Historisch Archief 1877-1940
Ili
ili
D B AMSTERDAMMER,
YOOR KEDBBLAKD.
275
tttaaUlQttrf
fff OOMMHaf,
vergedrukt u
betekwxd «tt ten
staetMtkyd>, door den heer A. vaa Eek,
ia, ovêrgeuïukt uit het staatkundig en
sUathuiehoudkundig jaarboekje voor 1683, els brochure
YerteVenea. Het is inderdaad een pleidooi voor
de lot tri). De redeneeriug loopt oofeveer als
volgt: speclzucbt is ons volk reeds sinds de
Batavieren ingeschapen. Omertutalot«rty,waarbfl
de speler slechts 25 a 80 pOt. wtiest, fa hen
nog 4e minst n*dee)ige. Bet grootste beswaar
bestond in de thans afgeschafte verhuring der
Jolen. Er wordt «Beest gespeeld door de
uwerafg-wdc Masten. P» lotttïn «en voordeel voor
'va staat ?& geen nadeel voor de spelets die
an Iets aa» de beurs hun speellust bevredigen.
In den llaag en elders spelen ook dam»
op 4e bears door «en Reben» makelaar. Het
geld thaus «au de loterij besteed, zou toch
boden. latamlwi. «n drMa TtnaindvdM b^d* i 'M !*»?
niet in de spaarbank gfcw; w^o vooralsnog, n«
het land de bedrage daaruit goed gebruiken kan,
mag op afschaffing der staatsloterij niet worden
aangedrongen.
De heer van Eek gaat nog niet zoover, de op
richting van roulettes te Scheveoingen en
Zanavcoi t san te bevelen, toon het meest logische gevolg
sfooer redeneeriug.
D» firma RibbinV, vanBork&Co., Electndros,
8|iui b/d Kalvei straat, alhier, heeft een contract
gesloten met ZEx. den Minister van Marine tot
hot virrichten der noodige werkzaamheden
aan de electrische telegrafen en toestellen, aan
boord dor marine-schepen. Ook tullen door
bovengenoemde firma al deze schepen geregeld,
minetcus 2 muien 'njniirs, worden geïnspecteerd
en isoleeiing der geleidingen onderzocht worden,
Tn den Scrliner Börsencottrier komen twee
beriehten voor omtrent de
electriciteits-tentoonstellrnsr te MUnchen en het kleine ballet dat ter
vergelijking van de electrische lampen in deu
14. dit* V* P0t.
«n pCt tawüng
iMtordaniieh ?/» pOt, daarentegen waren L«eni««
«xdito 1877;l«« 1^ a V* pOI. «wakke».
isto MMT ««aoeht tn notewdea '*» pCt
werd bat vertrouwen gasthékt, bat eradiet emsMg
baaadaald an warau do kapitalen voor enketóka
warkeiyk goada onawoerotagan mo»lel«k te «rfc8»:,.,'»'*
jaren «oe»ta> vecrbtfgMn, londar fctdanoods*lialtJtote
werken konden word»» Tultoold an bjj bat nitbrokan
van dan boigeroorlog in 1881 was men dientengevolge
la bal Zuiden ia alle opüehtea m kat Koerden tan
vergeiuKing v»u uo «»,......?. .
Münehencr schouwburg gegeven is. Het
blauw.«t.»!»» koude Siemenslicht voldeed niet, zyn
werkte '
t WflnllO HWYi«4.w..v.Q .
waaraan #«h«êl de toekomst _voor het
achtige koude Siemenshcht voldee ne
maitwchijntint werkte storend; algeroeene
«nnd oMitpr het warme geelachtig stralende
val
vond echter het warme g<
eonsUcht, waaraan geheel ? ,
toonoel scliynt verzekerd te zijn. B\j het stuk'
hameren van eene brandende lamp was m
«enige oogonblikken, door toetreding der zuur
stof, -de koolpit verteerd, zoodat brandgevaar
zeer gering is; de lampon werden zoe vreiuig
?warm dat ze in do tiantl gedragen konden
?worden; alleen bezeerde in liet eerste oogenblik
door ohhandigheid een danseres zich aan een der
g«leiddradeu. Het licht vos behoorlijk te tem
peren en te verdeelen en bleek lang niet zoo
vermoeiend voor de oogcn als dat van Stomen*.
Geachte Beer Redacteur!
In het belang eener voorname publieke zaak,
waarvan ons Nederland en zyno Bezittingen onder
de keerkringen eenmaal de rijkste vruchten kun
nen plukken, verzoek ik deze weinige regelen in
uw weekblad te willen plaatsen ter woanchnwing
en voorlichting van hen die dat zullen noodig
beier, Aand. Lomateoa Bouwer l pCt beter, sedert de
laatste uotearintf.
OostenrUken Waven hunne pröian handhaven en
toonen hoegenaamd geen veracht! aan.
Potan sedert da laatst» notwrtaf l',"i pOi vaster en
fortegeesen eeu ft«ctl« lage».
Haai Raseen was de v,a*g «War poot, - «fl
noest weder voor eenic s*nbod pl.als maken,
niettegenalaaade de toeaUad steeds gunstig bU)i* neotan;
dVaehtarottgang U ov« hot geheel l,s » *<4 pCt, «*
da Ooster-LeenTngen Ifc. pCt. strakker, alechU Laentog
17M/181S en dito 1806 olroa Ifo pCt. vaster.
Bpanjaardan utade »fe pCt swakker. -.?uu.
Maar Turken onUlond meerder* vraag voor speculatie
an aUa aoorien kondea raim »/, jwst. winnen.
Egyptische fondsen Weven gevraag voor ranaohe,
ma7r vooral voor Engelscbe rekening, naar luid der
beiichton wordt dan toch de conpon l Nov. voldaan,
an wat de oorlogstesten aangaan, doze sullen B*n«vtn
wolden niet tan nadaele van de bestaande schnUlsOorten.
Vaa da Noord.Araerikaanscbe ataatafondaen (»«*»1«r.
de*. Cortif. Florida Ifc pCt, ook M«i«n«n W«ven Hoe
wel hooger te it)n geweest, per aaldo ifc P*-t. vssler
voor beiüo soorten.
Ook de Zuid-Amorlk. staatsschulden toonen allen nog
al verbetering aan. BruïiUancn l.'4 pCt.. Colnmblanen
niettegenstaande de ongunstige rovolutie-bflrichton
H/3 pOt., Perasura bleven voor Engelsohe rekening
geyraagd op do tydlng dat de gcWen voor de verkochte.
gaan» beaehfltbaar «ondan gesteld wordtin ten boboeve
der obllgatie-honder» en nitgokoerd worden soodra er
eene besliasing genomen werd, wat de aansprako.vjklwm
der bcido suorten betreft. Ook Venczncla's verhieven
zioh ruim S/4 pCt. op de tijding dat de Hoor Jtojue
««n vcrsoek. tot ontalag had Ingetrokken en In liot bofjin
van Oktober met da bondors over nieuwe
convcreiepUnnen s*l beramen; wat de 4 pCt. rente aangaat, daar
er eene schikking nut ire binnenlandücho houders ge
troffen werd, gaan do remises naar de maatstaf van
3 pCt per jaar gewgtld vouit.
Van onze Inilustr. waarden vorkoorden do meeste op
nieuw In tneer aangebodene stemming, ZM ?.rlo?u
Aand. Panopticum l put., Haven-SVwrabootdienst 312 pCt.,
Nieuwe Afifk. Handnlsvewenis. en Stoomv. /ocland, circa
3 pCt., Amst. Dank on Hotten!. Hyp. Bank on Btoorav.
Nederland, vertUnw Jen allen i/» pCt,
Eene cnk«le verbetering is te vormolden voor
Java Banieh, die na do jongi
herstellen, ook AanJ.KnsVeref
nottcrd. Intern. Cred. en Ji»..-. ,« =?.-;-,- .
Bank i» pCt. williger, zeil» in Bottd. Hand. Vcreenig.
Aand. ontstond eetiige vraag tot opgaande prijzen
zoodat z(j -v, pCt. opkwamen. t.?i?»
Van de Uithcemsclje Indnstr. waarden verbeterücn
Bussisc-he Fuidbrlevnn 1/3 pCt
Maïwoll en Coloradowasrd-n waren nog al stern aan
geboden, do eersten verminderden rnira l pCt. on
Lertiflcaton Colorado 1^ 4rCt.lager soilcrt do laatste notcenng.
Onzo Holl. 8pw. waarden waren allen in flanwo
t-temming vooral de Contraalsoorten, die na het bekend wor
den dor voorstellen vnn overname door de
ExploitattelUattj, ainmerkelijk lager liepen J)e»e wflze van overname
ia vo. r de homlers dan ook alles behalve gunstij; te
noemen en naar het ons voorkomt zou het eeno dwaas
heid zijn voor do hottdcre om de voorgestelde voorwaar
den aan te nemen. weUicht is reeds het benoodigrto aantal
aandeelen in handen van dezen of eenon om toch netplan
door te knnuen draven, toch ia het zaak voor de overige
bezitters om «oo krachtig moseltjk zich daartegen te
verzetten; een verlies van 91 '3 pCt. ondervonden do
Aandeclen en 7 pCt. do Uitgest. athuld, ook de Obllgatiun
verminJcrdcn 4', pCt. Aandeelen Ryn-Sp. verminderden
opnieuw roim 5 pCt. Moll. Wzoren Maaly. en Boitol
Wezel gest. Isto Hyp. verloren beide S,'4 pCt.
) n» do jongfto val 8 pCt zich konden
md.KnsVereeuising monteerden *1'« pCt.,
Cred. en Hand. Ycreenig. en Nedorl.
Benig* Jaren van wanorda volgdaa. Da plotseling»
vnrfer«ar(iif dar slaven ei de ve*»lsta« v»« v»*»
KoordolUken atar het Zuiden, Twaaderda» da ma*^
(chappeiyke verkondingen dermate, dat gcruimen tya
noodi* was, voordat ileh uit de wanorde nJenwa
vei*oadingenbsddm ontw.kkold an da nieuwe toestand
bastendi|(d was.
Nn achter eenmaal de groote slagboom die eeua
regelmatige ontwikkeling tegen hield was waggenome».
nu da bevolking beten* idamanten in slcb opnam, nu
do Terderde begrippen weken wa» vooruitgang
vers*kerd an behoefd, men aleebta kapitaal om den rijk
dom van den grond nuttig aan te wenden, en gcUnuk
U maken van da gunstige ligging voor
dw^SJJ11*"?1Aanvankeltjk schoorvoetend, weldra t:cmakke|\)ker, ton
laatste op onbezonnen wti» kwamen de kapilsJen
dtaponibel. totdat do crlai» van bet Jaar 1873 over geheul
Amerika b«kan» alle ondernemingen trof en «en seer
groot aantal SpoonTeg-roaattcliappüeu óf In m&elcJ
*Eeden gorsalitan 6f baiikn «t s'ngen.
Wederom waren eentge laren noodig om het vertrou
wen te herwinnen, maar de voorkeur voor het Noorrton
bovea de Znldritjke Staten w«» grootendeels bij kapita
listen verdwenen, Boodat b« do herleving van handel on
Indvstrie in de Voreotiigdo Staten omstroek» het Jaar
18«0 de vroegtre slavenstaton in i»di>r opzicht eon even
gnnstlge poaitio iuuamun al» de Staten Noordelyk van
*Te gelegener t«d sullen w« trachten na te gaan op
welke wijse van den verbeterden toestand door de
spoorw«em»at8chspp(3on is gebruik gemaakt, en welke de
vooruitzlehten voor do thsns gevestigde Maatsehapplien
lijn, roomede of er roden Is om te verwachten, dat op
den duur de zuldolvjko lijnen met go«d gevolg de
cononrreutio vol knnnen houden togen de tronklöoen
>oordelp van de Ohlo. , _
Amst. 38 Sept. 1683. J. v. d. Burg.
*?
Onder da rubriek IX HÜTTR worden gntis gpgwaasaaa
woningaa, kHMra «n*, welke vóór Vi4aV*f **? «°r 'P'
tagaven «ün, nat vana«liln( vaa Utamd, IioksiHait.
Haurprü» aa wanneer te aanvaarden, Op|»van hieraan
niet voldoend» kusnan niet gafilMtat worden. Btf
varburwt wordt uen beleefd vwzoeht dawran «Ureol
kaunis te ««'«n su het Bureau vsa dit bUd, BeUn J.
ALmttet.
K. Vrt) Bovanhuls, f900 p. J. Tenten!
109. Bovaahuis. f 1100 p. J. Ta
4. Bovenhnis, f 30 p. u. Terstond.
. oen, . . .
8. Owtüff. zy kamer met Kost, f 40 p. m. Tentend,
105. Oam. Toorkaaaer swt lost. T 85 p. m. Terstond.
111. Onderhals, f 9. p. w. Tentoa3.
113. Qern. Kamermet Ale. en ICoat. f 40 a f 45 p. m. Terst,
118. Oam. Karaat «Wt Koet, f 81 p. m, Tantond.
113. Qam. Kamer met Kost, f86 p. ai. Teratond.
343. la Bovenhnis, Wl 3p .p. m. Terstond.
tf»t*
11. Huls, f350 p.J. Temtond
»
8. Vry Bovenhnis, 7 Kamen eoi., f 550.?p. J. T«nl
ft. BovanhBls,4Kamen,2Alcov«n«nz,f335p.l. XeniJ
31. Sa Bevaabnia, f 260 p. J. Tentoad.
.
VI. aam. 'Veorkainer, f30 p. m. Tentond of later.
4. 9 Gem. Kamera, 1 3i p. m. Terstond.
8. Gein. Kamera, f SO p. m. Terstond.
8. 2 Gtam, Kamera, f i p. m. Terstond.
.
5. Qsstoff. Voorkamer, l o Etage f 18 p. m. Tarsft
S. Wmkalhuis, f 375. p. J. l November,
B. 2 Kam. en Suite voor Kant., mot Zold., f400 p.). Tarst.
GO. Povenbuia, 4 Kamera enz. f400 p. J. Taratond.
13. Oem,Voork»ro«r mei Alcoof un Kost, f 15 p. m. Tent»
89. Borenhnla, f375 p. J, Tantond.
86. 9e Bovenhnl», l Kamera, enz. f 18. p. m. 15 Co*.
6H, Qam.KftmeimetBbuip)il,laEt.,115p.m. Tent,
132. Oen). Voorkamer, i 10 p. m. Terstond.
WifesmwMrjr*.
?9. Oeatoo* Ka«Mn, 180 p. m. T«ni,
76. VrüBovenhnis, f 526 p. J. l Nov. of vroeger.
111. Gestoff. Vooitamer met Alkoof, f 90 t>, m. Tent
»3. 2 Geatoff. Kamen an Solte, la Etage, f 60 p. m. Teni
153. 2 Geatoff. Kamen, f 26 p. m. Terstond.
339. Gem. Voor- en Slaapkamer, f 30 p. m.
28. Bovenhnia, 4 Kamers, enz., f 39. p. m. Terstond.
38. Bovenlitii». 2 Kamers, enz., f 13. p. m. Terstond.
SI. 2e Uovotihnis, 8 Kamers enz., f300 p. J. l Mov.
41. YrüBovonh., t Kamera PDZ. f 500 p. J. l Nov, of vroeg.
104. Vry Bovcnh., 6 Kam. enz. f BOO p. J. Terstond.
1B8. Hui», f050 p. J. l NOT.
'
S. Bovonholm, 6 Kam., Alc. enz., f440 p. J. Terst.
5, Bovenste Bnvenh., 8 kam., Alc. enz., f 150 p. J. Terst.
64. Gem. Voorkamer, f 14 p. m. Terstond.
82. Huls en Tuin, f400 p. J. Tentoud.
109. la Bovenb., 9 Kamer» enz, f 150 p. j. Tent.
8. Gestoff. Yourk., f 10 p. m,, met Ko»t, U5 p. m. Torsi
IV. k Kolft.
7. Geatoff. Kamer, f 12 p. m. Terstond
Wegens gebrek win plaats moesten eonige
stukken worden uitgesteld.
Yergadcriiigca.
AMSTEKDAJt.
8 October. Artl et Amicitlae 7 tint.
4 October. SodorL Contraal-Spoorwogmsatsch.
Oduon 31'.i nnr.
4 October. Java-Iïamth CnltnnrmaatsehBppt)
Eensgezindheid, 11 uur.
13 Oetobor. Purmurendcr Gaslabrick
Ecnsgcindlioid, S uur.
13 Oetobor. Mantschnppij tot Exploitatie van
Staatsspoonrégon Odéon, 12 uur.
?t GP.AVENHAGE.
81 Oetobor. Bilüton-MaatscbttpröHotel het
Groot Ecizenbof, H'/j uur.
V e i 11 n s c ?»?
126. 2 Zolders mot Vlioriiig, fSÏS p. j. Terstond.
171. nnvenhnis, 2 Kamers onz., f3.25 p. w. Terst
190. 2 Zolders, 4o Etage, f70 p. J. Terstond.
Ili. 2 Bovetihnizen, 3 Kamers enz., f 225 p. J, Tent.
173. BoYcnhnis, 2 Kamera enz., f200 p, J. Terat
175. 2 Bovtmhulzcn, f 175 en flSO p. J. Terstond,
120. Gom. Kamer, f20 p. m. Terstond.
llmmrmlt,
DO. Gcm. Kamer met aluoof, Ie etage, f 50. p. m. Tors*.
50. Gciu. Achterk. f IS p. m. Tcrst.
D2. Zolder, f 18 p. m. Terstond.
93. Kantoerlokaal, f25 p. m. Terstond.
97. Ksntoorlokaal, f 500 p. J. Terstond.
Danifl 8tarper**t*iHrt»
40. Zit- en Slaapkamer mot kost, f 8 p. w. Torstona.
05, 8 «om. Voorks., Ie Et., f18 a f20 p. m. Terstond.
Kne1**t1ci'*aracht.
11. Oostoff. Kamsr met Kost, 133 p. m. Terstond.
18. Bovoiiluiis, 4 Kamer», Zt>ldor, enï, apartcn opgang.
f,7. Ilnia- eu Tuin, f 300 p. j. l Nov. of vroofcr.
1ÜO. Ie DoveTihui*, f 10,25 p. m. l Nov.
I0a. Uem. Voorkumor met Alcoof, f 3,50 p. w. Terst.
Miraar HaiMtrmt*.
88. Gem.Toorkniucrin. laapknmt-r, f14 a 16. p. m.Terst.
M--ttritimu*it Oolftritat.
60. Bovonhuis, Ie Etage, f275 p. j. Terstond.
48. Rnia, f 1000 p. j. Terstond.
67. Pakkalder, f900 p. J. Tentend.
79. 2 Gam. Kam?n, f 86 p. m. Terst.
83. GutonfVoorkampr met Alcoaf, f95 p. m. l KOT;
939. Kantoorlokalen, f 850 tot f 800 p. j. Tentoud,
39. 9 Gestoff. Kamers, f 25 p. m. Teni.
0«4e Kerktptet*.
13. Gestoff. Kamer, f 16 p. m. Tentend.
W. X. fooffratrvamf.
155. 2 Gem.KamoncnSnito, lo Etage, f 45 p. m. Tent,
258. Geatoff.Kamer met Kust en inwoning, f 4irpjn, Tent»
J*. C. Hf+ft*tra*t.
53. VrÜBovenbuia. f «30 p. J. Tentond of laUr.
84. Gem. Voor- en Slaapkamer, f25 p.
, m. Terstond.
w. Tenitnnd.
19. Yrij Bovcnbuis, f4 p.
Plantage
7. 2 Gem. Kamera, Ie Etage,
21. Huis met ?'. uin, f 860.80
Ftaatage m
Montcfiore Fark. Bovonbuis, f20.DO
f 35 p. m. Tentonfl.
J. l November.
m. Tentoud.'
en voorni;jiuu}£ TC.U u^u «*.v u
hebben eene goede zaak ook goed te beoordeelcn.
filet het oog op het plotseling dalen van
aandeelcn eener Cultuurmaalschappöi nog geen jaar
geladen in onze hoofdstad by het publiek geplaatst,
welke zich ten doel stelt eene hooggeroemde
vezelstof ttl. die der Boehmeria of Rnmehplaut te
bereiden en als spinmateriaal aan d* Europeesche
mart t te brengen, znllen wellicht deze weinige
wenken het daarin betrokken gedeelte van ons
publiek niet ondisustig zyn. Ik ben niet onge
neigd later meer uitvoerig in uw weekblad en
andere dagbladen terug te komen op OP juistheden
en verkeerde voorstellingen van anderen dit
onlangs door hunne artikelen het minder daarin
ingewijd publiek op een dwaalspoor hebben
gebrftclit, in zake de Ramehberndirig.
Zooals velen bekend is heeft de textielindustrie
in onze dagen het hoogste belang tegen matigen
p) iji in groote hoeveelheden vezelstoffen als
stapel(jroduct aan de markt te zien om de groote
kapitalen in die industrie vastgelegd, productief
te doen blyvcn. Met gespannen verwachting
werd sedert vele jaren door de groote cpinnery«i
welke de vla s vezelstof als materiaal verwerken,
gelet op de pogingen door particulieren en zelfs
door Ilegeeritigen gedaan, eene zoo hoog door
hen gewaardeerde vezelstof als die der rtoehmeria
of Rauieh geheel gezuiverd aan de marktte bren
gen. .
? De bezwaren hierbij echter te overwinnen ztin
veel grooter dan die bij het afscheiden der vezel
stof uit den vlasstengel. Wegens het eigenaardig
verschil in samenstelling van het plantcnsüjm
der Rameh of Boehmeriaplant en dat dor
vlasplaiü, .is hcrbaaldeiyk gebleken dat de op deze
tant>te toegepaste wyze van rooting ter vernieti
ging van Uit planteuvocht niet kon .worden ge
volgd1 v.our Uamehstengels, zonder de vezelstof
vau "deze in het proces van omzetting te doen
dealen met de haar omringende deeltn plactenslijm.
Daar de omstandigheid dat op den meest
geschikten leeftijd gesueden Kamclistengels b'u ma
chinale afscheidiug van den vezeUtolhondenden
. bast slechts 21/a percent geheel gezuiverde vezel
stof levert en alzoo 97 Vj percent afvalstoffen dienen
verwerkt te -worden, is het .duidelijk dat eene on
derneming welke zich ten doel stelt eenige hon
derden tonnen vezelstof jiiariyks te leveren,
icsehikkrn moet over efn vrüoanzienlüke hoeveel
heid arbeidskracht, waardoor eene kostbare
inrii-htiiig iioodzakelük wordt.
Dat de oplossing van de moeilijkheid goeile
en doelmntige machines daar te stellen teuctnde
met voordcel de vezelstofhoudende bast van hout
en epidermisdeelen te zuiveren en daarna een
procédéte vinden op andere wijze dau
doorrootiiig bet plantenslüm af te zonderen niet zonder
groete bezwaren te bereiken is, kan zich een i der
voont ellen die enntig doze ea dergeUjke techni
sche aangelegenheden onderzocht en beproefd
heeft. De bezwaren hierboven genoemd «jjn
echter thans opgelost. Eene te Snbaranpur m
Engelsen India in 1979 gehouden wedstr^d brefb
aan bet licht gestold welke de T« diensten zflu
van «enige der uiciledingera. Of onze landgenoot
welke het vertrouwen der Oprichters van de lava
Banteh MAatscbippij hoeft kunnen winnen aldaar
onder de mededinger* naar den door de ftexeeriag
uitgeloofden prijs zich bevond of n der fransohe
Ingenieurs van wier stelsel of stelsels voor
Ramehvezeutofbci'eidhig deze Maatschappij gebruik
maakt, zullen belnngUabbende smndee l houders het
. best doen zelve te onderzoeken. Zeker is het
echter dat geene hunner namsn in het Rapport
der Jury is genoemd geworden te minder nog in
het Kcgeeringsbesluit vaa bekroning voor
belooiung hunner verdiensten voorkomen.
U dank zeggende voor de wehriDeade opname
; deier regeleulicb ik de eer hoogaditend & zyu,
UEd-Dw. Dienaar,
J. P* van dez Ploee>
29 September 1888.
Victor Emannel H> pCt. en Aand.
l pCt. minder, Elisab" Gisela l/2 pCt. on Oblig.
?Weonen »'4 pCt aanRenamer. ti?t?»
In de Bnsaisohe Bpoorwegwaordon was do stemming
verdeeld, 41 <?H\-p. Qr. Maatsch., Oblig. Bre»t Grajcwo,
Knrek Charkow, llomch. By.ran, Moskow Smolenak,
pCt., daarentegen verflauwden Aand. Gr. Maotach.,
Daltlsche. Losowo, ObUg. Orol Vitebsk en Zuid West. 1/3
i S j pCt
Óók in de Amerlkaansohe Bpoorwegwaardon wa«i da
Btemming verdeeld, doch voor hot meernndesl "»'iwcr'
6 pOt. Oblig. Louis Ban Franaisoo en Miohigan Cenrrat
verloren belde H/a pOt?het meest verbetorden pret
Aand. Chle. Northw, die 4 pCt. stegen, Calif. paoit 2do
Hvp. 7 pCt. -Wioona 8t. Teter, pref. Aand. 8t. Louis
San Pransisco, New-York Erie, Western kwamen allen
l a llfc pCt. op. Be overige soorten toonden een ver
schil van circa !'j pCt.
Braziliaansche Spoorwogleonmg .'g pOt. vaster.
In do diverse Tramsoorton «as weinig omzet,
oooiscbo Tram verloren door voortdurend aanbod per sawo
13 pCt. en Arnhctnsche Tram 3 pCt., slechts Indische
l pCt. en Rötnigvereenigim? 1,3 pCt, vaster.
Premie-Loeningen waren voor liet mcorenaeel in vaste
stemming, zoo kwamen Amstertiamsche f 100 U pCt,
Gemeente Cïediet ^ pCt. en Paleis v.YoHnvl. i.'j pOt._o».
BrnsselBche 5'lG pCt, HonRaarscha s;« pCt. en
rhoisaloten ll;w pOt Tvilllgor, Oostenrpsche 1854 m dito
1864 beide Ife pCt. aangenamer. Madridsche IA» pCt.
raster. Naar Tnrksohe was groote vraag voor
nitheemBChe rokoninff.zoodat deze l»'R pCt. avana behielden.
Tot de flauw gestemde soorten behooren
AmsterdiHnsche a /? 1000 en Botterdamschc, die l,'2 » '/+ pCt.
temgliepen, Btohtweissenburg verminderden l pCt.,
ostonrijksche 1880 en Oostenr. Bode-Credit AnsUlt 1,'g pot.
lager. Ook Bnaslsohe 1860 liepen V» pC(.
tefSVan do diversen rezen Ver. Amorikaansche fondsen
Ie herie ll.V en Ter. Amer. Hyp. dito l/3 pCt. %
Geld op prolonsatie iets meer govraasd ert a 4'3 a
B pCL genoteerd, doch op hot einde der woob goud a
41/n pCt. t« bekomen.
Oonfeaerées waren weder gezocht tot circa r*J'
voor TollsvUjt A*ndeeleh circa 65 pOt.
Amsterdam, laandag 2 October 1882, des avonds Mn
zes ure precies, in Fi-ascati.
Drie Hulzen, onder era dak, te Xiouwermsor.
Een HnU, Buiten EanUlumeriitrtiftt 20.
Twco Huizen, EgolanHerFsra;'ht 153 en 160.
Een Hui», Utreohtschndn-nrsstrnat 70.
Een Winkclhttl*, Fordinasd Bolstraat CS.
Drie Huizon. Gcrard Dnnntmnt 49, 47 en 45.
Vier Huizen, Buctircdamntraat CB, 6C, 61 en Cl
Twoo Pakhuizen, rrinscngracht 730 en 711.
Een Woonhuis, Wetoringstraut 8.
Ze» Bouwtcrroinon, enz., Niciiwo Koi'listraat.
Een Huia, TJtreulitsehodwitrsatrftat 85.
Een Huls, Monnikendwursitrnnt 4.
Een Huls, trcchtseliedwarsstraat BS.
Twee Huizon, Kuiperspad 117b en 1170.
Een Woonhnis, O. Z. Arnistocg 17.
Een Winkelhni», 3e Goudsblovmdirarsatraat B.
In fie Brakke Grond, das voormiddags ten tien ure p re elf s.
42 Bouwterreinen, GovartFlinck-, Jan Steen-, Ferdinand
Bol- en Van der Hchtstracen en Gedampte
Z»»gmolenaloot,
Des middags ten twaalf ure precies.
Een blok van zos Hnizon, Prins Hendrikstr., teIJmuldon.
Een blok van zo» Huizen, als voorgannd.
Een blok van acht Hnizon, als voorgaand.
Een Bouwterrein, als voorgaand.
Des avonds t«n zes ure precies,
Een Hecronhnlfl, Weiitoinde S,
Een KocUbnis, Huidekoperstraat 33.
Een Koopmanshuis, Frinsongraobt 703.
Een Huis, Haarlemmerdijk 103.
Dinsdag 3 Oetobor 1882, des avonds ten half zovon
ure percics, in ilt Zicualu
Een ^Vinkelhnia, K&lvcrstra»t 171,
Een AVinkclhuis, llokin 12Q.
TVoenadlig 4 Octuber 1882, des avonds ton zes THe
pro dos, in liet O.Z. Jleei-eit-Layeiinnt,
Een Fakhnin, Brnnwcragrncbt 172,
T\vco Huizon, lUddorstiaut 8 en 15.
Een WinkelUuiii, Jonk&ratraat 4.
4. 2 Gcm. Kamor, f 40 p. m. Terstond.
<iiuttltwitmolenwt«ffi5. 2 Gom. Voorkamers, f35 p. ra. Terstond.
O tfiaei-tchekaae.
23. lo Bovcnhni», 3 Kaïncrn enz., f400 p.]. Terstond.
33. Gostoff. Voor- en Slaapkamer, f20 p. m. Terst.
01. WiDkelhnifl, f SOO p, ], Terstond.
114. 2 Bovenh.. 2 Kam., alc. enz. f 300 p. J. Terstond.
7. Gem. Kamer, f 12 p. m. met kost f 40 p. m. Terstond.
41. Bovonhuia, f400 p. J. Terstond.
82G, 2 Bovcnh., 3 Kam., Alc, enz., f 425 en f 875 p. j, l Kov.
494. Kantoorlokaal, f SOO p. J. Tentoud.
606. Gem. Kamer», f 30 p. m. Terstond.
748. Qeni. Kamen, la Etage, f 18 p. m. Tentand.
J»r»Tji #VM*f rma t .
12. Gem. Zit- «n Blaapk., f 18 p. m. Tnntond.
1. KsTier, f 14 p. m. Terstond.
43. Cium. Voor- en Achterk., Ie Et., f40 p.m. Tsi of Me»
155. Vi-jj Boveoh^ 5 Kamen, Keuken enz., f 4ÏO p. J. l Kov.
9atini-eit<iHt*tr*tit,
17. Gestoff. Kamer, f 10 p. m. Terstond.
SO. Qem. Vonrkamer met Alcoof, flB p. m. Terst
30. IScMoff. Voorkamer met Alcoaf, f 10 p. m. Torst.
130. Gestoft. Kamer met Aleoot, r 16 p. m. Terstond.
«tovert flinektlraat.
81b. Gem. Vonrkamer met Alcouf, f20 p. m. Terst.
174. Gom. Voort, inet Slaapk., Ie Et. f 16 p. m. Torst.
j 174. Ongein. Voork. met KI. Kam. ,2e Et., f 10 p. m. Terst
l ItU. Gein, Kamer mot Slaapvertrek, f 20 a i SO p. m. Torst.
76. Boveuhuiüen OnJerutak, f400, p. j. Temt.
84. 2e Bovenhuis, 3 Kamers enz., f285 p. J. Terst
94. Boveuhnis, 3 Kamers enz., f 18 p. ra, Tc-atund.
76. Bovenhnis, 4 Kamen enz., f800 p. J. Tank
95. Huis, f 1300 p. J. Terstond.
32. Koepel en Kamer, ongem. f 15,gom. f26p, m. Tartt,
14. 2 Ondentakkon. f85 p. m. Tentond.
Se Spfnr*tirt»mentiv*u-trt
6. Geatoff. Kamer, f 12 a f 14 p. m. Terstond.
C2. Gest.Voork.,lEt.,f3.50p.w?mctKostf9p.w. Tersi.
109. Ocatofi'. Kamer, f 16 p. m. Torütond,
111. om. Toórkamcr, lo Etage, f 18 p. m. Terstond,
15. Gcm. Kamer, f 20 p. m. Terstond.
11. Ie Bovenunis, f 17.50 p. m. Terntond.
11. 2o Bovenhnia, f200.?p. J. Tcrntond,
13. Gem, Kamer, t' 15 p. m?met Kost, f 38 p. m. Terst.
23. Ie Boveuhnis, 4 Kamers onz., f 360 p. j. Terst.
Btiurtuitttroat.
2. 2 Gent. Kamers, 2o Etage, f 22.50 p. ro. Terstond.
27. G«n. Voork. tn. kl. Kam. en Alc., f 35 p. ra. Terst.
Hoogte
S5a. Hnis met Tnin, f400 p. j. Terstond.
25a. Doveuhtüs, Ie Etage, f800 p. ). Terstond.
25*. Bovenhuis, 2e Etage, f 200 p, j. Terstond'.
25a. Dovenhnil, 8e Etage, i 175 p. ]. Tentond.
«yatf.
4. 2 Ongein. Yoork. en Suite, f 25 p. m. INov. ofvroaje»
Spuistraat. 1
1. Gom. Zit on Slaapkamer, f 18 a f 35 p. m.
7*. ndarstnk, f 50 p. m. Terstond.
6C, 8 Gem. Kamers en Bnlte, f 25 n. m. Terstond.
- ~« »._^«_
61. BovenhuiB, f 800 p. j. Tentond.
St. Annnttrmat,
29. 2 Bovenbuizen, f275 p. j. Tento&d,
5. Gestoft*. Kamer mot Kost, f50 p. m. Tentond.
5. Gcstoff. Kamer met Kost, f 60 p. m. Terstond.
21. Kant., Kam., AU-. on Zolder, f 500 p. m. iNov. ofvr.
42. Ongem,. ZR- enUimumk. en Suite, fasp.m. l Deo.
212. Kuntoorlukaal. f800 p. j. Terstond.
247. /ijk., Alc. en BinnenL, f600 p, j. Tcrat.
277. Hnin, f17.50 p. m. Terstond.
301. Gem. Voor- en Achtcrk. met Alcoof, f40 p. m. Terst.
KJ. Gem.Kamcrmft Kost, f 18 tot t'BOp.m. Ternii.
11. Huizen met Tuinen en Bovenhuizen, 1450 tot i 050
p. i. Terstond.
Tv***t*c***e**n***.
it. BovenhniB, f 760 p. j. Terstond.^
98. Ongcm. Kamer, f l.GO p. w, Terstond.
TmEp*tr*mt.
12. HnU, 6 Kamen enz., f550 p. j. Tentond.
35. 2 Gen. Kamers, lo Etage, i 35 p. m. Tentnul,
. 69. GMt. Voork. met Alc. on kleine Kanur, f 115 p. m. Tst.
111. Gem. Voorkamer mot Alcoof, f 3} p. m. Terst.
fan Barrlfstraat,
8. Huls en Tnin, 10 Kamers enz., f 1500.?p.J. Tent.
Vti» M'0w««V««».
27. Gem. "Voor- «n_ Slnapkimor. f 18 p, m. Terstond.
Ownkbt van de Effektau
v*» 3* *at 99 fcylMsbsT UW
Effektauurid
(\UERIKAAN3CHE 8POORWEGES.
LSV.
)e spoorwegen In de Znlclcl^jke Blaten dor
NoordAmerikaanachéUnie z^n voor bei mccrctidecl op andere
wijze tot stand gekomen en danken bnii )>cuu:m ineuH.tal
uu andore invlugdcu, dan die in liet Koordon dor
Veroenlgde Staten.
Terwijl toch foordclijk van de Ohio do energie en de
ondernemingsgeest van invloedrijke por^onin, meental
zonder staaUhulp, spoorwegen '" het leven riopcn,
sonity.ls zclfH, oudïiiks tegenwerking van den Humt, werd
eurtijd» in het Zuiden ittinder aan het Initiatief van
particulieren .overgelaten en zette do titaat gcT.-ouultJk
Eolf de onderneming op touw, of g&t zijh xcdciykon on
matericclcn steun aan do Maatncbuprijon, door dcul tu
nemen aan de Inschrijving on linrc naudcelen, door zich
verantwoordelijk te «tellen voor ilcrentolMtalintfophiiro
obligaliun, door aan do Maatsditjjpijtu xtaatspbliKaUün
t* geven |n rolt voor de Bpoorweg-ubligatlün door
landKheDking of op andere wjjze.
Zoo word de Cheuapouke '4 Ohio voor een gedeelte
voor rekening van den Blaat Virginüt gebonwd en irn»
dia Staat da groobrta aandeelhouder In de llkhmond
4 Peterabnrg Spoarweg-IEafttschappÖ, thans oen doel
van deKoriblk i Western: zoo ontvingen do l(jnen, dia
thans tot het net v»n de Lonisvillo Naahvillo behooren,
de Sottth * Nortb AJabam», de Lonisvillo Chattanooga
18t. Louis, ens., hnlp van de Staten, door welke z(| liepen,
«oo ontvmg de MuMle & Ohio eene belangrijke
land?chenking van den Btuat Alabama onz.
Wy kannen thsae niet otiderzoeken In hoeverre dexo
ou4enteazds)gen noodzakelijk waren, In hoeverre *ühet
resultaat waren van specnlatiën der regeeringspersonon,
of «y tot knoeiorfan aanleiding gaven i of steeds hot
belang van den Staat gesteld 1« boven het belang van
personen of corporatie1!); zeker Is het, dat de
apoorwegbonw zich in de zuidelijke Staten niet zoo snel ontwik
kelde, als in het nootd«n; dat de wegen,, dio StoaUhnlp
hadden ontvangen, geane betere flasncieela nltkomsten
opleverden, dan dio, welke geheel onafhankelijk waren
(«bleven; sékev Is het ook, dat de verwarring in bet
feldelp beheer vaa vela znldeljjke Staten aan het
erediet der Bpoorwtg-vaatschajipyen afbraak deed.
Kaar wat meer nog dan bet bovengenoemde da
nitbwidlDg r*n spoorweg aMaar tegenhield en
balem?arde, WM de insouede, Ao lichuinnlge en de
roakolooze w^Jie, waarop da ontwerpers hunne plannen uit
voerden. Rist ZOOMST om winsten to maken nh eene
ondenemlng, waaanran de behoafta dtdderHk ReUekan
ei «? IsMoavetUsrlMid ntot *e batwQfelaa vial
89-91, Terrein met Loudson, f 1000 p. j. Terstond.
U7, Bovonhuis, U Kamers enz., t' 275 p. ). l Nov.
?tatiutt Vmn Can»pfH*tr*mt,
Da TariaiBji ia da
niet Teel, *« w«
m«rkan vsa Itaw-Tork i
staae* flauwer wswn,
dan wel om uit wildo apecttlauën In de ter markt
gebraohia waarden «ald te slaan, werden da '
tSilifculpde atasteohr
Zoódn'bH bet puUtrik la speeuhtUewoede
Buwat bei bouwen ó>r wagea wordim^
Burgerlijke Stiuid.
Ondcrtroawd op Donderdag 28 September 1883.
Gerrit Hondrik Brand en Sletske Brouwer.
\ViUem Cliriutiaau llriukman en Heloua Sophia
Ilittemc(jor. '
MOZCB Coronel en Kïrianne Content.
JncobuH lohannes Chrintoflol Gallenkamp en Anna
Cornelia Kolc.
Lion Gron-ol en Jndlth van der Tonzj),
.Tohan Willem Htllern en Carollna >orothaa Adriana
Jnuonüna van den Bosch.
Johnnn Ueinrioh Hathias .FcrdUiaad Kirchchoff en
Cittlurina Loniae 'Wilhelmina, Behaper.
\YlUcm Alexander Fanl'FreiUrik Lodew(jk Klassen en
Maria Cbriatiana Lnnkamp.
Hatlitjs van Kloen* on erardlna, Elisabcth Lndweg.
Engèlbert Koekkoek en Hieke de Boer. . .
Jobannoa Adriantts de Koning en Anna Ellsabeth Bak
ker. . . . . .
Educrd da Lanoj] on LQdia van Omrenaller.
Leendort Leverstein en Jantina l'inkaiorboor.
Htjman Iinza on Bippora Philips.
Headrlcna JohannoS Me(jer en Anna Cornelia L&hner,
Abnliam Levle van Hinden en Jndeth Drukker,
Bermanns K(jman en Chatarina BUsabeth 'Wiggen.
Aria Floejt on Antonetta Cornelia, Hofmann.
Abraham Qnarldo en Ablgall Peaaro.
\VlUem Bertim Ueuter *ti Helen» Maria van Bruinesse.
Jaoobus Itooth en Lubarta Voetoliok.
Mozes Simons CD Henrletta van CloottV
Johannes Btoesaer nn Kinske do Jong.
Hnlbortni Wouter van der Tak en Maria Petronella
Headrik» Grnl».
Sarei Proderik Tennis* et Johanna Antonetta Btratws.
Johan Petrus Volgt .en Maria Catharina AlidadoBoer.
Joban' Angnst Weber en Alberta. Johanna, Geertruiila
Hebnerhomt.
Kicuteas VTIsman en Aletta Dm» Btapenhorst
WlUielmns op do Woerd on Handrina, Termeulea
Jacob Wolff en AJida Oeariruid» Beid.
Phiiiphus van der Wonde en Jetje Bodrignes.
Bonn Ednttrd lUrin Braakenslek en Ellsabeth Lel-.
necker.
BarnsMus Hendrtkua Strootman en Hargmnrtha PalcarL
Abraham Antosia Muller en Jocoba Dlepgrond.
Benjamin fleadete en Boaall Lavanbach.
Hendrik Dogger en Belena Engallna P-iJaterveld.
Slkko Albertus HöniptoiuB en Juli» ArenJina vsn
Daalea.
Petrus vsa Vliet «n Gerarda Johanna Sasonop.
Oarolns Lndovieus vsa Troost en Marl» ?Wilhehnin»
Oor?iatiitn vmn ^__
37. 2 GeBtiifT. Kamers, ia Etajjo, f 18 p. m. Terst.
DS. Gcm. Voork. mot Aio., 2o Et., f23 p. m. Torst.
113. Gestoff. Voork., lo Etage, f 12 i f 14 p. m. Torst.
11S. Gem. Kamer mot Aleoot, loEtigo, f 14 p. m. Terat.
Jan Steenstraat*
250. Bovenhuis, ilCamers, & Aleovcn enz., f 300 p.]. Terat.
CÖ. Gem. Kamera, (20 en f25 p. m. Tentond.
Ja* van tter Me^ttenMtraut,
354. Hnifl mot Tuin, 3 Kamera enz., fi60 p. j, l Nov.
2CO. Winkolh., 3 Kamers, Bonstorroiu enz., f GOO p. j. l Nov.
tffalvtrftramt.
40. Gestoff. Kamer, f SO p. m. Terstond.
6(1. Uem. Voorkamer, 2o Etage, ' 23 p. m. Terstond.
157. Gom. Voorkamer, lo Et»t,'o, 140 p. m. Terstond,
«^n^.viyw»». ......
15. Gestoff. Voork, met Alceóf, 1'25 p.m. Tent. of later,
85. 2 Gem. Kamers en Alcuof met kost, fSOp.ro. Torst.
45. Gestoft'. Voorkamer mot Alcoof, f25 p. m. Tarst.
51. Voorkamer met Alcoof, f25 -p. m. Tentoud.
62, Gestoffeerde Voorkamer, f3 por week. TcHtoni
72. Giistuff. Voorkamer met Alcoof, f40 p. m. Tent.
tf.vfiwtiet'rgi'iickt.
81. Kamor en Alcoof met kost, f 45 p. m. Terstond.
409. Gom. Kamer met Kust, t 50 p. m. Terstond.
409. 2 Ongum. Kamers, f20 p. m. Terstond.
427. Huift dl Tuin, f700 p. ]. l Nov.
541. 2 Gem. Kamers, met Alc., f40 p. m. Terstond.
641. Gera. linuur mot Alcuof, f30 p. m. Terstond.
(iOO. Eorenhuifl, 4 Kamers, onz. f 630 p. j. Terstond.
£02. 2 Gcm. Kamers, (35 p. m. Terstond.
Ket'lertt'ttat.
, 03. Gom. Voork. met Alcoof, Ie Etage, f 80 p. m. Terst.
147. Gem. Achterksmer, f 15 p. m. Terstond.
149. Achterkamer, t 2.75 p. w. Terstond.
234. Vrij Boveuhnis, 3 Kamen enz., f860 p. J. Terst,
217. 4 Bovcnlmlzen. f400, f330 en f230 p. J. Terst.
S77. Vrij Bnvenhuis, 3 Kamen om., 1 000 p. J. Tent.
416. Gem. uit- en Slaapkamer, f 80 p. m. Terstond.
17. Gem. Kamer, f 17,50 p. m. Tantond.
17. Gem. Kamer, f20 p. ra. Terstond.
102. Onderste Boveuli. 4 Kamers enz. f400 p. J. Tarst»
ICi. Ie BovenholB, fS.DO p. w. Terstond.
ttofenttt'tmt.
319. Gostoff. Voorkamer, f 1.50 p. w. Terstond.
Jftuittti-aat,
36. Voor- ea Achterkamer, Ie Etage, f 4 p. w. Tentj
Mt**lam4.
' 15. Gestoff. Voorkamer, f16 p. m. Terstond.
Vtitlseitftt'aat.
67. Vrij Bovenhuis, f 3.70 p. w. Terstond.
kV»M«I01iHraI«.
87. Gestoff. Voorlumer,2etase,flG.p.m.lNov.ofvroeg.
116 Bovonhuis, f 850 p. J. Terstond.
183. l Bovenhuts, f 400. p. J. l October.
V$gem4ai*»
7. Gem.Voor-enSlaaimamer, Ie Etage, f 40 p. m. Terst,
137. Qostaff. la Etage, f65 p. tn. Tentond.
Kominatptetm. ;
16. Gsstcff. Voorkamer, t 14 p. m. TentonS.
JKolleftefff.
8. 3 Gem. Samen met Alcoof, f27 p. nu Terstond.
8. Gem. Voorkamer met Alkoof, f 10 p. m. Terstond.
Korte PrlmjeMgrucitt.
80. 3e Bovenhuis, f290 p. J. Terstond.
3, Gem. Voork. met Alooof, 2o Etage, f20 p. m. Teni
81. Gam. Voor-, Achter- en Slaapkamer au Stilte, !?
Etage, f45 p. m. Terstond.
. Bovenbnls, 4. Kaman onz. f 800, p. J. Tantond.
, Ie Elage, 1 00 p. uu Tent.
m. Tontond.
85. , .
10. Gem. Salon on Slaapkamer,
10. Oam, Voorkamer, f 35 p.
10. Gem. Béloa an BUapk, f 60 p. m.
88. Zolders f160 tot 1 850 p. j. Tentend.
J&etJMf u0M tteloft&rteeff
11. Fabrieksgebouw, f60 p. m. Terstond.
73. 9e Bovenhnis, 1860 p. J. l Nov.
83. Geatoff. Kamar, f 16 p. m. Tentond,
100. Aohterbni% f700 p. i. Tentond.
160. Kantoorlok., la Et., f84 p. m. Tentond.
187. 3Oem.KameametAlooof, Ie Etage, f 50 p. m. Tent,
187. Gern. Voork. mat Aleoot, la Et., f 35 p. m, TeisW
, Terstoni.
tt wartan ?aanBajeaa ai mwr «ataog 4e CiBfM eeslfle Jeara vau «?eeWowfteM «n
Saw-Tork afEVÜsvaa. dia de kaMadafm l foerM. vaösisst de iBteesekan <vanmachx>eda,
ir wswn, de baatael «as «Mda aast z*e l «o baW vszfane wafljan weOat OB«« hauden
iasnêlvOnens«or «n Flisaeetti Jscol»
Xz, Ansssde Jan van1 Vollenhovea «n <"
neHa Baokaz.
Johann Harmonn Hauurioh lans en'
Ktlpio.
Jaee» Pal»k eu.TalsaUue Xaara.
SOa. Sa Boveuhnis, i 182 p. J. Tentond.
91. Geatoffi. Zijkamer, f 11 p. m. Terstond of late»
XMttgtittrtimt,
10. Qestoff. Voorkamer, f 10 p. n. Tentend.
? AmsreVrvraro '
86. Ongem. Voorkamer met Kost, f 4
132. Gestoff. Voorkamer met Aleoot.
f«M«cs»mrw
65. 8 Kamen, Ie Stage, f 600 p. L Tentondi
77. Huis, 1460 p. J. Tentond.^ ___ ,
8. Gestofherde tamer f 18 p. m. Tentond.
. .
t, f 40 p.m. Terstoflater.
ot. f ICp.m. Terstond.
IflB. OedaelteltJk gam. Achterkamer, f M p.
S. GeatofL TooikinMtr f 10 p. m. Tantond,
9. Geatoff. Vooikamar, f 13 p. m. Tent.
U. 2O»«em.K«m«fi,leEta«e,f60p.»i.
W. Ztikusar «oei Koet, la Btegtt, f 80 p. m, T«n«as*i.
mmmrte» <ftnu»»om Kaétermtt iiert.
r, .m fi. at.
11. Gem. Karaat, f14 p. m. Tentond.
97. l BotenanlSj f 17. p, m. l Ootober.
180. Qem. Kamer mat Kost, f 80 p. ?"
irie«|jgper«9at
84. Tril Bovertv, 4 lotman aam.,t 436 a f460 p J. T«ni
Ongeuntttmard. Bals nut Tuin, f 800 p. j. Tentond.
böK. N. B. B.- Bovenbui», f BOO p, J. Tantond.
Brouwerij. Bovenhui», f*75 p. J. Tantoad.
BoveabuiMn f425 en 375 p. 1. Terstond.
Boek Oetcensttraai. Vrii Bovenhuis. f475 p. l. Terstond.
18. Huis, 11050.?pJ.ïa;fstoTid. ' "^
ir«M««rao*«»v«f«f,
37. Bovaahuis, 1900 p. J. Terstond.
Wfsltt'mmrlrt*
M. Oes». Bbwpkima, f ie p. m. TantoaA.
M. Ie BovenhaU, f 17 p. m, l Oei.
W*t*ri*m*?itmt
W7..Buismet Tuta, f MO,T.Mtant
U. Vrfl Bovenhula, TRD -p. J. Terst,
aV*9V*Mla%e
i7 leeiiM|e. i H ». m.
U. l Ga». Kamers «a suite, f S5 > m. Tentond.
M- toaBv"besMBMUBte4 UesiyiMj. Sa. XarsX
278.
A9. 1882.
WEEKBliB VOOR NEBERLAM
-..._. t "' - Aboiu.»M»t p« S/au /1.?. fr. p. p. ? 1.15
VenchfiBt iedere» ZondagoeatowL. 7r».1«Tn A « & arséT1Tiifl"R"RR- Afro&d. Namnw» t»n d* Emken Terkrigbaai s> » O.lfl
Uitgever,: EUBaMAN, HABltt ft C». Zü^llAU 8 IH^I^.E.1..» ASnSatÜa P«t regel 15 Oto.. ta»«cben denteksi >
1.IBHOQOt
UBTJaABtimDK
BïflOOM. (Slot), «oor J. B. Bckorsr. HOtHUAL»
Dl KXE8B8VOEODHB1D, «eet H. t. B.
BTAATKUITDIO- OVBBZIC&T. <lMai uwm-rr.Ttwm- ^nv
sterdatM Varhooginj. TJH de XasssaU. W» de
Hofrbad. uit da B1sMh<njeaij|tv..KOKIT: Oharletts
Cotdaj door 7. O. (slot). Haaren SB dsnaa utt
PentAroj, daor V. CL tosohtselw Rohamstarg dooi
7. d. 8. Btf vaa Lier, deosi L. vso Bajaael
Fnaashe Open. Over Belglsen tamathvazs (slet)
doet n*t J. A. A1K Tb4pB. LVFrXBKOMSB: D*
nl%«va T«B Bnvfaas, door P. iMnderU Jr. Ja aa*
sttsjdpreav deer Jee. GUaa, baoonneht door O.
On*Hollend, door J. H. B. - BUJTAZBB ZAKBW:
XHit*&» TtJdsohrirtam, door Arw. Blbliognplue.
BOBAAKPROBLZEX. nüHiETOK: talk zs. 1
'in,
Ohampagna-w^B. dooi O. E. Broze*. B*
HedatUadseae Cantawd Bpoorwag-Kaataciapp^
AXJJERBBIBVBHBU8. OVBBZICHT TA» DB
ETflpa«siia«.asv
JéT, d. Bnif. T*t|adacmfea. VattiBfaa.
Burgtrtük» Stand. Ta Haar «tjnda Vf ordngen.
ADTZBTBHTIEM: Behouwburgen, ens.
OnderivlJ».
Het was *edert tang ons voornemen een
artikel over bovenstaand onderwerp in dit
Blad te plaatsen» en bet is niet omdat het
Onderwas in de Zeevaartkund* feen bespre»
kirrg verdient, maar alleen aan bijzondere
omstandigheden toe te schreven, dat wil tot
nu toe aan ons voornemen geen gevolg kon
den geven. Het adres, dat door de
iVereeoiging ter bevordering van het Zeevaartkundig
Onderwijs" dezer dagen is gericht aan Ilunne
Eicellentiön de Ministers vao fiinnenland«che
Zaken en van Waterstaat, Jfaadet en Nijver
heid, heeft onze aandacht opnieuw op dat
onderwerp gevestigd, en geelt ooa aanleiding
om het Zeevaartkundig Onderwijst waarover
door velen in de laatste jaren is geschreven
en gesproken, kortelijk in onze kolommen
te behandelen.
Werd door de meeste schrijvecK over dat
Zoekt men naar de ooraak voor dat
vertchynwtf, voor dat draten, dan Iromtmentot
de konkh»ie, dat de regeering niet door
drongen is rao het belaag, dat de
Ctedertandscha athaepraart ea geheel Wederland
beeft bij goed Zeevaartk.. Oodenvtjs of dat
het ontbreekt aan de gelden, die voor de
reorganisatie noodig zuUen st|n.
Is het eerste liet geval, dan kunnen wij de
regeering geen beteren dienst bewijzen dan
haar aan te bevelen de lezing van de bro
chure: «Scheepvaart-Enquête. De vorming
onser zeelieden met betrekking tot onze
scheepvaart. Een beroep op het
Nederlandsrfie volk", door J. H. Rovers,
Oud-koopvaardykapitein, Expert van het Bureau Veritas,
en de brochure: t Oase Oosl-ladift-vaarders",
door S. fi. Zevertjri.
In de laatste zegt de schrijver o. a.:
i o. dat het in 's lands belang is, vooral
in tijden van oorloc lusschen andere mogend
heden, dat er eene nederlandsche koopvaardij
vloot bestaat, die de Nederlandsche gouver
nementsproducten ouder ontwijfelbaar vrije
vlag vervoert;
fo. dat het voor de natie zelve van groot
belang is-, dat zij in het- bezit blijve van eene
teilvloot;
3o. dat het voor den Staat van belang is,
in mogelijke trjden van oorlog, waarbij wij
zetven betrokken zijn, in Nederland of de
koloniën, dat wij schepen en zeelieden hebben;
4o. dat het behoud van eene goede koop*
vaardyvloot noodzakelijk is voor het behoud
van ons karakter als koloniale- en
zeemogendheid."
De heer Zeverljn laat er nog op volgen:
t Dat alles begrijpt de Regeering".
Is het laatste het geval, wordt de Regeering
door geldgebrek verhinderd ten behoeve van
bet Zeevaartkundig onderwijs te doen wat
gedaan moet worden, dan is het te begrijpen
waarom zrj er rdtts aan heeft gedaan. Dan
xal ieder belanghebbende bij de scheepvaart,
berustend in het geval, kalm wachten tot de
Idmiddelen de Regeeriag toelaten
bande»,__- ...^. . v". . __ _ - ..
geld gebouwd woeden. Wij wtnsclw» dat
ea wy hebben redil het tewerjecbea. Zeker \
i» bat moéielijk een boawfntodife teakanmf
te begrypeo, maar men raadplege deskundigen
van verschillende richting. Da- Heer de
Stuen au de Ueer Cuyperrzya ««Istrekt met
da eenige deskundigen ra de* kade. .
En nu het gebouw zelL Wat de grootte
en ruimte betreft, zal het natuurlijk aan het
oordeel der spoonregmaatscbappUen in Ne
derland onderworpen zyn geweest
NainurIljk zeggen wij, immers w£ mogen niet aan
nemen dat een behoorlijke overweging der
hoofdzaak zal zyn verzuimd.
Het geheel is met talent ontworpen, waal
de Heer Cuypera is een raat «an talent,
hoewel zijne kracht en zijn smaak ook op
't gebied der kerkelijke bouwkunst in Ne
derland zeer worden overschat
De architect heeft sinds iljn
rauseumproject vorderingen gemaakt; de geest vaa het
geheel is beter, en het centraaistation, om bet
zoo eens uit te drukken, is meer renaissance
dan het museum, liet museum haalt het karak
ter van een leminarie, hetcentraalatationdat van
een vroolijk seminarie. De Heer Cuvpers gaat dus
vooruit, maar wij kunnen niet wachten op
zijne ontwikkeling.
Wij willen de armoede der motieven daar
laten en de eentonigheid die daaruit voort
spruit, maar het bouwwerk vloeit te zeer over
van leelijke, onmogelijke, bet schoonheids
gevoel kwetsende details. (Om hier slechts
n leelrjk detail te noemen: het
wanoogelijke venster dat licht geven zal aan den op
gang naar de wachtkamer der koninklijke
familie.) liet muséum staat er en daaraan valt
niets meer te veranderen, het melselwerk
het GentraaUtaüon is echter slechts tol
van
verkeert, wfj wenschen, hoewel wU (al is
bet dan ook niet geheel) met die schrijvers
instemmen, onze beschouwingen aan te van
gen met een woord van dank aan hen, die
het Zeev. Ond. in hunne-bescherming namen,
het steunden zooveel in hun vermogen was.
Ware dit niet het geval geweest, hadden
niet enkele personen en kommissiön het zich
lot een taak gesteld dat onderwijs te bewaren
voor totaal verval, wat zou er geworden
zijn van de Zeevaartscholen in Nederland?
Dat die personen en kommissien dien dank
verdienen zal uil onze beschouwingen dui
delijk worden voor ieder, die begrijpt en
gevoelt, dat de Nederlanders eene zeevarende
natie waren, zijn en kunnen blijven.
Kunnen blijven en moeten blijven, niet uit
trots alleen, maar ook om hun rechtmatig
aandeel te verkrijgen uit de winsten, die de
wereldhandel oplevert.
Dat het daartoe noodig is onderwijs te
geven in de zeevaartkunde zal wel peen be
toog behoeven. Dat het Zeev. Ond. moet-zijn
in overeenstemming met de eitchen der tegen
woordige scheepvaart, dat het goed, in plaats
van slecht, moét zijn, daarover zal men het
ook wel met ons eens zijn. Men vergele ech
ter niet, dat er meer noodig ré. Als er >stoom
op" is gemaakt, dan moet er ook gezorgd
worden vóór >ijdel" enz. Ilalve maatregelen
zullen niet baten. De kommissie van En<ruête
omtrent de Nederlandsche Koopvaardijvloot
gaf in 1875 niet n maar zeventien punten
ter verbetering van den bestaanden toestand
aan. Het wórdt tijd dat de regeering in
dezen flink optrede. >De periode der actie"
moet eindelijk aanbreken.
Behalve door de kommissie van Enqudle
is herhaaldelijk bij de regeeriaf aangedron
gen op verbetering van hét Zeevaarikandig
Onderwijs. Sedert 1873 wendt da Vereenrging
ter bevordering van het Zeev. Ond. daartoe
pogingen aan. In het tijdschrift >de Zee" is
er op aangedrongen door de Heeren i. P.
Lucurdie, D. van Kelwich, J. V. Wierdsma
en anderen. DéMaatschappij tot Nut van 't
Algemeen en de Maatschappij van Nijverheid
trokken zich de zaak aan. In Sept, i879
worden twee adressen aan de regeermg ver
zonden, waarin men wees op een dreigend
p e va;, r voor de scheepvaart, en aandrong op het
oiirtrwijld ter hand nemen der reargamiaati»
nim lift Zeevaartkundig Onderwijs. liet eene
uns pHcekend door nagenoeg alle Reeders
en Direkiien van Stoomvaartmaalschappyente
Amsterdam, en het andere door
velebefengliebhcnden. bij de scheepvaart, wonende te
In de Kamer zelb werd voor het
Onderwijs gestreden, o. a, door
(iuu lieer Lieilinck.
Toch werd door de regeering niets gedaan
ter verbetering van het Zeevaartknndig
Onnieii dan alleen een kleine subsidie
en dat nog op verzoek van,de baveav
pefsoaen en
ojk hierbU een medety denden
moeieglimlach te
onderdrukken F' en met hem zullen velen
niet willen gelooven, dat er zoo groot geld
gebrek is. Zeer zeker zullen de gelden voor
het Zeevaartk. onderwijs besteed, minder op
brengen dan de Staatsspoorwegen, nog minder
dan n procent in geld, maar de Regeering
zal toch zeker wel weten, dat de vruchten
van goed onderwijs niet in procenten van
een geldsom zyn uit te drukken, Die vruchten
zijn van geheel anderen aard, en toch leveren
zij, die vruchten van het onderwijs, later
vrachten, welke, meer waard zijnde dan geld,
toch geldelijk voocdeel opleveren.
Men zal ons kunnen tegenwerpen dat de
Regeering de Rtjkskommissre ter examineèring
van varenslieden ter verkrijging van een
diploma van stuurman aan boord van koop
vaardijschepen heeft in het leven geroepen,
dot zij een onderzoek naar de kleurenblind
heid en de pezichtscherple der
adspirantsluurlieden heeft bevolen, dat enkele wenschen
der Kumrnissie van enquéie zijn bevredigd.
Wrj anlwoorden. wat is daardoor ter verbe
tering vnn het Zeevaartkundig onderwijs ge
daan '? Niets,, en misschien zou het beter
geweest zijn voor dut onderwijs als de
Regeedie halve maatregelen niet had genomen.
Maar genoeg- voor heden.
even boven den beganen grond opgetrokken
en de architect zal de groot*
deiailieekeningen voor vele details nog niet den aannemer
gegeven hebben.
Hier U dus nog tyd tot handelen.
Wy protesteerea met aüe kracht
(Wij welen heel goed, dat wQ met deze ba- .
wering alle architecten tegen ona hebben,
want bouwen is hun vak; maar het cUsoo.)
Zoowel hier als kt 't buileolaad overigen
wy ten opzichte der restauratie der oude
monumenten en ook op dit gebied schijnt
bet moeiellik den gulden middenweg te be
wandelen. Gewis de grens in deze is met ge
makkelijk te trekken, maar dit is zeker, de
regeering mag op den ingeslagen weg niet
voortgaan. Oe artistieke waarde vaa de
loterljzaal en van den genoemden kloostergang,
heeft zij voor altijd vernietigd, en het is daarom
te hopen, dat de kamers weldra kracht
krrjgen niet alleen tot spreken, maar tot
handelen, en soo spoedig mogelijk eene com
missie van Rljks-advisenre traenen m l le
ven te roepen, saamgesteld uit deskundigen
en mannen van smaak uit versehiHeode rich
tingen. Men late ook deze hoogst gewich
tige zaak de restauratie onzer monumen
tale gebouwen niet in eene hand. De
lolerljzaal is bedorven, de kloostergang .te
Uirecht evenioo, de ruïne van Brederode ziet
er sinds veertien dogen door bijbouw be
lachelijk uit; moeten andere kunstgewrochten
van hooge waarde denzeliden weg opgaan:
het stadhuis te Middelburg, de
Amslerdamschepoort te Haarlem, de oude kerk te Delft
enz., enz.? Er is alle reden dit te vreezen, indien
de kamers niet onmiddelljk krachtig optreden.
Wat wjrj raden:
1. Met alle kracht voor te gaan in het stre
ven om aan onze rijksgebouwen, klein en
groot, een artistiek karakter te geven en tot
dit doel, alsmede voor de restauratie onzer
monumenten, ruime middelen beschikbaar te
stellen;
2. de Kamer en een ieder, die de
zaak ter harte neemt, make daarvan niet eene
politieke kwestie, want zij is in de eente
plaats eene kwestie van verschil op 'Ifebte*
NOGMAALS DB MESBETOBGDflim
Was Jst dU ?oklfcénr Xehrbett M der Uoeinsn '
TetstsM M saste M wea*cea z*w ? *
Man esil die Mhtssea wif«m. uad si
Dar BtMt sMse ssHerfaaa, ttth odar
We Hefatneit etacl uid
Het antwoord, door de «aehte Bedactie vtm
dit weekblad op mttnen brief over .Het
Traafstuk der Kieekevoefttbeid" gegeven, Tteeft ntgy»
het geheel nog niet overtuigd van het onhoudbare;
rafloer stelltnf. Daarom kan ik der tenKokiag
niet weerstaan, nogmaals en ???tr»!'" nkvoerigsv
het eapaeiteiten besbevoegdhekf stels«l te verde
digen. Dat ik daarbjj niet geleid word door d*
zucht, om iets aan te wjjcen, waardoor de liberale
party cieh vaster in den xadel kunne swtten, heeft
3e Bedactie ceer juist DMsien; een
laag-utilitaristiKhe politiek il hnuer
die t
geen knnet
(sMl& tege»
Bonden, opaan, all kat
gold, hunne, macht te vemeerdateA of te
he>vestigen.
In de Nederiandaehe pen en daarbuiten
sedert eenigen t||d sUmmen op tot aannri.
van oensusverlaging; men wfl aich kMnen i
in de richting bewegen, waarvan b$ua _
westelijk Europa den eindpaal reeds heeft bereikt;
oeneusveriaging is, volgens hare voorstaadeni
aelve, de eerste stap op den hun* inainu
onvermgdel^ken weg tot het algemeen stemrecht. Dit
nu is in rajn oog juist een van de sterkste argu
menten tégen eensusverlairing. Prof. Sprayt defi
nieerde in de N. Sott. Of. het algemeen stemrecht
«eer te recht als .deionvereiniteit van het onver
stand". Men ae aleehls de vruchten der
ultrademocratie in Frankrijk: laoh wikkende plabücieUa
wisselen af met ev n lachwekkende verkiezings
resultaten, waartuswehen sxx> nu en dan de
verJdesing eens onwaardigen m een van, de groote)
steden voor den noedigen ernst zorgt. Men lette)
ook op het Duitsehe Bgfc, waar het persoonlijk;
regiment zich over nieta minder te beklagen heeft
dan over het algemeen stemrecht. EnwuzAndea
hier dejn weg bermden voor eendercelyke v
Men vergete toch vooral hier de oude let niets
priucipüs obsta!^
Doch de verdedigers van ceuiuimlaging noe
men het noodzakelijk, dat een groote kring va«
Ideaers" de vertegenwoordigen afvaardige: de)
vertegenwoordigbg noet een «broeden achter
grond" hebben; alleen dan su «g vertrouwett
inboezemen aan het volk, of althana geen waar
trouwen wekken. De waarde dezer (uien houd*
mQ het woord ten goede) phrases beeft Prof. Sprayt
in zijn leaeni- ea behartigenswaardige artüetom
goed m t cht geateU. Zg, die ze .met ophel
Tegen den Stroom.
Slot.
Het Centraal-Station te Amsterdam
mag niet opgetrokken worden löoals
de teekening aangeeft.
Nadat de Heer P. J. R. Cnypers in de
Rijksmuseum-gebouwen getoond heeft geen
smaak te hebben in de niel-kerkelljke
kunst, had de regeering nimmer aan hem
een ander groot gebouw mogen toevertrou
wen, (het project is van Cuypers en van
Gendt, maar Cuypers is de man). Dal bij
aanneemt wat hem wordt aangeboden, is
te begrijpen, maar het bad hem nim
mer aangeboden moeten worden. Was hij
een talent zooals von Ferstel te Weèaen. die
in zijn Votivkirche evenveel latent en inzicht
tentoonspreidt al» op het gebied der
nietkerketrjke kunst, (kunst-iadustne-museum al
daar), zie, dan ware de handeling der re
geering gerechtvaardigd geweest De regee
ring toont door aan Cuypers, zonder
me£edingiirg van andere nederlandsche architecten,
dit ontwerp opgedragen te hebben, «en
smaak te becittea en met alle geweld de
«ozijdige bouwkundige richting de
Sluers-Cuypera te votgen, Eheraart moet een einde ko
men. Ala da cegeera£tooaLbe*«oroorde«ld
te denken, en. te hanöelei», k bei de aiiebi
der Kamers, dat z|t bekwg gaan stelten m bet
uiterlijk der rljksfebtuwcn, die van ons
tatls. Deze kunnen en moeten
omgecomponeerd worden en de lystwerkèn (een der
hoofdelementen van een gebouw) naogen niet
uitgevoerd worden zooals bet project aan
geeft. Nu is het nog tijd en de Heer Cuypers
zal dit toegeven. De regeering heeft nog
maals een groole foui begaan, zl) handde nu
voordat het te laat is. Wil de Heer Cuypers
de omwerking der leelijke details niet
en deze zijn in groote getale aanwezig
het ware t beste door een ander architect
het ontwerp te laten, omwerken in den geest
der renaissance.
Men vergete niet: het gebouw zal er staan
voor langen tijd, als het ten minste groot
genoeg is, wat wij betwijfelen. En waarom zou
den deze details niet veranderd kunnen worden?
Walde groole SchmidinzljnRaihhausplan te
Weeneu toeliet, zoude dit te Amsterdam on
mogelijk zijn? Deze groote bouwkundige heeft
wél degelijk eenige details in het plan van
genoemd gebouw moeten veranderen. Dit
kun en moet met het project van ons Cen
traaistation; het mag niet zoo uitgevoerd wor
den. Maar welke details willen wij dan veranderd
zien?, vraagt men ons! Ons eenig antwoord
is, massaverdeeling en detailleering in den
geest onzer hollandsche Renaissance, zie do
in den. handel zijnde photographien van het
eerste Museumplan, dat de regeering heel
kalm ter zijde heeft gezet, hoewel het goed
n sierlijk was, en men zal begrijpen wat wij be
doelen. De Kamer ontwake uit harégencele
of gedeeltelijke onverschilligheid ten opzichte
van het uiterlijk van het Centraalsiation. Wij
spreken in den naam van velen in den lande. De
regeering onderschatte toch de tijden niet, de
ontevredenheid met de bestaande toestanden
op bouwkundig, gebied neemt met dan dag
toe.
Het een enkel woord staan wg stil bij
het restaureeren der oude Rijks-gebouwen.
at hiermede onder toezicut der
Rijksadviseurs eindelijk een begin werd gemaakt
is zeer te prijzen, want op-elk geslacht rust
de verplichting ddlgene in stand te houden,
waaruit de geschiedenis van ona volk te lezen
is. En wezenlijk onze monumenten zijn
het overwaard, dat wij ze voor geheel verval
behoeden. De tyd ontbreekt ons voor 't
oogenblik om alles in oogenscuouw te nemen
wat de regeering op dit veld in de laatste
jaren, gesteund door de voortdrijvende kracht
van den Referendaris, heelt verricht.
Dat slaat evenwel vast, als ziji met alle oude
gebouwen beeft gehandeld even tooais mei de
lolertjzaai te 's Hage, met den kloostergang
der Domkerk te Utrecht, met de ruïne van
Brederode, dan faalt de regeering, immers zy
restaureert niet, maar zij bouwt bij. En dit
deugt niet om de eenvoudige reden,
dat wy dat niet kunnen. De artistieke
stroom vaa onzen lijd is, ten gevolge van
veteriet oonake*, op bouwkundig gebied te
zwak, dan dat de begaafdste architect in den
geest der oude gebouwen kan bijbouwen.
3. de autocratie der Regeering op bouw
kundig gebied eindige. (Wt{ leven in een
constitutioneel land, waar elke richting recht
van bestaan heeft en haren invloed behoort
te kunnen doen gelden);
4. de Regeering herstelle de Commissie
van Bljksadviseurs en late zich niet uitsinitend
leiden door n persoon, die daarenboven
duidelijk bewezen heeft eenzijdig op 't ge
bied der bouwkunst te denfcen.
Hen aal aap heel moeleek een Beferendarls via dan
die boven de partyen staat boven da partyen staan
ia op bouwkundig gebied «ven soo moeleqjl: sla op
alk ander;
5. dat verandering van Referendaris niet
alleen zij eene verandering van persoon,
maar ook van richting. De tegenwoordige
bouwkundige richting der Regeering is eeue
onmogelijke richting;
6. Wanneer een rijksgebouw van eeoige
beieekenis moet ontworpen worden, schrijve
men een algemeenen wedstrijd voor
nederlandscho bouwkundigen uit en noodige daar
bij tevens de bekende talenten tot mede
dinging.
De Begeering beeft dit verwaarloosd in bft bét
Palels van Justitie n bU het BHkamoseum in bfl bet
Centraalstatibn te Amsterdam; laat men dit na, m*n
doodt da opkomende talenten an de ontwikkeling dar
Bouwkunde in NedarUnil.
7. Omwerken van de tocade van
het Centraalstation en niet; toelaten
dat dit gebouw in strijd met den geest
der HoUandBche EenaUisauce worde
uitgevoerd, Nu is het nog tyd; men
handöle.
Wij hebben gewaarschuwd. Een nieuw
tijdperk is aangebroken; het behoort onder
de gelukkigste verschijnselen van den dag,
dat de Regeeriog dit heeft ingezien. De Ueer
de Stuers heeft haar de oogen geopend, maar
de weg dien zij, onder zijne leiding, inslaat,
is verkeerd. Groot is de verantwoordelijkheid
der regeering en der kamers. De bouwkunst
moet geleid worden in juiste bedding, zeker
niet in die richting welke indruischt tegen
de gevoelens van de overgroote meerderheid
der natie. Hierop hebben wtj recht Wat
wij bevorderen, als wij de vorraenwereld der
eerste Renaissance, nieuw leven bijzetten, als
wij uit haar willen putten voordln naüonalen
hollandschen bouwstijl der riet-kerkelijke ge
bouwen, de dat ia meer dan de bevordering
van een aerthetisch begrip; het is de ont
wikkeling van het geheele volk. in over
eenstemming met de geschiedenis des va
derlands.
QtOOi BandveldJjjJ Haszla% ., ___
awB. BCBOICEBi
einig opgewekt
.._ onder verreweg
de meeste cenauslbeMr», bewgsw» d*
ktenenenigingen met haar klein ledengetal, haar slecht
bezochte ?vergaderingen, het laag gehalte) harer
beraadslagingen, haar kleinaieligen cluhgeest. <
haar toch onwrikbaar vaststaande groote macht.
Zon dat na ? eensasverlaging niet eerder slechter
dan beter worden? De overgroote meerderheid
der door onzen eensus van het kiesrecht versto
kenen verlangen dan ook bjjoa niet naar toeken»
ning van e«a borgerschaporëcht, welks betnekenia
tij met begrüpen. WarkgeTen,clerue, prmlikaBten,
Volksmenners en kiesvereenigiBgen vragen het
voor hen, in wie >ft blinde volgelingen hopen t*
vinden; er cqa steeds personen, die hun eigen
invloed gaarne souden vermenigvuldigd sien en
die verlegen <tn om ,wat men in Noord- Arnwik»
noemt een groot kiezerskapitaal" (Mr. J. Heems
kerk, De Practtfk onzer Crrondwet I, pag. 116).
AU Mr. H. Goeman Borgesius in de
laatsvenchenen aflevering van de .Vragen des Tljds" (p. 377)
verklaart: Ooder de werklieden is een opgewekt
leveu tot uitbreiding van kiesrecht niet te
kennen; onder de kleine patroons moet nog d»
eerste stem opgaan om op toekenning- v*n dat
recht aan te dnngen", dan stem ik zqn tweede)
bewering en de daarin opgesloten veruordeeling
van oensusverlaging dadelijk toe, ea dan heb
ik geen tegenspraak te duchten, als ik zeg, dat
atfne terstebemtriag slechts op enkele
exceptioneele veraehyumgen onder den werkmansstand
toepasselijk is, welke uitzooderingen by een goed
eapaciteiteniteUel wel onder de kiezers zonden
kunnen opgenomen worden. De beweging tot
censuiverloging vindt haar werkelijke kracht
in de thans nog uitgesloten capaciteiten, waarvan
velen geneigd ?&>,. ten einde zelf stemrecht te
erlangen, de deur open te cetten voor tienmaal
meer onbekwamen. Na toelating dier capacitei
ten door een ratióneeler kiesrecht zal de beweging
tot eensusverlaging vanzelf uitsterven. Hoogstens
aal zy dan nog worden voortgezet door hen, die
naar een volgzaam knddetje verlangend uitzien.
I>as vooral geen ceneufverlagingl Maar nog
liever in 't geheel geen census. Zie de op eiken
census toepaseelöke vernietigende kritiek vaa mr.
Borgeeku (1. & p. S4&-349). Wie in den ««uui
een vermoeden van bekwaamheid lagen, moeten
toestemmen, dat int een slecht criterium is, en
met mg meewaan, als ik een beter aanwas. En
a, die naar bekwaamheid bH den kiezer
verlanvoorwaar niet in slecht Hezel'chup: zQ
J. K. Thorbecke tot machtigen bondge
noot. Wat doet het, of men juist daarom hun
standpunt verouderd noem t 'r1 Wat vóór meer
dan dertig jaren oy voor altyd afdoende gronden
betoogd werd, moet ook nu nog velden; de>
wetenschap kent geen verjaring. Het de hem
eigene scherpte en kortheid zegt Thorbecke
(Bedrage tot Herziening der Grondwet, n. 43),
reed. m 1848 het gebeele vraagstuk in al zUn«
deelen overziende: «Hoe talrijker, althans
gernimen tfd nog, onder hen, OM hun titel aan de
betaling der gevorderde torn ontleenen, kiezen
?uilen njn sonder begrip, «onder wil en burger
zin, des te QveriMr dient de wet hen te zoeken,
welke d» betrekking van dea burger tot den
sta«t kennen en weten t* waardeeren. Van de*en
zijn de gepromoveerde» slechts eene klasse; allen,
dit proeve van eenige bekwaamheid hebben ge
geven, zooveel f4 door d* «et duiuelqk kunnen
worden omschreven, hebben geltfke u*nspr.>nl< ;
?n weUicht con de (Jroudwet eens slffurocei.e vol
macht tot opneming van zoodanige classen aan cto
wet kannen pvven; met het oog echter op de
trant, «f M Bethntr, 4oor benoeming tot
«rfministratieve ambten, uiideeler van politieke bevoegd
heid maf toordat." 1) Wat beteekenen doze
weocden andera dan dit: zooveel mogrflyk
alleeu nu kieter, dia eene eelfbewurte mevning
beeft o var de openbare zaak?
i
h
nM^^MnuAoiÉp«BUe£ <Slr
in Nederland. Hoe weinig ópffewekt