* 'a> i ..i i ii l -S \l te derworpen. De breed opgezette Uak heeft do Mhrijver met nauwgezetheid, oordeel «n, wat Wotdaaktlgk in aanmerking koint,eritisQhen blik vervuld. In drl» tijdvakken verdeelt hy de «toffe. Het oudrt» omv*t net eigenlijke eoatumier-reoht; bet volg«tide bet placoaten-reeht; het laatste bet ?Ututair-recht. U*t einde der achttiende eeuw U teven* de grens, die de schrijver aioh «telt Het dit ttidvak , «egt hy, eindig ik myn arbeid ; voor de geachieuenis van het vierde (dat der door de wetgevende macht voor het gehuele land vsstpe?lelde codificatie) U de tijd nog niet gekomen" (bU. 12). Hoe kort ook uitgedrukt, de juistheid dezer ?telling laat aioh «oo geafweg niet bevroeden. Evenmin mag worden verheeld, dat dit punt Binder onschuldig il dan het er L itziet. Ik wentoh aan te wijzen hoezeer het, wel verre van onder geschikt, in nauw verband staat tot geheel het karakter van den Arbeid. Dat het oud-vaderlandsche recht zoowel by d« samenstelling van a!a in de ontwerpen tot ons tegcnwooidirf handels- en zeerecht werd geroad* pltei(d. taui.it niemand. Vooral het ontwerp van 1009, (Wetbofk van den koophandel voor het koningrijk Hulland) vervaardigd op laat van Lodtjwyk Napoleon, kenmerkt *ich in dit opzicht door eeiie attluns betrekkelijke zelfstandigheid, waaraan wüvoorwaar niet- KJJU verwend. Verge leken niet de sUafsohe zucht tot navolg>n?, onzer w«tg«viugskuust van oudsher eigen, steekt *y gunstig af. Toch ia het zaak voor overdrijving ?ich te hoeden, «ril nieu het ge* oor ontwijken, dat uittil si belangrijke momenten onzer reclitage>cliiedonis in de schaduw wuvdeu gestald. De i>ii dit punt beslissende vraag, zoo kort mog.-lyit aiiMngevat, luidt: welke is niet juistheid de v. rhouding, wxarin de zeerechtelyke bestauddct-Un van h«t ontwerp van 180U «taan tot het i'ud-vaJerlaudacho recht? Kot b«ho«ft geen betoog, dat deze vrnaff Remakkelgker gesteld dan opgelost is. Duidelijk echter ia het tevens, dat in eeoe geschiedenis vnn hei bestaande zeerecht, tot welks bronnen hudoeld ontwerp ontwijfelbaar behoort, dit punt niet met stiLiwyuen kan worden voorbygeijaan, Vooral niet, hieromtrent de meeningen vi-y wel lijnrecht Pothier et Verwer" 7). D« ?t*»lkaaH van namen toont, dat het wellicht verkieslgker war» gewewt op ttofottattfeft wat minder te stoffen. . Ik meen derhalve, dat eene gescbiedews Tan het Kederlandiche «eewoht de ordonnanhen binnen haren geiichUkriog behoort te trfk'ten en betreur de lelfbeuerking de» goeerden sehrttver», juist op grond' van den arbeid, diM» bfl toverde. Dewu ielf immers acht ik eene bevend* aanwinst voor ome rechtslitteratuur. De oudste seereohtabronaen geven, wat herkomrt, reohUkraoht, uitlegging en strekking betreft, tot menig geschilpnnt aanleiding. Geen enkel daarvan gaat Qoudsmit uit den weg. Ondunk» het nu en dan microscopisch onderzoek bujft er gang m bat betoog en valt het den lner gemakkelijk een totaalindruk lich te vormen. Aan ieder deel van des schryvers triu gaat «rne inleiding vooraf, na e:i elkander indruisan. i'y hebbeu vooreerst onvoorwaardelijke lofKanueu. Iu 1815 schreef J. D. Meijer: Er s geen deel onzer wetgeving, waarop wij meerder ivdeu hebben ons gfootsch te toouen, dan het ontwerp van Wetboek voor den Koophandel, in 1809 vervoiirdigd. Wat het zeerecht aangaat, getuigt de volledigheid van het Wetboek vnn de langdurige ondervinding der ontwerper», en het oordeelkun dig gebruik, dat zy daarvan hebbeu weten te mukeu; eb ofschoon weinig-hunner beschikkingen op zich zelve nieuw zijn (hetgeen ti ouwen s in een Wetboek niet wordt gevorderd) kan ik echter gerust verklaren, dat my nimmer over eene zoo ingewikkelde en voor velerlei verschillende ge vallen vatbare stof, een wetboek is voorgekomen, hetwelk zoo vele rnogelyke combinatiën voorzint, en zulke billijke en tevens algemeen aan wendbare begiuselan »t*lt; zoodat ik weutchen zou, dat dit geÜB'lte letterlijk en zouder de minste verande ring by onze aanstaande wetgeving wierd over genomen. 1) H t een beroep op deze plaat j wordt de boog ietwat sterker nog gespar.nen iu een ongeteekoud opstel, welks schryver willens schijnt in het ont werp van 1809 niets dan de belichaming van oud-hollttndsch recht te zien: In onderscheiding van wat met den code Napoleon had pluats ge vonden, had de commissie voor het wetboek van koophandel (te weten, de commissie van 1808) zioh op een eigen standpunt geplaatst en voor het meereudeel een zelfstandig werk geleverd, dat zyn oorsprong ontleende, niet aan net jeug dige Fransvhe wetboek, maar aan de nationale gewoonten en gebruiken, die zich in Holland onder de oud-vaderlandsche ordonnautiën, zoo als b.v. die van Karel V en Filips II oi.Uyikkeld hadden. Die zelfstandigheid gold wel niet het gel/ede concept; maar zügold volkomen hetzee en afsurantierecht". 2) Daar nu, steeds volgens denzelfden scluy'ver .het werk van 1609 de kern geweest en gebleven is van den lateren arbeid" (Vamelyk onze beitaande zeerechtswetgeving), z-o deelt deze laatste iu gelijksoortige waardeeriiig van mi» of meer voucomvn zelfstandigheid. Tt.genover dit getuigschrift betoont zioh de hoogieeritiir de Wal reeds tamelijk sceptisch. Hy ze>(t: Voor de verklaring' en toelichting der h':dendaajjrche NederUindsche wetgeving i» geen gedeelte onzer voormalige rechten van zon recht?treeksch belang als de reeks der verschillende cost.ume* en statuten, die het vaderlandsche zee recht beheerschte. En toch blyt't het den onpartydigen beoefenaar der Nederldndsche rechtsge.schicdenis twijfelauhtig, of de wetgever zich daarbij wel die moeite getroost heeft, die het belang der zaak eischte". S) ... Zonder omwegen evenwel laat de hoogleeraar Holtius zich uit. Eerst over het ontwerp 1809: llftiuby was wel de vrijheid gelaten, um het vaderlaudsche recht en de.behoeften van onzen handel niet over 't hoofd te zien; maar men ziet ter-tond, dut dit ontwerp op dezelfde leest als het tegenwoordig geschoeid is, die van den Code de commerce." 4) Daarna en meer in het bijzonder over onzn bestaande maritieme wetgeving: Zoo nograns blij 11 de fransche Code altoos de grond slag, gelyk van dezen de Ordonnantie, ea beide kunnen ons, by de verklaring van menige bepa' liug, behul> zaam wezen." 5) Züne slotsom Tii>t dan ook voor da hand: Zoo lijdt het, geene tegen spraak dat dn geschiedenis van deu Code ook die vnn het Wetboek is, en dat de ander» bron nen van eerstgeuoemden hy vele artikelen den sleutel geven. Die bronnen dienen derhalve, voor alle dingen gekeurd te worden." 6) Dit oordeel is ook het niyne. Men onderschat de heteek*nis eener machtige codificatie gelijk do franscbe ordonuantiën van het einde der zevmitieude eeuw, indien men waaut haar by de histo rische be*ch>'uwinz van ons zeerecht buiten reke ning te kunnen laten. Mmder dan eeuig ander gebied laat het wereldverkeer, laten zyne grondaligen en leidende rechtsbeginselen in volkomen af^-.nderlijke deelen zich splitsen. Vau de fran?che oudere wetgeving, door beknoptheid vau vorm en klaarheid van inhoud aantrekkelijk, moest een stoot uitg»ao, die ook hier te lande zich deed gevoelen. De onsamenhangende, frag mentarische, ongelijkmatige en ongelijksoortige gfftteldheid der wetgeving op het stuk van zee recht ten onzent moest hoogst ongunstig abteken by een werk, dat eenheid van aanleg en lijnen bezit. Het centrale steunpunt, dat geenerlei re^ht on beren kan. zocht KI) ? oud men in een vorm van uchtïoii t wikkeling, d.e van nature aan territorialen eindpaal niet gebonden U: het juristenrecht, doctrine en rechtspleging. Ook daarvoor echter waren de fransohe ordonuantiën legger en richtsnoer. Om haar heen groepeerden zich wei eldberoemde sohry' vers: Savary, Valin, Em rigon. Al ontbrak het ook ten onzent niet aan speciale verhandelingen van erkend gezag gelyk 'die van \Veytsen en Verwer, het zeerechtely'k gebied in ayn geheel betrad nienand. et juriiteorecht, van fransche bestanddeelen door trokken, was dus hier vaak rechtsbron of voor p.rt minst gewichtig hulpmiddel en by uitstek bruikbaar surrogaat liouwens op de plaats zelf, die Gondsmit aan* vort t, ten betooge, dat onze wetgerers van 1838 hebben Reput uit de ryke bron onzer vader* landsche rechten" (blz. 8) blijkt, dat zy de fraasche rechtsleer geenszins uit het oog verloren. Een lid der commissie van reductie, Barthé'lémy, verklaart, in n adem: En rentrunt aveo orgueil dans notre domainenousavonsprisnotre nivt ionalitéponr base. Nous nous sommes aidés des auteur*, dont la répntation ent enropéenne, telt que Grotius, Valin, Büakershoek. mérigon, A^DVU1«»KV1...H «VWOTÜw^w .«... ^-zy'ne bedoeling in den weg. Het statutair tydvak, dat b^ hem tot opschrift heeft: het municipaal recht, leent zich bet minst tot eene afzonderlyks betchouwiug der rechtsbronnen. Deze cy]n vervat in een aantal keuren, «en gewas, dat m de zeventiende en de achttiende feu w ten onzent welig tierde. Die keuren wrr>'en uitgevaardigd door schout en schepenen, een college, tot op zèktre hoogte tevens met rechtspleging belast. Uit dieu hoofde is de heer Ouudsmit met bedoolde vruchten van oud-hullandich wetgevii ggtalent nog al ingenomen. Uy zegt: Ann die dubbele taak hebbon de koureu haar vO' rtrcffely'kheid tu danken, De rechter is door zijn ambt by uitnemendheid in staat, om de leemten in <ie wetgeving te beoordeolen on na te gaan, wellen punten verbetering behoeven, (blz. 2S'J). Ik knu noch dit algemoeno hfginsel, noch z|jne concrete toepassing boatncn. Brengt men wetge ving over by hen, die niet wetstoepassing zijn belast, er dreigt een gevaar, waurvuor de keui en metterdaad tot waarschuwend voorbeeld strekken. liet vaarwater der be#iu<r>len namelijk verlaat men alras om te belanden by casuïstiek. Dit. ia piet meer dan natuurlijk. De rechter, nis zoodanig immers, i? gewoou t» uOrdeelcn pro re nata, naar den eisch van het oogenblik. en levert peen waar borg, dat hy, wetgever, die geneigdheid vaarwel zeggen znn. Wellicht moet hit hieraan worden toegeschreven, dut men in de keuren n'et veel meer dan lapwerk, brokstukken eener regeling; (nu en dan van uiterst slordige redactie) heeft te uien. Hce dit, zy, dat de keuren al* rechtsbronnen slechts een uiterst rlanw,ja onkenbaar beeld van den rechtstoestand geven zouden, is natuurlijk den heer Uoudsmit niet onbekend. Immers, hy acht het onmisbaar bij de scliryvers eu de recht spraak ter school te gnau, als men een volledig overzicht wenscht te hebben van bet zeerecht in de zeventiende en de achttiende eeuw" (blz. 292). Waarom laat hy' dan achterwege, hetgeen hy', geschiedschrijver van het zeei echt, zelfnnmü&aar acht? Naar luid zijner verklaring: Omdat dit gedeelte van my'n werk aan de hisforia externa n gewijd" (blz. 222). Aldus tyranniseert de eigen methode den mau, die zeer goed inzag hoe noodzakelyk het wni, ann hare kluisters te ontsnappen. Gelukkig echter is het, blijkens des schrijvers mededeeling, met hare heerschappij gedaan. In het tweede gedeelte namelijk van zy'n werk stolt hy zich voor, de geschiedenu der leerstukken (hiatoria interna) te bearbeiden (blz. 16 en 291). Hetgeen dus voorloop!g nagelaten werd, zal bij de behandeling der dogmen worden aangevuld. Het hier aangelegde keurslijf zal daar noodwen dig moeten verdwynen. L)e vaderlandoche rechts wetenschap heeft reden van ganscher harte te hopen, dat de belofte spoedjg worde vervuld. Amst., November '82. J. A. Lovy. 1) Briofffissollog van eonige CochtsgoleordtB, liU. 403. 3) H»g. van andtilsr. I 1S59, Mengel, blz. 71. 3) J. de Wal. Hindolsr. II. blz. 11. 1) HölUus. Hindelsr. I. blz. 20. 6) Holtius. Zeerecht n. blz. 3. 6) Holtius. t. e. a. p. blz. 20. 7) VourJuia Oescli. en Beg. VIIL Inl. bla. 31. gelijkheid. Tot dei* behoort onder anderen het aantal hoogleeraren waaruit iedere faculteit best»»t. D»l aantal is inderdaad over de vier uni versiteiten seer ongeluk verdeeld. Staan wfl nllsluitend stil büdelheolojiische faculteit, dan nen wU dat den te Amiterdam 6, te Leiden 5, U Utrecht en te Groningen i hooglejraren te». Geen wonder dat de theologische faculteit, te Utrecht verlangend is naar wne specialiteit voor de geschiedenis der godsdiensten in het Algemeen, en dat, «oo ean dft verlangen wordt voldaan, ook de theologische faculteit te Groningen noh zal laten hooren en misschien ook in dezen ge hoor s.il vinden. Of bödeze vermeerdering van hoogleeraren de wetenschap gebaat wordt, is een vraag wier beantwoording vroeger reedi meermalen iu twdfel is getrokken. Wat toch voor de eene faculteit gewenscht ja noodzakelijk is, wat daar verdeeling van arbeid en vermeerdering van personeel eisoht, behoeft volstrekt gren vereischte te zy'n m een andere faculteit. Prof. Spruit heeft dit overtuigend aangewezen in zi.in Gidsartikel een Doctoraat in de geschiedenis" (April 1882). Al i» men het toch ook niet geheel met den hoogleeraar eens dat een doctoraat inde geschiedenis af keuring ver dient, en al tclia<»t nvm zich in dezfn aan de zijde van den Utrecht-chen h"0gleeraar Wyune die het betreurt, dat de Niewe Wet op hst II. U. geen dootorn K t in genoemde wetenschnp vorkrvJBbsar heeft gesteld (»B1. Dr. J. A. \Vyne, De \Vet van 8 April 187«> en de Algemeen» Oeschiedeni*. Groningen 1877) heide hoogleevarenen iederren die eem^ssins de methode van het H. O. weet te wa»rileeren zal toesiemroen dat grondige heoefrïiiaurs der historie uit de brornen zelf puttan; wikt met andere woorden zeggen wil dat philolofie, historie en plulo-ophie, niet maar vau elkander gescheiden kunnen worden nis byv. mathesis, physica en chemie. Op lagere en middelbare scholen moge geschie denis onderwezen wordoii uit, leerboeken die pronken met deu titel van nljjemuene Keschiedei.is," door leeraren «liu geen woord Latyn, Griek&ch of' Ilebrpeuwsch verstann daar moge men er voorshands niets aau kunnen veranderen dat. de docenten in de algemcene historie een vak onderwyzen dat seHikt op eene verzameling van geloofs- of ongeloof sart ikelen, nl naar dat ze zweren by de/.e of .gene autoiiteit wiens resul taten z\j smakelyk maken voor do jeugd op de hooge scholen waar wen minder «Iwetund is, en winder van algemeenheden houdt, is peen gescniedeuis dcukbuar zuuder grondige taal-, letter-, land en volkenkunde. Reden waarom er wel t« ««ara hoogleeraren in de algemeene geschiedenis zyn, maar inderdaad ieder hooeleeroar die dit vak moet onderwijzen een bepaald deel heeft wnarin hij uit munt en waarbinnen zijn gtschietivorschinRen zich beperken. Het is bijv. algemeen bekend dat Prof. Do*y een uitstekend Arahicus is, en 7.ijne histonentudie als het ware gej^rond is op zyn taalstndie. Leest men zijn Islamisme, don weet uieu derhalve dat men eene godsdienstgeschiedenis heett door desknudige lieschreven, al bly'ft het ieder ook tot inhoud kMfU U vo»Mn b(j dl* in IM blinder d» ??«?hUd*? 'M» f* UtiMiht *n ChrisUltfke godsdienst behandelt, geluk in d* MwÜMÜT ftevit^t jO«raie*M en pedale pathologie, wel ondfneheidaa nuar nM gWheideV worden i* dien «in dat jen van beidm niet tot d* )ren*e»kund»g«»cht wordt tabehoowii. D* geiohiedenis van d* wét op het H. O. g**ft ons llan ookjn deien licht. Torn m*n .nog eu ontwwp had waarin de th«ol. faculteit met voor kwam, was er een doctoraat m de godsdienstwe tenschap verkrijgbaar in d* faculteit der letteren. Ouder de vakken van bet eerste examen voor dit doctoraat kwam o. d* «Jgemeene godtdiemtgeschiedenis voor. In dit geval had de godidienstgeschiedenis door een Profewor u de lett*r*n gedooewd kunnen worden geHJk vroeger byv. t* Lflidon door Prof. Kern gi-schüdde, die ten mmrt* op de Series de geschiedenis der godidteniUn behalve dio van Israël annonceerde. Toen men de faculteit der godgeleerdheid wederom in het ontwerp opnam wa» in het amendement der commissie van rapporteur! sprake van de geschiedenis der godsdienst." Die naam waa echter te modern, gaf ten minste aan stoot aan den UtrechUcben hoogleeraar Doedeg, diu bo Moert: dat de godsdienst geen geschiedenis heeft. De commissie van rapporteurs veranderde later haar amendement dan ook in geschiedenis der godsdiensten" en zoo werd dan emdelnk het vak geboren dat. de wetgever gehoorzaam aan Srof. Doedes onder den naam van Geschieden» er godsdiensten in het algemeen, to» leer- en exxmenvak aan de Universiteit heen verheven. (Woorden van prof. Tiele, Theol. Tyd«cbr., 13e Jaargang, p. 420). \V' are de godsdienstgeschiedenis ouderdeel geworden van de faculteit der Letteren er zou kans be»ta*n hebben dat de geschiedenis van iedere godsdienst door een bepaalde specialiteit ware behandeld geworden. De fioogleeraar in bet Grieksoh zou du n de godsdienst der Grieken, die in het Latyn de godsdienst der Romeinen enz. behan deld hebben, wanneer de belangstelling het gevor derd had. Thans is dio kans verkeken. Ja nog er«er, thans richt men leerstoelen op terwijl de hoogleeraars die dezen op waardige wijze kunnen bezetten nergens te vinden zgn. Van de eene dwaasheid moet men zoodoende vervallen in de andere. Da gebrekkige wet op het Hooger Ondervy's bezorgde ons eerst al de zoogenaamde Ker kelijke UooRleeraren straks volgen Hoogge leerde specialiteiten van het wanbegrip. Het u treurig zulke feiten te aanschouwen en er niet» aan te kunnen veranderen. Voor drn treungen toestand de oogen te sluiten of dezen te vergoe lijken komt echter allerminst te pas. Dat de oogen ?v.m enkt-len. die nog blind zyn_in dezen, door dit schrijven mogen geopend worden is de wensen van Angwilla. Militaire Zakcit. De Nieuws- en Handels-Courant, een Week blad, grootendeels in 't Ilollaudsch geschreven, komt sedert Donderdag 19 October dezes jaars by J. van 't Woud, 3 Bowling Green te New-York uit. Salon-Blumen, uitgave Btthrmann en Roothaan te Amsterdam. Er bestaat eenig vooroordeel, tegen de .salon" muziek; de Prière d' ««e vierge en f Absence, proefstuk van alle meisjes die vau de kostschool terugkwamen, hebben bet voor een geheel ge slacht bedorven. De hh. Bührmaun en Roothaan beproeven haar te rehabiliteeren in een reeks van albums, die nu eens het echte genre volhouden, dan weer er beneden, vaak er boven gaan. Vóór ons liggen aflevering 17, 18 en 23. In een dezer vulden we oude salon-muziek weer, iu een ander meer het zeer populaire (Cl. de Corneville, Stranss. Offenbach, air Louis XIII), in een derde vooral zeer geachte en vaak zeer zware, eer concert- dan salon-stukken. No. 17 toch bevat o. a. da tweede Shupiódte van Liizt (gemakkelijker gezet), Elfenspiel van Carl Heymann, Schlummerlied van Schumftnn en den meest geliefden der Ungarische Tante van Bnxhms; No. 18 biedt Oiseau de Paradis van Sydney Stnith, (het echte salon-genre), Vieuxteraps, Rêverie; Spindler, Wellenspiel; Lege, Klünge der Sehnsncht, echter ook Reineoke, Manfred. Voor wie goed speelt en gaarne alle genres vlug doorloopt, is de geheele verzameling uitmuntend; wie echter moet studeeren en moeite doen, raadplege wel den catalogus alvorens zyne keus te bepalen. J'apinr en mtvoerinir z(jn keurig, de prtyij f 1.?per afzonderlijk deeltje, (8 d 10 stukken) binnen ie<ien bereik. il. Het Nidirtaniteh May m ij n, iSor. 10, hond t In: t! il Aa, Oorlof. Wilhrlmina. Do twualingttMtfi'a. M.C.H. , Hiibtr, HodedoeUngon nit il u nuUti doo» op ouliUir gebied. liibliugrogi'aUo: Tlio literai'y Heuler. RtcM inor Ztr, voor November 1881, bevat: Rudolf Chnrltt, Hut »Bspotl»me. bpero, Leef ea hoop t lh: Avtting, De ziel als eene vorrlchtiiijf v»n hét z«nnwStelieL Dr. Snea, De Oodidlenitigbold. tftdtrhuii, van Horember bevat: W. Mathol de Jongh, Boa* miand te Palenno; TrouilUrt Haosaen, Kleine steden; Jan Steen, «Slechts eene actrice": Duid Klndomiendt, Het «neeuwkind- (£en BUvfach ipruokje); L. vu Oeyssel, Twee schryfetera van hoont venobvideu gehalte; O. OanlMD, Hertitlied; Jut 0. d* Voe, A*n mtjne ov*tzjj «n Bet bonquet. De Novemtwr-aflevering V*A i» Qli* bevmtt Prot J. A. MlnnH*ffIt Tli#mt Het woordenboek der Nederlandsche tul; da Inleiding van Dr. de Vries. Hr. J. A. Sillrm, Jota Derck v»n dar'Cftpelldn tot den Pol. Jokt. Ityterintli, De vrijstelling van den eed voor de Doopsgesutdea. D. Yttftni, De Boioh Kempen Qesohledents van Nederland na 1880. C. Rmigk, Zoo werd Bornholm verd»n*t «n «ne wolk. Mr. B. Jfucflattr L0Hp, Politiek ovenicbL Bibliographisoh album, door Prof. J. H. GalUe, Ui. P. B. FiiOt, M»» Stottt, J, t, L, tt., en J. S. C. Htyn. Nlenwe TJUgkvent D. B. PBUIN, TIen jaren uit dea TaohtiglulMn oor log. 1588-1598. f 4.90 Mr. a. J. OBABHDIB, Esndlelding voor h«t aftnleeran van bet UoendanMsoh LeUenobriA. t ?/ 26 ONDERWIJS IN DE GESCHIEDENIS DER GODSDIENSTEN. D* .Nieuwe Profisuoraten" die tedert de Nieuwe Wet op het Hooger Onderwijs nog maar steeds uit den grond voortiproiten, schijnen geen einde to nemen. De naUver dar Universiteiten doet de minder bevoorrechte het oog slaan op de mee» ? " ^ -!i-~t«Jt een v«.?^.B, _. geraden die mee wil spreken over de- codsdieuet der Muzelmannen op een andere wij/.e dan tchoolmeesters en niet gegradueerde leeraren eerst Arabisch te leeren, om uit zijn eigen cowen te zien. Op de Uoogeschool U het om weten" niet om gelooven" te doen. Donr moet en mag van geen geloof of ongeloof sprake zyn. Daarom moet de student aan de hoedeschool leeren watbotbetee kent «yn eigen autoriteit te zijn. Op lagere en middelb ire scholen kan dit niet. Daarom is daar de we tenschap van minder ui ver allooi, schuilt hier achter de tiifuette van wetenschap vaak uiet veel anders dan geloovery". Maar juist omdat de docnnten ?aan lagere en middelbare scholen, die geen Hooger Ouderwys hebben genoten, gaarne bij dezen of genen hooggeleerde die in hun schuitje vaart, zweren, is het van dubbel belang dat zuivere en geen vervalsirhte wetenschap aan de Hoogescholen worde onderwezen, opdat de kruimkens die van de tafel van het H. U. op die van bet middelbaar en lager onderwijs vallen ten minste nog eenige voedingnkracbt bezitten. & men in drzeu nu op deu goeden weg met Specialiteiten «au te stuileu vóór de algemeéne godsdienstgeschiedenis? Kan n enkel hoogleer aar dit vak omvutten, en er grondig collega over geven? Zyn de knapste studenten in staat dit met vrucht te volgen, zoo züde kennis der talen minaen van de volüen wier godsdiensten besproken woideu? Het is te dwaas om vau te spreken. Iu dezen moeten autoriteit un geloof zich veel meer laten gelden dau de nuchtere wetenschap en het eenige gezag der waarheid. Dr. Chantepie de la fcaugjaye, hooftleeraar in de geschiedenis der godsdiensten te Amsterdam, geeft het volmondig toe wanneer hy zegt: De moeielijkbeid is deze, dat hu die zich aan do studie der godsdienstgCKchiedenis wy'dt, niet onmiddellijk uit de eerste bronnen -kan putten.".... Goede vertalingen, werken van Specialisten voor een of ander gebied, berichten van reizigers die van vooringenomenheid vrij gtnoeg waren om goed te zien en zuiver terug te geven, ziedaar de voornaamste bronnen voor d'-n oeoMeuaar der vergelijkende «godsdienstgeschiedenis." (Studiën, Theol. Ty'd&ehr. IV, pag. 51.) Let wel. geen bronnen uit de eerste hand, vertalingen in plaats van grondteksten, berichten van reizigers in plaats van autopsie. Op die wijze wordt het Hooger Onderwijs ver in agd tot don rang van middelbaar; en als Prof. Chantepie de la Sausiaye elders terecht opmerkt: dat het onderw^ in de godsdienstgeschiedenis op middelbare scholnn en op catechieatiën mis plaatst is" (Studiën VIL p. 180). dan verwondert het ons dat hy niet heeft ingezien dat dit aller eerst zoo is, omdat het vak evenzeer misplaatst is hy het Hooger Onderwijs. Men zal misschien wijzen op Prof. Tiele, de specia liteit by uitnemendheid in ons vaderland waar het de geschiedenis der godsdiensten geldt. Met allen eerBied voor de geleerdheid van dezen hoogleeraar, mut name voor zyn kennis van het Latijn, Grieksch, Hebreenwsoh, Arnbisch, Sanskriet. Perzisch, enz. waarin hy evenzeer als Max Muller getoond heeft geen vreemdeling te z\jn, by alle hulde die wy brengen aan zy'na belezenheid waarvan ry'n boekje Geschiedenis van den Godsdienst" de meest wel sprekende getuigenis aflegt zoo weten we toch zeker dat ZHgL de eente cal weeën om te erkennen dat zyn kennis van het Chineesch, Aegyptiich enz, te wenschen overlaat, en hU dus by de behandeling vanden godsdienst der Chineezen en van die volken wier taUra hij niet of niet voldoende verstaat, aanstonds van het gebied van. het weten overgaat op dat van het gelooven. Zyn benoeming tot hoogleeraar in de geschiedenis der godsdiensten in het algemeen, moet daarom be schouwd worden al« eene eerste schrede op een pad, dat al naarmate men verder gaat, verderfelyker blijkt te züo. In de eente plaats omdat in ons kleine land Prof. Tiele door zUn geleerdheid een eenige plaats inneemt, en met liet aanstellen van vakgenooten aan nndere Universiteiten de kennis van dezen geen gelijken tred houdt; maar in de tweede plaats niet minder, omdat al waren alle hoogleeraren in de godsdienstgeschiedenis mannen als Tiele, het leervak zelf voor n man te veel omvattend is. ? Of dan de'godsdienstgeschiedenis geen vak van .Hooger Onderwijs is? Als een man als Littr aantoont dat ook op het door hem ingenomen wysgeerig standpunt de geschiedenis der godsdien sten als een wesenhjk bestanddeel van het Hooger Onderwijs moet worden erkend" (vgl Theol. Tijdschrift 16e Jaargang p. 483) zal het moeieiyk vallen dit te weerspreken. Maar als Littrénog leefde zon hij dit leervak niet hebben ingelijfd by de Theologische faculteit. Toen men eenmaal de font begaan had om deze facul teit by de Universiteiten te handhaven, sprak het van ielf, dat men er. toe kwam omeenleerVERGOED11CG WEGENS REIS- EN VERULIJFKOSTEN. II. Voor de officieren, die in een commissie van examen zitting nemen, bly'ft zelfs nog geldelijk nadeel bestaan, niettegenstaande aan hen f 2.1 K) per dag boven hunne vergoeding wegens verblyfkosten wordt toegekend. Dit zal uit onderstaande opgtuvf duidelijk worden, waaruit tevens zal blijken, dat er hoegenaamd geene verhouding bestaat tueschen da vergoedingen die aan de officieren tn de burgerleden eener examen-commissie word'in toegekend, en ten slotte dat alleen de burgerleden geheel in overeaimtetnining met hunne hoogst gewichtige diensten kunnen declareeren. VKRBLIirKnSTBX f" *** Vtttül Bij'"* *»»' nl"l*ln 'dtccnti T 14 dttftn. H dft(<n. Gener., voorzitter ?8 v. het examen ?5.33 Kolon.,Luit.-Kol. 6 ot Majoor 4 Kapiteins of j 4 Luitenants ) 2.66 ttld» v»r lidin dii la burftr* de i; ilbmljt. lan Itdtn. Tftn 11 fitting Dtrnin. l ?10 . 7.33 't bq«U. l "?? -u, j| |g :8 Uit bovenstaande cyfers biykt 'alzoo, dat de Generaal, f^ooreUter van eene examen-commissie, nog geen 2/3 van het gemiddelde der vergoeding geniet, welke door de burgerleden'van Zulk eene commissie gedurende de eerste 14 dagen wordt genoten, en dat hem iets meer dan de helft van hunne vergoeding is toegelegd, wanneer het verhly'f der commissie op dezelfde plaats, langer dan 14 dagen duurt. De ongunstige verhouding van de overige militaire leden tegenover de burgers, hebben wy niet aangeteekend, vermits zulks w-t een oogopslag blijkt, en Ook, omdat ons doel niet is, om aan te toonen, dat de burgerleden eener examen-comraisaio uieor vergoeding wegnns verbluf genieten dan de officieren, maar wel, om te bewijzen, dat deze laatsten niet behoorlijk ver goed worden, Op grond nu van het hiervoren vermelde, waar uit wellicht het verouderde stelsel in de toeken ning van reiskosten wordt erkend, en uithoofde de vergoeding voor verbly't bewezen is onvoldoende te zijn, en zelfs in een enkel geval niet tot een ?«lijk bedrag en alzoo onregelmatig wordt to>>geend, tichteu wy het noodig, dat er betere en tevens meer eenvoudige verordeningen omtrent de vergoeding voor reis- en verblijfkosten in het Ie ven worden geroepen, waaromtrent wy onze nieeuincr uiteen zullen zetten. Thans wordt de vergoeding voor de reis We kend naai' daarvoor vastgestelde afstandstafelen, zoodat, - wij toonden het hiervoren reeds a»n voor groote afstanden het laeeit wordt vergoed. Omdnt die Vergoeding, zoo zacht inogeiyk uitge drukt, onregelmatig in, zouden wy het beter achten, dat vóór iedere reis in het belang van den dienst gedaan, vrij vervoer mét de bestaande middelen van publiek transport werd gegeven, terwijl op die plaatsen waar zoodanige middelen niet ling det nto- n verbUJfkoeUn bestaat daaite, dak de wflae waarop die vergoeding ia rekening wordt gebraoht, niet eenvoudig uuIWt nllen w<j nog traehten aan te toonen. Thans worden voor de meerte reisen deolara* tien, in duplo, opgemaakt, welke stukken, hoo£a?akeiyk door het opioeken van afirtanden.sxio veel handigheid in de vervaardiging vereischen, dat veledeeUrantendaarim moelffehêden ondervinden. Nadat nu die deolaratiftn b(J de betrokken auto» riteiten z^jn onderzocht, worded au böhet D. T. O. nog eens nagetien, om vervolgens b j de Alge meene Rekenkamer, na verificatie te worden ge valideerd. Het behoeft dus wel niet geiegd te worden, dat het nazien en herzien van de honderde declaratien bfl gezegd Departement en eollegie veel arbeid vordert; wQ honden ons zelfs overtuigd, dat daarvoor de dageiyksohe dienst van n per» soon voor een groot gedeelte in bes'sg genomen wordt Om deze redenen wordt het tevens wensoheiyk geacht, dat er, by een anderen maatstaf in het toekennen van de vergoeding wegens reis- en vnrblijfkosten, ook andere regelen weiden vastgesteld, om die vergoeding op eenvoudiger wjjie aan het Ruk in rekening te Brengen. Indien de door ons voorgestane wtyze omtrent de onderwerpetyke vergoedingen tot stand werd gebracht, zou het onzes inziens wel doenlijk zijn, om die vergoedingen op de maandelijkse)» traktementaiysten bij de korpsen en op de afreke* ningitaten van de intendanten t* verrekenen, en zulks onder overlegging van de reisorder», de kwitantien van vervoer en met omschrijving van het verblUf en, desgevorderd, met aanhaling van het betrokken begrootingsartikel. Hoewel wy in dit stuk alleen ten aanzien van de officieren hebben trachten aan te tooncn, dat de vergoeding wegens reiskosten volgens de thans bestaande bepalingen onregelmatig moet worden toegekend, en dat de verblijfkosten ontoereikend zjjn om daarvan buiten het garnizoen te leven, moet uiet worden verondersteld, dat alleen in het belang van deze categorie van ambtenaren de pen is opgevat. Integendeel; wjj wenschen eene algemeene oiligke regeling der reis- en verblijf kosten ingevoerd te zien, waarby officieren en burgerambtenaren overeenkomstig hun betrek king of rang, by het doen van reizen in het belang van het Ruk of het verrichten v»n dien sten welke vreemd aan hun werkkring zyn, op eene behoorlijke wy'ze worden vergoed. B» 1) D»ze vacatiegelden worden ook genoten door Rijks ambtenaren, wier betrekking na kit in werkiag tredea van het in het hoofd van dit itnk vermeld besluit is gecreëerd. 9) Niet wanneer de militaire leden In de plMti. waar zty garnizoen houden, in de commiule zitting nonen. MUTATIËN BÏTHET LEGER. van 27 Oct.?3 Nov- 1882. Gepensioneerd de kapt. W. 0. Piepen van het 6e regt. inf. (f 782 's jaars), de ritm. W. H. Nolthenius van het Ie reg. hnz aren, op zijn aanvrage (f 1474 's jaars); overgeplaatst bühet leger in Ned. IndiB de Ie luit der inf. G. E. Roier en de 2de luits. van dat wapen C. J. van Dort en J. A. Houbolt, benevens de Ie luit. kwartiermeester A. W. van der Meer. Gedetacheerd voor den tyd van 3 laren by het leger in Weit-lndiS d« tweede luit P. J. Kouwenberg van het Instructicbataljon. BIBLIOGRAPHIE. Militair Slad. No. 20. De Annv and Navy Coöperative Society te Londen. Opleiding en oefening van het levend materieel b{j de veld-artillerie. Het voorschrift op deu pi'tnierarbeid door infanterie. Het vizier bq het Nederlandtrhe geweer. Een paar vragen betreffeude de opleiding tot officier. Afschaffing vaa den ajoorsrang. Artilleriebedekking. Iets over den jongsten oorlog in Egypte. Electrische verlichtinec van de kust versterkingen in Rusland. Electrische verlichting aan de Fransche kusten. Extinctenrs van Jos. Beduwéte Luik. Bockbf schmiwing. Benoemingen, enz. De Militaire Spec'ato*. No. U. Versterkinfrskunst en gevecht^leer door C. L. van Pesch. Nog eens de mtendance-dienst by de; veldmanoenvres door F. J. Hinrichs, kapt.-iat. Boekaankondii{ingen. Overzicht van buitenlandsche tijdschriften. ' SCHAAKSPEL No. 45. TM» Sim. Loyd (Ch. Btraiégy). ZWART. aanwezig waren aanwezig wtuau, UB WG»»U«..WWV>.» leggen van zekeren afstand, bj]v. terug, gerechtigd was, op grond v l, 22 en 26 der wet van 14 Si ? ?? - .~«v J_ !__l.i d e WIT. TOt «peeh voor en geert la 9 zetten raat Oplossing van SchaakpreblMBi Ni. 43, Prokfout: Paard g 7 moet zwart Fit» zijn. l B 8 07 ES PU- (a 3 D 8 nt. f i nat. W E S nt B « + (k minder bevoorrechte het oog staan op ae meer t «? ??-?? - . bevoorrecht* en nuntteu «treven na«r niterl^ke_l vak dat de geschiedeait der de belanghebbende, by het af,2 uur heun en van de artikelen September 1866 (staatsblad no. 138) de vereischte, tot het doel geschikte middelen van vervoer by het gemeente bestuur aan te vragen en de kosten deswege aan het Rijk in rekening te brengen. Ten aanzien van de verbiyfkosten toonden wQ hiervoren aan, dat die vooral voor officieren rn ambtenaren, welke in de 3t» klasse van het tarief ?yn (gerangschikt, ontoereikend genoemd moeten ?worden, terwijl de hierbèdoelde vergoeding voor portonen, die naar de Ie of 2e klasse kunne» deolareeren, niet in verhouding zijn met de betrek» kingen en rangen dóór hen bekleed. Daarom zonden' wy het eene verbetering achten» ?dat in de gevallen, waarin thans verbiyfkosten in rekening gebraoht kunnen worden, aan de belang hebbenden dubbel traktement werd toegekend, met dien verstande eohter, dat het traktement voor de vergoeding wegens verblijf holten de standplaats tot geen hooger bedrag dan f 18, per dag en tot geen lagere som dan ?6,?daags in rekening mocht worden gebraoht. Eindeljik zou het O. i. nog overweging verdie nen, dat ook aan officieren die in hunne garnizoensplaatsen in eene Commitsie zitting moe-ton nemen, welke vreemd aan hun eigftntyken dienst is, vacatie-gelden werden toegekend. " een beiwaar van de tegenwoordige regaHo. l a i 9 l 9 l l l 9 48 D 7 nt B mat f» ? ? ? ? ? A. 4 nt C 6 mat W B B D «mat. . (d) ? ' * « * ' * l i B 3 mat. W » » 9 " » D 8 B 4 mat. O 7 «peel». D 7 F * nat, is juist epgelo-t door W. v. H. t- Delft;'N* E S »od«rs. (o O 6 speelt, (d O 4 nt D S (e O 3 speelt (f '/T! 43 «n 44 «oor G. A." t. H. te Lelden, .Kr. P. A. L. kt, White is the Klng en J. L., allen te Amsterdam; N» 43 door Pro«U qnartet «n H. N. d. Y.; en 44 door Benti, 3. V. B. TT. n J. P., W. d. V.; Het i'o vieren, allen Is Austerdam, »l»mede W. v. H. to Delft. BRIEFWISaEHNG. W. d. V. te A. D* verleidingïzetten maken het goei. PU*Uing volgt N. O. P. te A, TJwe vraag ui in het volgend Nr. be antwoord wórden. W. v. B. Onze taxi in de bedoelde party UJoUt. D* ie Mt vaa wit U A 8 nt B 8 -t- (niet d 9) en dtn vnlrt (wart Dame O 8 O 8; 5 B 8 nt O 8 +. K nt D; * D 9 f 8. H 7 H 8; (») 7 f 6 D 8-+-.CB D8! 8 D 6 Dl t 7 -t-, D 8 E 8; 9 f 7 nt B 8, S B ut («l 10 H 8 6 eaz. (») Speelt xwart 8 K b 7 volgt 7 t B B7ntA6;8O7iitHA «». Ittt *'» eitri*. Wo ulleo ilen. AMSTERDAMMER, FEUII.I.BTOlf. SAMSON. HL siiu in het jaar der afbranding van het n, 1818. Sausen kierde te-iug naar Parü» en hud 't oojj op den post van eersten komiek uu het nieuwe Qdéon, thands, door toedoen van LoJewijk XA'III, tot tweede Théiti e- Francais verheven, waardoor het geoorloofd weid, ook daar u du tragedie n de komedie te spelen. Thé-! ai d, Custigny en lonrose schitterden in de bly'K«*»tigo lolleu aan het eerste Théatre- Francais en SJUMOUS eersucht ttiekte lich niet tot een mvdediiigeu met dese sterren in het blüspel uit. Picard, irekteur van het Odéon, deed Samion in vier voorname rollen debateeren en 't geschiedde met uitmuntend gevolg. Pioard trok aioh Sasasons lot bisuuder aan en toen de schouwburg herbouwd was en de nieuwe spelers voor een jury de lepetitiën der openingsstukken hielden, was 't hoiidzakéiyk door By'u toedoen dat bet, door Sauisous nog altyd onoverwonnen groote verlegenheid oj.gewvkto mistrouwen, w<>rd onder drukt eu men tot ua de debuten wachtte om ?iuh een oordeel over Sausons talent te onderstaan. Met allu leden van zon gezelschap was Picard op ? een aangenamen voet en verscheiden reizen liet hy' Samson zy'o leedwezen bemerken hier over, dat by *\jn beroep van komediant tegen dat van lid der Akademie had geruild. Picard werkte ontziichly'lt veel. Des ochtends verliet hg op een ongewoon vroeg uur cyn leger, las en schreef tot de klok van achten en ontving daarna, terwijl hg gich schoor, hen die hem bezoeken wilden. Dan, al pratende, zegt Samson, vergat hij gantsch iün baai d en de zoop verdroogde. VYarvn zijn gaat en vertrokken, dan begon hg op nit uw, tut weer andereu hem kwamen storen. . . Na de repetitién, bemoeide hy zich mot de aangeIeg«nheUen van administratief belang van zynen schouwburg en zoo kwam de avond, met zyn voorstellingen. ?30 September 1819 opende het nieuwe gebouw me eeu jir-loog van (ïaoimir Delavigne, de Fencettas V4ii Rotr ju en l'EMle dei mar is van Molière, waar Sainsuu voor Ergaste opkwam. De Vêprcs Sitilienmss van Uelavigne warun voor het nieuwe gezel schap het eerste duurzaam succes, ofschoon dit stuk dooi hst Théatre-FrancaU geweigerd werd. Joannv WUB een door 't publiek aangebeden akteur, op dit tyd>üp; maar Tulma eu nog anderen, wiereigenUefde by dit oordeel wellicht minder in 't *pel wa-, schivtteQ hem lang niet hoog. Samson getuit|t dat hy veelal mank giug aan gruwzame overdryving, hetgeen vooral duidelijk aan den dag kwam, toen h\) eens, O rest e voorstellende in' A'idininaquf, zich hier ouverbeterlyk van kweet aangezien hy oen weinig ouwel was en niet ge heel over zy'ue stem beschikte.- Later speelde hy de zelfde rol in normalen gezondheidstoestand en de eerste voorstelling was tienmaal voorti ef ly'ker dan de anderen. Lafargue, (Jhazel en Duparay teldou ouder de beste spelers aan het hereteld» Qticon, Tegen het einde van 1821, gaf men voor 't eerst e. no v>oi^ti.-lling vau den Purta, door Delavigne; m»ar dit waüdtn ook het laatje lukratieve stuk, tii loati, hft volgend jaar. F oole den Vieillnrds mut ^'iifmcene stemmen door hel groote Th atretiftf; iis werd tiangeuomen en TsJma en Mars da ii m de hoofdrollen vervulden, h'ep het slecht met de nanün van Picards troep. Up raad van Sani>on, legdt! deze z\jn pust van direkteur neer en werd opgevolgd door Gentil, den vriend en g wo .en mi-dewei-ker vnn Dé^augiers. Het eente stuk, thaods opgevoerd, schoon onder Picards re.otrinR aanvaard, was getiteld: De Reis naar Inc/ipc, en van de haud der Heeren Waflard en Fulx'ence. et vond buitentfewonen byval. Dien winter ging alles verder goed, 'tgeen vooral te dunken w«ti aan de gemaskerde daniparty'en, die gttdureiide den carnaval in den schouwburg plattts vonden ; maar toen de lente kwam, verdween de voorspoed. Gentil maakte plaats voor GimmeL Di- troep stond onder het hooge beschermheer schap vau dun markies dr* Lauriston. In Uépagnys Luxe et Ind/gnnce speelde Samson alsdan voor efcn knecht-bidrieger, welk spel zoozeer beviel, ? dat voornoemde markies Samson zyn speciale gelukweiiBühett zond en Duvicquet in het. Journal dts tJcbiils hem alleen om laflu persoonlijke rede nen geeu lauwerkrans aanbood. Kutuixu en Provoit waren, op 't oogenblik Bamsons i>aauwste betrekkingen en hy beleefde zgn vrooiyksten tud. ' latuischeu begon er al meer en meer sprake te ziiu van Sumsons toetreden tot het Th atre-rran(ais. Men bood hem ech'cr, in plaats van fr. 10000 salaris, als hij tot dusverre by hei: Otléon genoot, Biecht s fr. 4.000 inkomen oun, welke venucei dcrd worden door de hoop op een beUydouswaai-de toekomst. Daar Sauisou, wiens moeder vour eeniue jai en gestorven wac, zich in bet vaderschap uver vier kind-Ten had tct verheu gen, Wueu hy voorloop!^ dit amiKoek van <!« hand, hoewel by, bij een i>e/coek aan den ,,[ta*d van Bohe«r" gebmcht. den indruk kreeg dat delcdt<u daarvan huiu »vel^e<;ti,d waren. 15 Jiinuari 18:24, M>iltèica guboortedHg, vcrviiardigde onze held zyn eerste dram «t sche proeve, Uut ites: vnn Molière" gedoopt, eu dk> d» goedkeuring, ja het applaus w«g mocht drogen vnn Alfrod da VVailJy, Picard en deleden van liet leeskmuité: Andrieux, Kayraond, Auger, Dioz eu Loi-.ax. 15 Januari 1825, kwum het stuk vour 't Voetlicht rn behaalde een groot succes. Den leii April -van het volgende jaar, beg.m Samsons glorievolle loopbaan aan de Uomediö-Fianjai-e, waar hy, door nog andere toe lagen, een inkomenbekwnm ongeveer gelijk aan dut by het. O'icon. Vóór dien tyd had Bamson echtfr nog een tooneelspel de waemld ingezonden: la Helle M'-re et Ie Gendre, dat aanvaard werd door hut 0'énn. Pro vos t, Féx Huart en Duparay hadden de voornaamste rollen. 23 April 18'Jb' had de eente opyoönngplaaU. ? De auteur miste den moed daar zelf by tegen woordig te zijn. In koortsachtige hatut, liep hy buiten de poorten van Parijs, door de velden n bniteuwegen, in utilte de verschillende tnoneelen herhalende eu een pauze wakende by| de zinsi eden, die hem schenen handgeklap uit te zul len lokken, Tueit hy laat in den avond thuis kwam, gautsch doorweekt .van den regen, was xy'n Rade nog niet van den schouwburg te-ruggekeerd. Na uiet groot geduld haar gewacht te hebben, fogda hy zich ta bed om, 100 mojreiyk, wat kalmte te herwiun»u. Daar klonk plotsoling de huig»ohnl, op utrn toon die Sanis.«n een goede voorbode icheen. Wanneer mijn stuk zondor succe< van stapel was geloo|ien, zou Thérèse zachter bellen". ducht hy. Daai- kwam Thérèse binnen, gevolgd van een vriendin, 'en onder den uitroep: succes, succes!" viel zy in z\jn armen. Sninson had in Lts deux Anglnis en Les deux Ménages afscheid «enotnen van het 0<f ^On-publiek, wnar steeds de jongelingschap van het Qiiaiiier Ltitm" de levendigste vertege nwoordijjer was. Ook in de GomédiH-Francaise debuteerde Samson, zonder' zwier, altijd om de oude reden van verDaar bestond een zekere redakteur van een zeker dagblad, met wion onze komiek het maar niet vinden kon. M*"* Boucgouiii, een der Sodé' tuirea van rie Comédin-Frantaife, noodigde hem nn eens ten gostuiaal en hy vond onder gun medegenoodjgden, behalve deu Graaf van Torren o, wnd-minister v»n Spanje, Duvicquet van het Journml det Debat», Evariste Dumoulin, redakteur van den Ct<n*titutionnrl, Lafon, professor ann het (hiuenmtoire en een de Boisy, ook den bewusten v, den held Tan 't btwket Na tafel, in den tuin de koffie gebruikende, bemerkte Samson dat men pogingen in t werk wilde stel len, de klove tosMhen hem en den redaktenr te doen verdwynen, door een openlyke verzoening. Heel het gezelschap omringde hem en droug er op aan dat h|j dsa redaktenr vriendehjk soft gaan toespreken. Samson bleef pertinent weigeren, betoogende dat dese heer in lijn koerant arti kelen aan sjja adres had geplaatst, van een aard als wutke het hem onmogeljk msakte den eersten stap ter bUlegging te ondernemen. En Taluia ra Mars lyn wel gcabonneerden van den U eer X", voegde men hem toe, en sy ontvangen hem ten hunnen huize en rekenen cleh niot onteerd door hunne naauwe betrekking tot dien Heer." H Ik BOÜte gelukkig lyn", andwoordde Samson. indien ik, wat de Kunst aangaat, het voorbeeld van Tal ma en Mars kon volgen en, celfs van Keer verre, hun spoor betredeu; maar 't betreft hier geeu Kuntt-quaettie en voor mtyn wijze vau doen als menich, ga ik slechts te rade by uiün geweien". IV. In dit «elfde jaar, 1826, blies Talmaden laatsten adem uit, op KHan'aen ieeftyd, van welke 63 hU n het Théatre-Fraucai , cais verbonden had aar aan geleefd. En nu breken voor Samson de roemryke dagen aan van zyn lange carrière, waarin hy naar waar heid geschat werd door allen die wisten wat fijn gevoel en juist wtergeven was. liet belangrykste deel zy'aer geschiedenis hebben wy achter deu rug. Boe hy geworden is, wat iedereen hem ge kend heeft, dit hebben wij willen meèdeelon. Iiy was zeer gelieerd met Dumas père, wien hij by het eerste openbaar optreden van dezen vruchtbaren romantikus, diensten bewees in ruime hoeveelheid. In 1028 werd Samson, plaatsvervan gend leeraor aan 't Ctinservatoirc en een z(jner eerste leerlingen was mevrouw ArnonId-PleMy, toen een meisjen in de kindei schoenen. In 27 kwam Victor Hugo, aan 't hoofd der jonge letterkun dige beweging, llcrnani aan de Gom die-FrancRise voorlezen. Het stuk werd aanvaard. De hoofdrollen verdeelde men aldus: JDotio Sui-Mars, Charles- Quinf-Michelot, /fcrnani-Firmin, EuyGomet-3<iiMty. De eerste voorstelling van Hcrnani", sobryt't Samson, «was een echt letterkun dig gevecht. De party der romantiek was in o ver vlood ige meerderheid tegenwoordig en de weinige klassieken die hier en giuds gezeten waren, voelden zeer wel hoe zy zich onder het gestrenge toezicht der vrienden van Ilugo bevonden, wier woeste toejuichingen en hooren en zien doodende by'ütemtuingen geheel het kenmerk der razernij droegen. Mevrouw Uugo ontving een ovatie in haar loge." By de volgende uitvoeringen van Hernani wa ren meer klassici tegenwoordig en de hevigheid der afkeuring, uitgedrukt . door het schelle ge fluit aan alle kanten der zaal, deed weinig onder voor die der goedkeuring in daverende applandissementen aan dou dag gelegd. Michelot was vnn Karel V, die gedeelten over te slaan, waar de storm der vijandige gevoelens los pleegde te barsten. De staatkundige gebeurtenissen hadden grooten invloed op Samsons geldelijk vermotten, daar met het opkomen of verdwy'uen van de een of an dere regcenngsform. ook de traktementen van wege den koning of keizer of de republiek zich staande hielden of weggenomen werden. Eens klom de nood hoon in Samaona woning en, om den wille van het brood voor gade en vier kin deren, nam hy zy'ne demissie bij de Com dieFranc,aise en verbond zich aan net Théatre du Palais-Koyal, waar Dormeuil toen aan 't hoofd stond. Lepeintre de oudere, Déjazet, Paul, Sainville, Derval en Lhéritier vormden de kern der spelers. Acht maan-leu slechts vertoefde Samson by' dit gezelschap, waarna hy weer tot de Com dieFrangaiae toetrad, tegen welke hy een proces had verloren. Na 1830 kwam het Théatre" onder de voogdjj van Thiers. minister van koophandel en openbare werken. Terwijl deze va o zyn kant de meeste zor.j droeg voor de welvaart van den schouwburg, stelden Gwirair Delavigne en Eugène Scribe Les enfants d' douard en Bertrand et Rnton voor 't voetlicht, waardoor de toeloop van belangstel lenden wederom meer en meer begon aan te groeien. De eerste opvoering van dit laatste tooneelspel was n der voor Sarason gelukkigste feiteu van zyn loopbaan in de dramatiek en be vestigde nog slechts zyne reputatie. . Na Bertrand et Katon, verscheen Scribe met F Ambttteux, waarin Samson ook een rol vervulde, doch even weinig succes had als 't stuk zelf. La Camaraderie maakte echter alles weer goed. Ook Alrxandre utnai kwam en voyue en na de voor stelling van C'aligula, werden «r, bij den ingang van den schouwburg, medailles verkocht, aan de eene zijde Let borstbeeld van den held van 't' stuk, aan de andere den datum van den avond vertuuncnde. Van 1840 tot 1SG3 bleef Samson aan de Com die-FranjuiKe a's akteur en na.n h.-t Conservatoir? als leer na r verbonden en trad nog iu een Otu! voon ame roUYn op; het laatat den SUtun .M mr,' 1863 in Mlle df la Sciglièrc «n li IMlt Mem et (f. Gendre en de eniliuziiinton.die hi-ui toen zesmaal te-rug-riepen, en de metiigtodin hem toen mul on eliiüie hravokreten, /y'n kransen ei: rui kers draif-nde, hniswaurt» geleidde, jij hest-ften sjioedig wolk K«nix ili do dramatiek voor her. had o|<gèbouden te b*»taan, welke grootu koü'iscne kracht zij hadden verloreu l Op zijn reis ia Hulland kreeg hy den eersten aanval der ziekte, waar by later aan bezweek. Wil men weten welken indruk h (j ten onzen lande ook by' onze eerste tooneelkrachten achter heeft gelaten, meu vrage er mevr. Kleine Gartman maar eaus naar. Wat het niterlyk betreft, was Samspn van mid delbare gestalte, bezat bjj kleine en welgevormde handen on voeten, fijne gelaatstrekken, een leveudigen blik, een wipneus .en tot spot geneigden mVnd; veidiT natuurlyk krullend haar, op 't lautat van zon laven sneeuwwit. Wat het innerlnk« aanaaHt, was hy t-en edelman in hart en daden, edelmoedig, zich nooit een lage daad te verwijten b-bbende, belangstellend vriend, goed huisvader eu welopgevoed mansch. Om ziln geestige zinsneden was h|] algemeen bekend, en de tooneelstukken van zijn hund hebben uitnemende brokken, meer uit een oogpunt van gedachte ,eu rbetoriek, dan van dmmatiesch leven en beweging, Samson mxakte zich wel eens woedend, maar scherpe en koele ironie was t och eenzy'ner hoofdgaven, Hy' kon er niet goed tegen, in 't ongelijk gesteld te worden. Dit was zyn grootst, gebrek. Hij overleed 29 Maart 1871 te Pary'f, om zeven ure in den avond, omringd van zUn kinderen en kleinkinderen, na honderd maal de Pruisnen, wier overwinningsjaar dat was, gevloekt en zyn arme. landgeuooten beweend te hebbon. Hy heelt echter Mémoirts nagelaten, door z^n dochter, mevrouw Tonsaaint-Samson, onlangs uitr gegeven en reeds vier editien beleefd hebbende. Daar ? treedt h i) weer op in zyn kinderlijke naïveteit, in gloedvollen kont en met heel de nj .hetd van zyn rechtschapen geest Deze Mémoires bevatten een schat van allerbe langrijkste opmerkingen en geschiedenissen, ra kende de voornaamste, personen en toestanden uit het tboueelleven vau de eerste helft onzer eeuw. Amst., 3 Juni '82. L. Tan Dsjue1 EEN LAATSTE WOORD OVER DE EXCES, 8EN DEK DIERENBESCHERMERS. Lieden, die door een* meer dan gewone mate van gemoedelijkheid uitmunten, zeggen alligt,als ge uwe meeuing over een of ander onderwerp krachtig uitspreekt, dat ge u aan .everdrijving" schuldig maaKt. Zyn ze het ia den grond der ?aak wel met u eens, dan lengen ze, na het ?acht verwet van overdrijving uitgesproken te hebbeu, met een vloed van woorden uw betoog aan, en ziet ge tot uw spy't een kraehteloose soep toedienen, waarvan uwe tegenstanders zonder veel moeite de dungezaaide oogen sullen afscheppen. Kunnen se sich daarentegen niet met u vereenigen, dan roepen ze (eveu heusch, maar alleen iets luider) uit dat ge schromeluk overdrijft, eu dan zijn ze zoo breedsprakig in nun onhandige pogingen om u te bestrijden, dat ge er uiet gauw toe besluit, hun te antwoorden; indien ge tóen repliceert, komt ge daartoe, doordat menig lezer zich door hen Iaat inpalmen, omdat n zoo hélegoeiemenschen" ayn eu 't toO hél goed" meenen. En het ergste is nog, dut ge iiiut altijd weet, of ze uw mede dan wel uw tegenstander» «(jn, en iu welke hoe danigheid ge hen alaoo te vreezen hebt; zy pronpuceeren zich liefst nk-t bepaald vóór maar ook niet bepaald tégen u, want dat zou natuurlyk weer overdiyvüig wezen. leuiaiid, die klaarbly'Ulük tot deze gemoedelijke en welwillende personen behuurt, de heer F. H. Boogaard, heeft in het vorig nummer van dit blad het betoog van my'n stukje tegen de excessen der dierenbeschermers in enkele opzichten gezocht te rectificeeren. Dat ik hier even tegen hem opkom, zullen onze lezers mg niet kwalijk nemen, aangezieu myne repliek zeer kort kan wezen. Ik behoef den heer F. U. B. slechts op te merken, dat hy inyu stukje meer dan waarschyuiyk zeer vluchtig gelezen en dus niet goed begrepen heeft. Tegeu het beginsel der dierenbescherming, voor zoover het dierenmishandeling als menschouteerende ouzedely'khfid beschouwt, ben ik niot opge komen; ik zeido uitdrukkelijk, dat ik daarmede zeer goed instemmen kon. Ik heb er niet stegen, dat elk m zynen kring tegen onzedelijkheid en dus ook tegen dierenmishandeling waakt, en ook op deze wijze eenen zachteren geest zoekt, te wekken. Ik ben er zelfs voor, dat de wet tegen dierenmishan deling in M openbaar straf bedieigt Ik heb dim ook niet zoozeer de Ned. Ver. tot Beech van Die ren be-treden, noch vooral haar een Monument von unbrer Zeiteu Schande" genoemd, maar ben alleen opgekomen tegen de excessen, waartoe haar streven heeft aanleiding gegeven. Het Ned. Toeyl. voor Noodl. Dieren, (welks be stuur thans pogingen doet om een pensioenfonds voor paarden in 't leven te roepen), noemde ik een .Monument von nnsrerZeiten Schande", en ik heb dat oordeel gemotiveerd. In d«n waarlyk nog niet idealen toestand onzer maatschappij verdient elke geldverspilling strenge afkeuring, en wie zou in de bewuste stichting ge«n erxerly'ke geldverspil ling zien ? Onze krachtige vaderen waren Keker uiet wreeder van aard don wij; maar zy zngrn er gelukkig nog geen kwaad in, om oude en nuttelooze dieren op de snelste wijlt en met de minste kosten af te maken. Ingrijpende wijziging van het met alle begrip van recht strijdende art. 254 in het nieuwe straf wetboek heb itc aanbevolen. et is eene verwar ring van denkbeelden, dieren met mennchen geiy k te «tellen, en met de heeren Modderman eu Van der Hoeven van de rechten der dieren te spreken. Tegen wottelyke maatregelen tot wering van het misbruik der vivisectie heb ik mij verzet. Niet de wet, en nog minder de een of andere admininistratieve ambtenaar, kan eene juiste onderschei ding maken tusxchen gebruik en misbruik van vi visectie en tussihen de tot vivisectie bevoegden en onbevoegden. -Mea late deze aangelegenheid ge heel aan het. oordeel der individuen o ver; men werke beschaving en humanisme iu do hand, en noodelooze wreedheid jegens dieren zal gaandeweg op houden, Dat ik, juridische onderwerpen behandelende, begon met de aloude tegenstelling van personen of rechtssubjecten en taken of rechtsoojtcten te maken, kan men mg' niet ten kwade duiden; het gold, aan te toonen, dat dieren juridisch taken zijn en in het recht dus steeds als zoodanig moe ten behandeld worden. Dat do heer F. H. B. daaraan absurde gevolgen vastknoopt, bewijst al leen, dat hij de portee van juriduch» termen niet verstaat. Als men zegt, dat dieren taken zijn, geen rechten hebben, maar objecten zyn van het recht, ontkent men nog niet, dat de meusch te genover het dier zedelijkheidiplichten kan hebben. En als men weigert, het dier als zyu gelijke te beschouwen, beweert meu niet, te hoog te staan. om voor het dier eenigr sympathie te koesteren." Voor het overige verhijs ik hen, die langzaam en goed lezen, naar mijn vorig (tuk. Nog dit ten slotte. De h«ttr F. U. B. klaagt over mijn met vreemde woorden doorweven batoog." ik kon echter ongelukkig nist voorzien, dat. ieninnil, die zelfs het woord?urbaan", zoodra het, ironisch uf sarka-tisi-h gebruikt wordt, ave rechts blijkt te verstaan, «n dio zich dus vleit (??n:!) BS'-|''i urbane l-uonv.lwünj? uitgesproken tu liüb.ieo." do pen zou w.l.'cn opnemen, oni mij t» .bestrijden. Ik iioe dtiaioiii nederig amende lioiioiab!» ' voorde r.uniilekciinirec-n naar ik hoop s!ec!vt3 voor UI-H lirt-r F. 11. ii. beaUande dmsterlieid vau iiiijn vr.iig utuk. Utreiht, 2il Octol«r 1833. H. J. B. KATOEN Sedert ons laatste bericht zyn de hoofdmarkten zeer flauw geworden en de soolang hoog gehouden pryzen sterk gedaald. Wf) wezen er herhaaldelijk op, dat de gunstig» oogst berichten en ongunstige toestanden U Manuliester en op de overzeesche markten pnvermijdeiyk eene da ling der kunstmatige prijzen van bet ruwe pro duct moesten veroorzaken. Merkwaardig is ech ter, dat. die daling in October plaats had toen de voorraden in Europa zeer klein waren geworden, en dat de haussepartij, die op prijzen van 71/jd. en daarboven gerekend had en voor weinige we ken October levering d 6 */< nog goedkoop vond, plotseling, van front veranderde en tot pryzen van 6 V» en daaronder ging verkoopen. De spin ners trokken zich toiug en kochten de laatste weken zoo min mogolyk, terwül Amerikanen zoo wel op hunne markten als to Li Verpool a tont prix verkochten en daardoor in korten tijd de prijzen bijzonder sterk deden dalen! voor loco liepen zy nl. te New-York ongeveer 2 1/4 oents en te Liverpool 3/4 d terug; op levering daalden da prij en te Liverpool ruim 5/8 25/32 d zoedat October levering, waarvoor in Augustus 615/16 betaald werd, den 27 October slechts 65/8 gold en levering in de wintermaanden reedt voor even d te kragen was. Heden kon men deze zelfs daaronder koopen, en dringt zich thans na zulk eene daling: de vraag op, óf de prijzen niet even overdreveulaag zouden geworden zyu als >y de vorige maanden overdreven hoog gehouden werden. Men heeft een oogst in N.-Amerika van meer dan 7 millioen balen gedisoonteerd, terwijl er tot heden geen gegevens zfjn om aan te nemen dat de oogst zoo groot zal zijn. Het doorsneèoyfer der eonditiï, volgens de be richten van het Landbmwdepartement, duidde ten doorsneaopbreigst per acre aan, terwijl er eeae vervindafing van 3 . 7 pCt tegen IL Jaar in de aanpunting nu i|n. In de vier attte jaren bedroegen dsatapU*ting *n opbrengst: 1S81/M: U351.000 asrM 1880/11: ie,U3.0M . 187» 10:1M28.0M . s »,7»T,OM : is,aoa.c«> . i,i»«.OM bal. ef ?> aste «JM ? ? « ??*W _ . . O.J» acres beplant ajn, ik aan die van 1880/1*1 gewaeat is) zou 6,768,000 Thans zouden er 16, en een opbrengst ( (de grootste welkeer balen geren. Een rendement gelijk aaa 1878/79 zon daaren tegen slechts 6,370,000 balen geven en eene pro ductie gelijk aan de doorsnede der zes laatste jaren ruim 6'/i raillioen balen. Tot nog toe luiden alle berichten gunstig, doch niet beter dan vóór twee Jaren, toeu alles tot zelfs in Januari gunstig bleef en meewerkte out de grootste productie te verkrijgen. Het komt er dus op aan of deze oogst, die Tan 1880 sal overtreffen of evenaren, en moet men de vergelijkingen met dat jaar maken. De ontvangsten zijn nog een paar honderd duizend balen ten achteren by die op denzelfden datum van 1880, doch daar tegenover staat dat deze oogst laat is.' Van dien grooten oogst bleven er aan het eind van het saizoen ongeveer vnf honderd duizend balen over, terwijl w(j thans het saizoen meteen 700,000 balen k'eineren voorraad van Amerikaauscu dan 11. jaar begonnen. De zichtbare voorraden daarvan bedroegen nu tegen het eind van October nog bclargrgk minder dan in de laatste jaren, n.l. ongeveer 1,200000 balen tegen 1,700.000 . in 1881 en 1,600,000 , 1880. terwijl do pryzen thans reeds veel Isger gewor den zyn. ^ Bijzonder interessant is nu hetgeen de heeren Ellison en Co., in hun belangrijk bericht over hft laatste saizoen, aangaande de vooruitzichten vau het artikel, schrijven. Zy geven voor de consumptie van Europa de volgende cijfers, ge bracht op uniform gewicht in balen van 400 KG. Gioot Brittanniu: 1881/82 3,666,000 of 70,500 balen per week. togen 1380/81 3,572,000 . 68,ó92 ... en 1879/80 3,350,000 63,blO , . , en het Continent: 1881/62 3,120.000 60,000 balen per week tegen 1680/81 2,1)06,000 . 5G.S46 . . en 1879/80 2,750,000 " 02,381 l ? " In doorsnee bedroeg dus het laatste saizoen de consumptie van Europa 130,500 balen p»r week. Daar de groote oosterxche markten nog veel voorraad van goederen hebben, meenen genoemde lieeren dat de engeUcbe spinners niet ve«l meer noodig zullen hebben dan in het laatste saizoen; voor geheel Europa rekenen zij op een doorsiieecijfcr vau 134.000 balen per week, of 6,968,000 buien voor 1882/83. De consumptie van N.-Amerika wordt door de Clironicle" op ruim 2,200,000 balen geschat. Nu becijfert het bericht, na aanhaling van de boveu gegeven oogstcyfers een oogêt van 6,800,000 balen als maximum «innemende, dat zulk een oogat (na uitrekking van hetgeen er voor de consumptie en aanvulling der gereduceerde voor raden in Amerika uoodig zal zijn) voor export naar Europa 4,393,000 balen zou laten tegen 4,558,000 balen in 1880/1-1. Het -s dus mogelijk dat Europa met een oogst van 6,800,000 balen, minder Amerikaansch zon ont vangen dan iu 1880?81, terwijl het zelfs met een oogst van 7 millioen niet veel meer dan in dat saizoen zou kunnen krijgen. Aannemende dat Europa echter 4"t millioen balen van N. Amerika zou ontvangen en ongeveer 2Vi millioeu van Indië, Brazilië, Egypte enz, dan blykt uit débere kening in dat bericht, dat hij de tegenwoordige consumptie de voorraden v»n Europa aan het eind vau dit saizoen wel in het algemeen het cy'fer van 1831 weder zouden bedragen, doch dat er van Amerikaansch nog ongeveer 100,000 balen minder dan toen voorradig zouden zyn! Een oogst van by de 7 millioen balen Amerikaan*ch zou dus zonder moeijelijkheden gecon sumeerd kunnen worden, tcrwy'l er minstens 61,2 millioen balen noodig zyn om matige prijzen te houden. De doorgneêprüzen voor Middling pland bedroegen de drie laatote saizoenen respectievelijk 63/4?61/2 en 631/32 d. en em lagere dooruneépry's wordt voor dit saisoen door genoemde heeren wnarschynly'k geacht; terwijl de prijzen na de sanhoudende daling der laaUte weken thans een veel lager staiidpunt bereikt hebben eu er by de minste aanleiding licht eeue reactie in de stemming kan ontstaan. l November 1862. De galerij belooft e«n sieraad onnrstad te sak lea worden en wij wensehendwoBderneiaiaffs> luk met de flinke uttvoerin-j TM dit wejktu|k Igrootsohe plan. 4* Van de Hol landsche «aatsehappy van Fraai* Kunsten en Wetenschappen, *!<?>? l MR .Vmsterdasv ?s.1 d* rente leesreigadering t>iauts hebben of Maandag 8 November a. r. in bet gebouw 29 Nut «M 1 Alffemten, K. Z. VWbargwk 8prek*t is voor dese eerste maat Dr. H. Pierton, van Zet ten. In de volgende Vergaderingen sullen de let*> beurten vervuld worden door de HH. WiUem Otte, M. A. Perk, C. L. LötkebnU Jr- Dr. Jan ten Brink. Taco H. de Beer, ProL B**ts, Dr.£ La-r rillard, Justus van Maurik Jr., Ds. J. J. L. tesj Kate, 0. J. Hansea, van Antwerpen ea A. Wemmens Bnning. In Ontt gevederde vrienden, het tijdschrift vow de vogelliet hebben komt een aansporing voer om in deu winter onse zangvogels, die het toeh reeds hard te verantwoorden hebben, niet to laten verhongeren. Voeder strooien hier en daar, niet te dicht by de huizen, het opveegsel va» hooi- en graanzolders, kruimels brood, aardap pelen, kan misschien menigen kleinen vogel be houden; ze hebben zoo weinig noodig. Ook het bereiden van slxapplaatsen door bonen rijsbovt los op te stapelen, wordt aangeraden. Misschien zon de Vereeniging tot bescherming van Uier-a" wel doen door van het welsprekend manifest, dat -y, als onze ruimte het toeliet, gaarne in zfia eneel zonden overnemen, eeoige tienduizend* Ontegenzeggelijk behoort hetFrefleriksp'.ein met omgeving tot da schoonste k wan ieren van oi:üe staa eu is dit plein, na tic snelle uitbreiding d. r stad a*n de Amsti'lzij.le, een centrum vnn druk: c en beweging gewoi deu, zoo.ils men dit weinig jaren geleden niet had durven verwachten. Dit. heef: dan ook aanleiding gegeven tot bet stichten iu dat kwartier van. een inrichting, waarvan het welsla gen vóór weinig jaren zeker nog zeer problema tisch had mogen genoemd worden, doch waaraan wij thans een schooue toekomst durven voorspel len. Aangenaam was het ons door de directie der Amsterdamscbe Galerij Maatschappij in de gele genheid gesteld te worden e«us een voorloopig kijkje te nemen van de vordering der werkzaam* heden aan de Paleis-Galerij, en kunnen wij niet anders zeggen dan dat, voor zoover het thans reeds te beoordeelen valt, die Galerij, het ontwerp van den bekwamen architect A. L. van Geiidt, een zeer fraai geheel belooft te worden. Zooals men weet zullen deze winkelgalerijen, geheel in den trant van het Palais Royal te Parijs, zich uitstrekken langs 0. W. eu Z. zijde vau deu tuin van het P. T. V. en daarvan gescheiden zyn door een fraai ijzeren hekwerk. Heeft men dus aan de eene zyde een onbelemmerd uitzicht in dien tuin, aan de andere zy'do bevinden zich een vijf tigtal winkels van verschillende afmeting, doch welker grootte over het algemeen de meerte win kels in de stad ver beneden zich laat. Deze win kels toch hebben by eene.breedte van bijna 6 M. een diepte van 41/2 tot 61/2 M. en zjju er dus verscheidene bij die men gerust flinke magazijnen noemen kan. Voorts bevatten zy allen een en tresol met een en twee kamer*, een groote» kelder en zolder. Wanneer uien in aanmerking neemt dat de gezameiyke galerijen een lengte bebbenaran ruim 250 M. dan is het zeker dat zy een scBoone en flinke gelegenheid tot flaneeren zullen aanbie den, waarvan bet genot des zomers nog dikwy'ls >al worden veboogd door de tonen der muziek. Zeker zal de attractie worden vermeerderd door inrichtingen, waar men zich eenige oogeublikken zal kunnen nedervleien als daar «y'n, oonditoreien, oesterwinkels, cafe's en tutti quant i die in een dergelyke gelegenheid niet mogen ontbreken en een aangenaame afwisseling moeten vormen in de schitterde etalages der overige winkels. De talrijke bewoners van dat gedeelte der stad zullen des zo mers een koele, en des winters een goed beschutte gelegenheid tot wandelen hebben verkregen; wy gelooven dat vooral voor magazynhouders in ome stad zich hier een eenige gelegenheid voordeet, ook in dat, gedeelte du stad «en winkel to openen. ge , afdrukken ter verspreiding te laten mak>-n. N* de Italianen onze kleine trekvogels bümillioenen afmaken, is het zaak op de overblijvenden zuinig te zijn. De dochter van een beroemd Keizer 8onloiitiue van Haïti heelt onlangs eenigen tyd te Parijs doorgebracht ; baar echtgenoot werd op een goeden dag door zyn schoonvader tot Hertog van Pvthionyille benoemd, maar bij wilde zich niet belachelijk maken en behield eenvoudig zyn naam Lubin. Zooals bekend is omringde Soulonqne of Faustin I zyn troon met ern reeks va* schitterende namen; hU benoemde Hertogen van Limonade en Marmelade, een graaf Nommertwee) enz. Eens toen hy inspectie hield over zyn met berenmutsen getooide lyl'wooht by een klimaat als op Haïti l kwam by dsarby tot de ontdoJtking dat zyn zwarte kriignrs dringende behoefte hadden aan een blinkende kokardes vooraan hua berenmut-en. Oogeublikkelgk ontbood bjj Hofmaarschalk, den Hertog van Anamn, en dre.?__ hem met zy'n vorstelijke ongenade, indien hu niet zorgde dat de kokardes des anderen daags pre» sent waren. De Maarschalk was in vertwflfehag. Waar zou hy.op Haïti kokardes van daan halen? Een slimme Fninscbman, die de betrekking va* Ocpei hofmeester bekleedde, redde hem uit d* verlegenheid ; deze sneed de deksels en medailles) van de blikken bussen met geconserveerde groen* ten, visch en vruchten nf en liet die aan de sol* dnti nmutsen vasthechten. Een Europeaan, dit later tot een inspectie der keizerlijke troepen nit> genoodigd weid, las met de grootste verbazing de opschriften : Kreeften, Ansjovis, Erwten enz. waarmoêde hoofddeksels van de lijfwacht ver sierd waren en nam in den geest syn hoed af voor dien vindingryken Fraoschiuan. Stichters van schoten in Japan. De geschie denis leert ons dat in de middeleeuwen tel va* leerlingen kwamen toestroomen, om da lessen by te wonen van den een -et anderen beroemde* meester, die zoodoende het middenpant van eeazekere groep en langzamerhand de stichter va* een school werd. Dit gebruik, dat reeds lang verouderd is, wordt in Japan nog in hooge eer gehouden. De roem van een enkelen meester is voldoende om hon derde studenten, uit alle oordnu des lands, op hetzelfde punt te vereenigen. Tegenwoordig ia het een zekere professor Tukasama, die onder de studeerende jongelingschap het meest gezien is. Deze geleerde woont te Tokio en heeft ver scheiden europeesche boeken in het Japansch vertaald, waardoor hy zich grooten roem heeft verworven. , Tukavama t staat aan zijn volgelingen groote vrijheid toe in denken en handelen. Zij hebben een vaderlandslievende vereeniging opgericht ea geven een weekblad uit, waarin zij zich niet ont zien om de inzichten en handelingen der regee ring aan een scherpe kritiek te onderwerpen. Deze jongelieden scharen zich niet. «lechrsin hun studietyd rondom zulk een geleerde, dikwgls keeren zy na atloop daarvan niet naar hun vader land terug, maar blijven iu zyu buurt gevestigd, om onder zyn leiding de een of andere gewich tige taak te volbrengen. . Den 26sten September is te Stuttgart de pas gebouwde ,,01ga-Heil>in*tn|t" geopend. Hitia««n model-hospitatil von r kind -ren. Da inricht in.' be antwoordt aan alle vere achten der gezond la kisleer on koningin Ole* h ' uit ha-ir eigen fond sen 300.1100 3lk. tot' den bon w b igeilr w», terwijl. de --tuit kosteloos den liei.oi lieden t{i oud at'stoiid. Beleefde '?riti'lt. In rlen eersten 'Inik van fUfPs s;iiur^e4jhichte für Kinder" ver'plt i ? 'i-i- d:^r z'in jT"i"'hïeden;» z»!'" Krig-h'-r recenseerde liet boek met het volgende gedicht: -In dit boi-k spreekt af en toe Het ThMp, de geit en nok d<> kon; De ezel is niet aan het woord kunnen komen: l)ij:.« rol heeft de schrfivcr voor zich' ge omen". Koning Hendrik IV VA n Frankrijk was zoo gtk met zyn miniatuurhondje, dat hy het in een tasohje om den hals droeir. Een koningin in het rijk der kunst, de bekende klavier virtuóno Pop* per- Mentor koestert een dergelyke vporliefd-- voor haar mooi wit poesje. Het diertje is uliy'd in haar nabijheid, behalve wanneer sfj op de con* certen speelt Het vergezelt haar np al haar . kunstreiaen, en beeft gedurende de laatste jaren Rusland, Duitsehland, Frtnkrijk, En«eland, Scandinavifi, Spanje en Oostenrijk roet h», meestere» bereisd. Zeker kun jyen enkele Enr»pee«uhe poe* in dat opzicht met Sophia Menter's lieveling wed ijveren. .. De Londensche Vrouwe* Vereenio. for promoting th« emplo't'nmt of ____ ... London) ? stelt zich ten do l om voor vrouwe* nieuwe middelen van bestaan te vinden, waarbij de concurrentie nog niet zoo overgroot is. Zq laat onderricht geven in ziekenverpleging, In patronen teekenen voor weverijen en dame»» naudwerken, in het ontwerpen van felicitatiekaartjes, in schilderwerk van allerlei aard, in het kappen, maar in de eerste plaats in het taieidieuen, met alles wat daartoe behoort, by par» tyan en alle feentelyke gelegenheden. In plaata van de dure gehuurde knechts, die gewoonlijk gebruikt worden, ite'.t de Vereeniging ?"* gr* . klecde, .fatsoenlijke en 'welgemanierde burger» meisjes ter betchikking van belanghebbenden. Deze meisje* weten met snaak en naar den ei eh een tafel te dekken en ordelijk en stil te bedie nen. Het manneiyk personeel blijft voor d* heerenvertrekken en garderobes bwchikbaar. D« Londensche dienknechtit" zijn berucht wrgens hun onmatigheid, zoodat het gebruiken van jonge meiijes niet enkel veel loon, uaar vooral VM v>i/n uitspaart .Een van de duurste, soo niet hnt allerdnnnte bosk is zeker een in 1873 1>Ügelegenbeid van een auctie verkocht, op perkament gedrukt exemplaar van den bybel, waarvoor «cht en-zeztig iluucnd mark betaald werd H«t was een van de oudste 'l- or Oktenberg, Faust en Schöffer vervaardigde by'lel*. l ?. ? TIJ :'f'