De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1882 12 november pagina 4

12 november 1882 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

DB AMSTEBDAMMBK, WEEKBLAD VOOB NEDERLAND. No. 23 nood! gtf sprookje» TM Moede* dt wnMi, rat«at>, bujvao, nitt jam door beschouwingen over «w ontstaan tn twre bata*k«ais, sooali de haar *ark MO di« vu Moeder a« Gans d*«d to beu* vallen, boa iotereseant ook voor on», groote «enMheu, maar door uw eigen vardiansta, door da gun**, waaria g£ bfl d» kinderen staat. Ook de ?ovengenoemde iull«a in dia gunst dtwUn, vooral omdat s|J ziek aardig «a gemakkelhk laten varteUen, en wg «reten toch allen, ho* hoog b(j eeo kind vertellen «Mt boren voorlazen, «elft boven toen bij heb, die dMrtoe al ielf iu staat a(jn. D* beide eestte) uit den bundel Bet Bron dueude ej> n pmoon of «én groep concentreert; wel i* de kleine Urwtje all heldin te beichouwen, maar de draad, die door haar alle deelan van het verbaal verbindt. U toch hier en daar wat dun. Gnetje! de naat* van een sprookjesheldin? hoe nul suft ge, Eomgssinz vreemd klinkt het zeker en 't u imleidaud met de namen in deze sprook je* wouder^k gesteld: beteekenisvolle ala rarvtu en Pui-va, du keerachers iu het dwerganrjjk, «taan naatt de mee»t alledaagMue, als Jon, Willeui, Piet, Kwel, Frit», liain, Hendrik, Hans of buiten sporige al* Alton, Potouiaa, Derhiiius. Vindt ge O»M opmerking kleingeestig? Ik geloof t (H h, dat kinderen er zich aan vullen itooteii en dat hot hun eveuala my genoegen znl doen, teofflinrta tevens kunuis te maken «i«t een Elza, Alma, Steil», Asta, prins O bar, konmg Theubald en duu vogel Tjmgto; deze nauicn i ixssen iu sprookjes ?n >y lyu op hunne plaats goed gekozen. Slechts deze ne opmerking over den vorm, Waaraau overigen» grooto zorg is besteed eu waardoor dit werkje boven menig vertaald sprook jesboek etuat. Vrat den inhoud betreft, deze Beeft meer dan bij de tot nu toe veelgelezen sprookjes e.'ne zedelijke «trekking. Ni 4 dat «T lange uitweidingen in voorkouieu over deugd en ondeugd, waarvoor ik uijj herinner in münjcuyd zoo bau;,' geweest to zijii, Uut e^n boekje met vtcl van diedichtiiiet;iitfedrukt.»,,iïeuuge" eindjes (nnzoudt-n w\| zo zulveutlot'preekeriüof Uei;>iegeleiid noemen) wis en zeker afgekeurd werd, die treft men er niet in aan, het pliditgevoel enz. wordt echter wol een enkele maal te direct aangesproken, wixar dat indirect al gebeurd was. Uet liove sprookje liet dw«rgeiipriii8e»je" behoefde, om diepen indruk te maken, niet te eindigen met de woorden: Mathildo en Jan bewezen dour hun gehee'.a leven, dar altijd de beste gezellen vau den meuschzijn: werkzaamheid, zelfvertrouwen en vertrouwen in anderen" en mij dunkt, dat het volgende ook wel Wdt deftig en wat anrdtqh klinkt in dun mond van een dwergenprinsesje i 't Gebeurt wel eens, dat iemand toevallig t en grooten schut vindt, meer geluk brengt liein dat zelden aan. Neen, elko oerlijkd arbeid, hoe onaanzienlijk ook, is een tch.it, dia meer waard is dan de kostbaarste diamant en hut zuiverste goud en zilver; want vrat. d;t ons met knn schenken, dat verschaft ons aanhoudende arbeid altijd, n.l. zelfvoldoening." £n later, als Matbilde weer hulpeloos en Aalteen s'aat, komt prinses Par ra en zegt: «Vrouw Koster, de naaister, heeft hulp noodig, ga daarheen eu bied je diensten aan; ie bent nu ou-,1 genoeg, om voor je zelve te zorgen eu bij de voldoening, die het eerste zelfverdiende geld je geeft, zul je je verdriet vergeten. Eu nu, vaarwul Mathilde, reken op mjj, maar meer nog op je zelve:" men «ou zoo zeggen, dat prinsesje, (lat over zooveel Kostbaarheden had te beschikken, zou die kleine Mathilde wel op wat voor baar prettiger manier hebben kunnen belpen, zjj speelt nu de rol van vuoriiemghciJji) Wy, groote menschen, zeggen dit natuurlijk tot elkander ouder de roou, de kinderêh mozen 't niet hooren, want als' kinderlektuur zijn de verhaaltjes er niet minder om, 't betreft alleen hnn sproo£/ea-karakttr. Van eeu juweeltje uit het zestal moet ik a ten ?lotto nog een en ander vet tullen, -van het natuursprookje over hot lieve prinsesje, dat toen ze geboren werd, geheel en al gehuld was in fijne. grijs.u-htigöwitte rokjes", maar dat niet dadelijk Si een wezenljjk prinsesje behandeld werd! Kerst moest zij een tijdlang in de zwarte aarde bty|ven en toen bleek het hoe zorgvuldig hare goede moeder baar bad uitgerust: in bare rokjes zaten zakjes met *uiker en ander heerlijk voedsel gevuld. Duur den regen loste dit op en zoo kon ze zich daaraan te goed doen'1. Wij leren verder met het pnust-wje mee, als de -iviuterkou haar leed duet en du alaup haar verkwikt, tot zjj door den vroolijken groet van een klein meisje boven de aarda wordt verwelkomd en ah ecu echt koningskind duor de zon wordt gekust". Haar kroning wonen wij bg vn van harte stem men wij toe, dat het ciotufjs een. echt prinsesje is, -dut veel h<-of; moeten lijden, voor zo tot zoo veel he«t!ijkh>iJ is gek'jineu". M' chtcu de.- c spi oolcjes in veler handen komen ; ge kunt. s:e. kiniit-ren v:in e'kifn leeftijd to lezen geven, ictW znl er iets v*n zijn gading in vinden. He uk et fi.in, litilponderwijüetewËen bij het luger ondeiwijü, al» ^e soms verlegen staat en stof vi or. u'.vt! wekelyksi'he vertelling in aan>- .of uiiildcltitiiïso! , 8 N'ov. '82, F. J. T. U. Liii'tar ft Energo. Ean bundel Poëzie v.n Cluudiu-i. Utrucht. Vau der Post. 1803. Eeu keurij itjjovoerd dufjltjen van 80 blad* tijiicu : iO) iu^uo, litt'ltj j'ia, myinervlu'fen, kjatli'cn. zege>k;(.'t«*n op tl» /iiite der J el'de. Men beUuun niet ie vniyen, of liet lovenstijdvak, dat hier jj4vi'ii:lik'i'd wórdt, uit dépatuui' genomen is, ui t imuir door wa-irnemiiig vi&uf dooronderviudiu j. GUuiliiia heelt evne edele, reine ziel, btne rioh.n.jj ut.ir het ideaal. Zyn werk spreekt gunstw vour den beichaviiigtkring, wnaiin hjj zyne opieidiuj geui/t^n heeft. Schijnt cjjn hart wat e*- 1 nijdig tot weemoed gestemd, de melancholie il vau een .gezonder natuur clan in de Byrouperiodo, on u fuut qüi jeune-ae K passé. Jch- i* e«n frischhoid vujj opvatting, bier en daar,: een ?chjldeesMhtigheiil van voorstelling, die ons recht geeft ?van Clouilius ook in andere dicht»»kken roortbrenrwlcn to moren verwachten, die in banne soort ve voortreffelijk zijn. Kunttfoutjens zullen later m n aandacht hebben. Voor deze aankondiging . warme aanbeveling van het tot ffraciéiu geao >? nk bestemde en zeer geschikte bandeltjon, vergenoeg ik my met dit proefjen af te B«i> oud» »«a en een vllodir 't ovnice mt nmo ia 't ronde of M«mm uc. bad zien eeu wflto -, j op cffa rlmpUge band, Va bratfal et zoo vele gedaebtea Aa*, 'l code, beyreefile venund. R* toe» er bet diertje gin» vlochten, KPS» da**» «r d» grtfa* we*r «au, ?M Ion ot lig zeU »»* »» toeven, Pta straks al* de vliade* te gaan. irfet om al» Wj,?vol vaa vreugd* t» «weven, ~ haar Btpal l frjJrtVonil, to droonsa TMoemtfo stfa 11*U» ventond. tfokakeni het Uebje ?weeel» laai elat d* wonden Jkt« *»* MMtMk «VI vtarii» ta , l&Tf-v.'W. «t vam Alk Tk «oor welkt «eer d» aandacht verdient Zg i» door dea Hetr J. Kuvper te 's Qravenhage ontworpen nsar de onlangs ia tien bladea uitgekomen kaart van de Heeren Oatraa van Rosevelïen Van Lantbene, maar op viermaal kleiner schaal, loodat het for maat bgaonder handig en gemakkelük is. Alle plantages, thans nog in exploitatie, iQn nauwkeurig aangeteekeod met aftonderlake vermJdine van de namen aan den voet van do kaart De Heer Kuteer heeft bovendien de goudgron den volgen* de officiJele «itgifte aangewezen. Ook treft men op de kaart de Centraalsuikcrfabriek van de Nederlandiohe Handel-Maat scha^p aan met h»t ipoorwegUjutje, dat de fabriek ver bindt met de plantages, die het riet sullen leveren. De gravure werd toevertrouwd aan den Beer D. Heyie, Commies aanhetTopographisoh urean te 's (fiavenhage en ie uitmuntend geslaagd. Deve kaart wordt in dea handel gebracht door den Heer M. H, Olivier, uitgever en boekhandelaar te Amsterd«m, voor den prijs van slechts f l.&O. BiMiothttk te Par$s> Ten behoeve der Bibliothèque Nationale is voor het loopende jnar op de begrooting gebracht een som van 1,174.000 francs, waaronder 230,000 francs voor bindwerk en 500,000 fraucs voorden c/ttalogue. if naren boven tyu ,G50,OUU francs toegestaan voor hot onteige nen van grond en gehouwen ten einde de biblio theek vrjjstaaado to krijgen. Eenige andere posteu op de begroot in R van Openbaar Underwys z\ju: scholen voor hooger onderwijs 300,000 franc*; Insütut National 720,000; Collega de Franco 484,000; ktudie der levende oostorsche talen 156,000; Ecoledes Gh»rtei71,000; Frftuache academiën te itome en te Athene 148.0UO; aanmoedigingen en jaargelden aan geleerden en letterkundigen 200,000; reizen eu wetenschappe lijke sendiugon 222,000 francs. . Do dagbladpers der verschillende volkeren gnat langzamerhand don vrcg dor ul-tcmeene intermvtionttle ta.il op. Ue fr.uicohe blaitun vertellen dut Mr. de Les^cps a tó intcrviuwc", Bon l'iuterviewera" enz. Uet woord zal in do volgende uitgaaf van den Dictiunuaire de l'Acaclémie uioetvu worduu opgenomen. Oosttrschc munten. Ter drukkerij der keieerlyko academie v:m wetenschappen te Si. Peters burg is van de pers gekomen een catalogus van de muuteu der oustersohe khilifen die zicli in het archief vnn buitenlandsotie zaken aldaar bevhiden. Dii heer Doru, tlians overleden, lid der Kei/er l. Academie, heeft voor de uitgave gezorgd; de studie der ousterscho taleu in Rusland is hem veel rerjuhuldigd. De verzameling munten in het luütitut dei Lali^ue» Oriëntale», onder dien naam is dezo aldceling van het Ministerie bekend is niet tulrylc, maar bevat vele zeld zame en uog iiiet bi'tcluevtn munten, liet eerste deel van den catalogus vci-scheenreeds; het bevat de munten der oustcrsctie kalifs; het tweede, thans uitkomend, beschrijft dia der andere Mahomedaanscho dynastien, met uitzandering van 14 klassen die door den hoer Gomazof zullen bewerkt wor den. Eenige der thans beschreven muitleu jüjn reeds in den catalogus van het lïritsch museum beschreven die van l'urijs en Berlijn ziju nog in manuscript maar vooral wat de noordelijke Miihomedaanïohe dyiiastien betreft, de Tahii'is, Süffaris en de 400 munten van Samani, is de-catalojios merkwaardig. Zeor zeldztiam zijn die van Muniia, Khaii van BulxfUiJe. van KI-Kasan, van Eustom van Tabaristan, eu de Khiins van Turkestan uit de dynastie der Ileds. De afbeeldingen zijn in litbographia; misschien zou photographie, voor iets zoo betwistbaars ala munten, wel zoo verkieslijk zijn geweest. Geschiedkundig genootschap. De snciéi hhtorique, in het voorjaar opgericht, wijdde onlangs haren eer cl e in de Rue baint-Simon tePaiysin. twee eere-voorzitters zijn de geschiedschrijvers Mignet en Henry Martin, de anderen onder de historici. De eigenlijke president en oprichter is Gabriel Monod, vice-presidenten du heeren Lavine en Albert SoreL Dat geïchiedknndig" niet ia den allernaowsten zin wordt opgevat, blijkt nit de naamlijst der Irden, waarop tienan, Taine, Duruy, Fust el de Coidanges, Gaston Paris, Leun Say, Cherbuliez en de Pressensévoorkomen. Gedenkschriften van Garfield. De letterknnSe nalatenschap van den overleden president door de firma Osgood en Co. te Busron uit gegeven worden. De rector der universiteit de heer Hinsdale, die met het uitzoeken en voor de pers gereedmaken van het vrij omvangrijke materiaal belast is, meent dat het bruikbare twee deelen octavo ieder van 750 blnd/yden zal vullen. Het omvat de periode December 11863 tot 4 Maart 1881, den dapf van Garfield» huldiging als president T« - :w-Tork bfl J, Tin 't Wond, Bowling Groen 8, rersohynt sedert 19 Octobor van dit jtir oen Courant, grootandeuls in 't Nodarlantlicu gndrukt; Aexo Xietttc» m HanMtconrant vcracliynt wslifllijks. Het corHte num mer hovat: Ken Woord van Inleiding ((wet Engotacho vertaling). Een bcmoodi«ODil ntu); ann ilo Ituilnctio door den baof BechtuM. De Umlverlmlzm?. Do hanilhuving der vot door oo'/.e voorvaders to N eiiw-Amstcrdam uit oude oorkonden door MorrU Coatsr, te New-York. D» Yankeei. Do hooMooizuak v»n d*n ntlioualcn vooropned (do onüerncmiD«»Beu»t van liot volk.) Wet op Ja sluiting dor tapperjjun en haro outdulling (op Zondag in Amcriki). Da Ned. Amer.' Btonmr. Mt*t«cluppi). I>e Kon. Ned. Stoorov, MuticlinppÜ(de khchicn over do Nomeais ongegrond). Bv.ropeescb ovorzlcbt Berichten, ook voonl alt Ne derland. ' De Londoo Times over Nederland en x)ja doorlucbtigen Koning TVillem TH. Emigratie. HolUndaoho preekbourfen eo toonoelrooratallingon toNewYork. Amerlkauuohe berichten. Do Nemosl». De International» kolonioló Tentoonstelling to Amster dam. Mevr. BoBboom-Touaaalnt. Verslag van den Ned. Connul ta Now-York. - De toestand In Atjeh. Voorls nog talrijk» berichten alt de NederluulMhe bla den overgenomen. Dit uittreksel cal voldoende ct)n om te doen den dat bet weekblad geheel aan do behoefte dor lecen voor walke tiet beitemd Is, kan beantwoorden; het «tot er netje» uit en kost drie dollars per jaar. Dt Ootii Sttuigtttr, almanak voor vrienden van orde en welvaart van 1863, i 71fo oeats, beleeft bf) den mitgerer D. B. Centen iti" 30(t« jaarRang, Het boekje is voornamelijk tegen den sterken drank gericht ea be vat een goed gekosen mengelwerk. Onder d» franaob» sehenrkalenders, verdient Mneoltgeki>mea b(j Finnbbaelwr te Part)», ongetwijfeld aanbeYalinR. Uit den ryken schat der (ranaehe letterkunde U een kettr van spreuken verzameld vol afwisseling ea van den aehoonstea inhoud. De 9de aflevering van den Otdi voor dm ondtrteljitr bevat o. a.: Joh. A. teopold, een miskend hnlpmiddel bl) bet Mnsehoawingsonderwtle, (de poppenkaat) Dr. J. nitzema Bos. De verdeeling van den arbeid ia de organlieba wereld. Dr. F. O. Oroneman, Eigen waarne mingen, te doen door den oüderwUcer. F. Bruin, De armoede der Velowe aan Boogveen. ? No. 8 en t van 4t lftdirlati<ltrJn Vtnnootte\appn> door Mr. A. H. van Hierop en Mr. E. Baak bevatten w.ed*r alle geheimen omtrent een honderdtal vennoot?ohapptin, onder welke ditmaal voorkomen de voornaamste Miórantie-maaUchappiJeti; eenige banken, begnfniiaverMnlgiDgea, boairma»t»obapp()an, onltoar-, kanaal-, mtjn- en veenmaataoh»ppü«n, dagbladen, droogdokktn, labrieken, hotels, aohonwbnrgen, spoor- en tnmmaaiscliappijeo, stoomvaart-, vlssohery- ea waUrUMlagmaatsebappnea. D» Anna Tjemtk Willink to Zwolle, volt st**ds haar v«namtUng net m gemakkelijk uitgegeven Wetten aan. Nieuwe worden er aan toegevoegd) ovde bggewerkt Thans kwamen nll de Me drok van de Wtt om M MMtOMor 0»dtr«Vt en de 44e druk der OMMM miuWi t tutti*, «eesnU btlgewesU «et flep teaber, de tweede te* November 1»S5. lintwk.ninjïn on Alphabeliseh register leverden de H.H. t. N. Bchuornun ea P. H..Jord«i| (K>k kwam een >de druk uit van d« «?*' op *? UtmM<- MI FatrittvMrlm. door Kr. Z. W )> traavman. Z(J U «i«f«ievM door a OUvtor, te AnstereMk Nieuwe Uitgaven; IRNBT KCK8TE1N, Quinto» Olandro*. f *.*0. Mr. L. HEBTZTÏLD. Onuitgegeven bergeTltJie regtepMakvaDhetProvineii > l OeregUhof in Gelderland ft. Dr. W. KOSTEK, D« optoidiog der artau eo de ver mindering der euatsoitcavea voor her Hooger Onderwjji f OM HEN RISTTE VAN LOO, Dnnr gekocht f 1TO ANTON OWLIO BABBIU, De schilder v«n Aresco (D ritntlo del diavolo>. f l-*9 Mr. J. 80TJTBNDAM. Kea wudeliot l»"t* D»lft>1 stratea «B graobtea In 1610. f1ADOLT STERN, Adel ea aelüraohi Militaire Zaken» HET OORDEEL DER TWEEDE KAMER OVER i DE ZAAK KLEM." tn zijn rcqucat, dd. November 1881, ver* zocht de 1e luilenanl-kwartiermeestor byhet Nederlandsch-lndische leper, Tli. Klelj. nan de Tweede Knmcr der Stalen Generaal Haar oordeel te willen uitspreken over do bij <ton. bes!, vun 21 Maart 1877, No. 10 be volen vooruilscluiiving m de ranglijst van 5 liiiiennnls-kwarliermeesler, eervol ontslagen officieren van de administratie bij de Kon. Ned. Marino. Den 9 Mei 1882 bracht de Commissievan 5 leden dier Knmcr, in wier handen den 25cn April tevoren de door den Minister van Koloniën op dat rcque.n gegeven inlich tingen waren gesteld, haar verslat; daarom trent uit en in hare zitting van 30 October jl. deed de Tweede Knmer uitr-prnak in de welbekende zaak, welke ook in dit blad eenige malen is besproken, en wel het laatst in het No. van 23 April 1882. Was hel voor ons reeds ecne voldoening in de Juni-cflevering vnn de Indisch» Gid* onze beschouwingen over de houding van den Minister van Koloniën in de zaak van Klelj geheel overgenomen te zien. mi de Tweede Kamer (laar oordeel heeltuiigcsproken,'zijn wij nog meer voldaan. Immers, met 53 stemmen tegen 1 stem (die van den heer van der Linden) werd verklaard, idat het Kon. besl. van 21 Maart 1877. No. 10, herstellende de anciënniteit in vorigen dienst van 5 luitenants-kwarliermeester, gewezen officieren van administratie der marine, onwettig moet worden geacht, als in strijd met een algemeenen maatregel van inwendig bestuur." Toch zijn wij nog niet geheel voldaan, vooral niet over hetgeen de tegenwoordige Minister van Koloniën in de Kamer heeft gezegd. Uit zijne redaneeriogen toch blijkt niet alleen, dat Z. Exc. het niet onbillijk vindt, indien de vorige dienst van ex-marineoliicieren in rekening wordt gebracht, en dat daarentegen zeker ongehoorzaam heid aan de wet zoude zijn gepleegd, indien dit wel geschiedde ten opzichte van ex-officieren van het nederlandsche leger (blz. 196, 2e kolom, 5n, 6e en 7e alinea), maar tevens, dat die Ministor geheel onbe kend schijnt te zijn met den inhoud van het Kon. besluit van 1859, regelende de be vordering, enz. der officieren van het Ned.Ind.-leger. Voornamelijk geldt dit art. 53, waarin toch zeer duidelijk wordt aangegeven door wien en hoe evenluöele fouten in de toepassing der in dat besluit vervatte be palingen kunnen en mogen worden hersteld. Wat ons echter het meeste heeft getroffen is de verklaring van den Minister (zie blz. 202) dat hoe de beslissing der Ka mer ook moge uitvallen, hij wel TEACUTEN zal de zaak te redresseeren, mnar ZICH MET VERBINDT, dat het zal gebeuren. . In welken zin dient deze verklaring te worden opgevat, nu de Kamer heelt uitge maakt, dat er in 1877 eene onwettige hunduling is begaan? Dat dft Minister het niet lot zijn plicht acht ora, overeenkom stig het büvaaldt! in genoemd Art, >bg een met redenen omkleed (Koninklijk) besluit, daarin ie voorzien, in overeenstemming met de in dit besluit (van 1859) gestelde regelen" ? Wy kunnen dit niet gelooven; met den Heer de Beaufort zeggen wij: >de Minister zal zijne politieke verantwoordelijkheid genoeg gevoelen, om te weten welke gevolgen hij aan de uitspraak der Kamer moet geven", maar wat geeft het, indien hij alleen beloof t te zullen trachten de zaak te redresseeren? Het is waar, de Tweede Kamer kon niet verder gaan, zonder op het gebied der uit voerende macht te geraken, maar, na hetgeen de Minisier gezegd heeft, dat als het ware een aanhangsel is pp hetgeen zijn voorganger in zijne Nota van inlichtingen aangaande de vooruitzichten op herstel van het gepleegde onrecht heeft medegedeeld, zoude het zeer gewenscht zijn geweest, indien omtrent dat ardres eene meer stellige belofte ware gevergd en afgelegd. Wy willen evenwel aannemen, dat de Mi nister n& het votum der Kamer alles zal aanwenden, om de fout te redresseeren. Op welke wijze moet dit alsdan geschieden? Het antwoord op die vraag kan niet anders luiden dan: >De ranglijst der betrokken officieren moet weder worden, zooaU zij was, vóór de fout werd begaan." Vergelijken wij daartoe de rtnglljst van 1 Januari. 1877 met de tegenwoordige, dan blijkt daaruit, dat thans nog slechts 3 van 4e 5 onwettig bevoordeelden in dienst zijn, te weten de Heeren Jautze, Venneer en Kits van Heyningen. De beide eerstgenoemden nu zouden, indien zij steeds op hunne wet» tige plaats waren blijven staan, thans ook kapitein-kwartiermeester zijn, de laatstge noemde echter zoude nog geep kapitein wezea maar, ais ranfschikkende na den luitenant» kwartiermeester Kaakefcee*,. gp 'l oofenblik nog op No. 20 moeten staan, on den hapt teinsraog te verwerven. Is het mogelflk de kapiteins Jautze en Vermeer hunne wettig» plaats terugtegeven, en wel door den eerste tuwchen de kapiteins Dijkman en Kluyskens, den laatste tusschen de kapiteins KluUskens en Kley te rangschikken, reepecüeveüjk met geleken datum van aanstelling tot kapitein als de kapiteins KluUskens eo Kley, ditzelfde middel is niet toetepassen op den kapiteinintendant Kiüvan Heljningen. Voor dezen officier zoude de bepaling gemaakt moeten worden, dat h(J bttöen d«formatie zal rekenen de jongst* kapitein der militaire administratie te zijn en dit zal blijven, totdat de lieer Kaakebeen tot kapitein cal z(jn berorderd, met bepaling, dat hij alsdan onder hem zal rangschikken; mocht deze officier eventueel uit de ranglijst treden, dan zal de kapiteinintendant Kits van Heljningen eerst van af dien datum, waarop de plaatsvervanger van den Heer Kaakebeen tot kapitein wordt be vorderd, weder tn de formatie worden opge nomen en (oven dezen in de lijst moeten worden gerangschikt Dit middel, door den Heer Klett zelf aangewez<"rt in het Rotterdemtch Nietticiblad van 10 Oct. jl., komt overeen met het eerste der beide wijzen van adres, aangegeven door het kamerlid, den Heer A. Kool. »Zou een H dergelijke revolutie in de rang lijst den goeden kameraadschappelijken geest van hel leger wel bevorderen? Zou het met de handhaving van de discipline overeen te brengen zijn, dat tal van officieren het tel-ere vooruitzicht hebben, dat zij na verloop van eenigen tijd de ondergeschikten zullen zijn van hen, aan wie zij thans bevelen kunnen geven?" Aldus vraagt de Minister (blz. 197); maar, eilieve! van waar thans dat bezwaar voor 3 personen, terwijl hel in 1877 voor 51 niet heeft gegolden? En dan nog, mag dit wei in rekening worden gebracht voor personen, die op eene onwettige wijze de tegenwoordige anciënniteit volgons de ranglijst bezitten en waarvan zelfs de Heer Kits van Ileijningen nog geen kapitein moclit zijn, mnar dit eerst had moeten worden ui den lieer Kaakebeen? Is die persoon dus wel wettig He meerdere van allen, die door hem zijn gepasseerd? Welke ge volgen knn het votum der Tweede Kamer hebben, indien bijv, in krijgsraden de quaestie van meerdere in rang ter sprake komt? Verdient dit dus ook niet wettig geregeld te worden? Het eenige middel lot oplossing van deze netelige quaeslie zoude zijn: in trekking van hel besluit van 29 Maart 1877, No. 10; inlusschen gelooven wij, dat juist de goede kamerandschappelijke geest van het leger tot waarborg knn strekken, dat het of ficierskorps genoegen zal nemen met eene regeling, waarbij de Heer Kits van Heijningen wordt geacht te zijn de jongste kapitein der militaire administratie en tijdelijk luiten de formatie wordt gevoerd. Door eene zoodanige regeling zullen tevens de olficieren, .die on wettig zijn vooruitgeschoven, maar die daarin zelf niet de schuldigen zijn, zoo min mogelijk worden gegriefd; te meer zullen zij daana berusten, omdat zij reeds niet onaardige finaniieele voordeelen hebben genolen. Om dit bijv. in 'l licht te stellen, dïene, dat de Heer Kits van Ileijningen sedert 14 Januiiiï1879 den datum van zijne bevor dering tot kapitein tot en met ultimo van dit jaar te veel traktement zal hebben genolen 23 X /" 125 = f 2875, benevens nog f G90 aan huishuur-indemniteit, te zamen alzoo / 3565, on^erekend het voordrei van als kapitein in IndiC aangename garnizoenen ie hebben gehad. Daarentegen hebben de kapiteins-kwartier meester Brouwer en Dijkman, door die on wettige vooruitschuiving, eene finanticele schade geleden, respectievelijk van / 2325 en ? 1125. Wie zal hun die sommen restitueören, alsmede die, welke de overige gepasseerden hebben moeten missen? Deze cijfers toonen, dunkt ons, overtuigend aan hoe dringend noodzakelijk het is, om zoo spoedig mogelijk maatregelen te treffen dat geene meerdere nadeelen- kunnen voortvloeien nit de vooruitschuiving der genoemde officie ren voor de nog 43 dienenden, die door den sprong van den Heer Kits van Ileijningen in hunne vooruitzichten op bevordering zijn getroffen. Een billijk herstel b. zonder bezwaar voor anderen, zeer goed. mogelijk. Na het votum der Tweede Kamer rust op den Minister van Koloniën de verplichting om niet langer eene bestaande beschikking te blijven handhaven, waardoor een algemeene maatregel van inwendig bestuur van de kolo niën en bezittingen van den Staat in andere werelddeelen is geschonden (Art 2, d. der wet van 22 April 1855, Stbl. No. 83). Hoe zeer in de wet, regelende de verantwoorde lijkheid van de hoofden der Ministeriöele de partementen, is aangegeven, dat, indien die verplichting niet wordt nagekomen, deze han deling alleen den strafbaar is, wanneer zij met opzet wordt gepleegd en bet recht tot vervolging en strafvordering verjaart door een tijdsverloop van 5 jaren, aanvangende met het oogenblik waarop het misdrijf ge pleegd is, bepaalt zij echter niet binnen wel ken termijn na het plegen van dat misdrijf eene aanklacht tegen een der Ministers in gediend of wel zijne vervolging bevolen kan worden. Uit het voorgaande zal evenwel vol doende gebleken zijn, dat in bet onderha vige geval die termijn zeer kort kan worden gesteld. In het belang van de benadeelde perso nen uilen we den wenscb, dat spoedig door den Minirtir het vereischte zal worden verricht, om het gepleegde onrecht te heretellen, maar tevens hopen wij, dat de bevoegde macht niet zal nalaten de bepalingen der wet op hem toe te passen, indien het mocht blijken, dat deze de op beo rustende verplichting niet naleeft. Naar onze meening zelfs is bet hoog noodig eene Jtiptere naleving van de bepalingen der Grondwet, vu wetten, algeraeene maatregel» van inwendig bestuur, bevelen, beschikkingen, voorschriften, reglementen, enz. te ebenen. Hoe menigmaal toch wordt van die bepalingen «fgéweken, waardoor niet alleen de eerblod voor de wet en voor de met gesag bekleedt personen vermindert, maar ook eene ontevre denheid en onverschilligheid geboren worden, welke zeer .ten nadeele ztia vu de maatschap pelijke huishouding in t algemeen en vu de militaire in 't btyzonder. Wy hopen dan ook, dat het oordeel der Tweede Kamer over >do aaak Kley" eene aansporing voor allen moge zijn, om sleedt onzen plicht met nauwgezetheid te vervullen en zoodoende mede te werken, een ieder ia zijn werkkring, tol de bevordering van het algemeen belang. Ware dit altijd door ieder* een in t oog gehouden, dan zoude eene handeling als de besprokene van 1877 niet hebben Kunnen plaats vinden; eene hande ling, die erkend is onwettig te zijn, omdat in strijd is met een algemeenen maatregel van inwendig bestuur. Aan de Tweede Kamer, die getoond heeft er pits op te stellen, dat de wettelijke voor* schriften worden nageleefd, zij bij deze de zorg aanbevolen voor een spoedig herstel van het onrecht, den heer Klei) en nog andere officieren van het Nederlandsch-Indüche leger aangedaan l MUTATIÈN BIJ HET LEGER. TUI 8?10 November. Oepeuionneerd: de luit. kol E. Viuer (1800) ra de maj. R van Wiokevoort Cromuielin (1600) beiden der cavalerie. Overgeplaatst bU het instructie-bataljon t« Kampen de Ie luit Bange van het 2e rog. int Utrecht, 10 Kov. '62. SCHAAKSPEL No. 4«. Van W. d. V. te Anutordan. ZWABT. a b e d e f g "WIT. wit speelt voor ea geeft in 3 zetten mak ' (Wit 6 en zwart 6 stokken met E h 8). Oplossing van Schaakprobleem No. 44. i Ha 01+ B e E s. 9 V 6 D 71 Pion speelt. 8 A5-D 8 N. O. P. U A. uwe vraag behoort te hall bU htt r onderwijl in het ichnfcoo : het probleesndi]afb> ten. Die kaait b niet guinakkelyk. Eronnla iemand, door het lezen vaa gediuUton zich opgewekt g*vo«lt ook een ver» j 6 te mak^a, nog lang geaa gedicht lerert, r,oo gaat het ook met »oha»kprolilemen. Boirn twintig jarm geloden wai het probleem nigta meer dan een aardig heid, enkel een nudnoltje «l* ieder ander; maarinonxe dagon heeft het zulke grootacho afmetingen aanganoman, dat het een geheelo tak &&B don boom onzer weteoachnp i* gowonlen. Zoo bobben het ook beschouwd de EChrtyveri van oen rrckn artikelen tn het fransche tij'ln'.'hrifl La Btratócio", Uciobcr 1869, overgenomen ia 't Nederi. Ttjdachrilt Sisja" 3e aorie 1873. Het eigeniyk gezegde probloma moet niet ala olndnpel beiöhoawd worden. Wat toch b eon «chinkparty, die altgd haar botfin, haar middim on haar einde héft? Z(j i* oene nit haar aard onzekere worsteling vaa twee meer, of mindor gelijko machten, wier resultaat men van to voren voorzon noch vourepollon kan en het probleem il niets van dien mrd. Hot kan aU 't ware benchuund wortleu ala een nti-yd, geroerd tnssclien den ttphinx die dan knoop taelmali en den Oedipiu die beproeft hem loïto maken, maar do oplossing la volkomen verzekerd, hè- . p»» ld. Zoo line de knoop bestaat, duurt de glorie van den Bphinx, doch hjj strijkt de vUg, zuoüra de strik in ztyne gedachten gespannen on verborgen einde lijk doorgrond i* ; iets dat aoins lang op zjch kan doen wachten, vaak ons martelen tot wanhopig wurdon tuo... .. Derhalve, de party en het probleem, hoewel naburen eener zelfde wotcMchap, z\jn door 00110 kloof vaii elkan der gescheiden. De eisenen aan een goed probleem gestold t(jn vele, waarbij de schoonheidsleer een groote rol «poolt, zoodat '. ze met oordcel behooron begrepen ie worden. Om aan nw vraag eontgzlas t« gemoet te komen, Cnlleo we eenige der voornaamita opnoowen : 1. .Elk probleem moet een gedachte hebben. Er moet let* inzitten dat er een probleem van maakt Een eenvoudig voorstel, dat op 't eerste gelicht door grond wordt, mag,g«on vraagstuk (probleem) heeleh. 3, De oplossing meet zooveel mogelijk verborgen lig* gen en minuten» n. fljnen.cet bevatten. Ze moet of moelelijk of geestig of sierlijk, Ja, waar 't bereikbaar- 1*, dat atlas te gelijk ifla. 8. De oplossing mag In bet hoofdspel slecht* op eene manier uitvoerbaar, maar r\Jk »ijn : aan vertakkingen (varianten),, welke door verschillend tegenspel onUprotten. Die varianten mogen evenmin eene dubbele sp«elwtjise toelaten; celfs dubbele cotten behooren, waar t kan vermeden te worden. 4. Oeen oploising beginne met bet nemen van een figuur. Zelfs bet nemen vaq een pion behoore, even als het sohaak geven (altyd van den rsten iet gesproken) tot de uitzonderingen. 5. De stand der stokken mag niet wndlgen tegen de regels van het spel. Hy fl cooveel mogelijk natnnrlUk. ongedwongen, behagel^jk. Ala een logga, nnoogeltfke bouw (samenitelling) bepaald niet andere doeniyk U, dan nog dient de oplossing al btjwnder fraai, da ge dachte ceer geestig te weien. 6. Noeh van wit, noch van «wart, mag er een stnk te veel aanwezig «((n. Oean «tok te veel, geen' stnk te in alle kantten Is 't een groote deagd van eaa probleem, wanneer met weinig middelen veel tot stand is gebracht. De kracht van elk stnk veelzijdig W laten wenen set de grooteto schooahdd b(J. 8. Zuivere matetollingen. Daardoor verstaat men, dal elk veld In 't bereik van den mat gecetten Koning hem ileohtf ns benomen Is. Niet minder moeieltjk, maar dee te sleriyker U het, wanneer alle stokken tot UI nat medewerken. B, Aanbeveling Verdient den koning dte mat gsul moet worden, looveel mogeHJk speolrnlmU te geven, wat meer behaagt dan dat hy reeds van den aanvang af «lob. niet bewegen kan. 10. Fijne problemen danken hunne bekoortjlkhaid voet een groot deel aan den vryen iet (coup de repea) die het mat vooraf gaat Dit weinige moes volstaan, om te doen ilen wat van een goed probleem gevorderd wordt. Voor 't overige kan men van hel proble m «eggen, 't geen La Snor* donnals aan elk die Mm taad Troef van de psrty trUat KV28& ^^;/;^.^;--^^,|.^?^^^ *;*- '&$$$$( W ? '-?^^t ^^^^>^v-c^ ^^^^^^^ AA *i WEEKBLAD VOOR MII Ut h M) iexleren <Jit««v«n: BLLEtlMAN, HARM8 ft Kantoor: Rokin 2. O*. 19 NOVEMBER. p. n. / Abonnement pv 8/n Afrond. NoBUMn «ui «te KkAea vwkrjgt»»r l Adverteati«B per i*gel 15 Oti., tuteben d«ittek* / 1.?. fr. KkAea tek*t » 1. D0 DaQbladveresnlglBg HOLTZ A C», to Amsterdam, al va» 1 Januari 1883 af uitgaven. 2 _ . f. e DAGBUD YOOK NEDERLAND. CHTEND- en AVONDBLAD, ES WEEKBLAD VOOR NEDERLAND, TCi*»chiJnende elkcii 23b«eft (ot de uitgave van bovengenoemd dagblad Irolotcn, niet alleen om den buitwjevronen bjjval, cn het WEEKBLAD De Amsterdammer in loencinende mate mocht ondervinden, maar vooral, wijl van verschillende zijd«D, herhaaldelijk en met klem, déwenscli k geuit, dat eeu Dügblad iu den geest van dit Week blad sou worden opgericht. In onte dagen van staatkundige lustelooshcid en verwarring, begeert men een dagblad, dat, aaa «te liberale begimelen getrouw, zonder de belangen der partij boven dietun den u;ide te sVlIene;) zonder personen of coteiü*n te dienen, nieuw leven tracht te wekken, 'jfn gevoelt bc-hocfie aan een onafhankelijk orgaan , dat de rechten en noodon der burgerij, xoowel bjj de aangoleg^ eden des lands als die der gemeente, onpartijdig, openhartig op bexadigden toon, in waardige taal, kruehliii L*pk>it. Een blad, hetwelk, juist omdat het weet wat het w eti overtuigd in van x^n eigen zaak, niet scliroo>iit zija kolommen open te stellen voor allen, die, in pepasten vorm, afwekende meeningen wenschen voor te dragen of bestreden bt^in-;elc>a te vcrdetligen. en uit welks inhoud ten klaarste blijkt, dat het liberalisme, waarvoor het .vcrt, niet slecht* de zegepraal van bet verstand bedoelt, maar de Begepraal van het recht , de heerschappij der vi hytd. Een dagblad in dien geest zal de nieuwe Amsterdammer xijn. Doch er is meer. * Niet alleen van hen die op een riddcrlglen strijd voor algemeene belangen prijs stellen is de aandraaf tot stichting van dit dagblad uitgegaan. In net bijzonder hebben de mannen van zaken voor deze onderneming hun belangstelling getoond. De Amstcrdamsche Handel klaagt sedert lang tovc»r de weinig voldoende wij* waarop de pe« hem inlicht Hg begeert een Blad, waarin, in overeenstemming met de eisenen van don nieiiwcren tyd, spoed, nauwkeurigheid en volle dikheid by het verstrekken van telegralisclic bericliten, korresuondentiën en beschouwingen betracht worden. Handel, Scheepvaart en Nijverheid, die hoofdbronnen van '\ olks\vi-lv:iart, eischen o.-nc eerste plaats in een NederUud-cb dbirblad te beslaan. Beu re en Miirkt hebben een Yve/.c-iillyk lundefó-orsnan noodig. En het is niet liet minst in deze te lang reeds onvervulde behoefte, dat de uitsevers KuUcn.trachlcn op onbekrompen wijs te voorzien Geen wonder dus dal hun plan niet slechts werd toegejuicht, maar van den aanvang af krachtig door dnden is gesteund. Een honderdtal leden der voornaamste Handelshuizen werd aanstonds bereid gevonden de onderMniiiig mogelijk te maken en een breede rij van medewerkers Retnict hoc het wetenschappelijk en denkend Nuuermnd de verschijning van zulk een echt liberaal dagblad met luiden byval begroet. Bijdragen of vaste medewerking werden ons toegezegd o. a. door: Mr C. BAO, A. A. BBEtckUH, H. J. B(IEDXKIJICX>, _J. A. BIEKTJBS, H. Ts. BOBLBI, R A. Dr. Jttt «w Binotv iDfo vj l,, v. Btssia, Mr. J. DOKELA KIBUWIITHUIS, Dr. W. Dooncyno», DCPLEK , FIORE DELLA NEVE, L. J. U. i Dr. W. GLOTNS, F. VIN DEB GOKS, Mr. A. F. K. HABIOOII, Mr. W. HIWEIEH, Dr. G. EETMASB, J. H. C. HETSB, J." J. VAU HILLE, Prof. H. v. D. HOEVES, Dr. HCLSMAÜN, Mr. 8. EATE, D. v. KETWICH , Dr. W. P. C. KWDTTIL, A. S. KOK, Dr. J. A. KOHTEWEÖ, J. R. DB KJHTIFF, Mr. J. A.Lavr, Ns'. W. L. C. LOTST, JÜSTUS VAN MxcEiK JB., Mr. W. L. P. A. MOLENGRAAPF, V. A. DE LA MOKTAÜNI, C MÜISJCIN, Mr. JOLIUS OBKIB, Mr. JACQ. OJTESHIIJI, Prof, C. W. OMOOHEB, Prof. B. H. PBIELHABINO, M. A. PEUK, Dr. E. D. PIJZKL, POL DE MONT, Dr. H.'C. Booog, J. H Ilössiso, ABJUXD SASSEN, Dr. S R. J. VAR SCHKVICHAYÏN, J. H. ScHOEEE, E. SelPOENS, J. £. SuSOERVOET RjlBONDT, Dr. J. S. SPMJIÏ, Jhr. M. J. DE MAREKS VAM SWINDEEEN, Prof. J. A. ALBKUDLVOK Tnuii, Mr. H. VERKODTREEH, Mr. HENBX TIOTTA, Dr. J. VA» YLOTZH, DR. A. VOÜTE JE., Mr. A. D DE VEIES Az., G. WAALHM, Prof. Jhr. VAN DKB Wticï, Mr, C. M. J. WiLLEUKiEn, S. J. BOCBEBQ WILSON, JOBAX WISKLEB, AQATHA, AHTOIKKTT*, Euz* FABIUS, CATH. F. v. RÏES, LINA SCUKEIDEB, HÉLÊSE SWABTH, G. A. ALB. THLIM. De prjjs vnn het dagblad, hetwelk zal verschuilen dagelijks, des morgens en des avonds, be halve des Zondagsavonds en enkele feestdagen, zal zyn: ? Vuor Amsterdam, per kwartaal, in e*n of twee verzendingen . . . . ? 5,?. Franco per post door het geheele Rijk in oen verzending, p. kwartaal - 6.?. , PP P . » p twee verxendiiigen, , , -7.?. Je nr£8 . vun Let weekblad, dat alles zal bevatten wat een degelijk Zondagsblad behoort aan te bieden," blijft bepaald op ? 1.?yf kwartaal, fruuco ner post door het geheele Rijk/l.16. I S H O TJ Dl AT.TKH. r>« JONKMAN-BE8TUIJMSO. STAATIUKDU* OVKKZ1CHT. AXLEKI.ICI. OKMRENTK/.AitEN ; Wrkiegiiigton voor de pioviiH'islo'Hutt-n, dira Gimeontc.nnd en de Kamer van Knoptutuilul. Een Miigenaam vnaniitrtabt voor Am«tcnlntu, iloor F. H. C. - llii do UaansM. l'H de Uotstud. Uit <1<> Bi»cho|.i!xta'l. KUNST: OranJ Th«itre, door L, v. Deyanol. Fraiuulio Opera, Amntdrdamsoho concerten, iloor lrlote. .-Over HelglMch knnstlaveit, (slot.) dóór \tiut'. J. A. Alb. ThtJm. ?? D« Aqiiarell«B-T«nt.«jdateHiiiir«n (t 's Ornvrnbsge VI, LETTERKUNDE: Ons* nn.ve' '" ' 1, door O. Alb. Tbijni. Jaarboekje van den uirW?Brt Adel, door J. A. de Becgh. Gloaaaire Flam»tid. door Jolian Wlakler. De nlonwe Bmntn van Hitnri Clrévllle, door L. «n Dejasel. KUITAIRB VKEN: De tegeawnordigs. totstand onzer weermtddRIrn. d<>or Rh. Oe Nimril-Amerikaansehe Xarlae. 6CHAAKI'»OBXBBM. - FEUILLETON: Garde du Corps, tur O. Hamamw H. door A. B. HANDEL: Katoen. ,- Jacnwll AU^«M" BBK7ENBD8. OOBJRBflPONDKNTIB. - OVERZICHT VAN DB VTfSKTENMABKT, ' Anririkaatieehe Bpoorwegen, door I, T. i Dor«. r- Burgerlijke Staal ADVÏB" enz. ? ' , BTEMTnal: ATJEH. De toestand in Atjeh b gedurende de laatste nertiea dagen fa en btüMn de Tweede Kamer drukker dan ooit besproken. Yereenigingen De Unie te Amsterdto, Alpmtm Belang ie Wageningeo. namen motief aan of bedoten loïhel undea van «en adres aan deRegeen'Btf, panikulieren verhievea hun «tem en de Raiaerieden kapittelden oen afiniaur; waren beteent, dal de toestand ia bedroevend i», de eer van OM leger (Mreigd wonk en OM faeaüvan Indifi gevaar loopt, als men niet leoedig kraeblig optreedt liet btboelt geen betoog, dat er grond b*> voor dete, ia OM kaan bad ongewone, 'Sommigen spitsten niet siedus hunne ooren, miiiit' liiiiilduii de siJion Jocs op. Welk een kub'iall Monk hut wijs on veunanend. Laat u nier, litH hool>) op hol brengen; deze agi tatie verspreidt een miltlair Deurtje CD is mfcdfcn cer vcrdnrhl! Doch hoc ci'ns'ij^ en welgorncend men ook den vinger ojjlidl'o tot waarschuwing, het feil kan niet weügoredaneerd worden: sedert de invoering vaa hel civiel bestuur, gevo'gd op do slink?clie verdrijving vau den held van Samaljnguu, Jiecfi onze bezetting moeite zich ?taande te boudeu en is er al ta veel voor gevallen, wat den Atjehers het recht schijnt te geven op eene eindelijlte verlossing van den vreemdeling te hopen. Civiel of militair bestuur? coo luidt de vraag, en het is juist deze vraag, die militair noch burger, tenzij hij door en door met den toestand bekend u, kan beantwoor den, liet spreekt wei van telf. dat een mili tair eerder geneigd is in militair bestuur een waarborg voor Eet herstel van onte macht te zien, don in het beleid van het burgerlyk g?ng, vooral nu onder een burgerly k beatanr u de vrachten van BOO vurige in spanning verloren zyo gegaan. Doch het U volstrekt niet bewezen, dat onder een ander burgerlijk bestuurder, de zaken zouden geloopen zyn, als onder den Heer Prnys v. d. Boeven het geval is, en de goede tden die eea burgerlijk bestuur aanbiedt, vooral aiet gering te achten. Dévraag mag daarom voor ben, die zich bekommeren over den slechten gang van zaken in Atjeh, niet ztfn: civiel cf militair bestuur, maar men behoort aan te dringen op zulk «eo bestuur, aetzij dan dviel of militair, als noodig is, oaa tot de bevrediging van Atjeh te geraken. raaakcreiM." Een civiel bestuurder als de Heer v. d. Hoeven heeft aller vertrouwen verloren. Het is gebleken dat hij tegen zija taak niet op gewassen is. En onder deze omstandigheid is de rede voering van den Minisier van Koloniën alles behalve geruststellend. Een minister, die op zulk n hachelijk tijdstip niet het minste bewijs geeft, dat krachtige maatregelen zijn sympathie hebben, en nieuwe wegen door hera worden gezocht o( begeerd; een minister, die zich geruststelt met het geloof aan het waarachtig karakter van otficieele rapporten en partikuliere berichten als van geeuerlei wairdfr be schouwt.., wekt zelfs bij de meest weiwillenden een wantrouwen in zyn beleid en geestkracht. De partikuliere berichten toch ityn van verschillende zijden afkomstig. Zij werden gegeven door burgerlijke ambtenaren en militairen. Zy ifjn niet bij tientallen ver strekt, maar ontelbaar in aantal, en luiden in hoofdzaak eenstemmig. Niet dat de Minister het civiel bestuur handhaven wil,wekt argwaan; men kaneen voorstander daarvan i(jd en tevens het be sliste voornemen hebben om Atjeh zoo spoe dig mogelyk tot onderwerping ta brengen ; neen, bet wantrouwen in zijn beleid spruit voort nit »tjn naif bui'eau-geloot, zyn kinderlyken eerbied voor olücieele rapporten. Het is daarom te begrijpen, dat menig algevaardigde huivert sj)n siena aan de indischa bëgrooting te geven. Zoo ooit wordt op dit oogeublik een krachtige geest aan het hoofd van koloniën geeischL... een man met scherpen blik en rUke ervaring. Niets noodteuiger ia een kritieken toestand dan een gean kwaad dochiaod optimisme. A»n » Stdoeiie. In dra (trM o w deise»dü»fv*nDr.Jonkn>»n wft niühet meert v«srw«>Dd«fii «u brief de .ComnuWe tot net veruawlea TM gefferau bttieffeude de «migratie n«*r Zuid-Alriu, w«arin voorkomen de volgende woorden: .OnM GommieeM, »l dvelen welDeJit M«t al haar leden hoofd voor boufd da ov«rtnifiBg der Tranevev Iers, erkeut eeu»t«niiaifi d*t d^ie OHM broeder» uug filtuoi vovr gezin en muteoh»pp{), voor St*»t ?n MÉiool, bH vrede en oorlog, bunne hope bou wen op der Vhderen God, ffélfik d« Vaderen bem beleduu." In die oommiseie hebben veiechillende heeren titting, waarvan men met l»*nïemding bom t, dat xii .teellicht aiet" da godjdieött^e over» liansvolei s deelen. Ik ipiofk met een* vin mr. O. M. J. Willearaier, mMr dat in het hoofd van deo brief mb lid womt rersMld do hüof.lredactflur van het Handelblad, de heer A. G. C. VAD Duyl, en dat deie, aonditr protest van zich celf of van «gon beide inederedaouurvn, in z«n tigen blad laat sohr^ven, dat h$ ntveUic*t i iet" i* vnn dezelfde raetoing als de TransvaLtra, waar de*e uog eJtootvoorgosineo m*«t»oU»p|>ö, voor Staat «n school, by vrede en oorlog bun hope houwen or> dor Vaders» God, geljk de vaderen lif m beleden"; dat ia toch wel wat al te steik om bet onopgemerkt téUten voorb^gaan. £ene verklaring dar bedoulda woorden aal wel te vinden s^n in het feit, dat Dr. A. Kujper *venze«r lid is vau da emierntift-cominiuie, en ti»t de andere leden zich hebben ovetgeatnsn uu de door bem ontwikkelde energie in 00 Jonkmaocaxk. llaar dat neeiat toeh niet weg, dat vooral een hoofdredacteur van ean dagblad, welkt re dactie ten jeeerste ontstemd is, wanneer men zich uiet overtuigd Loudt van de trouw aan hara beginselon, voorzichtig dient ta zija. ook wanneer hg in ximmige taken met iemind als Dr. Kuyper grx'imenlylf handelt. Ken mei kwaardiae bjjdra^e van bet sfandpnnf., \vu.v i/p dr. Kayper zicli plaatrt. leverde hij in j)ii Sta»daard-»rHM vaa 17 November, waar li ij in het geschil, outsUaii over d« zending vaa dr. Jookuian tusschen hem, mr. Fo-liius ea da. F Perk, «r. W. il. de itoaufort. mr. v»n ?van Eenmes eu mr. N. A. Calicch aan de audere zyde, de laa'eteu voorstelt al* te vormen e*n« moderne cóterie", samengesteld uit modernen en Joden of Wel mannen vaa joodsche herkomst", dat wil natnnrlyk x-ffgen niet vetn joodaek* aikuwzt ale da Coita en on Cachet, maar van ten zoodanige joodicbe nerkomit, als naar dr. Kuyper verwacht wordt om. Beu ender d« nodexse wteoe to aeti aaeht Vfca saaaaluM van dr. Kuyper zou worden opgekomen, was uiét téverwachten, nu de heeren van Duiil en Kuype» eenmaal zoover zijn samengvgaan dut d« eerste zich laat aanleunen, dat iijj wellicht niet" van dezelfde go latiieuztige overtai«iog ali de Trausvalers is. Wordt het niut tyd de aandacht te vestiBeu op bot gevaar dat er in gelegen is zich te laten mod«sle«peu door dei dwaze aauraatging van dr. Kuyper, waarvan deze in hetzelfde artikel een aardig biaaltje geeft? Zooala men hucft kunnen zien, bestaat het bestuar dor Zuid-Afriknaniclie Vereenipintr uit personen, wonende in verschillende ooi den des lands. Worden z9 tot eene vergadering bijeengeroepen, dan ligt net voor de band, daarvoor een aar te l>epa)en, dat blijkens den Reisgids bet best gelegcu komt aan de meesteü. Dit zal voortaan anders moeten wor den. Vfij zullen oiis tpooi wegboekje af- en de Series Lectionium van de Yi'U« Universiteit aanichafien moeten, opdat wQ zeker kunneman, aan dr. Kuyjier d« gelegenheid to geven de veigaderinir hij te wonen, zonder dnt hij verandering be hoeft te brengen in du repeliug z^tier lessen! Er is iinlen InHtstentijiidenpmcrkinggemaakt', dat Dr. Kuypt^v in zijn artikel over de iioodzakeliiklieid tot. liet. oprio'iteii van krankzinnigrageei.ichtcu met den hybel" den godadieuhtwxanzm hè. ft rei gdfftii. MAH KOU er kunnen bijvoegen, dut ook p'O >thei<ls*nanziu eeii dikwijl» voorko mend Kifktrgeval i», te gevaarlyker, omdat er voorbeelden /ijn, dut. dio waanzin oanetekelük is eu de waaiir luj'ge zyce inbeelding op andeiea weet ortr te breiigen. Wnnceer na mannen all de hoofdredac teur van een dagblad, il ut meent te «taan aan de spits der liberaln partU, zioU lydelgk ov*roeven aan don waan-van Dr. Kuyper, dat by bet recht heeft zichzelf al* de vertegenwoordiger der natie en dn anderen al««en<3.,inodcrne cüterie te heichoawen dan begint, man zich af te vragen, w»ar dat heen moet, wanneer aan de partij van Dr. Kuyper eene polititko stelling wordt gegeven, zooalBzjJ tot nog niet heeft. Uet l«yen voor de moderne cöteriu" zal dan niet z|jn nit te honden en w$ sullen ons nog veel nx>er moeten laten aanleunen, dan dat w$ f*x>Uicht Biel" koeeteran da godsdienstige meeningtin der Tiauivalere. Wordt eet ons veroorloolc iets voor hen te doen, dan aal nommer n onzer verplichtingen cfjn dat wfl hun mee ningen, Kaeker wel" moeten doelen. . X. Overalelift. De bericht« ontrent Egypte zflu deze woek xeer ichaareoh ent nog wel uit da tw«eda hand. tiladatoue deelde in het lafjerhuia mede, dat het bestuur van Lord Dufferin «lechts voorloopig lOn aal, en misschien later eene and«r« regeling noodsakelyk zal zfln. Of hieromtrent dan de goed keu) ing van de mogendheden of vu dan Snltaa zal govraagd worden, kon nog niet worden be paald. Tegen bet zenden van een Torkzab Rapeeringi-Coramhwari», -hetzij Serm-Paeb» of ewn ander, blijft de Engeliche regeering zich verzetten. Er «ijn thaas in Egypte nog I2ÖOO naa Engvlwjhe troepen, dia «r echter niet blüven zullen. Over de kosUn van het beaetüngwleger tracht men met Egypte een overeenkonrst te büteo. Omtrent de opheffiag d«r wutrflto sfla ds voorstellen nog niet aiffeha&deld; ia b«i Lager huis deed Qladitone uitkomen dat de Egrptiaohe regteriitg in deze geheel xeifitaftdlg had gehan deld. De Egypt:»riie troepen tege» Bondan wor» den langnam btimgttrokktt. Lord Dufferin beeft fesprokan nat Arabi «n diens raobtegeieerdea; de getoigen schHnen inder daad zeer bezwarend voor deten te s$n en stel lige bevelen tot braikbitientbg «n noord op don .De Doibaea Oteantteft voioea JOflAH KOOnUBB * Cft,, '- * eU&porieefd doet uBottehUsi. Ehediv* oatwifM ?* fc«W*eei; «r «v «sliitr varf kaas dat IM». nohtsgtdiipg fe*a vemtfaDg all bebbefl. De cholera tt Mekka is officieel verklaard M* weken t« stjn; men bericht thaita data4>s\Caina is uitgebroken. -la Tiet Ea^absh LageHktJs K a» verwép^sf vaa de naolatia van Lord Stafford NorUwwto en t eeae btvielde rede» van Qladstono, artikel l vam ' bet KAMrinnvoorsttl omtreat do oKWar* (»ln tinv dar deoattea by euvoudL* meerdeiheid) aaugaoomea. Omtrent do volgende «rtikoloa wor den wedera4|ds eoaeessien god«»a. Omtreat d« Transvaal wordt iMÓVgotleoU, ds* d* regeariiig vaa dtt gewe t wol do ronto dor ?chaderergoedJag, woartoo «j voroordoaU is, be taald heelt, maar n<>g geen »floa»iag;lOaOOOi>oii«% was beloofd, do Tnaeraalscbo ngnrmg fe« p* dit jaar &0.000 ta betalen, maar vaa da 186.WW pontl. die wegens zchade aan Brittonen oigcados*. bütaald moest worden, ia ook nog slecht* 10.UOO afgeda*a. Do Boeren bobben intoMebeu don Kafferkuning Montaiva geslagen en ajja gebied bezet; bet hoofd Mapock moet don vred« gevraagd hrbbeo. Eene nieuwe Koloniale kwestie is tha»« baa* rende; die met Frankrfjk omtrent M»d»gaseajv De beide regeeringen ondf rbandrlen «r over. In Frankrijk is het regtwingzontwerp op d* recidivisten, strekkende tut intbreidias; der de» portatiritxaf, d><or de commmte zeer gunsUaj beoordeeld, De gtbeele week werd overigen* < gewyd Nan allerbelangrijkste discussie» over do begrooting van Eeredienet. Do minister Falliirt» leidde débcgropting in; de beer BoeoBgat eeue boeg» feting van oo inkoineten der geosteiykhoisT om te> b«w\]zen hooseer die v»n do Bepalingen van bot concordaat afweken; de geweten profeet «ao politie, Andrieoz, raadde de strenge maatregelen af; tügr. Frenpel verdedigde do buoge düfers der begrooiiog; Faul de Caawgnao liet zien tot do orde roepen: na belangrükédtscusMën o.a. ta** schen Paul Bert, Rjche, trappel, Glemenevauba BrUson werden ten «lotte de meeste hoofd*takki;a met weinig vemnderingeo aaagenomea. Een poot van 50,000 franc*, door de vorige reg«rriug too* gestaan voor het maken van politieke propaganda in Tunis «n het' vervangen der Italiaanse!» priesters en scholen door do fraaacho, werd door de Regeering verdedigd. Da Kegeering Terzet zich togea hot radicale voorstel vaa eoa enqaéto naar do oahuttn to Montceau-le»-Mines, on zal daarvan oen kabiaetakwestie makon. Da president Grëvy dien men hevig oageeteid genoemd bad, beeft weder- den Ministerraad ge1J?J en bozOokea oatvaagoB. Een veracunV h ^ÏL -j ,' - ??-^»*. - * ii. ?»_*_* _^_- l_--»^-^ . daaovfl waz, dat de heer Hérinon meent to kuunon i wijten. . De zittingen van den Pruisiechen Landdag zya door den Keizer in persoon geopend. De troon rede ge vaagde^ van den vooruitgang der nijv«jrfaeid, dank zj) de nieuwe r^jkswetten. Toeli zal eene nieuwe leening noodig ijja, en wel van 130 millioen, te meer omdat de- vier Iaag>tr kles*ea der KLwsenstenor znlten werden vrQgettell vaa dio belasting. Ouk de belastingen op tabak ea geestrijke dranken zullen verhoogd worden. ? Met don Paos staat de regeeiing weder of) goeden voet, terwijl met de Mogoudheden 4o >rede gewaarborgd «chijat. De regeering wil voorts de gemeentelasten en achoullaiteii verminderen en een verhooging dor ambtenaarctraeteaienten voorstellen. De delegatie te Pos: h heelt de begrooting vaa oorlog nirt 7'a millioeti voor buitengewone koatcu goedgekewd, aLtmede de begrootuiB voor fiosniif, omtrect Wflk gewekt de minister Knllay een zeer omstandig verslag gaf. Daar er nog eeu verschil van 1UJ.OOO or^jnun is tu»sc>ieu het geen de Ooateurükkche en Ilun.'aurgcht; deloR*tiëu toestonden, zal er ecn« vereeu'gde zitting van beide moeten plaats h«liben. Uit ren onderzoek naarde wuelingen te Weerien blijkt dat dexe v:m loc'aUgtigcheu ca auti-Mjiuiür tchen oonn.rong wmeu; tij nyn gclioel tot rust gebracht. Te Rome is een belangwekkende vraag gere zen, omtrent de bevoegdheid der burgvilyVo rechtbank om kennis te nemen van een gcsoiii! tusnchén een Italiaan en «en ondcrhoori/;e van het Yaticnan. De mngcndheden hebben vettoogcn gericht tot de Italiaanfche Uegeering in de» zin van het ond« beginsel der ex-rmritorialitiBt. Tuasohen Aleko-Pacha, de Turkscbe goimrneur van Oost-Rumelie en den heer Klalicr.liussi^ch consul-geuoroal m zijoe hoofdstnd Philipoop«l, is een conflict ontstaan dat gevolgen kan hebben:. Do heer Klebor heeft gewerkt voor h«t PunslavUrae, Ateko-Pacha acht zich' door hem bemoeilijkt on boeit hem beleedigd, zoodat beiden by hunne regoeringen geklaagd hebben. Do Kus*i>cho ambaaeadenr to Coattantinopel heeft voldoening gevraagd, tonrjjl Lord. Duüerin juist AUko's verzot togea bet Panelavisme zeer geprezen b*clt. In Spanje U geen Kroonprins, maareen Prinses gebomt. De opotihig dor Cortes z*l in het begin van December zooder troonrede plaats hebWa; al dadeujk echter zal de rensjering een vol w» van vertrouwen stellen, om zich to overtuigen. van de meerderheid waarop zij relcont Ter gelegenheid van do verkiemngen beHbea op Madeüm oohuton plaals gob«d en demone«Attt« tegen do Poiiageosebo rogooring. Allerlei. Maandag jl. kon dézitting der Tweede Kamer geen voortgang hebben, omdaj het vereischte getal leden niet aanwezig was. Byaa do geheel* pors beeft daarover een klaagzang aangeheven on do Kamer is er duchtig over hard gevallen. Dit nu is onbülyk. WQ tUn niet gewoon do Kamer to ontzien, als ze een Imstttding verdient, maar we willen baar toch, verdedigta, als ao ooroehtvaardig wordsaaagovallon. 4Ïvan do 86 loden waren afwezig, maar 13 hnn&er hadden vaa ban verhindering Kennis gogeven; vaa do 83 overigen wan or n, do hier BoteNba», «rustig Slak; IU lodra, Snit 't Moorden es» 7 nu Liatbunr, kwamen oe&uaraa.hottydsiip, waarop de zitting ion aanvangen, met detreit.osv In den Haag aan en begaven aich onmiddrllHlr naar t gebonw, BMraendo> dat do zitting allicht oen nar mot 70 looon kon doorgaan, .De zMeete eoliede dnreslundalMrs hebbea Je - "»voorn**,'* ^^'; pLi.fi ? «*:%

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl