DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 279 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 379 De mensch staitt te hoog, om btf x\jn winut^rve op de b«lnng«n van het dier tolettou;?ja «oker, de uieusth ttont hoog, als l>y luistert uaar het gevtetou, eu unarlio' verstand, maar niet weinig-n > ?vcriuiiucn vau die ed- Ie guvrn, hut juiste gebruilt te miiken. Eu vraiigt men, of de dicicn werkelijk rai-handtld wordou, en het de moeite Witaiwl is, i«h het. harnas daarvoor atn te trekken, ('u dieue oón voorbeeld tiit velen. Ik bob het lelt' getier, hoe de tlachter, na de dooiu'liike wonde toegfibrncht t o hebben, door huut gedreven, uiUluitaud om vyf minuten vroe ger gereed te c\jn, het dier?neen de tank nog lerend van de huid ontdeed vergt of uiij die enkclo okvlighiid hot is geeu uitzondering wann-er h^t 2e beJryf vun het drama afcespeela ?wordt, zondtr het «clicrm tw laten vallen; dat h:uigt fc'iivüudig af, vau het taaie leven der «nuk.'1 iu qua* ttio. . . . Lmli toch monschen, he»ren en- meesters 'der schepping, o;i uw hooi; vrrheron troon gezeten: duur wonlt gemarteld, weer dau .ge vermoeden. kunt, ónder allerlei vormen; naar dat U i'iftt*, lach toch om die bespottelijke manie der Salo mo r i's o. i. En tQn uwe lachspieren vermoeid, wordt dan weer oioitig, wctenschappeluk eu betoog hoo noodig de vivi-soctie is; uia^xr vergeet d»arby niet, dat deze ocfenschool gcruszttis c mier eiken vorm bestreden wordt; s'.ecbts vmagt men om eeu rainimnm van lyd^n, in dafoltei kamenier wetenschap. SYanne«r wüde M qunestje goed onder do oogtin zien, zal mi-el' dan vermoedelijk blijken, dut de mai.ncn dtr wetenschap ge*i| boxwaar hebben tegen een beperking uVr vivi-sectie; maar wol wo\dt protest aunffeteokend. wanneer onbevoeg den, inatmun zonder het prapJicaat meoster oi doe'ei' voor huu nnam, de geleerden op de han den willeu zien, by het dorn der oflVi'auden aan WiiiPi'va. Waatlyk er is geen strüd te voeren tegen de wetenschap zelve; maar tegen de afgoderij der we'on:cbap. Even onvuzet'eHJlto teflenstand v>'Oidt outnioet, wanneer geitredon moet worden tegen wat Multotuli .gelooverijj" noemt, wel te onderscheiden van waren godsdicnktxin. Schiijft godsdienst of zedeleer voor, ooi m do eerste plaats deugd te beoefenen, worden duar* a«n vormelijke bepalingen toegevoegd, liy'v. een bijzondere wijze van «lachten aanbevolen, etii stelsel dftt ten tijde van den wetgever reden van bestaan had, maar thuni als een mar' eling wordt .beschouwd ;? wat. zegt dan de mensen ? «Laten we nu beginnen de dieren to mishan delen, daar mag geen tittel of jota van afjjtWi:ken worden, en wat nu ovorigtms de braafheid betreft, daarmede moet men geven en nemen, het' vletsch i« zwak, en veel zal ons vergeven worden, als slechts de vormen stipt in acht gen > men zyn." Ik weet zeer goed, da', ik mij hier aan over drijving schuldig maak; oppervlakkige lezers zulten medelijdend de schouders ophalen, toch zullen, naar ik ray vlei, enkelen mijno bedoeling wel willen begrijpen. Men meene ook niet, dat ik der vtreemgina tot bescherming van dieren zou wenschen aantchovelen, om zich bet hoofd te^cn den muur te barsten te loopen,; neen, nis Jzüwys handelt, moctt-n de rgste vijandcu ontzion en in bescheiden kring gearbeid worden; maar dit net m t niet weg, dat de vereenigiuff meer waai deering verdicut, dan waarvan H. J. B. blijken peeft. Vandaar dftt w\j meenden de pen te mogen opvatten, om baar de hand te reiken, waar ver guizing naar deel wordt De intnsch staat zoo bijzonder hoog, doet ge 'opmerken, we veroorloven ons een kleine toe voeging aan die te algemeene uitspraak. De mensch staat hooger, of lager dan het dier, nimmer op gelijke Hjn; wanneer de tijger zijn fcrooi verscheurt, de kat een bloedig spel dry ft met de gevangen muis, dan volgea züEnn instinct, maar wanneer de mensch martelt, weet hi|, of Ttan hjj weten, dat die handelwijze lang is. En laten wy het ronduit bekennen, de mensch is wreed, of heeft aanleg het te worden, door gewoonte. Wie niet in de gelegenheid is om wreed te zijn, blijft weekhartig; maar het is ook hier: ce n'eat que Ie premier pas, qni coute; de slacïitar, de vischuandelaar, de poelier, zij allen worden wresd, door gewoonte, door afstomping Van het gevoel. ,0ch lieve mevronn*tje ze z^n het gewend", cegt de vischvrouw, bn bet af»troopen der paling, ik doe het al zooveel jaren, die beestjes weten niet beter of het behoort zoo". En wat is na het. streven van het ,Monument nnzer Zeiten Schande1', zooals H. J. B. de die renbescherming lief Jeru'lc betitelt V eenvoniii7, dat de mcuschen, die werkelijk ftooj staan, trach ten om hen; die door gewoonte, winstbejag, of om andere redenen, ieta lager zijn gezakt, weder tot hen. opteheflen. Toegegeven , zegt H. J. B. onnoodige kwelling m onzedelijk; maar laat de wetgever «r buiten; de men*ch moet vrij bhjvcn, oin dieren te kwellen, als hij er lust toe gevoelt, daarvoor is hij radelijk schepsel; wetten dienen slechts om jnenschen te beschermen; ziekelijk is het niet alletn om ook het dier to beschermen, dat stelsel kan,- consequent doorgevoerd, tot do grooute dwaasheden aanleiding geven. Toegegeven' zeggen w$ van onzezijdo?de meriMli ,*V vrij. .on moet vrij blijven, en bepeckinar is' sicchta dnn veroorloofd wanneer de vrijheid der meerderheid door hot te^ondcel be dreigd zou worden. Maar dio vrijheid moet ge waarborgd blijven voor de menschitciJ, niet voor elk individu. Vryheid behoeft gean ongebonden* hei l to wezen. Wanneer nu d>) mcn»chheid zich gekrenkt gevoelt, door de hatidéliugen van enkele hunner medeburgers, verbiedt dau het begiutel der vrijheid, om p»al en perk te stellen, aan de handelingen van enkvlen, die er behagen in-scheppen, om het gevoel te onderdrukken? Is het exces van viyheij niet even gevaarlyk, als het excci der albemoeiiug van den staat. ? Wuren het niét ide excessen der individucele vrtjheid; die met behulp van petroleum en cruillotine, tot de orjtite dvhigclundir hebhen geleid? Maar er w meer; men-vergeténwt dat de dierenbescherming er niet alleen is om het dier, doch ook om den tuetuch. ' Het verwaarloosde kind heeft de gelegenheid niet, om eieh in wreedheid te oefene o, op 'den mensch, daartoe behoeft hy het dier: d*t wiltge liein »clienken; dan mag hg ook zien, hoe wreed, de mannen zyn, wier beroep hen in de gelegen heid stelt, om te foltere». O gij tnaatïchappij, dio de individueele vrijheid ?AÓ krachtig in besclierming neemt, güvormt een oefeti(eh.o0lvoor de hyena's van het slagveld. Of behoort hét niet tot de besohaving.omhetgevoel voor h*t Ijjden van medeschepselen, ook van lager bewerktuigde, op te wekken; komt het der maatschappij niet len goede, waaneer edele gevoelen! aancekwetkt worden? Welnu de vereenigiog tot bescherming van dieren, het Monument der Menschheid Schande", tracht zich óp de scholen den toegang' te ver schaffen tot de harten der jeugd, om medegevoel at» te kweeken; vele onderwijzer» «tenauen de vereeniging in die richting; >U werken mede aan de beschaving, en veredeling der maat»chappU. Wees niet te hard in uw oordeel, wanneer in overdreven ijver, soms een dwaasheid wordt be gaan, wij deden het reeds opmerken, overdrijving is «en alyemeene kwaal, die wel bestreden, dooE bozjaarlük geheel overwonnen kan worden. Mag ik mij vleien, geen urbane beoordeeling, uitgesproken te hebben, dan cal wellicht de*e vlwtreae eea gewillig oor vinden, De heer EL J. B. behoort, bijjken», het met vreemde woorden doorweven betoog, tot de wtiteutchanpeiyke bestrijders; ik «al loi), reeds daarom aUtteii, niet vermeten, op meeeterachti* gen toon''een vonnis te vullen over den man, die s ioveel hooger staat, en een ach^tkumor vau geleerde argumeuten te i\jner b«rchikking heefr. Ik kan daar ni«-ts tegen over stellen, dan een beetje gevoel, mogo. het niet al te «inkeek i '>Dat gevoel noopt ni'ij tot het doen ecn«r besclieideu vraag. lieeft H. J. B. waar hu te volde (rekt, trgen de excessen der dierenbescherming, wel pv«rwozon dat het beginsel dier vereeuigin.? sleclits stijjd wenscht te voeren, tegeu uccaitn der wreedheid? Is de vereeniging tot bescherming van dieren, soms verder gfg*«n, dan met eeu tfezoude op* vaiting te rijmen valt, dan «telleu wy ilunrteuen over, dat ook U. J. B. zicli iu ^yi;o cttrydiiig tot fXcesicn hoeft laten medesleejien; door ie schrijven, zoo als hu dood, wordt het beginsel aangetast. Is die opvatting juist, dan zÜu wij quite, .wat de excessen betreft; eii mogen wy lioui yrag <n, of hij door i|jti voelxüdige lechtskeuni», ook niet eenige gronden kau vinden, om mede te si rijden voor het beginsel der hoogste liefde op «arde, onder Men vorm. Ouli, laat een weiuigjo van de theorie van het recht verloran gaan, wanneer de prakttjk er zooveel door kun winnen. De mensch, die in borrekkcly'ken zin, zoo ho 'g staat, vergu!ek«n met liet itior, hy staat 11.4 zoo laag vei'ijflektm met het hooasto iddaul. Dat ideaal eischt liefdo in den meüst uitgebi'eiden zin, ook tegenover het dier. Het schoonsto wuro, indien ren iu.ler uit vrijen wil naar dat ideaal wilde streven; nmai' er zijner nog xoo velen onder ori<, die claaitue lei ding of dwaug bahocven; och duidt het ons dun niet euvel, wanneer wy trachten een wciuipjs pressie uitteorfenen, op govaar af, van to zonditfeu tegen de wetten van het aloude recht. F. il. Booganrd. Wverxlclit. De belati?sielling in d« Egyptische zaken bepaalt zich th;ii» VOOI-B! tot dcu btj-ijd, die om Airtbi'g levon zul guyofrd worden. Du twea hem ttaus tocgevoexdu En^el-clie advokutuii, iluH.ll. Liioadley en JS'upicr, hebben reed* ten aniit»! m»leii niet huu cliënt getproken; ook zullen in zyne te'gnnwoprdiglicid eu die der andeie zeven hoüfdbe-i'liuiiliRjeu do verhooren der gttuigt-n, tor. dusver in het geheim gnhoutieii, wimluii hei*hiutl.i. De ut te vun beschuldiging berust vuui-.tl 0|i do volgd. do i<tn.tcji: Schmidiufj vau het volki-urccht door misbruik van de witte vlag, door >vuiku Arabi den vijand o]>gohouJen en intua^cucii zijne troepen uit de stad ccvoeiil heeft, brnt.dstichting eu jiluudei ing uur stad Alex>ui>liiü, uans|)OiÉing " vau de bevolk ug tot ti'geitstand tegon den \vctii^«n vuist, en het veroorzaken vnn di u bui'gei ooi Ing deelde au n zijne udvokateii uie^c, Uut meu hem iu het begin zijner gevangenschap tweemaal mishandeld had. Generaal Sir Oarnet Wolseley herft thans Egypte verlaten, een Bed^elto der troepeu, in Engeland reeds teruggekeerd, zijn w iiietgeesiilriJ'toii'vnnpen. liet terugtrekken vau een Ueel der truepeu 13 door de vreemde bladen zeer yunatit^ opgeno men; dit boloot't nan du plannen dur Engelsche regeering, wanneer zy eeniua.il aan du m )gendiieden ter goedkeuring zullen worden vooi-gelegd, eeue meer wehvillende ontviingst. Men weusclite echter dat deze plannen niet te Un# uitblovon. liet logar in Egypte zal ouder Daker^Paoha blij ven, «jte sii"e plannen dooi* den Kli«dive «n liet' E;;yptitcuo kabinet- heeft doen aannutnen. Voor 4ÜO,UOO pond Vjnjird meent hu luger en gendar merie tot een geUl van 10,000 uian te kunnen onderhouden. De valsche profeet" van Soedan rukt noor delijk op, 'heeft reeds een Egyptisch leger ver slagen en zal zich nu tegcu de ugeluchen steoten. De Khedive is ook verheugd geworden met een schrijven vau den Sultan, waariu deze hem geluk wenscht met het hm stel der rust in Epypte. De Sultan verzekert tlaario, vreezende dat man er aau twijfelen zou, dat hy' nooit hoeft opgehouden den Khedive ta erkentieu en nooit heeft gehoor pegi v en aan Arabi's inblazingen. Tegelykeityd komt uit hiro het bericht, dat Arabi's coirespondentie van de laat-!e twee jaar thans in handen van den Engelschen Consul gesteld is. Hieronder zijn ook brieven van Derwisüh-pacha, Ahmed-EsSad-Paoha en uit de naaste omgeving van den sultan, 69 documenten. De stukken itin ook medegedeeld aan do ndyokaten van Arabi, die er wel gebruik van zullen nmkon om eeu gedeel te vau de verantwoordelijkheid avan hun cliënt op dei» sultan te werpun. Deze leeft den wcn.irh te kennen Regovcn, dat het proces tegen Arabi gnutankt zou woï'den. De Khedive wil daarvan niet hoeren; toch z.il er wel iets op moeten ge vonden wordej, indien hut hlykt-, dat Arabi ge heel volgens instructie uit Coustantinopel gahaud«-ld beel't. TéConstantincpel zolf wordt destrijdtnsiclicu de twee. |iait\;ei>, dio van S^ld-1'aclia, on da ruautionnairenouder JJ.ihaioud Nediin,stee<is heviger. Snïd-L'nch» is tliuns premier, muar zijn culiega bolentmeit hem iu nlïe hervormingen zoozeer,dut een van leiden of beiden zullen niooteu aftreden. Het Enj-el ulio 1'iiflftiiiKiit -is ->len 2isten zonder troonrede geopend. Do U rfa'zitting word^ door Glud^touc ^cliL-el tegen liet gubruik alleen gehouden tot hmzienmg van h t. rcgioüieiit vnu orde iudiea zin, dat bij eenvoudig» meerderheid de delmiten zullen kunucniTMlo: en woi-dcii. Gi-anvilln hiclil i-en rade in het. Ilouger, Uladstone «oueinhetLigerhuis. In b ide werd als ccrsi-e voorstel een duikadres aan het leger aangekondigd, en medege deeld, dat na de regkments kwestie het Pi»r1«roent weder oenigon ty>l rust zon hebhen, in beide huize» ook werd het voor-tel aangeuoiueo. In het Hoogerhuis kondigde daarop Lord Salis bury een interpellatie over de Egyptische kwes tie aan; in hot Lagerhuis begon Sir Stafford Korthcote er reeds terrtond wwde. De minister ?wees óp de teedere «a»k der regeltoK iu Egypte, als reden voor lut stilzwygeu dat do regeurmg er nog voorearft over wil bewaren; Alleen ver klaarde lord Granvillëdat de regeering vast besloten, vat i voorloopig den Khedive A!J opperbestnnrdar in Egypte te handhaven. Een profest vsin Randolph Chnrchill, tegen deze herfdtzibting alt incoustitutionneel, werd verworpen, aan genomen Gladstonè'a?" voorstel tot bsnoeming eener nieuwe Oommissie inaakehetlénche Par lementslid Gray. De zitting van het-Hoogerhuis U reeds weder gesloten. De Franwihe kamers zullen den 7dcn Novem ber geopend worden. Ook daar zal de regeering eerst een interpellatie afwachten alvorens zien omtrent de binnen- en buitonhtndsche politiek te verklaren. Intn-jchen is verspreid en tegengesproken het bericht dat Frankrijk zich in Tunis grooten. in vloed cal aanmatigen. Een verdrar zou gesloten zyn met den Bey waarbij deze en zijne broeders een jaargeld «ouden ontvangen, de staats-chuld door Frankrvk worden overgenomen, nieuwe rechtbanken ingesteld en de belaitingen op be tere wy'se geïnd worden. Volgens de Timet zal Engeland val tegen instelling van rechtbanken «ten niet verletten, maar geen verandering toe staan in het tnsjcben Tnou en Engeland gesloten handels verdrag. Op eeoe interpellatie in het Par lement antwoorde de"'heer Dilke, dat ftan ?de regeering nog geen ofncietle mededeeling daaromtrent gedaan ww. Pe woelingen te Monceaux-lei- Mines on om atreken, naar men beweert in verband staande met de beweglupeu der tiihilisten, honden aan. Te Dyon a(jn dynatniet-boiuuien in een caf gewurpen; to Touiun, te Moutnellior nu te at. Etieuiifl brnndbrteven sangeplakt; 1 1 Marsoill* eeu legitiniistisch banket geho ,Ueu vol oproerige toaaieii. De keuzon dor Wahlrnanner, kiezers door de kiesgerechtigden gekomen, voor den Landdag, budon niet zooveel VKranderitiKen als men gedacht had, toodat de nieuwe Lnnddag iusaaienstelliijg veul op den oudvu gelykeu «al. De zekerheid dat do richting der regreriug z:ch toch niet. voel door euiie voi'Ai.daring danrin tou laten influ«nceeren, ontneemt nog a» n de weini«e veraiideriirgtfii li t bolm.'rglfo. Den 20 October wttrdun d» ufj/ovuard>giieu gekozen ; voo:- roover bikend, Wiis du uitslag youiul iu den niii d<T c-Jine-rvaticvc cu Foi-l-uLiitt-iJartiJ. Vyf minister* weiden {?«?kozen. Ove ? lli.abtirg is door den Bondsraad nog voor een jaar do kleiiia stiuit vuu lio'o^ uiig«»proke:i. Uit Uos'.ouiy'k kutneik woüur berichten ouiti ent woelingen in de crzcgowini; ondorïcheiduno waclitpu.ten BJ'H a.ingrtvalïen i'uovernjeB«U-rd. De b-;ze:tin< zal tiog w«U»r versterkt worden. _ Naat- uit Ruïl.'iud gemeld wordt zul de KfR«oring een n.:ntul coeaeren, in vrooRercu tijd uun dt-n IVol-chm adel ontiiuniuii en verbeurd ver klaard, tui ugfcvcu aan do oude l'itmi ios aan welke zo buhoordeut, Du zèfft» van do politiek van Serrano in Spanje is niot KUO Kiuot nis vri'vvac'.it was). Eeu dor elenieiitfii, d-« h j niut, ond-rr y.yne vaan «al 'vereetiigen, nu xich ook de m*or ojnservaticvoii by hcai aiinühiitou, ii liet radicale onder RuüZorilla. I)f7e hoelt upeulyk verkl.iaid niot. nmt lym te wi.'lun iiioogauu, niiinr nllreu de Ucuul/liok eu niets duu duzöto JLIIcrlrl. Prol. Ri.isenslo'ui lieefl voor de benoeming lol Ituo^lceniüf iilliitir bt'iiuiikt. De lieer l'ijnuckur Hordijk heeft werkelijk geweigerd de bciioeiriiii^' tor (;ocdlittirii)^ aan L. M. voor Ie tlra^nn, ofschoon dio v;m dco llocr Harsten inJei tijd jjcen bezwaren hij 'L tl. ondervond. 11<H schijnt -dus dal du 1 1 et' r Hordijk, gedre ven. het/ ij dooi atjlipalltic tegen de geirieeutcutiiver.-iteit, licuij 'iuur eea al ie Viiderlljko genegenheid voor doo lieer Piein, xijn rnjclit als minisler liecfl len c'indu htm La verhitnleren, lot hel opvolgeit der benoeming (e Jk'jluiltm, Di:. ti-ltijiit too, /.L-jjuen wij. De gewisselde stukken zullen publiek worden gutn:iakl. De iulurpelluiie Glticlunan moei no^ vol;-eD. \Vy schorion dl» ons oordeel op en hopen vun tune dut hel tegendeel blijken moge. Aan de Tweede Kvnor der Stilten-Generaal ii eeu adres gericht, door ren ntuitrtl mannen van unaru c*u onditrto :kend, w.iarby in aandringend op cdu spoedige bcüaudflliug vuu do wt>E op don kinderarbeid. Adresjiintcu beschouwen de détail-reRcling van hot wetsontwerp iu enkel-» zijner ondel deeleii niet onvatbaar voor vecbotering, doch tij achton bet onnoodig, daaromtrent in bijzondei he den te troden. Zg wij^ea slechts op hot wel zijn der kinderen, wier op te jeugdigen leeltijd aangevangen en ovormatisjo arbeid huu toekomst bedreigt; den bloei der nijverheid, dio ten slutto door deugdelijk ontwikkelde arbeidere 't meest wordt gobaat; '«volks weerbaarhdiil, dia verzwakt wordt, en 'ajjjadf welvai-en, dat schade lydt doer het misbruiken van jeugdige Werkkrachten dat alles maakt 'bet voortgaan op den iu 1874 inge slagen wig voor deu Staat tot een gebiedondeo plicht." Ouder de ouderteekenaara merken wüop: Dr. O. A. N. Allebé, Amsterdan: ; Mr. J. P. Amersfoordt, HamiomoieriuBHi-; Prof. J. Baron d'Aulnij do Bourouill, Utrecht; Mr. A. Beaujon, 's Gravenhage ; Dr. J. Bosscha, Delft ; H. Bonman, Amsterdam; Firof. J. T. Buijs, Leiden; Mr. H. U. van Cappelle: Arnhem; Dr. S. Sr. Uoronel, Leeuwarden ; Jacob DuÜvis, Utrecht en Koog aau de Zaan; J. A. van Dg'k, Leiden; Dr. J. L. geling, 's Uravenhage ; Prof. II. B. Greven, Leiden; Prof. L. de Hartog, Amsterdam : Mr. A. F. K. Hartogh, Am>teidam; B. H. Ueldt, Amsterdam ; Prof. C. P. HoMede de .Groot, Groningen; Mr. A. Kcrdük, Amsterdam; Mr. J. A. Levv, Amiterdaoi ; Prof. J. de Louter, Utrecht ; Dr. D. Lubach, Kampen, Mr. W. O. M«es, Rotterdam; Mr. S. A. Venmg Mcinrsz, Rotterdam; A. Moens, Amsterdam; B. A. de Monchy, Ilengelo; P. N. Muller, Amiterdam; Mr. Jacques ppenheim, Groningf n; Prof. O. W. Opzoomer, Utrecht; Prof. B. II. Pekelharing, Dolft; Prof. K. G. Pierson, Ainsterdaui; Mr. S. Ie Poole, Leiden; Mr. H. P. (i. Quack, Amsterdam; Dr. M. Salverda, .s Hage; Ariaand Sussen, Amsterdam; Mr. M. Jacques. do \Yitt Hamer en D. L. Wolfson, beiden Middelburg. Waar zulke personen spreken en uitdrukking ge ven aau het gevoelen van de geheele natie, mag men er op i-ekeuen dat de Tweede Kamer luisteren zal. Naar wjj vernemen «al door eenige kunstvrienden een adres aan de Tweede Kamer gezon den worden, ten einde h»re aandacht te vestigen op da eenzijdige richting in de bouwkunst, van hogeeringswvgébevorderd en om de Kamer te verzoeken. haar invloed aad téwenden, opdat de bouwkunst tegen de gevaren, die haar outwikkobierdoor dj»is;enf betcherad worden. De d»ubl»d«n bevatten: lief HfnMiUtêi Atj«E'i toekomst (Ingci.) Loenlng en konversle (ioj(«>. door O. K. B.) Een rnlnUlrlcel kant»!. %? Xituiet RMtrdumieht Cturaiü: H«t *»rtt« ontwerp v»n klMircUitrxlealos;. Uil Vadtrland: J)» begrootlng«n van dtn minlot«r T»ri Oorlog voor 1863, Oei-urUjk» dw»Ung«n (Atjtb). Hit Nirutr» tm**1*» Dag'- De Iikndbonmohool op J»tt. Ai-nhnntclit Co*r*iit: De mlitater van Blnnsolindioh» Zak«q ov«x déTo*rbef»iJiag. tot «ooo «ireataëeU, in d» toekomst mlssablèp niduam la «ohtsn, herziening dar Grondwet. ? . ' ? Tftrtckttekt Cettronl; Haa&aulcWog.vu d* ladisch» Amtltrdanittlutjfow-ttnt: Uit de 'KioM. Nog; i«U or»r den t. Ooturd-spoorweK. D« unstMada gildleeolns;. FscleuMDtaire werkzaamheden, Eea Franiah witkiieJon-congrei. . ? C'iuraiit: De- voorgestelde Censasveri/blad van Zuia-IIollanii t» 't Orattnlmgt: Het olxtmctluolime Ia, de Tweede K»m«r. Klesiret-bwrrienlng. ' ' Slnnilani-d: Beformblll, deel een, D» Tijd'. Bcboolwet-Kexun. YordnugxMmbeld. Worsteling tasiclien god<dieost en w«toa»uh»p. msjir miradeats l GKMKJEATK'Z AHEAT. BEGROOTING. De gemceotebegrooting liep ditmaal bijzon der vlot van stapel. E;nsiigo debatten werden bijna in het geheel niet gevoerd.' Zelfs de algemeene beschouwingen werden traag be gonnen en eindigden zóó snel, dat men het bejammeren mocht, dat de heer van Nierop zijn fhanciöele rede tot de behandeling der bijzondere artikelen had bewaard en aan die algemeene beschouwingen daardoor het belaujrtjksie deel nog onthield. Trouwens ook aan de algemeene beschou wingen heeft Mr. van Nierop zich niet out* trokken. Uil HOS liet, die do yroni; opwierp: hoe .staal het met het vooruitzicht op eene betere grensregeling tu&clieu Amsterdam en Nieuwer-Amstel? Deze vraag mocht ook o. i. niet langer achterwege blijven. De toestand van ver warring door het intrekken van het wets ontwerp-Six bestendigd moet eenmaal eindigen. En hoe eer hoe beier. NieuwerAinstel, dat huif Amsterdam omsluit, en over Ams.erdam slechts gemeenschap tusschen zijn verschillende gedeelten han onderhouden; N.-Amslel, dat op Amsterdams brandweer, politie en scholen rekent, wnar eigen krach ten te kort schieten en do li^'Rini; een voor ziening in eigen behoeften onmogelijk mankt, moet of door toevoeging van Amsterdamsclie wijken tol eene aan de noordzijde behoorlijk afj-eronde gemeente hervormd worden, of door hol afsnijden van enkele met Amsterdam Siiamgegroeide deelen tot een landelijke gemeenie worde teruggebracht. Mei genoegen vernamen wij dan ook dat . en W. bereid ziji zich op nieuw tot de Rcuecring (e wen den ten einde een oplossing dezer, bij goe den wil, tame.'yk eenvoudige kwestie te ver krijgen. Mul gelijke instemming zal de burgerij de klacht vun den lieer Tromp over de al te langzame vordering van het werk tol verliiX'Un der Ifoogcsluis hebben vernomen, Ruuds eenige weken geleden had do hulpbiujf moeien gereed zijn. en nu dio, zooveel te liiat in gebruik zuu kunnen genomen worden, is de weg, lol groot ongerief voor do bewoners der Sarpatistraat, een nauwelijks voldoend omheinde reeks van kuilen. Gasfa briek en Dnimvalerrnaclschapptj dragen vol gens do Wethouder den schuld van deze vertrajting. Wo dienen dit te guiooven. WIJ willen aannemen, dut vóór eenige weken aau die maatschappijen bericht is gegeven: op dien düg rekenen wij er op, dat gij beginnen zuil met uw nrbcid tot verplaatsing der bui zen om op den zooveelste daarmee gereed te zijn. Maur dnn is ook dubbel kracl'' ' meiking van den Heer Tromp: l mai'lscliappljen (de engelsche gaslt zich in deze snel van haar taak (ïc gemeente op zulk een onbebo op haar werkzaamheid wachten, het hoezeer het tijd wordt, dat d zelve zoige voor de vervulling va sten, welke een buucnnet ouder vorderen. Dij de behandeling der vcrschille werd vooral een warme strijd gesl de voorgestelde verhooging van be gedeelte dei' Prins Ilendrikkade b le'aarsgrócht. De Hoeren Pijnappe kamp, Pet en Joosten bestreden dez ring, dio velen bewoners hoogst on; moet zijn. .\^:-.y De Heeren 'Bergsma en Gosscli digden haar als gevorderd door hè' belang. Ware het algemeen belan groot woord, dat steeds gebezigd men begrijpt, dat bijzondere belang zullen lijden, men zou voor dit _. meer eerbied kunnen koesteren dun : het geval is. U elk algemeen belang ' beslaat is ons niet recht duidelijk, ev hoe men 't iemand aan het verslat kunnen brengen dal een gemiddelde \ ging van 55 cent, niet hinderlijk vu>. uu eigenaars kan zijn, wanneer men een trottoir van 7 meter aanlegt, ^yuar nu eigentlij k het «algemeen", het «publiek", schuilt, dat deze wijziging begeert, is ons onbekend. Met meer instemming konden wij het Dag. Bestuur volgen bij zijn verdediging van het voorgestelde plantsoen op de Prins Hendrikkade. Niet omdut wij even warm als de heer Pels de ontwerpen van den heer Zwart toejuichen, indien althans ook'het plantsoen in du Falcksiraat aan dezen ambtenaar zijn gedaante verschuldigd is. Gaarne erken wij echter, dat in dcu laaUien tijd op dit gebied groote vooruitgang vall waar te nemen en bij hut vooruitzicht van een goed aangelegd plantsoen op de breede vlakte.van de Ilendrikskadd. kunnen wij ons moeielijk den tegenstuud verklaren, diu deze post ondervond. [lul is het streven van onzen tijd bij uit nemendheid om het nuttige aan het aangename te verbinden. Dat de verkeerswegen eu plant soenen zeer wel bij elkaar passen, kan men in bijna alle moderne sleden van Europa zien. lia hoezeer wlj er prys op stellen dat Amsterdam zicli als liandelslad onlwikkele, elke poging orn het te verfraaien, het tot een vriendelijk verblijf te maken, behoort krachtig ondersteund te worden. Deze planlsoen-aauleg werd verworpen met 15 legen 14 stemmen, ;dat wil zeggen voor eenigen lijd uitgesteld. Ons gaslicht, zoo erkende de lieer Bergsma, is onzuiver en wij voegen er aan too op vele plaatsen is dit onzuivere licht al te ;schaarsch. Wy bearljpdn dat men Lel wach ten moede is. Waarom in deze dagen van overweging en voorbereiding niet aan de maatschappijen tot verscliüffing van elek trisch licht de meest mogelijke vrijheid ver leend om hunne proeven te leveren? Een wedstrijd lusschen de verschillende stelsels tijdens de internationale lenioonsielling, dit wilde de Hoer Metelei kamp. Een voorslel zeker de aandacht 'onzer gemeen teraadsleden waard. In elk geval geen poging om de maatschappijen voor elektrisch licht te belemmeren, nu men bezig is de voor waarden voor een nieuwe koncewie op te maken; Van het meeste gewicht bij de behandeling dezer begrooting was het vooretel van den heer van Nierop om, nu de ontvangsten de uitgaven in belangi-yke mate overtreffen de 85 opcenten op het personeel tot 80 te doen dalen. De raad besloot daartoe, ondanks de krachtige bestrijding door het Da^elijkschBistuur. En terecht. De zmniiiUeiu vaa beheer is beter gewaarborgd bij eeu niet al te ruim gevulde beurs, dan b(] een dio too bijzonder rijk voorzien is. liet is waar, d« heer llovy pleitte voor een tourspolje ten einde de l' 75 OÜ, die de beursbelasling belooli, buiten da gewone inkomsten ter voorziening in gewone uitgaven te houden mnar de zekerste rente, dio de burgerij van belastingpenningen trekt, zal wel gelegen zijn in belastingvermindering. Het beginsel, de belasting steeds te doen dalen en rijzen naar do behoefte is , twijfeld juist; de toepassing er van -.HA onwillekeurige verspilling builen. Meu '/.?! zich gemakkelijk, als 't ntodij blijkt, >?>?(. verhooging van de belasting getroosten ?? :.' neer men bij ervaring wtcl, dat vcrl; ' ?:. daarop weder volgen kan. De Heer P. N. Muller, gekozen to:. lid der Eerste Kamer, heeft voor die benoeming bedankt. Geen waardiger had Noord-Holland, in 't bijzonder Amsterdam daarvoor kun* non aanwijzen. . Algemeen xal men bet be treuren; dut een zoo bekwaam, talentvol en ijverig man dit lidmaatschap niet kan aan vaarden. De Heer Muller streed zoo dikwyts met de pen voor de belangen onzer staden provincie, geen wonder dus, dat men gaarne ook zijn kloeke en openhartige taal op het Binnenhof zou hebben vernomen. UIT DE MAASSTAD. Rotterdam, 26 October. Het ia de week dor geraeentebegrootingen, en men kau geen dagblad ter hand nemen of het oog ontmoet-de versloffen der discussies, welke in een aantal gemeentelijke raadszalen over het nancieel en administratief beheer in 't verleden, 't heden en* 't naderende jaar 1833 gevoerd wor den. Ook in onxen R*ad is heden de behande ling dor bogrooti ;,' begonnen, om morgen en, zoo noodig, nog Zaterdag te wordra voortgeiet; daar zy echter, als m(jn brief het licht aiet, aeker zul z^jn ofgcloopen en het courantenlezeud pu bliek al-dan voorloopig wel van begrootingsdebattcn verzadigd zal e^n, wil ik my in de hoaen in onzen llaad gevoerde discussiu niet verdiepen en mij slechts tot twen mtiof'1''"^'""' >?"-«'*?? ? i zyn, maar omdat . ' ? ild, Mét den heer k eene EUinigheid . hooping van derIe ouvarmydelyke te drukkender zoa Jcuonen man.>u. -» ._v--. .. gende brieven zal ik nug wel eens gelegenheid he'.ban de^e peau' mi«tische" opvattlug nader te atav«n. Mijno tweede opmerking betreft; eeoe (tot na do b'grooting verdaagde) motie van den heer Fhilinpi, strekkende tot verhooging der jaarweddu van de wethouders tot / 4000. Eindelijk dan heeft de platonische wensch, versclieideiie malen naar aanleiding van do bejroutiug reeds in de afdeeliiigcti geuit, den vorm van «en voorttel aangeuooien! Het denkbeeld, dut daaraan ten grondslag ligt, verdient naar mijne meen ing alleszins aaubeiclmg, mam* 'och zou ik actie aanneming van dit voorstel zelf niet \veii<cbelijk acliten, omdat hot of niet ver genoeg of ta ver gaat. Van het standpunt beschouwd, wanrop de hoer Fliitippi zich blykins ijne toi-lichtinj; by du beoordueling van dez>< quaestio plaaUt, Kïhijiit my hét vöorUol niet yerdoiJijjbüir: is het wethouderichnp, zooals bij zuid», canc betiekkiiig van eer, waarvoor meu da beluoning viudt in het nut, hetwelk men dsaiin voor de gemeente sticliteu kan, dau is eene schadeloosstelling van f2000. voor de daaraan verbonden uir.gavcn, als het ware als representatiegelden, volkomen vol doende; m anr wil men voor bekwame, raw»r niet bemiddelde ingezetenen de gelej{enheid onenttfllen om ook i» die betrekking ten imtte van de gemeente werkzaam te zyn, dan behoort daivrnan ecna bezoldiging vei bonden ie zijn. wel ke hen in staat welt overeenkomstig hui-ni maatschnppelijke positie te leven. In 't «entv poval is uitieraard uiot slechts de keuze zeiir bep> fkt maar bovendien kiiu on mag dan niot vau dea wethouder gevergd worden, dat hij al tijti i ijd en werkkracht aan do gemeente wijdt, zoudat b j den steeds toeneraenden omvang der wcrkiwinheden.nan eiken uk van bestuur dor ((oinevn'e* lijko administratio verbonden, althans in de gr otera gemeenten aan het hoofd van elk dopuilement een bekwame en goed bezoldigde hoofdambten -or behoort geplaatst te worden, zooals hi*r on eldiit reeds bij de afdeelintf publiuke werken is ge v'.ii d. In het tweede goval is de keu/.e v«u,vT«tiif>u'iiT 'niet beperkt tot diéraadsleduii. die n bemiildi-ld e(jn n viijen tijd hebben, en kan van dengrftozene geëischt worden, dat 'hy z -lf het werk vo.-richt, hetwelk in 't eerste geval door deu hooi'dambteDaaf gedaan wordt. '", In bot stelsel enter gemeentewet, wclkb de keuKe der wethouders uit den Raad vooisjirp f.. moet, dunkt my, tus-chen deeo twee brgh iel n gekosen worden, en hoewel er voor beidt) v ol t H ?zegRen valt, zou ik toch,aan 't laatst» de \u rkeur geven, ware 't ilechti omdat d»ni-by da verantwoordeiykheid rust op den p«ieo.<D, dis het werk verricht Hut voorstel van deu ki<er Pbilippi nu staat tusschen beide in en lieert dan ook alle nadeden van eiken halven maatregel. De keuze der wethouders bluft even m perkt en de bekwame, hoog bezoldigde hoofdumbioOTren bleven onmisbaar, terwijl de 'uitgaven met f fcOJO jaarlüks verhoogd worden, zonder dat dMi tegenover een enkel voordeel voor de gcmeentn it»at. De heer Philippl seide, dat het wuthoudi'rschap geene betrekking is welke wegens de bezoldiging aangenomen aon mogen worden, maar ik KOU hem wel willen vragen, of het dan in 't belang der gemeente is, dat de betrekking van wethouder door een bekwaam maoniet ungeoouiea wurdt, do beioldiging op een bedrag ja gesteld, to «ritu* uut vau u l«r»wa, saaar te veel ov van to ttirvenV Ba mag va* een raad van 89 MM» vei'«M>M word*», dut «U ew wetboexkr MM verl.ie:ca, wi^n* grootste aanbeveling ia da» k| be lust i* on e»-ne hooft* beaokliglnf l Di ie l*d»n van omen raad, de keeren Star», van U«:.k«lonon8«nalkwUk,hebbenindeqttaee«ie M»:. IM! Kieknibula bet Inlt iatief genowentot bet \oor.tel om eentdoordenraadUlatM ukaaake» (>f de iurioSting iwn den Co«leingeli«Ib«lie<Hies) linten, i ouraleer daarachter voor f 125,000 nieuwe ei bouwt u worden opgerieht, en net aotj mf al liij/omler verwonderen, indien ?$ daarop niet b| du uieen'etheid van don raad JMtemsaing sonde» v n:Vu Het ia toeb. waariyk al te dwaat te cclouTon, dat daarop door bet voorstel van t. rn W. uit t Repraejodicterd ton worden, en nln ons ila?-4ül!seh Vestaur dit in werkehjkheid glooit, an ia 't onverklaarbaar koe netaanden o> n«n fcnut zoo hypei'-zuinig is by de begrooUng, en ntn den anderen kunt eene verspHÜng van U2U01 voorstelt. Uie uitgaaf, zeggen B. en W., mlbyevcntn«el«am«tJewel vergoed werden door hu verrehil tnucbtn de tcMw«ordige en latere \Miardevandengrondl Bij dit aiyntment beeft enae \v thoniUr van finantidn, dwsotn-nlvtjn beden optirrittülie nelBiugen toekeAd* aiob inderdaad niet \ ei»-»«heiid, nuar al heeft ineu ook nog 100 gnm> 1 1 e v^waohtingea van den toeneeMnde» oteei onzer sud, het zal toch wel alt|)d een pvnr verliee blnvun heden iet» te bonwen, dat men na een i-anr jaar weder Afbreekt. Niet ii'imlor belangr^k dan bet voorstel der iln'e i-iiad.-loden iu da siekenhuis-quacotie ia het dvzur dn.^en vei schenen gedetailleerde plan tot iu;n>ciin>( vnn het vermaard geworden plan C, KOO nlüdie onder d» buitengewone uitgaven op d- . Iwgrooting voor 1838 en bloe ten bedrage van 4 ton zijn uitgetrokken. liet plan getuigt van i i'n« flinlio eu hreede opvatting; jammer slechts i< 't (Ut t. n .lotto hierhQ weder de bij bet Zie kenhui* uit 'toog verloren zuinigheid trruggevonden \«i<rd. De nieuwe wallen v*n Ondohaven OM tv Ik zgn mut balastradej van hardsteen ont\voi|u-u en ter verfruaiing wensebt de direetfiur ik-r iiut.l'elcM weikeu daarop afwisselend monntnrnttilo lantaarns en steenen beeldengroepen, d tor Stmckó gemodelleerd, te plaatsen. Dit laat>'u «irciit ecbter eene uitgnve vnn f 10,000, welke 1). en W, bezwaart. Indien het met de gemeenteJ'itnincitUi 7.00 treurig gesteld is, dat iH geen nitg i\ en ifdoogen vour den Hwels< and", dan moeten iiiet nlTcon ileze beoldongroepen achterwege bl$jvcn, inii.tr ook de hardsteenen balustrade ; t zal ilmïwel ni-tfnxmi, ja zelts leel^k aQo, maar dan kunnen de n'euwe kaden ten mjnste nog voor l i.s' eu ligplaats dienen. Ik vlei m(J echter dat overweging, dat achter het Dears-station kosto buuwterieinen gewonnen worden, de raad ;-al i'opeii op oene uitgave van 4 ton geen 10 indlc te beknibbelen. llut toegezegde praeadviei omtrent de gasquao-tio zal nog wel wat op zich laten waehten, nu ter elfder ure de onde gasfabriek met aan biedingen is uit den hoek gekomen, waarvan lieden avond de N. Solt. Ct, met een enkel woord Ko\vng maakt. Waarom eet at nn? cal men allicht viavun. De bekwame direkteur en adviseur der (^brie-k denken wnsr>-chijoigk: t(jd gewonnen te vtct g-wonncn, want boe nwe» de termen na<lert \va:ii-op het contract der gasbveriog opzegbaar U, des to boter worden inderdaad hunne kansen. Mtjn slotwoord zy gewgd aan een doode. De clie Handctsvereeniging, de trotsche van weleer, ia niet meer. Het laatste van oommissarissen is deaer dagen in alle grni'toio dagbladen opgenomen, aoodat ik wel. xal.moxen aannemen «t het dea toet* van tatjn . Ijri't' bekend is en ik er dus nieto nieuws meer uit zou kunnen mededeelen. , ? ? A-iu het graf pleegt men vooral de voortreffe lijke oi^rschappen van den overledene te her, en 200 ooit, dan mag dit van desen doode ii, Kotterdam mag de overleden maatdankbaar z^n voor de nieuwe beaiiting, wulko het tegen ge r rn gen p»gi aan de overzijde verdierf; on cleaandfelhouders zijn aan de direct ie duik vri'scliuldigd, dat r§voor hen uit deschiplircak iwjf 5 put rrdde, welke hier althans het t:iiKi' ht openen, dat als de speculatie op Kotter'Mms Nicnernenden bloei, waarin zjj door hunne iuwi.njvirtïeri op het maatschappeiyk kapitaal ."o'oond hebben vertrouwen te stellen, met succes l ckroond wordt, niet juist zjj het zullen zijn die d t lioof.l in huune boeken met niliil moeten afG. UIT DEFSTAD. Ko. 110. honderd gulden in 't water, en meer l Wie Jiad het kunnen hopen, dat mijne wecklm-ht zoo Fpoedig weerklank zou hebben gevon den iu de harten van de leden van ons Dsgeli.ik-ih licstuur, 'en van daar zou doorgedrongen xiju tot' onzen Gemeenteraad. Men stemde dan u»» cKcr li>n vollu toe do opmerkingen, welke :!: in myu vorig stuk (dd. £8 Sopt. C) maakte, o'mtrcnt liet onvergeefelijke. om niet de geheele N-VIpgTrtcht tot iian het melkhuisje van den heer jMuu(<ju ia eens te dcnipen. Eenige dagen daarna il.cudn du heer RoSll c.s. wederom daartoe een vL>ri.-o(?k-olii-ii't in, 't welk door U. cu W. gunstig nsitviinguu, ook in do raadszitting van eergisteren li-n gniiougc der verzuekcra van stapel liep. 't V'iilt, ni e minder moeilyk om rayne erkente lijkheid o vei' dat gevallen besluit to verbergen, dixn wel om rayne verbazing te onderdrukken o ver de weinige consequentie waarvan de besluiten van H. e» W. den laatsten tijd getuigden. Ik bedoel nu tvet de- veramkelyke badimis quaestie, waarb\j het hinken op tweu gedachten cu het heden dit, morgen dat, tot de risée werden van aandachtige bijblad-lezi-rs, maar enkel het trebeurde met de^e verlengde Schel ncfrocbt. In de Eaadszittiog toch van don Ocu Mei j.l. (Byblad bl. 182) deelden II. en W. iiiet in de aangevoerde bezwaren over deu nadeeligen invloed, welke recraestrauten voor de gezondheid vreesden, bii de met overkluizing .en nn deuken er D. en W. juist anders over, terwijl zy tevens terugdeinsden voor het cyfer van 7' 11,000.?'t welk do voortzetting der over kluizing tot de Snmatraatraat destyds zon kosten. Thans echter, nu dat werk /13,700.?ergo IT7QO. meer zal vereischen, vinden au er geen beiwaar in. Wat, is toch veranderlijker dan een Lid van den Hnagschen Gemeenteraad? Mn dat plot««?ling vertoond passe-jtasse echter zy'n goede ziide heeft, mogen we er dm B. en W. van toen (Mei jl ) geen grief van maken, dat zn door ongunstig preadvies, de geheele overkluizing heliben belet, waardoor het werk in eens aange nomen, zeker voor minder zonde gemaakt ztjn nrilen. 't Spreekt van aelf, dat de aannemer ,nu het een onderhand» te gunnen bijwerk berefr, dat door niemand beter dan door hem kan worden voltooid, van de gelegenheid gebruik tnnakt, om niet den minsten prije te rekenen. Hoe het ook zy, de f 19700?isonjretwgfeld uitgaaf ' nuttig en gebiedend noêdig. Of 't. nn nan iets meer bend beeft entbroken zullen we niet verder bespreken, -'t Doel ia bereikt. Alweer zal een der open riolen- bedekt worden, «n we kunnen niet ander* dan toejuichen dat B. en W. van hun onzalig besluit va» 9 Mn fa waarbij zy' den Gemeenteraad adviseerden om niet to voldoen nan het yenoelc van aJrsntantmi, zy'n teruggekomen, al ia bet «nk ter eKtter nre. Kn ik dus alle reden heb e» myner beacltonwingen in «DitdeH neergelegd ook niét n hei «lot danrvan te Itenne» Mtveji i^Jcix) bespreking te trede*. Tlmof, «oealamen 7\f,\i hermmren aal, de plaatabiff'van d« tent van Carréóf op 'tFbin 1819 Óf op^tTfeuv eacltonwingen in «DitdeHesUad ne^ttaP* gd op dit port t* vnden to «to Wkf ik nnteten over den aftoof vaa ew assadanrvan te Itenne» Mtveji «SJSMSI n» Burg. en Weth, hadden onderling uitgemaakt, dat Carf4 gedurende de maand November voor stellingen aon geven en wel op 't Plein 1818. Hier met mede te vreden, venocat de beer Carr on des nooda tegen betaling van drie mnalmeer staangeld dan gewoonlijk en onder verplichting van Set maken van zooveel brandkranen abi . en W. touden bevelen, xflne tent op 't Plein te mogen opsbwn, als mjnde de eeuige geschikte pUats. Aan tceutrnm van de tramlijnen, soodat men gaan en komen kan in alle richtingen, ge legen, bood dese plek meer geriofely'ks aan dan Pfein 1618. D« artisten, die meest allen nnbjj 't Plein logeerden, behoefden alsdan ook niet in de gare Movombermaand, met repetitMn en uitvoering ?00 ver te loopen, terwijl d« bezoekers op't Plein niet genoodzaakt waren om den gansenen avond .op een droogje" te zitten, maar in de panae in de naburige sociëteit of café's aieh even inwendig konden verwarmen. Op 't Plein 1813 was zulks onmogelijk... Carrézelf beeft geen vergunning" en de afwezigheid van eafé's daar belet elke In eeuo koude maand noodige versnapering ofverwanuer. t Verzoekschrift kwam in den Raad, gesteund door een reqaest van 78 bewonen van net Plein en nabygeWen straten. En toch vond het raads lid de vries bet onbilljjk.... jegens die bewoners omdat de tent het Plein ruim een maand sou ont sieren) Een fraaie redeneering voorwaar. De neriaffdoeuden op 't Plein, »y' mgen er reikhalzend naar nit om Carré's tent in hunne nabyheid te hebben. Café's, banket-, sigaren en andere win kels zonden gedurende eene maand extra recette hebben gemaakt, 'tgeen zeker velen, die op zware lasten zitten «eer, ja uiterst welkom zou zy'n ge weest. Noodeloos werd dat voordeel dien nyveren ont nomen, want de plaatsing op 't Plein werd ge weigerd, en aangezien Cairo er voor bedankte om voor ledige banken te spelen, zond hy bericht dat hy nu in 't geheel niet kwam. Wat hebben de 17 Raadsleden-tepenstemmers die het van de 15 voorstemmers wonnen, nu een prachtig werk verricht l Duizenden gulden ont roofden z\j geheel nutteloos aan vele neringdoenden, de kern waaruit de haagsche burgery bestaat. En op welke argumenten werd dio meerderheid verkregen, behalve door do reeds genoemde stief moederlijke bezorgdheid vnn het Raadslid de Vries? Het Raadslid du Tour van Bellinchavc was ach l zoo bang voor brand en beweerde dat men nu op 't Plein geen bonten gebouw mag toelaten, omdat de Gemeente zelve met groote kosten achter de open» een steenen gebouw had opge trokken voor het bergen der opera- en com diebenoodigdheden. Vermakelijke gevolgtrekking! en gij, vrienden van de kermis, gij weet nn bU voorbaat wat gij in Mei a.s. vuu het llandslid dn Tour te wachten hebt, nis Curry, v, Zuylen enz. ons weer ia hunne tenten zouden willen komen vermaken. Of is er in Mei minder brand gevaar dan in November? 't Is voorzichtig de vraag te stellen, want 't gevaar voor brand zal toch of Carréop 't Plein of op 't Plein 1813 staat wel 't zelfde zyn, en zouden we dus, met des heercn Da Tour's redeneering even ver komen als onlangs, bij ge{egrnheid van het rooien van boomen aan do Konin ginnegracht, toen het Raadslid vnn Stralen, 'n vollen ernst zcide dat bootnen op hd Noor il t n staande, geen schaduw geven." 't Is wel vermeten van ons om met zulke geleerde vertoogen, uit den onfeilbaren mond van raadsleden tot ons geko men, van gedachte te verschillen cu zich tevens to durven bedroeven over zooveel bekrompenheid van geest, daar wiftr men deukt ecu bolleboos in 't argnmenteerén te zqn. Yervoiffena wna^de hwr. da £007 van oordeel 'dat men Carréniet daar moest plaatsen, omdat tncn 't dan ook anderen niet zon kunnen weigeren!! En heeft de beer de Vries, 'die zich over de ontsiering van het Plein, ter wille der bewoners zoo bekommerde, ook zijn vaderlykc stem doen hooren, toen verleden jaar gedurende het geheele saizoen, de Badhuisweg nabij de Galeries is ont sierd door eene afschuwelijke kennistent, \roar< door bovendien een ongeoorloofde concnrrrentie werd gecreëerd jegens de Galeries-bewoner»! Toen had hij B. en W. over die, door ieder afgekeurde, handehng ter verantwoording kunnen roepen.... doch gij deed bet niet! Ik weet het wel, by deze gelegenheid werden de raadsleden aan 't wankelen gebracht door de klacht van den opera-directeur van Hamme, die schynt te tneenen, dat er in eene stad vnu 130 duizend inwoners voldoende amusementen zyn als men of naar de comcdie of naar de opera kan gaan. 'k Geloof dat buituulandscho stcdeii van gelijken omvang en even groote bevolking op meer vari atie kunnen bogen, en zon dau «cu paardenspel zoo als dat van Cairo niet een aangename variant geweest zyn op 't eentonige van nu? Of verbeeldt de heer van Ham m c zich, dat hem door do subsidie het monopolie is verzekerd. Do lezing van het in 't Vaderland vnn 14 dezer door het oud-raadslid Eyssell geschreven stuk, zal hem wel tot andere gcdachton hebben gebracht en aangetoond hoe juist by dat ondersteld monopo lie den tegenstanders van subsidie nu eeu sterker wapen dnn ooit is in handen gegeven. ook het JtotterdamschNieniciiüladvwlSdezor stak met dat monopolie-recht vermakelijk den draak en vroeg: omdat de Franscho opera met subsidie der gemeente zoo goed is in den Haag te spelen, most de gemeente alle andere publieke vermakelykheden" die een beetje betcekcwen, uit sluiten." Hoe heeft men Carréjl. MeUiehandelil? Weet fy dat wel, nandachtigo lezer V Hem werd door en mnrktmeestcr gezegd, dat er peen enkelspel of kraam op 't Plein mocht komen, hij diia ook niet. Carrésloeg zyn tent op op 'r Plein 1013. Toen de bouw dnarvan bynn geroet! was. word er opm't. Pluin allerlei slag van kranian eu tenten, de vnilstu incluis, toegelaten. Eu niettegenstaande die "behandeling zou UaiTéuu twee voorstellingen hebben gegeven voor nl de weeskinderen der ver schillende gestichten, eu bovendien eene tot we ring van het schoolverzuim ann alle scholieren, over wier gedrag de onderwijzer tevreden was. Hoe veel kmdmrengd heeft het wijze Raadsbe sluit niet vernietigd en bovendien d« gemeente kas eene schade berokkend van ?1200 staangeld plus ?600 te verbruiken gas. Voor die /1200 KOU. de stad versierd kannen geworden zyn met 24 klokken op verschillende ounten aangebracht, zooals er nn eene is op bet hoekhuis van den horlogemaker Enthoven op 't Spul, bekostigd door de Haagsche tramwegmaatschappjj. Dat zou geen wegceworpen geld zyn. Den Haag, 19-10 "82. J. A. de Bergh. [Wegens plaatsgebrek een week uitgesteld. Eed.] KIHVST. TOONEELPSAATJE3ST. ?De barra van Voonehtrf (Frasaati). fie JkVMfcx**. De TV4. Fn domo nea. J* bom», door Xusftu T. Xaurik. (Graad Th*s»re> Be Hr. Andréhad tlch, all da oud* Hertog ia argareilM OauÜer, een grime «maakt, sóo TO! operetta>heriDiisjriBffta, dat ik, fiem Toorhebhende, onwOlekenric scnreef, verleden week: .de Beer kreeft", daar rich fa den Heer Kreeft het %iaen der Aaaterdaiuehe operette heeft eeatreerd. Xfolbukart na, het oude nMÜsj htfsjarBHsiiMt ietif waairsnr de te. ijii|Biiw MsbMdtvisj spasjB ove> enTS Ueft de Hr. Kreeft e» eerst, waar hy, net de meest mogelijke goede trouw, twee eetitelied«a doet Kheiden «n roet dea verlaten echtgenoot een .vnf hondentUe" speelt (Ie akte), daarna, door «ie ontvluchtte vrouw te-rug te halen en een dwam figuar te slaan te midden der gaaten haan vadera (2e akte), en ejodelok onder v«r»chiUa»de vormen «tjn angrt aan den dag leggende voor dea officier, die hem als den man der te-rug te brengen vrouw be schouwt en alk» wér goed te recht helpende Ving en vaardig, grappig en lev*adig wordt dit ?takitn door het «aelschap Prat gespeeld; ook de Hr. Doréen Mevr. Bouwmeester dragen daar Terl toe btf. Spoedig kiften wtf de JJtuMfcW in reprise. Het Rotterdamsch blaadtjen, de Jfaiubodr, mengt cich in de oneenigheid, naar aanleiding van den Zoon «an Coraite, tnaseheB den verslaggever van het Nieutot mm den Dag n den Heer J. W. Haspehi ontstaan. D« wij»», waarop men dien kaïutenaar bebaudelt, hetft «ny geërgerd. M«g ik een lauejen voor hem breken 't Int wee woorden. Nieta", swgt de pwlaiite AToMito«{tf-reJUiktie, nniets kan weer verbazen, dan dat een tooneel?peter van on*e dagen, [dn lieer ilaapele], mee durft praten over moraal.!" etrgeaft t«rd«r een aantal sohandelyke beaehnUii&igeB ten beste. Mijn lief, dwaas rwdaktennjtfj W, v«rb«a«t H dat in BOO hooge mate? Waarte? Wat geelt n het recht op dese w$se weiivom e*n onbevlekten naam hg uw publiek verdacht te maken? Vanwaar ia u-zelf uw beillgheiUsbrevat gewurden? Na vij een tijd beleven, waarin er verenigingen ouder de toonffilfcunitfnaari wor den opgericht, (wier statuten da over; uigiug der oprichters vermelden, dat een)tooneela|;ftler,vüor allesuen beschaafd en eeu moreel meusoh behoort te zon. en*, en hoe de tereeuiginx daartoe méwil werken, in zoo een tijd, gaat gU weer afbrekende te werk en strooit met uw gi-gn^-uden lach, de zaden o>r achterdocht lang» uwe wegen. Gij hebt (in ooae lange en nutteloze kontakten van verleden jaar; ({ij herinnert u welt1) doorslaande bewijzen geleverd vuu uw volstrekte onbevoegd heid om over tooneelaaken eu toestandeu te oordeelen en nu spreekt gi}, tonder 't minste b«wijs, ceue yeroordeeliiig uit vau een «eer geacht mau. GÜ«yt de onbencboamUheid in eigen persoon; het. verheugt mn, dat ik u niet ken. En nu, de Tt/a. Mijn Hemel! in welke betrekking S'a ik toch tot die fleeren, om hen te nopen aich mijn schrijverij too aan te trekkea? In hun Binneoland", van 25 okt, word ik afgestraft Mijn fout is groot: ik bén een gemoedelijk burgnr, die ecutKe tooneelberichten Beschreven heeft Fliands geldt 'tMirgarctkaGaui/iier.Die llecrtjcos ziin zoo verbazend plat in hun opvatünkjens, dat ik uu, 't «ij iu alle bescheidenheid gecex*!, niet goed op hun standpunt te verplaatsen weet. Over de ver tolking der titelrol in t Grand Théatre e*rbie<!ig ik ieders meening; doch uu wordt mij dit euvel ge duid: ik heb het spel van Mevr. Fren kei-Bon wmeeiter, als La dun» aux Camélias, een naturalwtiesch" spel geuoemd. Genoemd dus; ik heb ver-' ?log gegeven van de opvatting, deze gelaakt nuch geprezen, maar wel geprezen het m.'.L achittcreudo «pel. Die HU. schijnen te meeoen, dat eene natura list ische" Margueiite tevens «en onvoegzame zijn moet; dut ik de nktrice bij van L er geroemd heb, out de Hemel weet w ui k o weinig ingttogene gebaren of standen züin haar «pel gebracht zou hebbeo, ten eind .? de courtisane techarakterize«ren. (Van woorden kan geen sprake xijn; in 't gantscbs stuk on t moot men niet n onvoejzaam woord.) Weet gU diin niet, tn^jne Heerea, hoe indccentie niet best aau baar is met hoogere tooneelspeel* kunst; hoe, waar do onvoegxAnmheid aan 't woord komt, alle knastenaai^idel vardw^nt, hoe de Kunst, ook de Mnaturali»lisohe", waar zij htt leven teil' wordt, ophoudt Kunst te zyn en ongenietbaar is; dat de goede txus in de levenselementen, die men weer zal geven, jui«t den kunstenaar kenintrkt; dat al wut stoot, den in druk vermindert? Ik heb in myn opstelletjen niat. de voegzaatnheid onder de deugden van net «pel der kunstenares bij van Lier willen vermelden, wijl de minst ontwikkelde schouwburgbezoeker weet, dat hot onvoegzame, in komieke rollen, wel eenige bot goorganizeorde lachspieren in beweging kan zetten mUschien, maar dat het onvoegzame, in ernstige rollen, terttond alle illuzio wegneemt eu een eind maakt aan alla bewondering. G'rj vat dit niet, het bevreemdt mij geenszins Ik ken n als zoodanig. Wanneer mgu bestek het toeliet, zou ik mij zelfs de moeite gevnn, u duidelijk te maken, waarin, & part het onvoeffzame, dau toch eigenlijk wel lut -naturalistische in de opvatting dtr rol be«taat Nu kan 't niet; want wie stelt belang in dit naargeestig onderhoud tuaschen on»? Ontvangt dus tuiju weatch voor de opklariog run uw verstand en voor de verruiming van uw nart, en weest gegroet. De lieer Justns v. Maurik heeft waarlijk veel aanspraak op de dankbaarheid en de genegenheid, door ons volk hem toegedragen. Wat aangename dit stukjen, het wil ook niet meer zijn. Doch tel kenmale, wanneer men bq de uitvoering van een stuk, klein of groot, dei Ueeren T. Maorik tegenwoordig is, komt een gevoel van t«vrcduiilie.d bij ons op, dat or in onzen tjjd nog Hollandsche tooneelanteun bestaan, wier werken veel meer ronde geert gheid en vooral meer geheel vertoonen dan al de prullen van v. Moner. Seh ntan en ik weet niet wie al meer te zameh. Hier biedt n bedrijf, frisch nit hot leven gekarikatureerd, meer «esonde en onschuldige humor, dan de vijt btdrijven, waarin die Duitacbe eeren hun stukkeu pogen uit te werken. Men cal niet vetd zien, in een tooneelatak, dat, aan 't eind, de tweeoudjensdka&r krijgen en de jongeren vuorloopig orlibatair'le blijven, hebben, zouaUt in de Uuren". Met Spanning verwacht het tuoucelruinnciid Ara-terdam het nieuwe hlnupel des Ueer«ii van Maurik, 't geen men ons dezen winter uog te genieten cal geven. Amtt., 28 Okt. '82. ' Van DaysieL UTRECirrSCH TOONEEL. Het Utrechtsch Variëtós-Gezelschap heeft mg* raad gevolgd. Het treedt niet meer on in Tivoli, dat totaal ongetchikt h voor tooneeTvoontelUnren niet meer op werkdagen, maar 's Zondags den vernieuwden Utrechlschen Schouwburg. Reeds drie voorstellingen zgn gegeven, maar juist de derde noopt my weder een ongevraagd advies ten beate te geven. De tairyke opkomst bewust dat het publiek liever in een schouwburg zit dan in herbergen, kroegen en wat er verder volgt. Maar na zorg* het Utr. Yari tes-Ctateischap dat het in het goede «poor blyve. En met het oog op het publiek, dat die voorstellingen bijwoont, en waarvoor. «8 bestemd «ijn, en met het oog op de krachten vaa hét gezelschap hè» geve het zich voorloopig niet op Eet terrein der tooneelspelen. Het Utreehtech Varietós-Owelschap bezit noch de krachten, noch de middelen om tooneeltpelen op to voeren. Onder de krachten versta ik personen die een rol in eentooneelapel kannen vertolken, onder de middelen de covtamen en decoratien. Zeker «On alles i* relatief zegt de lehoohfleefter?de Heeren Stoet*, van Oïefen, Vink «en aanwinst TOOT het Utr. Var.gezelscMp. Maar toeaeelspelen moéten si) niet op hun menu plaatsen. Hen vertoonde Zondag .Willem Banning" of bet «Beltg vaa Haarlem'*. Ik aal mg niet vermeten te aegëea dat geen der actenn iets van het «Beleg van HaarTem" af weet, mar ik aal »4 wel waehten to beweren dat a4 in dun Ud tAuia «aren. Het beleg vanHaü»teB» meet net trtsJt entMer IketSde? «eJbréel voett tot «feil ntt Beleg k ^ . T»h» A' ' -» * ' ?? *» ? ? - M» armoedig kamertje van Govert, natuurlijk bflgentauid 4e Kvode. omdat hij de» valschaard voor» stelt In dat 8de tafereel, eipresneiyk getiteld: Beleg van Haarlem, merkt men van dat beleg niets anders dan een zeer mislukte nabootsing van kanongebulder. Edoch dat kanongebulder heeft toch xulk een uitwerking dftt uit de snaren van het armzalige vertrek van Govert, bijge naamd de Roode, twee venoke steeven rollen midden op bet tooneel. Als een ordeltók bewoner wil Govert do twee steenen weer op hou plaate brengen en vindt toen een papier, waann een geheim omtrent Maehteld, de vrouw van Willem Banning, waarmede eenige duisende gouden kronen te verdienen sijn. Govert, een erge dt tendief, profiteert daarvan. H(J dwingt Maehteld beui te trouwen om zoo doende die dnisende goeden kronen machtig te worden. Willem Wit tem». Banning moet nolena volena vluchten en de Spanjaarden kijken met era? verwilderde blikken op bun neus dat Willem WillemssTBanning verdwenen is. Iu een vijfde tafereel, getiteld de herberg: de Prins van Oranje, wordt de verloeaing van Haar lem gevierd. Aon een deur ia een houtje gesptikenl en aan dat bontje wappert een papiertje waarop staat: de Prins van Oranje. Een barr*r vun Haarlem, met eenige onmogelüke Haarleunsche burgers, komt tien in den Prins van Oranje verpoozeu. De burger vindt het ceer ongepast, dat de Prins van Oranje noff ge«n Oranje vertoont, en hy heeft waarscliijnlnk eon voorgevoel gehad hy' geeft dcu waard van den Prins van Oranje een oranje vla g tóó groot dat de herberg met het papieren uithanglrarüer wel zesmaal in geborgen kan worden. ]Je herbergier steekt de vlag nit de nok van zyn herberg, waardoor de geheele herberg aan het oog der toeschouwers onttrokk«n wordt. De HAarTemtche burger aingt nu een lied met een refrein: Oranje kwam en Nederland was vrij. Erge beweging op het scheltinkje, waar zich veel mineurs en atnkleve van mineurs be vinden. Willeen Wilteuisc. Banning komt in dit tafereel terug «l» kapitein van den Prins vnn Oranje. Hjj is gekleed in groene en roode zyde, met o«m witte Alnuviva, eu een grazen flambard, Met de Haarleimcho burgen gaat hij den Prins van Oranje binnen om een glaasje bier te drin ken. Twoo oudo vriendinnetje» van hem, dieherhaaldeiyk hun voornemen hebben te kennen ge geven iets te willen zingen, maar telkens weer zijn afgedropen, beginnen nn waarlQk te zingen. liet verwondert. ons niet dat zij er tegen op za dat lied ten besto te geven, want t was leel Over het algemeen ik zonder den H«er Charlier uit bezit het Utr. Ver. Gezelschap de gave van tingen in de laatste plaats. Iets moet ik ter verontschuldiging aanvoeren. Bij zang behoort eene begeleiding. Waar een begeleiding goed is, geeft tg steun en gemak. Haar eene begeleiding als van het orkest dat Zondag in den Schouwburg voorzat, dient slechts om iemand van den wal in de sloot te helpen. En oen gewoon orkest wordt wel eens gestemd. Dit orkest scheen tot het ideaal gekomen te zq'n dat stemmen overbodig was althans van den aan vang tot den einde had men «reen last van stem ming. Ieder streek en toeterde maar toe in de beste stemming, zonder zich in bet minst om de algeineene stemming te bekreunen en toch als men die strijkers en blazers aandachtig bekeek scheen het geen kwaad te doen aan hunne onder linge goede stemming, dat hunne instrumenten zoo weinig stemden. Ik was op het punt dankbaar te zy'n dat ik kiespijn had, zoodat ik met een groote wat n rog'ner gehoororganen totaal had afgesneden. In het Uatate tafereel komt Willeia. Wnknn**^ Banning in monnikspij aan Roodnet udveitdeie* lezen en de ondeugd wordt gestraft, de dent>d beloond. Ten slotte Apotheose. Het wis nog niet genoeg dat roode Govert dood op gijn kist met goud bleef, een verheerlijking moest er nog bij komen. Een juffer als Nederlandscbe maagd declameerde eenige regels die onverstaan baar waren. Hét orkest trachtte tusschen sg'ne onderlinge onstcmmigheid een weemoedaklank kenbaar te maken. De weemoedsklank was onverteerbaar en de Kederlandschc maagd onverstaanbaar. Natuurlijk had de Xederlaudiche maagd een stok in de haud en met haar ty'd meegaande in plaats van een vrijueidshoed op haar stok een flambard van /1.60. .. * Meen, Utr. Var. Ges. dat is niet uw weg. Ik behoef u dat niet te zeggen. Hetnaaj:ukje,i)etwee echtscheidingen, moet u geleerd hebben dat uw publiek niet vatbaar ia voor tooneelspelen, maar wel voor blyspelen. Do Heer C'harlier de lieveling van dat Utr. publiek was uitmuntend en onuitputtelijk, Waar een Ander acteur n terugroepmgs-couElet in petto heeft, had hy er wel zes. Dat wil et publiek, en dnt gaat u beter af, dan die rollende oogcn en schreiende verhalen. Speel blijspelen voor het volk, dat thuis veel natunrlyker de akeligheid ziet, dan gij ze zingende of niet-zingeiidüop de planken kunt weergeven. Zing liever zoo min mogelijk, vooral niet ernstit? en neem in plnata vau uw Orkest een fat soenlijk draaiorgel, dat draait, in zyn eerste jaren ten minste, in stemming. In elk geval ga voort het Utrechtsche zondaga-publick te amusecrcn. Daarmede houdt gy' het uit de vergunning" en kunt gy het lachend nog meenige nuttige waar heid leeren. 't Is waar, ik zag er wel een enkele die een groote vergunning waarwliijnlijk niet vergund?? in zijn zak mee droeg, maar het was maar een enkele. Ik hoopte dat Tivoli door het verhuizen van Charlier, zijne concurrentie met den Schouwburg had opgegeven, i u treft het mij des to. meer dat het weer voorstellingen gaat geven met het Hollandsche tooneslgezelschap van A. van Lier. Tivoli is voor veel geschikt, maar zoolang het tegenwoordigegebonwTiestaar, is het eooongeschikt mogelijk voor tooneelvoorstellingen. Gaarne heb ik steeds een woord van lof voor de exploitatie door de commissie van Tivoli, en ieder cal daarmede instemmen. Maar het bestuur moet na niet woorden gaan verzinnen die niemand begrijpt. In het laatste programma spreekt het van een maitre de terras. Ik vermoed dat het bedoelt den persoon, door do kinderen de boeman genoemd. De persoon, die steeds doet denken aan een zeeman op het land; de persoon, die meteen beel boos gezicht kgkt naar ieder kind dat niet zoo deftig wandelt als een dr-Utrechter; of niet zoo Dohagelgk dobbert als hijxelf. Maar waarom moet hem nn een titel Begeven worden dien noen de drager, noch een lid van bet bestuur, noch eenig Franschman verklaren kan. En waarom nu dien man too'n zware taak opgelegd? Kinde ren die zich onbehoorlijk gedragen zal hy verwgdennen ty' herhaling de» totgang ontscagen, Voor dien maitre de terras een vennoeienda bezigheid, en als ach na b.v. onderen onbehoor lijk gedragen? Wolk soort maitre treedt dan op? Ik zou dien maitre de terras (al* lift nu eenmaal' zoo beeten moet) maar stilletjes laten voortdobbenn tnatchen al die statige en deftige wande laars, dat geeft ten minste nog eenige variatie. 19, ia 1882. Jan de Bisschop. UIT DE ROTTERDAM3CHE TOONEELWERELD. Stel n eena tvor, geachte Bedaetew, dat een Partfeeh tooneatrelerant verslatf had te geven vaa d« eente apvoering v*n eea sUk dat tem titot i*rtJ) iJc^mH&*^W*w*rtn.M*nefWHr wt FvJWlt9t&10IÊ'<iJR9RtmlBHHÊB&1ÈiN9ll JflsW net swMian ski i» mat «p d»anav««dl>idllio« uitweiden over over hur en <t*o re* broedenohap, de pers, fk optreden waar t het - . -- ,-*»?--^w. «?i gelden al* bij een too* "?"*?!* o»»» efwjgenoeaden titel. Dat «liet . ware net eerste «n sèker ook n«t ?angenaataste) gedeelte van d» taak TUI dra Parjjtohwt referent geweest. Een Rottexdanucb collega beeft tfch over (h* ?llM nitt te bekommeren: van foute te |>re«w gvon sprake ; we) «en enkel bewnhaaaj* op journalMtueh terrein, dat sseli Mo gaarne %eor journeJist ioa doen aansta, maar die versterking na het gewone ptn contingent was onjuist va* niet veelleteekenis; van priittek* figuren was do «aal daarentegen nut «ftbteot, of liever do varie> Ult wmt door «en onHrHoofn*Rwd«« vertegen woordigd: bet i overig publiek toonde eebt«r nof g»o1«r venelttidenned dra een publiek in eea Bollandsche koroedte jrewooolSk vertoont. En da ta seker verklaarbaar! Of i» er Wn terrein TM werk?aambeid, h er n werkkróff, waane. door ieder zoozeer belang wordt gwtoid ah i* die vanden journaliat: de courant, die groote maoat, die d« wereiel beheenehen kan ra d* «entcUwd nuttig ka* ?fa boevelen cttn «r «ut dn baar vreezen, boo velen nfet die baar faun. oa betrekkelflk hè* weinigen die haar weten t» waardeenen'. Wat een witte raaf in onxen tM, de tnaa. di« nooit de opname van een lettertje ouder d» ««zoude* stukken venoeht en verkrot*! die, «f Srtincaf atto, ooit eeM een uitstapje waagde op bet g*. bied der journalistiek! Hoo menigoee» bowuirk torgvnldig het nommer van de conraet, waarin znn Beening een heoget gewichtige meenmg! over era xeerbe!«n9r(jke aangeftgenbeie die toen aan de ord« was, gedrukt staat; het blad, wat hem een herinnering was als een schoon oogenblik tijna levens. &l« een achoonea dag. toen ntf zichzelf journalist wist enheUiJnn medeburgers wel had willen toeroepen! De vorige week song mijn collega uit de Maasstad den lof der pen; veigcef het my', dat ik heden dat voorbeeld volgde t Of nu juist dat in de pen zoo botaagstrUenel publiek in Gnstav FrevWa Journalisten, df bevrediging van agn belaogeteHing tal hebben gevondan, meen ik te kunnen betwijfelen. \Vie nit dezen dramatischeu arbeid «en donkbeeM «ril putten omtrent de hutoire des oottlters van een dagbladbureau «iet xicb aeker teleurgesteld, 't Moge jaren kleden, toen FieyUg ifa journaliste* schreef, *oo of BOO ongeveer in Dtutschianday n toegegaan, b i) d* redaetin van de nederlandsohe bladen gaat bet hoofdsnak anders toe. Hoofdredacteurs, die in . s, zoo aan den leiband loopen van oen handig redacteur , als professor Oldendorf doet bij Koeoraad Bolt, den redactenr, «gn bij OM zeldzaam; van een hoofdredacteur, die candidftat voor het Parlement wordt, en gekosen ook, hebben wjj maar een voorbeeld, en dan werd de gekozeoa nog afgevaardigd niet door de burgerij te midden vau welke hij als journalist werkte, maar door een bevolking in wier midden zijn wiegje stond ; dat echter de reehUtrtekiake inmenging van de leden e«ner redactie bjj verkiezingen niét ook nog van .onzen, tqd is, ion ik niet met sekerheid darren xeggtu. Wel n dat geen algemeen verschijnte), maat- toch ... Ziedaar de beteekeoi* vaa Freyf ag> blijspel : h«t draagt geheel en al een politieke tendens, wWb\j van toespeungen geen «prak» ia, maar da xaken bjj den waren naam worden genoemd en op den man af wordt getprokeo. De naohinatiën die tien strijd om de atemfifw in een provittdestai in Duitschland beheenehen; de invloed daarop door de locale peri mtgeoefcnd. dat ia 't wat Freytag wflde teekenen; en daar nu, zoomi» ik iei, oacejonraaliatenaadentyej, d * " ' . het voornaamste gedeelte dnr iManiieinw altchts) in geringe n>«te de belangiMlmg-geboeuk Naaat de hoofd^ntrigne en daarmee aaamgoweven, onW wikkelen zich nog een paar onmisbare Uefdeege-> sehiedenwsen ; ook die echter «ouden het stuk niet reiden; bet succes dat fristeravond D« Journaliste» ook hier haddon, is te danken aan het drietal typen dat Freytag geteekend heeft ia den ovente Berg, den tcgen-candidaat van ego vriend en ajjn aanstaanden schoonzoon Oldendorf; in den door alle partyen ophnogen prijs gestelden invloedrykeu kien r Piepenbriuk, wynliandel*ar, en in Koenraad Bol», den redacteur van de Unie, de leidsman van Oldendorf en tevens, naast ecu met hem later parende dea, de dcua . ex machina van het rtuk. Die drie figuren werden flink voorgrateld roipoctiavelijk door de H.H. Alexander Faaxsen, vau Mieuwland en vooral doof Willem van Zuylen. Uaartiij een drietal geeatige tponeeltjes als dat in het bureau van de redactie van ile Unit, op het rerbroederingaleett, aangelegd door de tegenpartij om stetuuieu te w«rve» en de demonstraties en betoogingen ter cere van den candidtat, dia vet gekoxen werd door de kiezen, die hem niet kozen! Vooral in het tweede der genoemde tooneeltjea was van Zuylea uitstekend; ook in het eerktffenoemd«. En in het bureau vnn déredactie? Keker ja; maar wat van Zuylen in dat bedi gf buiten den tekst Kei cu deed was de aanleiding tot zek«re sensatie, Wrlke (ik sou oneerlijk z\J9, als ik het verzweeg) na en dan cich eie da in een fiejin ,ord lachen eu ook nu en daii in torjuichiiiff uitte. Van Zuylon had de gelegen heid a-ingcgrepen om, buiten den tekat goaude, cavaliëromont d» les te laten aan een «eer bekend Katterdamsch ? tooaeel-refarent, wiens «prekend gelijkend masker aU do Uadacteur Kern po ten tooueela verscheen. Hot itpreokt wel vau *']? dat men dat optreden van Vau Zaylen niet mag guedkouren; maar toen ik mij iu de pauze in dien «in uitliet tc^en con paar beproefde steunpilaren vun het Itotterdauitch Tooncel, wat kreeg ik toen ten antwoord : van uw ituulpnut al« journalist moogt gij Van Zuyleo'a' optreden afkeuren, de oerlnkheia vordert or eon verklaring voor te zoeken. J)ic verkluing vkuUn wij in do w^jzéwaarop jaren ochtoreen het eigen Itatter» damech tooneel van dezelfde «jjdo is butookt geworden, in de inan'er waarop bij Vau Zuy len alles wordt afgekevrd, bd aódereu aïtea vergoelQkt en toegejuicht, «ns. ena. Wügaan voor ons genoegen naar de komedie, " vragen eenvoudig: waar amusoereo wij OM hert, en als wQ dan altijd den. volgenden dag ' moeten laerea dat wü, die om fcy van Zuglea amuseerden, eigenlek e^ela en lieden «onder snaak xlin, dan ergert ons dat «elf; en 9in kannen wff het te beter bagrjfpen dat een man als Wille* van Znjjlen, die tooder overdreven eteuu een grooten strijd voert voor een groot bejinsul, h«t eindeiyk moe Je wordt en handelt ato hjj doet." Een verklaring van het incident ia het zeker en Ik deed er het «wijgen toe. Dat «elft» ?al ik doea seker niet tot uw «pij*. Geacht* redacteur, ten opzichte van de opuwrkinge» door O. W. te L. ia het jengete mtauaer vati d* Anuterdammer gemaakt met betrekkin»; tot wat ik in het nummer van l October over de opvoe ring vaa M»*, de la Seiirlière schreef. Alleen ver* oorloof mty de opmerking, dat hot in de door O. W, aaugehaalden «m tweemaal voorkomende kan eenvoudig een drukfout is voor Aen; iets wak mfin b«ftrfider had kunnen bemerken w «og*l$k ook wel bemerkt beeft. Overigen» veroorloof tk mQ hém te venrfc'xen naar wat ik in hetnumnte» van U Oetober whreef en vooral naar het eerst* gedeelte van «en artikel van fiail Bfirde, voor» komende fat mr. l (October-nummer) t*n Utbtr Lm* «ui Jfijer, waarin over het Vetttcke Theattf dtr GeyMMMrt werdt BehaadeU, en wat »oo» een goed deel ook op Nederland tóenasnlDk 'm Ea hJemae neem ikvoorgoedateheia vanü. W» '-?i; . ;|!j "/"JM:; i ?1 Betteriaei, » Octobw 'M. O. V. P.