Jood, die door cenise jongelui voor
den gek 'gehouden wordt, terwijl de figuur zoozeer allo
Eatbov mist, dat men etecds aan een grap denkt, die
g olk oogcnSlik torngtrelikcn xal. Ea van dien tnnn
"G' go. dat hij boven Haspels en Moor et.iat t Alt dut
onze e.'reto tooaoêljpeler w»*, waar bleef onze
«cbotiwspocDiiuist, SToa prijze ^Tavtaeenter ia do stukken,
watrin lij) vraejor b(J Judij!» optrad, maar ga in 't
treurspel voor hora uooit Moor of do Haspelt en
Veitruan voorby.
BOL t. llisotdttoon,
Uit bot bovenstaande «cliryven blijkt weder de zon
derlinge meeuing van somiuiKen, dat o<m openbaar oor
deel steeds gesteld zou z\ju met het doel, «Igemecne
instemming to verworven j en dat er onmiddellijk naar
do pen dient gogrcpeii door hem, die in dat oorjoM
zijno eigen betchonwittR niet tcrng vindt. Do beden
king, dat zulk een werktuig in veler liAtidon kwaljjk
past, cuhjjnt even weinig to worden nvonvogon als do
waanlo van cenlgo biioaüc* bevinding. Welk nnt heeft
b.v. do verklaring dat de gebroeders H.i-ipela onze
beido tevato Kunstenaars" z\jn en welk liuil verwacht
mcu van de nieilcdooling dat iemand zich Verwuüderd'1
heelt omdat ik dezo in appreciatie nio! schoont» ileelou?
Toen ik verleden week my eeniRS opmerhingon ver
oorloofde over onze (om vele redenon niet genoeg t3
waardoeren) Shakospearo-vcrtaoningcn, nioündd ik b(J
vroegere gelogenho len uitvoerig genoeg gaweest te
lijn, om het thane du* Uur s to mogen samenvatten.
Naar aanleiding vau Doitache, Hollandsclie en Engelache
vooratelliagen van Jlainltl, don Koopman tun Veneti
en Olliella heb ik nauwkeurig en ombewimpeld mijne
mccning over den Heer Bouwtaeenter uiteengezet;
er nimmer naar gestreeld zijno (jrontc en talrylco
tolcortkomingen t« vergoelijken; nmr nictteuiin twlkena en
met nadruk de slotsom getrokken, dat er onder do
Nederlandïche toonoeliitieu geen ia die in het treurspel
hem evenaart.
Met den knsophetvoorhoofj, de meewarigheid en den
wil in htt oog, den kreet op do lippen en do vhm in
bet hart daalt de kunstenaar neder itit den kring zijner
broederen: do goJen; en al mieht het verbljjf hier op
aarde het «tralende gclant bU wijlen verdonkercn en den
wiokslag belemmeren, zijn nl'komgl vcrloocbcnt hy r.ooit.
Hy is to beklagen, dtn dit -niet iu bet mlnnt
ontdekkan kan" maar do eisvh. dat ik het onuit«prck«lijke zal
nitspreken, het otzicnlülie zal vertooncn; dat ik
dooren het gthoor, blinden het gezicht weC-rsevun; nuaicn
waar niet is gezaaid, vijgen van waar'dci-rihs en kunst
gevoel zal lezen aan doornntruikc'n van vooroimlool en
droogbeid men zal van diou ciach de onbiliykheid.
en vnn het streven den l)ivei:atnandon brief te beant
woorden, de vruchteloosheid inzion.
Amsterdam. - P. y. d, Q.
tfljnhter He SeHaeltiirl
In een woord vooraf bU cono brochnro De aan»Iagnt
dtf nierllsfji-tknilf.ylni'lie l.'iiiitettlrttij irgra de Il.Sclii'ifl
zojjEt Dr. Lindeboom te Zaandam o. a.; Hnolatig lïug ttllen
Christenmtdora bnntie kinderen naar zulke Univcnllqltf n
zenden, dio vuor vol« talentvolle zonen van godvrüczcRdo
fauiilii'n ten val gcwordc-n zijn?
Luthers 350 Jaren ?4 gotaigcnU Ia noj ven voile
krucht, vooral in oas land:
«Ik vroed Keer dat do Universiteiten Blccbf» dn grooto
deuren der hel zijn. Elke k'crinriclitin:; w.i.ir iui>n y.ii-U
niet ge»tu<Iig bc/.ig houdt tuet uda Wourd, zul kwade
?vrachten dragen."
Kwadfl vrneliten" zoowel in dagen van vrcnt;i'o
al B van tmart. Ilelifglj er oji gelet hoe do
Ajnatvrtlnmeoho HoiiKCBChool haar 'i^Ujarig fceal, in do vorige ins.ind
hecfl geyierd? Eeht lleidenseb: Een gezwollot;, tlcdit
gestileerde rede Van den woordvoerder der utadcattm,
zonder Oen degelijke, bezielen J o gedachte, vol zelfver
trouwen en Jool" ludt, Et-ne rede namun» do
ond?tudentcu, uog wel door oen prtrtikant, Ds. r>riliringcr,
waarin evenmin do uaain ran Gnd ronrkouitt En voirtl
fccstfrn, tniistcn, pretmakerijcn, duns en mtt'.iek, lu en
buiten AmstonUm, van heoren en dames, velen tut in
den vroegen nvirgon; pret en wederom pret; otters «an
Bacchns, Torpsichoro en Mclpnmeneenz.; verhecrl\jking
der helden on goden van do heidcuache fa'ucllcvr, in
woord aa daden; doch 't kou ook niet van dank en
gebed aan Cod geen sprake. Af«niloi-j met i"o heido.'iacbe
JJiittrca, verachting van den Cliriitaa Gudfl! Van den
Invloed ton goede vau Chriatuii-beiyders onder
hoogleerarcn, Btudontcn en reunioten, in ons in de
feestverslagen niet» gebleken."
Dit kan XI tot klaar bewijs dienen, Mijnheer de Redac
teur, hoe broodnoodlg de Cuivoraitoit hier de twee
kerkolpe Hoogleerareu heeft, die nu zullen worden
aangeteluft, en hoe verkeerd go gedaan bobt door
daartegen, te (j voren; tevens ook, helaas l hoe
niettcgenibunde deze twee theologische
nithaiigbord-Hoogleeraren, de orthodoxen toch hun zonen, aanstaande
theologen, er niet heen ruilen zenden.
Dw. B.
QVerzlebt van de Effektenmarkt
van 0 to» 15 September 1882.
De T»riatlén to de Enrop. Btaatsfondsen bidden niet
reel te beduiden, doch ovor het algemeen was de stem
ming nog al vast t» noemen. Aller oogen waren op de
Egyptische aangelegenheden gericht, die gunstig.voor
het algemeen Europeesch belang uitvielen; de
Engelschen hebben eene flinke overwinning behaald, en het
Arabische leger b«na geheel verstrooid en Arabi zelve
Tolgent de laatst» berichten gevangen genomen, zoodat
et spoedig aan eene goede oplossing mag gehoopt
worden.
Wat evenwel de gefolgea van de» overwinning voor de
honden van Egyptische scbnldbrleven zullen ifln, zulks
«al niet in het voordeel nlUoapen, dwr Engeland en
met recht groote schadeTergoedlng zal Torderen van
het reed* zoo geteUterde Egypte, dat met moeite de
coupon van November ?*?. nauweHfk» ia! kannen vol
doen. WQ begrijpen daarom dt lutete veiheJflng da»
Egyptische sehuldbrieven niet, m aaunezking gcoomen
de bovengenoemde redenen M vreesea ?*$ dat
eripoedig eene TnltngrUlr» Mafttie voor de de w «taal
Boe Jut all, men mag vmn gelnk spr*k*a. dat d*
Zngelaebe striJdmMht soo spoedig soader hulp TU inde*
«en- aan, dl*» OTjelrtMgan teeetand een eiaie «aaMe
de b*nrs scheen nlke bewust, althans d* fondsen ble
ven vast gNtemd.
Ook d« AuiMikaaneeat afderting gaf dea» w«ek »U»
?tof tot tevredenheid «n bijna alle soorten tooMamder
opoievw varhittng aan. Et' it sm>t r**tttt VBlltond
evtnwtl DoudeWag op ccne groot* turnagsAg der oo>
n New-Y«rks«be koereen, die tot tï*r
verwondeodf tl gwot w*» t* noemen; ef«ftw«l de volginde
iD, die ?*!?*? goastlg wawn, doet het vermowltn
oaUUan, dak tolka »«he«ïongewettigd w«a ?» aUera
aan wnlg. nUatMlt)k s.aubo4 w»s to« to schreven.
Ou»e Bolla&de«ao wwen vaat gtêtomd ultK*ao»tera
Int«gr»tea,dli V* pCt verüc* aaiitoanen ook
pot*Do* verminderden I/» pCt
Van d* Hongurseho monteerden loenlng 1Ï67 ','4 pCfc,
do«h S pCt Qoudloenlng, Hopen Vin p?t torn?.
Van d» Italiaoen verminderden adto. Lamaiion
BOQwor A Co. door eoolg aauboU l/i pCt., Oostour^jktir»
prUskoudend,
Bussen winn modi ««ngeoamer vooral de
pondonsoorten, dio over het geheel )'j l'Ct. avenceerdcn, Oo
?orlo derfden evenwel »'4 pCt.' on leoning 1SC4?1868,
toe ook Oostor-Looning, dio sllcn ',i pCt. vcrliv»
aantooosn.
Spanjaarden waren la aangeboden slonimlng Boowel
onde al* de geconverteerde schuld tooiiua l/g i> 9/4 pCI.
verlies aan.
Kaar Turken wis moerden vraa-i. zo"dat doiolve "* a
's pCt. mochten opkoiu«ii, hoofdiakjiyk dooi- "Mag voor
iihecmsclio rekening.
Esyptischo fondieu won! wr d;r de hoo'fibandafht
geschotiken en dooi dl nederlaag aan Arabl toegobrn'-ht
met eene gestadtjj-o vorhefHng begroet, beide Hoorton
elniten op de hoogste koenen «n wol met een avics
v»u eire» i pCt.
Van de Noord-AmerikMuncho waarden verminder>lcn
Dertifleaton, Florida en LouUianaoblisatiGn circa 1/3 l)Ct
Mi'iicanen daarontegoa waren vantgostemd , vooral
leening 1851, dio s's pCt. por saldo »v»neoerden.
V,>n ds Znid-Amerlkaanrcho staatücOmldi-nwnren alleen
Colnmblunen in tchterait;ri>ando beweging, dezelve ver
minderden door plaataolyk aanbod ruim l pCt.,
Braiili?neu en Venezuela'» beide l/« pCt. S'^pCt. «angenomer,
ook Peruanen waren iot» hooger gevriiagd vi-or
Eugelsche rekening, zoodat beide soorten '.'4 pC't, opkwamon.
In on/o Industr. wairden was do onszot niet zc-er
levendig. Slechts een paar coortfn zonderdon zich nog
al bclangrjjk; nit met name A»ml. Neder!. Panopttuam.
die met veel vraag tot 1G3 pCt. montooMlen, iloch door
winstrealisatie tot 140 pet. terugliepen, doch alzoo ecu
avaua van 11 pCt. behielden; tiuvetistoombootdienBt
gingen do tegenovergestelde richting en vi-rloren elko
dag in prijs en liotin por saldo 15 l'Ct. achter en geen
wonder, in aanmorUng h«t elodito Bci/.üen dit |anr door
do
d
o Maatschappij ondervonden. '2 pCt. vcrbftor.Tig on
ervonden aat:d Ned. Bank, Kieuwo Afrik.
pCt.
«'s pCt. en 4 pCt.Hyp.ditoll'spCt.,"BiTBt-0.ujcwolpCt.
en MorBcliansli-Svsran 1,'j pCt. laser; do o
over het geheel l'» & '..'4.pCt. anngcnnmer.
Goraeente-Crcd. enHanrlelm^ntscli. mtinteerdtMi
allen !'-> pCt., daarentegen verl'.aunden AluBt. liault,
Med. Ind. Hand. Bauk cii l pCt. Ublig. titoomv.
Kedcrland i j a S 4 pCL
Van "dj Uit'..ojmscho wsanlcn waren Aand. DultscVe
B\jUnl)ank gexoolst on is '4 pCt. ho^Ror, Curtiflcateu i'l;o
l pCt. nsn|.;u:ianier, OiKtunr., Uongu.ir«c!io oa lUl^lhche
PandbrJo-'en venciiid .'itlon ovonwel allen l pt't. o.'
geveer. Ol'.ig. Loui». liai k on Intome EonlsMaiwoll door
eonige vraag »'4 a l pCt. vaster.
Do koersen van ouio sponnvegwaarden wan bepnald
,UBtclon« to noemen, zoowel Huil. IJïcven 5Ia:>tscli. Nud.
Ind., ^jn Maatsclk en ook Boilcl?Wczol wuarilen,
vcriadeidcn 1/3 a l pCt.
AlK-on was de handel In de diverse centraalsoorten
bijzonder willig, Annilcvloa en Uitgestelde Hehnld toonen
per saldo enno rerlieftltig van 4'% pCt. en olligaün dito
van ai.'» pCt. aan. Do geruchten hebben uchijn van
waarheid, dat do Maatsi'liappjj tot Expl. van Btaatssp.
dczo H)n in haar uet vfil uptiomon, znllw «uulo ee»
groot voordoel voor oorstgenuenido Maatvch. opleveren,
daar op ;:ichzolf staando liet ccnoliostbaraond'.M-ncniliig
i» en in hot net der Expl. SlnaUch. org^tioinen, voor
deze Maatdch, een tTont voordeel zondu ntjn.
AanJ. -on oblig. Tlw-isa llaatyeh. vcrnünJoi-'len bolden
l1.; 4 S4 pet.. Elisalicih Gisela l"j., aand.
WarsehanTraenen 8/4 pCt. minder, doch oblig. dito- 11,'jj pCt
aanjonainer.
Van do Enesiüche verminderden il'jpCt.TIyp. Gr. Maats.
!t., Brest-Orujcwo l pCt.
;er; do overl^a sqortüa
------ ------ . .. ... igcnnmer.
In de Amerikaatsohe Spoorwogwaardcn was do stem
ming bevredigend te noemen, ja enkelen toonen weder
eene belangrijke piTJsverbeterinj; aan, het meest
avancoerden prcf. Aaude^on Now-ïork Erio en West. dia
niet minder dan O pet. opkwamen, vervolgens toonen
Bt. Paul on Mauitoba Bharos eene vurbotcring van O pCt.
san. lilinois, pruf. Bt. Lonia. Saü-Frona.. Mk-hipfan Cen
tral ea Aand. N. IJ. Erio en West, monteerden allen 3
t 4 pCt. Vorvnl?p,n» verbeterden circa 2 pCt.. Canada
Soutbj 2do Hvp. Chic. GranJ Trunk-Illinois C. Leas,
Incouio Boii'la Cairo St. Lonin, Ibto prcf. Aand. Bt. Louis
San-Fiauciaeo eu Wabauh Bt. Louis.
Oagunntig zonderdon zicb nit 7 pCt. Obliar. St. Paul
Mnnitoba, dio 2 pCt. en de Hyp. der Chic. Nortliw. welke
l pCt. door ruil in andere waardan moesten pr\jsijoven,
allo de overige soorten waren vaatgestemd en
iotshoogcr to plaatstn.
Deze week was er bepaald nog al levendigheid in de
dlvcrso Tramwaarden, AanJ. Omnibus laatach. verbe
terden 2 pCt,, Kijtuigvoreonigtns on Ned. Tram, door
verdere speculatieve vraag ruim O pCt. aangoaamor,
daarentegen verloren Goolacbo door eeuiu aanbod 4 pCt.,
Noord-brab. 2 pCt. en Noord- en ZaiJ-IIoll. Stoomtram
l pCt. lager.
Premie loenlnjyen waren voor het mcerentlcel Ugor
anngeboilen, Amaterdumsche a f 100, W» pCt., Thciaa
loten na de loting 11/4 pCt., Ooatenr. 1854, Stad Wecnon
en Baden Cred. Anstalt V9 i l pCt. en Kuaitischo circa
11/2 pCt.
Q'ot de gunstigo nitzondorlnjon bsliooren Itottonl./
Ar.twnrp»i.'ho, BrussolBthi!, Oostenr(jUache 18CO en dito
Cil, dió l') pCt. opkwamen.
V,\n do 'Invetten' monteerden Vereen. Amor. fondecn
3do serie l'a pt't. en Vereen. Amor. Hvp. l pCt.
Gfld op "prolongatio blyi't Bteeds ruim ter markt en
a 3"n pCt. gi nok-ord.
Op" het einde der weck kwam er, op nicnxr jrrnnt Spel
In do Coufuderi-uft, diu li f 32.?gcvrllftgil bleven.
r^lnjöv. YoltHvlijt worden i C71S pCt. verhanilold.
Vcrvo!f[cns wjnlisüfr«nutoord da nieuwe Ublig. van
do Cir,ir(-ruie dor loriila's,
3 pCt. CV-atr. lori.1» 80 pCL, AanJoelen dito SSpCt.
AMEniEAASSCHE BPOOBTVZOEN.
LTÓU.
Do Iow-York, Ontario r.n Wcstorn, do Norlh Wvcr
Coiwtrnetion c-n do New-Yütk, West Shore en Butfalo
Mijon zijn zeer nauw vcnvnnt, zoo nauw, dat .hot moei
lijk in go«onlon Ie bepalen waarover do Now-York,
Ontario en Western heeft.te besehikliou, wcllio rechten
dc/.u Mühoeft en welko vorx)lichtii:^eu (j op zich heeft
gem.men. .
Ia 't kort zon hare poiltlo voor 't togcnwoordigo all
volgt In grore trekken kunnen worden omschreven (voor
zoover do niet zeer duiduljjko beriohtou daaromtrent
licht verschaffen).
Activa.
lo. een spoorweg van Oswego naar Jüddlotown 249.cn m.
zijtakken. . 95.0U .
Totaal aantal m(jlcn . , . 311.1111
benevens bet noodige matorieöl enz.
lo. t). 3.500.000 Aand. New-York, Vftti hore en Dnffalo.
80. Eet recht om ten allen tyde gebruik te maken vau
den weg van lliddletown Daar Weehawkcn, aan de
Hudson Rivier.
Paetlva,
lo. Een aandeelenkapitaal van D. 60.000.000, waarvan
D. 8.000.000 preferente undeelen.
9o, De verplichting om de Ifjn af te boawen van
Middletown naar Woehawkon 77 mijlen; de fondsen dio
voor het ten uitvoer brengen van dit contract noo»
dig worden geacht, heeft de Maatschappij beschikbaar.
Is die weg voltooid, dan beschikt do ataatackappij over een
?poorwég, geheel In den Staat Ncw-York gelegen, die
van Weehawken aan de Hudaon Dlvler tegenover
N'owYork naar Oswego loopt en die te Ooelda aansluiting
heeft aan de Kew-York-West-Shore «n Buffalo naar
Bntfalo. Van New-York naar Bnffalo over dazen weg ia
de afstand ongeveer 430 mijlen, tegen 449 mijlen orer
da New-York, Central en Hodson, 435 mijlen over de
New-York, West-Shoro en Buffalo en 433 nxyien over de
New-York, Lake Eria en Western.
Hare ontvangctan bedroegen voor 'het Jaar eindigen
80 September 1881 Dl, 3,684.40 per mijl, tegen Ds. 30,630.63
op de New-York Central, ft nog geen tiende van de
ontTangsten per mQl van laatstgenoemde Spw. Hil.
Hoewel het niet t« verwachten U, dat de Ontario In
de eerste Jaren zooveel ontvangen aal als do New-York
Central, waartoe hare Inkomsten zonden moeten
vertienvondlgen, kan toch op betere ontvangtten worden
staat gemaakt, toodra de verbinding met New-Yorkende
l^n naar Bnffalo af «uilen zijn. liet groote kracht wordt
aan beide einden thans gearbeid en binnen een niet to
?lang tijdsverloop Ml de geneele weg van Newïork naar
Bnflalo geopend worden.
Bet bedt van D», 3,800.000 Aaadielen der Hew-York
West-Shore en BoJfUo Bpw. X(j. ia tootaattt TOOI de
Oa*ule Ktt- van geen hoog* vaarde»
Hot Is mofeltJk, dat de Maatschtppfl alt don aaitdie*
ten indien zjj in haat boait blijven, «onuatl Toordiel
aan IranDea trekken, naar voor bet tegeawoortlge
nebbea wt dit bult ale«Me pro menarie oader d* aettta
to Temeldea.
feit, dat de ICuteohappij gfte&e schulden aeeft.
dat haar weg naar BoXalo aveakert nl tijunUdie van
beheer een goede toekomat heeft Hare aaaaeelen, waar
voor 80 pOV in geld ia betaald, hebben Intrinsiek uooger
waaide dan booger genoteerde aaadeeleu via menig
mdoro Jtaataoh«ppij, en bjj een eveutoeele crlsi» bestaat
der geen gevaar, dat lij door verkoop der hcaltstng
ten bate van hvpotheekhoudere waardelooi «ouden
werden.
Voor zulk een crisii bestaat trouwens nu weinig vreea.
Uïouxeen wordt voor do volgende naauden op een druk
vervoer gerekend en van bet welslagen vin den oogst
Verwacht men allei goeds.
Nlot to vorwoudorou is het, dat telkens nienwe
eoncnrrcnten roor het stoe<I« toenemend vervoer
iadeV«reoulgdo Stilten opstaan. Behalve de New-York Ontario
en Western en de New-York Weit Shore Bnfltlo, zullen
>rer korter of langer tijd vele andere lijnen hun doel
kouten vragen van hot vorkeor ttiMchaa de Oostelijke
en Westelijke Staten. Boramigo M»atachappUcn zoUen
iflsclüon moeluiyko tijden hcbbo.i door te komen, leeala
rou\vocs mot de Nu\v-Yurk O&tarlo on Wekten (de
vroegcro Ncw-Yurh en Oswego Midland) ook het geval
i geweest, maar over coniffc Jaren zal blijken, dat voor
il de thans in aanbouw zijnde trunkljjnen werk genoeg
to vinden il en dat allen mettertijd eenn goede rente
over het effectief bcsteedo kapitaal zullen ifwerpen.
Amsterdam, 14 8epi '83. J. v. d. Bor0.
AMSl-iUÏDAM.
18 September. Kas-Verocnising. -» Xietuuil der
rennootaohap, 12 unr.
18 September. Amstord. Rljtuis-Yerconlging.
Ddoon, tl uur.
SU September. Btoomvaartmnntichappij Zeeland"
Od-.'ou, Si/j uur.
21 Bjptombcr. MiaUch. tot Exploitatie van
Bunw«rrcinen guvc4tigd to Auiatcrdam. Eonagozlndhoid,
3 nar.
23 September. Naaml. Maatschappij tot bevordering
van Lan.Ji.inwmnins op de vlakte van het Zwolicho
Di*p. Odeon, 19 uur.
4 Octobor, Nedarl. Contraal-Spoorwogmaatich.
Odoon, 31'n uur.
Veilingen.
Amstenlam, Maaudag 18 Septcmbw 1882, dca avondi
ton zes ure proeios, ia Fi-iuealt,
Twee Huizen, aan don straatweg naar Dioinorbruj,
gomeento Dicinon. B, Xo. 'J l tn '21.
Ecu Winkelhnis, Papenbrugstcog 7.
Een llnia, Vijzclgruclit 13.
wco Wi!ikclhu:z?n, Laitricrstrnat (SU on Gin
weo llni.Ton, oader óón dak, to Abcoude.
Een Winkelhnis, TicheUtraat 37.
Vier ottwteiTuinen, Weoüporzydo, hoek Oetgeoagtraat.
Eun Hui», l'almgracht 01.
Ei:n Winkcllr.iis, iiinstrnat 17.
Een Hui», PrjnïcnKrauht 543.
£cn Huis, Konin^atrsat 10.
Een Achterhuis, Liadongracht 77.
Ecu Winkcllin!», Molenateeg 3.
weo Winkolhuizeu, pijlsteeg 5 eii T;
In Ie B>-aI;ke Grond, des middags ten twaalf UTO
preciea.
Een Vilh, Vclsorwog, te Beverwijk.
Een Eoetübuin, AapcrKi'laan, to Joverwijk.
Een lleoreuhnis, gou. Het Kasteel, " te Wagontagon.
Des avonds ten zes ure precies.
Een Pakhuis, gen. Hot Zeopaard," Prinscnciland 121.
Een vrije Wal of open Ert, lang» voorgaand,
Een Huil, Prinscngraaht 662.
Een Heerenhuls, Kromme Waal 26. _
tfffleta toe e* Arendtna HendHka Kaget
Franclsous Muller en Sophla Arendiiia Bchuli
Herman Nellen en Cllla Kiizer.
Johannei Theodorui Willebrordui Banden en IfaiIaT
Oattuuina Behonton.
VB BV VR
Onder de rubriek' TE HUUM worden gratis
woningen, kanten «uz. welke vóór Vrijdag n t.nr
opgogeven n, met vermelding van bUud, Lokalitoiy
Huurprijs en'wanneer te aanvaarden. Opgaven hieraan
niet voldoende, kunnen niet geplaatst worden. Bit
verhuring wordt men beleefd verzoebt daarvan dtroc.tr
ksnma te geven aan bot Bureau van dit blad, Uokin .'
114. GOTO. Voorkamer roet Alkoof, f 16 H8 p, m. Tint?
148. Ooitoff. Voorkamer met Alkoof, f 15 p. m.
Tent.83. Geil Toetkamer, f33 p. m. Terstond,
Xn
anntreilafren
25 September,
13on KoQpmanshuls, O.Z. Voorburgwal 12?j
Een Koopmnnslmta, Heorengraelit 803.
Tn-eo Heerenhnizen, Keizersgracht 517 en Sl9i
Eon Huis, Hpiegolatraat 81.
Een Winlit-lUuia, Egchntiersstraat 30.
Een WinlïOlhuia, Zo Wittenburgenlwarsatraat li
Eon Hui», Kerkstraat 2S7.
Een Winkelhnls, Haarlemmerstraat 1S^
Eon Huls, Orooto Biclicratiaat 03.
Eon Huis, Waterstceg 3.
Eon Hnia, 8t. Tietcrspoort 3.
Een Boeren-UofatoJe, genaamd Ttunderlnlt1*, enz.,
AmstcMIjk, gcmcento N'ianwer-Ambtel.
on Wi'nkullmis, Koilistraut 23G.
Tweo WooiiUuiien, Govcrt Flinekstraat 152 en 114.
T\ree Htilxrn, o&dnr oen dak, Vcndulkido 135 eu, 137.
Eon WinUclhnis, Prinsengracht Ifc2,
Vier Huizon, Pafocsrderatraat GO, 07, C5 en C3.
UurgerlIJkc Stnud.
Ondertrouwd op Donderdag 11 Soptcmbar 1882.
Taulua Tan Oostveen en nanu'nntya LOB.
Dirk l'ot en Anna Tronst.
Johannn Gerrit Iliexclaar en Ann» Jaenlia Kr.nnoworff.
I'ioter Bcrahard Thun en huudora FroJeriKa
Wiialowijn. ?
ilondi'lcus Autbonius Vorhoogil en Sophla Eareuditm
Tftlies. :
Futn» LconarJns Antoiüas Venter en Maria Alida
Fannekoelc:
Co:'ne!üHenilrilt de Vries en Eiisaucth Alida Ta».
leiilimit.
Mi^ei) Vromen en Sara Bch9.tr>.
Aloijaim Ilcruiauus WoJcuic^or en Jobsnna Jncob»
Cattiftria» IlijUe. *
Anilrks v.in Weo'lj en Lammlna Fetronolla, Itenkon.
Antonio Withnia en A'.lila Dijkhnizon van der Gronden.
liicliiel Ijzerman en Juclitli Vierra.
Jnn Schouten en Ilulda Ludowik» Elwira Deritz.
J.icob Jcan do Jagri' Knp on Arinatanio Bicriclix.
Jnhann Peter lUttcïuhaus en Maria Helona Adoihciilo
Mataré.
Wllholm August Brands on ThooO.ora Ilaria Wilting.
Willnin Boog en Tonntjo van eijeron.
.Jan frcilcrik ITenrsitif; en Antouüt Kortlials Altes.
Elias do Zocto en Botjo Mcsritz.
Johanncs Stuart en Willcm(jiUjo Laraoreo.
Theodorai Johannes Schoot en Johanua Antoioclta
van Baancl.
Michiol Brlel en Neoltjo Taria Prins.
Christiaan van Tcoseling on Barondina Hontkamp.
Jaoob van der Vliet en Clara Maria Cathariua Tavlor.
' Hendrik Vorlioovcn on Jannetje Smit.
Hartog lloBOB Erociiv.'or en Jannigjo nirtchman.
Fioter Arend van de Kaa on Johanna Gerritsen.
J)ouwo Coraelis Steenstra en Teotsko Volbeda.
Hendrik Stephaan Admiraal en Jacoba Héndrika Aprna.
Jakob Lambertns van Ancum en Anna Fnnilna
Wassenaar.
IiOdowMk Carsten Appels en Maria Uargareiha Barena.
Hendrik Wilhelmus Barend en Wiopkje Mellema,
Georgo Wilhohnua Beltzer en .Johanna Comelia
Jnlianni.
Jans Hendoricns Boomgarden en Hondrika Vesteriok.
Loendert Borst en Maria Helena Lours.
Dirk Brinkman en Anna Johanna Catharina Koppslman.
Jan Willem Bronkhorst en EliaabotüAlida Catharina
Franken,
Alexander FUllippus Cobet en Wllhalmltia Frederika
Koot.
Wilhelmus Johannei Dekker en Maria Jaoob»
nella Wenderhold.
Dirk Derki en Dorotbia Maria Catharina Pieper.
Antonie Willem Diepering en Wilholmina PiiternaUa
Brakelé.
Johannai Genienbroek en Grietje Smita.
Ferdinand rederik Wllhalm Heiats en Johanna
Coenan.
Jobannea Henricns Hemmen ett Ellaabeth Margaretha
Bauerbreij. .
WUlem Frederft Hntgeaon en Adrlana den Daaa.
Heinrich fi?» Jamboromikl en Clara Maria Erdmund
jjedtke. '
Heinrich Jullui Janning en Derkje van Kampen.
Dirk Jan de Jong en Johanna van Houten.
Fietor Kraan en Johanna Maria tJyleman.
Jan Frederik Tan der Ku«l en Jannetje van
Kittle
DbkLeger en JolKana Frederika Angnata Homborg.
Jaeob v"-J-«"" eaCtoertral Waidanaar.
09. Vrt) Bovmhuia, f SOO p. J.
108. Bovenhnla. f 1100 p. J. Terstond.
4. Bovenhuli, f33 p., m. Tentend.
8. Qcstoff. Zijkamef met Kost, f 40 7. u. Terstoad?'
mcrgttrmmt.
4. i Oom. Kamers, f33 p. m. Terstond.
7. Genv. Kamer, f ia p. nu Tent.
8. GCB. Kamors, f 30 p. m. Terstond.
8. 3 Oem. Kamen, f 23 p. m. Toratoud*
S. Gestoff. Voorkamer, lo Etago f 18 p. m. Tcrai1
.
B. 3 Kam. en 8nH« voor Kant., motZold., fiOOp.J. TersO
60. Bdvenhnia, 4 Kamers onz. f409 p. ]. Terstond.
41. Tri) Bovwih, 4 Kamen rnz. f 000 p. J. l Nov.
88. GbBtoff. Voorkamer met Alcoof, f 13 p. m. Vent.
104. Vrij Bovenh, 6 Kam. enz. f500 p. *. lentond.
153. Iluia, f550 p. J. l NOT.
aoei-havcftretat.
5. Bovcnhnls, S Kam., Alc. enz., f 440» p. ). Torst.
5. Bovenste JJovonh., 3 kam., Aio. enz., rtaüp. J. TorsV
te HaoiMftivartttfaat,
24. Bovenhuis, f3.73 p, w. Terstond.
Itoomftrattt.
B. Gestoff: Zpamcr, f 10 p, ra. Tcrsiond.
40. Ordantc Voor- eu Aehtorkaucr, f 13,50 p. m. Tcradr
itrouioerf gracht.
13. lo Bovenhuii, f 33U p. j. Tentond.
13. Ie Bovenhuiü, 3 Kamera enz., f30 p. m. Tomtonil
120. 2 Zolders met Ylloring, f 325 p. J. Terstond.
171. Bovonhnis, 2 Kamers onz., fa.aS p. w. Terstond.
190. 9 Zolders, 4e Etage, f70 p. J, Terstond,
1B. Bovonh, S kam. BUI. f 225 p. j. Terst.
Csmar Peteritraat,
175. 3 Bovonhnizon, 3 Kame» enz., f225 p.}.
175. ovenliuis, 2 Kamers onz., f300 p. j. Torst.
175. 3 Bovenhuizea, f 173 on f ISO p. J. Tontond.
Damttraat.
33, Gem. Voor- en Achterkamer, vrije opgacg, .'30 \
f43 p. m. Terstond.
129. Gem. Kamer, f 20 p. m. Terstond.
Hamralt.
50, Gem. Acbtcrk. f15 p. m. Terst
70. Gom. Kamer met Alcoof, f40 p. m. Terstond.
70. Gem. Kamer met Alcoof, f22.50 p. m. Torntond. ?
D2. Zolder, f 13 p. m. Torstond.
93, Kantoorlokanl, f25 p. m. Terstond.
97. Kantoorlokaal, f SOU p. J. Terstond.
Itaitfet Statpertrtraat.
40. Zit- en Slaapkamer mot kost, J 8 p. w. Terstond.
93. 2 Qem. Voorts., Ie Et., f 18 a f 20 p. m. Terstond*
UD. lo Bovonlmis, f 2.90 p. w. Terstond.
Kgetaatiei'tffra-cltt.
11. Gestoff. Kamer mot Kost, 1 35 p. m. Terstond.
67, Huia- en Tuin, f 800 p. J. l Nov. of. vroeger,
108. Gom. Voorkamer met Alcoof, f 8,50 p. w. Tent.
f' eWeUHeisMl JfêTi>f rvraf.
66. Bovenhuis, lo Etage, f275 p. j. Tentond.
Fredertlitplein.
4. 3 Gem. Kamer, f40 p. m. Tentond.
Ctaftliuttatolentteea.
l, 2 Gestoff. Kamers, f82 p. m. Toratoiid.
l. 2 Scm. Voorkamers, f35 n. m. l Oct.
23. Ie Bovenhuis, 3 Kamer» onz., flDU p. J. Terstond.
1*Hrar<t Oauttraat.
80. Gom. Voorkamer met Alcoof, f 18 p. m. Torst.
30. Gestoff. Voorkamer met Alcoof, f IC p. m. Torifc.
130. Gostoff. Kamer met Alroot, f 10 p. m. l Oct.
d o ver t ntitcltttraat,
81b. Gem. Voorliamcr iu«t Alcoof, f20 p. m. Terst.
174. Goin. Voork. met Slnnpk,, lo Et. f *0 p. m. Torst.
174. Ongein. Voork. met KI. Kam., 2e Et., f 10 p. m. Terst
184. Oem. Kamor met Slaapvertrek, f201 i 30 p. m. Ternt.
83. Gestoff. Voor- en Slaapkamer, f 20 p. m. Torst.
01. AVinkeUmiB, f 500 p, J. Terstond.
114, 2 Bovenh., 2 Kam., alc. onz. f300 p. J. Tentoad.
Sfaai-lemiHCi- Slaiiltuiuen.
? 70. Bovenluüs on Onilorstuk, f400, p. J. leest..
84. 2o Bovonhuis, 3 Kamt? onz., fiSD p. J. Terst.
91. Boveuhnts, 3 Kaïiu-rs eaZ., f 18 p. m. l Oct
Haat'lfininèrtfraat.
62. Gest. Voork., l Et., fS.üOp.w., met Kost f 9 r. w. Tent,
ina. Oesto/T. Kamer, f 10 p. n». Terstond,
111. Gem. Voorkamer, lo tac;o, f20 p. tn.
15. Gem. Kamor. f 'JU p. m. 'JVntond.
,
11. 1<* Bovenliuiü, f 17..ri() p. m. Terstond.
11, 2o Bnvcnlinis. f200.?p. j. Torutond,
13, Ceui.K^iniM-, f 1"M>. m., niet Kost, fSB'.p. m. T?r-it
23. Ie Bovenhuio, 4 Knmvra enz., f 3GO p. J. Tori;».
??? SSai-lcu-rtr«at,
2. 3 Gust. Kam<?r«, '2<i E'ui;e, f 12.JO p. tn. Terstond.
. Gestoff. Kamer mot K'.iKt, T5H p. ra. Toerton-l.
0. llestnir. Kaïiwf.mul Kost, fCQ p. ra. TCM ..iid.
42. Oagom. Zij- en r.l.incnk. en Hu.to, f U5 p.m. l Deo.
'313. Knntwirlukii&l. f WO p. i. Ti-rsti.nd.
217. /.rjk., AU', un Uinui.uk., fUOO p.]. Ter»».
277. Iliiia, f47,50 p. in. Terstond.
SOI. Gera-Voor-etiAoliti-rk int t Alcoof, f 40 p. m. T:ni
D95. Gfcm. KajncrmutK/iitt, f 18 Uit f 53 p. m. Torst.
ttfinaiiyitraat.
27.. tm. V'jwk. m. ki. Knm. e» Alc.. f33 p. in. Tent
. .
89-91. Tcrrciji mot LuudM.i, f LUOil p. J. Terstond
»7 BovtnluuH, il Kmiurni enz., r27ii p. j. l Xov.
10 Mifjo dff (?tf9!ttttfaat.
13. Gom. of ongein. Voflrksnw met Alooof, ta
f 12 of f 10 p. m. Tersttjiid.
Jucott va* Campemrtramt.
87. 2 Gestoff. Kumirs, 2e Etage, f 18 p. m. Terst.
88, Gem. Voork. met Aio., 2o Et., f25 p. m. Tont
113. Gom. Voorkamer, Ie Etage, f 13 p. m. Tont. of later. ?
Jan Steenstraat.
259. Bpvenhnis, 3 Kamen, 4 Alcovon onz., f300 p. J. Tont.
208. Gem. Kamen, f20 en f25 p. m. Tcntnnd.
Jam vat* Aef tlrji4ex*ti-aat.
360 WinkelU., 3 Kamen Boniterruin óuz., f 600 p. J. l
NJT-..
8. Bovenlmli, 4 Kamen, Alcoof enz., f530 p, j. t NOT.
Kmlverttrmmt.
40. Gestoff. Kamer, f 50 p. m. Tentoad. ?
60. Oem. Voorkamer, 2o Etagi, f25 p. m. Terstond.
KeiserifjrttcM.
409. Gent. Kamer met Ko<it, 1 50 p. m. TomfonJ.
400. 3 Ongem. Kamers, f20 p. m. Tontond,
427. Hol» en Tuin, f700 p. J. l NOT.
494. Hals, 7 Kamen enz., f 1500 p. J. TenstnnJ.
641. 3 Gom. Kamen, met Alc., f40 p. m. Terstond.
541. Oom. Kamer met Alcoof, f30 p. m. Torutond.
600. Bovenhnii, 4 Kamors, eni. f 030 p. j. Torstor'
103. 3 Qem. Kamers. <3.1 p. m. Terstond.
n. Oem. Voork. met Al«<«>r, U>Ki»Ke, f 30 p. m. Tent.'
147, Gem. Voorkamer, f 10 p. ui. Tentond.
147. Qem. Aelitwkanior, f lo p. m. Tentend.
14». Achterkamer, f 3.75 p. w. Terston-1.
334. Vrij Botenhnis, 8 Kamen onz., f360 p. ]. Tent.
347. 4' Bovenhulxen. f400, f350 en f350 p. j. Tent.
377. Vrij Boveohuis, 8 Kamen enz., f 500 p. J. Tont.
416. Oem. Zit- en Slaapkamer, f 80 p. m. l Oct.
.
13T. Gestoff. la Etage, f65 p. m. Tentand.
.
t. 3 Oem. Kamen- mot Alcoof, f27 p. m. Torstond.
8. Oem. Voorkamer met Alkoof, f 16 p. m. Tentund,
Korte Prlmfengrmcht,
80. 3e Bovenhoti, f300 p. j. Tantond.
.
81. Zolden f150 tot ISflOp. J. Tentond.
j&Mcf ewM Betoftefter
tL Fabriakigtbouw, f50 p. m. Tentond.
UU KIII l II
Tetvehnnt iedenra Zondagochtend.
i&tgevect: BLL^M^A.S; HAUMS * C*.
Kautoor: RwkO» JL
ZONDAG l OCTOBEB
jUxmiemmt per 3/m. / 1.?. fr. ?>. ^ f
Nunxmen aaa d« Kloeken T0rki)jgbur l> > 0.101.
per ngel 1& CU., taatdwn deaiekci » i.?.
»w BTBOOM,
BTAATKDNDIG OTHB3IOHT.' i&ZXBSXL
BMSBHTBZJkUNt Beantonw. AanlMop door d»
goAwiterdam TMS d« Ko«. Med. Tuidioow-Miat,
JUamtnu." Cit d* Maaaita», s- KMBT:
dertar T, «oer V. «a derflew. - Aj «e
Groot en Van tier, door I*, van DeyieeJ.^?uit de
Rotterdamaehe Tooneelwmld, door H. T, P. Amicui
Plato, door L. . Over Belgisch knmlleron IV, door
prot J. A. Alb. ThU». LETTEBKUSDE; Eene
Cacognphle alt een Nederlandsen auteur," door Een
lezefc GedleUen e& GedachUn, door O. Waalaer.
MHJTAiaB ZAKEN: Militain TtJdMhrltten, L
XatatiSn. SCKAAKFBOBLÏEIC FEUILLETON:
luik In 't Penopöcum I, Amifc lohete, door Justo» via
Maurik Jr. Ia het CaféOhaniant, door H. J. 8.
«Caie's Chalrtfenti.''. ALLEBXET. BMBVENBUB.
ÓV£BZICar VAN DE EPFEKT.EHMAIUCT.
Amerikaaaaeho Spoorwegen, door J. T. d. Borg.
Cornepondenlii. Vergaderingen. Veilingen.
BnrgarHJie Stand. TiHnumiJude VToningiB.
ADVEHTENT1ES: Bflhouwburgen, euu
De beraadslagingen over het adres vnn ant
woord op de troonrede kenmerkten zich door
n mate van opgewektJiaid, welk» men niet
vernachten mocht. '*."?'
Bet ministerie, bij al «ijn zwakheid, gevoe
lende dal niemand het op dirt ogen blik wér
haar buis zou durven zenden, tartte de stor
men en als was de karakteristiek van den
Heer Rutgers, die van een zielsverhuizing in
hetzelfde lichaam ge waagde, juist, de ziel, van
hare naderende ontbinding zich iewust, blikt
hoopvol de toekomst tegen.
Zij doet dat, naar het ons voorkomt wijl
zij, ten opzichte van de hoofdzaak, zich eer
lijk rekenschap van baar standpunt heeft
gegewen.
De Heer Pijnacker Hordijk sprak van zijn
ministeriêden zetel openhartiger dan men dat
gewoon ia en openhartigheid wekt vertrouwen.
,,0nfl programma omval niet meer dan een
jaar qjdav Wt] wilton door onze
kieswetvoorstellen een nieuwe
vertegenwoordiginghet aanzijn schenken, eene waarin de partij
verhouding meer zal overeenstemmen met
die welke bij de natie valt waar te nemen.
Wil men het dit werk laten verrichten, het
kabinet zal er zich over verheugen, wil men
het dezen arbeid onmogelijk maken, welnu
het zit in vrede heengaan."
Ziedaar geen hooge eischen, geen groote
verwachtingen, geen overdreven wenschcn.
. E* let men op hetgeen bij deze
troonrededifktissie gezegd is, dan blijkt, dunkt ons,
dat dit standpunt voor hel oogenblik het
eenig mogelijke is.
Niemand kan warmer voorstander van grond
wetsherziening zijn, dan wij. Doch met den
lieer Gnitama achten wij ze een zaak van
veel te hoogc beleekenis, om haar bij wijze
van verrassing, of onder een verbitterenden
flrijd te willen verwerven. Het muet een
werk van verzoening, niet van bevestiging
dor tweedracht zijn. Zulk een grondwets
herziening neemt .men niet aan uit handen
vnn een Knmer, die, naar ieders overtuiging,
zelfs naar der Knmer eigen uitspraak, de
ntttiu hoogst partijdig vertegenwoordigt.
Welnu, zij, die in de laatste dagen, als
ware er eensklaps een politieke Messias
opgi'lrtidun, de opening van een nieuw tijdperk
voorspelden en reeds hooggestemde lofzangen
aanhieven om den dag der dagen te begroe
ten. kunnen weder tot zichzelven komen
n:i ha uimndtiincnt Lohman en Keuclienius,
luidinile: »Bij de steeds toenemende
ontevredtnheiil over den toestand van het lager
onderwijs, schijnt ook herziening der
wci^cviu^ omtrent dien tak van het onderwijs
drinj.'ctid noodi«." Na een' warme,
prindpieelu bei"iadsl»i:in<r. stemde de geheele liberale
partij al* ón man legen dil amendement,
met nndcro woorden voor het behoud der
nciiinile school, ter»ijl anti-revol.utionaircn,
katholieken en konservulieven, de laatste op
ii na, zich by Lohruan en Keucheniuj
aansluicn.
Indien het nu waar ia dat een der groot
ste hinderpalen, om tot grondwetsherziening
ie komen, de verdeeldheid over art. 194 der
pt'.tvivvet is, dan weet men ians
opn e i w hoe het met deze .zaak gesteld is.
incidenteel werd deze kwestie opgeworpen
door de kerkolijkcn, manr natuurlijk niet
zonder roden. Ui) het naderen van
kieswetvnor.^iellen was hel voor hea van belaag de
libeiMlu pan Ij zich duidelijk te dWHU
Fpr»ki-n omirent deze hooldkwestte. De heer
Si'hiüiprnnn zinspeelde er op hy zijn rede
tut verdediging van het amendement. Naar
ri< n invloed, rtien de kieiweb-voorstellen op
du sc.huoUvelmeerderheid beloven, zat men
die voirslcllea beoordeelen... Dat is waar,
hei is nn eennoaal niet anden. Uet deze
feiten heeft men rekening te boaden. Want
hei is o. i. volkomen onjaiat, wat de heer
de Hcanfort in de zitting van Vrijdag
verzekeidc. dat de groote strijd eerst gestreden
zal kronkn btj da «eUeA tal ukïaeriav dat.
nieuwe Grondwet Wij hebben het
mcer. malen gezegd: de kerkelyken zijn te zeer
op boa hoede om zich te wagen aan een
grondwetsherzienkig, zoolang zij niet
xekerheid hebben een voordeeli^ei' stelling ia te
nemen. . *?
Wearltjk. du heeft de bera»dslagin(r in de
Kamer gedurende deze week, dankt ons,
helder bewezen, de liberale partij heeft iets
nuttiger? te doen, don, onder de huidige
staatkundige partijverhoudingen, over grond
wetsherziening te redeneeren, als over eene
zqak die binnen korten lijd haar beslag zou
kunnen erlangen.
Aan een praktischer streven wijde zich
onze Kamer, en allereerst de liberale partij.
Zij verbelere de kieswet voor zoo ver
dat mogelijk is, nu de minister met voor
stellen daartoe komt, maar veslige
bovenal haar aandacht op den finanlieelen
toestand en scheppe orde in den chaos.
Wier is de millioenenspeedi een profetie
van nieuwe tekorten. En de lieer Van
Lynden gewaagt in algemeene termen van
belasting-hervorming, van belasting-vermeer
dering zonder eenige hoop te geven op
bezuiniging. Het wordt meer dan lijd,
dat de liberale party, aan dil werk. dat
duor de nalie terecht als hoofdzaak
wordt beschouwd, de hand sla. Zij, die ds
meerderheid bezit, dwinge^ den Heer Van
Lynden tot daden. De grondwetsherziening
kan wachten, maar hier kouw een einde
aan het geduld. Of de liberale partij nog
langen tijd de eerste in de Kamer zal zijn,
weet men niet. Maar zij heeft er voor ie
zorgen, dat men haar niet uitdrijve en met
schijn van recht aan de natie verkondige:
Deze partij helft tot in het oneindige
geredekaveld over jpoliliek, over kies-en grond
wet, maar middeterwiji het Staatskrediet in
miskrediet gebracht." .
_
^ hét aantal van Een, die Het Paleis van
Justitie te 's Hage een onbevredigend, en
het Rtjks-Museura te Amsterdam een leclijk
gebouw vinden, met den dag toeneemt, is
eindelijk de tijd van spreken gekomen.
Door lange uillandigheid geheel onbekend
mei den strijd die in enkele bladen tegen
den referendaris Victor de Stuers gestreden
werd, valt het ons wellicht gemakkelijker
dan anderen, de toestanden op 't gebied
der bouwkunst van een onpartijdig stand
punt te doorzien. Wij zwegen tol heden,
omdat hel publiek niet de teekeningea kan
begrijpen, maar slechts de gebouwen kan
beoordeelen, als die er staan. Spreken zou
voorheen ook niets gebaat hebben, daar men
in 'l algemeen in den waan verkeerde, dal de
Heer V. de Stuers de eenige persoon in Ne
derland was, die eene wetenschappelijke sludie
der bouwkunst had gemaakt en de Heer P.
J. H. Cuijpers bijna de eenige degelijke ar
chitect. De lijden zijn veranderd, wij tarten
den ietwal medelijdenden glimlach, die in
meer of min olficiecle kringen dcngene len
d.eel viel, die hel durfde wagen eene beden
king legen de bouwkundige richting der re
geering uil te spreken. De smaak op bouw
kundig gebied heeft zich ontwikkeld en velen
met ons zien nu eindelijk in, dat de bouw
kundige richting, welke de rcgeering bij
het ontwerpen der hoofdgebouwen h'??"" in
geslagen zeer eenzijdig is en de refuruiioarfe,
die alles leidt, in hooge mate bevooroordeelJ is.
Voor wij verder gaan, een woord van
hulde en dank aan den lieer Victor de Siucrs
aan wien Nederland blijvende, verplichting
heeft. Hij heeft ons volk uit zijnen slaap
wakke* geschud. Door zijn groot karakter,
door zijne grenzelooze energie n oneindig'!
liefde voor de kunst was het hem gegeven
nieuw leven ie wekken en den lijd van on
verschilligheid met minstens tien jaar
teverkorlen* Onze vereering blijft oprecht zoowel
voor zijn geestkracht als voor zijne keanis,
maar zijn standpunt op bouwkundig gebied
is eenzijdig en leidt, zoo als nu velen loer
stemmen, tot leelyke, onjuiste resultaten,
Aan wien de schuld dat voor ons geld dit
onbevredigend paleis van Justitie en dit
leelijke museum gebouwd zijn en dat het Centraal
Station te Amsterdam, waarvan bet project
in 't voorjaar verscheen, zal overvloeien van
onoogelijke details? Aan den Heer V. de Stuers?
Neen, hij heeft volstrekt geene schuld. De
schuld, dat wij op eenen dwaalweg zijn ver
vallen, ligt en bij de regeering en bij de Kamers.
Bij de refreerihg omdat zij zelfs by het teven der
Commissie van Rtyksadviseurs naar den
referendar», als eenigen raadsman scheen te luisteren,
die bewees op bouwkundig gebied een eenzijdig
standpunt in te nemen; btj de Kamen, die
een enkele oppervlakkige, zwakke interpella
tie daar gelaten, zich alleen bemoeid hebbea
met de dubbeltjes en slechts eeae ksete be
langstelling toooe» in het aeathetigehe der
gebouwen. Htar de meeste schuld ligt btj de
regeering. De eene Minister voor, de andere
aa
deling, (dit is geen verwijt, «sttt wy hadden tot
heden aan wue UniveTsUflitas. uu geweld het
opnemen van silgetueeoe noties o-»«r kunsl
verM*QI loosd) en meu laat den refauwwLris
regoeren, die dna ook ,^iuilijt,^)ar regecrend
Minister is als ia déwieg gaw^l. Men
behoeübem slechts eenauel gowroken te heb
ben om daarvan overtttigft'ttjzfp. Waarom
heeft de regeering «eb. nooit de moeite ge
geven om andere deskundigen te raadplegen?
liet meerendeel dezer mannen zon der rcgeering
voorspeld hebben: van alle niet kerkelijke
gebouwen, wier wording Uw Reierendarisleidt,
is hel te vern-iichten, dat deze. veel leelijks
ea onbevredigend* zullen hebfoa, daar Uw
raadsman, rofgens zijne medegedeelde begin
selen, voor de otct-kerkelljke bouwkunst te
bevooroordeehi denkt. Dil zoa^de, meerder
heid dezer deskundigen voorsMd liebbea.
Maar hen te raadplegen was BMtuurlijk veel
ie veel moeite.
Hst gold slechts het uiterlijk onzer rijks
gebouwen! De kunst marcheerde nu een
maal, zij moet marcheeren... i laat zij dan
ook marclieeren! Zoo heeft de rogeeiing
gedacht, zij maakte zich het Hefet heel ge
makkelijk, hel hoe interesseerde Iftar weinig of
niets. 01 miste zij de zedelijke kracht om aan liet
domineertnd karakter van den referendaris
weerstand te bieden? Zooveel is zeker : de
Heer V. de Stuers heeft geene schuld. Hij heeft
j n de genoemde gebouwen doen verwezenlijken
wat naar zi]ne overtuiging goed is, en de
Referendaris kon lot verwezenlijking van zijne
beginselen niemand beter vinden dan den ar
chitect P. J. U. -Cuypers. Helaas, lol «root
ongeluk voor de onlvTikkelingder bouwkunst
in Nederland is gebleken, dat genoemde archi
tect alleen een juist oog heeft voor de ker
kelijke kunst.
Maar waarom deze belangstelling in en
waarom onze ontevredenheid over onze Rijks
gebouwen ? Wij gaan wel degelijk vooruit;
zy 't daa ook op den verkeerden wég. Noch het
Pik»-van iaaütrernocb fret flijksuiüseBBir
noch het Cenlraal-Slaüon heeft iets gemeen
met die timmerbaas-architectuur der laatste
40 jacr of met de deels artistiek zwakke,
deels mislukte gebouwen als: het palcis van
Justitie te Brussel, het uitwendige van de
koninklijke stallen en van het gebouw voor
kunsten en wetenschappen ie 's Hage, de
protesiuntache kerk in aanbouw te Amster
dam, noch mei de onbeschaafde ontwikkeling
der bouwkunst in de stad Ilaar!em-(Socieieit,
Villa's Florapark). Waarom die belangstelling
vraagt gij mij? Wel, omdat de nieuwe
stroom des tijds, waarin ook Nederland ein
delijk op bouwkundig gebied deeltr innig
samenhangt met de ontwikkeling van ons
geheele volk. De strijd op bouwkundig ge
bied welke buiten en in Nederland gestreden
wordt is een historische strijd, De bouw
kunst heeli en zal ten allen tijde hel maat
schappelijk leven weerspiegelen en moei dil
ook in onzen lijd doen. De belangstelling
van velen met ons in hel uiterlijk onzer
groole Rijksgebouwen is daarom gerechtvaar
digd en noodig. Wij zeilen daarom, in te
genstelling met de regeering, de middel
eeuwse hèbouwkunst als basis onzernalionale
niet kerkelijke kunst ter zijde in hel volle
bewustzijn dat deze niets toevallig! is, waar
over men aU iels van smaak in meening
kan verschillen; wij zetten ze als basis
voor hel bouwen onzer huizen, musea,
sUitions, panorama's enz. enz. ter zijde,
OMDAT ZIJ IS DB ARTISTIEKE UITDRUKKING
KEXEK GEliSTESmCUTING DUS NIET UCEfl DE ONZE
KA5.
De eenzijdige oppositie, wqlke in vele
kringen (ook protestantsche) bestaat tegen
de Goihische bouwkunst, deeien wij geenszins;
deze behoort naar onze besliste meening het
uitgangspunt en het richtsnoer voor onzen
protesiautïchen kerkbouw te tijn. Maar
als wij geen kerken bouwen, willen wij ge
wrochten zien, die ons schoonheidsgevoel
bevredigen, die ons aangenaam aandoen. Het
schoonheidsgevoel der middeleeuwen kan ons
niet meer bevredigen. Reis met de plannen
der 3 genoemde Rijksgebouwen heel de be
schaafde wereld' door en slechts een heel
klein deel der menschen van smaak zal
deze ontwerpen goedvinden. Want jte rich
ting der regeering, welke wij kortweg de
richting de Stuers-Cuypers noemen, is gelukkig
verre, verreweg de minst vertegenwoordigde
in Europa. ?
Maar, dil moet erkend «orden, met een
treurig verleden is gebroken. In dégroote
Rijksgebouwen ppeibaart zich een artistiek
streven, ofschoon de richting niet deugt. Van
daar dat telfs hei Paleis van Justitie ie's Hage
(de begaafde bouwmeester is niet officieel be
kend, het bestek, de teekeningen *$? niet
onderteekend) ook voor deskundigen heel
notitlijk juist te seoordeetott is. Immer»
voor onzen tijd draagt dit gpebotrw een krach
tig artistiek karakter, terwijl het desniet
tegenstaande teeiyk is ea ona
?chooahetdagftvoel onaangenaam aandoet. Dit bouwwerk
^ kast TOOT een?--??- ''
yyhyi^ijJ dacht
schoonheidsgevoel endoor zijne wording ?eb
ben de Rogtering en de jttyksadróeun reeds
den weg geopend voor de te eenxfjdige toe
passing der weltea der middeleeuwsche bouw
kunst op onze niel-kerkelyke gebouwen ea
zijn begonnen den smaak der natie in ver
keerde richting te draven. Dit was alfes
slechts een be^in van het treurige, dat ge
volgd is; een voorspel van hel jroote drama
dat ons toen werd voorbereid. Tonen, die bij
het Paleis van Justitie slechts zwak werden
vernomen, zijn hoofd-akkoorden geworden by
ons Rijksmuseum!
Maar ter zake. Wij villen hier niet op minder
gelukkige details, ald b.v. de kroonllUt, die veel
te klein overstek heeft enz. Houden wij
de hoofdfout in het oog, namelijk, dal de
kunstenaar te weinig geput beeit uit den
geest der eerste Hollandsche Renaissance
die wij als basis ter ontwikkeling onzer
nationale nict-kerkelijke gebouwen wenschen.
Het binnenste van het Paleis van Justitie
heeft veel verdienstelijk» en de Renaissance
is hier, vooral bij de inrichting van vele
vertrekken, welke laatsten met de meubels
grooten loi verdienen, meer gevolgd. Eenige
kamers zijn bepaald schoon te noemen, alles
draagt den stempel van zorg en liefde r^or
de kunst, hel is een genot er te toeven. Uet
bezoek van het gebouw kan bij velen de be
hoefte opwekken voor vorm en kleur. Maar
hoe verdienstelijk ook deze delaiis zijn, de
Rijks-adviseurs hadden nimmer hunne toestem
ming lot do uilvoering van dit plan mogen
geven. Onvergeeflijk echter hebben de Re
geering en de Commissie van Rijks-adviseurs
zich gedragen bij de wording vun ons Rijks
museum; zooals wij zien zullen is in dit op
zicht onbegrijpelijk gehandeld. De juiste ge
schiedenis, welke niet algemeen bekend is,
maar algemeen bekend zijn zou, als de na
lie waarachtig belang stelde in hei uiterlijk
harer monumentale gebouwen, luidt ab volgt:
In 1875 droeg de rcgeering het Taaken--»»»
" »? -1 "^ *. .1- -t ^sfc-^-J-J ?
lecten: P. Jl IL Cuijpers, L. -. Eberson,'
U. P. Vogel en C. Oudshoorn (weldra daarop
gestorven,) welke plannen aas het advies der
vereenigde Commissiön der Rijks-adviseurs
(Pockv C. Leemans, A. J. Enschedé, J. Pb.
van der Keilen, van den Bergh, David van
der Kollen J r., V. de Stuer?, J. Gosschaik,
C. Vosmaer, L. Lmgeman, Hooft van
Iddekinge) en van eene in 1874 te dezer zake
benoemde Commissie (den Tex, J. van Eik,
Joh. C. Zimmerman, Beels van Heemstede,
JonckblOet, C. P. van Eeghen, L. Lingeman)
onderworpen werden. Nevens
dezeCommissiöwerden verzocht hun oordeel uit te
brengen de voorziliers der
bunstenaarsgeBootschappen Arli et -AmiciliK en Pulchri Studio
(C. Springer en Josef Israels.)
De Heer P. J. H. Cuijpers had belialve
zijn volledig Renaissance project (een ieder
moet het kennen uit Eigen Haard 1877No.
4 en de in den handel gebrachte photogrv
phiön) ook een brokstuk van hel onlwerp gele
verd, naar welk laatste nu hel leelijke museum
verrezcnis. Hel Renaissance-projecl keurden alle
leden der Coramissien, uitgenomen twee, coor
het lettt en terecht; hel brokstuk j e, waaruil
men geheel de eentonigheid en de eenzijdige
richting van ons leelijk museum heeft moe
ten kunnen beoordeelen, werd afgekeurd. De
CommUsien gaan huiswaarts, het
Henaissanceplan, geheel aansluitende aan den geest der
eerste hollandsche Renaissance, wordl heel
eenvoudig ter zijde gelegd en het plan, en
als geheel n in details, in geheel anderen
en verkeerden geest komt tot uitvoering
Onvergeefelijkl De geheele nalie zweeg,
eene zwakke interpellatie vernamen wij in
de kamer, geen lid der Coramissien liet zich
krachtig hooren, hoewel zij onafhankelijke
mannen en deskundigen telde. Hoe anders
dit te verklaren, dan door de onderstelling
dat elkeen hel domineerend karakter van den
Referendaris vreesde ?
Wij pelooven dat zelden eigeniftmkeltjker
in een beschaafd land door officïeele personen
is gehandeld. Het staaft de ORTerschHUgheid op
't gebied der kunst len volle. De toenmalige
minisler Z. E. J. Heemskerk Az. draagt van
dit nimmer genoeg te betreuren feit de volle
verantwoordelijkheid, hoewel htj zich in deze
Siwichtige zaak, waarschijBhjk alleen door des
eer V. de Stuers beeft laten leiden, welke
laatste, door het anoveeren van bet door de
Coramissien als bet best bevonden plan Gap
pers, zflne beginselen wist te doen
triomfeeren. Misschien wachlen den HeerdeSteorsnoa;
vele overwinningen, want z^n» begaafdheid is
groet «n, wat meer segt, b«J weel haar
uitstekend te geennkem naar grootere over
winning dan uÊkan in den loop der tydea
moeilijk voor bem zijn weggelegd.
Zat BMB leggea hft gtbouwde
RKks-gmMum is Renaissance, on*^ oudrbollandsche
Reaaisjance? Die dit beweert spreekt
onwaarheid of hetft siechta zeer
?fparvlakkige kenau der hoöwkuost. Wat zal Z.
Excellentie wel Tan het ontwerp
Caljpersga' ?? of wat. xal bej^tWeliibob
ben t Het is om «m raadsel. Bet is na»
een zoo beschaafd» man ats Z. Excellentie
Heemskerk toch niet aan te aenwn, dat
het hem onwrschüljg ware of het tent*
groota monumentale gebouw in HaÉ^aj4
den geest ran bet groota deel tiS^ff^
derlaodscne volk weergaf
ofeenmodermniddenteuwsch gefaoaw werd. Of neemt 2 E.
den tqd der eerste Renaissance niet aan als
uitgangspunt voor déontwikkeling van ons
volksbestaan? WIJ zouden er bijna aan twij
felen, want het Renaissance-project, dat tuj
terzijde legde, was daarmede beter in over
eenstemming.
Laten de Kamer en de natie zich over
ageo door aan de Regeering te verzoeken om bet
Renaissance plan Cuypers nogmaals
lenlooniesiellen. Zij zullen zien wat wij be
doelen.
En wat hebben w() nu? Een gebouw dat
heel veel leeUjks heelt, niets sierlijk», niets
aanvailigs en dat gelijkt op een ttminarig.
Welk een nuchtere werkmg door geheel
mislukt lijstwerk! Waarom niet eene krach
tig werkende kroonlijst zooals de Renaissance
die met recht heeft aangenomen? Men weet
het: zij past den Heer P. J. II. Cuypers nit t in
zijne mindeneeuwsche bouwkunst. De plaats
laai ons niet toe in details te treden. Het geheel,
de voorgevel en de direkteurswoning hebben
zekere kunstwaarde, de zijgevels en do ach
tergevels zijn wanstaltig. Hoe heeft dei
egeeriog deze laatste aldus kunnen laten- uitvoeren l
Neem het middenstuk uit den voorgevel en ge
hebt een stuk kerkelijke bouwkunst dat verre de
in aanbouw zUnde protestant sche kerk te Am»
iterdam en de nieuwe katholieke kerk op
't Singel in waarde overtreft. Maar wij wil
len in onze profane gebouwren geen kerke
lijk karakter, zooals wij reeds aanstipten.
De doorgang is als bezwaard met den druk
der tijden, welke wij na de reformatie
achter ons hebben, en in welke wij ons
?qch. willen, noch kannen verplaatsen; toeft
0^I^^B^B»-«B^BBS^»Spmr»^*^K^'^ilpBlpli^"li^^T^-Ji*nii:
pbaatasitt om de «mmansten m grooteftg
taie ter leere t» rien gaan. De lokalen die
wij zagen bij de jongste vergadering der
maalschappy van bouwkunst zija leelijk,
kloosterachtig, in n woord behooren niet ia
een museum; wij wierpen voorts eenen blik in
de bovenlokalen die niet af zijn en daarom
niet beoordeeld kunnen worden. Dit staat
echter vast, dat de encadremeniea der deu
ren hoogst wanstaltig zijn. Zij die de rich
ting van den Heer Cuypers verdedigen, mogen
deze details schoon vinden, ieder wiens
schoonheidsgevoel onbeneveld is, zal de Re
geering aanbevelen, die, B u het nog tijd is,
ie laten uitbreken. Geen wonder dat het
a-tnaanlal dergenen met eiken dag toeneemt die
treuren over het geheel mislukte museum.
dat museum, dat onze gvoole schatten zai
opnemen en dat wij zoo lang verbeidden.
Nogmaals aan wie de schuld van dal alles?
Aan de Regeeriug en aan de Kamers.
{Slot volgQ
.*!
De Heer Dirks wenscht eene inlerpellalre tot
den minister te richten over het uitschrijven
van aanbestedingen voor werkzaamheden lot
verbetering van de Kculsche Vaart, zonder
dat de onteigeningswetten die daarop be
trekking hebben, zijn afgekondigd. Daar de
troonrede met geen enkel woord van handel
en nijverheid gewag maakle, meenden wij te
mogen onderstellen, dat de kanaal-vikiorie,
na alles wal daarop gevolgd is, Z. E. wat
zwaar begon te vallen en hij daarom gaarne
genoegen nam met een rede. waarin Vun zijn
geheele departement niet gerept wordt. Waar
om anders moest in de troonrede een zin
snede als deze ontbreken : Wij vertrouwen
dat reeds dil jaar mei kracht gearbeid zal
worden aan de verbetering van den waterweg
van Amsterdam naar de Merwedc, waarvan
Nederland'* handel, in 't bijzonder die der
hoofdstad van ons " Rijk, de weldadige ge
volgen zal ondervinden?
De minister wfl liever dat men z(jn ge
heel departement vergete, dan dat men xija
grootste zegepraal in herinnering zal bren
gen. En wellicht acht hij het wenschelijfc
de aanbestedingen aan de onteigeningswetten
vooraf te doen gaan, juist om een herope
ning der diskussie over zfyn plan te voorko
men. Indien dU het gevat is, heeft bij buiten
den waard buiten, dan heer Dirks gerekend.
Nu er na de aamwraing van des ministers
ontwerp zoeveet Teraatferd is, zelfs nit
Rotterdam steiumeo zijn opgegaan om to
betoogett dal Amsterdam met Aniwerpea
niet -konkutreeren kan, at de kamer zeker
wei een oog ia tieél honden, sU de minis
ter bQ ZgQ plan bnjR vottioroen.
man ia Nederland, tegen beter
i'
i
f.
r
N. i.
weten ia, »t pbstselijkeri naijver, een
Had die skh naar de eaeben van den .
heeft inferiehV sijn waterweg
_ ___ nrf ontfrofedt, denken onze
ieotorreerendar natmren aaa het graten v>n