Historisch Archief 1877-1940
D E v A M S T E K D A M M E B, tf E Bi' K B L A D V O O K K E D E B L A N D.
Fo. 377
ff il
hel li«at heeft gegevrn. Geen levenssjshets vaa
dm dichter wilde T?, «even: daartoe biedt dat
levtn te weinig voorvallen, die vooi het publiek
belang kunnen hebben. Zelf ten vriend en vurig
weerder van Prudhomroe, deelt Mj ons in dit
boeksken een en ander aangaande >_n vriend
mede, tot kensohebing van den mensen rn den
dichter. Beide worden als om strijd geprezen,
maar hoogor nog dan de dicUter staat de menseh
en mogen wy a|jn lofredenaar gelooven, dan
il Prudnomme een drr edelste exemplaren van
het meiuchcl(jk geslacht De bezitters vau
Lemsrre's uitgave der Stances et Poeme» kennen
het portret van den dichter, wiens innemend en
fijn besneden gelaat reeds on het eerste goiicht
sjnipathle wekt. Aan dien indruk beantwoordt
ook volkomen de schets van s'ün karakter ons
door Coqueiin gegeven. V ij leeren Sully
Prudhorumo daaruit kennen als een uiterst fijngevoe
lig man, wiens meest in het oog springende ka'
nuctertrek rya sterk ontwikkeld gevoel voor
rechtvaardigheid u. Toch openbaart zioh dit b
hem nift zooreer in een toegeven aan eene
oogenblikkelüke opwelling, als wel iu het ten uitvoer
lrfff(«n van ren door nadenken vnrkregen over
tuiging, lieeft sUn verstand hom eenmaal iets
al» door de rechtvaardigheid geboden leeren
kennen, dsn moet daaraan ook gohoorcaamd
worden. Reeds als schooljongen was doze karak
tertrek hem eigen, toodai by bütwisten tusschen
tfono kameradan telkei» als scheidsrechter, moest
optreden en c on Prudhomme fa dit voldoende
was, om aan elk geschil een eiude to maken.
En toch kon deze man geen behagen vinden in
de studie van bet recht! Wel gaf Bj}aan het ver
langen van familieleden, om zich juist op die «India
toe te leggen, gehoor, maar niet dan noode. Veel
meer trokken de exacte wetenschappen hem aan
en bet is zeker opmerkelijk, dat het cenige
iijtisehrift tlat do-scn dicht- r onder zijn ahonn^s telt,
de Revue Scientifique is. Letterkundigu werken
worden door hom niet gelezou en evenmin z ekt
h\j don omgang met letterkundigen. De beoefe
naar* der natuurkundige wetenschappen zijn meer
naar «ijn smaak, geiyk dan ook zjjnKeheelelaven
gewijd is aan de beo«fening''der dicht kunst *n der
exacte weteuschapprn. Studie, werken, ziedaar
rijn ideaal. Uoveu do vaak. eentonige on
bmizelachtige genoegens der conversatie, K.aan by hem
de eunxaamlieid en de studie. Menigmaal laten
de vraagstukken, die c\jn aandacht hebben ge
lrokken, hem geen ru»t,~ook nadat de deur van
*yn studiekamer achter hem is dichtgavallvn.
Vandaar dikwyls v«-»trooidlieid, die heiu maar
half'doet lusieren naar wat men hem vertelt
-11 serait capablö«egt Coqueiin do voui
dire comme M. de Drnnca', si vous lui contieüla
mort de voire femme: Et
vousn'aviezquocellola V" sauf & s'excuser tiès sincèremunt de sa
distraction, pour y letomber d'aillcurs tont
ausjitót" Maakt bet hier medegedeeld» wel licht niet
&en indruk, dat Sully Prudhomme tot de wat
men noemt gezellige meuscheu bcliourt, toch
schijnt er een eigenaardige bekoring van xijn
persuon nit te gaan. Groot denker* maar
bescbeiden en eenvoudig in den onganir, wiens wellui
dende stem deu hoorder dadelijk aangenaam aan
doet, hartelijk vriend, die, zelf geleden hnhbende,
wurm medegevoelt niet bet leed van anderen,
vurig vaderlander men deoke aan de sonnetten
" onder den titel La France uitgegeven «onder
aan het polititk K*kibbel mede te doen, ia liy om
zijn gezeUchap zeer )tezocbt. Ook het lijden ik
Beide het reeds is aan deze fijngevoelige natuur
niet bcépaard gebleven; teleurgestelde of bedro
gen liefde heelt den dichter veel verdriet berok
kend. Maar bieria verschilt nu van de Musset dat
hy niet als d*zd sün verdriet aan de groote klok
hangt wat vnj U. kunnen vergeven alleen omdat
wij daaraan de bearlyke Nntts danken. Kenmer
kend voor beide dichters als menschen is de wijze
waarop zij hun bedrogen liefde beziugen. Men
kent do Nilits en de Uartstoch'olijkti vervloeking
der ontrouwe geliefde. Daartegenover steile men
Frudbomme's Si je pouvaü.
81 }e ponvals slier lol dire!
1U est i vous et na m'lnapu
Flus rian, même plas d'nmttié;
Je n'en ai plus poor eetto ingrkte
juin alle est pile, delicate,
Ajei eoin d'alle par pitié.
contel mol ssoa jilonsl»,
C»r l'alle de sa bntaisie
H'a tuit, hól«Rl qae m'efflenrer.
Je »»U comuënt sa m»in repousa»,
Ittii ponr ceu» qn'elle aima elle est douee,
Me l» frites J«n*fo planier."
SI la poTivais «lier lui dira:
,EUe eat tiista et lont* » aoarire,
Donnes Itti dea flenrs ehaqna jour,
Dea hluats plutót qae de» rovcs:
C'pst l'offfïnds de* moindre* ehoaes
: Qui racèle U plus d'amour."
' Je fonmis vlvre avac l'i<lé»
Qn'elle eat «hórla et poaaédêa
Kon par rooi, nais aalun raon ooenr.
Küchante ennvnt qai m'abandannaa,
Volt Ie ohtgrin que ta me donnés.
Je no peux rian poor ton bonbeor.
Als dichter bekleedt Sully Prudhómme thans
een voorname plaats in de Iransche letterkunde.
Zijue tot dusver verschenen ge. l ich t eu ragen
gezamenlijk in 4 bunde'.s by ^meire het lii_ht.
Na deze gelezen te hebben zal het niemand
rrrwoutleren d<«t Coqueliu hem deu poètu
philosouhe noemt Prudhomme is in do eerste plaats
wQsgeerig denker. Dit schrikke echter niemand
af! Al beaam ik ten volle wat C. aan het einde
a^iier verhandeling van hem zegt: ?..?qno Sully
Prudhomme. ne sera' peut-être jamais tres
populaivc, maïs, que comme poète il o^rfjiera touiuurs
lUjis la bihliothèqüe dei lettiés et des délicats
tette place d'honneur, que, commo homme
il'occupo dans Ie coeur de tous ses amis," toch
behoeft het wfrgeerig karakter van een deel
zrjiier eedkhten niemand voor de kenqtsmaking
met cgn meestemtiikken te doen terngdeinieu.
Zoo menig juweeltje valt daarbQ te «enioitii,
dat men zichzelven van een groot genoegen
berooft, door Pradhomme ongetesen te laten.
Om er nn maar oen te noemen, wie kent niét
Le Ynse Brisó toomiju geheugen «üniet bedriegt
door Smit Kleine in onze t»al overgebracht
en wie voelt niet ne de lezing van dit meester
stuk de lust in «ich ontwaken om meerdere
gedichten .van dezen zanger te lezen. De vorm
is altgd tchoun. Trouwens Prudhoinmo is uiterst
st' eng tegenover zich zelven en brengt zijn
verzen niet onder de ootjen «ftner lezers vóór
tij. onberispelijk zijn. En juist tot die
dichtmort, die . wat oen vorm betreft de meest
eigenaardige bezwaren oplevert het sonnet
voelt by zich bizonder aangetrokken. Coqueiin
verwijt hem, dat by de poëzie wel wat te
veel als exacte wetenschap behandelt Niet
alleen toch dat hty zeer nauwkeurig is ten opzichte
van het rum, maar zelfs elk woord, dat niet
strikt noodzakelijk is, wordt geschrapt.
Vraagt men ten slotte welke wereldbeschouwing
deze dichter huldigt, dan verwijs ik vooral
naar de dichtwerken Les Destina en La Jwstice.
Ik zal niét trachten een overzicht van beide
gedichten te geven. Daartoe U het hier niot
de plaats en daarenboven moeten beiden in hun
«heel gelezen worden. Met een enkel woord zjj
de slotsom van Ie» Deitint aangegeven. Prud
homme komt daarin tot de conclusie dat goed
' en kwaad evenzeer noodzakelijk zjjn of zoo men
wil, er is geen goed en geen kwaad. Te juichen.
ln.«eh gelukkw lot of hot kwade dat ons tref t t
vloeken, is even dwaas en spruit voort .nit.de
Mveonto osa de «Ungssi te b*o«rde*l«n naarden
mi tutstaf «B oos»igen «ntbehagéa. i»net dert»
. t.. . ,.»%' i ^ ' ^_ .-.-.?.'. H-" ? ... '""'i* ~
La Natate nou dit: 9e sois Ia Balaoa sstsse,
Bt J» iem» 1'oraUl» anx seohaite Insansea ;
L'niÜTar*, saeh»s-l», qn'on l'aiecr» CM qn'on 1'aüne,
Osoha «a aobotd protoad de» daatlns balaneas.
B ponrsttit uu» ia qn» soa pass» renferm»,
Qui recnl» tonjonra NOS lui Jamais faillir;
M'ayant pas d'origine «t n'ay»nt pas da term»,
U n'a pas t» jeuoo et A» pent pas viaillir.
tl s'aoeomplit tont s»ol, arUsto, ojnvr» at model»;
Ni peut, n{ mauvals, il n'aat nl grand, ai bon,
Car sa tam» n'a pa» d» m«sor» hors d'eUe,
Et sa nécewite na oontpori» saeun don.
Bon exlst»ne» 6gale et inprent» ett l» somm»
D» tem ie» aoeldont» d» nalasaae» at d» mort;
£11» ohappa i l'eaprit comme an regard d» l'honme,
Qui a'ea forje on» image avec soa propre aort.
Ja n'aoeepta d» tol nt rocni, nl «icriflceê,
Homma, n'inaulte p»a ma< lolt d'un» oralaon;
N'attenda de taai déoreta nl faveur», ui capricM;
l'Uoe ta conüanoo ca ms loula ni»itl"
De berusting door Prudhomroe gepredikt, is
vr(j pestimiaüich. Hierin verschil ik vau Coquelio,
dia meent dat des dichters wereldbeschouwing
niets gemeen bueft met het pessimisme: cetto
plaisautcrie funèbre de «uolquos rdveurs
d'outreUhiu," een bo wei ing die nu j«i«t geen hoogen
dunk geeft van C.'u wvs.«oeri«e studie». Ik waag
f hier niet aan een ontleding van la Jusiice.
die dit gedicht niet gelezen heblieu, kunnen
Coqueiin bl. SS?04 ceu kort overzicht van
den iuboud vinden. Moge hot hfii ouweklceu liet
kunstwerk zelf ter haud te nemen. Pruiiliürunip's
werken te lezen en te overdenken kun men niet
zonder den geest te verreken on den
schoonheidszin te ontwikkelen. Cotju^-lin's boekske tal
hoop ik het. z\jne «r toe bydra^m om de
lust tot nadere kpmiiiuiiking met de workon-van
dezen dichter-wij'Beer l)ij velen in ]jt-t leven te
roepen. Voor de vereerd*» VRU Snlly Prudhomme
zal bet aangenaam ziju to vurtiemou, diuaauhet
eiude van i/oqiieliii'i gescluiit eeu viertal onuit
gegeven gcditnteu ziju opgenomen.
W. P. 0. K.
DSnninf/littusen. Farailieroman van Claire
vnn Gliiiuen. Veitaald door J. E.
's Ueilo^enbonch W. C. vau Ueusden 18?2.
£)r Bun vnn die boeken, die ons tenvjjl v\\ ze
lezen, zoo a:tugeuaam bozighuuden dat wij den
tyd vergeten,- die allurlui gevoelens vnn iii
tcinminff eu fyoipa'hM iu ons wakker rocprti, en
waarvan vry toch «enigen tgd na <ie lezing moeten
belcennou, dut tij goen duidelijk tieeld i-\ o n/, e
ziel hebbeu achtergelaten. Ken teudenz-l>oek biyit
met do verteucuwaortiigers der rerschilleude
theoriën langer in onzu herinnering loven, al
beviel het oug by de leziiig misschien uiut half
zoo goed.
De eenvoudige fitmilic^esdiiedenis, die liier voor
ons ligt, behoort tot die verhitten zonder «ruige
pretentie. Zonder ?.ich to wagen aan bespiegelin
gen over sociale, theologische of politieke
quaesties of ons te onthalen op breed uitgemeten
toonerlen van zonde en ellende, predikt het ge
heele bui,1 k een geioudo moraal.
De handelende personen zijn Otto en Mage*
lone uitgezonderd, willen wij hopen inenachea
zooals men in allerlei rang en stuud dagelijks
tegenkomt, met, bun grooto eu goede hoedanig
heden, hun pliohtbeaei eu trouw, maar ook met
hun zwakheid, hun onredelijke eischou en
klcingeestigheden. Ook .lohauna, de heldin, is geen
ideaal, geen onmogelijk, engelachtig wezon, tnaar
een frisch en flink aantrekkulük jong mei?jo, dat
moedig stnj'lt eu einJelyk in de veilige have a
imiilaudt.
Dit ia alles wnt wij van de intrige van
nninghansen" zullen verraden, om het genot vun
tien lezer niet te bedorven.
Het is zoo'ügezollijïboek voor een
rejfenachtigen Zondag voor eeu Zondag, zou men byna
kunnen z«?gen in dezen zoer uattea zomer van
1602: dubbel prettig omdat het zoo los en
vlooiend vertaald ia, dat meni^ oorspronkelijk"
auteur wel eens een voorbeeld zou rnugen nomen
aan J. E. Taal, styi, interpunctie en correctie,
a|l«s is even keuriff «u zoo ladylike", dat man
zich by die twee letters als vau zeil oen dame.
gaat voorstellen. Claire von Glilmer mag zich
waarlijk geluk wenscben met zulk een vertaalster
en de uitgever ook!
Dat wQ als volk niet zoo ondankbaar zijn jegens
onze -nationale letterkundigen als wel eens
beweei d wordt kan, behalve do
Uoshootu-Toussaiutvereering ook bewijzen, hetgeen thans met Gou
verneur geschiedt Toen hem dn Jlitisvricnd ont
nomen werd, uitte zich de algemenne synipatltie
iidubl>elzinnig voor don ouden volkasclr y ver, en
met ware gehechtheid zonden ydlen hunno
inieokeninff ana don uitgever Pyttersen, die den ejtrten
Huisvriend roet eten ouden Goevurueur wildo
voortzetten. Thans doet zichdie/.cltdK gehechtheid
kennen in hot t»l van int nekoimi-ön dat d« uii gave
vnn den 'hees, A. W. Sjjthoff te Leiden,
Gotverneitr'a Dichtenen Rijmen reeds heefr. mocen
vereeuiff«n. Zij znlleu iu G nfleyeringen 30 c- n' s
worden uitgeffeven. ginder uil; pnttisclj oofj;iunt,
dan pmdut zij een geheel stuk iMtotre contem
poraine in aanyenainen vorm voite^enwooidigcn,
zullen zij Ie?.c'i-i vinden, m»n zii li.v. iu olk-v. '2'.
Jnn de Jti/mers tuclil en ' (ernijtorJil, .fan, de
Rijmer profeet en naderen, wiiurbij een pnni*
woorden vau c.inimt<ntiar zeer vnn pas door dim
schrijver aan^'ebruiht >yn.
E«n k istb^ar en zp.rr belangrijk
werk eal in Engeland worden iiititi^evt-n, du
zegels, wnpcni eu iniiijjnus vxn d-< Univuisiicit en
colleges vnn amliriil^c; bet wordt vniv.tuneld
door deu heer W, 11. II. J. IIojio, ea «al in 23
afleveringen verschijiifn, ieder met een
cliroiuolitliografiiche plaat. V..oitH ulleu vele xctffi-t i'n
uflieeldinffen lm don t«kst gedrukt woi-d«n, dij
geschiedkundige nasporiiiiien onttretit. den
oorsprouff der zovels van de Uni««-rsifeit. en hare
uairdightiidsbekltfedors' bovat. liet oudste zegel
d i teert volgens deu heer Uopn VHU bet Charter
van Hendrik 111 (1261); de oud«te afdruk daar
van is gehecht aan eene acto, onder de
vestiging«t ukken vaa Peterhoiwe behooreude, en gedateerd
1291.
Boeken in JJritsch-Indig. De nieuwe landen
die met de beschavmg gaan ..meedoen," trachten
zich al spoedig eene aanzienlijke plaats te ver
schaffen.' Als in Japan, komen ook
iu'BritschIndiëde boeken en tijdachriften in verbazend
aantal uit Alleen in de provincie Bengalen cQn
in bet eerste kwartaal van dit jaar 875 werken
verschenen.
Een ander voorbeeld is, dat onlangs b|j den
luitetMunVgonverneur van Bengalen een deputatie
van de Vereeniging der Sikhs te Labore kwam
om te verzoeken dat het lager onderwas ver
plicht gesteld zoa worden onder de kinderf n der
Sikhs. Het verzoek werd geweigerd op grond
dut, in de verhouding der sohoolbezoekende kin
deren,. de Sikhs reeds vooruit waren bQ de
aodei-e klavsen in de gemeente.
Ranke. De onde geschiedschrijver Leopold von
Rank,e heeft thans het derde deel «tyner
WeltSteacliïchte voor de pers gereed. Het nl het
Roraeinscbe Kei/errük en de eerste geschiedenis van
het christendom bevatten.
Waarnemende professoren. In Frankrijk mogen
de Hóogleeraren die leden van h«t wetgevend
lichaam ajjn, geen colleges geven. ZQ benoemen
dan naar eigen keus een plaatsvervanger voor
ieder studiejaar. Paul Bert heeft thans' voor zijne
collega* f ver exMrimantale physiologie den heer
Daatr» Benoemd; de heer Batble voor die over
MI h»jr BeanrestanL
?«?J" ????»;???* +f^^nm+ *^»p*B»1»M
De beer Hens* heeft op de
jaarUJk' der Bodet* AsiaUwe eeu «ter
verslag uitgebracht, dat bijna in HJn
. de Bevu« PoltHmt et litttrairt van 9
:embee ie opgenomen. Kenan denkt ttfn rat*
alsff te nemen als ja*rlüksoh verslaggever, en
heeft daarom een beknopt overzicht gegeven van
dan vooruitgang der Ooatersohe studiën in de
zestig jaren die sedert de oprichting van het ge
nootschap verloopen »Jjn.
D» 4» aflevering van dt Dagtraai hent de volgend»
ingezonden stukkaa: Da ooraprong dar godtdtanstlg»
denkbeelden, door Dr. H. Hartogh Beji van Zonteveen;
Oooehalartl wat voorden en begrippen, door Vltalls ;
Geloof «n ongeloof, door H. 3. Btratometjer; Ter over
denking, door 14. P. Bohmldt; Lichtpunten, door O. W.
v. d. Voo; Dag«radiana, door W. Hen*; Een brief van
een Hervormd Predikant, mat aantekeningen vooreiea,
door J. Hobbel; Nog eonroitli Carolina, of da roeping
dar vrowr, antwoord «an A. B. J., door ILC. J.Kiyth»;
Berichten «D medcdeeltugan.
Tan Retht itor Zn vors«h»an d» 4» aflevsrtng net
den volgenden inhoud: Paradoxen an Parabolen IV, van
Floor Floreuaae; QnsedelUklietd geen uUvloelaal v»n de
TT\)O gedachte, door Rudolf Charles; Het recht der
geloofeparti) U da achoolkweatie, door G.; De ziel als
«ene verrichting van het sonuwstehrel III, IV, door
Dr. E. B. AveUt?: Nlorkrnld; Do vrouw bij do minder
en niet beaohaafde Tolken, door Dr. Cb. tetonmean;
Een niouwljhridjo op het gebied vau de neutrale"
school, door Varltas; Yiveseotio.... EOO woiulg mogelijk,
door KaJolf Cliarles; Praatjes over onde on nieuwe
hoeken, door floor Florensso; Loon naar vartllcnate,
door W. K. N. Uuukcyu; OahegrUpelfJk, door W. E. K.
Muakeyu.
Tnhoitd van De Het, Ho. 10: Oror anelrareDde booten j
R. Qvgotea atalon aehroerramen: Do tiondo jaurlükirhe
Alftemcoiio YorgiJoring dar Veroeuiging Ier bevordering
van Uot Zoovaaitkuudltf onderweg en Adres; Frunkamp,
Iets over liet aandoen van havpna mot atoomichopen;
Oronden en IxmerKfodenen voor bot oprichten v»n een»
Nedcrlandscho M.nlucliappüvoor Scheep(bouw on
Hclieoi «vaart; John Sonti lluascll, en Invoer vaa bevro
ren rlccich vin Nieuw-Zeeland In Engeland.
Hot Octohar-nnmmor van De Gldt bnrat: De ntett»
grondt» in lfHftflainl, dour SIr. W. II. da Beaufort;
Dt tlay lty Salüt-Vfai» t» dt vrtde tttn Ngmtyeu, door
Prof. l'. L. Maller; D f tt^jtirlUug eau <itn eed tooi- Jt
llnopfgrzitidrH, ttut histurinfhe ttudit, door Joh»,
Dy»«rlneki I. Eisinnntl Sicnttuboiy, door Dr. J. H. Gunning;
On* Miinhrrim, door Mr. W. C. Moe» en oen uitvoering
liiUioifrafltch alt/iiin.
Inhoud van Sederlnna, til. 10: P. Dnt(]n, Dt Knuil
t a n Sprtktii, (nirar aanleiding van da Memoires do
Bain*on). N. J. llaverachmidt, Margufritt Itergiaud, een
voriiaal nit hot Zuiden va» FrauLryk. P. Dujj», De rtrtulffdt
Irnntltnanr; Atlitrritnrp, de pionier der ti-ai-e Sr*t)>aèing
(medodcelinic van eon geucenboor) en «ani^e dlchtrcgelud
Entact Tempt i gcwjjd aan Mevr. Bosbooiu-Toussaints
TOsten verjaardag door J. n. Arnold.
De 9e sflov. van Etgm Haard vangt aan met eene
novelle van tl. W. Mticialno Pont, Kimt rrfmit «n geeft
verder artikulen ornr Hit KouinUjjb InnHiuiit «oor dt
Marine tt \l'illtm*noi'd, iloor J. IJ. Vcruei), oetrdtBad*
plantt Kali-Sandjaji, nabij &alatiga, door D. Qartlug Pz.,
oetr dr gtschttdmis tit het iftttu oiner ulaff- en
bkioiinstfttmtntta, dofir Mal van K\]jc\L;nrn'on:egtf1tHijtlde
vijiiiidtit, door Dr. J. E. llombunta. Bjj do afbeelding
van Utt Crtmer-myniimtxt «chreef Gerard Kotloi, \i\\
oona teokenins yati Cl). liochuaton, aan Mtrr. liosboum
Toiuiaint gewijd, H. de Yt>or 'on bn bet portret van
Pi-uf. K(ikt. Dr, van dor Ven, een waardooronJ byaclirift.
Onder do graVnreH vindt mea: Uui-yniirftiiJtlnij naar
H. J. Bcbolton, Teni/ikttr ran de Munt, naar
Verboeckhoven, Etu lid van de Ytrttntglug tot btschtrminy van
diti'tn, enz.
Afl. 10 Van hot Dmttclitt Fomi/iTnfcratf^ltgavaaclioror
to llerlijn, borat o.».: IHrt lrnt, Krinntruiiffm a» iVrfo»;
llnlie Güiinti; van Ernst TTichi^rt; Papin ; 'jfiliittlirli
gefilrbte Thitrt, r, Buaz; EurtjtHifclie OifltchlanffeH, van
Knaner; A»ln>nnniift1it Britff, v. Zech; Uit Invaliden
tier Ser, v. O. Itopp; In Kinnimkril, v. K. Stiolor.
Platen naar Knrl Oobhnrdt. Paul Keijorhcim, Elchnnon
Vervoer, lilelbtreo. D. Jlinnfoldt ou El. Kurzbauer.
Het vakblad Dt Vri's'h'i'iiiytladt heoft nu oen jiif
baita^n. Vin dea tva?i1an jaargang af zal hot blad
tTroomaal '* maand) vers^btjnon.
tiet fTreii>-'' Sataitloii ran A + tl (do bespreking1'
van de brochnre da Zaak van den Luitenant Klelj enz."
door n-r-b, in 'Rtt Ind. Hilil. Tijduclirift No. 7 van dit
jaar, 'UesprokL-ill door Tb. Klei), Kapitein
kwartiermeeater bij het N.-I. leger, il ook afzondorl^jk ala brochure
vernchenen.
De Fami'lieMe No. 15 bevat: Mcicrdin de
Ztoroover. ffoniiie, Zonsop^anj? In een Jivainnch \rnud.
Do ilrie vonrnamo jongtilinj;en. Uontoaldo, Yarutrooida
graven. No 10 bevat: Da. «liet, Ik.
Nienwo Uitgaven:
Mr. P. W. A. .COIIT VAN DElïLINDEN, Volle en Staat
nedovuüring tor opening zijner cullesea. f 0.00.
P. F11A.NHEN" Jz. Ouui en neef. Blynpcl in twee
bodrijven. f 0.«.
P. FltANSEN Jz. Vergiftigd on gehangan. Klucht in
e«n bednlf. > f OM.
P. FRANSEN Jz. De gebochelde neef. Blytpol mot
zang iu een bedrijf. . f 0:30.
J. QIIONËMAN. Yontenlandseho toestanden, f 2.29.
JAN PULLIPSKN. Da liefde vaa PI»t Paaltjons.
lllugpol in twi'O boilrijVun. t 0,50.
A. TËNNYSOS. llenoch Arden. In het Nederlandsen
bewerkt door J. L. Werihoim, f 1.50.
9ii|Utalre Zakca.
Ben roepstem uit AtJch.M
Ouder dezen titel Jtotnt In het Handelsblad
van IC September eeu artikel voor, waarin de
hulp van het Roode Kruis wordt ingeroepen tea
behoeve vaagde militairen te Atjeli,
l)a karakteriseering van den vredestoestand is
wel de bittente ironie, die men zioh bedenken kun.
Een vre4ojtoest*nd,waartnj het aantal gesneu
velden dit jaar reeds tot 140 geklommen is l Is er
slechter loestand denkbaar? .
De arme soldaten hebben slechts l & 2 nachten
vrüvan op waoht, de waohtvrqe dagen wacht
ben de meest vermoeiende en gevaarvolle trans
portdiensten, ? terwijl de vrtfe nachten in hinder
lagen worden daargebracht. ., ,
wy beseffen het leven vol ellende, dat daar zal
wórden geleid. De soldaat te velde moet vele
vermoeienissen doorstaan, moet veel ontbering
IJjden, dat kan niet anders; maar de verpleging
moet geevenrediffd «Qn aan de zwaardere inspan
ningen, die van l(jf en «iel gevorderd worden.
Op Atjeh echter waar de vredestoestand is
verklaard, dooh waar de dienst vél gevaarvoller,
Teel vermoeiender is dan hrj ooit in vollen oorlog
was, op Aljch moet de soldaat «ich tevreden
stellen met een voedingstarief, waarbQ droog brood
en rijst de eerste rol vervullen. ?
Wanneer dmt alles waar is (en wfl hebben geen
reden om aan de geloofwaardigheid van den
berichtgever ta twjpelen) dan schreit het tea
hemel t
Draagt de Indische Begeering cóó zorg voor
hare flinke dienaren, dat er eene roepstem moet
komen aan het Roode Kruis? .? ..
Het volk van Nederland zal zioh mud betoonen,
waar het geldt de diende te verzachten, die daar
ginds door afine ionen wordt geleden; bet B«XM
Kruis aal itfne zegeningen gaan verspreiden als
weleer, het «al verzachten zooveel het kan en hul
vragen MS de natie waar het te kort schiet; w
twijfelen daaraan niet.
Doch de Regeering zQ voonichtlgl Zfi drtyre
het spel niet te ver; een ontmoedigd leger is
vooraf op AUch haar grootst* gevaar.
Dat *4 aUes doe om den neet weder op_ te
beuren, en het vertrouwen ie Eentellen voor het
wellicht te laat moge sfya.
IETS OMTRENT DEN GENEESKUNDIGEN
DIENST IN INDIÊ.
De Arn}ienuc)it Courant v»n t Sept. fl. ban*
een ingezonden stuk, getiteld: Dt militair* yt~
neukundige ditntt i» Oott-Indit,
Schrijver van dat stuk tracht de Tragen te
beantwoorden: .Waaraan is het toe te schrijven,
dat b<j het Indische leger meer dan 50 officieren
van geiondheid aan de formatie ontbreken?" en
.wat is de oorzaak, dat ondanks de waarlijk uit
lokkend* aanbiedingen vaa het gouvernement,
zoo weinigen lust hebben zich aan dien dienst t e
verbinden, zoovelsn na 2- of Sriarigen diensttüd
reeds weder het leger verlaten ? Scbröver vindt
een antwoord op deze Tragen, Ie. in de qnaestie
der bezoldiging naast de zware diensten die Tan
den Off. v. Gei. gevergd worden en naast de
telcurttelling, die Telen m hunne verwachting van
de particuliere praktijk ondervinden; 2e. in de
slechte vooruitzichten op bevordering tot hoogere
rangen, terwijl de 3de en voornaamste oorzaak
te zoeken is böde Regeering zei t e. Deze toch
belast, om te voorzien in bet bestaande gebrek
aan officiererf van gezondheid, particuliere
geneesbeeren (meestal eervol ontslagen officieren
van gezondheid) ouder het genot van een hono
rarium van f 10 per dag, met de waarneming
van den militairen ffeueeskupdigen dienst op kleine
plaatsen, of mot de behandeling van een gedeelte
der zieken in de eene of andere grootere
ziekeninrichting1.
Neemt men nn aan," zegt Schrijver dat zoo
iemand (behalve dit honorarium, dat alleen reeds
het traktement van een officier van gezondheid
2de klasse, die bovendien door het gebrek aan
personeel dulibel zwaren dienst moet doen,
overirelt) met zijne praktyk nog 2 a 800 gulden
's maand» verdient, dan ligt bet voor de band,
dat d>i jongo officier van gezondheid liever buiten
dan in het leger den Staat dient, ergo de gele
deren verlaat
Ter staving zijner uitdrukking dubbel zwaren
dienst" w\jst sclir. op het ieit, dat b. v. te
Amboina vroeger de formatie 4 officieren van gezond
heid aanwees, terwyl die formatie nu tot 2 is
moeten verminderd worden, ja zelf*, in de laatste
ntaanden, de dirig. off. v. ffez. alleen den geheelen
diciibt moest waarnemen. Posten, met eeno
bozetlinjf van 50 a 76 miliUireo, de vrouwen on
kinderen nog niet eens medegerekend geheel
verstoken van militair geneeskundige behandeling,
zyn op VOITH un Reene zeldzaamheid.
pMot zulke gegeven»", zegt *chr. verder, *oU
men van de regeoriug mogen verwachten, dat zy
het korps off. v. gei. mot eenigo consideratie zou
bc'handelen." Over die consideratie kan men zich
een eenigszins juist óórdeel vormen, wanneer
men zich herinnmt:
lo. dut ten vorige jare de nit Indïmet verlof
7.ünde nffici«ren van gezondheid, wejrens dringende
bo ocfte, werden vereocht biunent^jtls naar ludi
terug te keuren;
2o. dat dio behoefte zoo dringend was, dat
geraeldu oflkicren onderweg reeds annwyzing ont
vingen omtrent hunne bestemming nn aankomst,
eu onmiddellijk nadat lij wet aan wal gouden
hebben aceet;
'óo. dat de bepalingen zxffgen, dat; van verlof
teruukeerende officioreu jjedurendo de maand van
terugkomst slechts vrrlofsl roktenvent genieten, en,
de mlmiitisU-atia natnuHük dieuoverceiikomstig
handelde; :
io. dat de belanijhebbenden hier teg_en
opkwameti, dnar zij volgens hunne zienswijze m dit
bijzondere Beval, waar zfl op verzoek van den
minisier, in liet belang van.'tlanda dienst, voor
het einde van hun verloftjjd teruggekeerd Waren
aanspia-tk op vol traktement ineenden to hebben;
5o. diit op oen request in dien peest ingediend
o«n <len Gouv«i neur-üeneraal, zonder opgave vau
mutivcu, eeuvoudig afwijfcnd werd beschikt.
DE 2e AFDEELING DER KRIJGSSCHOOL
VOOK OFFIC1EUEN.
liet personeel der 2e afd. v»u de
ia voor hot cursusjaar 1832/83 samengesteld als
Directeur: Majoor-ingenieur, Elnnd.
Officieren-leeraren: van Pommeren,
knpt. van den «en. staf, strategie en
krijgsgeschiedetiis; llooseboom, id.» tact:ek en taciwche oefeii.
op de ka»rt,oorloRsgeliruikeii, bele/?oring
oefi)ningeir de ISas, id., nul. aardrijkskunde eu statistiek,
noepeiileidiiig en legerverplegiiijr, t«et oeien. op
de kaart; Pompe vau Meerdervooit, id, N. I. leger,
iud, njilitievakkun ; Sayffardt, (tijdelijk) id.
urtilleiio; Hinrichs (id.) kapt. -int., legerbeheer en
mtendancedienst; van der Wedden (id.) ntm. de
reff. lmz?rykunrt.
Burger-leeraren: dr. Faroau, leeraar
pyninasium, natuur-, scheikunde eu warenkennis j
fj. A llufman, leeraar fiansche Ual en letterk^
hoofd eener unenb. lag. tch. voor uiigebr. W.
oud.: J. Klein, leerasi' hoog. burg. sch., duitsche
taal on l«tterk.; W. Ch. Phillips, leeraor engelsche
taa! en Ictterk.; prof. Meinsma, prof. Qtaiagr^f,
mot. Kiemann, invaansche taal,
AInJeisch-BoeKineesch, land- eu volkenkunde, Mohamedaausch
re detacheer d, tot büwoning van den
CUMUS vuor alg. krügsk. studiën. . . _, .
2e studiejuar: Ie luit, 4» reg. »nf., Ohenex;
id. 7o reff. Wün>»n»; id- 5u reH' V*I' aöh-üran;
deler; kap ait. N. I. leger, van Geel; id..inf.
llauieriter; Ie Inits. der inf. Langguth, Breyer,
Lanne, de Neve, van Heutj-z eu Mossel;
idVle studiejaar: Ie luit», rog. grun. en jager»
T. d. Hoeven en vanTeyliuKcn; id. inatr. l)at»ljoii
Pop: id Ie reg ' inf. Meyb«om ; id. ve»t.-art.
Kemper en Moll; id. inf. N. I. leger Sol, Koster en
ten Brink; id. genie Seheuer.
Tot büwoning van don iut*nd»nce-cursuB.
i2e studiejaar, Ie luit., IOT.K. inf., Uoldanus;
Ie luits. 6e reg. inf. Klerk de Reus «i Douglan;
Ie luit. kw.m. Kikkert; lèluit. inf, N. L feger
Id stodifjaar, Ie luit. kw.m. Kleynhei.s;
Ie luits. kw.m. ». I. leger de Souvore, van
Nupelen, van der Wedden en llesemer.
IETS OVER HET AANKWEEKËN VAN POST
DUIVEN TOT MILlTAJtt GEURUIK.
Aan de -Jahresberichte ber Veranderungen
und Fortschritte im Militarwesen" ontleenen wy
de volgende interessante aantekeningen. Van de
verschillende soorten van duiven >ün brjzonder
makkelijk en spoedig te onenteeren; .ae Tuimelaar
wegens zone lichte vlucht,- de c.nier" wegens zHne
groote mate Tan onvermoeidheid en de
uekkaduif" wegens hare lichte vlucht en
onvennoeidheid. Door kruising deser rassen ontstonden de
vooral als postduiven hoog aangeschrevene
Luik?che en Antwerper portdmven, die meestal eene
grijs«ohtig-bl»«we en *>lt4jd eene .donkere kleur
Bebben, «ooals dat voor het doel noodig is.
Aan de nitgekocene jonge duiven wordt eerst
sorgvnldig inlk Toedsel gegeven, dat de spier
kracht versterkt «onder oonaakte zon van groote
vet-vorming. Verder legt men er noh op toe het
vlieff-vermogen te vermeerderen en de gave zieli
ipoedig te kannen orienteeren to Deveitigen en
tS vetiterken. Daarb« bat.men de dnif aTtyd in
dezelfde richting en naar hetzelfde, doel vliegen.
Tengevolge hiervan heeft men twee «tafaons: het
tehuis-station en het bniten-station. Van deze
stations wordt, evenals Tan de afstamming en
den brw»dtSd,n»irisJ»o«tBe.>n^k»^gBehooden.
Bovendien z$a d» dttina of-dep kop door
stempebnerken ra «ommen nanwkearig geteekend.
Om het vBtf miaogen te oefene», laat aien
de dniven op telkeni grooteren afstand van h«t
tehnintation, maar steeds in deaelfde richting,
van vrHe hoog gelegene pnaten nitvJiegen. Men
begint met een affiand van 7% kilometer e»
?trekt dien gaandeweg tot 900 kilometer uit. Even
eens verlengt men langzamerhand dea tijd, diea
men de duiven op het Duiten-station in het hok
houdt, om de dniven er aan te gewennen, ook
wanneer ie maanden lang op net Buiten-statkm
hebMRi vastgezeten, het tehuis-station op te zoe
ken. Daartoe ia noodig, dat men de duif zóó vast
zet, dat at maar weinig om zich heen kan zien.
Het militalr-postduiven-wezen staat onder dea
chef der militaire telegrafie; ieder vesting-station
onder den oommandaat w TU. BQ eene
mobili?eering heeft terstond eene ruiling van daivea
plaats. De in de vesting te huls behoorende duiven
worden naar een bniten-station, dat gelegen !?
In de richting waarin men de duif geleerd heeft
te vliegen, gezonden, terwijl de vesting van buiten
af dniven ontvangt en vastzet. ledere in
cflferschrift geschrevene depêche wordt gelijktijdig aan
lijf duiven overgegeven, daar meermalen de dut»
ven doodgeschoten of door roofvogels gedood
worden. Door mikrophotografie wordt de depocht)
op een fijn collodium-vliesje overgebracht Dit
vliegje wordt vervolgens in eene peonensohaoht
gestoken en deze voorzichtig aan eene etaartpea
der duif vast genaaid. In 1870 heeft men eea
dergehjken depêche-dienst, van Partys nit, met goed
gevolg kunnen volhouden.
8
BIBLTOGRAPHIR.
De Militaire Gids. No. 4.
Onze zeemilitie, door J7 B. Verheü. Een
buizeuquaestie, door F. H. Boogaard. Een
zilveren feest bjj de cavalerie, door T. d. W. ~
Enkele opinerkineen betreffende de nederJandsehe
rammonitors 2e klasse (type Adder), door F. H.
Boogaard. Overzicht der regeling van den
dienstplicht in de verschillende Staten van'Europa,
door J. A. van Eybergen. Aroalgama.
In 1683 zal de Militaire Gids verschenen in
6 afleveringen, die t« zamen minstens 24 vel
druks bevatten, zonder dat met deze uitbreiding
een verhooging van prtys gepaard zal gaan.'
JffüTATIEN BIJ HET LEGER
Tan 28 Sopt tot 5 Oct.
enoemd: bij den geneeskundigen dienst, tot
officier vsu gez. Ie kl. de officier van gez. 2e ld,
W. N. d* Graaf, van gemeld personeel, tijdelijk
gedetacheerd bjj de zeemacht: by het corps
radende artill. tot ad j. de Ie luit C. Hoekwater
van het corps.
Op pensioen gesteld: de Ie luit. J. A. Suringar,
W »tef er tdek voor n jair,
van den staf der int., (tjjdeiyk voor n ja'r,
f 450), de Ie luit. J. Kikkers, van het wapen der
inf.. thans op non-activiteit, op zijne aan v ru ge
f 452 's jaar»), idem de kapt. L. £. Ondessen,
van het 4e reg. inf., (f 1710 Ss jaars).
Op non-activiteit gesteld: de Ie luit. J. P. Kraak,
van het 7e ree. int eu de Ie luit C. J. Kt.
Noordu(jn, van het Ie reg. inf.
In actieven dienst hersteld en ingedeeld bjjhet
2e reg.'vest. art. de 2e luit. der art. G. B. Roekei.
Ingedeeld by het Ie reg. inf. de van zijne
deUcheering naar Oost-Indiöteruggekeerde Ie luik
kwartm. D. C. Oflenbaoh. ...... s
van 6 tot 13 October 1S82.'
Gepensionneerd: de kolonel £. D. Geukema
Bakker, benoemd commandant van het Ie reg.
huzaren..
Benoemd: tot Ie Init.-adj. bij het 3e reg inf.
de lo luit A. Oreeman.
Weder hier to lande ingedeeld en wel by het
6e reg. inf. de by bat leger in Oost-Indiëgede
tacheerd geweest zijnde Ie luit. P. Wiersma.
Utrecht, 13 Oct '82. v. P.
SCHAAKSPEL
No. 43.
an dan Oad-Redactonr vsn Sisss".
ZWAKT.
a » 0 d e f
WIT. .
(Wit 8 en zwart O stukken). Zwart K g 8.
YTH speelt voor en geeft In 8 zetten mat.
Oplossing van Scbaakprebleen No. 40.
l A8-D8I ' Font O 4 of
H 6 a 5 .
O 6 & t .
. anders.
< D 8 nt H 4 of op D 9 of op f f
met O l O 5 mat.
NAGEKOMEN OPLOB8INOEN.
}oist opgeloat No. 88 door D. 0. L. te T.; No. «O 7.
O. B. te tracht; Söhaak- en Damclub te Moordrecht;
W. 8. te Broek o. L.; v. H. op T«xel; O. A. F. H. te
Leiden ook 41; A. H.; Whtte is the King; 3. H. F.all»
drie te Amsterdam (3. W. Ba. tojtaniipel is niet Rood).
WUdars li No. 41 goed opgeloet door W. v. H. te Delft;
B. v. W. te Onlembnrg; E. O. te '* Hage; Henrij Mr.
P. A.L.M; J. B. O. de P.; W. d. V. en Hit s'u vieren
all j vtff te Amsterdam..
BINDBPEL DEB ON8TEKFELIJKE SCHAAKPARTIJ.
Zia AnuterdamiHir No. 385 van Jani '82.
De steUing der stnkkon na den JOen zot vaoiwarllai
Wit K o 3, D f 8, Pd. d 6 en f 5, B d 6 P a 3, o 3,
d S, e 5, g * ea h 5.
Zwart K ? 8, D a l, T a 8 en h 8, tt g l an a «,
Pd. b 8 en g 8, P a 7, b B, d 7, f 7, g 7 enh7.
Wit 11 awart 14 «tukken. . f
De vraag kan vit winnen? moenon wy bevoatlgand
te kunnen b»«ntivoorJ«n, t. w. inde gegoven atelllnc
schijnen de beete cettan'vsn ireera«|jdon to i(jn:
W» l D 5 C 7 + 'Swart E 8 ]) 8
9 O
> V
4 A
6 B
6 D
IV
8D
»F7
ut A 01
.A»
.sa
. 08 +
-P 8
-D e *
ntP 7 *
H 8
O l B Cl
A l C 31
03 08
D 8 nt O 8
H 7 H (Ma
O 8 J1 8
J) 8 -- K S
E B r>t V 8
10 H 8 O e ?*? an wit s»l in hele»
gevallen, mat aan pion mAiirenuetür*
Vosltle, Ml juist «iel mouten «innen,
a) BH U wwt 8 - B 7 v.)lrit 17-wit V * nt O 7.
?wart IJ. '.t A «; % .???'? (? 7 ut U B fliiz.
Dit «in l- ? ' '"-'? il'w: a» Ha«run D. U
No. 277
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
IsaÜk in 't Panopticum.
AMSTERDAMSCHE SCHETS,
door
Justu s van Maurik Juaior.
m.
In dezelfde taal van de Millfoenen Juffrouw
«e je een aanspreker, die aan eea dienst
meisje zijn boodschap doet; di« kraai w een
rariteit ?*- waarom? Dat zal ik je zeggen; hy
heeft geen parapluie en een An»lerdamsche
aanspreker zonder paropluie is aigentiyk een
xiiuk van onmogelijkheid. Je ziet er nog
een paar Schewningsche visschers, die. niets,
Sevongen hebben en een Zandvoortsohe vrouw
io pok uitverkocht is, afijn een heele boel
mooie beelden, maar waarvoor ik, ronduit
gezeid, geen oogen had, want ik wou de
Gruwelkamor in, daar had ik al zóó veel
over hooron spreken, dat ik dacht: Isaflk dat
moet je op alle manieren zien.
Voor de deur staat weer zoo'n draai-ding,
en n keer draaien kost 25 cents zei
de heer die er bij stond. Een kwartje l
Gezond zal je blijven t dacht ik, voor 25 cen
ten eet ik met men gezegende vrouw en
kinderen men bekomst aan gebakken Brasem.
Een hél kwartje! daar* treedt Isaak niet in.
En toch wou ik zoo graag die Gruwelen zien.
Wat moest ik doen? Ik ging weer naar be
neden- om mijn beertjes te halen. Waar
meen je dat ik za vondJ? Ze rtonden bij
mekander voor 't beeld van de Camille dame
n ze grinnikten van pleizier. Wat een boeren
hé? daar hadden ze dan toch erg in.
Grootmogendste vader! wat werden ze
kwaad toen ze me zagen; ze maakten me
regelier een standje om dat ik met de cata
logus was doorgegaan, c Hoeren !" zei ik
wees nou niet boos. Gebruikt je verstand,
als ik toch in je eigen belang heb gehandeld.
Boe kan ik je de uitlegging van de
beelden geven, als ik 't zelf niet weet.
Begrijp je, daarom heb ik 't boekje even
meegenomen. Nu kan ik alles haarlijn uit
leggen, 'k heb het heelemaal bestudeert; je
moest me liever dankbaar wezen. >Nou"
zeil die eene boer, dan hadden we 't boekje
immers zelf wel kunnen houden." »Ja," zei
ik dat was ook goed geweest, maar.... dan
had je de explicatie niet van Isaük gehad.
Dat begrepen ze dan toch ook en ik kreeg
ze eindelijk zoover dat ze met me meegin
gen boven naar de Gruwelkamer. We
stonden voor 't draaiding en weet je wat ik
deed, ik zei tegen de <jene boer: »Gaatuw
hou maar vast door 't raolenije!" lij be
taalde twee kwartjes, n voor hem en n
voor zijn kameraad, maar toen de andere er
ook door heen wou gaan, duwde ik hem op
om en Isaak was er door heen, versta je?
de andere boer ging in Godsnaam over zijn
zak om een ander kwartje te zoetan.
Begrijp nou eens aan, daar wou die
boer nog zeggen dat 't niet mooi van me
was, dal ik, m plaats van zijn maat er door
^ heen was fjeloopen! En je boekje dan vader!
wat maak je in de gruwelkamer als je geen
uitlegging hebt? Blijf gezond! zei ik, 't zal
je meer dan drie kwartjes waard wezen wat
je zien zuil, als ik er bij ben.
Wal een menschen! wat een volte! in de
gruwelkamer; 't is oardig, maar de meeste
menschen houden toch van iets griezelig.
Ik ook; ronduit gezegd, als ik naar de ko
medie ga, hou ik van een bloederig stuk met
moord, vergif en dooien erin mijn vrouw
houdt meer van de komiekigheid, zij zeit er
is narigheid genoeg in de wereld; nou
ieder zijn meujl
^yat een donkere kamer is dat daar, net
precies een gevangenis, een mensch wordt
er kou4 van. «Allemaal vermoordenaars,
gauwdieven, schelmen en ópligters." Een ding
viel rhe evenwel tegen, t de gruwelen" rag ik
met. Je moet welen, ik lees van lijd lot
lijd de krant en die was een poos geleden
altijd vol van de gruwelen in Rusland. Nou,
dacht ik, daar wat van te zien, maar mis
hoor je! -Je ziet er, die meneer StÖcker,
piet -eens,/die toch eigentlijk de aanlegger
is van de heele ellende Hcnrici is er ook
niet en zelfs geen enkele Rus. De goeie niet
te na gesproken,'maar een panr van die ver
volgers, von die stokers mochten er wel in.
Als er geei plaats is om ze te zeilen, mo^en
zij ze voor mijn part op de rjadbraak leggen.
. Alijn, de directie heeft 't goed gevon
den ze niet te plaatsen, en voor de
directie neem ik men pel af. Weel je wat
>lc nog dacht? Als ze hier genoeg hebben
KIM 'al die vermoordenaars kunnen za de
nede pan naar Rusland sturen, daar doen
M misschien nog opgeld.
Isi3k is een vredelievend man, maar zoo
waarachtig zal ik gezond blijven, als ik zoo'n
Rus oL zoo'n Berlijnsche stoker te pakken
kon krijgen, ik zou vragen: »Poel$cn me
neertje ! poetsen?" Of ik hem insmeeren
Jou! en met de liouten achterkant van mijn
boi-siel, verslu-je? schuierde ik hem over
lijn cblerpogen, dal zijn andere oogen
over«epen. Afijn, zoover is 't nog niet en daarom
wi ik tegen mijn boortjes: »Du gruwelkamer
{« incompleet, maar we'zullen er ons mee
behelpen."
. VVat een gemeene kwaje jongen elaat er
vlak bij de deur. Zou je hem niet in zyn
«raag nemen? Is dat netjes om zoo'n arme
«umperd, die krom gesloten, met zijn han
den en voeten in een blok zil, met een
strooitje. in sijn neus te kietelen? God zal
a bewaren, maar ik kreeg de bibberasie
ik aan het gekriebel dacht dat die
oageiaa on Ir l/?) mnn/-i ..;>t.'..._._ n-. :. .1 i
te erg dacht ik en 'k heb stiekem het strooüje
weneoomen.
Ik Jun je met een woord nn eer verze
keren dat ik nog nooit zooveel gemeene
tronie» btyraekanderen heb gezien en pakjes l
centen bied ik er niet voor. Foei t wat
een ouwe rommel. taak moet er nieU van
hebben. ..
Wat een kwaadaardig gezicht trekken die
twee vrouwen dieruzie hebben. Een aardig idee
m den ouden tyd om ze met een halsband aan
roekanderen te verbinden als ze ruzie maakten.
Wat een geluk dat 't tegenwoordig geen mode
meer is, anders liepen de dames op de
Vischmarkt bepaald allemaal twee aan twee.
Kyk, zei ik tegen mijn boortjes, daar heb
ben ze een boer te pakken bg die
Berlljnsche oplichters. Daar moet je nou toch
waarachtig een boer voor wezen om je zoo
te laten beetnemen. Ze kijken mekanderen
m de .kaart, .Wonder! als je dan,'t looije
leggen/ moet en wat een krot van een
herberg, 't Is nog al 'de moeite waard om
voor zoo'n kofliehuisje vergunning te vragen.
'k Heb me nijdig gemaakt over dat wijt
no. 108 vrouw Koster, moordenares van hiar
11-jarig zoontje dat ze van een Brug in 't
water gooide; 'k heb er voor gestaan en
'k dacht: zou je zoo'n gemeen onmensen nou
niet-de koorts wenschen?
Ronduit gezeid de Gruwelknmer viel Isaflk
niet mé, ik wordt er te akelig van, ik ben
eea te zenuwachtig man, 'k maak me te
kwaad, op al dat onluig.
No. 93. William Thomas Ring de stichter
van 't onheil te Bremershaven zoo slaat
er in 't boekje wat een dikke kop heeft
hij; kon hij met zoo'n kop vol hersens
niet wat beters bedenken, dan om door een
hclsclie machine zooveel menschen ongeluk
kig te maken. De oppasser wou 't machine
laten wei-ken. God bewaarrae schei uil! riep
ik, maak geen gekheid, je kunt nooit weten
óf er niet nog dynamiet aan zit. De.man
begon te lachen. ?- Ja lach jij maar, zei ik,
een ongeluk is gauw gebeurd, en jij zal me
niet laten repareeren als ik beschadigd wordt.
No. 99. Frans Iloltzapfel de
verraoordenaar van twee van zijn slaapkameraden heef'.
de mot ia zijn baard, 't deed me pleizierdat
ik 't zag, voor mijn part krijgt hij overal de
mof, zoo'n hondsvot ze moesten hem
wurgen aan die paal No. 126. de wurgpaal.
In 't boekje slaat wel dut hij alleen voor
dames is, maar afijn dal hindert niet, voor
een enkelen keer zou een lieer er ook wel
op krepeeren.
Als je een roensch bent, krijgt je
zielsmedelijden met No. 112. Graat de Lorge,
verbeeldt je wat n koopje om veertig jaar
lang in de gevangenis vergeten te worden.
't Is verschrikkelijk, maar ik kan me niet
begrijpen dat zoo'n oud man zóó weinig ver
stand heeft gehad. Dal's nou goed en wel
dat ze hem vergeten hebben, maar als je
zelf weet dat je er niet in hoort, dan roep
je toch: »Ik hoor hier niet, ze hebben me
vergeten of ze hebben me hier in gedachte
laten staan", of zoo iets! 't Is een mooie
ouwe man. God Iaat hem gezond nog -40 jaar!
Charloite Corday, hebben ze van 't
Leidscheplein naar 't Panoplicum gebracht, ze
kijkt door de tralies, net of ze zeggen wil:
»ik wou er graag uit." Wat een wonder
als je eerst in de kast op 't Leidscheplcin
bent geweest en dan voor de variatie in de
Amsielslraat achler de tralies komt.
Aan Gujleau heb ik stiekem een stomp in
de maag gegeven, isoo'n schooier, zoo'n
gauwdief om daar die goeie meneer Garfield
dood te schieten. Hij had hem toch niks
gedaan. In 't boekje staat, als hij op de
president geschoten heeft om staalkundige
redenen. Groole God! als je aan alle men
schen moest doodschieten die staatkundig
bennen had je dagwerk.
Toen heeft Isattkaan zijn boerljes voorgelezen
over no. 122. De Ton afkomstig uil
Delft is 220 jaar oud en diende om meisjes
en vrouwen die onzedelijk ledden te be
straffen. Was het bekend dat een meisje
zich daaraan had overgegeven, dan was /ij
verplicht de ton op de schouders, te dingen,
groote goedheid! «rat een buitengewoon
geluk dat ze die gekheid voor 220 j^ur
geleden Uitgehaald hebben. Verbeeldt je eens
dat ze dat tonnenstelsel tegenwoordig m'ngen
loepassen. Bij mijn gezond! je zou 's mid
dags na beurslijd niet door de Kalversiraat
en Nieuwendijk kunnen gaan v;in wegens
rietonnen ~?wat een goud zou er 'voor de
kuipers te verdienen wezen.
Ik had waarachtig plezier in men boerljes
want ze stonden telkens met open monden
te luisteren als ik wat voorlas. 'Ik yeloof
dat ze .kippenvel kregen, want ze keken wat
erg benauwd tussclicnbeiden.
Zeg, «vroeg die eene boer wnar is nou
Troppmann die moet ik ereis zien!" Wist
ik veel wnar Troppmann was, maar ik daoht
je hebt toch vqor me betaald, zal je toch ook
Troppmann zien. Heb ik gewezen op no. 106.
Liidwig Lack. Zool zeit de boer, is dat
nou Troppmann? nou ie kent wel zien dat 't
moordenaar is; 'k ben toch blij dut 'k
wat een rflk btifiet, dat «et er erg lekker
uit, zei de een. Blyf geioodt dacht ik,
wat geeft me dat gezicht, daar proef ik niks
van en 'k draaide me om, want van dat kyken
werd ik wee, daar zag ik op eens een ^zeren
nek dat openstond. Ik wenkte men gezel
schap en ik zei: >Nou we biereenmaaiben
nen moeten we ook alles zien."* We gingen
een trap op, erg boog. Ik was de voorste,
eindelijk kom ik boven, 'k dacht me een ongeluk
te schrikken, daar zie ik, vlak voor me op den
grond een hoofd, op een tafel een 'paar
buiken en handen, op een andere tafel
twee hoofden zoo bleek als de dood.
Brr! wat een raar gezicht. Daar komt
op eens enn heer naar mij toe, met een
boos gezicht en een soepjurk aan en vraagt
» was machen sie hier, wat moes jij ? H<nidl
uwé.je gemak, ik spreek ook Duilsch tlch
bm kaak, de commissionair van den Dam,
kijken zie maar auf mijn pet, ich kom mit
die boerljes om die Eanopücum te tien.
Aber hier ist das atelier, verbojeningang.
Weet ik veel wat atelier is? zeg ik
daarom Blijf j gezoend, lasse sie uns maar
eins kyken. Komt onderdewljl een heer,
een knap jongmensch met een zwart snorretje
van achteren loopeu en roept ook op zijn
Duitsch: Ist dat Isnflk von den Dam? Jawohl
meneer das ist Isaak, zeg ik heel beleefd en
neem men pet af.
> Hou je pet op en blijf stil staan!" roept
diéheer. God bewaarme, dacht ik, wat zal
ons staan te gebeuren, hebben ze toch de
deur gesloten achter ons. Mijn lieber Herr,
ze£ ik, nemen sie oens niet kwalijk, wir wil
len dadelijk weer heengaan.
Jawel, morgen brengen. Of we hoog spron
gen of laag sprongen, hebben ze mij en
men boerljes in een oogenblik afgegoten in
de gips en toen 't klaar wjs zeit die heer:
Schprekend gelijkend; aanstaande Sonlag kan
jij joe eigen zien in 's Panoplicum. Mensen
ben je niet friscli! zal ik voor men eigen
gezicht betalen, daar treed ik niet in. Ja,
als meneer me een inlrcckaart geeft voor
mijn en men gezegende vrouw en kinde
ren, zal ik de vrijigheid nemen anders
niet. Is hij naar beneden geloopen, de goeie
man en heelt een bewijsja voor me getaald
en toen ik de deur uitging heeft hij me
stiekem een rijksdaalder in men hand ge
stopt, Grootmogendste liefde wat een engel
van een man. Heb ik hem aangekeken en
gezeid: God Iaat je gezond meneer! als je
eens een ouwe broek voor Isaflk hebt?
De boerljes waren nijdig en bennen van
me weggeloopen, maar ik dacht Isaflk heeft
n goeie dag. 't Panopticum gezien voor
niemendal, zijn portret laten maken en nog
geld toe. ;
HALVE WAARHEID.
.Spreken » ,
En zwtygen « goud l"
Maar raster waarheid
b tweeling 4w Fotttl
Goud fi vaak 't sprekasL
En swftpn, «oms lood!
r*k«a is: t Leven,
?wggen: da Doodt
AzULEBEJUL
Op de Keizersgracht over de Wannoesgracht,
dicht b*) het BlSdeninstitnut, vindt men de
Innchting tot Werkverschaffing voor Hulpbehoe
vende blinden; d« vereenlging, die dit getticbt
beeft ongericht, gaf haar 17de verslag uit. Zij
ve«cbaft thans tretk aan 86 mannen «n 98 vrou
wen. H«t verkoopen der artikelen is nog steeds
een groot bezwaar; *U kon niet meer dan f4.
aan de mannen en f2.?aan de vrouwen per
week uitbetalen* Z|) blflft zich voor giften alsoo
aanbevelen. Directeur ii déheer Goedhuys,
voorzitter van het bestuur de heer W. Hovr,
secretaris de heer E. W. Heyblom.
De vennootschap voor geneeskundige pneuma
tische inrichtingen ial eerstdaags aan Burg. en
Wetb. der stad Amsterdam een verzoekschrift
?enden, waarin een stuk gemeenteterrein, groot
oneereer 100 vierk. M., kosteloos of tege
ringe vergoeding in leen gevraagd wordt.
wil daarop bouwen eene geneeiknndige pneuma
tische inrichting met daaraan verbanden kabinet
voor ?aamgeperste lucht, waarin negen penenen
zonnen plant vinden.
Een vijftigtal dergelijke inrichtingen worden
reedt in het Duiten land gevonden ten dienste van
lijder* aan borttziekte en uthma.
Vele Amtterdamgche geneeiheeren hebben te
kennon gegeven, dat cU de oprichting van zoo
danige inrichting van belang achten.
Indien dit mocht worden nuttig geoordeeld.
zonde het bestuur der vennootschap ook bereid
worden gevonden verscheidene uren 'B week* af
te «titan tot het geven van colleges, tot het be
handelen van ziektegevallen of tot elk ander,
nader overeen te komen doel
Het weldadig weduwen- en weezenfondi d«r
Maatschappij Arti et Amicitiae" ontving dezer
dagen van mevrouw de wed. J. K. andermaal
eeno gift ten bedrage van f 100.
De Unie", Vereeniging tot opwekking van
staatkundig lovoii en bevordering van maat*
MIDDAGRUST.
Florence ontschuilt de sterke zon
BÜ't lustU kUat'ren van een bron,
Beschermd door roerloos wijngniu dlpver.
Daar geeft te aan de ecnzjiiroheid zich over,
B«tcbouwt, hoe langs haar eipan hand,
Met vonkling al» van diamant,
De fi-istcliQ waterstralen
AI spattend nederdalen.
Verkwikking is 't en bezigheid,
Waarbij de rust te zoeter vleit,
Dia zoo beur hart hoeft ingenomen,
Dat zelfs geen spel van schalksche droomen
Nu op mag komen.
O, Hevel uw wolkioos mn-rezieht
Zegt lachend, dut nog nooit een schicht
Der tuin uw boezem kwam ontroeren,
Om ttreelend gif ja 't hart te voeren.
GÜzijt niet streng, güzijt niet koel,
Doch onbekend bleet u 't gevoel
Dat tranen brengt in de oogen,
En zuivre wenkbrauwbogeh
Doet fronzen dooi- een wreed verdriet.
Deen' vijand k«nt uw zielsruat niet;
Gnen v«n zijn listige gezellen,
Al hoordej; go ook van hen vertellen
Kwam ooit u kwellen.
O schoono leeftijd, als de jeugd
Nog hand in hand gaat met de vreugd,
Ei) 't nixmvlijki zich bewust verlangen'
't Gemoed een brpnwel maakt van zangen,
Zoo blyde als die de le«uwrik slaakt^
Wanneer hij, met de zon ontwaakt,
Omhoog stijgt om haar groeten
ontmoeten!
Net iiiichx«fchal te ontmoet
Verbeelding i covert u den gloor
Van zooveel onbeschrijflijk* voor!
Doch nu, «ij wilt, wat n m OOR wenken,
En vle;end uooden met gotcheuken,
Er niet aan deuken.
De middag blaakt, .geen windje ncht,
Geen vogrlwiek btwieegt de lucht,
De warmte wemelt boxen 't koren,
Alt won zij al zijn bloemen smoren.
D» maaier sluimert op cijn schoof;
Doch n beschermt het wijngaardloofl
? Deez' waterspranken schieten
Opdat g|j zoudt genieten.
"Win had uien 't voorrecht eer gegond
Dun u, «Jo Koet van oog en mond l
Move ook, als eens uw pad aal gloeien,
Voor u by vruchtloo» zielt ver moeien,
Een bronwei vloeien.
Den Haag.
J. Eud. S.
een
weet hoe hij er uit tiet Heb ik'in stilte
gelachen en gedacht. Wie weet of die
Ludwig Lack.ook geen lak is. Wonder als
er iemand komr en van een moordenaar zegt
hij lijkt niet, ik kan 't je verzekeren,
want ik hoor' lol zijn permettasie. Mijn an
der boert je was een beeij'e op 'tbalcongaan
staan orn dat ^t 200 benauwd werd in de
Gruwelkdiner. Heet was 't.er, om te slikken,
want de ruimte is nietgroot en 't volk stroomt
er binnen. Bij mijn leven l ik geloof dat ze
daar ook gauw déhonderdduizendste bezoe
ker sullen hebben. Wat zullen ze die
cadeau geven? een klein galg je of een
kleine pijnbank ?
Zoo langzamerhand kreeg ik men bekomst
van al tks akeligheid, en 'k giog melde twee
boortjes eens'-Vp ?<!« bttcoa loopen." »\Vat
DIE AM3TEL.
Ein frischer Leb»nshanch voll Krafb und Kilde
Weht mir von deinen) Brrom* sfftts entgeget);
Wenn Schiff tin d Nachen sich anf dir bewegen,
Erscheinst du wie ein lieblich Traumgebilde.
Nie sieht man, gteich dem Meer, dich stürmisch,
Nie wflrdest Fnrcht, Ebtsetzen dn erregen,
lm Stillen nar dienst du dem Volk zum Segen,
Ernabrst den Menscben, txankeit die Gefilde.
Wie herrlicb, anf der hohen Schleot' au stehea,
EnUOckt am deinem Anbb'ok raioh sa weiden
Und hier Natur nnd Kunst vereint au sehenl
W«r köonte leicht auf ewig von dir scheiden,
Gefühllos deinem Reit vorübergehen,
Die Stadt om eine Amstel nicht beneiden?
Amsterdam, im Aprfl 1883.
.. lijke belangen, afdeolintf Amsterdam, zal
gedurende den aanstaanden winter elke mannd
geregeld eene huishoudelijke vergadering te honden,
waarin aan de leden de gelegenheid zal gegeven
worden een onderwerp, zich op het gebied der
Unie bewegende, in to leiden eu te beipreken.
De eerste Huishoudelijke Vergadering aal plaats
hebbeo op Woensdatr 25 October, desavondsten
SVj nre, m het lokaal Het Vosje," Rokin, No.31.
Spreker: de Heer mr. E. van Lier. Onderwerp:
Kosteloos Onderwijs. Toegan? uitsluitend voor
leden, op vertoon van hun diploma. (Zij, die in
de huishoudelijke vergadering van November a.s.
een onderwerp wenschen in te leiden, worden
verzocht vuur of uiterlük l 'November daarvan
tnededseling te doen aan den Isten Secretaris,
met opgave van het onkerwerp, dat zjj wenschen
te behandelen.) ,
De eerste Openbare Vergadering zal plaat*
vinden op Zaterdag 21 Cctober, des avonds ten
8'/i ure, m hst lokaal Odéon," Singel, No. 460,
als Spreker cal optreden de heer professor mr,
B. H. Pckelharing, uit Delft. (Onderwerp: Sa-nt
Simon eu do Saint Sinionisten.)
In de volgende openbare vergaderingen, zullen
als sprekers optreden de Heeren: Professor
J. vau Vloten, Mr. W. Heineken, F. Domela
NieuwenhuU, Professor G. A. van Hamel,Professor
P. van Geer, Mr. H. Ter Haar zn, en Mr. A.
Kerdgk; terwyl voor de leden eu hunne dames
zullen optreden de Uceren Ch. Boisserain, Justus
van Maurik en P. H. Uamberts Jr.
BÜgebreke aan een geschikt lokaal, zal de
proef root de leestafel geen voortgang bobben.
De bibliotheek blijft echter by voortduring en met
aandrang den leden aanbevolen.
De volgende tijdschriften znn by den Biblio
thecaris verkrijgbaar: De Gids, Wetenschappelijke
bladen, De Natuur, Vragen des tijds, De Dage
raad, Europa, Tydschrift voor Nederl. Indiü, JJe
Economist, Stemmen uit de Vrije Gemeente.
Ze kunnen eiken Woensdag, des namiddags
?van 21'!?3Vi uur worden afgehaald en terugbe
zorgd bij den bibliothecaris, den heer R. I. Spruit,
Lanpe Leidachedwa rast raat by de Suiegelgrachf,
No. 224.
De Vereeniging tot Bescherming van Dieren
heeft e-n adres opgeiteld, met memorie van toe
lichting, 't welk aan Z. M. den Koning zal worden
aangeboden ter verkrijging ia Nederland van eene
wet, die bet misbruik dab vau de vivisectie veelal'
gemaakt wordt, zal beletten; Een adres van
adhaesie zal ter onderteekening worden neerge
legd of Aangeboden. De Vereeniging wenscht
de vivisectie alleen te zien toegelaten aan ben die
een academischen graad in de medicijnen of chi
rurgie bezitten, en dan nog uitsluitend in de b(j
de wet bepaalde gevallen. Geen vivisectie gn ge
oorloofd an ter t>eréiking van een wetenschap
pelijk doel, waarbjj nieuwe ontdekkingen bewjjs
behoeven; geen dier mag voor de vivi-ectie ge
bruikt worden zonder te z(jn gecbloroformeerd,
tensti de viviitector aan «ene commissie van des
kundigen door de rechterlijk* autoriteit ter p]aat»e
aan te wücen, bewijze dat de proef noodzakelijk
«onder chloroform moet geschieden; hetzelfde dier
mag slechts eenmaal voor de vivisectie worden
gtbrnikt, «n moet terstond na de operatie worden
gedood; gebruik der cnrare wordt by het doen der
viviseetièn verboden; de vivisectie abi
onderwasmethode op do vees>rtsenfjichplea is in beginsel
verboden, enz.
Alt bladvulling verdient het volgende wel her»
innerd te worden. ?"*
Ui} het verjaren van merkwaardige gebeurte
nissen zegt men: Heden is het zoolang Beleden
dat dit of dat gebeurde." En echter a dit niet
?Ittid wdar.
Zooals bekend is, voerde Paus Gregoriu* XIII
de naar hem genoemde tQdrekening in en be
paalde, daar het jaar langen tijd te groot geno
men en men. dus ten achteren wa*, dat men in
plaats van 6 October 1682 zon schrijven 16 Oc
tober 1582.
(Brieven of stukken gedateerd tusschen 4 en
15 Oct 1582 cal men niet licht vinden in Europa,
tenijj bij de Kussen en Grieken.)
Zóó kwam het dat alle datums na 1582 tien
dagen vroeger terugkeerden, natunrlQk van ge
beurtenissen vóór 1582. Verder is men, door 1700
en 1800 niet als sohrikkeljaar te rekenen, nog tot
een grooter verschil gekomen, zoodat al wat voor
1582 gebeurde nu twaalf dagen in datum verschilt
Wanneer men dns vindt dat de groote Zwager
vermoord is op 10 Juli 1562, dan was dit op 22
Juli van dit jaar eerst 800 jaar geleden.
Evenioo cal het 17 Oct. a. s. 800 jaar geleden
z$n' dat de nieuwe tgdrekening 'aanving.
Jfrulfouten. Wie heeft er ikh niet tallooze
malen ««n geërgerd, niet enkel in dagelQks
ver?dujaende couranten, maar n met de grootste
naowlettendheid geoorrigeenfe Doek.es» ? bet
w*l dat zjj oavemWilk sp., Ik
.v«fl*_.« ? _.TÏ_? J-A^T vaa-_ ir^-JM.- Wp|?3ï/,
eea boek
ennvloyd van d» Bi**
l - B» i» 1663 fa, het Hokt («kon
bevat Mwr du
Hokt («kon
dmkfiTatesi.
De Beer J. A. Koopmani verwekt ou
rtaand stuk te pluteen, dat het tf. *. l D
wüde opnemen, aoolaag d* peeudo?v. Leeuwen
niet gevonden U,
d» BedaeteurI ,
De ingezonden ?takken met de onderteekentnff
i,.f' '»!*?*«», voorkomende in d« nummert
8860 en 62 van uw geacht blad, geven, mij
UBleiding tot de volgende op
Het eerste stok bent eene opotJderiaff welk*
in het tweede (als eene hatefökheid aan bet
adres van den heer A. A. Vorsterman van Oren)
wordt weersproken. De redactie voegt daarbj
een noot waarin eg een genereus* belooniu.T
toezegt aan den aanbrenger van den valscheS
vau Loeuwen.
Naar tuQne ueening cal het vergeefsehe moeite
binken hiernaar te zoeken en wel ou de volgende)
redenen:
Wat toch gaf aanleiding tot de inzending van
het eerste stuk? het bericht van nwen verslag»
gever, die het albumblad door den heer Vorster
man van Oyen aangeboden .een meesterlqke
proeve van zijn kunstvaardige teekeosttft" noemde.
Deze opvatting, in meerdere of mindere mate
door andere verslaggevers gedeeld, welke allen
met lof hiervan gewagen, getuigt voor de goed»
uitvoering van Eet werk. Zeer verklaarbaar !?
is het dus dat de teekenaar van het album blad
er tegen op komt, dat een ander met de eer
gaat strijken, want het is een feit, voor de waar
heid waarvan ik insta, dat de heer Vorstorman
van Oyen het zoo geprezen albnmblad niet eigen»
haudig vervaardigde.
Dat genoemde heer zich zeer ontstemd gevoelde
over de verstoring van «ijn succes laat cich be
grijpen, BOO ook dat hy in de eento opwelling
van zijn misnoegen zioh beeft laten vervoeren
tot het plegen van een onrechtvaardigheid* het
tweede stuk, klaarblijkelijk door hem «elnspireerd,
heeft geen ander doel dan een argeloos publiek
te dom gelooven dat hjj wel de teekenaar is van
het albumblod.
Of onder deze omstandigheden de valsohe van
Leeuwen cal worden gevonden? ik meen dit ta
mogen betwijfelen.
In gun den heer Vonterman van Oyen ran
harte alle mogelijke eer welke hem rechtmatig
toekomt en erken gaarne zijne vef diensten, maar
aangezien by geen vripeu-ttekettaar is en alle*
wat van dien aard uit s\jn atelier komt door
vaardiger handen dan de ejjne laat bewerken,
vind ik het tin f air, vooral bg deze gelegenheid,
met de veeren van een ander te willen pronken.
Ongaarne meng ik my openlijk in deze zaak,
doch hy heeft my ertoe gedwongen door weiger
achtig te blpven gevolg te geren un mjjrj
herba-ilde en dringende aanmaning, door eene korte
verklaring 'in usr blad, der waarheid hulde te
doen en de eer te geven aan sgn werkman.
H dankende voor ae opneming denr toelichting,
verbljjve hoogachtend
Uw Dw. Dienaar,
J. A.Koopmans.
_., _ . . ' Heraldicu».
28 Sept. 1832.
Een bazopker Tan den Stadi-Schonirbnr? alhier bfimarkta
Ustutlcdon Dinidigivond in het l*t« amphitlutftMr eau
denr en la* daarboven foMexr.- Voor die deur «tonden
drlo atoelen, dia later werden bezot. Uy wenuclit da
bevoegd» autoriteit door dei» hierop opmort.za»ro te
maken, teneinde, indien dia plaiUiu? van stuoleu vóór
dia danr ongeoorloofd U, desa ta doen wegnemen. Walk»
waarborg toch zal dezo danr aliuu voor bat publiek
opleveren ? Oe»n de minste natnnrljjk. Bij ffar»»r xallen
degenen, die op die «toelén zQn Rexeten, «Ich teratuad
door dio denr kunnen venrydiTon, doch, dit doaniie, dia
itoclen op cyde schnlren of oairar werpen. Anderen,
die zich eveneens door die denr willen Tertryilvreo,
zullen orer die stoelen vallen, on do nakomenden over
deze, zoodat ar epoedlg eene ventQpping van mcnwhen
voor die deur cal. ontstaan. Genoemd amphitltojtfr la
met to veel stoelen beiet Hoti«bijpau2ez*»i-m»ei«!ök
zich daaruit te verw^deren, zelf* onmogelijk, zonder
een ander op zfjde te duwen of te trappen, pteller
dezea ii bQ de panza blijven zitten, omdat or eean
luns wa», ronder genoemde maatregelen ia do c*n.? t*
komen. Hoe het i(jn zal by gevaar, kan iodar zich
voorstellen, ils men daarby in het oog houdt, dat
verscheidenen uit hot parterre alwlan In dat
aiupblthaater znllea klimmen en da verwarring aldaar
zullen vermeerderen. Laat da ramp van het
Weenor theater ons maar tot leering zijn. Ome
BtidsSohOQWbars moet voor het publiek maar veiligheid op.
leveren b(j govaar. H(J rereUoht «ons geheele afbreking
en opbouw met de noodigo voorzorgen. Zoo»l» bt) na
ie, zal hij nooit tot een doelmatig «ehonwburg-locaal iljn
in te richten, en ateads bl(jren aan gebouw Am«tenUn»
onu-aai-J/p, ««a gebonw waarin ieder AmstonUmiaM
ongaarno een rrcemdellng cal binnenleiden.
Laten wfl hopen dat da Park-Bchonwbnrs boter aan
bét doel zal beantwoorden en zoo bezoeht moge wor
den, dat bat gebouw op het lïidaoheploln vrrUton
worde, of cuo w» talg bezocht worde, <<at er tot «luitinc
en afbraak worde besloten. Het ii aan gebrek van Jat
gebouw dat bet veel ta klein is. Dit is duor geen*
verbeteringen t* varhelpen. De wanden moeton ver*
plaatst wordéa., daarvoor is afbraak noodJe.
. Ten alotta een vraag. Waarom mag er' geen li<ht
branden in het late amphitheatert Waarom niaj; men
aldaar z()n prognunm* of tekstboekje niet lesen? Men
mag aldaar w! voor o«n nooddeor zitlea en, om zUa
plaat* t« beraUnn of die te vwriatcn, zioh tusachea
stoelen doorwrlngev, maar *(H lexea. De gea«t van
bat bsaoadM* dwaslt nog ta Vee t ia onzen Schouwburg,
getuig» bat opschrift boven ha» toowU 8. P. Q. A,
'
Men leest in hst DofW»4 n* Z*U-UMnt tn
't Oratvuliagt: . . ? ? .
1t Btiattnrl '
Naar asalslding dar broehnre, b& den heer X TT.
van I/eenwen t* Lalden ultrekomen, tol titel voerend*
LAiirr tf ttlidatd, . Uittortttht Bijdragt lal ie Itnnit rw*
Ktt Jmttftmt, slechts «én (NUT woorden. Oaarite bad Jk
dia paar woorden ondertekend, maar ft wtl een scbrth
var, die den moed mist om-iata, dat b(j Raaohreven heeft
te ondarteekenan. de eer nlaiacbenkeB, hem mtla naam ,
ta lezen ta gevwn. TT, Köohear d* Bsdaotetir, fceat <Uea
naam als onbeaproken en niet u staat om onwaarheden
verkondigen. Walnn, die paar woorden syn:
De behoud mtl To°ri atHnbeer da anonymna, uw
oorspronka^fk of vertaald sohrflvea taUr te beutwoorden
an dan op de wQze zooals «nik sehryvsn verdient; maar
een vnassiyk» mystificatie, In die brocbunvoorkoTaanda,
acht Ik mg varpUaht dadeHJk ta raleveeren. O« hebt
unial^k, nadat gtj wasrsehdnltfk «esieii hebt dat <ta
onzinnige beaehnldiging v»n het gebrttik van Ohriatan.
bloed door de Israëlieten niat opgtttg, er iets auders op
bedacht
00 wQst namelök op witte rakken, die in .den alzawt
ctJn opengelaten, en dat dl» vakken zon bestemd on»
mondeling onderricht t» gaven. Neen, beer anonymus,
dl» aanttjging is even onwaar szi onedel. Ik verwjjs «
naar d» wefbakanda . uitgave VM Ben Ben'st», naar ik
meen gedrukt t» Vanettó. Daarin kunt gtf de Takken,
dl» go bedoelt, Ingevuld zien en ik Urt n te bewUcm
dat ar iets in voorkomt voor hal varaohteltjke feitdst
g» dar Joodaohe «eeetelflkiuld wtti MnwrOven.
Later Mist sQn diévakken open gelaten, WaarsenQa»
tyk «K gevoel van hoof» aéuoatoes» voor d» belödor»
van het Christendom, een gevoel dat gvlgswa tred mat
dan voortgang der tesefcavtog h«*C»> gebonden. Ken so«
'dos, in pbMts van »an kstêujkan nlüog aan dl» saak
t» f»T*o, vavlaar den csraslrton.dw tof «soaita
«olM*k*n dfam at) vetdlM»»», nazMlMki vz»«<Ma«eJv»*»« '
'.
,..^^C.Mi.»a.