Historisch Archief 1877-1940
4 i
etn kanaal vnn den R^Jn naar de Noord7.ee,
>.iit ieu verbinding vau den Noordzee mei de
U.ü-Uto. en yeeft Fifliikrijk oiet minder dan
19U milliueu gulden voor de verbetering
xtyner havens uit.
Wiiorora luuden wU klagen, wy tljn immers
U Nederlund?
? .1 ?
1:1 :
Overxlelit.
De Khedive werd onder engelsch geleide als een
fry wan van Alexandriönaar Cairo gevoerd en
on.lervoud «OH koele ontvangst by de mlandsche
bevolking, die hy op zyn tocht aan de
verschilUiuiA station» ontmoette, liet blijkt meer en
? '^ ,A__
rotcr dat ondanks de buigzaamheid «an
oosteriche knieën eigun, de eerbied voor Tewfik ge
mankt en de Egyptenaar afkeerlg van *yn opper
hoofd is.
De overwinning door de engelsohen behaald,
is in elk geval zoo volledig geweest, dat
een deel van het leger, allereerst indische
troepen, huiswaarts zullen keeren. De legerbe
velhebber* achten het voldoende 12,000 man in
Egypte to houden en dit cal zeker noodig zyn,
om de hoofdsteden en sterkten te bezetten, want
uit de houding der inlandsche bevolking mag men
afleiden, dat zeer spoedig nieuw verzet zou kun
nen ontstaan, wanneer een gunstige gelegenheid
daartoe t3ch mocht voordoen,
Of er tu**chen Turkije en Engeland eene over
eenkomst bestaat, aangaande het verder bestuur
von Egypte, weet men niet, een militaire konvoutie
werd nut gesloten; dit wordt bevestigd dooreen
telegram aan de Times volgens hetwelk de Porte
aan Lord Dufferin een nota heeft gericht, waarin ge
vraagd wordt, welke maatregelen Engeland denkt
te namen, ten eiude zqn troepen uit Eim>te terug te
trekken, nn de opstand gedempt is. Da Noord-
Afrikaonsciie bodem is echter de onveiligsto, dio men
lich denken kun. Een opstand ontstaat onder de
muselmansche bevolking nog gemakkelijker dan hy
bedwongen wordt. Bovendien ten gevolge van
den opstand onder Arabi ia het egyptische leger
geheel gedemoraliseerd.
Men is natuurlyk nienwigicrlg > naar de
dragslijn
alleen
ge
Niet
die Engeland verder volgen zal.
een nieuwsgierig, men is ook ongerust en het
engelsche Kalnnet acht het noodig zooveel mo
gelijk een verklaarbaar wantrouwen te voorkomen.
Fuwcett gaf in een rede aan zyne kiezers to
Hackuny te kennen, dat de Regeering geen baat»
?uchtige politiek nou volgen, maar er naar zou
Streven, een krachtig bestuur en eene betamelijke
male van vryheid aan Egypte te verzekeren.
Zooveel scbyut Arabi's opstand wel te hebben
uitgewerkt, dat men het onrechtvaardige inziet
van groote sommen aan vor
buitensalarissen voor buiten
landsche ambtenaren te besteden. Dit toch was
?en van de gewichtigste grieven von de zooge
naamde nationale party.
Dat de enropeesche groote mogendheden een
weinig intrigeeren, althans dat men in Engeland
hunne intriges vreest, mag men afleiden uit een
artikel van de Times, waarin betoogd wordt, dat
inen geen gehoor behoort te verleenen aan een
raadgeving van Duitschland om by de eind-rege
ling der egyptische kwestie Frankrijk zooveel
m gelijk buiten te sluiten. Inmiddels heeft er
tUHschöii Graaf Munster, den Keizer en den
Hijkskiusclier ei-n onderhoud over de egyptische k v.
este plaats gehad, en is de gezant vroeger dan eerst
het plan was naar Londen vertrokken.
DB iersche troebelen zijn door de egyptische
geheel op den achtergrond gekomen. Het is
achter te vreezen, dot met het naderen van den
winter het groene eiland weer moer zorg zal
boren. Het voornaamste nieuws uit Dublin is
Davitt's ontwerp tot verbetering van den
maot?choppelüken en staatkundigen toestond van" het
eiland. Hy wil een bond vormen, die zich ten
doel stelt: geheele afschaffing Van het
landwet?telsel, verbetering van den toestand der boeren
arbeiders, vooral door het bouwen vnn betere
woningen voor het volk, het doen herleven van
der iersche fabrieks-nyverheid, ontwikkeling der
ierache visscherijen, verbetering van den land
bouw, het vestigen van coöperatieve
vereenigiugen tot het voorschieten van gelden ter ontgin
ning van woe-te gronden, verbetering van de
wetenschappelijke en practische opleiding der
landbouwers- en handwerkersbevolking, door het
oprichten van ambacht*- en andere avondscholen
In het geheele land, het aanmoedigen van de
beoefening der iersche taal- en letterkunde, her
roeping van de Act of Vnion en verkrijging van
feelfbewind voor Ierland, verbetering van du ver
tegenwoordiging in gemeentelijke bestuven en
eiddeliik, in afwachting van de herroeping der
Unie, het verkrijgen van een meer nationale
vertejienwoordiging, bezoldiging der naLafgevaardigden
?n uitbreiding vau het kiesrecht HU wil stichten een
Jfattonat and Industrial Union of Irelanct, die
zich over treVel Ierland uitstrekt en daaraan ver
bonden eene coöperatieve Land- en'd Labour
ABBOciation, die zich ten doelstelt woeste gronden te
ontginnen. De deelname aan die Assosiation, welk
een mitlioeu pond sterling vordert, meent hij ge
makkelijk te moeten maken, zoudat ze binnen
ederd vermogen valt, diarqm stelt hij de
aanBeolen" op slechts l p. st. Den 17 ri October zal
dit voorstel vau Micliad Davitt op de konventie
to Dublin in behandeling komen. Men weet nog
nicv of Pamell, zich bit deze plannen heeft
nongesloten.?De heer Uilion beeft, wegens ziekte,
ontolufr ols lid van het parlement genomen.
Uit Frankrijk geen U euws, tenzij vergaderingen
Ton socialisten, een bezoek van keizerin Eugenie
' aan Parijs, de ontvang-t eerior deputatie van
legitirnisten door den graaf de Cbambord tn de
aankondiging van nieuwe Icgitimistische feest
malen. De ministerraad arbeidt aan de vast
stelling vnn bet begroot ingsontwei-p.
De. russische Keizer is na de feesten te Moskou
te hebben bijgewoond, ongedeerd te Petersburg
teruggekeerd.. Uit het feit, dot deze reis zonder
eenige stoornis is afgeloopen, zon men kunnen
ofl'.iden, dat de nibiliaten minder krachtig zijn
zeggen wilde: Ziet ge wel'.
Het klonk als of t
ik beu dj premier t
Er wordt' door de Begeeriog toch ook wel aan
boiuimging gedacht...
De Hiuister van Koloniën debuteert met ven
vermindering zijner begroot ing van f 24.105.74'/t.
Tiotxch weei de heer van Lijnden daarop inryn
millioenenspeech.
Alle beetjes helpen ongetwijfeld; maar het be
drag is op het tuUolcyier van hot Staatibudget,
van f 136,805.686.54, toch wot ol te gering aw
er op te snoeven.
Eu dan zal de Ministor straks niet met
suppletoir* aanvragen komen?
We xn'n aau dien truokkelhandel" op finan
cieel gebied maar al te zorr gewoon geraakt.
By het uitspreken zijner financieele red' bezigd»
de Minister van Lyuden ii zinsnede, die wij iu
de gedrukte stnkkou missen. VraKend«rv»y* zei hn:
zal dit tekort (v»n f4.075.000) tusscheu de
gewoue inkomsten en uitgaven, uu een voljt nd
laar op grond van de dan bekende uitkomst eu
geheel yeidwyneuV"
En hy voegde er by.
Ik meen die vraag reeds nu bevestigend te
mogen beantwoorden."
Die woorden mist men ia het byblad"; werden
ce zonder opzet, om de hoorders te boeien, uit
gesproken? Of na rijpe overweging? Iu het laat
ste geval is het minstens vreemd itat dan ook de
raming maar niet terstond er naar is ingericht.
In elk geval: wünemen akte van '«Ministers
verwachting.
Toen de Graaf van Lijnden mededeelde dat de
bijdrage van Indiëop dtj^Nfderlamlsche
beRrootiuff van 1SÖ3 voor memorie is uitgetrokken, werd
er aan de rechterzijde der Kamer vooral door
den heer liastert gelnchen.
Toch was dat de eenige juist geraamde opgave
in do hcgrooting, de eeuige waarby geen misre
kening mogelijk is.
Ol lachte men van spijt?
Langzamerhand mout men er toch maar aan
wennen.
De motie van den Heer van Houten tot over
legging der stukken betreffende de krisis van
1879 en van 1802 werd verworpen met 49 tegen
23 stemmen.
Daar is iets oubiliyks in deze uitspraak der
Kamer jegens hen, die tueenen dat het geheim
ten hunnen nadeele wordt bewaard.
Men zou echter eigenlijk moeten weten, wat
die stukken behelzen, om te bepalen, of overleg
ging daarvan in 's lauds belang was óf niet.
Missch on is het wel het beste dut men, naar
de zinrijke uitdrukking van deu Heer v. d. Lin
den, uu gedwongen is, de oude koe"
laten waar zy is... terwijl er
vleetch op den schotel ligt.
te voeren schryrao de lleeren v. Hierop c. s.
als volgt :
.Eene beun von 6,500 vierk. M. kan ronder
bezwaar gebouwd Worde» op een terrein, te ver-.
krijgen door aaopleniping van het Damrwk,
tuischim de Oudeuru* en Papeubruu, aouüut ontei
gening van pereVelen aan de Warwoosstraat
onuooJig wordt. , , ,
Zy ii self* soodani» te plaatsen, dat aan de
oost- en de weiUjjda voldoende brj-cde wegen
blyven ; het D»ui:ak «uu telfi eene breedte \au
30 M. kuuiten eilaugeu.
De kosten van den bouw dier beurs kunnen
door de Gemeente gemakkelijk gedragen worden.
11 eu W. ramen d» bouwkosten van de door hen
voorgestelde beurs op f 2,000,000 ; de beurs vol
gens het iilan van de ond«r«eteek*ndtn gebouwd,
vat «een rootere uitgaaf vorderen. Alaurzells
vat «een grootere uitga
al zouden d« kosten Tiooger Mn,
*811
, ,
van eeno 4 pCt. locning v»n f a 000,000 of
licht door eene matige bfuvshelas
maar te
zooveel versch
De Heer v. Bouten noemde het Huis van Oranje
niet slechts ontbladerd, maar ontworteld. En
onder een bravo" van de .amer verklaarde de
lieer Sclmepman, dat het Huis van Oranje-Kussau
nog vastgewoiteld staat ia de harten vau het
Koderlandsche volk. Het oogenblik was minder
juist door den Heer v. Houten gekozen om zulke
taal te spreken. Het is waar nvn heeft er zich
en o. i. terecht-, over beklaagd, dat tijdens een
langdurige krisis de koning buitenslands
vortooide doch juUt in dezo dagi n gaf d_e Kroon
prins blyken, dat hy behoefte gevoelt zijn droef
heid te beheer.-clu-n en mede téleven met zijn
volk. Z. K. II. heeft, zoo is ons uit vei trouwbare
berichten gebleken, bet vaste voornemen gehad
om dit jaar mede ter opening van de kamer iiaar
het Binnenhof te gaan, K iet hetn is het te wijten
dat ditmaal Z. M. onvergezeld daar heen reed.
Tier van de konservatioven er zQn er trou
wens maar vijf hebben voor het
Bchoolwetamendement gestemd, dat zeer duidelijk tegen
de neutrale school was gericht.
Ook de heer Wintgeus .....
Het laatste fort der konservatieven is dus ook
aan de klericalen, overgegeven, alleen de heer
Oorver Hooft, hield stand.
iets meer, is ..*... _...,
ting t* voorzien. ommissarisieu der groot* koop
nuiubeuis ramen da jaai lijk*che opbrengst dar
door hen voorgedragen belasting van f 00 voor
icdvren ' ' *"" ?--*? een bediende, op
f 125,000 > voldoende is out
de rrnte pCt. Itening vau
i 2,7DO,0( rl>y is nog geeua
rekening engst van bauken,
tafels, au
De ou lus geen bezwaar
het bedrt . komitig het voor
stel van ieu t« vni'lagm.
Daar/ent e, {iene onteigening
veiei-cht ? eds van dcu Ieu
Januari l >k gedurende deu
bouw b«h (t te zijn.
Ue ond i, wanneer hy by
n beslu ;uwe beurs en da
invoering . .lecreteert, aan de
laatste hel . .. ..CMUU gevolg zou geven eu
de eerste onuitgevoerd zou laten, werpen de
ondergeteekenden verre vau zicrh af.
Wordt de belasting echter reeds met den aan
vang vnn liet vulgeude jaar ingevoerd, dan is er
alle reien om du bezoeker* der korenbeur* even
zeer te belasten, onder du-n verstande, dat het
bezoek van beide beurzen, door slechts eene be
lasting zou worden getroffen."
\Vy welen niet of de voor dat plan tot
beursbouw gevraagde plaats, die reeds een
maal als minder geschikt werd verworpen,
nu zal worden goedgekeurd.
Demping van het Damrak, we hebben het
reeds dikwijls betoogt, schijnt ons onver
dedigbaar. \Ve zullen de gronden die daar
tegen pleiten niet nogmaals herhalen.
Alleen vragen wij, als nu reeds 1200
vierk. meiers, als overbodige ruimte worden
prijsgegeven, wie zal zeggen, hoeveel van
de 5500 vierk. meier onnoodig zal blijken,
wanneer tot de invoering eener beursbelasiing
wordt besloten?
Voorts: waarom kan de korenbeurs niet van
de groole beurs gescheiden blijven?
Is liet niet in het belang van Amsterdam,
indien het mogelijk is, de nieuwe beurs te
bouwen, waar de oude slaat, met gebruik
making van het terrein op den Dam dat
vrijkomt door het verwijderen van het huis
onder het zeil ?
Het onderzoek op degelljken grondslag
het prijsgeven van 1200 vierk. meters zelfs
door den heer Engels bewijst het moet
nog ingesteld wélden. Dat geschiede eerst.
Wij gunnen den handel gaarne een flinke
beurs, maar hadden er liefst een die het
middenpunt van Amsterdam tevens tot sieraad
strekt. ,
Men ga niet over tof demping van het
Damrak, vóór gebleken is, dat onmogelijk
een andere oplossing te vinden zij.
Amsterdam, terwijl reeds de annexatie van
hui vóót liggende deel der gemeente
NieuwerAnistel v;m al den limieipaal aan het einde
der Linnauusslruat lol de ringvanrt der Wa
tergraafsmeer, tot heden bijna onbereikbaar
schijnt.
Wij wenschen echter te wijzen op het
verschil in prijzen
voor Huuderlust f 3758 per Heet.
» Linnaeus i 28577 > t
* Linnaeus" minstens evenver van Amster
dam verwijderd als «Rundedust", ligt niet
aan een groot vaarwater; de condilien, waar
op een gedeelte der terreinen, ter grootte
vun c». 4 HecUi'üii, zal worden beschikbaar
gesicM voor: »eene op te richten vereeniging
voor de vestiging van een Tuinbouwschool"
konden evenzeer worden bedongen, wanneer
ander terrein, bij voorbeeld het deze
blaak, da pantoffel-parade dir Rot'erJamsche
schoenen, door eene rij bpumeu loimuvr te schen
ken, hebbeu B. «n W, tich niet \ei-eetiigd; het
argument voor die weigering schijnt niu wuhter
weinig overtuigend: «de uouajHkvlykhvid van de
uitvoering hiervan, wordt voor het tegenwoordige
nog niet iogeitioii." Noodajkclyk zal die uit
voering" wel niet winden, maar wtn.scliflyk il
zy toch zeker hoe eer hoe beter, als het levend
ge» lach t nog van bet lommer [irofiteertn zal.
Drie volgnummers ver >er iu hetzelfde
hoofdStuk, ouder letter ti, kaden in de buiten tad,"
wordt elke aanduiding gemist omtrent de uitvoe
ring van het groote werk, l>y de vorige begroot ng
voorgesteld, om den kauimuur aan het weste'ijk
uueind«t der lïoompjes te vernieuwen en de kade te
verbiecden, hetwelk voor de huilt in 't loopend*
j nar geschieden zou en waarvoor f 160,OUO uit
vindt men «chter diea
? eenigf* toelichting, zoodot
>rk uitgevoerd zafworden,
ieu door de aanwinst der
jord door U. eu W. thans
ge'
ut
da
h»
een .
week verkochte daarvoor werd aangewezen
in het midden latende in hoeverre het
ond«rsteunen van eene tuinbouwschool te
VVa'ergraalsmoer of eene andere vreemde gemeente
ligt op den weg van het Gemeentebestuur
van Amsterdam.
Du overname van een inventaris van
/ 70,000 boven de koopsom, kan toch bij
aanwijzing van een nieuw terrein ruim vol
doende worden geacht tot liet inrichten van
vier hectaren tot kweekerlj en tuinbouw
school.
De gevolgen van indiening en aanneming
der voordracht hebben zich dan ouk geopen
baard, door eene ongehoorde stijging der
aandeden > Linnaeus." Deze waren niet alleen
gedurende 15 jaren noodlijdend, maar werden
bij openbare veiling tot circa 15 pCt. ver
handeld, terwijl volgens de lleeren Broekman
& Donders de laatste noleering wasl20pCt.
Ontevredenen klagen over protectie van:
i Eenige ingezetenen dezer Gemeente het
voornemen koesterende eene Tuinbouwschool
op te richten" (Aanhef der voordracht van
9 Aug. 1882 No. 402).
In zulke klachten willen wij ons niet ver
diepen, maar wij achten wensclielijk dal de
burgerij duidelijk worde ingelicht, op welken
grond de gemeente kan besluiten circa 10
hectaren grond aan te koopen voor ? 280,000
builen vergoeding van / 70,000
voor inventaris terwijl dezelfde
oppervlakte, even gunstig, zoo niet
beter, gelegen en geschikt voor
tuinbouw slechts kan gelden ...»
Wanneer wij de gebouwen en
opstallen van > Linnaeus" aannemen
waarde van ? 42,000, zeer zeker geene zui
nige taxatie, dan blijft er nog een verschil
van twee tonnen gouds, door do
Amslerdamsche burgers te betalen, terwijl het
thans alleeu zichtbare voordeel is dat de
aandeelen >Linnaeu&" van ca. 15 tot 120
percent zijn gestegen, ten voordeele der
gelukkige bezitters.
Amsterdam, 39 September
37,580
verdere
op eene
naar
?JJIIMIB Urw«>»., '?«.-«. ~v -( .
men meent reeds Vastgesteld, blijft een
ijune.m. Een nieuw drukperareglement is ver
schenen, dat aan de censoren alle macht geeft, die
noodig is om 'd* vryheid van gedochUnmting
om bonden te leggen. Te Helsihgfon werden
nihilisten gevat, waaronder een hoogleeroor in
He wijsbegeerte, die echter weder op vrye voeten
b gesteld. Omtrent het bondgenootschap tnsschen
den Czoar en den Vorst van Montenegro melden
ooatenrUkscbe bladen, dat dit vooraf gericht ia
tegen Serviëea Oostenrijk.
Allerlei.
Vrydog (29 September) ion de Minister van
Binnenlandsche Zaken by 9 von het odxea von
ontwoord zijn programma ontvouwen.
Vrtidag kwam de Minister sprak enkele
woorden moor het program bleefnit. Daaren
tegen sprak de Heer von lijnden namens de
Begeering.
Was het voorzichtigheid van den Heer
Pynocker Hordijk, of bod de Heer von lijnden zyn
recht ols premier opgeiischt nadat de Heer
Pijnacker er zich Donderdag wel eenigszins van
meester maakte?
?? . Hut loatite scheen, naar de inleiding von het
hoofd von t kabinet te oordeelen, eenigermate het
geval te z\in; moor tevens bleek de Heer Hordyk
net terrein met geheel prys ta geven. In 't oog
loopend was het dot htf mededeelde, dot hg nog
onderen don den Heer Tak over de aanvaarding
van portefeuilles hod geraadpleegd,
De Tg/d heeft een woordje gewijd aan de toe
lichting door onzen Leeuv/r.rder korrespondent
op de bewering van Ons Noorden gegeven: als
zuu da Receering te weinig Katholieken in
Friesland, Groningen en Drente bij <le verschil
lende takken van dienst benoemen. Naar aan
leiding dier korrespondtmtie ontvangen wij het
volgend schrijven:
Een Katholiek te Z., zelf jaren lang in eene
rijksbetrekking in de provincie Groningen vei bluf
geinul hebbende, betuigt U zyne volkomen
adhaesie aan het door Uw Leeuwarder correspon
dent geschrevene in de Amsterdammer van Zon
dag den 24 September. Hij meent dat het juist
veelvuldig voorkomt dal rijksambtenaren uit het
zuiden des landa naar hot noorden worden
verpluatst, welke omstandigheid indertijd der
regeering tot grief werd gemaakt als ware die
handelwijze eene politieke machinatie ter versnip
pering van stemmen."
Zoo ziet de Tffd, dat een zijner
golpofsgenooteu, die zelf ia Groningen werkzaam is guweest,
van do gewraakte partijdii'jheid der Regeering niets
heeft bemerkt. Zoo heel groot zaTze dus wel
niet zy'n.
Da d&gbliden bevatten:
Hot Ilandtliblatl: Ebn opium-anqnéto. R\]V«fln*ntiën.
Hitiuti Kottirdumiehe t'uiiruHt: On/.e financiën,
Ilrt Varlrrhinil: I'rotektloiiiimie (Mr. Meea, Een en ander
ovor bet atoluel v»n basokoraiing). DemilUuuiionrodo,
Htt yitHiet fan iltnUay; Hiudorolasen die aan nuttige
bedrijven i» India in don weg staan.
? Anihannlie Courant: Qrondwttaliorziening.
Kienwotwijzlging. ??Qonüneerd.
Uti-rchticlit Courant; De flninciëele rede. Ean goed*
Yereentffing (ter verschafting van kunntledemiteD).
Amiterdamichi Couruut: Atjok. l)e U»tabogrOOtlng
voor 1883. Uit da Kamer.
Dagblad van Zuid-Uolland til 'fOfaaenhage: Art. 197
der Grondwet. Do begrootingirede.
Kiearcchtherxienlng vóór GrondweHberzienlng, Weelde tan bate
van misdadiger*. Stemmen in nuehteren toesUnd.
Standaard: Hoogere belangen. Frins van Oranje.
Onaf of baron. .
De T^d: BoolaUiUsehe lektnnr (Blenzl, Christendom
en SociaUsm»), Wederom een sohooldobat.
AANKOOP DOOR DE GEMEENTE AMSTERDAM
VAN DE KON. NED.
TUINBOUW-MAATSCUAPPIJ "LINNAEUS".
(Ingezonden,)
Eene deze week gehouden veiling van
gronden in de onmiddellijke nabijheid van
Amsterdam, noopt ons een terugblik te wer
pen op den aankoop van de terreinen Lin
naeus, goedgekeurd m de voorlaatste gemeen
teraadszitting.
Op Maandag 25 dezer werden in het lokaal
RYüftcaii" verkocht verscheidene kampen
weiUIT DE MAASSTAD.
Rotterdam, 28 September.
Door het aanvaarden van de op hem uitge
brachte keuze door mr. D. van Weel is Rotter
dam eindeiyk uit den wethondersnood verlost eb
ons college van dagelijksch bestuur weder voltal
lig. Ka de lijdensgeschiedenis der laatste weken
is dit reeds eene felicitatie waard, maar ook af
gezien daarvan is er reden genoeg onze stad met
haren nieuwen wethouder geluk te wenschen, want
aan bekwaamheid «n werklust ontbreekt het den
nieuwen titularis zeker niet. Het is dan ook
uilcrtniust, geloof ik, wegens gemis van die twee goede
eigenschappen, dat aanvankelijk de heer vnu Weel
niet de uor de meerderheid van den Raad
gowensehte man wai; waaraan dit dan wel was
toete schreven, zal uw correspondent niet trachten
uit te vorschen, maar wel vindt hu er aanleiding
in tot den wenich, dat mr. vnn Weel als lid van
het dageiyksch bestuur zich zóó verdienstelijk zal
weten te maken, dat hH zyne medeleden, die hem
om welke reden dan OOK het wethouderscliap niet
wilden opdragen, beschaamt. Hem persoonlek gunt
uw correspondent die voldoening te rerder, om
dat onze stad daarvan de schoone vruchten zou
«n ???.:-.?? «
.... is eene begrooting en hora
m ? .. ' ? . ig niet, en daarom doe ik
di ? ?? au daar een greep zonder
ei - > . olledigheid te willen maken.
T ?'?'.? van ons gemeentebestuur
r voor grappige afwisseling
h . -onder zondt gij, lezer, wel
d '? nxUm de honden, namelijk
c i g van de belastiug op dni*
l ? en? Eén tegen duizeud, dat
{? onder de openbare
vermo1 £. 66 der memorie van
toe' .idelyk te lezen voor een ieder
? mocht. Als men het voorrecht
;itten, die er een jaukenden
.? ' .. ?, die avond op avond u op
? - ' ? ut, dau moge dit eene
openid heeteu, een particulier
ge? niet,
ten upebu^. - enzeer als particuliere vermo*
kelykheid daarentegen is wet da muziek onzer
schutterij, die 's zomers in het Park een veertig
tal concerten geeft, waarvan de leden binnen en
het publiek buiten de ofticierenteut vrofiteeren.
Of het daarom te betreuren H, dat U. eu W.
doof zijn voor het verzoek van den schuttersroad
om het subsidie van ?1600 op ?2800 te brengen,
teneinde in de steeds klimmende eischen voor
een goed muzickkorps te voorzien, U moeilijk ta .
beoordoelen zonder nauwkeurige kennis van die
eischen. Maai' ter wille dezer in waarheid open- ?
bare vermakelijkheid mag men wenschen dat in
dezs de zuinigheid van B. en W. niet de wijs
heid bedriegen zal.
Nog 6éna opmerking, en ik laat althans
voor heden de begroeting rusten. Zy betreft
den laatsten post, eene buitengewone uitgave van
vier ton om bet vermaard geworden plan C nit ta
voeren en het te doen beantwoorden aan zijn
hoofddoel: verbinding van de binnenstad met de
overzyde der Maas.. Flink en royaal wordt dit
werk aangevat, .indien de Riad zich met het
voorstel vereeuigt om, tegelijk met de uitvoering
van plan C, de Geldersche Kade 5 M. te verbreedon
en te doen uitmonden op een flinke brug over de
Wynhaven, waarvoor alleen n ton is uitgetrokken.
By geruchte vernam ik dat van de nieuw te maken
kado, welke Hoofdsteeg en (reldersche Kade ver
binden zal, een plan is ppgnmnakt, waarbij niet
alleen op do noodzakelijkheid" maar ook op den
welstand" om een geliefkoosd Rotterdamsch
woord te bezigen oelet is. Het zou misschien
voorbarig zijn over de détails van dit plan na
reedd te spreken, maar beantwoordt het aan de
beschrijving welke my daarvan gegeven werd,
dan mag net een geluk heeten dat daarop niet
het refrein is toegepast, dat telkens in de beprootipg
terugkeert omtrent de beschikbare middelen',
en dat za\ misschien menig tegenstander von
plan C later nog den directeur onzer gemeente
werken dank weten voor de wijze waarop hy de
eischen van den «welstand" met die van den
handel heeft weten te vereenigen.
Nu ik toch aan de geruchten" ben, wil ik er von
n melding maken dat. ah het juist is, menigeen
niet vreuqde vervullen zal. Er zou, zoo zegt men, een
middel zij o gevonden om de Toonkuust-concerten
toch weder in da Doele»zaal te doe u plaats heb
ben, en wel door aan de zaal de ruimte achter
het tooneel te trekken, welke dan met een
boogvurmig plafond tot orkest zou worden, gemaakt,
waardoor belangrijke ruimte in ds zaal gewonnen
zou zijn. Of er eenige grond voor dit gerucht
beslaat, weet ik niet, en zelfs ben ik vulkomen
onbekend met het bestaan dier reddende ruimte
achter het tooneol, maar zeker is t dat de con
certen er bij zonden winnen, als ze niet, me#rin
het ongezellige en acoustiich hoogst gebrekkige
Feestgebouw behoefden gegeven u worden.
KUNST.
BEURSBOUW.
, Een voorstel tot hot bouwen eener nieuwe
beurs, op het aongeplempte Damrak tusschen
Papen- en Oude Brug, en de invoering eener
beursbelasting, te beginnen op l Jan. 1883,
werd door de Heeren v. Nierop c. s. ingediend.
Het zoozeer veroordeelde plan van B. en
W. mag men zegeen U hiermee gevallen.
Onder de voorstanders van dit nieuwe of
liever opnieuw voorgestelde plan lezen wij
o. a. den naam van den Heer Engels, die het
plan van B. en W. in de jongste raadszitting
verdedigde en beweerde dat 18 geraadnleegden
zich eenparig daarvoor hadden verklaard.
Thans lieert een nieuw onderzoek geleerd
dat B. en W. die over 6,700 Q M. meenden
te moeten kannen beschikken, 1200 Q M.
te veel hebben gevraagd.
Over de mogefykheid om dat ontwerp uit
>Frascali" verkocht verscheidene
en hooiland, liggende in den Binnendtjkschen
Buitenvelderschen Polder, gemeente
NieuwerAmstel, aan den Amsteldijk, op 20 minuten
gaans van de Ulrechlsche barrière, aan den
Omval en strekkende tot de Boerenwetering,
genaamd de hofstede «Runderlust."
Daarvan werden afgemljnd de perceelen
liggende als boven vermeld, No. l, .2 en 3,
te zamen ter oppervlakte van:
Ilcct. U . 95 . 60 , . . a f 56,201
of per.Hectare ......> 3,758
Deze landen liggen op een zomerpeil van
M. 1.78 onder AP., zijn van uitstekend vrucht
bare qualileit en zeer geschikt tot aanleg van
plantsoenen, kweekerij, enz., dezeltde doel
einden waartoe «Linnaeus" zal worden geëx
ploiteerd. De opstallen enz. laten wij buiten
berekening en.worden ter vergelijking, door
ons als geheeL zonder waarde beschouwd.
Bij voordracht van 9 Aug. 1882, no. 402
werd door Burgemeester en Wethouders aan
onzen Gemeenteraad voorgesteld: te besluiten
tot aankoop van het terrein der tegenwoor
dige Kon. Ned. Tuinbouw Maatsch. «Linnaeus"
in de Watergraafsmeer ter grootte van
Heet. 9,79.78 i ? 350.000
waarvan af te trekken voor in
ventaris > 70.000
dus ? 28U.OUO
of per hectare > 28.577
Deze landen zijn van even goede qualileit
als die der hofstede »Runderlust", liggen
echter op een zomerpeil van M. 5,20 onder
AP.: de voordracht werd na eenige discussie
aangenomen met tegenslemming door een
drietal leden.
Het officieele verslag der raadszitting is
nog niet verschenen; vermakelijk is echter
de in sommige bladen medegedeelde rede
neering, over eventueele geschiktheid van die
gronden tot bouwterrein, ten eerste met op
zichte tot hunne ligging, die bij de tegen
woordige verordening eene ophooging van
5 Meter zoude noodig maken en vooral we
gens het feit, dat zij liggen in de gemeente
Watergraafsmeer de tf eede gemeente van af
plukken.
Nu heden da raad niet vergaderd is geweest
en er overigens in déafgeloouen week hier niets
bijzonders is voorgevallen, biedt zich van zelve
de gelegenheid tot de bloemlezing uit de
bezrooting voor 13S3, welke ik reedi U dagen .geleden
gedacht had te kunnen geven. Vooraf echter
dient vermeld, dat een viichhandelaar door. ecu
adres aan den Raad een verrassend licht gewor
pen heeft, naar 't mij ah leek in den
vischhandel voorkomt, op de quaestie der regeling
van afslag en marktgeltlen, op de weldra volrooide
vischmarkt te heffen, en duidelijk heeft aangetoond
hoe het tot dusver iu deze gevolgde en ook op
nieuw voorgedragen stelsel de visch van onze
markt verjaagt. Ik zal niet in de détails dezer
zaak treden, maar de liefhebbers van goede en
niet te dure viscli mogen, dunkt mij, de heeren
de Bie en van Stolk dankbaar zijn, dat zij door
hunne opmerkingen do beslissing in deze zaak
hebben doen verschuiven, waardoor do boven
bedoelde vischhandelaar met zijne belangrijke
opmerkingen uit deu hook gekoiiien is. Waarom
hij niet reeds vroeger dat licht ontstoken heeft
en zich aan het gevaar heeft blootgesteld zijn
mosterd na de viscu ter tafel te zien verschijnen,
is een raadsel waarvan de verklaring misschien
wel weder in de gewone Hollandiche lauwhei l
gftzocht moet worden. Hoe 't z\j, de mosterd is
nu gelukkig nog vóór den maaltijd gekomen.
En na de bloemlezing, waarmede zou ik dan
beter kunnen beginnen dan met de bloemen? In
den ain van ons dageiyksch bestuur voor bobmen,
plantsoenen en bloemen ia van jaar tot jaar voor
uitgang te bespeuren, al z^jn wierook nog verre
van verwijderd dat het in dit opzicht van geld
verspilling zou kunnen worden beschuldigd. Deze
post is niet minder dan f2150 hooger uitgetrok
ken dan voor het loopende jaar, en wel stemt
dit cijfer tot gunstiger verwachtingen dan door
de specificatie der uitgaven in de toelichting be
vredigd worden, erkend moet het worden, dat
van boomen, aanleg van
bloemY ij v ei» iu uo» « «r*.» ~?- ,
men ongeveer f 4000 zijn uitgetrokken. Waarom
eohter ae Heuvel niet in de gunst van ons dagelyksch
bestuur magdeelen, ja men zelfs de kosten van onder
houd nog m et ?200 verminderd moet zien, zoekt men
ergeefs in de memorie van toelichting. Daarover
?* * --L '??i*J~««n Rnffardiunmep
CUARLOTTE C011DAY.
Charlotte Carday; drama in vyf bedreven,
door H. Th. Boelen. Voor het Nedei-1.
tooneel -TI i) bewerkt naar het Fransen
van Poiisard. Amsterdam 1082.
Uet Nederlandfsch Tooneel opende, den 2den
September, met de vertooning van dit werk zijne
voorstellingen ia den Stads-Schouwburg,
Dei-zelfden dag werd het ttuk, ouder boven
staande» titel, in het licht gegeven en aan den
schouwburg verkiesbaar gesteld. Reeds gedu
rende de eerste bedrijven «ing hier <m daar em
afkeurend gemompel op, dat blijkbaar de blad
zijden gold door vele bezoekers in de hand ge
houden. In de groote pauze, toen men elkaar in
de gangen en foyers ontmoette, wonnen;de on-'
heiUpellendo teekeuen aan kracht eu aan duide
lijkheid; en de scherpe oorpn der dagbludvei
slaggevers deden des anderen daags vau zich gewagen,
toen de algemeenèopinie eenstemmig weergege
ven, bevestiging vond in het ongunstig oordeel,
over den arbeid van don vertaler uitgesproken.
In dezen stand van zaken moge een poging
niet mishagen, door een vergelijking vau d ;n
oorspronkejyken met den bewerktrn" tekst na
te gaan, in hoeverre dat vonnis dient onder*
schreven, of wel verworpen.
Slechts ter loops zy aan de wijziging herinnerd,
die de Heer Boelen in den bouw van Ponsard'a
drama heeft aangebracht, My duukt dat hu een
overrechUche toepassing heeft gegeven aan een
gezond beginsel. Hy heeft blijkbaar op de persoon
von Cliarlotte Corday onze geheëlu aandacht
willen voreenigen: Ppnsard opent zyn werk met
een schets van de Girondiinen. die, by Madame
Eoland vereenigd. hunne denkbeelden en vi o r uit
zichten ontwikkolen; dezelfde denkbeelden dip
Chatlotte bezielden; vooruitzichten, waaraan ook
zy het welzijn van het vaderland ouofrchuidulijk
verbonden achtte.
Hoor optreden in het tweede bedrijf is bij
Ponaard zeer dramatisch: de idealen der Girunde,
die wy welsprekend hoorden vertolken,. ?.*tvcn
hoor voor den geest in onbestomden hartstocht
voor het vaderland en de vurige begeerte do zaak
der vryheid te moffen dienen.
De plaats die zy inneemt tegenover dezeputg
en tegenover de .dwingelanden der conventie,
waarvan Marot de verachteiyicste is, wordt dui
delijk en scherp aangewezen; en dns het uitgang
punt von den weg, welke ha ar tenslotte n aurhnt
sohovot voert, den toeschouwer volkomen hakend.
By den beer Boelen ontbreekt dit uitgangspunt,
en slechts later beginnen wij ceuig licht to
l>eJ0rilooiu UM|II, _?speuren in de duisternis van Chnrlottc* nspiratii-n
worden. Met een voorstel der commissie voorde l en beginselen. Deze omstandigheid stiekt niot tot
de zonnige Noord- l verhooging onzer bebugstolling in haar
wederte v
zwijgt zy, hoewel het voor lederen Rotterdammer
wel een raadsel z»l zHn, waarom dit schoone, moor
reeds sedert jaren byno verwaarloosde plekje,
vergeleken by het aangrenzende Park, voortdu
rend veroordeeld blijft als stief kind behandeld te
" it een voorst " ' ?- -??-?'??
werken om
No. Q7»
DE AMSTERDAMME B, WEEKBLAD VOOB Pf E D B R L A !TD.
varen «n de indruk ep het publiek veroorzaakt
il die v«n m itlwid een oondoening die steeds*
nadotlig woikt, maar vooral in eene bewerking
vnn Cl'.arlottc (Jorday met bizondere urg diende
ontweken.
Pe weglating vnn het eerste bedrijf U do
voornoamste, wijz'ging door den beer Boelen aange
bracht, en hèlieeiscUt het gehoele drama. Ten
stutte licclt da heer Doelen een twtede ingrijpende
verandering ncodi;» gcoortleeld, waarvan de oord
en de ktrckking Iiy^er nullen word«n beschreven.
Utt eoitte b«''>*gf van tic bewerking opent met
Erna alleenspraak van Charlotte.
Do ttilto vn de koelte vau den ovond doolt
over het verzengde landschap. De zon sibktweg
en aan gctiüzn'le van de kim volgt hoor naar
het land der droomen de geest der maagd.
Droomeu vnu tdou-yding en werkzaamheid sijn daar
t'jne goipclen, maar zy blijven zich vertoonen
m de ouliciiiulde vormen zooals het dwepen met
Rousgcau hun hat leven schonk.
Pe Franvho tekst luklt;
Lo soUit illnpuriiU dtns sa eoncha «tnbrasee
L'azur ilu rlcl » prli ano teiate rotüe;
Aprci* lc« foux dn jour, q«l briiklont t* (aoehMIk
Volei lo crvpuücnla anpoitsnt la fraiuhour.
QHO In eoiroe rat balie «i comma oa sa-s«nt virrel
L'Ucrbo oiiupüo cxhtle un parfum qol m'«ni»r«;
Ce» dcrnicre» lucun, ^ut flotU-nt in eouoUint,
Bnancnt & U cïmptgtie on snpect plas toncbuitj
Et mon oprit cmtt (uit Ie jour qnl »' »chcT8,
Pur dc'.i rhorizon, dans lo pars da rere...
Oh l quanil dnno anrcz Toni totre »WO,nplla»em«iH,
Jlwvf» fjni m'ngllcz, rürei Je dóvouemciit l
Doiü-jo jicrdro en Büupira cetto fürce de vi«,
Qiüpar cs acüoni Tondnit ctre «Monvlo l
No pnU.jo conecntror d&ns un noble dcaseln,
Ces stcrilca (K'-flirs (\ni me gonüont lo nola l
Et tol, mon comyjKnon, tot l'ócrivain qu» j'atffl»,
Jcsn-Jkcqnos! blen som-ent tn l'i» connu, tol-mêin«,
Co profuml scnliraont, Ittito ot ólicieux,
Qiüdovant l'iuilni met dei pleur» dans noa yenx.
Tui icul, tu cnDipvciiaia la nutnre, 6 wpn maitrsl
Ponl, tu glorlK.'vit Jigncmaut lo gracd Kir».
C'«»t qiio tn rc^arJiüB Voesivro da Oreatonr,
De l'oeil d'nn liommo libvc, adorant «on autoar.
Colnt qnl n'a piti ftu ]i*ïr la «ervitudo,
Ce!ui-la n« peat pa« t'aimer, oolitade.
Ik citeer liet geheel om den lezer in taat te
stellen te onrdeelcn.
De heer Doelen zingt:
Chailatta.
TTat hccrlijks avond t Nten, nooit zag "kfle zon zóó dalenl
liet liefeli.iküt nzuur vemnclt in purprcn atnlenl
'( H'as lirrt run daag, nuiar uu, lutt friich il denatnuf,
Iloo zlelverhelTand kalm dit rnsttg avondimrl
Meil lirt, iittn roeit, men ruikt, men ademt snliylittlen;
J)e Zfflr fluittet-t nn» i» '/ onr liaar lied pan vitde,
JUi snth een aeoiidtlond leonlt alles pofiie,
De ?liyraue* smelten saam ta zoete harmonie...
O drpomcn vol gonot... de great reitt roet ile zonne
Ver UMI het hemelaclio, van al dat schoon de bronne ...
Ach, wannoer toch, irann««r wordt alles lo m|] klaar?
» al wat vaak ma outfMt of zlnsbcdrog óf waar?
Moet ik, via Wel J t het mij, hot heerlijk Ieren spillen
In soft' ledigheid? Jfsg ik den dorst niet «tillen
Dio 't binnenst my verschroeit, den dont nanr eodle daan?
Ii, nat mtjn hart mij zegt, dan niets dan \Jdlo man?
En gU, mon medgezol, gfl^dichter naar mijn harte:
Jeun Jtcqué, ja gfl, nietwaar, &j kendet ook dio amartè,
Dien diepeu weemoed, toch zoo hecriyk, smeltend toet,
Dir, icaar natuur ont treft, de trauea tloelen doet f
Gij, meester, g(j Alloen bogreept Ooda uirutcntnkken,
Gif zaagt in vrijheid ron3, wist vrij u uit te drukten.
Meen de rrb'e mniidt bigrijpt dode majetteitl
Oheindiff is Het vtld der onafhankelijkheid.
Slecliti wit dt dieiutbaarJieid terfaeit kan totiaam leven,
J2n aan tya katat butaan ee» liooyi-e wijding geven.
Een vergelijking tnstchen den Overeen1com6g«n
tekst doet vele gebreken van des Heeren Boelen
vertaol-trant in het oog springen. Niet alleen de
door my gecursieveerde woorden vertoonen hen.
Immers, schoon by de herinnering aan de onver
gankelijke tragediün uit de Fransche gouden eeuw,
de alexandrijnen van Portaard van duldelooze
platheid schijnen, vergeleken by deze taal bevat
ten zy goede poëzie.
Do beschrijving van den avondstond, mét het
ondichterlijke en uiterst onbeholpen vertoon
van zaligheden, de xéftr, poëzie, hytnnes. harmo
nie, Jtemelsche, lied van vrede, met deze ver
warde opeenstapeling van gemeenplaatsen deze
beschrijving mist deu fijnen overgang tot de
ontboezeming, dio ik in. beide Citaten met een
afscheiding aanduidde.
Ook de toespraak tot Bonssean heeft, dnnkt
my, veel verloren, en vooral de slotverzen zijn
zeer verzwakt teruggegeven in de regels;
Elcchts TUO de dlenitbairbuld verfoeit kan eenzaam lenen
En aan zjjn külui bestaan een hoogre wijding geven.
De laatste alexandrijn is evenzeer een onnoozele
stoplap" als deze:
Oneindig is het yeld dot onafhanklijkheld.
Opzettelijk heb ik by dezen monoloog verwijl d,
?omdat, ah etanl van verheven manier, hy veel
ken;chetatmli bevat.
Even karakteristiek is hrt volffendo Jooneel,
wanrin de voortvluchtige Girondijncn? Charlotte
outmouten en haar nnar den wee vragen.
Ponsard zelf veroorlooft zich hier een betame
lijke gemeenzaamheid, en zeer terecht zoekt de
lieer Ijoelcn hem daarin na te volgen. Deopmeiking
kan iutusschen niet worden yevzw«gen, dat de ver
taler hier het model voorbijstreeft en zoodoende
tot een pktheid vervalt, die by vergelijking open
baar wordt:
? L o n v e t.
ot« van voorbeelden oo« vaak de Heer Bóehn
sjch weinig bekreunt om den oorspronkelyken
tekst; dikSrWs era geheel nieawe wending geeft
aan den gedachtenloop dei dichters; naar wel
gevallen stukken overspringt tu andere invoegt;
op talloos* plootten naar de meening schijnt te
raden om haar flauw of verwrongen terng te
teven Baar steeds verre onder ign voorbeeld
lijft.
Een nitionderlng ion ik wenschen te maken
voor de vertaling v» 4e beide loatite regels
dezer akte:
BorborouT.
G»wl«, m«vronw, gU r(jt van s)]n gsslaohte,
In n herleeft Oomsül* in senaw en gedachte l
voort
NOTU eonpwotu, msdame,
Que du sang de Conwllle on tUnno an« grand* Ime.
(Wordt vervolgd.)
Aait., 31 Sept *83. F. v. d. Goe*.
BIJ DE GROOT~ÊS VAN LIEO,
«J 8opi.i j _D> xrr««ÜM»,"ini".
95 Sopt.; .Vit de groote WenU".
l» S»nt. l .VerfiffenU",
is sept.. j >J)oor UBtej opgevoed".
S» Sept.t ,B«i-L«u".
Le mousse" is een der weinige tooneelstukken,
9lke wy den lieven sclu-yvei- van Riche et Pauvre"
i Uu philosophe sous les toits" en La
Urntagne pittoresque" to donken bobben. 40 jaar ond,
déjl longtoihpi, amb, que nous marenene;
Kun» nuUD aomnicB trom^és; oa bien nou* approchonj.
Kederlandach:
TV9 liepen rued» zoo lang. In <lcez' nabijheid U 't.
Of wol wij hebben ons iu 'trechto pad vergist.
De sievlijkhcid van uitdrukking in het oor
spronkelijk wordt kwalijk weergegeven; en hoc
door (.'en geringe wijv.iging do ware toon (fehnel
verloren kan gaan, leert men uit de volgende
Lonvet
Nous ponVoos la lavolr do cetto Jeune femme.
n: .'?''?
Dis jonge dame ginds *al !k Jut maar etui vragen.
Tot Staving der bovengemelde meening
ik kunnen voortgaan met overschrijven, douh wil
«Iken nog wijzen op de vertaling deiur claus:
Barboronx.
_ Arui», Ie sort moins
zon
Harqna no« premiers pas par nn presagébeurenz.
Cetto rare faveur d'entendre une volx pars
Ent doaco a de» proecrit» ponrsuivls par l'injui». '.
Bendons grace» tui Dleuz, ot mwchons.
door:
. ,. , ..... . . Wat zoete melndy,
Na 't óns, nadat moreel het aorelie* tlieit. eertckeure»
Jjoor 't leaettt ttraatruHuiei; wewr elndiyk mag geb*uteo,
Dat men een lief geluid tan
Dat wekt den bannllng op.
Het ge*prek dot nn volgt tusschen Charlotte
en Darbaroux bevat goede regels, schoon ik
slechts n zon weten aan te halen dat uitmunt
do .? zuiverheid van gedttchte-hy teeken
chtigheid van voorstelling Gbarlottr, leerlinge von
PJutarcIius, schildert den Eoraeinschen Senaat
den Galliërs het hoofd bieJende:
't Was of de Olympni zelf voor den barbaar veneneen l
Een beschrijving die nonet eenige andere goede
verzen de volgende breedsprakige sk>tversen be>
>af.
Dl* (de Senaat) daar, als coldi kei fww
?movmttn, . (Hi*f*fint.
Eet, daódraaz wachtten, voor ktt tttrrm MMW<«M(.
Dt vry loogt daoMB in dit onöWhewi rloeism
wei
en
;nëpittoresque" to donken bobben. 40. _
kan men den Scheepsjongen" ouder do beste
voortbrengselen in het vauaevülc-gmie van dien
tyd rangschikken: doch mm is hot er over eens,
dat Souvestre wel heeft gedaan zich moer aan
den roman te wijden. De lieer Potharst verwierf
als Julien, de matroos, voor zang «n spel dave
rende bijvalsbetnismgcn. Het was dan ook een
charukter, dat b§voortbracht; geen oogenblik
»ng men hcra buiten de rol; hij speelde fiktch
en levendig; hn wachtte zich voor ov«dr\jving.
De Hr. v. Uilton, de Hr. laaser, do Ur. Kiehl
voldeden, do ecr.-te ala oud zeeman, de tweede
als deugniet-planter (bet kalme rocken was goed
geiien), de derde als geoffckteerdo ausmee^tcr.
Dan voleen Mej. Kiehl, als Jenny Laroche en
do Hr. Ileeibeeu als Bert r and. Deze laatste ge
draagt zich met spreken en gebaren maken in
do verschillende rollen 't zelfde: als knecht van
een houtkooper in Uet kanaal St. Martin", als
vriend des huizes in de Princesse de Bagdad", als
huisheer in De Hoidelbargsche", als
cevangenbewaarder inden Graiif de St. Gcrmain , als planter
in den Scheepsjongen", altijd 't zelfde: oen valpche
methode. Do lieer Fedi en Mej. Fuolis ppeddcn
tamelijk si ijf en koud, buiten hun rollen. De lieer
Samson moet niet deuken dat, wanneer men slechts
vijf minuten op het tooneel te verschijnen en een
ttechter" voor to stellen heeft en zelf* bijna
niets te spreken, men alsdan er goed aandoet,
eenvoudig als alledaagsch lieert je n, in zyn ge
wone jas, op to komen. Mmi zU schou\vspeler of
kpckebakkcr of kantoorbediende of wat uien ver
kiest; maar wanneer men schouwspelcr is, dan
beminne men zijn vak, zijn kunst, en, hoe klein
do rol ook zij, men trachte er iets vnn te
m.iken; zoo men voor een rechter te spelen heeft,
dan fiiimeere men zich cenigszina nis oen ma'
gistraatspcrsoon en kappe en kleeclo zich als
zoodanig, men brenge iets voorden dag, men
werke mee tot het goed geheel van 't stuk. Mijn
heer Samson, lees mair eens de Mémoires van
nw roemrijken naamgenoot en voorganger en gij
zult 't wel met mQ eens worden.
De .Arrestatie van de Millioenen-Juffronw"
bevredigt daarom den toeichuuwei- weinig, wijl
er geen enkel beletsel voor die arrestatie bestaat;
geen hindernis liehoeft overwonnen te worden,
er ia geen moeyelijkheid, geen strijd, en daarom
kan dit stuk j en niet op aan naam van
tooneelspel aanspraak maken. Mon KOU met hetzelfde
recht een blüspel in n bedrijf kunnen vervaar
digen, getiteld Het ontbijt", en daar eenvoudig
twee monschen met elkour het ochteudmaal doen
verorberen, en na de laatste spijs de gordijn doen
vallen.
, 't Is merkwaardig, welke overeenstemming de
grove fout der -Arrestatie" met die van .Uit
de groote wereld' doot zien. Prins Rolcrt
Licbcnau, een man van hoogon adel en die een
voornamen staatspost beklutdt, bemint Slagdalena
Werncr, een burgenneisjen; hfl heeft Reonerlei
oncoilüke bedoeling: hg wil haar huwen. Dit
plan volbrengt hy ook, aan hot eind van den
Tautaten akte. Waarom niet bij 't begin van 't
Ute bedrijf? Waarom niet? Ja, wie zal 't uitiraken?
Alleen 'maar, om dut het tooneelspel een avond
dient te vullen en 't nudcrs slechts vijf minuten
te duren heeft. Ik kan waarlijk anders geen grond
voor dat uitstel vindon. Daar bestaat gecii hin
dernis tegen 't huwelijk' 't Is waar, Hij is Vau
hoogcu adel en zij een burgerrncisjvn, maar al
terstond blijkt 'r, dat de Prins hoegenaamd dea
stand in huw<-'lÜ'C8Zaltcn eocn gewicht in do weeg
schaal toekent. Uier dus geen' strijd. Dan, 't is
waar, bezit hij eouo zuster, Gravin Jfu'rle Hohen'
hcim, die gantsch audcru beginselen is toegedaan
eu van dat huwelijk niets weten wil, doch
do Prins verzekeit het publiek, dat hij alleua
bnas is iu huis en zijn wil' een wet, lliof dus guen
strijd. Verder, 't is waur, wil men Magda aan
ten ander uithuwelijken, dien zij echter niet
bomint, en icil min", zeg ik, dit is: willen do zuster
en do nicht, dus Prinscu, aan wicn deze zelf heeft
verklaard, dut zijn zaken <le hunno niet zijn en
dio hy niet behoeft te ontzien, dan r hij de baas
is in huis. Nog, 't is eveneens waar, verheugt
de Prins zich rcuds half en hnlf in eene
auuttnaude, Pr'incej Agnca vnn Yscnburg, doch
.deze blijkt niets t ego u zijn huwelijk mot JltltJ'Ja
te hebbt-n en ia Mttüda xelf iut«gcudecl genegen.
Do Prins bemint Alngdalena, JlrigJi*lcua bemint
dcu Prins, Mn<;dnleiia wil niet do minnares,
tlechts tle wetii^u vrouw dos Prinsen worden,
en de Prins verlangt Magdulena «iet tot zijne
raiiinarcs, tkchts tut zynu wettige vrouw. Beiden
zij» meester over hun handelintfeu, en toch
wachten zij tot Magdalena krank wordt en
rodnloój vaa wcgo de praaMons, die do clitbmen
«jlkaur aangaande haar influiüteren, en tot do
l'rius' zelf ecu weinip; idioot wordt van ver
strooidheid, om dot hy zooveel aan haar denkt
Uy elk nieuw tooneel, vraagt de toeschouwer
zich af: waarom, waarom in 's Hemels naam,
trouwen die twee menschen elkaar tiet V..
Daar had een bezwaar tegen dat huwelijk
gevonden moeten worden, dut den toeschouwer
onoverkomelijk scheen, dit toch to overwinnen was
de taak des tooheelschrjjvers. Maar de Duitscbcrs
verstaan waarlijk niets van 't geen. men het
radei werk van een tooneelstuk noemt. Ik heb nu
slechts nog do hoofdfout vermeld, die, welke dit
tooneelspel verhindert ook zelfs maar niet den
naam van tooneelupel" aangeduid to kunnen
worden. Het krioelt nog van kleineren; ik ver
oorloof mij deze uitspraak zonder nadere toe
lichting, waar ik aantoon, dat de allereerste
grondregel voor een ordentlijke schepping door
den auteur zelfs nit het oog werd. verloren. De
vertaling dunkt m|j geslaagd; dit Bollandsch
staat ton minst? verre boven het stjjve
Iloobolliaanscb.
kel-Bonwméeiter trod op ?JMMagdabno Wener,
moor sü, noch de oudere, reeds genoemde,
voortreBeiyke ortieitw vindesi WerfilegenUid hvn
vermocreoa te doen uitkomen, n Bievr. Ellenberger
en den Heer Veltman heeft de Heer van Uer
talenten tot iQne beschikking, bektnden beroemd
als by machte «rjnde groote knnatstakken
waardig weer te gtvoa} ia Mevr. Frenkel heeft
hy eene sohouwspeelster aonfeworven, die, wan
neer ?? de onschatbare dranotüch* gove, door
de natuur hoor verleend, met veel studie
toekt te vervolmaken, *ot de
eersteknnstenaretsen, welke sioh ooit hier U hinde in de dra
matiek een naam hebben gemaakt, gerekend col
kannen worden. Nana heeft »y gespeeld, en
FrouFrot», en Leo, mLio*ttte,vxGargoi de Hr. von
Lier toone ons hoor, «o n«t ols Cbimène,
Celimène, Deadeamu of Juliet, toch ols DonoSol,
Tube, als Margueritc Qauthier, ols Diane de Lyi,
Adrienne Lecotterettr, Gortüte, en«., enz., tn zou
?y tich non Ptièdre wogen?
Ik vergat nog te spreken over de dekoratie
? nUitJftJP'oote wer»ld"»éie, vooral in het
laatste bedJMitengewoon giiA venorgd was.
Amst.,Tl'8ept.^ö2. *? Von DeysseL
P.B. Ityn bestek gedoogt sleehta enkele ngel* om d«
voorstellingen in bc» Qrmti ThMrt van Donderdag-, «n
in de Salon van Vrijdagavond. De uitvoering van het
tooneelipel Ues Heer«n L. van Lier on van Itonedix'
blUxpcl, doo» denielfden Heer van Lier bewerkt en
verbeterd, mag uitmuntend gepnren worden. Hot
tooneolipel rertoont ccn rhetorieaeh tintjen, dat lijn oor
sprong, ala voor rederijker» vorvtardigJ, kenmerkt t
Btuk Tcrwiort aljemcen loscno»enhoid. D« mise-eifteiHi
«cheeümy zeer goed, Mevr. Prenkel si>oclt voor de
Jonge moeder; dczo rol is dn» ep uitnemende wpo
vervuld. Mej. A. roolmw.als 3V«,V>,ondcnHr.K.Ao»,
als de dokter, ma» men voel lof toozwaayen. De .
Jongejuffrrmw" Juli» UeUen wui lief, met aardige intonatie.
De Hr. I. von Lier Tervnlde d« rol van den
bedulaareohtgonoot mot grooto studie, hj) d*klam«erde iets te
voel; xHn grime was de iwttmr trotw» gevolgd.
Hot büjsprl in 4 bcdrijvoa vau Bcnedix huldigt een
weinig tösterk <!e leer: rondcmcnt, fnmchemciit a la
vioille francalse", een rodon voor nioaisoeu om do
zooReniamde .dtvekking" niet toa te jnklien, dooli, waar
het spel bijna niet» to wcnushen overlaat, vergooit men
veel. De Dame» Huyacri-Kosenvelt, Hnart en Marie
Grader voldeden zeer'; de laftUte *al tot veel in ttaat
cildb ij xich boc.lo voor den »londcrin»n"-toon
eenvoudige reden dot hy niet «eet wat er In staat.
Wat te zeggen von de spelers? de lic «r van
Knyk, ols de Prios, was veel beter dan in Dorp
en Stad"; moge hy er zich op toeleggen, moer harts
tocht in zün spel te brengen; Mevr. Ellenberger,
olsdenuster >an den Prins, schittert, in 't algemeen,
t», i. meer in het treurspel of in het drama, dan
in salonstukken; en die ,/rr", ja dat niet een
weinig te matigen? Oe Hr. Veltman heeft hetko*
aiekerolletjen von ffraaf Feldern gespeeld:
woorora verscheen hQ niet in gala op het avondfeest?
" ' Hteawii»en blijkt ongeechikt voor een
dueemplooi (JoU flora ftUern). " ~
en zij Btudeoro, De Hr. liigot was prachtig; de Hr. van
Xuyk goed. Bcn-Loil, of do zoon van den Nacht" ia
oen ondcrhondeu'l melodrama, wel ceaJuxsins bulderend,
maar naar wonsch Remontcerd. Do llr. TartiuJ had
Toortreffolijko oogcnblikkcn: in do HcMo, in de woede,
in do fierheid van Den-Lcil". Do Hr. Kiehl wai fraai
gekostiimeei-a en gegrimeerd: zyn gnlftat en haadeii waren
wol boichiMoril. Alleen had do «nor grijs bchooron ie
worden, van af 't 3e bedrijf. Mej. Kiehl heuft heeft aich
in allo opzichten zeer prijseliik gekweten.
20 Sept. ^ V. D.
Nonr wij vernemen zal nog dit jaar een nieuw
oorspronkelijk blijspel, van Ju*tus v. MaurikJr.,
in dcu Stads-scliouwburg ten tooneete komen.
UIT DT3 POTTTËUDAMSCUE ;
TOONEJÜLWEItliLD
Sardou's vieux gar$ons, bevat niettegenstaande
het _eeniRzins gerekte eu soms cynische cint men
er in opmerkt, zooveel echoonuejen, er komen
zooveel inderdaad boeiende, spannende tooneeltj^s
in voor, dut tiet to begrepen 'n, dat de Directeur
van Zuylen besloot, er de \vintor-canipa','ne in dea
Nieuwen HotterdamseJten Schouicburg mee te
openen. To eer is dit te verklaren, waar in de
hoofdrol (die van Morlemer) Moor de kennis
making met het rotterdamsche publiek kwam
hernieuwen, Moor die indertyc* hier juitt in do
stukken von Sardon zoo goorde gezien werd.
Genoeg gezegd zy, dut hij zich dien avond
JcHitïtt Vicvi Uu ^.lnat« luiuteid bv^fu, «lic lig
vroeger in de schatting van bet kunstLevend
Kotterdam heeft ingenomen.
De belangAvckkendste figuren raast Mortemer
zyn die van de Nuntya en vooral van Antoinetle
Antoinette is ecu meisje, dat, pas uit het kloos
ter, de typa il eener onschuld, die door de macht
der onschuld alleen, onbewust bU Mortenier de
betere gevoelens doet ontwaken. Do ontmoeting
tnsscheu haar en Mortemer is een werkelijk ver
heven schoon tooneeltje, meesterlijk gespeeld door
mej. Ilelena Eley en Moor.
De Nantya werd met zijn gewone zeggings
kracht en met veel glued voorgesteld door
Chrispijn. De bcido andei'üoude vrijers, de
Veaucourtuis en Ctavièrcs waren Willem van Zuylca en
van Kieuwland; de eerste leverde weer een eigen
aardige type; van Nieuwland had van die rol
kennelijk veel werk gemaakt; hij gaf dan ook
een goedgeslaagdo voorstelling van dut karakter,
dat den overgang vormt tuascnen dia van den
nietsheteekenendun Yeauuourtuis en don gevaar
lijken Mortemer.
Ik zou gaarne meer van de uitvoering zeggen,
maar moet mij bepalen tot de vermelding, dat
zy, vooral voor eeu premiere, goed marcheerde.
Alleen wil ik de opmerking uiet terughouden,
dat Mej. E. Kn|>per als Louise da Traene-i u\e<a
minder dau een luingcuamen indruk maakte. In
stem, noch houding, iiuch toilet waa zy dauie...
c'tit tqttt dit.
Over het algemeen heeft Van Zuijlen's gezel
schap roden o LU voldaan te zijn over de opening
van deu winter-veldtocht.
D.o voorstelling ving met de treurige
meodcoling aau, dat do heer A. van Zuijlca de rol van
den heer Spoor zou vervulloii, die aan het ziek
bed van zijn broeder was geroepen, een
stet'veiisepondo na langdurig lijlen. Als dezo iu druk
voi-Echijut, is de dichter Cierard J. 5x>our
waurjchyalyk niet meer.
Sedert ik mijn vorigen schreef, is ook door hut
Nederlandse^ 'ütmcci Uut winter-seizoen geopeuil.
Men heeft daartoe do keuze laten vallen op nen
toouechverk vnn Jules Saudcuu, initi tic Iu
Sei'jliérc. 't Hehoptt zeker niet tot zijn minste; het
onderscheidt zich dour inhoud eu «trekking; hot
is schoon van vorm, die door de uitateKondin
Nederlandiche bewerking vun Tcunis niet heei't '
verloren, daarbij wordt het uitmuntend vertoond
en toch kon Mejonkvrouui de la Seigltire slechts
een klein gedeelte van hut publiek boeien, touh
hoeft het niet het tucees guhad waarop al de
evcngenoemde goede eigenschappen het aanspraak
geven. De oorzaak daar vnn is bievm gelegen, dat de
iigüren die Saudoau ous voorstelt ie ver van ons af
staan; de drijfvoeven die hem doen handelen, zalf* de
edele neigingen die hem beacloc, wii begrepen
ze, moor wij ziju gewoon *a anders belicliaamd
te zien. Daar hebt go hyv. den markiet de In
SciglièrC, den edelman VAn het onde régime, die,
uit do emigratie tydens het Napoleontisch tijdperk
teraggekeerd, zioti in Frankrijk neerzet met be
grippen alsof noch de revolutie, noch Napsleon
er waren geweest, met hun krachtigen oUem de
oudo uooUcbappüvan 't ancien régime hadden
omver geblazen. Die man, die nog jaagt als in
de dagfn van hot koningschap bij dn grutie
Qods, die zyn huis onteerd acht als er'eou
gnzegeld papier (een deurwaarders-cxploit) wordt
ingebracht, en om z^jn Iroudschoenea roept om
dat document oao te raken, die man,, samen
stel van egolsnie, adeltrots cu fiivolileit, die inan
behoort tot een tijdperk, dat zoo geheel vreemd
is, tot een periode zoo totaal afgesloten, dat nij
op ons lijjna den indiak maakt van een mammie.
't Is alsof wy snuffelende onder de s/iuiatei en
' ? « ? ? l i l.1!.
voegen, door D. Haspels wtmuntend begrepen
tn tot in de geringsto b»«osjderheden weergegeven.
Wat van den utarJKM de la Seiyltère geldt
geldt von de meeste der overige figuren. Wel
tehooren zy tot een periode me ons minder
vreemd is, wel ii|n ie reeds kinderen von OBM
eenw, moor n i{jn, vergeleken by de teer sterk
geteekende figaar von den marlde», te flauw ge
schetst om diepen indruk te maken. Eene ugnnr
maakt uitzondering in dit opzicht, nomeiyk HeJène
dt la Seiglière. Zij alteen, de dochter van den
ouden edelman in liet koningschap, zy alleen
toont krachtig het kind te zyn von den modernen
tyd. Vol innigheid en gevoel werd die schoone
aantrekkelijke figuur door mej. von Eyken inder
daad uitstekend gespeeld.
In de rol von Beroord debuteerde de beer
Lemmers en mot succes. Hy toonde veel gevoel
te bezitten; beweegt lich gemakkelijk en heeft
dnarbfi een welluidend orgaan, wot hy echter
niet altfld moerter schijnt te zyn. Ik geloof dot
by een aanwinst in voor de
Rotterdamsoheafdeeling von het Ned. Tooneel. De Heer Jon C.
de Vos deed het mogelijke om de iwak
geteekendo figuur van Raoul de Voubert te redden.
Mevrouw C. Bcersmons stelle de intrigeerende
barones de Vavbert.voor; J. Haspels den
eerBuchtigen advokaat Destoitrnelles: do eene was
even uitstekend ah de andere.
Over het algemeen heeft de uitstekende op
voering niet weinig bygedrogen tot het succes
dat Mfjonkvrouto ae la Stiglterc knn hebben...
doch alleen by een uitgelezen publiek.
Botterdam, 27 Sept '82. IL V. f.
AMICUS PLATO. J: I i
De lieer Haverkorn van Rihowijk,
tooneelbeoordeelaarder^T. liotterdamselte Courant, zegt in
zyn btudie van 28 September IL het volgende:
Over 't geheel nu, slaat het gedeelte van onze
burgerij dat tooneelvoorstellingen bezocht, niot
hoog. Te Amsterdam vragen velen den
bureaulUt vóór ze p'nats nemen; of 'teen stuk met een
kleed is, dat '«avonds vertoond wordt. Ligt er
een tapijt op den vloer, dan weten die goede
lieden cfat het voor hen geen kost is: iu een
salonstuk wordt er nist gemoord en gestolen,
gubruld en geschreid, zooals 't hun naar den
smaak b."
Een onderzoek by den bnrcanlüt von den Stads
schouwburg te Amsterdam ingesteld, logenstraft
deze uitspraak, llij verzekert, dut het hem nooit
gevraagd wordt; wel hoort hij soms de bezoeker*
der mindere rangen onder elkander zeggen: O,
er leit een kleed op den grond, 't zal niet veul
wezen l" Dit gezegde dateert uit den tyd, toen
het kleed van den staduschonwbnrg onder de
gordijn uitkwam en op het proscenium voor den
aanvang reeds zichtbaar was.
liet schouwburgbezoekend pnbliok te Amster
dam staat in de laatste jaren, (de periode oin het
tooneol gelgken tred to doen houden met de
beschaving, de voorkeur aan outwikkelJe.cn wel
opgevoede orjistcn) verre boren hot ooi-deel van
din heer Hnverkorn. De eerste faroiliün, geleer
den en studenten, zeer veel jonge lieden bezoe
ken trouw den schouwburg, wat vóór G jaar bet
geval niet was. Daarenboven blijkt uit de ver
slagen der Koninklijke Vereeniging: Het
Ned.rlandgch Tooneel" dat do solonstnkken,
vooral die van literaire waarde het meata gel
delijk voordeel hebben opgeleverd. Een stak
,1, ff.Wi-,. A. J?«MtfUJlr*. Ant «u >A Wf?-i
wordt gespeeld, werd reeds voor 6 jaar te Am
sterdam vertoond, soodat Uotterdam Amster
dam niet voor is, zooals de heer Haverkorn van
Rijswijk meent ; het publiek woonde de voor
stellingen van dit ttuk met grooto belangstelling
en blijken van sympathie bg; e» waar te Rotter
dam, naar het schijnt, het stuk en spel uiterst
koud werd aangezien, gaf men te Amsterdam
zoowel aan stuk al» *pel herhaalde en warmp
teekenen v«t byval. Mevrouw Kleine, mejuffrouw
S. van Biene en vooral do heer Moriu liaddcn
de grootste, en meest sympaihieko voldoening
van hun schepping. i*
OVEIt BELGIESCU KUNSTLEVEN.
IV.
knastenoor ten foede komt en de onporiydig*
juistheid «Uner voorstelling waarborgt. U«t ia
vreemd, dot bet stuk to Torijs (toa-toon-g«.i,
ender No. 66) «iet verkocht is.
Era lieflijk vromwesiportrtt, uitvoeriff geeoJ
lderd, niet «wfoÜMHl, voa Don en Metzn, in d»
Mieriseea, i* No. 87 «eb roo», e*digl«k eea
^tadie" betttekl. door dwelfdea Aublet.
Eene fraiy* ploatitehe voorstelling van Oo*thei1
.Neae» Pausias n. seine BbieienmJldchen"
iier H er moor eea geeft 4e Berlttoer prof. ea
kistorieechilder Oskar Begos (Kar U zoon), BH
?et ftnre .bJetorie* bod teitsMld moeten war
den: Eogèpe ellange: J-Msoêe uit denvcldstef
?OM Montebelto, het frooist* der drie bydragem
von dezen PorijMnoar. Kiet met hem to vertforrea
ie Em. Béranger, die als een Netscher der XDC»
Eeaw, moor met wot meer notuurtrouw, een ge
kamd wordend land ?ehildert (door het oadir»
?anen), heeriyk van toon.
Kyn hulde aan denDtwseldorffchon.Th. Ladw.
Bpkeknonn, voor «9» drama) ietch : l£ene
oanhonding" ryk gestoffeerd, fraai van open-taoh^
toon, net het grooto belapg gekoneentreerd op
de arme. lydeode nog jong*>rouw in de deur. Voor
«ijne tolentryke ofacnilderiog van warm
mensen*)lijk gevoel, zou ik den Heer Bokeluuun
ail veren medMje willen toekennen.
Niet aan No. 123 ,Qinn*nzicht von het werk
huis eens bootstimmermans", door den Porgtenoor
Gnstove Bourgoin, dot gek von platheid u.
No. 143, De wertttainng der smeden, door
Brispot (naar Ooppée), is een goede schilderij,
mosr *ij heeft niets wot onze verwondering «oa
wettigen, dot M te Parijs (No. 306) onverkocht
bleef. Het onderwerp is nog eens behandeld
door P*nl Soyer, insgeiyks een Par y zo naar.
Tot de c«er froaye stukken behooroa die vtta
EVaristo Oarpentier (No. 174) Onder htt
tcJu-ikbeteind. De verleider (173), en Eene Ie vereffenen
eaak (175). Het eerste kwam toch ook, onver
kocht, van Parijs naar Andn-erpen. Er is hier
doordacht onderwerp, goede koücpozitie, teeke*
ning en kleur.
De voortreflelüke maker dezer stukken is Belg,
ofschoon hy in Frankrijk woont.
De Yperonhe heer Th. Ccriez bootrt onze later*)
kleine meesters no in hunne gelikt beid.
No. 228, avid Col, De spoteogel is uitmuntend
van behondeliDg; het onderwerp mist geest. Da
bekende tl oer Dansaert, die altyd moois salons
tchildert mot menschen ionder gebeente, geeft
weer de .Voorzaal van eeu minister." De Jcos*
turnen brorgen ons tot 1820.
Mej. Maria de Keyser levert gelukkig geene
verweekiykte afdrukken van d* werken haan
beroemden vadera, in het Herstellend kind end*
Ssviljuansche.
De vader-zelf l Wat zullen wy er von x«fr
gen? Prof. David voerde mg eeus te gemoet:
Lieven Heer, vermocht iek iet iek maokte oa
keanink : moor oe romsntism en ies van mainen
smaok niet." De chef der Andwerpsche Akademie
Heeft in 342 en 343 een bewij» trachten te leveren, ?
dat bij nog iets anders ia dan een korrekta salon
schilder: liy levert stierengevechten en
andaluzifche dansen; hy voelt w«l, dat de tijden ver*
anderen en dat wie niet mee wil te-rug hlyft;
maar als men zijn leven lang de gratie huilen
de natuur gezocht heeft kan men dit niet nljjjd,
op 69-jorigen leeftijd, gehwl gaan veranderen.
't Is of voor Xavez, Wappers, Do Keyssr of RuböM
eu Van Dijck, Ribera en Titioan, Antonis Mor
en Jan Mnstart (dea noms bit» tontiés) nooit
geleefd hebben. Ongelukkig, of gelukkig, hebben
oe, oVe, v««r -«o»-w«l geleefd, em ak w» e«a«ssol>-.
het genre der ariatokratischo gratie onze haida
deed. De Akademie"'van And werpen heeft ta
groote vei*plichUngen aan Nicoise de Keyser, daa
dat ik hier nog een woord by zou willeu voegen.
26 Sept 82. Alb. Th,
1) Bounl-uiulig Weekblad, H Sept. II.
(Wordt vervolgd).
LETTERKUNDE.
Een officieel lichaam heeft my de eer ._
te protesteeren tegen mijn klacht over.de be
krooning van Scmpre aeunti (e«n der ontwerpen
voor een architekten-Sociëteits-gebouw), vooral op
grond, dat ik aan mijne veroortlecling niets me«r
dan ccn ^penneveog" gcwi;d heb. 1) Maar wat
wil mcu dan V Zal voortaan geen beoordeelaor
cei'.ei- ten-tuou-stïlliug de potloodnootjens, in zijn
k.italoog gemaakt, meer mogen laten drukken,
zonder hij ieder petjxcenl kunstwerk het b
ewijs te verstrekken, dat hij geluk heeft? Dat
dunt mc-n in geen c'u land, van wege geen n
vcdaktic, 't Zou er inooi uitzien,als uieuzichniet
over den zoDDMchü" zou. iaogcu vcrhcuscn, of
Kioh beklagen, over het tömbere wcf>r, zouder het
lyr.ieïch Imwijs to leveren, dat men jui»t
woarueeint, dut men ouk Otn nog atidcro redenen het
recht hef ft te oordeelen, en dut men ri htrg be
sluit. Ik dring niemnnt m ij u mseaing op; maar
\i\jv. zoo hvng het hoofdbeginsel vnn Zeisings
proportieleer niet weerlegd is, meen ik het recht
te hcblieu een nevel, wiens hoogte in twee heliten
vrdüeld is, terwijl de banedealielfi twee boven
clkuür Keplaatsto vcnsterruekjen van oogevoer
gelijke w&irde lUnbiedt, cea leelijice proportie te
noomen. Ik ma>n tn mogen vereen, dat de
inR.'ing Van ecu m^numetitAil bouwwerk zekere
(,'i-üul sehlieid ven oone, eu i;iet best aat uit et-n
huoK.» büo:;, waar de deur mat Iriar
bovcnversieriu^ cuz., bij wij/o van .een meubel, ingeschoven
i-i. lic meen ouk, dat de pseudo orrntijnsche
bewerking der stuenen tan ua onderhelfc u in't
omckeru brengt of die geheele onderhelft als
sb-tbiiücmunt wordt geschouwd of al* het rqkste
dvu! van don gevel. Nu argumenteer ik; maar
men nnj«t van umant, dio n eerlijken niam
di-nngt, _ondeistollen, dat hij een afkeurend oor
deel KOU kunnen uitleggen, ook al bepaalt hjj
zich met Ie zeggen: dit ut'dat is n. m. i. mot mooi.
Lees de beroemdste frantche, engolaehe,
duitsehe knnstversluRen, gy ontmoet onophoudelijk
uituprakeu, waaraan alleen het geiach van den
schrijver waarde geeft. Wil iemand dit gezach
niet erkennen, het staat hem vrrj. Moor de
schry ver heeft het recht, Fpaariaamheidshalve,
er gebruik van te maken, ala hcra blijkt, dat er
nog al vele andoren zijn, die het wél erkennen/
'"? onbehoorlijke, eerlowj kritiek iu die,
von grootmoeder, daaronder iets vonden wat hora
belangstelling w«kt en bij htar zoete herinnerin
gen levendig maakt oan do dogen van haar jenxd;
doch von welk voorwerp wij om die uitwerking
niet kannen verklaren, geheel vreemd oh bet ons is.
Op den Graaf vau Cbookbord z«ils zou doe
markies la 8«igLere een londerüngen indruk
moked; want de graaf d» Chambord, die relwning
hoidt met de gevoelens von vertegenwoordigers
TOB hei volk. i» een geavanceerde vergeleken
dat de beoordeetaar
Do" eenige ._ . ,
waaruit valt af te leiden,
niet onderzoekt heeft.
Uit ontzag voor het tydtgebrek royner kzero,
zal ik my den wenscli van de Gouimissie der
Tentoonstelling" (die op een der overdekte
binneuEleinen von ons in aanbouw zyp.de Mazeüai
geouden wordt) moor niet ten nutte maken m*t
betrekkina; tot de Andwerpwbe expositie, en msor
voortgaan mq te gedragen ol* ioinont, die niet
geheel zonder voorbereiding nn al sints een goede
dertig jaar kunstkritieken schrijft.
Wij nebben over de .«/flxre-sohilderQea to
tpreken. die geen historische of allegorische strekking
lielibeu. Ik reik eeu palrn oon den Paryxanoar
Albert, Aublet: .CeremonÜn der Dei visclie hui
lers te Scatari (Kl*in AsiB). D* Imoa goot óver
de" ter aarde liggende kukderen. on hen ondor
de bescherming vaa Allah ta otoUe»". Eeas
bowoaderenswoomig» vooi-ntolling van die vreemd»
plechtigheid, in dn toon «oa Deampa: recht
binnenshnu. Da schilder beweegt wm im dia
sedan en kostnamwaereld ro«t groot gemok «a
EENE CACOGÏUPIUE UIT EENfclN
NEDEKLANDSCUEN AUTEUR.
J. E'scr schreef onlangs in de Gids naar
leiding van Schimmel'» jongst en roman , Ver
zoend : ntlct parisme staat tegeuwoordig ia
eeneu kwuden reuk en liet is een verdrietig werk
telkens weder de veelsoortige vergrijpen tegen
onze moederspi-aak aan te wijzen, waaraan bet
verstompt gevoel van schrijvers en lezers zich
hoe langer, hoe minder schyiit te stooten."
Ja, wo»rl»k een verdrietig werk, maar door
plicht' geboden aan ieder, die onzen tualschat
op [jrijj ttelt en wien het aan 't hart gaat, hem
in ruwe handen to zien misbruiken. >Vaar dat
gebeurt, is het in 't belang van den schrijver en
van het publiek er de aandacht op te ventigen;
van dtm eerste, omdat het hem voorzichtiguvid
zal leeren, want. menige fout is aan slip* of the
peil" te wijten eu w:e veel schrijft loopt gevaar,
door slordigheid te verknoeien, wat hij aau talent
bezit en in 't belang van bet publiek, omdat
rechte waardeeriug vau het scbooiie eeu geoefend
oor en oog oischt ook voor kleine feiten;
Onder uen pseudoniem, L. van Deyssel, ia dit
laatste jaar ietnaud voor het publiek verschenen
vau wie terstond veel goedi was te verwachten:
zijua beoordeelingen in De Amsterdammer
deden hopeu op eeue kritiek, die niet in
ledige zinnen eu holle kla. ken .op zou gaan,
maar die door disptti en oorspronkolijkheid
densmaak van het-publiek KOU kunnen leiden. Er
was warmte in de bewondering, sarcasme in da
boiisping, humor in de IxEchiijvin^ en eene ze
kere zeggingskracht, die telkens weer deed vra*
gen: W10 ot wat is toch die L. van Deyssel?
Geen wonder duo, dat ik mét graagte Ko. 8.
von bet Maandblad Nederland, jaargang 1882
ter hand nam: eeu drama von Victor Ilugo,
door van Dey&snl besproken l
Bittere teleurstelling was het gevolg. Die be
oordeeling; is een slordig afgewerkt, mat verhaal
van de intrige met zulke schromelijke foute»
iet/en Jtfederlandschc taal en gpcUutij, in tóöge~
tcrongen stijl, dot hier een waarschuwende vin
ger moet worden opgeheven, indien vau Deyssel
een beginner ir, iudién iemand von noonv zich
onder dien pseudoniem verschuilt, moet by we-.
ten, dot het publiek wel met veel, moor niet
mét alles genoegen neemt Fouten, ols ik xa
hier ga vermelden, xtyn ttoread en indien men
bedenkt, dat ze allen worden gemaakt binnen
vier en twintig bladzijden druks, don kon mea
nagaan, dot de lectuur biet ol te verkwikkeiyk
was. Uok op de vergrijpen tegen de spelling s«l
ik w^zen. KmderachtiffïNu goed, maar waan m
niet te voldoen aan aion zeker zeer algemevutn
wentcb naar de schryfwyse van het beschaafde
Nederland uit onzen tyd; de vervelende kwestie
- ? "??>*. ^ i;-* _.i_l.i.: UtM.
voa nev voi*. a *ea guTBocoeruo .DIMWO»--. ?-« «»u«*i ».? -»..--.?^~-\- ~'rjTvti_*
daua morlks. dia dtTOroiidwet aitt hoot,omda.i mat dea avbtarf. ds. daa objakbaf
AtCUBlMMAt* M.w w«^«.» -W?T '
von oude of nieuwe «peiling ligt gelnkkig achter
ons; wij hebben na eenmaal het -syvteem de Vmsj
en te Winkel, dot, er mogen dan enkele leemten
ia «tin, verdient zoo algemeen gebruikt to worden,
als 't geval is. Waarom ons oog don gehinderd
met buitensporigheden in de spelling en op cuo
borbooneh grillige wyze oude en nieawe vormea.
doorecngehaipeld?
OorspronkelQltheid? sfkeerTanrcglementeering?
Alles goed en wel, moor *oek d<e dan ia andera
en gewichtiger taken dan in den vorm dtr wowrfm
en kom\t*gen auderu regelen op dan tegen dia
onteliuldigc speHmprcyela, die, door kundige man
nen gewogen ea nlnt te licht bevonden, ton «lotta
niets anders bauog«n dan 'tgeaiokvoadal«*e&da
en ichrijv«mde
> t
tl
'
i