Historisch Archief 1877-1940
DE A1T8TERDAMMBR, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 28f
No. 282
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Zfl verliezédu voor»! niet uit het 009 om ia
4* thans gevolgde *ohri)fwöte van familienamen
de geweuwhU verbetering t* breaaen «n bv. met
TM <i»iB«fa, Collot d'Esourij w L»ut» van AUsma,
ia i'laats vaa van Eysingo, Collot d'Escury en
LluU vaa Ay»ma U salirijvoa. 't Ii mij een
raadsel ho« d« redactie «r tot gekomen i» om de
geslachten Laat» van Ay-tB% en Siecama
tofcdi*nte rekenen, welke voorheen zitting hadden
i Friewhe ridderschap. Het kon haar immer*
uit het verilien*tettjk werk van lUroa d'AUaing
van Gius-enburff <fo ritldertdwupe* in hei koning'
ipk dtr Nedérlandtn" ('? Gtuvenhace 1875)
?adelyk gebleken züu, dat g*«n enkol lid der
eertUftnovfflde familie in eetnye ridderschap i*
benchreven gt-weett, en dn s ook niet in die van
Frie*!*ad, t«i «rol slecht* drie leden van het geslacht
Siccama enkel ia de Qroaingische ridderschap
zitting hadden en du» voor de Friescue
ridder?ehap niet mochten genoemd wordeii, terwjjl ik
tot meerdere zekerheid verwas naar do lasten
oo. l en 2. voorkomende in de Staal «bladen van
2öJuli 18:26 no. 61 en a Januari 1827 no. 1.
Wil dus da redactie vol loen aan haar eerste
plan om een vervolg t« leveren op het SUmboek
v»u den Frii'schen adel, door da Haan, UMcma
MI vun flalinael, dan bohoort ig in de eerste
plaat* foutaüal* de coo *veu genoemde te
verrnytlen, opJat het werk door haar te verrichten
nuttig *tt fit vruchten dragfl.
Do prij» b\j inteekeuing (f 2.75), ofschoon niet
hoog, ^.eeft daarop toch aanspraak te ov«r.
Vuiavc-nlioge, J. A. de Bergh.
GLOSSAÏRE FLAMAND'S
de f Iwentaire des Archices tic Bruges
de M. L. (riltiodts va* Stceren, par Kilw.
Ga'lliard. Brugge.Euw.tiailliard,
18791882, in 4o.; XII, 940 UU*.
Het mag een b-x-kbooorJeölaar zeker wel zrlden
gebeuren dat hy slecht» te loven heeft, eu niette
laken. Toch is zulk eau aangename taak heden
domync, nuiknitgenoodigdben gewoidmi het werk
aan t« koudigcn," welks titel men hier bovou leest.
Het Qlowrirc ftamand it co'i woordenboek op
de mi<id«Ieeuwiche, in het vlinmsch gfcliroveiie
oorkonden der «tnd Drugge in Vlaanderen, .die
onder den titel Inventaire des Arehivet tle Bruges
zijn uitgegeven door BI. L. Gilliodta van Severen,
A's men bedenkt hoe Vlaanderen in do laatste
middeleeuwen, onder de beschaafde landen van
Midden- en Noord-Europa, wut wetenschap en
kunst betreft, u-at handel en nyvorheid aangaat,
zeker bovenaan stond ah men nagaat dat liruggo
toen was waf Londen nu is uit bet oogpunt r.tu
bundel en verkeer, wat Parij» of Woenen,
Dusleliiorp of Rome na is nit het oogpunt van schoon»
kunsten, wat Lnik of Ak n, OrcMd of
ElberfeldBitrmen, Birmiugham of Manchester nu is nit het
oogpunt vnn pyverheid dan kan men zich de
beluoKr^khrid voorstelen van de oorkonden der
?tad Brugge in dit tydvak van haar grooten-bl- ei
en luister. D.iarbij herinnero men zich hoe de
rolkseigene taal jairt van datdeel van Vlaanderen,
waai ia Brugge gelegen is, de oudst beschaafde,
toen ook d« meest ontwikkelde, toeu en Mor en
ook nu nog de schoonste en welluidendstc, altijd
«en der belangrijksten en tnerkwaardig-ten is van
alle onderdeelen der nederlandgche,ja dergnheele
nederduiUche t*al en de groote waarde, da
hoogo belaugrijkheid d<*ser bnigtche oorkonden,
zoowel voor den oudheid- «n geschiedkundige als
voor den taalvoiscber, blükt ten duitlelyksten. En
niet mulder- duidelijk bUJkt de hooge waarde en
de greote belangrijkheid vaa het woordenboek op
déae oorkonden, dat tot stand werd gebracht door
de onvermoeibare vlijt en de stalen volharding
des beuren Edw. Gailliard. bezield alt deie ge
leerde en bekwame Vlaming* is vóór de oude
eere en luister zyner vaderstad Brugge.
' Hft Glossairc flawand bevat de bijzondere
woorden en uitdrukkingen in de hrugsche oor
konden voorkomende, met de verklaring van de
beteekeuüdier woorden, opgehelder-i dooi'allerlei
voorbeelden nit die oorsonden telven, of uit
?nderömidde)acuw«che geschriften, van Maerlant,
b. v. Kn <ijt ia het jnirt wat de wnnrdo van het
Qlossaire, niet slecht* voor den taalgeleerde, maar
eveneens voor den oudheidkundige en den
gescliiedvorscher zuo b\jzonder verhoogt. Het
geheel-i oud vlaamwhe volk toch, groot en klein,
voorna*m en gering, ruk en arm, stedeling en
dorper, edelman en daglooner, boer en burger,
Icocprcan en schipper, kunktenanr en hand*
wrrkninan, jager en vistcher, allen treden in
Gailliards gelenrde bladen op, <?n zeggen ons,
elk op zijn beurt, wat zünatimrlyk het beste
van allen zullen geweten en verstaan hebben,du
verklaring hunner eigene woorden, die ze
dagelyks bij 't behartigen huneer eigene belangen,
gebruikten.
En met allnen uit Brugge neemt Gailliard zijne
getuigenissen; nwn, waar uit alle betrouw*
are bronnen, uit geschriften «n woordenboeken
van alle" aard, midtteleeuw.«ch« en ook vau Interen
t$jd, overal wair maar ooit iemand iets
ffpschreven of geboekt heeft dat aan de woorden der
Vrügscbe oorkonden eenigo helderheid kan geren,
daar put de schrijver met voorzichtige, kiesche
band.
Men wane ook niet, dat het Glossalre ftamand
niUluitend, of óók maar hoofdzakelijk, slechts
voor den vlaamschen taalkundige, voor den
zuidnederlandscbeti oudheid- en geichiedenis-voncher
T*n belang z"(j. Neen, maar voor alle Neder
landen in roimeren zin nog voor alle
Nederdhitscbers,?voor allen, die in Neder-Germani
langs ? de znidorstranden van Noord- en Oostzee
woocn. en taal, geschieden» en oudheidkunde van
faun land en volk beoefenen, is hét Glovsaire van
even veel waarde. Immers hebben de andere
KederduiUchtr* en Nederlanders in 't algemeeu,
eo de Hollanders en Zeeuwen in 't brjionder,
aiet een groot doel van hunne oude beschaving
to danken aan do middeleeuwscbe Vlamingen en
Brabander»? Of staan de
hedendaagsoheNoordKeuerJauders. in menig opzicht, vooral wat knust
?n nUvarhein aangaat, en ook wat handel en
naring betreft, niet als op de schouders van bun
broeders in 't Zuiden? £o waren da
NoordNerierlandeti in het bestu tydvak van bun
yollubéstaau, waren de zestiende en feren
endeeeuwtche mannen van Amsterdam en
Enkhuiceo, van Haarlem an Leiden, van Rotterdam],
Dordrecht en Middelburg niet de erfgenamen
en opvolgers der vijftiende- en
veertienile-eenwsehe mannen van BrngM en Gent en Ant
werpen, van Leuren en Brussel, van Mechelea,
Kortryk an Iperen? Ook u oato hedendangsohe
algemeene nederlandsehe taal als opgebouwd op
dou ffi«nd*l»g vin 't middeleeuwen* vlaatnwsh,
torwyl het hollandsch in de zestiende en zeven*
tiende eeuw den beiohavenden invloed van het
vlumsch in hoog» mate genoot Er was een ttyd,
te weten de eerste helft der «eitiende eeuw, en
vroeger, en ook nog wel later, dat alle bescha
ving, alle ktmnis en bekwaamheid ons
NoordNederlanders uit Zuid-Nederland toekwam, Den
Qpmerkzamon navorscber blükt dit uit bünaelke
bJ>»dïijfi« van Gallliards woordeobook.
Zia bier een enkel voorbeold van de w\jz* TUI
baweikivff v*o 't Olvstuire flnmand,
,7?a*e" Varken, Zwrn on Spek, Fleobedelard.
SodilMr «t Lübben, Mttn. Wtfi, Bake, Speekseite,
Flèche de lard. Kiliam et Oudemans donnent les
d«uc siguificationi. Carpentier, suppL DnO., IV,
Bacon, Porc engraisa* «t sale, Lard sale.
Karnoitani, I*»x. rom., Bncoo, Moroeau de pon sale,
galaison, Flèche da Urd. ,Tan eiken bake'jdan»
«ne ordonnanoa fixant dee drott» de toulieu. IL 68.
.XVI b»Jt«i m»tgadtrs LXIV hammen". V, 117.
U-m ghvnesreudtt met baken ende
iwvnen»lef Hc-be to vercoopene,.»" V. 483. Ge text*
«tablit nettesieot una distwction entre las daox
t*rnuee.
Nous tronvons d'aotre part ces testes d*M
?m comitéde depensM de oaiiiM d* 1303:
Van wederhten endsbakinen vl«esseb.e....MI,U8.
»Vsn wederinenvUs»ene.óoeyneuendesuinin...
I, 116. .Suininen vlee<be." I, fci.
.11 verkiiiw". I, 116.
Dans Ie IWnaert de Vos (Ed. Willems), au*
vers 217, 224 et 1017 Bake signifie Flèohe de
L»rd; tandis nu* au vers 2127 il est oppot* a
OM* et sig. ifiu Zwijn."
Waar we aas» Kdw. Gailliard, ote tich «elven
in 'i voorbericht van ayn wooi'denbo>>k. t-en leer
ling uoo uit van d« bekende \vnst-vlauunche
ts»lgetatrdsu de o en Guido eielle, don tmaui geven vut
?on nieuwen Kiliiai), van e*n nederlandachen
Ducango ??waar we iyn werk een waardige
wecrjf* no«mea van onzen Vrrdam'f prachtigon
arbeid op dit gebied, \au de woordeuho«k»D van
Schiller en Lttt.bjn, Oudrmun», en»., daar g« ven
we geenszin* te grooteu lof.
Dus valt er tilecht* te loven, en niet te laken?
Ja, »r Li te laken. Maur dit u»ispr|jzeu gwldt
de iuiierlyke waardo van het woordenboek op
cich 8-lvun in geonon deole. Kdw. Gnilliurds
xvuordcnbouk is in 't fruniuh geschreven, en dit
i» voor n»üen zekw voor nlle rechtwaard* N
«dorlaideia ecu giooto grieve. Eon teaunslrüdiuheid,
«OH uii-sUud ooeiu ik het. W«arom toch ge
schiedde 't «Izoo? Edw. Gaillisrd ia zonder twyi'el
eeti i echt;4i-nai-d() Vlaming, «en eclito Rrtiggeling,
met. lu*t en ijver bereid voor dn eer zijner
vadersta J; en het vlaamsch, liet nedei'latid«cli, in ztjno
niuedevtaiil. Waart-r. dun gebruikte hy do irsnischp
taal om /yn echt nederlundseli werk toselirijveii?
Waarom? "t Is mij een rftad^el! To;-h nk-t ora
den Frai>sclieh te believen? Och. wuwlük, dio
Fj'aiwolien zijn wel de laatste om oud nedorlandsch
te beoefenen; die hcblwn meer verachting dan
geiirfjonliei,; tot het vluaugch. D«t weet dn heor
UuüliHrd aeku- nog betur dun ik' l>nt »umniig4
nudcrluudsclie geleerden hunnu geschiiften uit
«luttond voor g«ii.e:dni bestemd, in een der due
wereldtalen, frnnsuh, duiUch of ei>«clsci»
«olirrjven, heeft zijn goode reden, Skandinaviöi». Por
tugees- n, Hongaren, zrj allen, wier inoudertaal
luut over de grenzen van hun land gaat, doen ook
zoo, *n, uit pen pruciiMch oogpunt t«ret-ht. Maar
die reden vervalt htor. Dit. hurk zal ui'shiitena
door orinttiicu, luiofdzakelijk door
N'derDnitecher?, iti de et-rtte pluats door 'Nf d«i landm
gebruikt wordi-n, 't dan in 't noorden of jn
't 'iiden. Alnuf ini'eude de heer Gailliard zyn
werk t-ei>aukelül«T te moeten maken voor
nietXoderlaudcrs, door liet in een der dria wereld
talen te schiüven, ofschoon dit n»ar myn« mconing
ovcibodig ware; dat hrj dan «Ie boogduit-i:he
tanl genomen had. Uoogduitscho taalgelen-dcn
toch zullen nyn werk Relmukuu. JIm»r Franwhcn?!
Belnilvo de. ergerliike wniiverhonding die het
te woog breugt, bezwaart het fr.tnschs ook nog
iu hooge in.'ite het gebruik van 't Glossaire. Dut
onophoudelijk overspringen van n«ierl»ind<ch op
frani-ch, van fransuli op iicderUrd^ch, vn-nioeit
uit der mate' Het is lastig ou verdrietig.
Maar waar litt zwik een hoogst verdienstelgk
werk geldt, raag ik deze oanl^onuifjing niet, lakende
sluiteu. Guarno 'vermeld ik dn* nog met lof de
zeer nette uitvoering van het Glussaire. I'e
uraohtijje, lielderu druk vooral vi-reenigt
vlaamsclie sierlijklieid uict hoJlaiidsche degelykbcid, en
maakt het book in 't gebruik zeer aangenaam.
Haarlem. Jolian Winkler.
DE
ROMAN
van
HENRY GBÉVILLE.
Ilenry Groville vat haar taak als romansclirrjMer
anders op dan GnstAvo Flaul>.rt. Van d«z«i
la«tslen, door Sainte-Beuva oncenoegzaBm
pewaardoerden, naturalist, IM ik onlangs b\J Maxime
Ducarup, dathjj wel tien jaar over een boek deed. Me
vrouw Grévillo schflut voor het vervaardigen vau een
308 bladzijden langen roman slechte een groote tien
weken te behoeven. Z\j betoont zich in-dcr-daad van
een verbazende werkzaamheid. Naauwlrjks heeft
men een woord van bespreking aan Rost Raetcr
ttowfid en Angélt aangekondigd, of daar vcwcliy at :
Unt Trahison (faru, Pion, 1883) een wel «.sti
leerde, hier en daar aandoenlijke, moderne
HjdensgMchiedenis. Wy vinden in dezen roman bet
verhaal van een man en eene vrouw, beiden in
den bloei der jaren, die elkaar beminnen met een
zuivere en edele liefde, welke liefde, door den
samenloop der omstandigheden, die hen in een
voor hen gruwzame omgeving beeft geplaatet,
mriar oimmer tot r.(]n doel kan geraken. Het
eind is vol trein h»'d: de zelfmoord van een der
geliefden en de >. -mi f zetting des levens van de
andere, in de zoet» rr.mrt, die haar de opvoeding
biedt der kinderen, wi-lke hartjn minnaar door
eene andere vrouw dan zü, geschonken z^n.
Une Ti-uhison mag oiigetw^feld een mooven
roman genoemd worden en daarbij is t een licht
verteerbare kost te midden der verBchrikujkbeden
van de hodendaagiche fransche letterkunde. Dit
is nu Uktunr, die men aanraadt aan i.ette
bnrgermenschen, ook om op reis den trjd te korten.
Dit i» wel poözie, doch oppervlakkige.
Een braaf man in smart, een lieve, edele, moe
dige, jonge, schoone vrouw in smart ; hun liefde,
hun lotgevallen, niet al te doordringend beschreven,
maar kalm en niet zonder gevoel verhaald: een
gemakkelijke "n etherische vo< «stalling der droeviae
zjjdea vant maatschappelijk leven in de aanzienlrjke
«tanden eue niet vermoeyende geschiedenis.
die eenige uren bezig hondt, mi»s«bion boeit,
zoo iets treft men aan in Une trahiton. Wat wil
men meer? 't Is wa.tr, fijne opmerkingen en diepe
zijn uitzondering; maar er ontbreekt
geituieci zn
gemoed noch pathos. In zooverre dit boek geen
jongelieden -p 't tltvaalxpoor zal brengen en geen
jyngedochtera van hnn nachtrust berooven EsJ, in
'zooverre het den «roa»k eerder veredelen dan verla
gen zal en geeu buitensporige denkbeelden van
Dames uit uruvincivsteden HM rflpen, in zooverre
het enn reent matig .geroet van medeleden voor de
onrechtmatig ongel.kkigen dezer wereld
bevordei-lük cal wezen, bereide men dit werk, ook
in Nederland, een plaats in de
rondgangportefenillea onzer leesgezelschappen en gunne men
het een handdruk van welkom ia de welwillende
literaire kritiek. ,
Amit IRHov. '82. T. Deyssel
Bibliotheek voor meisje» onder redactie van
Catharina F. van Beee. Uitgave van Henri J.
Sternberg.
Aan verhalen voor meisjes sohynt behoefte te
«Hn en Mej. van Beee beeft de zeer moeieltfk»
taak op ach genomen een bibliotheek voor haar
?amen te stallen. Mej. van Rees is zeker een der
eerst aangewezenen om te oordeelen over de
nefl, innigheid, uitwendige en innerlijke
aving, die w zulk een bibliotheek
hoofdvereischien z^n en waarvan in hare eigen geschrif
ten zooveel aangetroffen wordt, hare keus «al
ceker een goede weien. Het eerste nummer «al
?Ha Elso, door de redactrice; voor de volgend*
heeft zij zich gewend tot den heer P. F.
Brunin^f en de dames Virginie LovelJng, Suse
Andrieesen en Melati van Java, Met beUngstelliug
zien wöde verschoning tegemoet.
Bet Luttmtaitn, nltf»f»v»n door 4s Tet*««t«laf ter
bevordariog van d* belangen des boekband»!», oadtr
Istdlnf vsa den hesr /. B. van Somcroo, j»«ft »«u
8tKlcolass-nommtr vol nlostnuM, dat wunife ondws
sorffToIdlc voor ban klndamo eoUtadJeaan to vcrbe
Iad*Maad worden d* belangen d«s botkhaadeU"
dit nltlokktod nuo»m*c «*dMBd| h«t b«T»l
«tol. vtwUdnf M prtjs van tol van werken vnotzlnd*.
i SB: Alaunl, Andri««*«n, kbrrratt, IbTwBsid,
Oosvsrator, KoU GrMnawav, iMmntM, Agauo, H«tK
TOB Xoctevtld, Aadsraea, BoWnsoB, Dosnia keasa voor
d* volwasssasB po*xU: WerthsfaD, Larwco, Waatasr,
«on <*Ua N-T», MMOM Ptck, «a prof*; van sUnift,
vsn HtonH, Amota, BasbMsa-Towtaiat, d* Ooa* HMT
flmlts, oüstUi ood ea sosw. wsorn* «?aaaakU la
fhuie
D* BMrtUrtiansII4|)M>ffto'sat»vMiluc«CMftiütd«a
d»rd«u druk van rimjmfmtiittt»tmektiff»riftin»rt«f
1M9-W*» door B. Fruln. «a van Amateiu door Kr. O.
Vo*m»«r, nst lUostntisvMi L. *Jto» Tadtma. V«rwr»nd
voor d*o h«*r Nt)ho(f Is d* opdr*ob» van L*»t»tg«oo«md
bc«k. .aan MurUnui «t)hoff, dra r»Ut»»«l, den
dMlgenoot van v*i« indnikktn. di« In de*« bladen vorm
ontTinjon, d«o steno roet r»»'l «a opw*kking, *Q d«M
d«rd* drak tto vriendi«h»p«U*k*a g««ljd door d«a
sohryvcr."
In «*B Voordrtoht, bg don bo«Uiatid»lau Allest ds
Ixng* in dndc T«r»oh»n«n. bshnndelt d* liMf T. Oomcla
Nleuw»nhuii ds vnag St. NUcoIaat tf Kirttmit t «n
b««]M ten roonlwlf v»a d«n htltlg*. All* klttncn
sull«n 't m*l Ixm «ens i(]n, want met d» K«ntdag»n U er
toch ook sUicbt iets fMstol^ks «n dat is dos dnbb*L
No. 10 *n 11 r»n htl Xwaitblsd t*ff»a d*
kwakulv«r(| bontten Mr(ik«l»n ovar Amttn-damttkt
PondfrtniiUrlnt," wmrin gewursohnwd wordt ttgto d*
.sltapttro-ip" en do .btrseopot," waarmeds, nwr d« sohryver
mtiat, daixtnds kind*r*n in Amntonlatt b«li»ndeld wor
den. Voorts bwpreukt dit nummer d»a mMnotiiear
Wuntoru, d«n audi|j|ioiHj v»n LofiiUre, grmala»,
likdoomtiuotuur. Bruiven-Uarstlioni/, tui. Hot gelie«]e
?i 11 Q da Hup- bitter
van .Ynoi-ii f» Zuid. sfleroriDR ?: J. E.K. v«n
Wijnen, liybul »Q VolksUal; T. v. L.. Het Uilondorwfl»
mixt omkeer»» l ? ? «, Geloof» brie»cn; A, J?Pootj M».
U. Bske, Hoe de Dniteehe» NeJarlundsch leuren ; d. B.,
Advllyk wiU; A. W. BtolUigeii, T«yf«Uebtigo
Oerm»ni«uiun, liocUUpi'knlt, p e»u getpannea voet m»t
lei.un.l luron (»Uan, zijni, Vaak of dikw^l*? Vollo.ÜK of
voltooid?: Jan vun Dorüt, Taalkundig I'olitioblid ;
Hon«.?r*nc»o(1, Dorvtnood ; Lamleithip, Zncaehip ;
lloukba(MinipDHngon: Dr. Jan te Winkel, BlmlzUHea nit dt
O«?cbiedoni» der Ned. Lottcrk. door J. II. K«on. ?
Nienwo
J. HVF VAN BUlUJIf, Do mannen van Slnt-Miarton.
f 12.
Dr. A. D. LOMAN, Vor.1wJlBlnR en verilalJoiyking.
N«»r i»n!oidinjj v«n Pr. J. H. Buholten'a
hiatorlschcritUt-lie J)iiilr»;;rn. f 0.40.
HENIUETTE VAN LOO. tmr gelioeht. f 3.40.
Dr. J. J. VlIIÜS, ApoloffOtiaohe pnlaniiok. f 0.80.
J. fiOflELTEMA, Nog iots oret do Suhatterü. f 1.
AllTiKEL 3il: De vrouw i* vurpliclit liM»n man U
Tolxcn. Blijspel in t-én bodi'ijf. f 0.00.
CIlAliLE» JJOISSEVA1N, V»n 't Noorden naar 't Zui
den. f 7.20:
J. WOTH J»ji., Adam on x(\n wasclitrcuw, of
Eeiibrnldefiom In rood fliuiol, Vrooljjko vaudeville iu drio
teilnjiron. f 0.90
J. I1OTH J«z., De wynproof. KlucUt«pel ra«t zang in
Oen bodrjj'f. f O.BO.
CLAIllVILLE i-n TUIIÏOUBT, Ho* Mar «on stnlrerljo
rollun k»n. Bljjeijiil met z»i»B in ón bcilrUf. f
O-50O. A. OASTINEAV.'D* baWhoentjp». Tonncelspel in
ócn bcdrtff. f 0.10.
JOHi. IDLüIAN. E«n« moeder. Bllfipel in n bedrijf.
f O.SO.
M. KIfADFF, Wl* het liitut lacht kclit het b«t.
Elijspol in ó«n bedrijf, f 0.4U.
Do Lood», <io gclie*p»tiinnionn«n on het
garnalenmci«j«. lii»pcl met zang in t. .uu bedrijven, f Q.UO,
H. SIEUEll, Kioh»rd Moor. Drum» to vier bodrijvon,
Tcwr»fscga«n door: Een uur tt last," voorspel in ea
bedrüf. f 0.00
MEBCITHIU8, Da romml»»l« v»n enqtuêto omtrent de
exploitatia dor ipoorwegon in Nederland en de Minister
van WatwraUat. Handel an Ntfferboid. f
".30C. J. MlEJtiENS, Doiil'cdiuvanCastiUc.bygenaamd:
Do Wreed*." Dram» in vjjf boderen of achttafcreelon.
naar aanleiding van oen Reaehioilknndig verhaal./ 0.00.
Mr. F. N. SICEEKGA,OoBchladenU(ierNederUnd»oh«
be'aitiogen «odert bet jaar 1810. f 3.30.
militaire Zaken.
DE TEGENWOORDIGE TOESTAND ONZER
WEERMIDDELES.
titel leverde de kap
nrtikel in De Gids,
Onder buvenecnoomden
tein W. Roogeoooin een .... .
waarmede liij ontegeuzeggelük allen die belang
stellen in de zaken '»land» defeusie betreffende,
zeer aan zich. heeft verplicht.
De heer Rooseboora is een onvermoeid strijder;
telkens en telkens weer wijst hjj hot Nederland'
sche volk aan, wat aan z(jne waerkracut ontbreekt:
bq doet dat helder «n beknopt en verzuimt daarbij
tiiet aan te geven op welke. wjze verbetering kan
worden aangebracht zonder verlmogiog van kos
ten, zonder verhooging van contingent.
Wie het streven vau den heer B, niet op hootren
prijs stelt, dien is het geen ernst met de verde
diging van 'a laad» onafhankelijkheid; wie het gis
pen moge dat men ouze onmacht, wat de levende
strüdkntchtou betreft, openbaart, die heeft niet
het rechte bi"-»f van het kritieke van dei» toestand,
die vergeet uat w{j reeds te lang het militaire
vraagstuk onopgelost hebben gela'en en dat al*
leen openbaarheid het geheele volk kan opwek
ken tot verbetering van den toestand.
De hooggeachte schrijver bespreekt het perso
neel van léger en vloot; met het mindei e kader
dqr vloot, zegt S., is 't niet gunstig prestele, daar
ongeveer 1/3 der organieke sterkte ontbreekt,
terwijl er ook niet genoeg bekwaam minder per
soneel is. Men zal zich, zegt S. verder, moeten
behelpen met hergeen men heeft en officieren en
kader zullen bet uiterste moeten inspaunen om
in den dienst van het ontbrekende kader te
voorzien.
liet komt ons voor dat zelfs met de uiterste
krachtsinspanning ni*t in het bestaande tekort
cal kannen voorsien worden en daarom ty tj/fo
telen moeten genomen worden om m
oor_ zooveel ntooeljjk het te kort aan te vallen.
.., zullen dit trachten aan te toonen; daarbij
zullen we alleen gebruik kannen maken van het
zwakke licht dat de offioiëele gegevens over den
hnidigen toestand werpen; mocht dat zwakke
licht ons op een dwaalspoor brengen, niemaui
non 't meer dan oni genoegen doen, daarvan
overtuigd te worden; allén de overtuiging dat
het zorgwekkende incompleet verlammend op
de landsverdediging werken zal, deed ons beslui
ten het door den lieer B geschrevene meer van
nabtf te besieo.
Volgens de marinebegrootmg ontbraken op l
April 1882 91 schippers en bootsliedenl 67
kon. * ? * '
stabeU, 98 machinisten, 803 vuuntokera en 615
gasten: het b nu de vraag in hoe verre dat tekort
zich by onze voor de defensie bestemde vloot aal
doen gevoelen. Daarom is noodig te weten hoeveel
kader op bet Indisch en auxiuair eskader
aanweeïg is; aangezien dit, voor zoover ons bekend,
nergens staat aangegeven, moet dit getal in ver
band met de betnanningiiysten by benadering
worden gezocht Naar onze berekening kan glo
baal op die schepen aanwezig ztyn: 120 bootslieden,
60 konstabele, 120 machinisten, 400 vuurstokers
en 600 gasten, aannemende dat inbudioh perso
neel door de te korten aanvalt
In bet geheel zyn aanwezig: 219 bootslieden,
96 konstabels, 216 machinisten, 684 vaurstokera
en 686 gasten, zoodat derhalve voor rechtstreekse!»
verdediging overbleven :
99 schipp
pper* en bootilieden, 86 konstabelf, 96
machinisten, 184 vuunrtokers en 186 gatten.
Aannemende dat by een oorlog met eene mari
tieme mogendheid in dienst worden gesteld: 4
ramsehepen, 12 monitor*, 6 riviervaartuigen, 80
kanonneerbooten, de beschikbare torpedobooten
ea 8 kruiser*, dan lullen daarvoor ongeveer noo
dig lijn:
140 bootslieden, 80 konstabel*, 140 machinisten,
400 vnnrstoker* en 600 gasten; zoodot daarop
ongeveer 41 bootslieden, 4o konstabels,
44maohiaiftou, 366 vaurstoker* en 814 gaston *x»den to
kort komen. Wy noemen dat voor ons*
biaaenlandsohe vloot een eerbiedwaardig to kort, dat
nMt toelaat t to late» aankom» op uiterste
knuAttiMMiuing, maar tuo4taaU to handelen,
" «iet
Zeer zeker; krat* eenige jaren wed» spant
all* krachten in, om de* toeetaad to verbeter»;
wellicht zullen de aangewende pogingen gelukken,
doch eerst aa ee&ix* jaren zoT het te kort op
noemeniwaardige wHM tQa aangevuld
enheogstwaarsehyulyk aal don nog bijlen dat de orVsr
nixke sterkte vaa den oitgebreiden dienst ds*
marine (zeer zeker voor enkele dienstvakken) to
Dat het to kort tent na eenig* jaren ?
aangevuld, mag biykeo ait onderstaande
l Okt. ISN.
1*1 zfltt
tabel:
AHWwlS "» > *** ""?
Schippers en bootslieden 223. . . 219. ... verlies 8
Konstabel-Majoors , .76..
Machinisten .... .209..
Vuurstokers ..... 603..
Gasten ....... 682..
. 9».... winst 90
.216... .winst 7
.634.. ..winst 81
.686.. ..winst 4
Nasr onze meentog moeten doe zoo spoedig
mogeiyk tgdeJjfkt maatregelen worden getroffen,
di» so dra de oorlogstoestand bet vordert,
oogenbhkkeiyke as n vulling mogelijk maken,
Een dier maatregelen is zich te verzekeren van
de diensten der gepensioneerden, die by bet ver
laten van den dienst nog krachtig genoeg ztyn
ora b. v. gedurondo 6 jaren steeds ter beschikking
te E^n van de Regeering ; hen die zich daartoe
willen verbinden, wordt eene toelage boven het
petmoen verstrekt terwijl sU om de 2 jaren op
tyden die hen t beste schikken, voor 14 dagen
of 8 woken opkomen, om op de hoogte te bly ven
van hun vak.
Do wet op de penslonneering geeft wel het
recht ora gepecsionneerdea beneden den rang
van of/icier binnen 's land» weder in dienst te
stollen; doch niet de mocht hen te noodzaken
aan het bevel daartoe te voldoen; zoodat de
aanvulling van hot kader daardoor niet i* ver
zekerd.
Wat de machinisten en vuurstokers betreft, hen
konion machinist- leerlingen en
milicien-vuurstokers te hulp 1); doch mag daarop volkomen
worden vertrouwd, en is vertrouwd personeel,
vooral in do machinekamer, bj) onze schepen niet
de hoofdzaak?
Eeu uuüeio maatregel U nog zich gedurende
eeiiigüjaren van de diensten der gepanporteerden
te verzekeren, en wat de machinisten es stoker*
aangaat te zorgen, dat men beschikken kan over
het amchiue-peisoneol ouzer groote mailstooiner*,
voor zooverre deze n.l. in onze haven* aanwezig
zullen ki|u.
Wellicht wordt het noodig een gedeelte der
zecniilitio langer in dienst te honden, om te voor
zien in den dienst der tbans ontbrekende gasten ;
het feit van geoefendheid der militiens is thans
niet zoo hoog, dat zy daartoe iii «laat zouden zyn.
De vrees dat de woorden van den l.j«r
Rooseboom, zelfs zonder zvue bedoeling, zouJen kunnen
meewerken om de oogen vóór oen hoogst
gevaarvullen toestand te vluilen, deed rr on* toe over
gaan den toestand zooveel mogely'k geheel bloot
te leppen.
Hoe zal met zulk een incompleet als wy boven
aantoonden, eene degelyke bemanning onzer
schepen mogeiyk is\jn? en hoe r.al zonder eene
degelyke bemanning eene krachtige verdediging
gevoerd kunnen worden ?
Het ware mogelgk dat onze beschouwingen te
donker gekleurd waren; die dit bewyzen kan,
dat hy de pen opneme en doe zien dat de toestand
ttiel onrustbarend is, dat wy eonder f/deli/ke
maatregelen te nemen, met vertrouwen de toekomst
tegemoet kunnen gaan; hy zal dan een dienst
bewezen aan beu (en ban aantal is legio by de
marine) dio thans met weinig vertrouwen de toe
komst te gemoet kunnen zien; want hctiy' nog
eenmaal gezegd zonder voldoend geoefend perso
neel zal do verdediging door onze marine te
voeren, velerlei bittere teleurstellingen moeten
opleveren. Rh.
1) Wij weten niet of bet korps binnonUndiche atokort
fn de sterkte meetelt; doch al ware dit zoo niot, iHa
nog zou het aantal stokira te gering z(jn.
DE NOORD-A1IERIKAANSCHE MARINE.
Het zou ons niet verwonderen, indieu de meer
derheid der lezers van dit blad de meening
toegedaan was, dat de uoord-amerikaaniche oor
logsvloot tnt de meest gedachten van den
teeenwoordigen tijd gerekend mag worden ; doch door
zoo te oordeelen, zou men toch toonen. den toestand
niet juist te beoordecleu, door wellicht do koop
vaardijvloot met de oorlogsmarioe op gelyke lijn
te stellen,
De laatste toch is in do laatsta jaren vrij wel
verwaarloosd, zelfs zóó, dat zy tot voor korten
tyd niet in staat, was, om aan alle eisenen voor
den dienst in vredestijd te voorzien.
Langzamerhand is men evenwel gaan begrijpen,
dat het dringei.il noodig werd, pogingen aan te
wenden, om zioh weer op de hoogte van deu tijd
te steHen en het zwijgen pp to lepgen aau de
invloodryke mannen, die zich steeds met hard
nekkigheid tegen uitgaven voor oorlogsdoelen
verzetten.
Zoo werd ten vorigeb jare een commissie be
noemd, met opdracht de samenstelling der vloot
te bastudccren, en een i>'au van reorganisatie
voor ta dragen.
Aangezien onlangs do rapporten itinr Commis
sie openbaar gemaakt zyn, meen on wij onzen lezers
geen ondienst te doen, daaruit een en ander aan
te teekenen.
Het eerste werk der commissie bestond in een
iaspectit' van het voorhanden ongepnntserd mate
riaal, dat zonder de torpedo-bjoten, aviio's,
zeilschepen enz. mede te roken*» 61 schepen
sterk was. Hiervan werden er 33 nog voor dan
dienst geschikt geoordeeld of althans in een
zoodanigen stunt bevonden, dat xy; zonder al te
groote onkosten, naar de ewehen van
deulogenwoordigen tyd gewijzigd konden worden; 25 van
deze scnepen z(jn bereids op nieuw in dienst ge
steld. terwijl de overigen voorloopig in reserve
opgelegd blyven. Daar raon in den regel aanneemt,
dat de reserve van een bouten vloot 50 pet. moet
bedragen, zoo biykt hieruit dat de reiervfl nog
oogexeer de helft te klein is, 7 toch is slechte
ongeveer 26 pGt. van 32.
Daar evenwel van de in dienst gebleven schepen
velen nog slechts korten tyd bruikbaar beloven
te zijn, kwam de commissie tot het besluit, dat
het dringend noodig war, de vloot tot 70 schepen
uit to breiden, waartoe alzoo 38 nieuwe
ngepantserde kruisers aangemaakt moesten worden.
Deze zouden naar mate hunner snelheid van be
weging iu 4 klassen verdeeld worden, en wel:
t «M w» «ullüU m l* kHMfti n l X7J (« wu«m^lwUI«f
« . « ? ? U ? « «.M* « '
II < < « < II ? < ».M» ? «
» i ? « « u 4 . ;w « « ,
Voor een snelloopenden kruiser is het ecu zaak
van belang, om na te gaan hoeveel dagen het
schip in zee kan bleven.
Om een vaartuig van omstreeks 6.000 ton, by
slecht weer, een lb mQls vaart te bezorgen, wordt
minsten* een arbeid van 6.000 paordeükrochtun
neminaal vereischt, waartoe 120 ton steenkolen
per dag benoodigd zon. Daar au een kruiser van
de bedoelde grootte 1.000 ton innemen kan, zoo
k de kolenvoorrood voldoende, om 8 dagen onder
vollen «toom to werken.
Door zioh met een snelheid van 14knoopen to
Treden te «tellen, wordt de verhouding veel gnu«
stlger, aangezien er dan veel minder ruimte door
de maobbie en ketel* ingenomen wordt
Ia een dergelijk vaartuig leveren 86 ton steen
kolen per dag een arbeidsvermogen op van 4.000
paardenkraohun nominaal, waarmede een kmisser
van d* 3e klasse zeker de gewenschte snelheid
kan beniken. Daar een schip van dezen inhoud
even goed 1.000 ton «teenkolen kan medevoeren,
als een vaa d* Ie klasse is die voorraad voldoend*
TOOT ruim 11 dagen stoomen*. .
Behalve d* kTeintte soort Khu**r*. die van
.jUt*fikaM*ghUaiw«aMWd*n worden.steld*
d* «om«ss*i> TOOT, em d* OTtrige tehepe* VB«
?taal to vervaardig»».
De ke«M viel op staal, omdat «oen meende
dot dit metaal bet |mr meer en meer bekoort t»
SCHAAKSPEL
So. 47.
Tan den Ond-EoOiQi»ur vaa Sim".
2WAHT.
vsrdrioffM, ea aten bg «m d«rg*MJke raorgaaV
?atie Mk«r bet oog op d* toekomst behoort to
veitigea. Bovendien kon daardoor bet gewicht
der leaepea veel aünd*r worden, ea strekt eb
maatregel teven*, om d* industri* ia K.-Amerika
een Mbrede verder op dea weg vaa vooruitgang
to brengen.
Ten eude aooveel mogelttk ia alle richtingea
vuur to kunnen gevea, werden bjj de wb*pe»vaa
de drie eersto klassen halve toren*, al*
geschut(tanden bnitou boord uitgebouwd, waardoor too»
wel voor- ea aehterwaarto al* itywaart* vuurkaa
worden gegeven; verder werd aan den achterste
ven een Kanon opgesteld, dat naar bakboord- ea
stnnrboord*-*4 geriebt, en bowndiun rng-vuuif
afoev*a kon.
Voor de bewapening worden getrokken achter.
lood-kanonnen van ckoa 30 en 16 oM. bestsmd.
Zonder er bepaald ramsehepen vao to m»k*a,
wenscbte men toch dea boeg aoodaaig te verstoi»
ken, dat deze min of meer al* zoodanig dienst
kan doea.
Vreemd zal het *oh|jnenldataannetfej>an<<sr4
materieel de aandacht in het geheel niet geschon
ken werd; doch zulks stond ui verbona met da
opdracht, welke de Commissie ontving.
Toch sprak *y haar oordeel ook over dit mate
rieel uit, en gaf in de eerste plaat* to kennen,
dat bet Congres de gelden, bwnoodiifd voor de
aanschaffing van zulk kostbaar materieel, meer
dan vermoedelijk aiet zon toestaan, daar deze
schepen voor den vredesdienst overbodig >yo t* ,
achten. Bovendien weet da Commissie op de be* '
trekkeiyke nadeelen, verbonden aan dV snelle
vorderingen der wetenschap: legt, men heden d*
kiel voor een gepantserd schip, dan kan men het
er zeker voor houden, dat het type alweer min
of meer verouderd zal wezen, wanneer het schip
van de werf te water wordt gekten. Niet het
minste gewicht werd in de sobaal gelegd door d*
opmerking, dat het panUerscbip met zyn bewa
pening als het ware n geheel moet vormen;
bet type van het vaartuig moet geheel ingericht
worden naar hot gescbutstelsel, dat er voor be
stemd wordt Vpor een pautscvsehip van dm
tegenwoordigen tyd, zal men zeker de keuze moe*
ten bepalen op stalen acAlerlaadkanouuen van
80 cM,; en deze geschutsoort kan men in Amerika
. niet vervaardigen, of beter gezegd wil meu dat
niet, want feitelyk onmogeiyk is het natuurlyk niet
De sommen, benoodlgd voor het uitbreiden der
staalfabrieken, tot het nemen van proeven, al
vorens ten opzichte dor metallurgie voldoende
op de hoogte te komen, zijp zoo aauxieniyk, dat
men zioh niet gerechtvaardigd acht, die ttitt-avèa
te doen, voor de levering van een betrekkelijk
klein getal vuurmonden. Daar men nu ongaarne
afhatikeiyk wil wezen van fabrieken in de oude
wereld, zoo werd het eenvoudigste geacht, om
van den aanmaak van gepantserde schepen ge
heel af te zien.
Gaat men na welk een groote rol juist de
gepunteerde schepen in den jong»ten
Zuid-Amerikaanschen oorlog hebben gespeeld, dan klinkt
het eenigszins vreemd, wanneer esn dergelyke
redeneenng wordt vernomen. Wanneer een
toongever in de Statonnjen het gepantserd mate*
rieel afkeurt, zal men zioh daarover zeker ver
hengen, want al die nieuwe uitvindingen maken
den oorlog kostbaarder, zonder overigens groot
voorde»! aan te brengen. Vindt de een een werk
zamer kanon uit, de andere weet een meer weer
standbiedend pantser aan te brengen, en zoo
doende specnleeren fabriekanten en industrieelea
op de «chynboar ouuitpnttelyke schatkist.
Wanneer evenwel de Vereenigde Staten in
oorlog gewikkeld mochten worden uiet «en
zeemogendheid, die over voldoend gepantserd ma
terieel kan beschikken, dan zal men zich
vermocdelyk in New-York herinneren, dat. voor geld
alles te koop is, en zullen de moderne Meriïtn -o's
en Monitor B wel evengoed aan den stryd deel
nemen, als in den neccssio-oorlog tusschen de
Noordelijke en Zuidelijke Amerikaansche Staten bet
geval was.
Nu in de laatste dagen, ook ta Nederland de
gepantserde vloot zeer dn aandacht heelt
getiokkao, scheen het ons i,iet onbelangrük toe,
om de Amerikaansche opvatting omtrent dit
materieel mede te deelcii, Wij oVoen het evenwel
meer uit het oogpunt van curiositeit dan al*
voorbeeld, dat navolging verdient.
Moge het stelsel al voor onze financiers een
aanlokkelijk verschiet opleveren, tweeoverwei
ingen dienen daarby in het. oog gehouden te wor
den ; i-n wel in do eerato plaats, dat het voor een
defensieve marine, m&ttocpcrkte hulpmiddelen,
eeo gevaarlijke proefneming zou wezen, um zonder
beschermend staal den vyand den doortocht op
onze zeegaten en rtviormomlen te betwisten.
In de tweede plaat* herinneren wy aan het
gezegde time is money".
Het is mogelijk, dat wy in de uren den gevaar*
over evenveel moncy" Kullen beschikken als da
Amerikanen; maar met de time" zal het'xeker
anders gesteld zijn ; wordt onze onafhankelijkheid
eenmaal ernstig bedreigd, dan zal bet lot van
Nederland iu betrekkelijk korten tijd bealiit
worden. F. U. Boogaard
a b e d *
WIT.
vTU speelt voor «n geeft In t nttra m»t
(Wit 6 «n «wart B stukken mst E dB).
Oplossing van SchaakproUaim No. 45
D * O * -t- V 1 t B (a
Q 5 ut F 5 (en passaat op V 6) «n mal
......* *e-«T n,
A 8 at C < msL
...... X sadem,
O 4 E i mat
NAGEKOMJEN OPLOB8IKORK.
JnU» wtren d* oplossingen van Ho M vaa v. H. o*
T»i»l; W. M. t* Westgr.; vsn No. M no E. w '? !(»«?;
H»ori; Het s'n vieren «n Kr. P. A. L. M. t» Am»t»rdtm.
(Uw* optals over M *n 97 koon» wfl nUt 8ebt-i
l»OBMn). Bb lalM testooapel vao c w ar t, l«lil»n d»
..plo»tucw ?obipbr«ak dl* door O. B. K. J. O.*n.; P f ta
f K. altcasds tav a - ?? T- v»o g», u w«rJ»u
"? '
P R ir I, L R T O 3f.
GARDE Du CORPS.
Uit het HoogduitKli
HAAS,
GHEGOR 8 AM A HO W
POO»
A. B,
TWEEDE HOOFDSTUK.
Reeds wa* de tyding van de kom«t der, by
de llannoveische boere.n zoo gaarne frezieuo.
kavalerie door het dorp verspreid! De allengs vaa
het veld terugkeereude jonge lieden «n
voornamciyk h*t nog jongere gedeelte der inwoners,
waren den weg upgegaan on fctonden om do vfif
en twintig m»n geschaard, die wet stof bedekt
op hun brioschende ] warden by don aanvang
van het doip hun onderofficier verwachtten en
-de kleine jongens vriendelijk toekniktcu, die by
het aanschouwen der gepantserde ruiter*, zeker
aan de sprookjes der oude ridders dachten,
waarvau hun oudo grootmoeder by het spinne
wiel hnd verhaald. D« jongelingen stonden meer
ter/gde en bewonderden insgelijks de schoone
ferme soldaten, ofschoon niet geheel zonder nj}d,
daar zy wel bemerkten dut vau achter de witte
Sordynea en de bloempotten voor de ramen,
s jonge schooneu van hut dorp uaar buiten loer
den en z$ £Jst«tu, dat in de toekomst menig oog
'van hen afgekeerd zou blyveu, dat tot nu toe
vrirndelyk hud gegroet.
Nadat de onderofficier 7.ijn plichten bjj de
verdeeling dar kwartieren vervuld had, reed hy
vlug ua;ir de hoevo van Friedemann terug. Hier
?augokoioeu vond hy alleen den ouden boer, dio
hem verwachtte en hem dndt-ljjk naar de
paardenstallen bracht; nraar toch meotide de jonge
garde dn corps,, toen hy zyu paard by den teu
gel hield on naast zij u geleider voortliep, a»n
een der ramen van het huis, bij het matte licht
des vallenden avonds, de omtrekken eener ranke
gestalte te bemerken, die, «en weinig
voorovergetogen, op eenigen afstam! van het raam hem
gadeuoeg. Sohyuüaar toevallig terugblikkende,
legde hy met e^n snel'n bewoning den vinger
op do lippen en plotseling, gelijk een schaduw,
verdween de gestalte auhter do spiegeleude ruiten.
De oudo boer was zijn trast behulpzaam b|j
bet onder dnk brengen vao afin paurd en verried
daarhy zulk. een nauwkeurige kennis der
militaiic vooischiiiten, dat liet jonge mensch ver
wonderd zeide:
.Gij moot ook onder het paardenvolk gediend
hebben, Mijnheer Fr edctnann, ander* kouder ge
niet zoo precies wet»n hoe een Koninkiyk
kavalleriefaard moet behandeld worden."
Ja wel," zeidn de "ude zich trot'di oprichtend,
-ik hen er bji geweest, by du Cambridge dragon
der*, ik diende onder den onderofficier Knoop.
Dot treft al toevallig," antwoordde de Garde
du corps, weet. ge wel, Menheer Friedemann,
dat uw onderofficier thans tnyn ritmeester is ?"
.Zoo, zoo," sprak Friedemann, de oude Knoop,
hq is dus nog onder dienst kon ik hem toen
nog eens weer zien hy zal er nog wel jonger
en krachtiger uitzien dan ik; de arbeid op het
veld kromt den rug wie zoo gelukkig u op
een paard te zitten en vrij en vrootijk zich in
de wyde wereld te bewegen, die blyft jong."
Ilij zuchtte en zag weemoedig voor zich uit.
.Weet ge wel, zeide hy daarop, dat het een
leeljjk geval met u is ? mijn vrouw wil geen on
der-officier in huis hebben. Ga hebt haar doen
gelooven, dat ge een eenvoudig ruiter z\jt: zy
s»l «poedig de waarheid ontdekken, erg
op«P"len en dan ge kunt hier toch niet m het
kamertje van den knecht wonen?dat gaat niet;
wanneer de oudo Knoop wist, dat ik <*un onder
officier van Zyne Majesteit zoo slecht had ge
huisvest"
Maak u daarover geen zorg, Mijnheer
Friedemann," riep de jonge man Indiende, -cij kunt
het immer» ni«t helpen, ik heb het zelf 7.00 ge
wild en in het hivouak wel slechter gelogeerd;
een jong kavallerist is altyd tevreden, wanneer
by i en dak boven zyn hoofd en een warmen «tal
voor zyn paard beeft., vo«r het overige," zeide
hy met zelTvertroüwen .zijn knuvel opstrijkende,
«laat wij maar zorgou, dat komt aDes terecht,
uw vrouw zal ook wel weer eoed worden, en
al-i ik eens hier_ ben, kan ze mjj toch moeielyk
weer w vzenden."
De otidu schudde bedenkelijk het hoofd; hij
sche n het v*itrouwen van zyn gast niet te
deelen, want de ervaring had hem waarschijnlyk
geleerd, dat- het niet zoo geimikkelyk was zyn
ges'moge gade van haar voornemen af te brengen.
I)« onbezorgde, vroolijkejouge soldaat had ech
ter zijn valies rm'ds opgenomen, klom behendig;
en teker dw ladder o|i, die toegang tot
hetnfgeslóttn vertrekje verleende, dat hem tot woning
zou dioiien.
«Over een half uur eten wy," riep hem de
oude nog na.
Ik zat op mijn tyd pans-n," antwoordde hem
de soldaat van boven, en gn zult eens zien, dat
ik ter eere van een oud dragonder toilet, zal ma
ken, als of ik op parade moest voor Zyne
MaHet i« onmogelijk het gaat niet," mompelde
dn oude, terwijl hy langzaam en nadenkend, het
huis n.derde, een koniukiyk onder-officier van
d« garde du Corps by mij op «on zold-rkainwtje
mrjn vrouw 2al woedend zyn eu hem onaan
gename dingen zoggen, ik had het niet
mootun toelaten. Maar er is nu niets meer aan te
doen." vervolgde hg schouderophalend en trad
bet hui* binnen, met. die benutend« onderwer
ping, wa-irme.de de landman de stormen en
onfa, il n, die de natuur hem brengt, bejegent
Het gunsche huis getuigd» vau de strengste,
Vi.vbeeldigste orde, die er in de huishouding
bi-erschtf.geen vli-kjewosop den witgeschuurden
vl er to ontdekken do woonkamer* waren
eenvoudig maar geaellig ingericht, het koperwerk
in de groiite keuken wo* blank al* een. spiegel
en In een groot vertrek, wurvan de muren met
hrnit beschoten waren, stond de tafel reeds ge
dekt en vmrxieu van aardewerk en blinkende
tinnen schotels en borden.
? Jufvrouw Friederaann liep met gefronsde wenk*
brauwen,haiflnid knorrend been en weeren de woor
den die men nu en don kon opvangen, bewezen,
d»t «y met de inkwartiering, die de geregelde
orde m haar nol* bedreigde, alle* behalve inge
nomen was.
De schoone Lonise was nog aan de tafel he
iig, zij streek het cafellaken glad, wreef hier en
daar e*n nauw zichtbaar vlekje van het tinnen
v atwerk on scheen er > yz:>nder prfji op to stel
len, dat hedon de tafel <tr zoo rein on vriendelijk
mogolgk uit zoude zien,
liet was mtuirtd"!» geheel donker geworden.
Lnu se plaatste twee kaarion in koprrra kande
laars op de tafel en ie oude vrouw bracht den
schotel met dampende kruimige aardappelen
binnen. Een der meiden plaatste er gebraden spek,
ffroote rookworsten, brood, boter «n een nam
Danst
.Daar hel'ben wy bet nu al," riep de vrouw,
nut «ten is klaar, maar onse gast is er no» niet,
allns komt m wanorde; als «e m den dienst niet
n»uwitezet zyn, krijgen tt arrest, maar bier op
hot land, waar niet «em eeu onderofficier bjj hen
». galooven s$, dat bet er niet op amakumt
«aar wy «uilen geen oOfsnbllk wachten eu
wan?*«r au m«n*«r de gard* du oom* *»ch ai*t aan
de regelen v»n bet huis wil houden, kan h|
?wn wa*r hy iets krü«t."
Z|) ging ua»r haar plaats, de oude soft on
rustig naar de deur, hy durfde niet naar buiten
te gsan, om «on gast te roepen, uit vreet van
?tfn vrouw, die toch reeds slecht geluimd was,
nog meer stuf tot ergernis te geven. Op het
oogeublik echter dat zy de leuning van haar
stoul aanvatte, om te gaan zitten, trad de jonge
soldaat snel binoen, als had h(j de woorden der
oude vrouw gindi in den stol gehoord en wilde
zich nu haasten haar «en betere meening om
trent zjjne nauwgeietbeid te geveo.
h\j had een uniform van fijn laken aanfetrok
ken, die «yue ranke, sierlijke gestalte goed deed
uitkomen, ijjn laarzen waren blank gepoetst,
fraaie suoren kletterden aan aün hielen, hel witte
hoofddeksel met schat lakevrood» stt epen had hjj
een weinig scheef opgezet eu wanneer hy de
epauletten op de schouders gehad had, zoudo
men htm voor een officier vau dit voornaamste
kavklorie-regiment van list Uanuovrrsclie leger
hebben kunnen honden.
iHi jonge m»n scheen zich bewust te Z'ÜQ vau
den aangenamen indruk, dien zyn uiterlyk 4onder
ttv-yfel moest teweeg brengen, maar loonde die
niet dan op zeer bescheiden wy«.e, geheel zonder
aanmatiging. Met kinderlijk dartele zekerheid
trad hy op de oude vrouw toa en tcrwyi de boer
hem bewonderend gadesloeg en Louise bloxeude
voor zich zug, 'zei h(j niet een nauw merkbaar
ondeugend trekken van den mond:
Ik neb de eer mg stipt op den liep aaiden t(jd
by m(jnengcjtrengen huiswacntmuuiterte melden.
De aanval kan beginnen en to oordeolon naar
al wat ik hier zie," vervolgde 1>U, een blik slaande
op al de heerlijkheden die de tafel bedekten,
en naar den honger dien de rit. mij bezorgd hoeft
zal het gevecht heet worden rn er vau deu
vftȟd niet al te veel overblijven."
Jufvrouw Friedenmnn scheen ook min of meer
onder den indruk te zijn, dicu htt fris:ch>i en
natuuriyku optreden van don jongen man op haar
inuitktc, muur toch fronsde ij de wenkbrauwen
en antwoordde:
«Hot zal mjj geoongen doen wanneer hot u
smaakt en ge hebt niet noodig over te laten,
vranneör ge niet de worst, en den ham kl««r kunt
komen maar uwe aardigheden kuut ge ergans
anders verkoopen."
Aardifjlieden V" riop de garde du corps, met
met een zoo natuurhjfc «chynpnde uitdrukking
van schrik op zyn gelaat, dat de oude ?.ich moest
afwenden om zyno vroolijkheid te verbergen,
het was geen aardigheid wat ik zeide, vraag
slechts uw man, jufvrouw Friedemann, hy is
kavalcriiit geweest en weet, wat de wachtmeester
te zoggen heeft l De waclitmeestor is voor den
kavnllcrist do voorzienigheid on aarde, eu wat
hij wil moet gebeuren. We hoboen wtil is waar
de luitenants, do ritmeesters, da oversten, de offi
cieren vau den ^enuraleu staf, de genei'a:ili,
maar dat beduidt alles niats, alles ban^t van. den
wachtmeester af en zooals de wachtmeester het
wil, zoo gebeurt het en omgekeerd, wat hij niet
wil, daarvan kan niets komen. Wnai lijk ikffelonf,
wannér Zyno Majesteit, zelve iets zou bevelen
en de wachtmeester wilde hst niot dat het
toch niet gebeulde. Ucb ik geen gelgk, mijnheer
Friedeuiann?" vroeg hy eu de oudd bevestigde
levendig het gezcude.
Nu, ziet ge," zeide de jonge soldaat, een ern
stig gezicht zetlende, wanneer nu een oud sol
daat in bet burgerlijk leven terugkeert, waar
vindt hij dan zulk een macht, alt de wachtmeester
onder do militairen? Er is «een andere da» eeu
gestreng» ega, naar baar wit im>et alles geschie
den; al komt domino, polttin of burgemeester om
iets to bevelen, ik bon er zeker van, dat het toch
m'et gebeurt wanneer de buiswachtmoester het
niet hebben wil- Heb ik geiyk, mijnheer
Friedemanu?"
De oude knikte nogmaals toestemmend, maar
thans met een stillen zucht.
Ik meld tny dus hij den huiswachtmeester
aan", vervolgde de garde du corps, beleefd aan
slaande, en beloof vlijtig, nauwgezet en ordelijk
te zijn, want zoolang ik hier beu, sta ik immers
ook onder het huisuommando en zal. my wel
wachten, by zulk een ruk bezetten disoh, op half
rantsoen g-steld te worden."
Hij sloeg met de sporen tegen elkander, dat het
kletterde en klonte toen de oude vrouw
vertroun-eiyk maar met zekeren eerbied op den schou
der, om haar vervolgens naar haren stoel te ge
leiden.
Vrouw Fiiedemann's gezicht behield wel is
waar nog steeds ssiin ernstige strenge uitdruk
king, maar de rimpels op haar voorhoofd be
gonnen te verdwenen, en met moeite slechts on
derdrukte z{j een gliialnch. Huur man was over
dit teeken van goeden luim ororgolukkig en
Lo?i'se zug vol trots op don gast, dit) liet waagde
tegenover haar moeder een funnen toon uan
te slaan.
Friedemann bad overluid en hot jonge
meisje, dat wel is waar aandachtig do handen
gevouwen had, maar niet kun nalaten met een
enkelen blik naar den jongeling tegenover haar
te zien. ontwaarde verwonderd en angstig, dot
de jonge soldaat, dio bij de korte, vrome woorden
baars rader* enrbiedig hot hoofd had gebogen,
snel de hand aan het hoofd bracht en met de
tonnen der vingers het t«eken des kruises maakte.
Er was mis*chien cedert lanffen tijd in bot
huis van Friedemann «een maalt yd zoo
vroolyk gehouden. De onder-officier Kr nu l wist zoo
aardig t« vertellen van allerlei avonturen en
l'oze streken uit het kamp, de kazerne «n ook uit
de residentie, doarby waren zijn verhalen zoo
geestlir. zonder iemand te kwetsen, dat Lonise, ofuclioon
aanvankfliyk zeer bedeesd, zich nipt weerhouden
kon luidkeels mede te lachen. Zelfs haar moeder
werd al opgeruimder en toen de jonpe soldaat
met een uiterst kluchtig gebaar zijn hand van
do heete aardappelen terugtrok, alsóf hy zich
erg gebrand had, beval zQ baar dochter de
aardvruchten voor hem van, de schillen te ontdoen,
en ging zelve met een g >ed voorbeeld vóór, ter
wijl zy vriendelijk een door baar ge schilde aard
appel op zQn bord legde.
Hft .jonge mensch scheen de gave te bezitten,
tegelykertyd te eten en te spreken. Hij had van
?ijn eetlust ni«t te hoog opgegeven, de ham en
de worst warrn sterk aan het afnemen en de
aardappelen vordwnnen in onbegrijpelijke massa's
van zyn bord, waarbij misschien dn omstandig
heid niet zonder invloed was, dat h(j ze uit de
handen van het schoone meinje ontving, dat van
haar kant niet moede Vferd ze voor hem te schil
len. De anders zoo prozaïsche aardappel sohe*n
hier zelfs in den dfanst van den ide»altt«n allnr
olympische goden, den alle* bebeersohenden Amor,
te *yh overgegaan, want t«Ik«n* wanneer ze hem
een nieuwe gepelde vrucht aanbood, witthy even
haar hand aan te rak>>n en de blik waarmede
by.baar dankte, deed haar rteedn blowend de
oognn neerslaan, ofschoon ze zich dodelijk weder
haastte, nieuwen dank in te oogsten.
Friedemann bemerkte biervan niets; h|j was
zoo verheugd over de inkwartiering en de wy*e
waarop *un gast zich een plaats in *yn
huis wi*t te veroveren, dat hy een'ge flos»nh«n
gerstebier en een kruik lirandewrjn nit den kel
der haalde om met den jongen soldaat den in
Kedersaksen zoo gelief koosden drank te drinken,
die daaruit bestaat, dat men een slok brandewijn
in den mond neemt en dan een grootere teug
bier er overheen loatgiyden.
Nadat zQ drze j-roef eetiige malen hadden her
haald, waarby Headnk Kraul van een ijverige en
nauwgezette oefening getuigenis «ileffde, door bet
toonen van eene groote vaardigheid, begon de
oude, met een moed, dien hy anders tegenover
z^n hniswoohtmerstAr niet bezat, oude herinne
ringen uit zy* soldatftntyd op te dissehen, en
meiicea loc*e- nitvsJaten streek te verhal*n.
dies hfl uitgevoerd had. toen hfl nog onder het
bevel stoud van den ouden wachtmeester Knoop.
Muscliiun zoude iyn vrouw hem dvor ten
schermen blik of een veruiaooüd woord «-r aan
heitnuerd hebben, dat zulke verbalen minder ge
past waren in tegenwoordigheid hnauor dochter,
ware hut niet dat Uaar scherp oog het eig«naar>
dig Kpel dei- blikken en banden, dat zich tusschen
de jongu lieiitn had ontwikkeld, bespiedde. Ze
s-oud rc«ds op het punt den maaltyd vour ge
indigd te verklaren, ofschoon de eetlust vau
haar gast nog tteuds niet geheel bevredigd scheen
te zjju, tuen ulotse'ing twee der dienstmeisjes
verleen en blozend in de kamer verschenen en
aaukondurdeo, da» buit*n op de plaats
vyfentwintig kuras*iers waren; au kwamen op appel en
haudon naar den onderofricier gevraaxd,
(riedemann bleef midden in een breed
voerige vertelling steken, en keek ztfn vrouw
strak aan, die opgestaan wa», de eene hand in
haar aijde plaat»t« en de meiden ten hoogste
verbolgen tcevoegde:
Stuur de meuachen weg, ze hebbeo op d«
pluars niets te maken, hier is geen onderofficier."
Maar moeder, moeder," xeide de oude man,
die een poging icheen te willen wagen, om in
tegenwoordigheid van den jongen soldaat zyo
«?aardigheid up te houden, ziet ge duu hnt gaton
niut op d»a kraag vau deu heiu- Kraul, kent ye
dan de onjeroflicius uuifurm niet?"
Do ou lo vrouw wendde nich laogzism tot
den jongen soldant, dio in militaire houding voor
tto u d zy zajr hem met strenge, koude blikken
aan ou geuit», terwijl zy eo^e strjva buiging mnftkt«:
»Ik i eken het mij tot eene ter n aan mijnen
disch onthaald te hebben en wanneer gy ons
«en* weder wilt ojxoekeii, zal ik er ffn.irno voor
zoi-tfdn dnt ik u iets beter* dan heden kan aan
bieden, maar huisvvsten doe ik n bij my niet, ik
bob er geun plaats voor en kan zooveel omhaal
niet maken als de hteion verlangen. Ureng
mijnheer in het dorp, vader, en zoek een heter
kwai.tier voor h»m," zeide ssij tot haar man, die
augstj^ do oojfcn neersloeg, nen" voejfdu r,§er
schamper bij, wanneer ik werkelijk WMchtmeester
waü, zuudu ik mijnheer den raad geven, in de
toekoniüt de waarheid to spreken en zy'u
manschappoii eatt goed voorbeeld gewn."
Op Hendrik Kraul schenen de woorden der
oudo vrouw, die nu de za*k als afgedaan be*
Kchouwde, minder indruk te maken, dan op den
oudun Fnedemsnü. Hy wierp Louise een blik
toe, die haar scheen te cejzgen, dat hy het «pel
nog niet verloron g:tf, zag daarop de oude vrouw
met zijn groote, trouwe en goedige oogen aan
en sprak:
Ja, j», ge hebt geiy k jufvrouw Fn'edeinaon, ik
had u wel de waarheid moeten zegeen, innar gjj
wilUet iiumers geen onderofficier nebben en
ik wilde toch zoo gaarne hier bly ven "
De oude vrouw schudde het hoofd en haar
oogeri zeiden zoo duidelijk als woorden hot had
den kuunun doen, dat haar die wensch van den
joiigen soldaat ten eenenmole onvoorschillig was.
De gHi-de du corp* ging echter kalm voort,
terwijl hij huur tnrer naderde: Ziet g\j. uw
huis herinnert, mij levendig aan my'n geboorte
plaats, ik heb ook te huis oen ouden vader en
een bejaarde moeder, zy. lykt op u, waarlijk
ze lykt op u.
(Wordt vervolgd).
KATOEN.
In hun bericht van deze maand toonen Ellison
& Co. aan, dat de positie der fabnekauteu nu
veel beter geworden is. Dit bly kt uit de volgende
vergelijking der prjjien van good ordinair en
midling upland katotn, 32's cop Twist en S'/iY
Shirtirjgs:
g, o. Mldg, door*aeê. Twitt. Bhirtings pr. V
17 Aas. OVs 7;V« 6?'» d. 9«/lf 10J,'ij
98 Sept. 61/4 67,'g 6^,14 . »l/s 109/u
10 NOT, B)m 61/8 . SU/U . 9 IQ!/*
De daling bedroeg dus alleen sedert het eind
van September ','t d. voor Atuerikiaa.-che Katoen,
en lk d. r«~p«ct, «;u d. per V in doorsnee voor
Twist en Sliirtuigs.
DiuntMiigevolgu was de marge tusschen de
pryzen van Katoen eu Twist den lOden November
S !/u d. tegen 2 "/'u den 28 Sept. en 2 »/u den
17 Aug. en tussclien Katoen en Shirticg 47/u d.
tegen 4 in Sept en 3 T'g in Augustus.
Tatuscclien \verdnn er lot d» Jafrere pryzen ook
meer contracten te Munchester gesloten, en zyn de
voorraden van goederen in do laatste weken ver
minderd. Volgens do berekeui'igim in dit bericht
zijn ook de voorraden van katoen lȟde spinners,
met eene comsurapt.ie van 71,000 balen per weck
in Engeland en 61,000 balen op het continent,
nu sterk gereduceerd, zoodat die voorraad in
Engeland den 31 October iing slechts 5,000 balen
tcguu 81,(XX) iu 1881 bedroeg e» op het continent
44,000 balen togen 141,000 iu 1881. Voor Europa
is er dus ia do voorraden der spinners een defi
cit vnn 173,000 bal->n tegen 11. jaar.
De spinner» moesren dan ouk weder sterker
koopen en de locopry'zen toonen meer vastheid,
terwü'l de stemming voor levering flauw bleef
ofschuon pryzen van 6 a. en daaronder la»g
genoonid kunnen worden en de doorsnèeprys voor
dit Baizoeu stoliig boven 6 d. zal komen.
In het vorige soisoen verga'en velen, dat er
van den oogst van 1880/81 ruim vyf honderd
duizend balen waron overgebleven; ra uu ziet
meu over het hoofd, dat er na den kleinen oogst
van 1681/82 geen surplus meer is en de voorraden
in de havens en bg de spinners 650.000 balen
verminderd zyn.
Volgens de ramingen van het
Landhouw-Bureau zou de nieuwe oogst ruim 6,600,000 balen
kunuen bedragen, wat dus ongeveer gelgk aan
18^0?81 zon wezen. 'Intnsachec zijn de ont
vangsten van de plantages nog 200.000 balen by
dat j*or ten achteren, en geven deze dus dog
minder aanleiding tot bedeu voor de hoogere
schattingen. '
IAGERSM
Nederland «KIS wildryk, maar is het helaas l
niet mrer; wat is daarvan de oorzaak, wat is
daaraan te doen ? De oorzaak ligt niet verborgen,
of beter gezegd, de hoofdoorzaken zyn m. i.
overbekend, zooaU: ,
Ie. Het stroopen, vooral in verboden jachttyd.
2e. Het jagen met bastaard b&zewindnonden.
3e; De, m de laatste jaren, sjeer nadeelige in
vloed van de weersgeiteldheid.
Door het weinige toezicht toch van
regeeringswege is het stroopen eene zeer gomakkelyk te
volvoeren overtfeding (wilddiefstal); de stro o-pers
hierdoor aangemondigd schieten zelf» in bet voor
jaar het dan zeer licht te bemachtigen wild neder,
welk wild in dezen ttfd zeer dikwyis reeds jongen
heeft, of spoedig ter wereld zou brengen. De
nadeftlige invloed hierdoor op den wildstand ver
kregen is eene ingrijpende kanker en niet genoeg
te ocslrj/dm.
Door het jagen met bastaardhazewindhonden,
(miraschen, voorzien van schietgeweer vergesel
lende) wórdt het wild (de hozen) niet alleen
zeer gedund, maar wordt het ook uit si reken,
w»ar die ontduikt»? der wet plaats tweft, ver
bannen; de onderviuding toch heeft schrQver dezes
Kleerd, dat in geheeTe streken, waar renige
ihUaimenen dusdanig» hazenmoord gepleegd
word, niiamer meer een kon gezien wordt. ,.
Door de vi>l« rogens welke in de laatste jaren
ons land doorweekt hebben. booXdaakelük
edurende den tfld dat het wild «iph vermeerdert,
«gn de meeste jongen omg«slwtt»»u, waardoor
eindftyk dï' Jl'}h'««i,7nea 1^4 tU|Uunt vaa
fetlda. uioede heeft bi-wit:, tea minite uK alle lager
gelegen deelen en Mw«f alle booger gelegen «tre
ken van un« land kvtnen de trean'gtte berichten
omtrent do j.chtvesultateB.
Is aan dit alles nieti to doen? Ja! de
wildstand is volgen* mtyne mcenmg in ruime mate te
her-tefleu. doch op sle*-ht- 6fo« wyce, door de
voieeiidt) krachten van olln werkelyke Uefhebiwr*
der jacht aan te wenden, door nji jagersman'.er,
spoedig, flink en afdoend to handelen, door
nameIgk een verzoekschrift te zenden aan de over
heid, inhoudende het dringend verwek:
De groott jackt tot> spoedig mogelfk te ttuiien
gedurende ket jaar 1883 gesloten_t<s ttowien, en
niet (e openen voor l Set
voor gehfel Nederland
vindeen f
Dcor rena gunstige beslissing op dit verzoek
zou neer «ek*r de ondergang, (welke ander* niet
te voo: kooien M), van den wilastand voorkomen
*rjn, ofschoon de nad^elige invloeden hierboven
Ketioeind ni«t fouden zQu verminderd, hiermede
dient echter geduld geoefend te worden tot dat
het idenal bereikt zal zija JitchttcetsherMtening"
welke tot uu toe de Jacht zeer stiefmoederlgk
bojchei-iude. Zou er iemand gevonden worden,
dio beweert dat, na eene gnnsrige beslissing op
bedoeld verzoekschrift, het wild niet op eene
t Oct.t884tketty
voor enkele
proovei winnende wijze zoude vermeerderen ?
Neen, dat is oumogelyk, dus, jagers! en vooral
KÜinvloedrijke, vermogende jagers: verplicht alle
u-geuwüordige en toekomende beoefenaars vau
het nimmer te veel geroemd jnchtbedryf aan U,
door zulk een verzoektchrift daar te stellen, ter
twkening te leggen en te verzenden, dan reed»
hebt RIJ oen grootscho daad verricht welke u de
hoogte Kunst vau de godin der jacht en de
hoogachting van alle waardige volgelingen van
Nimrod en Hubtrtus verzekert.
Wartoe.
AIJLËIULKI.
Den 25sten Nov. zal de eerste openbare
verpad.-iing van De Daperaad alhier gehouden wor
den. Een twintigtal jaren eu langer geleden had
den die openbare vergiideringen eeu zekere be*
kriidheid. De Dageraad heeft, jrelyfc men weet,
zie li verjongd en haar tijdschrift geoit van dat
nituwe leven gunstige teckuben.
Liefdadiyheld tinne vermogen, de vereeniging
wier nuttig» werkkring van alle zHden erkeud
wordt, getuige de lijst v-«n bestuurders ea aan
bevelingen, \vaiirop de meest tegengestelde nameu
elkdiiilef ontmoeten, heeft weder een circulaire
verspreid om tot ouder«te»ning aan te moedigen.
ilaar Han-poriug zal ongetwyfeld goeden weer
klank vinden; uien kent haar eu waardeert haar
gedi'agslijii, waai by het. weldoen alle verschil van
begrippen terzijde stelt.
De GMs No. 4 van de Telephoon-Maatschappy
verscheen den 7en November. Sedert de uitgave
van G i dn Xo. 3 'a het aantal geaboaneerdea van
703 tot 812 gestegen ; het aantal aansluitingen
met het Centraal-Burean van 618 tot 764. Tegen
woordig worden ongeveer 3000 berichten per dag
overgebracht, meest in den loop van enkele uren.
Eene nieuwigheid is de aansluiting met het
telegraafkantnor, waardoor men tegen betaling van
5 gulden '? jaars, zijne telegrammen onmiddellijk
telephouisch ki-Qgt; de besparing zelf* van eenige
minuten hierbjj ican soms van belang zyn ;
desverkiezende ontvangt men nog zjine telegrammen
des avonds in afschrift. Ook op bet nut vanden
telephoon, als brandsignaal, onUngs by den brand
in liet Entrepotdok gebleken, w^st de directie.
Weder zullen eenige belani^ryke verzamelingen
kunstwerken en mei-kwoardigheden door de UU.
Frederik Muller in de Doelenstraat verkocht
wordan. Maandag geldt het eene verzameling
geetsto purtrctieu: moest zeer fraaie of eerste druk
ken, proefdrukken met m*rge, waaronder 72 stuks
van Goltzius, 19 van Vau Uheyn, 70 van de
Wierixen, eiiz. ? *
Maandag en Dinsdag teekeningen van oude
meesters, grootendecls uit do verzameling van
den markies de Chennevières en den heer
Kobingon ; een schat van kostbare stukken en groote
namen : Uerubrandt, dn Jardin, Adnaan van de
Velde, Durer, Cranach, Rafaël, Goya, enz. Ecnige
nummers hebbeu aan Koninklijke verzamelingen
behoord. .
Woensdag komen de autografen aan de beurt,
met eenige handschriften. Er zyn brieven in van
tal van stadhouders, vorsten en vorstinnen; o. a.
van Wiilem den Zwyger, van Christinavan
Zwitden aan Vossius, van Czaar Peter, van Karel I
vau Engeland, enz., voorts van alle staatslieden
der Republiek, de Witt, van Deuningen,
Oldenbnrnevelt, Boreel, Pauw; vau generaals en ad
miraals, (Jonde, de Ruyier, Tromp, Evertsen; van
bifsch.mpcn, geleerden, dichters, van Bilderdyk
178 gedichten, Voltaire, Vondel, VOHÏUS ; eindely'k
tal van wapens, albums, getjjboeken, bundels
brieven en geüenkschriften.
In het Museum van Kunstnijverheid op het
Paviljoen te Uaorlem, wordt vau'14 November tot
l December a.s. eene byzondere Tentoonstelling
gehouden van eene verzameling werkstukken van
de leerlingen aan het Kunst** werbe- Museum te
Berlyn. Door de groote welwillendheid van het
Bestuur van laotstgemoemd Museum en zijn
Directeur den Hesr Grfluow, is deze behügryke
verzamtlinff tydelfjk afgestaan.
Allfin, wien de ontwikkeling van het
Teekenoodei wjjs bier te lande ter harte iraat, sten dus
eene zeldzame gelegenheid geopend, om, zonder
de reis naar BarTyn te ondernemen, eenigzins op
de hoogte te komen van de Kunst ontwikkeling
in Dnitschland, en de Oommissie vleit zich, dal
een tah-yk bezoek aan deze teutoanttvUmg de
nuttige strekking geve, dis daarmede is beoogd.
Te Weenen zal in 1883 .van l Augustus tot
51 October eene internationale
Electrici'eit»Tentoonstelling plaats hebben. Het voorloopig
comité* heeft tot president baron Vict»r van
Erlanger, bet bureau is Hessgosse I. Voor de
tentoonstelling ingencht zullen worden de rotonde
en aangrenzende gaWyen van de jongste grooU
Weeuer tentoonstelling. Zoowel electrischo
machiuei, accumulat«urs, abi de toepassingen, ver
lichting, telephoon, telegraaf, galvanoplastiek
enz. zullen worden opgenomen.
Aanmoedigend w het, dat geen hnnr voor plaats*
ruimte sol betaald worden; geen belooningen echter
znl.en worden uitgereikt en geeu Jtiry benoemd.
Uit de entrees en dan catalogus hoopt men de
kosten goed te maken, een gewaarborgd fond*
zal gevormd worden voor deze uit g+ ven. Tot
l Januari kan men zioh tot deelneming aanmelden.
Professor .Dr. van Nnsftbaam. teMunehen _____
een soort van armband uitgevonden, waardoor de
zoo htstige schryfkramp geheel weggenomen
wordt De pennehonder wordt derwyse aan den
armband vos' geschroefd, dat de pen het papier
raakt, als ' uwn de hand nederlegt Iemand, die
hevig door kramp gekweld werd en snri naam
niet eens leekenen kon, schreef met dit vernuf ig
uitgedacht hulpmiddel tonder moeite een paar
^^
HO heeft een kalmeerendea drank, «en wort vost
slaapmiddel, samengesteld, uit chloroform», ether,
kamfer en andem ingrediënten bestaande en in
£?gelund, DuitschUnd en* patent daarvoor «onge
vraagd.
Edlsoo, heeft dezer dagen t|ja bonderdaegeatigitej
patent verkregen.
4.. JW»*me*V
Ab (1769) geboreu (n Maoedoni*. Eerst tabak*.
hMDdclaar, daarna soldaat, maakte htf in Eaypt»
&Un fortuin en werd de stamvader van de nog
heden bestaande dynastie der Aliden. Om den troon
te bereiken zag fiij uiet Ugen eo» woinijt bloed
vergieten op: vierhouderd aaniienlüke
Mamelukken liet hu veriiioordea, omdat hg bun aJjriuet
vreesde. ZQn opvolrer ibrahia-Paoha regowd*
slecht» zeven eu vHftig Oageo. Abb»«-Pacb» WM
het evenbeeld van Tiberins. Eeni Het hy ra zita
woede een ballet-danseres me* vyfh.mderd stok
slagen om het levea brengen; by woonde ds)
terechtsteUiug op vin gemak rockend bjj, en ver»
bande daarna alle ballet-danserestea uit z^n rfik.
Abbas-Paeha werd evenals Tibcriu* door zrit os)*
derdanen geworgd. Op hem volfda S«Jd-Faek«
est op dezen Israaèl, die de Enropeesche bescha
ving m Egypte begon ia te voeren, nadat bil d*
zeden en gewoonten der Partfsohe wereld nit ein»
ervsriug had letren kennen. Hoe hy daar leefde
is genoeg bekend, maar niet misschien de vol
gende anekdote. Istnoél was neer gesteld op een
naar den eisch samengestelden harem, «n wensehts)
eens «en schoone actrice, Fantin genaamd,
diiarin op te nemen. Hij telegrafeerde dus uit
Vichv, waar h (j zich met baden en andere
landevsde-'lyke zorgen bezig hield, aan «fin agent te
Parijs: Envoyea Fautin, coüte que ctüle. D»
agent pynigt zich te vergeefs of om te bedenken
wie toch met Fautin bedoeld kon zon; hy zeekt
in bet adresboek, vindt een Fautin, fabrikant vast
Cha*sepot-gcweren, meent: die is bet en gesa
ander; mijn gebieder wil nataurlyk MJJU leger vasi
geweren voordien. De heer Fantin, een deftig,
zwanrgebaard man, reist terstond t aar Vichy,
wordt toegelaten en het overige kan men zicsx
voorstellen. De landsvoder vloekte en tierde dat
het een lust was, maar eindigde met een paar
duizend geweren by .Fautin" te bestellen, lloe
het met de haremqnestie afliep, meldt de historie
niet; misschien staat alles opeeteekend in bet
landsvsderlük archief te Alexandrie. De tegen»
woordige Khedive Mehemed Tewfik heeft het
kruit met uitgevonden. HU werd ia 1892 geboren,
in Europa opgevoed en z^n vroegere gouverneur»
waren over zyn vlyt en gedrag slechts matig U
vrodi'ii. In het jaar 1879 b t klom hy den troo»
y'ner vadoreu.
De komische opera te Londen hoopt deze*
winter byzomler goede zaken te maken met het
zeer eigenaardige gezelschap, dat daarin zal op
treden, liet bestaat uitsluitend uit dames, die ai de
rollen spelen eu zingen; het orkest is ook geheel door
dames bezet en wordt door «ene kapelmeester»*
gedirigeerd. Dit operagezel«ohap moge niet
volmaakt zijn, origineel is bet zeker. Het kout
dan ook uit Amerika, het land der excentriciteiten,
en het is de Aiuerikaaosche dames niet kwvlyk
te iiemeu, dat züop bare beuit de beuis eens
willen kowvtt vullen in Europa, van waar zoo
menige kunstenares uitgaat om ia Amerika een
waren dollar-oogst to houdea
Wijlen professor Buttnunn, de graecus, wat
altyd in bet lichtgrijs gekleed, even als in die
dageu de kappers zeker ter wille van het poeder
dat toen zqn beeten tijd beleefde. Een* liep
Bnttmaun in xtfa lichtgrijs pakje voor zyn buig opea
neder, toeu een vrremdnling op ban -tavtimd ??
hem vroeg of hij hem even her haar * /u willesi
knippen. liuttmann was doaitoe gaarue bereid,.
bracht den vreemdeling naar zyn kamer, nam ign
Kroot e papiertchonr en kuipte den mun «yn bartisi
af. Verbaasd over de dnelheid waarmee de operatie
verricht was, keek de patiënt iu dsn spiegel en
woedeud over z'jn gehavend uiterly'k riep tig tot
den vermeenden frisenr' W»t hebt gg mg
toeg^takeld! Zijt gn een kapper?' Wslneen"
zei de ander op a-n vriendVijirstea toon van de
wereld, een kapper! Hoe komt gy er aan? Ik
beu Professor Bultman."
Keizer Karel V schilderde eens op een riiksilosj
het karakter van eenige Europeesuhe volken op
dezo w«z«: De Fransclien Bcliij ien dvtoa^enxya
verttandig. De Spanjaarden schu'nen verstandig
en zijn dwaas. De Itaiinuen schijnen verstandig
eo zijn het ook werkelijk. De Duitschers schgneu
dom en zijn het ook.1' De wyageer Emanuel
Kant karakteriseert deze vier natiën on de
Bntscbe op de uavulgeudo wy'ze: De Franschen
zu'n beleefd, Jevendig, jiclitziuniK, veranderlyk
eu dwepen met de vry'heid. De Engehcheu zyn
volhardend, weldadig, steeds op wm:-t bedaoht,
trotsch en ongezellig. De Spi u jaarden zyu matig,
trotsch, godsdienstig, deftig, dom. wrrad en I nu
De Italianen zijn vroolyk, stnndvastig, hart«luk
en tot sluipmoord gezind. De Duitschers *ün
hui»elijk, eerlijk, phlegmatisch, viy.«, besclieklon,
volhardend, yaitvry, geleerd, uaftperig en dol op
titels."
Drie jeugdige kunstenaars, die tot nu toe de
betrekking van leaiaar aan bet Koniiiffsberuer
Conservatorium vervuld hebben, zy u up den
origineelen iaval gekoiat-n om internationale
Vulksliederen-concerten te geven. Zy heblwn mat zorg
vuldigheid een keuze gedaan uit. d» volksnijzen
der geheele wereld. Veer x natiëu mnt haar volks
liederen zy'n op hun prograuima vertegenwuordigd.
De Perfectionisten. In den staat Mlchigan (K.A.)
doet een dwaze sekte, wier leden zich perfectiuaie*
teti" noemen, in den Uatsren tyd veel v»n zich spre
ken. Aan bet hoofd stoot een voormalig predikant.
Schweinlurth geheeUn, en eene z-kero mevrouw
Beekman, die door hare aanhangers al* de
v«r.pérsooniyking der godheid wordt beschouwd.
De lert- der sekte wordt door haren aanvoerder
in déze woorden ramengevau Als aqniei gelooft,
dat mevrouw Dora Beekman de MM«IOS i», dasi
ryt güverloren." De godheid beeft c;eh met
haar vereenzelvigd, beweert Schweinfurtb; aQ is
n met God. en sis *g spreekt, ztin hare woorden
de stemme Gods. De vrouw zelve is volkomen
van hare godheid overtuigd; z$ is nitverkoren
om het woord te verkondigen, en' zy moet ban
zending vervullen, of *y wil of niet Hare
«00hanners verklaren openüjk, dat zq haar aJi hnB
Heiland besohouwen.
De inventaris van bet Münchener Hoftheater
b verrijkt met een schat, waar «een enkel
tocneel op kan bogen. De jongn schilder Sobagerer
beeft op verlangen v»n kooing Lndwig dea
gebeelen zomer aan de Vierwaldstodter Sesj
doorgebracht en al de deooratiet voor de
opvo«rina van -Wilhelm Teil" naar du natuur geschil
derd: prachtige afbeeldingen vu de Mythansfaöcke,
van den RuUi, de Tellüplatte vu den hollrüweg
by Küsanacht De ooraprpakalHke soKilderstukken
rollen waarwhynlgk ut bet koninklflk slot ge
plaatst worden, terwyi dn eigeniyke kolossale
tooneeldecoraties onder Behageren leiding door
eenige kunstenaara worden geschilderd.
Paal Heyte's treurspel . Alkibl»r1esn werd doei
112den Ootober in het H .ftheater to Weimar
\ de eerste moei opgevoerd. Het , had groot
de dichter wera meer dan e»ns voor hut
j licht geroepen en met raidetoejuiohingen begroet.
De vroote urtviader Edison schynt n< jok on
der djp duiven der apotheken te roon ?obJbteal
Jean Beeker, de stichter en leidsman van bet
beroemde Florentfln-coe quartet, ml in M
beim een* school voor vioulumderwfls