Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOB NEDERLAND.
No.334
Bnw, Zankuff, door d» volk»m«iift« «it
J«»»»H»!nie gehaald, maar weef wat,
Öi WoikiHJkhedfn der Turk-«he He*t«rinR »et
IrarfB «-n rattallra v*rni-u«vn tich «teeda.
tffgro heelt thans de helft TU h«i
vont«n4*ti EoUUotun (tevnugrd aluToorwaurde vooreen
k en «i twourdue »e«r onvuldornd» op eene
<*tn>»t iuvoer tan wap«. en.uit Nederland.
AM OriitkaukBd he^t d* Port» thani do
b«twirta p»t»-B oweUn overgeven. daaren'HRen
maakt ity l»Hi»»ar t-gen het afitaan van «ene
ttrrek aan d« H"ode Zee, door ijry^te aan
.AbT»*inii. Eff/f** beeft trouwen- reed* KU pilaad
UB Ital» «rn kreek MM Frankrijk verkocht en
gveft t»lke»<« «<>BO««iiM aan Engeland.
TeneeWir» tan MB beweerd comj' t »<jn te
GoottHntioupa wedw tal T»& »taat»-»mbt«naren
gearre*totra ?& nieuwe mhriiUn beuoemd.
AllerlcL
BI) 8* diMBwio over de wWging der
nitBtondinff vau de Maai heeft de new van Baar
?eer uitdrukkelijk voorop gMield dat bg biet
bifld een O» o'i" pro d"vw>.
Uat wat «w vrfl overt»Uiffe en weini? oprecht»
verkbnnif, die oui ook in ttn l«re redevoeringen
TUI Noord-brabantnoheMI Unibuiff«ch» led>-n trof.
H«t getuigt van biii<indere klein^eestiffVid In
die beuren om te willen veroWmen dat het bier
?ra taak gold vooral van belang voor de streek,
waarvan 2« heer VBO Baw en syn rrmnden c^jn
x Is geen schande voor belangen op to treden
die men van naby kent.
Do vrees om voor eijron parochie to spreken
kan ook overdreven woiden.
Het behoort .tot do meest loffelijke jrewoomtsn
der klericalen in Nederland te beweren oat
ds liberale partg alles wat in het belang der
kathuliokou wordt voorgesteld, verwerpt ? omdat
net katholieken geldt.
Door*de aanneming van het wetsontwerp tot
verlrguinff der uitmooding van de Maas. neeft
do Tweede kamer getoond dat dit beweretfgroud
Maar ook na, dit vota m mag om protest niet
Bohteiwrge bljvj-n tegen de bewering van den
he«r van Keikwyk al» tou de tegen-tand tegen
dit voonitfl >Un vo «rtgevlüeid uit de zucht om
de kathulii-kon neen hulp te bjwlen.
Van eeu liberul kwam zulk een insinuatie al
lerminst t A pas.
Dat spelen voor enfant terrible, dat oni-art
dighetd-vertoon, doet het karakter ran den heer
VBO Kerkwijk geen eer aan.
Maandag 4 December aanvang van de
?ie over d« Staatsbegrooting.
De Tweede Kamer heelt dus ongeveer drie
weken voor zich ? op de Eerste Kamer wordt
DBtuurlgk niet gelet; deza kun, als gewoonlyk,
na Januari beginnen*
Om intusscben in drie weken aan de begroo
ting baar eiseh te geven, zal een kun«twerk zijn
Bekorting der discussiën i- onvermijdelijk.
Doch nu heelt de heer Berg*ma een veranderde
volgorde van behandeling voorgedragen om aan
de Telangitikste hoofdstukken althans den mees
ten-lijd te besteden.
W$ vreezen dat 't bittor weinig baten zal.
Een voorstel om de algemexne beraadslagingen
achterwege te laten, sou meer Baubeieliug ver
dienen.
Eet NAddern-rarport i* verschenen.
Het zal ungetwqiuld op menigeen een
onbevredigenden indruk maken.
Trouwens ? de commissie zelf was zich daar
van betast; zg gevoelde zelf dat B* slechts
gis?iatton zou knane» geven. «BBC ?ekerheid word
veilang't.
Toch is niet daarom onze indruk ongunstig.
"Wat ons onaangfDiiam beeft getroffen en tegen
de Borst s'uit is. dat h. t geheeld rapport er als
't ware op ingericht schy'nt om alle sehnld te
doen vallen op ? den man die op 't keikhof
ligt, Op den kommandant, wiens lyk zelfs niet
gevonden is, op de slachtoffers; terwijl bi'na nift
OBdertocbt wordt oi er order de levenden ook
zjjn die vonr hun tekortkomingen aansprakelijk
moeten worden gesteld. W«»r een schijn van
schuld bij hen opkom', voert het rapport, allerlei
vergoelijkende omstandigheden aan, die, in ous
oog, niet altty l den toets van een onbevangen
oordeel kunnen doorstaan.
? Moest niet de rente vraag geweest zjjn: Waar
om werd een onzeewaardig schip met ongeoefende
bemsnniug onverzeld naar zee gezonden?
Na herhaalde mülukking harer pogingen om
door amendementen dt-n ijk op de gasmetersals
>mpe ntief vooi schrift uit de ükwet te lichten,
heelt de Tweede Kamer nn, door een wets
voorde! van de herren Uombacb c. s. aan te
ne. ton, baar wensen tegenover de> regeering geldig
gemaakt.
Do ministor van waterstaat heeft zich van
inmentfing in de dfccunsie over dat ontwerp ont
houden.
' Heeft bij er zich xwQffend by neergelegd of
cicb zijn verzet voorbehouden?
Do Minister vnn fiinnenlsndsche Zaken heeft,
in BUK antwoord op de interpellatie van den Heet
GWchman, alles herhaald wat men reeds
omtr- in de met bekrachtiging van Prof.
Rosenstein's benoeming wist.
Het eenigo wat vermelding verdient is des
Hoeren Ptifi»ckan verklaring, dat bij tegenover
den Heer Kosenstein met leege handen stond.
Arme Minister! ? Slechts wooideu van
waardoeriiig zweefden op zy'n lippen, t>-rwyl
Amsterdam de- ti ogleeraar goud kon aanbieden.
Welk een pynbjke jrédaclite, eon Minister met
ledige handen en die toch verdiende «e voed ge
vuld té hebben.....om de waardigheid van bet
Eriz toifeoovcr eene GCJMKKTB -op te houden,
W««ren Punaokers handen niet ledig goweest, men
zon natuurlijk iets beleofd hebben!
Zoo verfféet een Mininter, gewezen Hoogleeraar,
d*t het Rjjfc te hoog moest stsao om met eena
gemeente m konkuiientie to treden, en dat een
DOiooind HiHtgleeraar ann e-n «eer sterk bezochte
medische fakulreit to Amtterdatn van meer nut
voor, den lai.de moot agn, dan aan oen minder
brcoclite medische takulteit ie Leiden.
. Kleingeestige "grootheid. Men kan dos
Excellentie heeten en 's lands zaken besturen
m*t een breedheid van inzichten, sis ware men
plattelsnds-bnrgemeesteri
v '- ' *"OOB*B» . , V .
D* Minister van BinnonUndsohe Zaken heeft
de voordracht tot verhooging van art Iotf1erag<
getrokken, omda' d» f 850, ? Twee maanden nalaris
van den to beuoomen hoofddirekteur der H^ks*
musea alhier ? niet genoten zullen worden. Ook
begrrep d-s H er Pijn-cker Hordijk dat over dezen
poot gestreden z*l wurden.
bet vooi paamste argum*nt voor deze benoe
ming is mlHSchiea hot beMa*n van een zeer
pretóntieuse direkteurswoning. De direktenren
zul{?n, B!S zy voor hu» taak berekend z;jn, een
houfd directeur zeer wel kunnen ontberen. H«t
is lelis do vra»g of de goede gang van zaken
toet veel beter verzekerd is bQ de
onafhankRijkheid, di*- men -den directeuren waarborgt,
dan M het oproepen vsa e*n onbegeerd Hooit),
dat boven hun boofdea niUtookt
kavatteBt
H* U»*in*U*t H*t ssinlstoifs *B d* Xamer. ?
Oitodst v»u Aaiwsrpen.
tntmrf JtttttrtbHHfekt Oura»*.- Oase
c*SM«at»-D«la«Ung«o (*l»t). ? B»t voonul van d* hier*a BomUok
os. ÖVMT d*n Qk der gunutors.
«/< r*4ifl,*1: Zwakke veriedifiaff (B^miottaff
Bnitoal. ZVIM. ?.-.«-^ ?«
H« tlir*»* MM «M Dffi KadwfMokieilwils. ? De
Cltxlel van Aolvitnwa.
jlrHimtckt Cotu'atui KattoMle tyd «o «ttra-ttJd
E«n protMt t«(*D d* »«u\)dlt* opvo*din( dar j*ofd in
N* Itrland.
Utrftkttdu Ctttra*t: D» v«rb«t«rinf der K*al»ch*
vaiurt. ? B«a» l*s iütd*Bvrs*ttd«(Frtnkrüksftuaii«i
^MtHrdumtelu CJm/-«»<: Ons* BttitrBlandMlM Zaken.
DaaUod ra» Z*ii-HeUa»i m 't <7ra«*n*u*.-
N*tar»IU4Ü» v»u vr**ttd«ling«a In Oo»t-Iadlé, ? De
KoninlilOk» NKI, N»r/B». ? 81) No.«niW 18Sa.
l* ijtiH,ilaar4: W ? b*U»U d« kusten vtn pabliek
behwert ? O* »p«abara school «n OOM utUoiuU dufouti*
si*. ? U» HuUaad*oh« Anikato «a Dr. Junkmaiu'*
mUsl*. ? Th» fooi (d* bê«r »»n K«rkw(jk.)
O» T\i<i: Fartauentairui (DegrooiiDKi. ? B*n onedel*
aanval (wei»vooril«l VonaeoJwi, on<lerw(j»)- ? FinanciSa,
De R:tad heek in xijne litiing van woens
dan j!, de gewij/.ig.l« poliiiuverordouiii
verder belianilnld. tiulmel iu deu yeust, dien
wij iu ons hmlstenr. al keurden, wenl ook ihuiis
mecsial beslist Bij du pulili*»-verordtiuiD|
na.it men, dunkt ous. wat al ie \eel uil vuu
hul denkbeeld, dal tij die in hel zweel huns
aan zij lis huu brood verdienen, op geeuerle
wijs hen, wien eene aangenamer
bruudwiuftuig is toebedeeld, niugoii lu'ndeien.
EUÜ poliiie-verocdeiiiin; behuorl allu burger
Zonder ondei 8i-hei<l, rijk en ut m, te
beukermen. Geen ver.vchil van rauy en slaud niuet
duuiïu la lezen stuan. En zoo er «en ver
schil rnuclil geduld worden, dan k:m hei
alleen dul zlju, wal uit eeu krachtig ^evo
huinanisiue zijn ooisprung neeuiu JuJsl
laaisie is ia de nieuwe verordening geheel
afwezig.
Keu^cln lüend uil dil oogpunt is de
bepulmg, bij amendement door den heer de
Koning voorgesteld en mei 14 tegen l
siüiuiuen iu de verordening opgenumen, vol
gens welke* de kar of kruiwagen, waarmee
ovurtiediiig is gepleegd, verbeurd verklaard
zul worden.
De niun die met zijn kruiwagen wat te
snel van ecu houge sluis daalt, wordt niet
verbeurdverklaring van zijn voertuig gestraft.
Ziedaar eeu gestrengheid welke de kounnist-ie
vuur sirafveruidtjniu^eu reeds had afgekeurd,
En tueh nam de meerderheid haar iu
besclienuiijg, een roeerdeiheid die iniwidd
den koetsier de vrijheid liet behouden uui op
de kleins steentjes ie lijden en slil lesiaan,
mei audere woorden, de voetgangers ie
verjngen en ie belemmeren. Opdat men gaande
naar bal oi pari ij loch niet de straat zou
hebben ie betreden, mocht men aan dit
heilige gewoonterecht uit de dagen onzer
patriciërs niet raken I
Zullen wy in Amsterdam nog verder trot
toirs zipn aanleggen, mag men vragen, nu
men/weet dat onze Raad maatregelen, die
ia net publiek belang zijn, tegenhoudt....
uit eerbied voor bjlschoentjes. Een beslikt
trottoir, hoe hinderlyk voor iemand die re
ceptie goudt, hoe vermoordend voor zieken!!
ilel is goed dat onze Raad een oog heeft
voor de weuschen van het publiek, ook van
danslusligen, van visites makende dames eo
van zieken. Muur pen sybaiiiisch humanisme
aan de eene zij, om aan den anderen kant
met verbeurtvei klaring van karren en krui
wagens te dreigen.., is dunkt ons, niel prijzens
waardig.
Geen juister maatstaf om de verstandelijke
en zeiielyke ontwikkeling eener maatschappij
te beooideelen, dan de v. ellen die binnen
haar heersclien. Neemt men de politievel or
dening, titans bijna geheel behandeld, als
graadmeter voor de hoogte van ons maat
schappelijk leven, dan kan men niel geluiden,
dat men te Amsterdam, in den jare 1882,
het pruikerige vour goed te boven is geko
men, en de liberale beginselen, niet slechts
in theorie, niaur ook in prukiijk, een bezie
lende kracht zijn geworden. Veeleer schijnt
men in een periode van reaktia te leven en
zich uit te strekken naar eun pnlizei-tijd,
waarin men al wal klein is regleiwenieert,
maar jiiisl datgene vergeel, wal bew(Jzen
kan, dat men zeil willekeur haat.
\ViJ hopen dat de bui net ij üe nieuwe ver
ordening, gelijk het betaamt, gelrouw zal
naleven, lol de Ruad haar nugma;iU herzien
zal hebben in meer humanen billijken geest.
Het (s gebleken dat de burgemeester of
onder-burgemeester van N.-Amstel bij den
brand aan de Weesperzljde de aanwezige
aroaterdamschd brandweer niel heeft
uitgenoodigd hulp te bewijzen.
Waarlijk oe zellsiandigheid der naburige
dorpsgemeente komt baar/inwoners duur
te slaan.
De ligging van N.-Amstel is vnn dien aard
dat zonder hulp uil de hiofd»uid, zelfs ai
beschikte het dorp over behoorlijke
bluschmiddelen, een brand niet spoedig genoeg
bedwongen kan worden.
N.-Arostel is te fier om der Amstelstad
zelfs water te vragen ten einde de vlammen
te blusschen. Bet is haar beter te branden...
dan te trouwen. Water uil een
Amsterdarasche «puit in haar vuur... is baar hel beeld
van annexaiie. Men moge van zulk een ge
meente zoggen wat men wil, maar zt) heeft
tlMratter." ? *
De oud-strijders, met de Citadel-medaille
getooid, hebben genoeglijk feest gevierd.
Redenaars, dichters, töoneelspeleri «n
tituziekanten hebben zich voor hen ingespannen ?
en de menigte heeft hen van harte toege
juicht. Zy verdienden dat Als Nederland van
zijn dapperen die nog leven spreekt, denkt
het allereerst aan deze grijzen, die z|Jn eer
hebben gered.
Olt BE MAASSTAD.
30 November.
ti **
avond is men hier in do gelegenheid
Louiso Michel to boorru, on van diuge»
leueuheid heeft ook nw ooi respondent gebruik
gemaakt, maar, jk sm-sel guoa oogeublik het te
erkennen, iiog nlmmnr hernnor ik mij zoo to
?yn toleu go told. Niet. d«t ik BJ| eenüje illusie
*eina*kt «ou hobtion van he*r «-On afdoend
«eneenmiddel to vernnuirn voor de kwalen waaraan
onso hedeudoag olie umatsohBpp(j ly'dt, of dat ik
verwacht zou heiil«en uit* den muud dier vrouw
to hooren op wolk» wijze hot heit on bot spoe
digst to geraden' tot het w- gnomen, althai-s
v-ruiinéeren, dor ellende wanrannaontegen» guelyk,
vooral in de gro.,to xteden, een deel der
Iwvolkb g ter prooi is, Vau alge-ueeno bekendheid
toch is bot dat sii slecht» één univereM uiiddol
k>-nt en als ai'do-nde aauKeveoit: de revolutie.
Wssr nu sjj, wegens het verschil van taal, niet
optiad voor onun< wikkelden e >, nlykens
dekfuze van haar onderwerp: du rechten der vr>i<w<
en de betrekkelijk lucht zinnige wijte v- a uit»
drukken ? «Itlrntis vooi hnar doen, ? t..onde
dit «el v e to gevwolen, nn h*d ik ten minste ver
wacht dat de profeten vai dentoekiinmtstaatyan
g-lukhoid, recht vaardigheid on menschenlielde,
eeui);e re«ulfat«n v«u 'are studie over de
maatschappelijke vraagMtukken van den dsg sou
hebbon ui*dfgedeel>l, «Ue, al mochten zü dan ook
niet naar den «niimk 'ijn van het publiek, dab
toch ilanroni interesxant souden zyii, d»t aiBQ
eens bet oordtwl huorde van ienmud, die du
quaestios van è»n «eheel ander standpunt dan
bet onze bad bekeken.
In dat opsicbt echter bracht Louise Mlohel niets
anders dan teleurstelling. V>n studie, ja colfs
van het mo^st elementaire beitrip vau bet inge
wikkeld» sumeustel der maatschappij, was in hare
voordracht geen zweem te ontdekken, en uit «t
bate phrases, witmaan z i vour 't overige toont
g e* n gebrek te hebben, btykt slechts dit, dnt XTJ
door huren levensloop velerlei ellenden van nabyj
cezien he«ft, met meer dan nuïeve oppervlak
kigheid die to«stnnden generaliseert en met nog
uruoter oppervlakkigheid de bron van B! het
kwaad ziet in den verschillenden invloed, dien
enkelen door aiubtelyke betrekking, door keunis
en ontwikkeling, diior geld en/, in de maatschai'ffii
uitoefenen. Neem di-ze oorzaken weg, B'-gi
en gij zult h«t ry'k gesticht hebben van rechl
vaardigheid en humaniteit!
Het is my wtarlyk onmogelijk de woorden to
vinden om müne veibaziug te beschrijven over
zooveel oppervlakkigheid eu onwetendheid als ik
gi-teren van de lippen der ?gruote buig<-rea''
Ii»b opgenomen. Hoe het motfelyk is dat iemand
met zulk eeu veelb-woyen levensloop als Lmiisa
Michel, og in ei nat «elooven kan dat de
menscheu ooit ophoud'n culten uiensoben te zijn en
d»t alle mei'Schelgke hartstochten en gebreken
plotseling verdwenen zullen zyn, als maar eenmaal
al het bextaande omvergeworpen in, dat is mij
een raadsel. Natuurlijk twu ik volkomen onbekend
met de kringen, w»ann zy hare bewonderaar»
heeft, maar t mnet haar toch, dnukt mn. niet
-?- --- - ».__»_ v
zQn om ook daarin daijelyk» hare erva
ring met tal van voorbeelden te ven ijken, dat
z-lfa de anarchistische socialisten niet alleen enge
len ZVJH. VnOr zul< een verbinding sta ik waar
lijk verstond. Meer dan met afsulmw verliet ik
gisteren avond de schouwburgzaal, waarin z\j
genproken had, w«nt die vrouw leidt aan eene
nitiuomanie welke de normale i'onctiën der her
teni-n belemm>-rt, ja zelfs ongeveer volkomen belet.
Luuive Miohf-1, air hans zoouls ik haar gisteren
gexien en gehoord heb (en den indruk dut c(j
ooit anders aoa kunnen zj)u, zelfs in hare roodst e
en naar petrulei.m «n blued riekende
ontb-wzemingen, heb ik niet gekregen), ? Louise Michel,
die ons vroeger'als soo vreeselyk is afgeschilderd,
i» niets me«r dan een treurige, de«rmswaardige
figuur, met wie xoHs eenig gevoel van
menscheujkhoid verbied*» Bbn soo to sollen als met baar
gexotd wordt.
Hot is. vooral daarom dat het m^j verheugt,
dat het groote publiek haar bier volkomen onge
moeid g«-iaten heeft, en dat de fanatieke dwepers,
die bij vi o -K«re gelegenheden hier wel »ens door
een bende strat^ongens en leeglooper» met «teen»
worpen «n stolqslagen het bewijs wilden laten
leveren, dat hunne denkbeelden de waarheid en
de eeniire waarheid x\ju, gisteren zy'n thu s ge
bleven. Ook zondei tlergnlüke krachtige argumen
ten bfeft Louise Michel te Rotterdam geene
proseüoten gumaakt.
De overgang van deze -pétroleune" op onzen
eerwaardigen gemeenteraad is geoorloofd, «edert
een Ainsterdtttnach afgevuardigde en de minister
van binnenlandüche zakru in Suptemher 11. haar
ii-lis in onxe Tweede Kamer heblien oelntroducef rd.
Te om d«el»u naar het v«nl»g der zitting van
onzen raad, had .zty heden weinig om bet lyf.
En toch heeft hy een hocfcat nuttig wrrk
verri ht, waar van de beieokenis waar»chynlyk aan
zeer vrleu ont*na[<pen zal, maar waarvoor toch
de wxnilelt-nde Rotterdammers, en dus de meer
derheid der ingezetenen, den laad slechts dank
baar kunnen zyn. Mnt algemeene stemmen toch
is een v.jorstel aangenomen, tol; heffing eener
retiihutie voor het gebruik van gemeentegrond
en tot herziening van het tarief voor diensten
en leverantiën van gemeentewege, waaraan met
andere voordeelru' ook dit verbonden is, dat voor
het gebruik van de publieke straat, voor 't op
slaan van bouwmate. islon, nitstalliagen. enz. in
't vervolc zooveel meer geheven zal worden, -at
d ? bouwondernemers het in hun eigen finan B '
b.'Uiig Bullen achten het verkeer voor de
v,.e,gangern onder buune medebiirgers zoo kort
mogelijk te belemmeren. l>it is waarhjk een
heeil^k vooruitzicht, want ik geloof niet dat er
ééue stad is met zooveel verkoer, waar particu
lieren dut verkeer zoo konden bulemmeren als hier.
Do i aad heeft verder in syn zitting van heden
den oud dit ectenr der Rolt. SandelsVcreeniging
den heer M. M. de Monehy onder dankbetuiging
eervol ontheven vatt het tfrdelyk beheer d«r
haadelsiurichtjngan aan de overtUile der Maas en,
mot ingang van morgen, tot directeur dier
gomrente-eigiindoinwen benoemd den heer L. J.
Uudig, vroeger l>oekhouder der
llanddsvcreenigmg. Met 33 «temmen tegen ééne «n blanco
gesuhiedt deze keuze, zoodat men verwachten mag
dat lh'. nght man voor; dt-zen belaugr^ken on
niet ffemukkelUkt-n post is aatigestald. Zelf geen
tiandelsman zijndw en den benoemde in die
boebanigheid volstrekt niet kennende, zal van uwen
correspondent wel niet verwacht worden dat hjj
een oordi ol u ver die keuze hei-ft.
Hetzelfde zal het geval zUu, zoodra eene keuze
ledaau wordt uit do hed*n ingekomen voordracht
tot benoeming van een directeur van hot abattoir,
waarop eon militair /laardenarts en twee veeart
sen geplaatst z(jn. Het U dan ook slechts de
opvatting van een leek en als zoodanig wil ik ze
alleen beschouwd ziun, manr een zonderingen
indruk maakt die voordracht toch op rojj, omdat
voor een post, ui sluitend verband houdende met
bel dooden van het vee in de ullewusto plaats
nonen in «an-uerking komen, wier taak het il
? alle middelen der kunst het vee in 't leven
te h-.nden. AU ons dagetyksoh be*tuur niet uit
xulke hoogst ernstige manuon bettond, zou men
waarlyk byua aan een mawvawe plauanierit
denken.
Onder de ingekomen stukken was ook een
nieuw adres d«r Nieuwe Rutterdamsclie
(?os/obrirk. hetwelk op welsprekende w\j«e Jtetnigt
VBO do gemoedsstemcuiaif harer direcüe, die dea
irond onder hare voeten voelt wegstaken, na
Burgemeester en Wethouders in de gasquaostio
tot eeae uitsluitende concessie adviseerden,
Nu «sat het baar leven of dat van haren trouwen
medestander in het exploitveren der
gasfabriuaUe en dor ingoBetenon, geldoa. Er behoect
wawhjk eoa groote dosis aalovoteit toe o»
Kolooven dat, ta doo toHMwooi digon stand drr
gasquattstie, do «euieentttrBad er ia.toestemmen
sou met do bestaande faurirken te cOBrrso*
t eer en op den grondslag van oen houffemi
gHSpiys voor pattittuti«r«n dau, by insohr\jvina
of geimente-exploitatie, seker betaald sal
moeten worden, alleen omdat, ioplaats vnn met
JanuBji lotJ5, revdï Mustouds d» mgi-aeUuen
goedkuoper gas souden kuanoa branden. Na «l
borgeen er u deso saak is vooixevulirn is het
voor de ingvutenen w*t een hoog«o tfip'üs
voor noe twee jaren, dien sg reed* Htdeit 137»
hebben betaald, uiet Ie duur gukocht, als daso
quiiestie thans eens eindelük prinoi|>io«>l en voor
goed wordt ttirg«vooht«n. De/.e stroi.halm,
waaraai> de tfiettwe Gatfabrie* iieh thaM ter elfder
ure- vastklampt, sal n«ar sok^r niet boven water
houden, als het in de sterren ttesohroT«a staat
dat sjj siukon moet O.
UIT DE BISSCHOPSSTAD.
Als iemand Utrecht in deten ttyd van het jaar
hesookt, zal by wanrlük in d«n waao gebncht
worden, dat Utrecht tot ds steden boh.-oi-t, waar
heel wat to doen is. in hot middaguur zijn do
winkelstraten teer druk besnoht, on dat neemt
iederon dag toe, tot die drukto «p St-Mïcola sd 'g
haar toppunt bereikt «n dan weer versterft, m de
gewone Kalmte ledereen gaat nu wandelen en
winMs kijken. De angstigou, die mannen te Uat
te sullen konu-n, beginnen hunne iukuopon reeds
to doen voor bet feest dat ieder jaar grootere
prtipoitüin aanneemt. Maar niet allo kijkers zijn
kpopora; het me«r«ndeel tyu nieuwsgierigen, die
hier on el (at» «eer talrijk xyu. Ik acliryf althans
veel aan niuuwngieriffbeid toe, als ik zje boevelen
nog opgaan om een Louise Michel te gaan hoo
ren ui zion, terwQl tooh Amnterdamsohe,
Botterdnmsche en 's-Gravenhaattvche bUdeo ai genoeg
verteld bm!d»n, dat die leving niet veel om hut
lijf had. Maar ook met die wetenschap wil men
wi-1 *ehs soo'n fran-che vrouw zien, die d«n stryd
aanbindt voor de Libertë en igalité. Louise trad
op in Tivoli voor ééne dame en onguroer 150
hf eren, 't Wa< eeu kopie van hare lezingen elders.
Tel.-ur»tellii'g wat haar per*oon betreft. Men
verwacht «en vuur, een orgewondoiiheid, een
hurUtocht by ismaud die de i-ev»lutie predikt:
men verwacht een persoonlijkheid, die men zal
accompagneercn als zy de nMaraeillai8H"zalffaan
aanheffen: men verwacht eene persooulykheid,
dia allen in vuur en vlam «al zetten ? en d«ar
komt een juffrouw van een hofje, dia een les
opzfgt zoo eentonig, coo saai, zoo zoniW eenig
vuur, dat wtf duukliaar zyn dat het g><d*an is.
lind het langer g<-duurd 'c was geweest om ouder
8*il te gaan, in plaats van geestdrift te wekken.
Louise neemt er een dik professoraal kwar
tiertje van. Zy kondixt haar lezing aan tegen
acht uur en verschijnt eei>t bijna half negen.
Ouk al geen bew^j» van voortvarendheid, van dat
vuur dnt mrn i» een wereldhervormster
verwaoht. Nntimrlyk waren het weer de rnsüsche
joden die tot aanloop dienden, om te wjjzen op
de verschrikkelijke vervolgt- gen waaraan dn vrouw
bloo staat in de tegenwoordige maatschappij.
Hoe komt Louise Michel tooh aan den roep,
die van haar uitgaat? Ik vat het niet. Ik vond
het al saai wat er aan was. Ali ik haar morg»n
bjj een keteltje koffie met een juffrouw uit een
vry'woiiing een ge»|>rek hoor voeren over den een
of anderen Zondag uit den Heidelb'er.schen Cate
chismus, dan zou ik zeggen: ze is in haar rol;
maar haar ziende en haar boorende te deukeu
aan prtrolenm, barricades en revolutie ? 't is
mti uiimoiielyk.
Ken oogenhlik dacht en hoopte ik nocr, dat
als Z4J tegeusttraak zou kr^uen, dat zy dun uit
dun honk zou Komen. Er kwam geen tegenspraak
en daarvoor was zU dankbaar, dus ook dit Viel
mij tegen. Z(j bedankte het Utrechtsche publiek,
dat het zoo veel oidelQker was ga woest dan in*
andera plaatsen.' De lezing had iets van een'1
nachtkaars en zij ging uit als een dusdanige.
Ik vertrouw dat de aanwezige hoeren, voor
zoover sty getrouwd eijn, uit den grond van hun
hart deu iarizeër na zullen zeg jen: ik dank a
tisere dat ik gi-en vrouw heb als dese.
Men heeft mij geüegd dat Louine Michel Louise
Michel niet is. is dat waar dan is de mystifi
catie wel aardig, en getuigt die oude tante van
Veel handigheid om het Hollandsche publiek beet
te nemen.
Terwijl Lonise Michel de liberté en égalité
predikte, trad uw stadgenootTtm Kate hiervoor
een ander publiek op om de lieHykheden van
Lungfellow op de hem eigene w$ze aan het licht
te brengen. Het «peet mi), dat ook ik mij had
laten verlokken door de zucht naar bet onbe
kende. Ik kan nu alleen seggen dat ik vernam,
dat die lezing zeer boeiend, grer interessant, zeer
amusant was. Amusant altijd in de goede
beteekenis, niet zooals Prof. Opzoomer, en terecht,
zegt, dat het grooto publiek het altijd wenscht
en zoekt.
Prof Opzoomer hield de feestrede bü het
75-jarig bestaan van het genootschap Kunsttiffde.
Waarom hooren wy Pruf. Opzoomer niet. eens
meer zoo optreden om ons te versterken iu het
goede? In den winter zijn de leiitigvn hier een
ware epidemie. By het veerendeel is teleurstelling
ons doel. Waarom treden Prof. Opzoomer en
anderen, die ons iets nieuws kunnen vertellen en
die door hun zeggtugskracht ons meer kunnen
laten genieten, niet nn en dan voor bet
Utiechtsche publiek op? Prof. Beets deed het meer
malen; maar ook hy heeft ons in de laat-te
jaren dat genoegen doen derven, 't Is geen
verzoek om ons in de gelegenheid te stellen nit
te gaan, waut ook daaraan hebben wy tegen
woordig overvloed. Schouwburg, opera, con
cert eu, lezingen ?als men alles moest mee maken
moest men langere dogen, althans avonden hebbeu.
Tivoli gaf Woensdag een prachtig concert, on
kondigt togen do volgende week een nog prach
tiger aan, althans ditmaal kostte een besproken
plaats voor een lid 10 cents, de volgende keer
25 cents. - .
Met die kleine belastingen moet Tivoli
voorsichtig zyn. Het bestuur vsn Tivoli ontwikkelt
een werkzaamheid en een energie die niet genoeg
to prezen zyn, maar Tivoli moet niet langs
15wegen de contributie trachten te verdubbelen.
Tivoli moet blijven bestaan door en voor allen;
doet men niet Blies voor allen, dan konden er
wel eens velen van door gaan.
80.11.1882. Jan do Bisschop.
HITATST.
?HULDEBETOON
Ban de nagedachtenis van den Dichter
JACöl LEON WEBTHEIi."
, 80 November 1861
In de omstandigheid dat dit ?httldebetoon"
uitgegaan is van eenige roderjjkers-geselsohappen,
ligt eon bijdrage tot da kennis van Wertneims
letterkundige beteekonis. Eon dichter voor de
groote menigte was Wertheim in geenon deelo,
zoosls Snakespeare en d'Ennery; evenmin be
hoort hy gerangschikt te worden onder de van
Oude gottlfdon tot profeten van kleinere
gem«entea.
Wortheim was eea düettut; «Ka voornuBute
triomlon vierde U b| s^n leven onder
diloUBnton; na iyn dood brengen dilettanten hem dB
merkwaardigste bolde. Aan do waardeoring zijner
gaven -'-dset dos* karakteristieB: geen Bfbreak,
" '
in B|}B eigen DBBBI, ffohBedhtsfi ea hess d*
pl-iats aaugewesen die B>^not oere iaBCButt.
W«ith im WBS eeu kenner en een vriend der let
teren j sWg, hij wü«« «BB uitspniimsg UB stn-Bgor
ariniid, sonitijds soli do hand aan do lier en om lotto
haar tot eigw vermaak «enige welluidende touem,
die den voorh^hjangor den tred doden
verlanitsBm o, op OBBT moer deden weo^ehou «Bouoor de
**? ger, »B eea korte puoae, de bookoB wedsr
op-foeg on hot instinmeut t«r sttde logde ? MBBT
nooit hooft syn snaren uig getrild oadnr don maeh»
tigen vtiiKordruk vmn «obepiiiugsdrang; niuimsv
br-heerschtro s\jn tunt-n dé Builen dor menigte*
die foist-h«r aanslagen ryker neludion verUnnt.
E -n plaat* -onder de on«tei Wijken Is Wertbeim
niet bereid ? het is leug-n s\jn nayedBchtfi.si
dio voi.r ie spiegelen ; eo vau ers geslBoht, dut b|
het helderder licht van rijker litteraire ontwikke
ling de poëten onzer dagen sal besohuuwen, ksa
do vraag nauwt-lutts wurdoo gedacht of ndor
de wtaravhiino diohtvrs aan Wortheim dknt hor*
ii.nerd. t^n bekwaam ou rraaakvul letterkundige
? nog geen diohtoi: en ook de mee tersohap over
deu voi.u, geluk Wertheim haar b-sat, schik*
geeu eeuwigen sti alenkrans om de ilapen. H«-a
den aaam van dichter te schenken is sjjo
nagod.ichtenis besmetten ; grtuigt althans VUB «rooter
begeerte den betreurden doode te pryten dan VBB
bet s 'reven de kuust van dea pog«t hof to heb
ben mot <jfM einst en «3?» ooi bied.
Niemand sou, met groot er nadruk. VBO de hand
gewe4«n hebheu de tOi-k«uning van dien huoxsUn
titel onder de meuwhen, dan Wotthrim self. Eea
Have novelle ? eon njue on smaakvolio vortol*
kin t vau eenige toon^lsiukjas, s|ju de nalatoB*
schap vaneen man, wi*n men geen grooten dieni»
b«wy»t door hem ouder de dichten van Neder
land te plaatsen, waut d«aruiede tergt men de
rechtvaardiguuid van bet nageslacht BU stolt m«B
de (leaoheidnuhoid van dun tMijanoot óp harde
Wat VBO sjjne hand het licht heeft g«»ien,
zUndt) de oeieningeu en verpousingen van eon
dilettant; smaaKvol en ImWeu als W|j teu o u /BB*
er weinig bezitten, ma»r u ie, b|j opgewekter
litterair leven, gelyk iu het tegenwoordige fcng*
land en Frankryk, ot' het Uolland der
«OVOBUbiide eeuw, onder de beschaafde livden
gereeder wordm itevoud-a.
Wat Wertheim aan oors^ronkelijken arbeid
heelt uitgegeven, is luttel; en d« vorsen di» hfl
uit zyae lieveliugs-auteurs ter vertaling k -o*,
dragen ? in den regel, do namen van poëten
van den t*eeden nag: Mauuttl, Aiuaid, do
ÜBOville, Tbeuriet, Coppée. Uitzonderingen zijn set>h>
Urender voruafion: Ueine, Teuuyson, (Joruelio.
Dat >yn aandacht liij voorkeur op oUchiors alt
de boventieuoemden KOtrentigd bleet, sir«kt hem
niet tot verw\jt. maar karakteriseert zun arbeid
als dien vau eeu lieiheblirr, die op sQn gemak
en voor zün louter genoegen roudwB/eude in
de gaat de. hiw en daar eeu bloeuiekon pinkt ea
tot een tmltje bindt, dat duo r geen schitterende
kl«urenpr«oht of beuwelmoud zoete geuroB,
surakoluose bewondering aiUwingt '<~ eerder tot
de vraag noopt, waarom rijker getooide kinderen
va<i Flora, die lieflylcer lachen of met meer
niftjeitnit pronken, rijn \oorb. gegaan.
Bet antwoord dat Weithetm n ion gegeven
behbvn, kenmerk; betachtensmiBi-(l|gdilctiBBtisiiie
dat zjjn deel was: den h .veuier, den man van.
kunst xy het overgelaten, dieschoonei, die edeler,
bloemen te schikken tut . ruikers waaraan do
grooten, de ge negenden hun hart mugen ophalen:
lot tooi van feestzalen, op bet pad van belden,
in haiiden van jonkvrouwen op den dag des
huweiyks, passen kwalijk de knustelooze Endo
ren, v.tu mijn 01. ervaren gre >p.
Ik ben tevreden, abt uut tuiltje, in stonden
van ontspanning samengelezen, aan het tieltbed
van d«u ai me, in de M'n«ereu van een wicht, eea
oog^üdJik van dezelfde bigde aandoening kan to
w»--g brengen als ik geuoot toon ik het ver
gaarde.
Ue deugd van. het dilettantisme heeft WBÜBSISB
in hooge mare beietea: ten volle do overtaigiaf
dat zijn arbeid slechts d« vruchten was VUB
een genoegalyh zwerven in sounige Iane"n ; BVB
arb. id evenmin bestemd voor moh aelf
oiwterfolykheid te verwerven, als den arbeider e-n
bhjveude plaats to verzekeren in de geschiedenis
der letterkunde.
Van de gebreken van het dilettantisme is
Werbheitn Keh«el yry gebleven: het zal niemand ge
lukken, in «ijue geschriften één regel aan te
wijzen, die deu burgeriüken zm tot kwistig ge
bruik van het konveutiuueele fiaai verraadt,
welke b( letterkundig dilettantisme 200 dikwyls
in het oog springt. De vorm droeg steeds de
oumiskeulmre bewyzeu vau outwikkelmg; van
eeu uiterst fijn litterair gevoel. Smaakvol, in don
beoten sein vau het woord, in de eigenschap Waar
van al zjju voortkrea^Jen hoc JEr«ohü>(st
gotuigeu.
De strenge zelfkritiek waaraan hij
zichoiiderwierp en zuna vertruuwdlieid met goudu.
v»urbü--ldea hadden zijn oog en zyn out ge«cb-rpt;
en geen weelderige dich er-fantaiaie wjTionk hum
breid n, did liy «ouimigeu het. brein tot
Usdwetmens toe veri ukken, by anderen het benevelen;
geen hart-tocht uitte kreten, die al* wauklai.ken
dreunen in du ooren vau grove naturen.
_De aard en bet gehalte zyner u.lateoichap
zyn by de voorstelling van Do derd.ig sclierper
aan het liobt gekomen dun welliclic ouit te voren.
De macht om eeu ganscli.jn avond d« b.jiite
menigte eener schouwbuig^.ml t« Im-ien, beeft
Wertheim niet bezeten ? noch ooit gestreeld of
gemeend haar te beuit'en. Al« oadei-d««l ee»er
vertuoning hebben «ijue vertalingen stee U proo
ien by'val gevonden; maar zy hebbe;i te weinig
wéerdtandHvermogen, oo, naar den eiach van het
woord, lapiéce de résistance te xy'n. Dat Wertlieim
by voorkeur zijn krachieu wijdde nanue blootleg*
aiuti van ?wat in stilte woi dt geleden mgetftr>-deuM
't WBS zyn lust: de volwa sen menscu te>gt hot
scuouwspel van laider s'ry' l en grootsohoi Ijden ?
Van een BBneengwcbakelde vertooning
«i.niuiiger z^uer overzettingen io de indruk d e van
eentonigheid ; zelts van uiath üd.
De vertooning van geeu andere mannen dan
vaders, echtgenooten en vrijers; van geen andere
vrouwen dan als moeder, gade of verloofde is
een beproeving, di« hartelijk doet begi«ren de
ten-toon-otelUiig van bulaugwekkender sohepselen:
van DOuscben .
Bet spreekt vu self dat deze bespiegelingwi
geenuins de strekkinx hebben de achting te ver
minderen voor het streven der dames en hoeren,
die hot -Huldebetoon" hadden georfBniseerd.
Hun doel kan niet anders dan ieders üuteinoiiiif
wegdragen, die voor den persoon on don arbeid
VBO Wertbeim de warme waardeoring koestert,
waarop beide ton volle recht - hebben ? nogmaalf
en wellicht doideluker dan ooit to voren, het
beeld van oen hoogst beminnelijk, seldsaam ont
wikkeld letterkundige voor den geest to hebben*
geroepen, is een uitslag, waarop alle mede wer-',
kenden terecht trotsoh kunnen xtyo.
Hun spel to beoordeelen vordert bet aanleggen
VSA eon anderen maatstaf, dan waarmede mse>
aioh ba kunstenaars van beroep pleegt te bedie* '
non. Geen die, ware deze voorwaarde uit het'
oog verloren, middelmatige aanspraken BOB kus- '
nen doen geldon. Aan den anderen kant bekoort
men tien to herinneren dat eeoigo oefening b| ?
verscheidene spelers al spoedig grooto verbete
ringen sonde teweeg brengen; b. T. b|j den heer, '
.. , . . -- , «spoelde?en eren*
mm, aU BOB deugd van het dtTetUntlsme in do
toonoelkunst, to vergeten de sorgvnldigheid «BV
modo men don tekst bestudeert, zoodst onbogro-'
pen brokken en verkeerde klemtonen tot d»
hoon uiUonderingon behooren.
De b^val door do geheolo voorstelling onder
vonden, pleit luider ton gunste van Wertbeimi
Vo. 914
DE AMSTEBDAWMER, WEEKBLAD TOOB NEDERLAND.
§»Bch*Tf>eBv Hoe «oh «ekovft
wc«en ?** o*»».tliÉs»i ww**Hüisw «Mr «w f «oMBgd
,uUiek; da vertoon*?* BMko»o>w>BMBBaaeprtiaJt
op b*t By»Bj vos> k*z*t»t.B»rs; Bjenr be>l«
o«i;£uid;i;tb«-drir u «i-i te o 'wraseboon- QfW>g*u
0*.i<»r d* a'sMueene- beae.'rte» den oveiW»i>« iu
km
D» tw*e ledig* v<«or»U>lliBg ««tetvhavon^ In
den Stads Schouwburg don ouden w adel- verde
diger* a*ou«l«jd»ii, waa uH)XHn«Bd gekozen e»
K«*it «Igvatee» VvKtBBB.
Het gmlioh.li v»n den Heer Hasxbreftk, niet
b*itemd du ho- l'di-n der oude sohlatsn dootr
diepsiiiniuheul ui h ojre vluchtte doen du!sel*n, deed
bun uVt Woed »n«U«r du»» de tkl*rro spoed**», ?
enn gee-Urift te w«eff, di» Het topmuit
e, tu«o d« Het-r Sonn*man het lV.««
loed eWl aanheffmi, en » U
a»nstaand» «n bloutalvüoldr het lied1
muélle' ernst igH gedeelte van den avon'l w*s as> d*
voiidi.icht van ilit gelicht ? honiUrdo
èxemplateu er van iu bet ff. v. d, />. wöHeii oui«r
Oe ft ?«sigeiiooh-n vorrwid' ? gHtindigd.
Mov r. li»iMBg h«**flr é» krae.htU:e venen van
den UiH«r Itn-tvr'-rk grüejid met de mkt'Men di«
h»ar ten dienste Maan. Hut was een tiitetit volle
kvu* tan dn ivvst-'coinnii'sia evn 'l w jimgïfw
kima «rmifweu uit te nouiligmi de giyz"H te i
et» grieten. Had z$ a»n rijper ervaring ilit)
eervul ?? atk t-icverrouwd, dan ware wellicht d»
ii-druk iiojf m ch'hr>r g»*i?e-<r. Nierfmnin heeft
Mevrouw )të »IJJK lm-! en bijval gevonden, waar
aan huur «maak vol en bevallig optr«dun groot
Itrt miüiaiie vertoon, d« kluchtige
verwi-si-lingtn \TIMI 'uu hotffcl-ertai dere- officieren, nii> dernn
t-n oversten be.iirtelings de a-tnlemfers *n de
slachtii)i) ? üfii on 11 r i<l e r- vob»»k e«n
/5«notYiilav»mi. Ito duidvlijka h«wywn van der
u-vivijt-niieid ^olduu zoowul den aninten
«la hut stuk. G.
STADS-SCÜÖÜWDÜRO.
? Hfjcnkfrtuie dt la Stiglièrt, (23 November.)
Htt' b vnn'iijle (teen gerinjr gonut voor d»
Amstei'ila'iiiiier-, enns per weiMt, d» po> d
«Ci-r? iz enlö e» uit ff» -d kuns'ÉMiiviiHSHuiosftMe dn
Koltwii. a'daöimj? v au 't jYtfJ. ï'w« «f, in hun
g ooten »e!ioitwburir te zieu optillen. Vooral i»
dit KH n K<''i"/ gcuut, om dnt de Rottdnlamin*rs
moe i*l kun-t>r>'i'lt»n VHII eeu ^"eil-u ti-vni biur
koitiun «fiiulkou. Die volln zaal. «w» W-jeu-uiiix
avuad op 't Lenl-ohttPltó n, WH-TdufenKerart^eu
't III««M. ho.-.et xqn eo 't hal TH i'aiterro au de
h <itf-t<i jj*.ni)ei'yen onboxvt, waar dan door
pol>vrt! en in 't i^iutiuspcl gem-fei.de uitiest-'n
re., b l .a ml moti»-rii Krunscli salon-tuk, dat in
liouffe kn -j.<Ht t -eK w <rdt
Imt j:ubl:e zoo ifv^rig iJarert met.
doch xlrclt'g nu en ii.»n een biuiug
laciijcB «drie Dioud»{)it»ren hewvfgt,
i>.itm>'r. na e^'i »elukkiq« i>iM»a-<ije
k«waijff'ei g> klnppw, b*r«l «»ei. «LIJ
d«id fiiiitil' linii'.sü iw-nen op «-en paai' hondt-rd
Knile.a ifhvcé haiulao o« i«n tikken t» miild>-uder
ruiic .einin tj.t-», ? dit alles waseimt een getir
v»n HM r< krnt.ni, evwn onmakötibuar als in dut
unlifij te vfikUrvn.
/' ?''? i il tieiytière m «en fijn, een delikaat
Hut" loö baaani klinken, te lre>
ii,«nil«» reituui ia feet Mik te re«J
helucrk ,da*.<trunrbfatiuend**i) aangroflyrode
van H--rnitttï vo«r Uil éne, te w*niig
dut d ? ui'tkinM^ag te ffew;»kkelyk 11
«n /.« ü dun lieer Kiteul g««n sti'5t(tj*n ia te
etrijd"ii ite.'fVB», vóór hu tr toe besluit «i)i>
T*., baar woord te cnt-laaa om haar
medf-mi,»tj*nr, dtnir baar tvraind, in de utnwp
w- p-u, Ji//i «^ ie ÜKitii'èn 'u nen nt'Mit,
;«i>rwiiri(t tOnne»'l*f>»'}, en, vranne r de
te a duur du *pel«rs juiat betftvp«n
wuris een voorvtellintj er van zckur houg te
. [Ie t*|ir i-k v nn nt»on*-t->P6l", yotg> iiil» het
. lv»nv»l dn > r.i<» Tati ?)>lyi|>«r Ifc't^r
paȟ. W ,n' net stuk munt hoofdzakelijk uit. door
.'ersrirl.l.-finu. lJ*fi.'QiirTaiid«ii oudan Mar
ut,
glinteen
te
k
cli
tul I;
U-e.
tj«n
l*n
o[i(-rad, ia door de* l Ir.
1). Map-h voortivfl^fc l)«gr*pnn en meenterlqk
p« ?ect-wL ^yn i/anr, aijn gume. aijii kus «uni.
? ij i to.,ii. zijn ({nhiar, ? 't was allfR, voor e«n
h* --«trluntictili .ikten;-. onvcrliKtcrlijk.
Ikxtondofi(fet..sfon ov*r itn- Hnff lende waarheid in a«
n'ii.ppj, M van il>-n Hoer U. U-»8p«l«,Pn zoo kalm,
luo ^.''i.-i omlftr hut behe«T de» kunsten^tti B,
tn in itt s.«'i tiiftg lniiteiiup'iri^ w,i8 (lic kun^t.
TT i wi«t i!f rt^iiue ZOD te rpd-Ii>n. die kmiiisoiie
knu'!it hi-i. M. u i,. ,m;h xuo«ol'erin haro opènbni infd
1-p«l. ilii.iMti ii ooit. undwi' de fijtia lunh'str 'kt:u
v«i- A; Iniitf f.-imiifita. D« kunsivnivii- deuken
/.nu u- ui'.' .iji do vviiordiMi, die d" toesc.''ouweri
v- lij;; n. iv » -n fim-inn. En dun dat «ccent Min
ilif ;.<j'i'luia van iit*t oi^nheven no tid! 't Sjiel
(':cff ? .loititureii t cHti hcUr«n fi-iinsiihet» enméitiitit,
iü. Men zi-t d. u IFeer I), rltxprte IJAVPI-HI
.,,i|,U,(. ,lm li. v. nUd-n 7,<fm V'in Ü<)''n\if.
in < u ü ü ik eohter den Hner I.e>nmei>8 als
"t n ('tttjiitu werk w«n«cliHn te hfi/roct n.
-i in-t» nu »»it i, jet. Hii apenld» in JW' rlela
ifri' i.;,. t Hfintird. Zd»>" hou«1in<f w is wt-1
l)fh»')ri*ii, rl rh in zijn peliaar, voo.nl in zijn
d in. rkf« oen meer veitoouiig tlttn (jfevocl,
p^i-uondeiibi-id dan litifde, tunvrparlt prin,
-a ili"il vnit . .vurtii'ging.
He-t LeiDiu'-n bevst eeo franyn *tnm, die
veet dinn-t. kaïi hewyien; h$ «teil» ticb. «fll
i«»rf re»s: ?iiidicn ik i» w»rke)\}l<htmi et»»
nr i-iu, waa en in die t-n die onv-n an.lighrul,
zi.& -k dun fjive,Ven?r m 'ar m«^r nojj,' hoe
>k !an ii»i|u b-i-ndfn en trelaat bew««ei>'J ?
Do U. «i Lt-inmfns br>«ft da a een fi'H»y« stem t t
b>: en kkinu, Mwvr. üeuisman» e«ne. die
beurhfl Huw, «l »n ha*, meiial »our (l»n jfHtwt
»p»-«tr hi-r mor de Barons rft F/tx/K-i'f.
Kylceii h«d d» tiMrol te vcrviillfn:
idighi-M, wpinig nuance, vrii«
b>iitdruklrBir, opyewektbéil. wuiniif
,««i-i ?« rol i en, TH.» r»e-( Tintrni>llK*t
is-.rtin, ww » dmt HU. J. Uftijiels. J.
n Ki>«irwiAfop'ieRobouri«r(inif<-litil«n.
;«! M^D«irV,-bjfc w/ien, dat. m«ij in 't
»nrn Iv 1 1» i hnii ibonk TOOT k»»ttittnikni<de te
,.,,! .hu, 't c^nn o ver d A keurder klnwlinff
' in ,IA /. <fc //» fléiglière heeft. be»Ii«t. Wy
..w -11 d»u. M» 't v i- vi iljf, nm rten lUd der
; "f :i.!' te kti>ld>-n, jp-eit *i»«>ffe«» ???lipiien
edtitl «den. «t-wi rekke», »o.lel iftö,
l if'lliOgnn i» 1H)7, a«»r)
l»8[ll»HrofjcrHe knp«ell
U:IU»M »«ar wA i» kori* Igvm,
>t >ta h«el» kcvte ««kkeu met
ruüfn voor du U*«w
a» Na», «l
ORAHr>"TnÉAT B.
da
ite
hiia
k e
«oii
roe.',
Al» j.
g' n,» t.,
V;»M
ff,
MI i
<>. J.
1 1 i-t
>'?>'?
l n'[i :
.
DM.
-?
Vu»
U»
v '.,?
o<iri j
"«*
«rlsm»
tot dusverre TBS geschied.
h>>olilRQuw«r s»BBt fnrwtond over
aa ^u rigfii w»»k ;
B|nfl>n>ioho^>!t ilai mAr-i«» io>i'is>BiM. fat 't in MB« iBVimdB
vrouw v«r>ndw(. Doek- ^ wosiki BOSK i'B h«ar
^ l«veu satt-iik, drBOwtMOjw, BB ?»v*hoM«i«k<
'ii inimii',ko/.<.<ryt:o> BVrt»«w SMOJon Jong. hng, een
ti> i*kjn» «MÜIMSW. eVa kttooht oVobosidh i«wo«s;
«Mi tie-uu «uk l{Bilth-Bkoi>B»BVrt» OMI lool^koBA
Jffln,i.,-i,u-rnAilnli i, dat hanr fcjss* BISSBIBSB D*
w, «t WsBorkxwt*. moakt. Vosn» de
wceY t«oid
straf, geschiedt t. Mevr. Gevtenbeek, bet b*«1d,
he-lt, vooral hst liersaia, en, naast Mvjufvr.Qf^
dor, dou jon^c!ihgt Uut ktuariu, met moQtl tu
gloed >ourgeolsawu.
** Nor. 4, T. D.
DB AQUARELLEN TKNTOOJJSTfiLUNOBJI
TE 'S ORATOSUAQfi.
VIL
Eoa iraaio vartUkiog van een
n beukenboouh, uiet at«^voJl«n btaii-tin tn Uent>
w««rk4»t»ji«r uu do stajnattn dur hooBieB geeft
uu* uDdoi-s vult Uoswo. Van Bu^-Ssliu^dwu
reuds elders) outmootien, is ook hi«r
vwUtgaadoor twof U»d>cnapp«u, W daugd«r»ke
o K^UiKiuauowi, juittlioul 4ou vortn on
U«grU>kl>oid van kleur; UISMT toch, bier alsyind», Ligt
er voor miiu oog e«a xekure droo^to kt do klvor,
die ie over het nehet»! Biimisr aautrckkelijk voor
in(J maakt. Zou de oorsuwk dezelfde >i|u als die
welko, nanr ik vermoed, Ji;il[l(i'n's wei ken voor
niütt oog mindor auugonaBm uiauk'; al tug>0'>>H
uitvoeiuxlxid en <e »terk sprek«u der l|jiieii? en
dua het tugttnev«rgeot«Ido euvet. uaa aa» de
vukkeu vau de bwde gobroidais Miu ia t-n Üaitve
lijdVn. Bieda msAkte ik melding vau eukole
bannor werken, zoo van J. ViW ^WolUetfoo»*,
dut m mijn o»if te Vi-el upnifi-rt van de lynoii,
om JiOrf »1< f.tuil^t.^icht to .Kuunen giOdon, muur
dat, algnvlivuleii duarvau, ula s: udio der
WulUenioas>a en hare weerkaatsing in het water, als
pnieve, van alles satuoiisuu-ltoud impresMionisme,
veel to bewonderen geefr. Is mi-ji eonm«al over
Kimmige cons»rvatieve ?vurmhi-zuiireii" lu-un on
wil men zi<'h by de Tandxchiippun tevreden stvlluii
niet da vertolking van dr-u in-ir.ik, dii-r 7.0 tcnk'-n
op 's sohitdtrs oog, in jilantg van lort dia <(<<r
landschappen zelve, een e»nci-vsijbü hè' landii'hap
gem.ikhHijh«r dan by het üguur, d.<n kan mou
in ?hdoilaiti-n** van denzfllilan meester de
«ert-ilking bewfundoren van eoti rejf«-ti!t -hti^ctl,
neve!ae'itinen elnif aan eeu onüur vuurt en; en in zijn
rwiirer"hy liingilurigü ' esuhuuVitt.g «i^ensi-h^jJin;!
ontdekken, die meu liij een eerste ^ezieht di-^e
t rekening niet. zou to«*ehrijvfcu. Ouk snrnk ik
reeds van de eij?etm.intige uHtuuropvittting v>m
W. Mans in vergelijking niet. d>o van VioUlk;
zijn sainengmelten van de kof PU met baar
oiugi-vinj?, en de wuzige rint v» n deze
Ik /«tM-u nog van Muitvi:, Hchoim oen ander
mUachiitn lifm ree. l B (iuJi-r de fi-^uni-Echil-lt-rs
eene plaats U<ul Ie geuoven. Voi'kuilK-uten oure<-h*
tu -n dit KOVII!. \v;ait du Geuren \nu M:iuvu viyu
niet in hut loven gei ?> t'j.)uii oin itich ïflvi-, vui
ii't* te zei/gtm ut' i<-u tu doen,, tonzq er andura
uit. te 'i- n dan wevkehik li-«eu.L*j »e aus. Ik vuor
niy alihaiis mucht nog nooit do ellenlange,
ui'gsrekta wmlt-iva vau xy" ,»j>i»3ter" ontuiuctHii.
ge'Ük >k evenmin ït-kur b»u dat het. ing ooit ge
lukken zal, het. pa-ir , dnt iu bun btune< huil
(waarvan ay de ka.-,t wel e»-ns et-n miud r liUuw
atti.xien Rjuulittn gcvrii) ,ean ru-tig uo^unhük"
jitDit-t, op s ra.tt tu hui keiim-n. Mtur eeu inenscb
en dier -wt-vt nu ei-tuiaal wat ht-m te wacli'eu
staat aU by onder de Dunden vau deu beei- Mauve
komt; en m ho'. gunsiigüto pevul, zoo hij niet
uittferckt ot' uiRukroiinieu wu>dt, k-m liij er op
rekenen als de hei dor ui ?een kud>l scbtpen.
tussclieu du kudde <MI d^n duii.ac ti^ün kam van
dim weg ineeiigedrukt te worden. Miu'ier
onba-mhirtitf dan voor den hmdi-r was de heer
Mauve ditmaal vour diens wchnpen, die ren tniuste
louprn, ieder af4onderl,.k ee& lirhium hebben en
tiift al te voel Mtamgrdrcngen z;j<i. I'iit
isijoierigens m«t hun om^^-vii.g eeu fraai- gehe<-l vormen,
eu m -n ouk ba deu heer Mauve, iU men over
de vorraquestie been is, veel schoon» kan zien,
in harmonie en ai'wiss jiug van tiuten, haiioet't
zeker voor UMHSaad <n«er to worden b-stoog i.
Evet.min dul de heer dn Chair>-l w«d--ium als
vertolker van lucht eu witter eene evroplnatü in
neemt. Als zün «aan, de Vecht", van verleden
juHT, wordt ouk ditmaul zlju ?Ni^t-veclu" om
strijd geroemd pin hét heerlijke v?rgtMicht, den
ftUscüen buitentooii, du i'O«l bestudeefxie wol
ketiniaüsa en du dooivicliti^' (lunim tint van 'het
w ai er. Zy u ?Tt-uen den avoud", sehoon wat h«og
gchonïf n, mist nlykbaar geenszins de
«:geni<cha|>pen om te bu ien ? vooral dw helli-rn av
-ndluclit. waartegen het uphttalbnigje ui komt, ta
het duim» genoom e a»u d< n oeverz<it>m van bet
i-inall-- water, .zyn ruemenxwiwird. M.iai- w arz -u
ik lilqvHii als ik toch wilde pogen dn aand.iiht
te vestigen op al het schooi e door i nze
lai.di-chap'clitldci-s intfeze7.de»?' ? slechts no^m ik -lus
Bnsbuuiu'a tvceir «e, in t okeaing n als ileu^ilelijke,
schoon niet d» beste w.-rken dus im-eiter-s*, nl»rcliU
vestig ik uw aan lach' op Ga riëls ?Uuiig wt-ei'"
in zitu iraaien «omlieren toon. epüi'n ?vi-«:uka>Bii"
(In deu mor«en) urn dat w*zig f) is che van de
uclvendluclv; en vermeld nok v»n d r Meer's
stukken, schoon zij al ire«u buiteng wui.en
indrak maken; niinüt de twe« holianiliMih»
WHte»-jtezii-h'eu vnn Me-dng, tvcd,« vau elders bekend.
en zyn t» en 'Niiorwwrxuehe wam-- .-n bergt ifc.
rceleu, waarvan ik nini ourdeufen knn of /y de
natuur juint weergeve». doch nllee» ainstiji dat
zijn ?wntervul" C"**n groutai'lien indruk
aelitarliiat; en ? : zon kumcn wy lanRster Mful<-n's drie
?'({«/.irlrrn uit h--t Ixisch vnn St. Gei-mnn, die^am
d^n invloed van W. Mans d -en dt-ukon, to' Stor
teulieker en NV«i»senhnich, ? i-r uizendingen !>ij
eeniK^iiis nnuwlöttenje Iv pr. kimi Knnveel ruimte
zonden vraifi-n iim H! hoiti' suluniiiliedi-ii t« ver
nielden. dit ik mij fiepit*! t'it. h«t iiiieinen vnn
Storteiibi'ker's vflitolkinirHi» ei-ner weida bij m
dditf en avun-1, waii-op de kt»"eu meer in den
gueden trant van du van Vi-i.lyk dm in 'ü--n van
'iori» z\jn; en Weisst-nlirueh* uiu-uteriyk, sclüer
kln*j uk, ljand>ch V|i hij L"uSiluinen, niet dit-dt.
mmige bruine b>ukenbnom n. wmr jjnbln «ert zon
nitvoeng en tuch Uirmoai-ch .behandeld i*. Gij
z-et, waarde legers, ik nmak er my (huns
eenig*zius met den Kranschen slag van itf; m .mr
waar zo. i het Hnders ook hè -n met uw ge'.uld?
waarvau ik tuch nog iets verg -n moet. om
dat ik mg' als niet verantwoord z"u
be«.lioawen. indiHO ik nint. nllrre-rwt een Versnim
herHteMe, g» sch onb«u'rii[mlykT wijzu door mij
b gaan, jegwi 8 een der meest, vi-idi-nsteiijke
injwnd'r* aan den üo-ictikun . O. Ü«r>:laiü.a , een
si-bilditr. dia iederen houdcnkeuaer rn ieileren
bjeschouw-r nn tich verj.liciit heeft d-ior zyu
m-nturttjlc bnhandxld-n kop van ?Maren", tu>-t
zijn uroote. trouwe o»ii(en. en w ilÜK" ha-«n; door
enkwlo str«knn van het penceel volkomeu Weer
gegeven. .
Maar ook coa ik onmogelyk kunnen eindigen
zan>ler de l^jdr»i{en der vrueuvlelingun, on da*r
«Uu «r ouder van de schoonst*n, vermuld te
taottben. A.U altyil t. tikken de Italianen aan door de
bontheid hunner kleuren, door de bevalligheid
en Mctinonheid iii .dn hunding en aan^Hzicht«n
hunner figuren, die ieder voor zich zelf tut hun
reclw kown. Zo» bewondert men bS .(onoinsgo
n -oopeUug tu lacliim", .Straa' to Subiaoo" en
-B9 oen koonBan in oudheden", dn tinteling van
het lich' «n oo h»rmiinie van tooit, ondanks alle
teireusteUingoti, bfl de scho..nbeid en bOfaUighrii
siner vroawenfiirtrtm ; en Mj Maceari in Bgn
~l)« dBhrm to Vonetii" dB naboots ng «BB SM*
marmer BB dB sUako vrooweüfigBiir: d«eh
aekar BBjf BSBW BOMen BOOVOSV tooBBwen zseov*
tersohoA met soovrol fljnn MBSJÜC in Itfn en
kleur varennitfd, Bis Tarenghi in s(|n .Ir» d^ Kerk"
te bnwoudoron geelt. Ha>i mea verleden j*»r
geBoeabü deaborovvorendoB m«ioj sk-p ,S«urfais>n
door doBOB ooWloW ingezonden; aoa kan tbuBe
Ml d* BBOPohowwiejg «BB dk wwk BBaBtBteoiroa
dB* Atavs TS*OM eoBen godBobteé m^^of^
gevonden he*-ft; daar dos* Itolwaa aot oven
orooiB «BBrdi^seki um fobooldhoBw*» k«u**n
koorbank we«rgeefl. all MBBB oen ntarnwosv
BH hoiossüoB oVs tBodorsj vüosoBlrionr n»i Pokend
wist to troflsn; torw^t kj BB» B< oUo ilsugÏBB Bik
nog deze paart, dat kfl op nlt in u ut oude wy'so
ittimJla eu lucht weet weer to goten.
tndu' i~4(t u d) Taicnj^n coo vuurlgant dan is
sta uitBiu hier wetdn» evii d<v uir04tge«i--rd- eu
houitt. fcij roet Jorfc» «o Tuum-ts, uit wi^n» wurk
veu d-ng;iaiijku tenn.s van net nienovMukfiguur
»l>ree:.r, den n-tani vau «et ao'iUden ud lianG op
(e w^su oi/. Miiuter (okonui my de gn/ot»
d.'i kujippn door JJiseo viu Marokfcuaosche vi
o«wi-n, die owk wel wat bjig hangen oei M
techsituli te kujineB vraurdr «Hl, terwijl duinütiidingoo
?vu Cahisnrss. t'iprisjoi eé ]fai tvnalteeu
bQüvnorre «and^ichi trekken. Van df, urétlisluatischö,
tetftNiluutleio treffen du eionasrd l ebai. dolde
tetftNiluutleio treffen du eigonasrdüt l ebai. dolde
Wlilsuiisj£i|<rn vau jUrjiiitnes tL-Par^s, wieniwtj/.e
van natBur>erfoikiug Si-ker meer door osc
ntrieirett dwn door n-aJW nohe waurhuiol uitmunt
lich'er (leel't die stiei-yl» iil van ly-i'-u en dt»
vittklü-id ii»T giy.e tinten «>-n eigenaBi dig- eaobet
aan die weikttn, dat l y *»adai'li' ge l-e-cliouwiug.
youral vuu syn niMtu»ilio^t" niet naJutit «en zekei «n
uukuk to nükoo. i*
U' -k m ?ifttweW «f .rnBsrnttojrinrl" na juist
«-n pa»s>i>d --pitlieton vuor d« drie Utiilm lia^peu
«au Mus Oma Montaiba, wiw Fvu de kn t
vuu DaluiJtiu ," stevk en wiar «haJa SHO do
erms1' e«-B g*. tu« dom deuk» n aan Turuw
zyn miJdviu^ei ioda, u, ut w ie u «U stukken vau
Miss Mo-.ulliB wel meer «Wïeei.kuiui-t yeitoonan.
Uuar ?gj-gcbt te. Vmteti*'1 is «niiter, Si'houu L.e'
OiMi«r»eij. 0,1 n Turner knu bef.iiu- 1 eu, op meei
O rapioulielijWe wg?,t} béhaud< ld, «u doet, uls
muur wurkrti voji d.itiius uun teuaar-i, x.eu, dut
*y vaak, in k< Acnt «u degelijkheid van fwliauaeln^
dxr stofv h<t mannelijk gt^liuM (-verti elTen. l 'u
beidu herren Üyeus uit Brui «i hebbeu m
iu bruti.lo Kn>ilu:i<{ van bebaudeling h n
g.-ide niet.; ook zyn raeoMUi huu ouderwerpen
met diu beluvi.di'liiiif iu üvercei btuinuxiug. Zou
du Snob vuu 1) Uyeua, wienj uloertuny gexicbt
(inujid<l(ilyk, o»k zotidai- A«ii Icutoluug, xiju
kuiakter veiTrtUilt. ; tiiwyl ^b het ven«t«r" vuu P.
Oyi-ns een sfhilder vövroüi.t do ni. t veel hi>n)ier
to btauu. in ,'la Judaa" draagt die
-iiu viakiturigo jipviu Uui oi> iii-t, balu u
dutiiti jni-t niet by toe vtirudotf-ug vail
den aojtUeu^chdü indruk vau hut gabeoi.
"
Niet alleen in do muziek, ook in het pianospel
kaï. men >an feu ouders en nieuw- ro ricui'iig
Buirken. üet f«u U «KU g«vo g van het aud< r;
Iu muziek vindt lueuwo w -,i-u «u urinxt du teoh*
.iek h.. «r duir./p te volgfji, K« de eeiiniu»
^'ükin/l-ïü^ml. ou t-iiOjin >n IJs/.r. bivitleu du
gieuzen niu b-t. kLivier uit, to:iUt uien Wtui.t Uttt uu
Wel hel u. tei S' e Z;il ïyu beiellct.
llüüi t iiir-u ^oiie Me/itei- it^eluii, Jan vrna,'f men
zïih uf of het müff'- ijk i» OLtt ui e u het in
de't-cliK t.iig \oider z.H kurniuu bi e ge». Ue t-iekom-t
jal dut. iuui U)n leeruii, Uut beduu kau S -Li ? Mun
ter bescnoutv. n aJu de èernto virtuoze vuu i.uai
'y i. Lilylt Cl 11 a Suhummii u g n[ U'l de
ou^i:evenaai'tit) vuitulkütei' «au declxuseke wtrkeu, ?
V\ ilheliumo K-mis S/.arvn euecilt 10 wi iniy n liut
iar oji oui kiar dien i«ug te let nis ou ?
Sj.ititi Wei. t r ia de vertegruwuordi^üter | ar
extelleuce van Uu ui> ue ncU. ol.
Uo betUM-jide punulo %*rd in ISlötu Mur.chen
lioreü; li.-uw v^dt-r wa,- em vuid.eiisd-l.jlc
violoiiCi-Jli.-it. f n uo< hun- oiu-ider waa nm-ukaA
oiitwikkelJ. R:-edi np vicijiri^i-n 1. ultyd spui-lile Oude
alle- na wat zy' van hai'u uudeiv /.u-t.-rs ha l
g".hoonl. Toeu w.ireu Muzatt eu Scliubai t noj^h.iar
-fk' osiie compo'iliea; «ede. t dii-u n zy wel
vau smaak vuiubdeid! Aclitüri-euvolg^us wa
ren het S'virs nuud Lebe teu Kbembertier, a.iu vtie
aoar itiiuukole opvoodjiig wna toeveitrouwd ea
toe» Sono 15 jaar 0114 *&» kou zü reeds op ot-n
conceitUs^Iuu'-hen. on Ier an-.-ctie van Luehner.hct
;<.neeit»luk van von Wober ap>'len. M tj^-lu- n waa
bot, «au Halo»» in v toe l tue tu gchriiven itut ^ode
Mei. ter, up de kun»t> euen, die zg hierop ui>de."
n ? m, met voorliefde M u 'keu van Li-zt f peelde,
de toen nog weinig beketd waren en niet zeur
111 don smaak' vieleii. ?
Tu lierliju leerde Sofia Tansii? kmoen met het
crevolg, d, .t aij bealoot vourluopig minder
cuncert«ii te geven eu Z eb onder zyn Txidiiig te vo
uiakeu. Tw- e jarou bl> ef lij 1'auaix'n le«»eu voL'eu,
eiken <ia^ tien a twaalf uren studeeiend. Men
zegt. d.it Tauijig niet ulleeu trvt cli wiu op zulk
een vl^ti^e leeiHnxe, maar dat liy tevens eeu
vurige nene^ei. l ei- 1 opv,.tte vuor hè bevallige
oieujo: 11- m d t zij, Tausij stiet l reeds m 1071,
terw-yl Sotie Mentt-r d« Wereld inging.
Te Lüwenbi-rg in Sile/Je, ae resdenfie vanden
Vont v.ui llolieiu illern, dia ban- tut «ijn
kB;n^rpianiste hnd benoemd, leerde zij den hileurvollen
violiincellist David F«pp<r kei ueu, met wien zy
in 1872 in deu echt trad Pu m ie r was tue n
soloviolounjllist aan de ouera te Weeuen. Het
hawelyk was niet gelukkig eu na zeveu jaren gingen
de echtelieden van elkander, naai het ncbynt
V..QI"d.
Tot 187" woonde Softe Menter te Wecuen ; in
dat jiliti' vuiliuiale zy naar ' Pest, witur zy nog
vertoeft, wann-er zij ve n kmintr-izen inaikt. Iu
1874 bad de keuer vau. Uoatenryk lia.r tot
hofliianmte beuueiud Iu O i^teu ijk, Zwit»erlainl,
U 'Ilaud, Kunieiüü, d«i llus-i^ch.! ?Üoster[Jioviui:ien
' '
gut' 4ij Cüi^ceiten; te Petei-^bui-g we-d /ü Ui
na bet xpHleii van de door L*iait vuor piano üe
zotte .T-Mniha,ii«nrt'-oiiviMturö, do.ir het publiek
htruu. tü'i wnr-u be^jrüet, dut J- politie, dm
Jiclit dai ei' een XihÜMiseh''d'MDOn-tiMtieaebter
s-uk. bijna tuH'cheiih ide m> en<le te raceten komen.
Op aandrang vaii:Lia«tde«d öoSe Menter zich ook
l u Loi|d'*n, l» P'try'd «n in Iialid liooren en in
den vong«n wiD'er b<'Z>>clit zy óók Su>nje e»
I'grtuuat, Zwüdeii én Noorwu^en. De Koningen
van AWB ieu en Ueneiiarken sehnukeu .haar
uiudaillti.-* VAU Vtfrdt.-n^tu eu -eiiert ({niiintitnin h*'l
ttt>eiL arfiit in het Nuordeo zulk een 1-ijvnl ver
worven.
De undAW» k^nninninkinDf met Lmt, die van haar
verblijf te Weencn dateert, h*i natuurlijk gestrekt
om de vuoi li'-fdè V»«r dim s cumuoflifies l'ij Sofie
Menter nog aan te wukkeren Als veitoikuter
daarvan vuorul wordt zü iluns ali do éérste van
alle piani te» be-chonwd. Zij die onlangs do Ai
abinehe wTaratelle" vin lia.r hoorden zullen dit
óord«>cl gaarne, onderschrijven. M"ü weet niet
wat m -er te bewondnreii. haar krae^t of haUr
zek-riieid z*lfs by de meest haUbrrkoude pa*ai(en.
B.-ideu z(jn .wMrgalaos; ituu bü is de «Biislag (var
lijk. Dei houding der Bianiptn bluft st^ds rustig
en vertoout de volkomensto beheersehing van het
instrament; men vindt di« !>$ hBAr. Vanoenziii'
ver art Js'ie k sttndpuutzon rnrfo, 't ni«t fraaier kun
nen verianxén. Son» Venter npeolt Lis*t
foortrefHijk; de fijn*», roanr wel wat koele muziek van
ScBrUtti, oBliorispe^k; miwr waar bot op gemooil.
Op innigb-i l aank-iu', bijv. by tJhopin, vitlioet
üj ous mii.ilur en hoi-, is de vraair of sU het by
dB reproductie vau Beetbovensehe nf
Schununnscbo muziek sou doen. Aan het Khrift herkrat
men den mt-nseh, B,m het spnl de pianifte. Sofie
Monter is geen vonlzj}dige vrouw; »9'toefkBilden
voor ds p»auo on baiir oeniff^ prottgée is, zegt men,
bohBlvo de ftano... haar fcai; o> andere kunsten
hieven haar vmeoid BB bBiw ontwik fcelinf word
behalve op het jeliiod «BB bot k!«v er, tamelijk
vorwBartooBtt. Vreemd {B bet dm niet, dat baar
spel iu p»esia Bchieritaat bg dat van menige
artiste dip, wat virtuimitok- betreft, mot haar wel
kan wedtyverea. ^ü kan «ifh v rgenoet'Ou motte
siin ?> eerste virtaos«i loontot d« oorsU BrtiBto
TB» OBB» doge». .?
DB AMWEKDASWCHB OOHOBRTBIf.
Ik stol mft voor, ditmaal twee klaaAe oen.
to bBiBVsfcsn; het oeroU «w-d gvmven
kutmteusren iu Ifaison Stroucken en het tweede
l>ntideribu$ 30 November door do Amstordamsehe
Orkcstri^reenirfintf in het Paleis voor Tolksvlijt.
De V«r. Toopkünsteiwren, one5-sr directie van
J. G. H. Mnnn, liffb^a IL Uinodag een alleszins
lnmtek proj»ramma ten gehoor* ^ebroeht ui.:
Onvtiture ?Amwitvo*»", t,i -«Dim;
Sin(?i,ie Nu. (4 Binftjetir), N. W. Gade;
Ouverture ,SotunH.'nwe!itstraum", Mendolssoan;
ipiet zu .Lohengrin", Wagwer:
Mélulio, Minnenet.
Schmo, Gratzmauher;
Ouverture ,I.aertoro No. S", Beethoven.
Du cnmjiositiSu van Massenut en Grützmacher
waren so'i voor violoncol
De stemming van het orkest waa uitstekend
BUI'ver, volgens de oude stemming'. De bezetting
van het orkest is echter niet zoo zeer in den
hitak, de drie cello's en do drie alten schreeuwen
om versterking.
Th ouverture Annewon wi>H r.ntr jjoed uitge
voerd ; de cello's waren tawhonbeide wat onze
ker, doch het geheel was zeer goed; een ex.tr*
<: ?y,^ :UU1 je henpelerw der houten blaasv
Kvenxoo wi-rd de sinfonie zeer goed ton ge»
hoore gebracht, hierbij kwam voonïl uit de goede
cigPH*<:Tuvi>j><,'u ijr eerste violen (met Hofmeester
aan krf. houfd) en da dcfjelyki: muzikale opvat
ting VUB den dirigvat.
Deze twee besproken nummers vormden het
eerste deel vnn het programma en bevielen mij
het best, ouchoun do hierop volgende
ouverture ?Soniincniachtjtranm" ook vr^j goed
uitgevoerd werd; doch zoowel het BVoW]'
Lohcujji'iii" al» d« ouverture ?LeonoW
voor dé kracrht.-n der Ver. Toonknnsteuaj
wat zwnni-. De dikwijls driemaal diriii geschre
ven vioolpartijen in liet Vorspiel, kwamen door
de kleine bezetting laii)/ uiet tot hnn recht en
de finale der r Leonore y' is door Beethoven tonh
niet. pvcchr«v<tn vooi' ci-fl lessenaar eerste violen!
E'loch 'Ie Ci-heelrt uitvoering gaf blykon van
zeer vtol goeil-n wil en vun ijverige studie, het
geen dan ook e^wr du (helaas weinige) toehoor
der* zet1!1 gvwn'/iraWrd word.
Do stAmining van het orkest, zoowels ah do
ocoustiek der zaal, aijn hier veel beter dan in
hst I'fileu voor Volksvlijt, en üc geloof, dat wan
neer ile Vi>re>!iiit{da Tujiikunstenaren wanner
steun bij de Am-iterd.inimers ondervonden
(zooi:it zij moer goede krachten vooi hun orkcsit
kouden eiig.u;i;eren) zy veel m^er wy'U'n onze
iüj^o P;irkcoiicürten zullen kannen vervangen,
dit thon-) in het Paleis voor Volksvlijt ge-.
hracbf wordt to doen.
D,- directeur der V. T. is iemind, die al zeer
.jOedij? zul blijken op «n to op voor «tja t»afc
bereki-iid' to zijn; de leden VJin net orkest schij
nen m j toe te xijn be/ield door den goeden geest
der siuu «nwcrkingj tot het verkrijgen van oen
ijoa l peli.;el en als nu het Anwterdamsche
pntliek hen maar wil urennen, dan ben ik zeker dat
ij ci-ii scluione toekomst te gemüet gtvan.
Ten slofte nog een woord ov«r den solist van
den «vond. het «-as Je heer Henri Sablairolles;
zijn voordracht van de schoon'? melodie
Tan-Mas>euet kon wij volstrekt niet behagen, het wa*
kond uu /onder toon; misschien werd de heer S
als ik. gedeprimeerd door de erg leely'ko
'iding. (dit gelieven de altisten zich m
hooidoiin te trekken); wat h'ct Scherzo van
Grfltzinttchor betreft, dit voerde de heer 8 vrij
goed uit, doch hoe komt hij er toe om zulk een
liet-origineel, langdradig stuk ten gehooré te
arengon? Ik .waag mij nog niet aan een
beoordeeling v«in den heer Sablairolles, maar behoud
mij dit liever tot een volgende gelegenheid voor,
«l veel verwnchtins hsb ik er echter niet van.
En nn het. soogtu.Mu.wl Siasxitk eoaoartop
;ven
zaak
Sleclits in drie önde^{^»9chilrt^ pnnten WBS drlf
concert ,Klawk-krt te noemen.
!? de' vele Klassieke helden, die er tegen
woordig wnren,
2- de Klassieke inhoad van bet gedrukte
progmmni...
3e de vele ^klasMekj" jenever, blijkbaar nog
aanwezig in de wagen van velen der bezoekers.
Ik en honderden met, mij hebben sich Boeiend
ee5rgi-rd op bovuntfeno«md concert; niet dat ik
iets tcgon de fecstvicving, deii ouden dapperen
helden aangeboden, tvil Oiiuvocmn, neen het tegen
deel is waar; ik ben volbloed Nederlander en ik
zal de eerste xijn om liuldenfoiten nis de
rerdediginpr der CitaM «:mr w.inrde te schatten, maar
ik protesteer hiefliy rc^en «ene wrkrttfhüng van
klnssu'ke muziek, zoo als Dotttlerdng 1.1. in het
Paleis" voor Volksvlijt heeft plant* gehad.
I»e zonk is namelijk z<y>_: ik kom het Paleis
binnen en ontwaar tot müne verbazing dat de
leden van het orkest in uniform gekleed zijn; ik
zie mijn iirogYninmii na, en j»! daar staat het
toch duidelijk te lezen:
KLASSIEK COSCEBT
<lo<>r de
Hef. concert begint. De heeren concertmeesrérs,
Crïirti;lr en Bo^mans, zijn niet aanwezig: zeker
waren hnnne uniformen nog nietgwreed! en al
Btioedig kon mi-n tot zelf* dicht bij het orkest
mets ander» vernenwn, dan de zeker zeer
hart»ly'k gemeende hoara's en bravo's deu ouden
strjjUi
D« prachtig sinfonio ?Lnndliehe Hochzeit" van
Goldmark begint (anders een h'eveling van het
ttnbii.-k), docli ook uu, in de verste verte geen
kunstgenot;, bet orkest knoeit er lastig op los,
want men denkt: -och, niemand luistert er nnarT*
en zoo was het ook.
liet publiek deed mij meer denken aan eene
?Inndliche Hochzeit" dan de uitvoering van hot
orkest.
Gedurende het prachtige deel ?im Barten" komen
eenige hooggeplaatste personen en end-strijders
de gereserveerde plaatsen innemen, ontvangen
door een donderend boerah, en had men den
hoer Cbencn niet zien dirigeeren, me» zonde
gedndit hebben, het is pauze. Nadat pok het vijfde
deel der pntchtige sinfonie miihamloM was, kwam
er panze, ten minste voor m\j, die dadelijk
wegge<^iAn ben. ?
Ik hoop 'dot men in het bovenstaande toen
geen enkele hateiijkhcid tegen de ftestvieringzal
zien maar enkel en alleen togen de dtrettie van
het Paleis voor Volksvlijt die denottdenBtrflders
niet eens eene fanfare het toebi oniTOB en die zich
door het uitvoeren v»n ?klasswke" ssnanek op
zulk een feestavond zeker de besehaWrgmg van
het plegen emer ?mnzikate moord" op Hen hahi
gehuld b-eft. De dfreetie bovengenoeind, heeft,
zoo-Yel tegenover hare leden ak tegenover de
on .Ie fetntnerenden, een grooto fooi begaan, door
,klMsiek concertl' aan te kondigen in phtat» VSA
.militair concert" door de schuttsj (juwziefc; haddo
men dit gedaan, dan hod men Ie- B> wBBrBohtigt»
mazieWiefbebbers niet soo geerjwrd BB 3« z«er
zeker onze rade dappere verde*tert TBS de
Gtadd voel meer pkizfer gedBaa __
. . . Rnoso.
bor in bet lokaal Pl^ncwt, Plantage* oen voemel
st-raatonCBB) eeneort irev^», «BBTO»
earslaien
tond
Vw*.»^
DrBO .
Buterpe's mannenkoor hoeft, BB! boiaogoteom«
niet outbrokoB. In hei hnin VB» bet velnpd
Jav «nllen do> kèra «a hnzae
worden nut BB* frMt boL
*Het
mtt den
iïemtmtttter.* Oos>
sproakebjke ?roman van P. t. Bnuisi|»
Doelen, uitgever * UBBU
'sGravenhage 1062.
J. SUsaberf.
Bovengenoemd werk vorschoen In bet Bcbt,
?onder voorrede of opdracht, die maar B! to vaak
oen* vermomde aanbeveling, reclame of vleiend
trachten naar welwillende beoordeeling
kunnengenoemd worden. Met tamelijk grooto lette»
vindt men evenwel op het schutblad de aoberev
maar niettemin veelbeteekenende aanwijzing dat
het bebulst: ?Een oorspronkelijke Roman." JXeemt
men aan dat hot woord ?Oorspronk»IÜkM hier
slecht» beteekent ?niet verttusld en bet woord
.Roman" in den algemeen aangenomen' zin aan
duidt eet» verbaal to lang en te uitgebreid on»
bet .Novelle" to betfteleu, den hooft die BOUW?
zing sleditB wnten»; betoekenis.
Vat men daarentegen deae tweeledige benaming:
in dieper zin op eu woitlt daaraan door dom
nchrijrer naar eiseh voldaan, don kan m«n vciltsj
boweren dat het werk in eene Bjsatajtnde behoefte
of leemte in d» letterkande des land* voorsie»
en heeft dnardoor zijn recht van bestaan bewezen.
Immers bet valt niet te betwijfelen dat er aatt
goede, door oorspronkelijkheid uitmuntende ea
voor beschaafde lezers van ouzen tyd
lezenswnaidiite, moderne romans m Nederland werk
lijk behoefte bestaat. Onzes inziens had dit. T
er echter slechts by kunnen winnen door
in te krimpen tot «ene Novelle, wanb oud
des schrijvers bekender gaven en talenten,
het nu beooioVeld worden naar maatstaf en CIBU_ ?
die men den hedend-iagBchett, modernen roman
stellen moot en hieman heeft <fc schrijver nial
voldnan. »
Du hoofdzaak toch bij den modernen roman
id kar:tktert«6kenine.~ Tot het behoorlijk ttitwer^
ken der verschillende) karakters is op het bekrom
pen terrein der novelle geen plaats. Levendig»
verhaaltrant aansehuuTretylce voorstelling, het oor
deelkundig kiezen vnn eeu of een paar treffend*
sihutien ut het onderling verband vnn eenzeker
aantal personen, in bt.'knortrn merr
scbetsBchtigen vorm, ziedaar de hoo&lvereischton voor deil
Novelleudickter en ttnn deze vereischtcn kan d»
schrijver van Het Gctin van den Rentmeester
ongetwijfeld voldoen. De moderne roman
daarentog-n vereischt meer ut.udic van het uien-chelut
geiuoed.gcleidelijkc outwikkcling der karakters, dieT
met zekere gegevens toegerust, uiet meer wille
keurig door den schrijver Kannen behandeld wor
den, maar in overeenstemming met de wetten en
waarheden der zielkunde moeten geleid worden
tut du ontknooping. het doel, dat de schrijver aich.'
voorstelt ot giiimdeweg vormt.
Do lp op. der gebeurtenissen des levens is on
derscheiden als de loop der rivieren en evenmin
als er twee boomblnderen of twee menseden ge*
vonden worden, die uiterlijk volmaakt aan elkan
der gelijk zijn, evemnin kan men twee luenachen
aauwyzen wier leveu en lot volkomen aau elkan
der gelijk zal bevonden worden.
Tuch wordt de loop der rivieren nadat zij dan
oorsprong verlieten evenzeer als der menschep
leveu en lot door vaste wetten bepaald en het a
onmogelijk hierin wülekeurij: verandering te bren
gen zonder te vervullen tot onnatuur.
Dit moet de romanschrijver in het oog houden
bij bet uitwerken van zyn karaktenchilderingl
Maar al te viiuk rijn de getcekende personen uiat
veel meer dan poppen, door den schrijver naar
eigen luim en lust her- en derwaarts bewogen
on.of o» VBB bet tooneel gebrachVnaarmatedft
«BBTO»
earslaiton fs*oor»
goTour do KaaotoBB) van bet
proC Strswke OBB
wM'
door
Zoodra de sehr^ver een persoon burt optreden,
beweegt deze zich met al 2iju aanleg en gegeven»
als 't ware buiten den schrijver om. Bespied,
beschrijf dien persoon, mnar bat hem niet naar
willekeur handelen in strijd met zijn karakter en
eigenschappen!
Kennis dus van b«t gemoedsleven,
mensclienkennis, is er noodiv tot die taak en de kunste
naar moet zich daarbij in de toestanden, waarin
hij de personen opvoert, kunnen verplaatsen.
Üe hoofdpersonen vooral moeten typen zijn
die een «ekere soort v«rtt>geuxvoordig;eu tot
uadera in-het-ltcht-»t«lhnj van niciiscli-jlijke
deiiffden eu gebreken. Ueen -hors d'oeiiTres"', zooaui
de Verbeelding ze scheppen knn, maar die in
werkelykheid óf zelden ór m het geheel niet voor
komen. Alleen het alifcmeen men«clic<lgko boe
zemt belangstelling in en is verwheidon en rijk
genoeg in de verschillende vormon waarin het
aich voordoet.
Dat het hoogst moeit-lijk valt naar dezen maat
staf' te arbeiden, dat er ontzachlgk groote gaver»
van geest en gemoed bij den kuustenaar
ir^vorderd worden om heden ten dn^u aan de eiSchen
van den modernen roman te voldoen, aal iedur
dadelijk in bet oog springen En eau bewjj» er
vour >s dat on? zoo zeilen een roman, wordt aan
geboden die in dit opzicht boeit en voldoet en
dos in waarheid een kunstwerk lieeton tnoff.
Hot is daarom gwn ff.-rin^ac-h-Utini? der spven
van den heer lirunings als vrij bevroren dat hy
tot het leveren van een ik-rgelijk kunstproduct ?
niet of althans nog niet in staat is.
Zooals de titel aanduidt viit'leti wij hier een»
episode ttit het leven van het gezin van een
runtmester te boek gestold. Waarom de roman juist
deaseu titel voert ia ons, na lezing, niet .duideï ijk
geworden. De titel zou even goed ?Het Greiiu vatt
den Untaf van Bermn" of ook andoi-a kunnen
beeten. VVy stippeu dit slechts ter loops aan.
De schrijver voert ons in verbeelding naat- het
stille dorp Eerden, op korten afstand vau eea
spoorwegstation gelegen eu roem dragende op
een der grootste en nchopnste kaateelen van Ne
derland, net trotsche Lindenhorst. De wuuing
van den'r-ntmeester die de uitgestrekte goederen
van den Lindenbont administriiert, »t«At aan den
grintweg die huigs' bet kasteel loopt en in de
nabijheid er van.
Üe held vau het verhaal, Koonraad Hartman,
zoon van den rentmeester, komt jaist vnn zij»
lange reiaen on v»n een verbluf in Amerika, tertto;.
liet dorp binnengaandö maakt hfl een pr.iat.je
met don kastelein Lovers, terwül juist de graaf
en gravin van Bergen van den Liadonhor*t met
hnnne dochter Lens en dier gourernanto Emmst
Willen voorbladen.
KoenraBd herkent in Lena het speelmakkertjt
«yner kinderjaren, nn tot een sohoone, bloeiend»
maagd opgegroeid, door standen maBtsohappe*
ly'ko poortie thans ver TB» hem gwcheidea.
Maaat Eoenraad nog eenige inlichtingen van
Lever* hoeft ingewonnen varvolg» hft «ijn vreff
naar dis ooderl^ke woning1 -ïliur Biet h j tiabnue
afwezigheid zijne beide ouders en jonger
broertjeweder. DB leaer hoeft daarmede tevens met üe
hoofdpersonen van het verhaal kennis gemaakt.
Later verschonen nog eon baron en eea officier
der ntwuren, ton tooneeto; de laatste Bekere va»
Staden, een neef ven d» Gravin van Bergen, vet»
valt echter slecht een kleine rol in des» geschi**
Ckinie De- hnraB, Bekere van Rowlaer ia eea slecht
iBdivido, VBB oagoMor dortür jBna, nuiior pene
en epeentent op oe rfcke erfdochter LOBB.
KoemBd H«rtn»« die Lens, bemint on ooit
hare wederliefde weet to vorworrm ontssoet de» "
Baron van Roariaer hot eerst in don tnin van hot
iMteet waar d* baron als poot logeert. W» vroav.
don daarbli eenigssiBB verrast door demodedaolnsf»
vmn don scWüver dB»K<xi>raad HartMBo, zender
mot èeB BBTOB te ?prekon ?geen titf miu«to»
aBooW kBBft BOB dosMBt oon oavonBBnt|k« vüsaeV
sosHip toe to drasj«B.''
Dóór don. gehoelen roman heen volgt sm eot»
kmisvnur van verliefdheid, jaloezjj en intriges
tusschen de bovengenoemde personen. ""
t
l ?'
l >
n