Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD V O O & NEDERLAND.
No. 284
v..
'?s
H
-.81
thn der beknoptheid wille, laten wg hier een
Verkorte schets van het verhaal achterwege. Want,
?fichoon sommigen beweren dot het geven van
een schets Ue belangstelling in het werk «elf by
-v«Je losers vermindert, vindt daarentegen de cri
ticus (iHnrrlnnr gelegenheid agne op- en
aanmerkiiigeu i, j'A'u te stnveu.
De miu> ...- deu heer brunings is een vrooiyk,
levendig eu bywyien geestig wosentje. Men lou
by'ua xeggvu euue guitige soubretta, maar die men
dau ook uuiuogelyk in hot emplooi van tragédieune
gebruiken kan.
Een losse styl, soms ietwat ondeugend, nooit
viimig ol s;treiMtisch. die den lecer aangenaam
beaig houdt. Opmerkingen als dese: WO
gelooveu dat 's mans tweeceute sigaar smakelyker is
dau du sm*k«loose courant die hg leest..." en;
onze ouders luen weinig moor dachten voor
siob self, wy lesen veel, moor denkeu met ande
ren uieê. . ". vindt meu er in menigte. AU voor
beelden vau dicht erlyköbesonryviug lese ineude
yrooadje van Koenroad en Leuo op de rustbank
in het liosctt. De korte betichouwiug ovtr de
moederliefde iu het Eerste l)et)l bladz. 31 en 32.
Bet aardige advies van den juugdigeu geneesheer
aau deu graaf van Bergeu Iwoedu Deel blo. 150
en 66. Iloe gaarne souden wgdese passages heb
ben afgeschreven evenals het verhaal vau den
ouden Hartman, als hg «ich gedrouqen gevoelt
deu Graaf mede te deeleu hoe de Qraviu heul
(Hu-tuuu neiuor) vóór haar huwulyk met den
graiti bèinindüen hoe sy ai-tuiau bedroog.
Ook hut jachtverhaol aau het eiude van het
tweede deel u juist emi kol f je uaar des schrijvers
hand, al inuet meu hetook beachouwun ala eeu over
tollig oauhougsel aan dit werk evenals de voor
den lezer onbelangrijke en ontnuchterende
mededeeliug dat Leua, die den ofGcier vau SUdon
afwees ouidot >y met deudoode gehuwd blylt,"
later waarxclujulyk aal hertrouwen met
Kouiiraads vroegereu vriend vau liulwerdo. Er is,
«ooals men doliken kun, iu dezon roman geen
gebrek aan incidenten van allerlei ftarU en
ook daaiom tui dit werk oiigutwgleld lezers vin
den en zekeren kiinjj vun loüt-is boeieu. Maar
deu meer outwikkeldon eu beschaafde» lezer zal
het met outgaou dot coodsa de toestandeu tra
gisch worden, «oodr* er hartstochten en
zielatoestoudeu moeten geteelcend worden die een styl
vei-eischou beartelingH teeder et. verheveu,
otuidoeulnk oi weemoedig, de soliujver maar al te
vaak uljjtt beueden zgn onderwerp. Er is m het
algemeen geuomen hiei moer viudiug dau vlucht,
meer naiuchouwelykheid dau diepte waar te
uemeu. Daardoor ook is vooral hot Tweede Deel
wat men in de letterkunde met den uuam vau
melodramatisch' bestempelt. .Uludzüdim vul
uitroepteekeus eu volzinnen ala de volgeudè;
tly sprak met schorre, hy^eiidti stem"
De slag was verpletterend."
tpe<dlcnepeu koel".
^Ide als een waanzinnige de kamer uit l"
- bleef in een snik steken".
e tutti quanti, zyn alleu uiet instaat den be
schaafden lezer op te voereu tot do door deu
schryver beoogd > geschokte gemoedsstemming.
Vaak treft ons ounangeuaaui des schry'vera
onve'.'stoorbore, vrooUjke luim, die hy somtijds by de
mejst treffende passages niet kua iutuomen.
Als de dochter vau Lover* tot Lena hoeft
geeegd, dut Koeuraad Hailinau er zeer slecht aan toe
is en du buide meisjes naar de
rentraeesterswoniiig vertrekken; ttischten sse", staat er, zooals
Be misschien uog nooit hadden gelachen T' om
het koud. ge incident van baron van Rozelaer
getroffen door Urechtjes haamaald. Als graaf
vau Bergen in het buitenland plotseling sterft
en het Igk naar zjju geboorteplaats ui -vervoerd
:«nrden. heet het: Vrouw en dochter «ineen Hu
in dpod'kleur gehulde buendiny
vooruitBU het gesprek tusschen den dokter endehoU
waauzinnige en tot bekentenis liarer misdaad
gedrongen Emma Willcrs, zuchtte de dokter:
-w.13 u die siopnuald mooi1 uiet in banden ge
komen" hierbij doelende op don poujaard uit van
Bozelaers degeustok. Dezelfde dokter weent van
aandoening (doktors moeten niet zoo spoedig
we< ncn en do*n dit ook in deu regel niet 1) als
h\j Len.* ontmoet bg' den gewonden Koeuraad.
Die . a jdo^ning belet den dokter evenwel niet
Leuu otn een zoen te pkgen voor ext&
belooniiig _als h\j Roenraad gnueost Leua is dadelyk
bereid, vliegt hem om dan hals eu zegt: diiar
hebt ge er l #«n" en du dokter met een gezicht
va» (die perzik smaakt nuai- me«r" roept uit:
(rij moet. Koeuraad vooi eerst nift zoenen
zoo&* KU my gedaan hebt. Een staalliarde kerel
als ik beu zou er t hoofd by verliezen l" . -.
die schaikil
Bjj een heftig tooneel tusschen Len» en de
Gravin loopt eeu klein deel van het discours
als volgt:
Lena. Ik wil deze gevangenis voor immer
\ a- r wel zeggeu!"
Ais ik hut wil," antwoordde de Gravin.
-L' w wil g'.-schied«, zog! Lenpt, vour a
De Gravin. En ook zoolang gij nog minder
jarig zij t. U e zult gehoor/Hindi.
Ajiu de wet", uutwoord't Lwoa opstaande en
dt n handschoen dien ze pas nad uitgetrokken op
de tal el slingerend.
e «chynt ra y den handschoen toe te werpen,"
zeef, di Gravin.
la 1 1 erust oi koi tawijlV zou men geneigd zyn
te vriiueu
?o i h t Tweede Deel ook ovcrhanst zg'n afge
werkt? Wij worden in een dergeijke 'meeniug
verbtelkt 'loor de slordige revisie. Het beval tal
Van druk- eu enkele tnuTlout«n.
\Viit de tjuil oiingaat wy'zeu
kele vlekjes uit vele :
-Uit deu anorreuden trein afgndaaltH" zouden
acl»iijv-i nininier door oiwe treiucondncteurs in
goed ilollaiid^L in de ooren zy'n gebulderd:
«Allen uiisU,.penl"
Wat l.et««keut: .een vorstelijke hand?" ..als het
' niet in overdruchtolyken ziii wordt gebezigd?
Wat: een moordenden blik r"'
\Viuu-toe dio duiUche woorden
.KriegsbereitscLut" en zyne Schuldigkeit doen als er even
.kluchtige voor in onx.e t«al te vinden zgn?
Ervar, nlieid" is ook een my onbekend woord Ia
het juut uit-gndrukt als meu schrijft : de dooden
mogeu tluuia ook met meer onder de levenden
routen"? Afgezien van de opmerking dat deze
passage klinkt alu pernifliige op dun zeer juüten
maiitn-gel om kerkhoven uit den bewoonden
kriiif- van gemeenten te verwijderen.
De in dtwen romau geschilderde toestanden
manten evenmin uit door nieuwheid en
oorsnronkclykheid. Wy hadden van des schrijvers
veniuft een minder dikwerf gebezigden knoop
v.rwacht dan die vsn onzekerheid aangaande
Lèna'a geboorte.
Dat eeu minder door de fortuin begunstigde
en in lager tnaatscbappelykën kring geboren min
naar verliefd wordt op een adelyk en ryk meisje;
de tegenstand der ouders; de ontmoeting der
gelieveu op het terrein der weldadigheid, waardoor
held en Heldin gemakkelyk in eeu gunstig licht
, worden getiteld om symimtbie te wekken oy den
lever; e«n onwaardig oo lichtzinnig medeminnaar,
door de ouders van het meisje benunstigd enz,:
a^n zoovele reeds herhaaldelijk behaudulde toe
standen to roemen. Iiitriges eu verwikkelingen
d*or afloistereu en bespieden, plotseliugen dood
enz.; zqn al te afgezaagde hulpmiddelen voor het
kanstitf leggen van den knoop.
Ons bestek verbiedt ons langer over de talen
ten en «ekortkomingen van den sohrfver uit te
vaiden. Wy hopen dat door de kortheid,
doideojkheid en dagal^neid niette veel tollen hebben
'fltlodan. C. E. R
slechts op en
»2>« kutoritcJte beoeftnlng der
?«Aa Letteren. Toetpraak ttr o/enimf
tgtter coUegie» aan de BjiknniverniieU
te Utreekt gtkouden den a6sn October
1882, door Dr. U. E. MoUter."
Gro«, ningen, J. B. Wolters.
Het deze toetproak van 31 bladzijden treedt
Prof. Moltzer sjjne oticbUohe leerlingeu en allen,
die ajju eerste eoilegie" met huune .tegenwoor
digheid vsreerden", te gemott; .ongebeu en
ongetabberd", zoo schertst hy, ofschoon and. rs wel
voontander vau .de voorvaderiyke kostuvme"".
In gemeensamen stül liclit de oogleeraar de
noodsakelgkheid toe, dat .by de historische be
oefening onzer letteren" eeu «onderzoek naarde
herkomst der grondstof van de latterkundige
voortbrengselen worde ingesteld, naar den trimt
hunner bewerking", en naar hunne .ontvangst
door bat letterlievend ptbliek". Hy zal niet nala
ten te zorgen, dat sgn onderwijs den stempel
doaer overtuiging droge.
De oogleeraar vleit zich, dat de .toespraak' .
waarin hy don meegedeelde» (niet seer ge waagden)
.eiscti" uiUpietkt, er iets toe zal byuragen .pin
de nederlaudsche phdologen van de medewerking
te verzekeren van enkelen [zuner hoorders]....
al beantwoordt i<y", soo roept hy «y'n niet» kwaads
vermoedend auditorium toe, doaimede oog niot
aau het id«aal vau deu beoefenaar onaer letteren."
Met dorgeujke kleine cuups de potte is hier en
daar het op-tel van Dr. Moltzer gekruid, "tij]
beeft de vriendelijkheid te zeggen, wat er
eiueniyk nog ontbreekt aan het ideaal", dot hem
voor uen geest zweefde. Daartoe moet hy nog
wyzon op twee onmisbare voorwaarden": 'en
e<.<r-te de beoefening der schoonheidsleer, der
aesthetiek, die u iu staat stelt, de voortbrengselen
onzer letterkunde te beooideeUn" (daar schijnt
dus het onderzoek naar oorsprong, trant en
ontvangst niet mee te maken te hubbeu), en
alaoo hunne absolute waaide te bepalou (dit
komt niet klaar voor); -ten tweede, de beoef-ning
der vei-gi-lijkt»ude letterkunde, die n instaat stuit
aan Nederland zyne plaat» aan te wyzen in het
ryk der wereldlitteMtiiur." .Beide punten stipt"
de spreker slecht» aau pro memorie", zegt hy,
ter telfverdedigiug, om den stoini van v
iontwaarduiuff over bttkrompeu opvattingen en
kortichtigeu blik te bezweren".
Er wordt in deze toespraak recht veel goeds
gezegd; byna niets, of een welwillend lezer, die
xich niet ophoudt wet kritiek van ziubouw en
andere furni-eigenoarditfhedeu. zou alles gei
eedelyk kunnen oudergcury ven. Enkele punten verdie
nen niox''lijk «en wooidtjen van verzet. Zoo heelt
de H,oo#leeitur bgv. ui dadelyk een geheele, zeer
dwaze, lio'iigdtütïCltc bliidzyde van lleme voorge
lezen, waar deze den Fnuischen eenig denkbeeld
wil geven vau het ho -ge en harde in d«
.AM*.w/u/ert-charakters. Home laat daar eenige
voornume guthUuhe hoofdkerken op eene vlakte
byeeu strompelen en hunne opwachting maken by
de JNotre-Dame van Purys, om hieruit aanleiding
te nemen tot de uiispiaak: .geen toren U zoo
hoog eu geen steen zo hora als de woeden, e
Hagen en de wraakzuchtige Kriemhild." De/e
uit Joh. Scherr overgei.ouien plaats van den
franschen equilibriit 'cal de stelling moeten toe*
liuhien, dat men geen letterkundig voortbrengsel
beoordeelen kon, of men moet zich weteu los
te maken, te abatraheeren vun de nieuw» wereld,
vau eigen tyd ea eigon omgeving, en zich in te
duokeu, in te werken, te verplaatsen in de dogen
van het verleileue."
Ik veroorlo >f mg deze sohg'Qschoone leer tegen
te spreken. My dunkt, dot de eei ste voorwoiirdn
om de poëzie van eeu vroeger tydvnk te kunnen
baoardaaleji, vealaér. hierin, gelegen is. dat men
zioh een degelyk utanduunt uewuat zy buiten
dat vroegrre tyd vak. Het gereedste middfl, om
vroegere kunnt-oi/enbaringen te beoordeel en, is
juist hierin te vinden, dot mi n ze vergdlykt by
andere stukken, die de natuurlijke vrucht van
onze eigen tyd zyn. Die oudere voortbrengselen
vertooneu zich juist pas m bun figeuoardige
'kracht, wanneer men ze op stukkeu van een
andereu, ons meer geuietjuzamen, eeuwgeest, ziet
afsteken. Bet zou ook inderdaad een mooi
baantjen zyn, dot men zich eerst met de per
soonlijkheid van Focquenbroch en Pufienrode of
van Feitamo en de a-chryhtor van het Jfut der
Tegenspoeden vereenzelvigen moest, voor dat men
«eu juist oordeel over hun week zou kunnt-n vellen l
Keen, indien de Heer Moltzer bedoelt, dat men
over Dicderic van Asaenede of Uirc Potter, of
Anna Byns of Anna Koemei s, over UuyKens of
Laugeuuyk niet uoriieeleu mout, zonder dour en
door hunne tual te verstaan, zouder zich volkomen
thuis te gevoeleu aap het bol van de
donkeroogigc Gravin of in de ijdjier- en uaniierkring'-n
der XVe Eeuw. in het katholieke Auiwuipen
d> r XVlu en in net tamelyk liberale Amsterdam
dt-r XV'IIe Eeuw, by den Prins te velde eu by
duo diuhter-linuetiwever, doti gf-et'ik hem volko
men golyk, Oyi-r eeu dichter te willen oordvt-l n
zonder t« weten wat de woordeu «n
zinswendiugt-u beteekenen, waarvan hu nich bedient, en
zonder Vour den geest te nebben het milieu
waarin hy optreedt, is het werk van eeu blinde,^
di« over kleureu, en vun eeu werkt uijkuudiRe/
dit) over de waarde van een rad spreekt, Kouder
het verband to keunen, waarin het tot de machine
staat. Moor dit is geheel iet» ouders dau te
eisenen, dat men zioh van het hedeu losmake"
en zi"h geheel iuwvrke" in dmi voormaligen
toe tand. Men moet jui-r; om oude toestonden
gued re beoordeelen, op een afstand gaan staan.
De Markiezen onder Louis XI V' ze t en icli
wauriuk uiut bU de uktriccs op het tooneel, om
te beteren overblik vau het kun-twerkta hebben.
Ik gebruik' e daar het buki nde woord miliru,
de le^er iai z-ker met belangstelling voi> Prof.
Moltzer vernemen, dar. wy dit wuord aan Ei. A. Taine te
dunken hebben. Oi.ze redenaar beciit-nt er zich
van, uaar hy beweert, dat een gedicht bgv., om
op den naam van nationaal kunstproduct" aan
spraak to kutmun makelt, aau de behoeft» vau
het volk moet voldoen en te allen igde, op
eik moment ton zyn bestaan zyn kuusuiu eu
kunitemaak be redigea." Zouden er dergulyke
kunntwerkeu ber-taan schilderyen, toon- uf
dichtetukken, die aan de behoeft n van alle
tydea bean iwoorden, duar altyd aait evenredu
zgii ? Als Prof. Moltzer dat gelooft, waarom
bryst hy don zoo uau, dat ni«n zich, om een
kunstwerk te genieten inwerkt»" iu de tyj,
waarin het geschreven werd ?
Zjjn de geUiolitt-n van Bdderdyk geen nationale
gedichten, geone openbaüuj on^er nationaliteit.
om dot ze veelal m strijd waren uier, uut gene
wat de mentor de eest der Eeuw" noeuvie ?
Dit zyn zoo principiëele vrong-tukkeu. Ook
sommige aecideuteele ineeuingen van deu nieuwen
Utreohtschnu oogleeraar konK*n my
bf-denkeluk voor. liy zntft, uanielyk, uat Joronimo du
Vries en S.egenbeek ttiyvi/e werken" over de
geschiedenis onzer fraaie letteren geochrev. n
nebben." Zyn die met de rustifpte
oppervUkkigh-id geredigeerde gr.-8o.-deeltjens van 200 a 800
blodzgilen <:u waariyk ónk al t* dik om den kunst
zin d«r natie te bevredigen V VerbaHsd heeft iny'
echter nog mér te hooren, dat Jeronimooi Proeve
eener gttêlMdenH en tiiegnubeeks Kurt begrip en ?
tknopit ffetcbiedenit fundgrubeu" genoemd
worden. Daar begiup ik niets van, en my dunkt
de schimmen van ue*e beide mannen, disfjHoor
Bildttrdyk de «ene onrecht, de andere avVrxcht*
bemind wei dun, moeten gliuilocheu om zoVn
mi-verstond: Fundarttbent De Vries en
Stegenb«ek eoadeu .gestapeld" en verzomtld" hebben;
wy zouden staan . ip hunne schoaders" en daar
door «00 veel .vertier kuiioeu zien" a
tmsdtnol alen moet zeker hot vuur der improvisatie
wat teu goede houden: maar dat iamant zoo iets
laat drukken!
Tergisiiogen s4)n echter menseheiyk, en Prof.
Moltser betoont zich in lyo toespiaak* e«n
leeiaar, die wel analytiesch en svnihetietch bÜzijne
bestudeering der diuhtvertehguselen te werk sal
ga*u. 't Is echter jammer, dat sgue .toespraak"
ons geen levendiger indruk van iQn algemeen
ontwikkelden ae«tnetisohen zin heeft gegeven,
ook wat het opstel-zelf als .kunstwerk* betreft:
maar de Hoo«l«eraar «Uit ons gerost, als hy
zegt .door fedeu* te willen toonen, dat wei keu
ala die van Uvgul, Vischer, Carrière, Scherr,
Dopren bos niet met zeven zegelen voor [hem] *vn
gesloten." Onbei wisi baar beseft de Hoogleeraejf
de eisthen der nieuwere letterkundige
geeohiedbeeohryviug en tal dit sjju studenteu ton goede
konten.
24 NOT. -83. ~ Alb. Th.
NAAR AANLEIDING TAN JAN HOLLAND:
DAT QETOÜMET ONZE JONGENS".
Bet gebeurt niet al te dikwgh, dat Jan Hol
land zich sub propria persona tot het publiek wendt.
Wy *gn ar aau guwouu geraakt de^en
negeutiendoneeuw.-chen Arintophaties voor on* te zien optre^
den niet kinderen van ijjne fautatie, wier vaak
geebtige, doch ook vaak ruwe grappen wel aan
velen aanst >ot geven, maar niet d*u
oppcrvlakkixe liedeu den ernst, de warme overtuiging, de
zuivi-rlMid der bedoeling van onzen natiricus kun
nen doe u miskeuuen. In den regel U Jau Hollands
spot raak. De wonde plekken van maatsohaptiy
01 Staat, door hum aaogawezen, fi/n geine<-niy«
woud. Vooral het onderwijs is een voorwwrp van
cyne belangstelling en dus van zijne satire, flatsy
hy er opzottalyk over spr«ekt, of er maar
zudelinxs van gewaagt, de verkedidheden en gebreken
op dit gebiud staan bij voorkeur aan z^n scherpe
pijlen bloot. Uier ook gevoelt hy het meest lust
eens > ngesou'en en opieciit de waaj-h-id te zeggeu.
In het getob met onzo jongens", wa irvan we
gewagen, niet om er du aandacht op te ye«tigi-u
uit sou overbodig wezun , maar omdat het
boek ska wel in da Amsterdammer mag beupi oken
wprduo, m dit ion.'ite product uu heelt hem
zyn onderwerp blykbaar te warm gemnakt, om
het naar zyn gewonen trant in novellistischen
vorm te behandelen. Wel beproeft hy aanvunkelyk
een dialoog te achi-yvcn, maar ook dit bly'kt dra
een lastig keurslijf, en wordt uitgeworpen. Een
noodkreet uit men zelf, men legt dien niet eeu
ander in den mond. En de geheele -brochure is
een noodkreet, een geroep om hulp, om onze
scholieren en vooral onze xyinnasiaiireu te
verlosS'-n uit de onverstandige opl iding, die de Staat,
met de beste bedoelingen ongetwijfeld,
maarzonder genoegzame kennis van zaken voor hen heeft
vourgei>chi «ven.
Jan llollaud Leeft met dit schrijven een goede
daad verricht, liet is niet genoeg, d.it al wat in
Nederland eeuige ondervinding en kennis van
underMgzeu be/ut, iutra panelen klaagt over het
onverstand, waarmee ons middelbaar, maar voor
al ons pymnaaiaal ooderwys van hooger hand is
geregeld laat het ook telkens eu telkens luide
n.ukr buiten verkondigd worden, dat. veeltoeterg
den geënt niet onderrtcht, dat examen» en weer
examens op den duur allen lust en fri c heid
moetea uitdoovon, dat eeue grondige herziening
van de regeling van ons middelbaar en
Kyrauasiaal onderwgs daarom lioog iioodig is.
In pa>-d tgtigisohe zaken outbieekt het hier te
lande nagenoeg geheel aan offiuitele vuoi lichting
van bevoeffden. Ouze inspecteurs zyn bedolven
ouder rapporten en qjf M; bovendien zijn zy
kinderen, niet vaders der wetten, welker uitvoe
ring »Ügehouden ty'n t» bewaken. Een minister
van ondörwbs bezitten we niet De portefeuille
van dien ontbrekenden titularis zit nogstee<lsin
den IK) rs t zak van een in administratie sterken
miuiiiter van binneulandncho znken, gewo./nlyk
een .... jurist De referendaris van de afdeeling
Onderwgt" is een meester in de rechten. Even
min hebben on ie parjementaiie oude>
wys-sj.eciali i ei ten bunue overtuigingen kennis door de prakt gk
verkregen, ook n het bn myu weten nog met
voorgekomnn, dat men een onderwater naar de Kamer
zond, om de belangen van het onderwijs voor te stnan .
Als de algemeene dienst, licht, het vestmg-telsel
of ettnig ander oud«iwerp van 'slands defensie
aan de orde is, onUt< ekt men zijn liciit by
kuudige militairen; als eeu wetboek. van strafrecht
mot-t herzien worden, wendt men zich tot ónze
uitneuieudste criniiualistrn ; in zake van financiën
volgt men gaarne hut getag van bekwsmo
uanciers, doch onze ondeiWya wetten zyn tot staud
gekomen met. de recliUtreeksche mede wei king
van een ieder, met uitzondei ing alleen van onder
wij ers. Iu dien staud van zaken is he.t
eenverbujdjnd en bemoedigend verschijnsel, dat mannen
vau ervaiing als leeraars eu die wezenly'k bevoegd
zij u tot ooraeelen, ertoeüvergaanomupgitvravgd
advies te g«ven. Prof. Spruyt>uf het i-ein, toen
hy in eeuige gewaai deerde Git/s aitikelen de
stel-ellooüe en onpaedauoffisclie regeling inzonder
heid van het voorbereidend hooger oi.ae.iwy's deed
uitkomen; de heer Bientjrs wee ? hierop op l et «e vaar
van overlading en te ocerniatige iuspatiniug der
hersens, en nu komt de Deventersche rucior
verteil- n, hoe men hard op weg i* du belangstelling
iu leeren en lust lat zelfstandigen geestesaib id
by' het. jongere geslacht te varapuien. Dit ii niet
overdreven. liet geestesvoedsel, dat volgens de
wet aau onze aanstaande akademiebnrgers moet
worden voorgezet, heeft meer van het. menu
VHU de Uble d'nóte, dan van den eenvoudigen,
vo$dzam«n, oud-hollandschon b'.rgerpot; trou
wens een te groot deel tier spijzen i« bestemd
om naar den dikken examendurm t« verhuizen,
dan dat men gegiunue houp mag koe»teien, <lat
andere dan y'ie. sterke magen er genoeg vot-dend
Mppen uit. zullen trekken, die, in succuin «t
eangumem opgeuoraeo, het goheele organisme ten
goede sullen komen. En daarbij spreek ik nog
niet e-ns van de koks, die die npy»i n moeten
kl«arinaken en opdis-ehen. Zij chn vele, liefst
voor ieder gerecht een eigen spedaUVit! E-ne
der gro. tste fouten van ouze onderwijswet geving
is wel deze, dat ons leeraanpersoi.eel uit zoo
veelsooidige elementen bestaat, en op zoo
vreemdBoertige wy'zi vour hun verheven werkkring wordt
voorbereid. Niet alleen ey'n de oude duotxmn in
de lei toren met hun studium generale verknipt
Uit doctoren in klassieke lette» kunde en de
naroeff «Heen op papier bestaande doctoren 'in
Nederlandsohe ta*L- en letterkunde, maar,
wat veel. gevaarlyker is in een aanUl vakken
nwgen en gederlt«lyk ook moeten leeraren
aan Nederlandtclie gymnasiën worden
gerecruteerd uit gediplomeerden vooi het middel
baar onderwijs, d. L lieden, dje akArTemisuhe
opleiding en genoegzame algemeene ontwikkel ni{
niet behoeven te bezitten, als zy maar blijken
geven eeu zekere mate van kutintmatig
oangekweelrte, va^k hoogst e«nzij'liff en langs slechte
methode ingd^tudeerde examenkennis te hebban
opgedaan, zouder dat de Staat tevens zorg heeft
gedragen te regelen, vaar en langs welk«n weg
die a*nstaandd opvoeders der jeugd geschikte
docenten zonden worden. Zoo ergens, ilaa behoeft
hier ouse wetgeving ingrypeude wijzifwg,
J. S. Speyer.
In Aibl's musiekhandHl te München cQn Vier
Lijder" voor *>ène stem met | iaooforte begeleiding
ver.Kohnnen, 'afkomstig uit de nalatenschap van'
van Félix llendfltsonn Bartholdy. De liederen
hwbben ounpronkeiyk 'ern Frs>nsohen tekst, die
echter in hef Duitsóh vertaald is.
potilt. Een OoiteBrtfksoh dagbUd
me:dt dat prins NikoUas vaa Montejiegro een
drama in drie bedr^Tta, ia veriea, csl doen
TOT?ohUnen. Het stuk heet Dt Ktiterin wm i»
fftultttHt en is in het Servisch geschreven, suv
de sohry ver «sj[ het in het Franï»eh doen vertalen.
Japantclu teetentckap. De Universiteit van
Tokio heeft b(j haar jaarverslag drie verhandelin
gen gevoegd. Prof. Atkiusou schreef over: .Het
chemi-oh prooes vu de Saké-bareidioir" ? Prof.
Dr. Mendeishall over De weersgesteldheid van
Tokio over het jaar S»40 (18ÜOT; en over De
goMengten vu eenige der voornaamste
Fraunhofer Ignen van het lonne-'peotrum."
In be' werk van prof. flendenhall over den
we rstoesUnd van Tokio komt ook 't een en an
der voor over de talry'ke branden, waai door de
stad, en Japan over 't geheel, geteisterd wordt.
Ieder huis daar braadt gewouulük om de zeven
jaar af, of iedere zeven jaren de geheele stad.
Ue professor toekende aan: 30 December 1080,
2,200 huizen verbrand; 16.500 op26 Januari 1881;
7,100 op 11 Februari; 1,400 op 31 Februari, enz.
Eene advertentie in de DrescTner NafhricMe*
luidt: Een jong menich, die met de diohtuanst
bekend is, verzoekt aan edeldeukende m nschen
300 mark te leen, om de spelling en de
beteekenis van de verschillende woorden, die hem
voorkomen, te leeren. Adres ouder letter D. B.
E. 378, bureau van dit blad.
Etrtucisch. Dr. Pauli, de voor> aamM»
geiaghebber op het gebied van het Etruscisoh, heelt
het derde deel zyn.ir Fortchunpen iu het licht
doen verschijnen. Omtrent de raadselachtige taal
suhgnt en un voor goed bewezen, at Etru«ci*ch
zeur zeker geen ludo-Europeettche, veel minder
eeue Italiaanache is. Verdere ontdekkingen
naar het suhyut meest negatieve zyn, dat het
Etrnscisch geen eigenlijk gezegd werkwoord
heeft, althans dat de veraudeungen van het
werkwoord en voor het xellktaudig naamwoord
dezelfde zy'u; voorts dat de naamvalsuitgang si
freeu datief is, zooals men meende, maar
waar«ulijjnlyk een andere genitief. Een woi-rd dat men
zucht was het getal 10; het wordt vertaald door
nttrlh; van dit woord vormden de Komeiuen
Nurtiit, de EtruüOikche godin iu wier tempel de
tien pennen, de tien maanden van het Etruscisch
mar vooratelleude, werden geslagen, de Latynsche
l>ecuma.
In de klooïterboekeryen van Thessilie lipgen
nog tal van koaibaie oude handschriften verbor
gen. Teneinde die Rchatten voor vami'tigiug te
bewaren, zoud de Griekiche reneeriiig clei.rol
ssuien Fiudiklis en Kaïag^ras naar 'lliesaalie, om
du hand chrften te ondtiüoeken en vour de na
tionale bibliotheek te ko»peu. Vooral in het
klooster Dusiko hebben deze geleerden een ver
oanial documenten op papier en perka
ment geschieveu, outdekt. De uieeaten zy'u ker
kelijke codict-s; maar uien vindt er ook die van
o.id Griekschen oorsprong zyn, zooals een trage
die van Sophocles eu een van Aesciiylua. aor
de monniken bereUwdiig of»ta id doen van de
handschriften, kouden, de geleerden reeds U vol
gepakte kisten naar Athene zenden.
^n oponi dan vierden Jaargang met den vol
genden iukond van afl. l : C. M. Bobvrt, Lo ^iluriel des
noms proprtw en fr»D<»i» moderne;. J. H, Kramen, L»
Rlijimiqu* da la Cantilene de Siima Eutalle; P. O.
Babl«t, Uuiletin Bibliugrapnlqua ; Qnestion» et hépon«»i;
C. Stoffel, Shall aod Will V; O. Hevman, EluoidiUgn»
to Lord Byron's CblldeUarold"; Auswera to
Oorrs»pondem» ; E. teu BrtiKgencate, BYuonyma Junurtted «to. ;
D. WaohmioD, Bücherachin.
Di Giiêvoor <fa« Ottdtfv^ttr b«vat te Wo. 0: Joh.
A. Leopold, E«n miskend hulpmiddel bjj het
aaniehoawingsona«rwt)s ; Dr. J. BiUema Bos, De verdeeliDg van
deo «huid In de organUcbe wereld III; Dr. f. O.
Oronvman, Eigen watraomingen, te doen door den onder
wijzer, VII; f. Bruins, De armoeda der Velawe un
hoogreen, in tegenstelling met de nllgMtrekt* hoog»
Teuaen op andere dëolen van om dilavium
ealngezoadeu vragen,
Afl.. B van BtcJit ioor Ztt berat o. a. Faradoxea «n
Fai-abolen V, van Floor Floreniae; Vr(jzinnit!»n VI, door
Budolf Chtrles; OeeitrerwanMn van Tweeërlei soort,
duor Maltbecu; Bet Agapetisme, door Budolf Cbtrlei;
Leef eu ho pi door Spero ; De Ziel ati eene verrichting
van het Zunuwitelsel T, VI. door Dr. E. B. Aveling;
De OodidifOBtigheid, door Dr. Broca; Een bezoek bjj
Charlea Darwln, door Dr. E. B. A veling;
overzicht en de Brlevanbna.
De Ntitrlanincltt Almanak voor 1883 Is t» Haarlem
by H. D. Tjeenk willink verschenen. Uitvoering en
inhuud .beide z(jn onb«ri«peiyt, de l»»Uie maakt dez»
Almanak voor elk beBcbaafd Nederlander onmisbaar.
Nederlandsen heet deze almanak terecht.
De HH. fieyffardt hebben lijvige oatalogen doen ver
schijnen van den «bat vau prachtwerken, muziek,
atlaaren, globes en albnms die in bun magazijn voor*
hauden zjjn. Er bijgevoegd in een gceitig .
tuleln" in 't Duiken als beatolbiljet.
Het Ked. Ilagazijn No, 11 bovai aan oorspronkelijke
?tukken twee liedjes vau C. I. van Balen; voort» ver
talingen uit bot Kuurden on Duitich en bcoordeeHngen
vmi vertaalde romani uit het Engelsen en Franseh. n
volgund nummer zal, hopan wo, meor Mederlaadtob zfja.
De heer P. H. Hugenboltz Jr?heeft onder den titel
van LtcfmlltM, eau «tlohtatyke bloemléiing voor onzen
tijd ver/aucld en uitgoKeven b^ de firma Tj. van
Holkatna te AmsU>rdnra. Het werk beval 441 oorspronkelijke
en yorlaaldo gedicJiten orer sticlitoiyko en ook ander»
onderwerpen, onder een elftal groepnn gecatalogiseerd.
J. A. de lïergVt Haagtehe PfnkraiirnlXo.53bespreekt
o. a. BL Nioolaas. de tramgemeeniebap voor Doinwéide,
ds Behelp»)o..l, het raadslid de W<j», den arobiteot,
directonr Iteynders, natenohade, de melkkioik, besmet*
ting en in eeu bQvoogsel: Tramoonoessie.
Tan Hectar ifatot, Alltm on di WertM, vertaald door
Oenrd Kilttr, «n 't vorige jaar zoo gunstig ontvangen
en beoordeeld, verscheen eene tweede, thans geïllus
treerde uitgave.
De eerste aflevering verscheen ran een tweeden
goedkoopen druk van de l'otletigt tcertrn ran itnoudtn Betr
Smiti. fitfeyffm door «tftt trUnA iluldrr. Dit werk sal
In 30 afl, te samen vHf deelen uitmakende, compleet
*(jn en dan b(j IntoekenUR slecht» f 7.50 kosten.
D» uitgever Boelants te Schiedam, gevftbleim-daaan
het pnbll»k eéa nitmunteoda geUgenhuld om xieh d»
gewaardeerde geschriften van Llndo aan te aobaïun.
U At Erven Kramer Is verschonen eene
Jf/Hiat«nrAgmda, uiterst net]afgewerkt, kuurig gebonden en voor
hst gebruik doelmatig.
MIKUWJC DITGAV2N:
7IOTOB BKOKEB B. J, l'Antew 4e llmitanoA et
les ddoUBMDts Néwlsqdals. f9.40,
Onysrwelkte Bloeiaen. Een krans der schoonste lie
deren uit vroeger ttjd, venamtld door O. Homlgu.' t SM.
BUKT HAKTE, Jeff Briggs's roman, f 1,35.
O. J. VAN DXB BOETE, tomtne Goden. ft.?.
Dr. H. KAMEBLIN0H ONNB8, de betekenis van het
quantiutlef onderzoek in ds natuurkunde, f OM.
HEOTOB UALOT. Alleen op de wenkt, 18.?.
H. O. BOODHUUZKN, Hst land Inheteenite tQdprrk
van *tjn oatwikkeUng. f 1.?. .
BOMona en Lisfdsevrsafd sn Liefdesleed. Twee ro
mantische verbalen, f2.28.
KT. O, YOSJCAEB, Nanno. 'f l.SO.
BHka- en Betldentie-AUnanak voor bet Koningrijk der
Nederlanden, 68e Jaargang. 1811. f S.M i f4.?.
CLAUDlUB.Luotor et emergo. Een tattdel Poisi*. fl.9S.
B. A. DABOD1, DaaielO'CoaneU, lèrlaad's bevrijdar.
>*A levMMbeeli. f O.Ti.
F. L. HBMKBB, XL OadlobUn. f 0.60.
80BDB *n MELÏ8VILLB, De BtMretsris en ds Kok.
BltistMl In een tMdriJf. f 9.M.
tOtflöSEOHBBS, Albttn ast aniteke UttetMbr/ftaa,
iaiMalM en frag»e«te», uit salwalcn, bglMls, baad*
«as. vam <e U» tel de IN eeuw. f LtO.
ABTKUB. BTOBCH. OodeastriU ef
JttplUr-JehovaoChrbtas. autoriaohe rocaaa uit du tfad der Torwooau»»
vaa JtroaaUa. 3 deelea. f 10JO. ^
O. TEBBÜBCH, 0«l«aUass iMohenk. f i.iO 4 f J.W.
A. M. VBRflXOOBlC. Strjjd ea lege. Boutaa. 13.-.
P. J. TXTB, Java, --»otraphl»oh, sUuolaflseh, bMo.
rkwh. 8 dMlsa. f81.*»Tï»Y-. ^^
Wat sen Booins«b fMtüuJk* la 1SÏS aan d»
ObrisWaKsnsahen Itsrds. fl.?.
6 DECEMBER 1883.
Wie op den boveneenoemdea datum, des na»
middags, het gewapend oog ('t is reeds voldoende
indien men eeu gord*n tooneel» ijker en een
verdoukerd glas gebruikt) naar de soa rieht, zal,
by belderen hemel, een verschUnsel
waarnemendat sek«r door niemand van net thans levend
geslacht op nieuw ia) word-n «^nücbmi-vri
Ongeveer om kwartier un .> /. ii de planeet
Venns beginnen sich voor de zouueschgf te
vertoonen: een twintig minuten later sol zy geheel
voor de zon zichtbaar zyn en zij sol daarop
zichtbaar My>en totdat de zon ondergaat. Er-nit
na 122 joren, op 8 Juui 2004, sol het verschynset
van een Venus-overgaug op nieuw kunnen worden
waargenomen.
Voor acht jaren heeft men ook e«n voorbygaog
van de genoemde planeet voor de zon kunnen
waarnemen, moor toen was het versohynsel slechts
in afgelegene oorden zichtbaar. Nederland zond
toen een expeditie, bestaande rvt 4
st«r'«kandigen, naar bet eiland Rlunion om daar waarne
mingen betreffende den vAWbggang te doen:
andere landen zonden eveneens expeiitiën met
hetzelfde doel uit. en het gezamenly't bedrag der
onkosten van die tochten wordt op niet minder
dan S mülioen gulden ' '
No. 284
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDBBLAND.
FEUII^ETOW.
Het gold dan ook niet alleen een Mldtaan,
maar ook «en uiterat belangrijk verschijnsel. De
voorbijgingen van Venus geven toch een uitste
kend middel aan de hand ter bepaling van den
afstand der aarde tot de ion, en die afstaud is
de mant waarmede de afstanden tussohen de
leden van ons zonnestelsel en ook de afstanden
die de vaste sterren van ons hebben, gemeten
worden.
De waarnemingen die gedaan moeten worden
zijn van bntrekkelyk vr(J e«nvoudigen aard, maar
huniie herleiding en berekening vorderen looveel
tyd, dat men op dit oogenbu'k nog slechte lif
benadering de resultaten kunt, waartoe de
waarnomingen van den overgang van 1874 kunnen
leiden.
Ofrchonn dóór andere landen ook ter waarne
ming van den ovArmni? yanaanstaa' den Woensdag
onderscheidene expeditiön cQn uitgezonden herft
onze regeering zich daarvan onthouden, d»ar de
hooglrei aren van de Sande Bakhuizen en Oude
mans als hunne meenintr te kennen hebb-m ge
geven dat de gro<ite uitgaven en de opofferrng
van tijd van hen, die aan pene dergelijke teading
?ouden deelnamen, ol«t opwegen tegen het
moffeiyk nut dat er uit kan voortvloeien, moet men
die pnMionding als gnwettitrd beschouwen. Vooral
is dit het gevat omdat, zooa's de eerst genoemde
hoogleeranr in het Verslag over den staat Her
sterrewacht te Leidnn van l Juli 1881?18 Sopt
1882" opmerkt, gebleken is dat wen door waar
nemingen van de planeten tusschen Man en
Jupiter ook tot eene nauwkeurige bepaling van
den znnsnfstand kan komen.
Zendt Nederland echter ook al geen volledige
expeditie nit, toeperast met al de hulpmiddelen
die vereischt worden om met de npeaitiën van
andere volken te kannen wedijveren, toch sal
een Nederlandse!) wnarneioer in de «treken, waar
de voorbijgang het best zichtbaar is, niet ontbreken.
De luitenant ter i«e P. H. Brocx heeft van den
Mfniiter van Marine de opdracht gekregen ate'
het veraclujniel van 6 December op Ctvracao waar
te nemen en de uitstekende kyker van de ster
renwacht te.Leiden i* t?r fcfjner beschikking ge
steld.
Wie hier te lande waarnemingen wil doen moet
vooral trachten het. juiste ongenblik te brpalen
waarop de planeet den znnnerand inwendig aan
raakt In liet Po"ulair Starrefcundig Jaarboek
van 1882 van Prof. v»n de Sande Bakhuizen)
worden e«n aantal bijzonderheden omtrent den
overgang raodpgedeeld en vindt, men den we»,
dien d- planeet, over de ton neemt, afgebeld.
Volgens dat .jaarboek zal déInwendige aanraking
in Leiden plaat* vinden om 2 uur 16.9 minuten
en gaat. de «on aldaar om 3 uur 47 minuten on
der. Venus heeft dan ongeveer oen vierde van
haren weg over d* KOU afgelegd. Op andere plaat
sen in ons land t^jn die getallen natuurlijk een
weinig anders.
Zutfen. Dr. W. Gleunt.
SCHAAKSPEL
No. 49.
Van W. d. T. te Amsterdam.
ZWABT.
o b a d e I g
WIT.
Wit speelt voor en geeft in 3 setten mak
(Wit A en swart 8 stukken set K E B).
OplMiiig v» Sohaakpr»bl6wa Ni. 47.
H 4 H l D 4 nt B
Hl O1+ B 3 D
D l D X E 8 nt D
B 3 B 4 mat.
H *
D l nt D 9 +
Pio« Ml mat
D 4 -O
C 8 - D
E 8 nt D
BBIEPW188EHNG.
Xtt s'n vié-w te a. Volgende w»ek een der nwea>
INGEZONDEN OPLOS8INQE1N.
Juist waren dl* van Ho. 40 sa 47 door r. H. of
T«x*l en i7 door O, N. to Bnrgerburg, 17 en 18 W. v.
H. to Dsltt; E. te 'a Hago «n verder da hceraa H«nri,
W. en B. N. d. V.; Hei; Mr. P. A L. 11.; White U tbs
Klag.; Met S'B vitren allen M Amsterdam komt de ssr
toe iHtomettitid to hebben aanBetoond in No. M s
(wit) door séne eenvoudige oplossing ia irt t letten t*
geven, terwijl overigen» het zwart* voorspel |b) M*-*
eensluidend met ons» speelwyie door genoemd* Heerts
werd opKfliist, met aiuoadtrlog van B. U Dalft on B>
N. d. vY te Amsterdam dl. sioh vsrgist hebben bQ des
t ea set O. 6 E. 1. Immers X. o. 5 ttesmt paard b o,
GARDE DU COKPS.
Vit htt Hoogdwtttk
JU4»
CBEC.OB
DOOB
A. JB.
DERDE HOOFDSTUK:
Den volgenden morgen ging allee in hult weder
den gewonen gang. Lom«e bood haar moeder
volgens gewoonte overal de behulpzame hand;
weTtAg zü«r een weinig bleeker uit dan andere
en hield dikwijls met baar werk peinzend op, tot
een vermanend woord harer moeder hoor tot
vernieuw d»o spoed aanspoorde. Het scheen b|jna
als ware tdj gegroeid en ouder geworden. In baar
houding «n op haar gelaat lag die eigenaardige
uitdrukking, welke het spelende kind van hut
verUnneude en hopend^ in het voor baar ont
sloten nieuwe leven itarende, jonge meisje scheidt,
een uitdrukking, die zioh dikwijls zoo onverwacht
en plotsef.ntf ontwikkelt, dat men nich
onwillekeur>it nlViaaKN of het meisje, dat gisteren nog
BOO kinderlijk «peelde en lachte hetzelfde wezen
is, dat ous boden soo ernstig nadenkend aans et
Z|j had ileodrik Kraul aan het ontbüt ontmoet,
en in iyn warmen, kraohtigcn handdruk, en in
den toon waarmede hjj haar goeden morgen
wensen) e., wel iet* meer bespeurd dan gewone
beleefdheid. Ook haar terneergeslagen blik en
naar bevende hand hadden hem de hoop doen
Toedeu, dat de herinnering aan den vorigen avond
in haar hart levendig was gebleven H|j h»d
echter te veel eerb.ed voor de oude vrouw, die
op het punt van regel in de huishouding niet
ffeiuakkeujL was, om te trachten gedurende het
? kortstondig b$eénz\jn een geregeld gesprek te
beginnen; daarvoor had hy immers nog al den
tod en daarbU wachtten hem de jiliclit en vanden
dienst, die hg, b|j al zijne vrooLjke luchthartig
heid, zeer ernstig opnam.
Hendrik Kraul had reeds «enige kwartieren
geïnspecteerd en in orde gevonden, toen h|j op
de dorpsstraat den jongen Frans Lahmejjer tewn
kwam, di«. hem eerbiedig' groette en, uit ontzag
voor den onderofficier, aio over de gehetle n e*
wapende macht van het dorp bevel voerde, niet
waande hem aan te spreken. Het gezicht van
Hendrik betrok wel een weinig, toen d|j den gruf
gebouwden jongen boer ontwanrde, maar nam
aadeliik weer «|]ne gewone, vroolyke, zor^eloóze
uitdrukking aan, toen hij op hem toetrad, eu den
aanbidder der zchoone Louise vriendi-lyk
groette, die, zeer gestreeld door de
gnmeenzaainheid van don garde du corps, trotse h op
eenige jongelieden neerzag, die in de nabijheid
?tonden. Uji nam echter een nog fhtriler houding
aan, toen Hendrik Kraul vertrouwelijk zyn arm
in den iguen legde en hem verzocht mede te
gaan, om hem den weg naar de overige kwar
tieren z|jner manschappen te wijzen.
Gevolgd door de afgunstige blikken zijner
vriendin, ging hii naast den onderofficier door
het doip, en had geen geringen dunk van zijn
eigen waardigheid, wanneer ae militaire com
mandant der plaat s op de venchilrenae hoeven
overal beleefd werd ontvangen en d« rapporten
der,m de voorgeechreven houding voor hem «taan e
karawien met eene voorname gemeenzaamheid
aanhoorde.
Frans dronk vol verrukking telkens pen glas
brande w$j mede,wauneer zulks zijn begeleider » erd
?augebouen en daar deze onderscheidt i<g Imn dik
wijls te beurt viel, steeg z|jne bewondering by
elk bezoek, dat zjj aflegden. Steeds helderder
glinsterden z^ne fletsche blauwe oogen, en steeds
gelukkiger lachten zijne volle ireede lippen.
Z|jue vt-r« rit, ff en liefde voor den zciiitterenUen
oaderyfficier, di«. zoo hoog verheven door zijne
militaire waardigheid, toch zoo vriendelijk als met
Zijns geljjken met hem omging, klom al meer en
tnter ten top en hg zou op dit oogeublik geen
grooter g^luk gekend hebban, d*n de nniturm
aan te trekken en met de vroolbke g rdes du
corps, ooder het bevel van Uniidrik Kraul, de
wijdo w field in te rjjden. Maar by was de eenige
zoon van zyn vader, den ouden, rijken boer
Lahmeger, die een plaatsvervanger voor hem had
gekocht, waardoor hy geen kans had met het
heerlijke soldatenleven, dat heui ee.nitie jaren van
de strenge vaderlijke tucht zou heblieu bevrijd,
kennis te maken. De oude Lahmeyer, wiens vrouw
Neïls sedert lang dood was, had door een val op
de knie, een verlamming aan den ree 'i ter vort
gehouden. Hy kon slechts moeielijk met behulp
van een stok loopen en had dus deu steun «a<>
zijn zoon noodig, daar hy niet ver op het veld
kon gaan, om opzicht over de knecht* te honden.
Das om was hy dan ook dikwijls knorrig en werd
ongeiuldjg en driftig, wanneer |ju lamme voet
hem m zijne be/.igheden hinderde en z|jn zoon
iets vurkeerd d»>ed.
Dit all* z verhaalde Frani met steeds toe
nemende vertrouweljjkh-id aau den onderofficier,
die hem ongem-rkt op alles bracht wat ryn
persoon en familie betiof. Iiy vertelde dan ook
verdir dat zQn vader verlangde, dat hy spoed g
zou trouwen opdat er weer een vrouw m huis
kwam die de meiden kon bevelen en dat. lig
voor hém Louise Friedsmann bad uitgezocht dio
een huishoudelijk handig meisje was eu eenmaul
de aan de hunne grenzende biierenulaats zou
krggen. De moeder van Louise was er ook
mede ingenomen, en daarom zon van daag op
naar verjaardag de zaak beklonken worden,
opdat eiodelyk de huishouding wér Reregeld
werd.
Hendrik Kraul luisterde stil naar alles wat
Fnins hem vertelde, slechts door cenigo vragen
wist hy den jongen man nog veider mt te
vorschen, en toen zn alle kwartieren be/.ocht hadden
was de gaide du corps van de g^lieimeu der
umilies L<ihiiieyer en Friedemann gdieel op de
hoogte. Eu houdt ge dan waarlijk v*n Louis-,"
vroeg hy eindelijk, toen zy weder op weg waren
A0or.de hoeve van dun ouden Kriederaann, tten
houdt Louwe van u?" voegde b|j er met een i t'
seins trill de stem by, Oy b.-ide h bt daatbjj
toch ook een woordje mee te spreken."
Frans ca* hem met zjjne gro»te oogen ver
wonderd lachend aan, als ware h|j om een
antwoord verlegen.
Mee<i rekeu " vroeg hg het hoofd schuddende,
?och Mynlieer Karel, wanneer juffionw
Fritdetaann en ni||u vader iets willan, hnefi niemand
aee te i-preken. Die beiden hebben beurde
boutwn en wat züwillen moet gebeuren, ik wil
«echt s hop-n, dat zjj geen twist krygeu ; wanneer
Louise nibn trouw i' en haar moeder komt, om
«ar huishouding na te zi«-n, zal het zeker kwaad
broed zetten.'' My zuchtte en ging dan
vertrouwrlgk voort; of ik van Louise noud ja
slet ge, onderufficier, onze jongelui in het dm p
spreken wel vau liedte, en de schoolmee»ter heelt
n»y eens e«n bonk gegeven, waar veel daarover
u stond hoe of twee van elkander hielden
en dan WMr twae anderen op hen yerlield ge
raakten «n hoeveel strijd eu twist, jammer
ea hartterr daardoor «ntstbnd, maar ik heb
O. N, te B. Door sto*ds moeielök* problsma's t*
gevn, soadM W0 dk ambitie van tolndsr («oeftod»
?ahaakmloBaars dooden.
W. v. H. «U O. MM oolpa, dooh Errar» Huowout*
?Hit Op sohaakgebisd is dit door d* vermaard-*
«Mesters la d* kaast, bewesea.
rvaa het rrohte niet gevat/
Hendrik Kraul sag hem glimlachend van ter
«JJde aan hy scheen un de laatste bewering
voldoeude geluof te schenken. Maar'/ »er volgde
'r>kDe, ik ben met Louise opueitroeid, wij
o|»> bsmn en hebben ahijd met elkander gespeeld
«? tvut wy greoter werden, hebben wy altijd
van elkander gehouden. Wanneer ik haar aanzie
mee» ik altijd nog htt klein* meisje met d*
lanfe vUekteo U «en, dat ik over de slootjes
kiejp, VMHT wie ik de vruchten art de hoogste
hoornen haalde en aan wie ik altoos gehoorzaamde
wanarer ?& iets beval £n na nog moet
ik alles doen wat zy wil - en ik kan niet
anders, ik soa niet «Meen" kannen zeggen,
wanneer s* iets TOB my verlangde en als M mg
met haar lieve oocen aanziet en my vrisudeiyk
toelacht, dan wordt het my warm om 't hart
Waaneer iti eenmaal myne vrouw is. sol het bg
ons gaan als by haar ouders, wow ook de moeder
beveelt en de vader alles doet wat «g wil. Ik
w*et niet of dat liefde i», maar het mo-t toch
wel zoo zün, want de schoolmeester zeft hst ook,
Het mal wel soo iets syn," antwoordde Hendrik
»en LouiseV vroef|hy dan sohynbaar onversohilig,
*hoe is het met baar V'
.Zy is altgd soo goed «n vriendelijk tegen
my,n hernam Frans gelukkig, soms loont «y my
soo toe, dat ik haar dadelyk: sou willen kussen,
en «egt: «Frans ge zUt een goede jongen,
maar ge «gt toch al te dom."
Hendrik lachte en Frans lachte nog harder
mee. Uy scheen te gelooven iets seer geestigs
gezegd te hebben en was er troUch op zyn
begeleider tot vrool|jkheid gestemd te hebben.
Z(j gingen een poos zwijgend naast elkander
voort eu waren reeds bgna tot aan de hoeve
des ouden Frwdermmn'» genaderd, toen Frans
plotseliiig bleof stilstaan en Hendrik by den
arm terughield.
Onderofficier," zeide hy langzaam, «Ge zyt
soo vriendelijk tegen mg en weet op alles raad
en kunt zoo goed spreken - ik zou n wel om
iets willen verzoeken."
.Nu," seide Ueudrik, wat hebt gQ? Als ik n
kan doen, ben ik «r gaarne toe
eeu genoegen
bereid."
Nu dan," vervolgde Frans, terwijl hy ver
legen de vingers tegen elkaar wreef, ik most
hvden de zaak met Louite in orde breng-in;
wijn vader «il het en zou zeer bnos worden,
wanneer het niet geschiedde. De oud lui ryn
het immers eens, maar vader heeft my gezegd,
dat ik om hoor hond mosst vragen en znkerhe'd
hebben, dat ze in dit jaar m\jn vrouw wil worden
en haar oudvrs vragen of Ey my' haar willen
geven, en wanneer dat in orde was moest ik
my'n vader gaan halen, opdat wy plechtig ver
loofd worden en de dag van de bruiloft bepaald
wordt Nn had ik gi-teren dat gezang met den
schoolmeester ofresprokeu en die hou het vers
gemaakt, waar alles zoo mooi iu stund, en toen
wilde ik alleen vragen of het. na zoo zoude zg'n
als het in het vers stond, maar Louise wo»
zoo treurig en onvriendeluk tegen my, als nog
nooit en alles ging zoo gouw dat ik niets kon
zeggen. En van daag weet ik in het geheel biet
meer, hoe ik het zal aanleggen, moor g|j,
onderofficier, gij zyt niet bang, ge npreekt zoo
gemakkelijk, dat men dadelyk weet, wat ge
zeegen wilt, daarom," vervolgde hy, de beide
banden van Hendrik rottende, spreekt gy voor
m|i breng gvj die zaak voor my' in orde."
Voor een ongenblik kleurde het t'loed Hendrik's
wangen donkerrood toen antwoo>dde hy,
zouder de oogen op te slaan: Neen, my'n waarde
Frans, zulke zaken moet men zelf afdoen,
spreek slechts zooals het u om het hart is, dan
zult ge de rechte woorden wel van zelf vindcu."
Orh hemel, het wordt my zoo moeilys,"
zuchtte Frans, ik moet bet wel dom. dt>uh,
voegde hy er op kinderlyk vertrouw ely'ken toon
bij: rgg' moet er by cyn ik zal meer moed
hebben wanneer gij naast my stoot, niet woor,
beloof müer by te blijven ?>T
Hendrik Kraul zag somber ter aarde, hg' zuchtte.
«Zij zijn voor elkander bestemd," fluisterde hy
zuchtkens voor zich heen, de families hebben
het be-loten mis»ebien houden ze van elkaar!"
Komaan, ik moet opheldering hebben die on
zekerheid past niet aan een kovalleritt zegt
zy ja dan is het een droom geweest, zegt
zjj neen, dau fiisch ten «trfjde, op den v^ond in
en ware hy ook zoo hardnekkig als moeder
Friedemann"
oed," zeide hy luide tot Frons, die in ge
sponnen verwachting hem aanzag, ik wil er oy
zg'n en u ter zyde staan, wanneer ge haar vraaut,
en," ging hy met een eigenaardigen W'k en toon
in zün i-tem voort, ik wensch dat alles gelukkig
moge afloopen,"
O, ik aank n, ik dank u, mfluheer Kraul,"
riep Frans veirukt uit, tcrwyl hy een poging
deed Hendrik te omarmen, nniar suel weder, als
verschrikt, vol eerbied terugdeinsde, ik ben zeker
dut alles goed zal afloopvn, want als ik u aanzie,
zal ik reker moed heb'nn."
Spoedijf hadden zy de hoeve van Friedeminn
bereikt. De oude man was van het veld terug
gekeerd en kwam hen. tegemoet; juffrouw Frie
demann bracht haar gast. een kleine verxnaper'ng
naar b/.iiten en Louise verscheen achter buur
mueder. Zij bloonde «n verbleekte, toen zjj Frans
Lahmeger aan de zg*de van Hendrik zagen haar
blikken bleven naar _ den groud gericht, terwijl
zij genen de hand reikte.
Frans fluisterde Hendrik toe:
Mijn hart klopt, wanneer ik hoor aanzie en
door het aanraken harer hand word ik warm tot
in de borst ik geloof toch dot het liefde is."
Men begaf zich in de woonkamer, waar op een
witgredekte tafel dn geschenken voor de jarige
prijkten. In het midden stond een «roote taart,
met een rood hart en het opschrift -Veel geluk*',
daaromheen lagen de o v er ge geschenken, allen
voor huiseluk gebruik berekend, zooals dégelyke
stof voor een kleed, linnen vour haar uitzet, een
zwoor zilveren lepel en vork en Frans Lahmei.ier
had uit de stad een gouden broche ontboden,
wier ietwat lomp.- zware vorm een aan de
geffondheid van den ouden Lahmeyer ff- fvenredigde
noogöwaarde verried. De dienstboden hadden
de tafel rgk met bloemen versierd, zoodot het
geheel een vri-ndelyken groet kon voorstellen
van het nieuwe levensjaar, dot het jonge meisje
op de, liech'e.grondslHgKn eener geregelde,
weivoorziene hnijelykheid, verwelkomde.
Nadat alle gaven in oogenschouw genomen en
hewon 'erd waren, stiet IMOIIS Lahmeyer, die een
tijdlang zacht met d«n solioi-lm-estcr, die inmid
dels was i>innei'gek»nren gefluiaterd had, den
ondei oflicier, welke in het oogloopend somber en
stil gebleven was, krachtig in dV zijde en trad
op Louise toe, om mrt e^n beklemd hart en on-.
nek* te stem zjjn awopraok te beginn-n. Ind
rclaxds heen h^m detegenwooidigheid v*n H ndiik
m ed iit te loezemen. want lOdélgk verst lanbair
en samenhangend hield h|j om haar houd aan en
sprak de woordt-u, die h|j den vórig^n dog reeds
ontelbare malen by dun schoolmeester had
opge/egd.
Juffrouw Friedemaon knikte vriendelijk Uchend
met het. booid. Lou.te ei-htrr stond beven l en
met lioOj^roode wantten na ut haar moeder;
<reurlK, bnua sumber, zatr zy vóór zich b-r aarde.
Hendrik stoi d achter Frans; hy was blerk, bange
verwachting >tond <>p zyn geoa' te leren, zin
blikken waren op het jooge mei-je gev-Migd en
wanneer zy voor een «ogenblik opzag eu z|jn
angstig smeekend» oogen ontmoette, bloosde zy
nog dieper en raakte roet de toppen Viarer
vinKrs oven de blauwe verceet-mg-metjes op haar
nrsje aan, een bewesing, die Hendrik stee-is
met vreugde en verrukking scheen te vervallen.
Toen r raus geëiodig.l had, haalde zy diep adem,
en zeide met vaste, kalme stan:
Oöz|jr een goed mensch, Frans, wfl zgn samen
opgegr-Krid en hebben altq'd van elkander gehouden
moor of ik a soo kan liefhebben als noodig soa
zijn om nw vronw te word'»t dot weet ik nn nog
niet. Ik ben nog zoo jong, dat ik wel wachten
kon, tot ik het hierover met «ny*elve eens ben
en daarom veneek ik om een jaar. tyd voor nign
antwoord ea in dit jaar, ook dit verzoek ik u,
sollen wH «ver de za«k ntot verder spreken;
ik beloof a heden over een jaar op aw eertyk*
vraag even soo serlttk en opreeht te antwoorden."
Frons zag geheel verbaasd Hendrik aan, «b
verwachtte hy van desen een wenk wat hfl na
sou Hggen: de jonge gsrd« da corps echter
eobeen geheel veranderd te aün, syu gelaat straalde
van vreugde en hg drukte de hand op sgn hevig
kloppend hart.
,0e syt wel oadgenoea, Loaist," zeide juffrouw
Friedemann, haar wenkbrauwen fronsende, en
g* weet. dat Frans «en vrouw TOOT sgn boerd»r$
noodig heeft."
Snel eehter viel Lonise baar moeder in de rede.
Zy scheen heden horen toom volstrekt niet te
Loot mg begaan, moeder" zeide sg, .gg kunt
niet verlongen, dat ik lohts nnig ea overhaast
over mjjne gehesle toekomrt zal beslissen: gg hebt
mg soo dikwerf g*segd, dat ik oog veel te lee
ren heb, laat my Teeim en met mU zelve te rode
goon, voor dot ik snik een ge wichtig besluit neem."
De oude vronw scheen niet ingenomen nut d»
wending, die de zaak nam, moor olie*, wat haar
dochter seide, was sóó verstandig en zg saghaar
soo smeekend aan, terwyl tevens bare oogen van
een vast en onwrikbaar besluit getuigden, dat
juffrouw Friedeman n» eenig nadenken toestem
mend liet hoofd nsigde en zeide:
.Na goed dan, bet «g soo; een jaar gaat snel
vooi böeu ge zult don ook beiden verstandiger
geworden zyn.1'
.Afgedaan," riep de oade Friedemann, geluk
kig, dat deze ernstige en pynlgke scène soo snel
en beviedigend eindigde, ,en nu aan tafelt"
By geleidde sijn gast naar de eetkamer, de
amlei eu volgden en men zette zich aan den 11
telg ken disob, waarop ook de groote taart z|jn
pla»ts vond.
Hendrik was uitgelaten vrooiyk, hg nam zyn
glas op, heden stonden er eenige flesMh«u
ro .den wijn nit een verborgen boekje van den
kelder op tafel en riep: Op de gezondheid
van de jarige! Mo*en iu het volxeu.le jo*r al
hare en on/.e vurigste wensohen vervuld wurüenl"
Allen kteinden in, Frans Lahmeger het
luid-t vau allen en toen Hendrik met Lonise
klonk, scheen er over hunne i lazen heen een
1-lruutn van licht en warmte door hunne oogen tot
in huuue onstuimig kloppende harten te dringen.
(Wordt vervolgd).
UIT SCHWERIN.
Schwerin 13 Nov. 1882.
Weinigen uwer lezers voorzeker is de stad
Sehwerin, de hoofdstad en residentie van het
Grouthertogdom Mecklenburg-Schwerin bekend ;
en toch is zy eene kennismaking waard, di
vooral in dn maand Oktober eiken bezoeker van
Berlg'n of Hamburg aan te bevelen is; don is de
naiuur er n»g indrukwekkender dan a;ideia door
hare bonte kleurenpiacht en is liet theater (er
is er slechts n hier) reeds geopend; de reis
vraagt slechts weinige aren.
Ik, die hier den vorigen winter reeds drie maan
den doorbracht, geloof; dat het velen ntyuer
iandgenooten aangenaam «al zijn, van zuo een en
ander wat my hier trof en in het oog viel eene
beschrijving te lezen:
Sehwerin is eeue kleine stad vsn onsjevrer
SO.OOu zielen, en met uitzondering van ten klein
gedeelte, en van nog een p«ar hoofdstraten met
zeer nette winkels, oud en leelgk. l'eze inlei
ding nioge na jui»t niet z. er uitlokkend zyn,
vooral wanneer ik er nog invoeg, dat de stra
ten slecht geplaveid en hoogst ondoelmatig r|jn
voor hooggehakte laarsjes en gevoelige voeten,
dat zg 's avonds slecht vei licht ygn. toch blyf ik
mjjne mcening hanuhaveu; Schwerin is ulies^ins
een bezoek waard: Natuur on Kunst reiken er
elkaar de band.
De ligging van de stad, hare omstreken, zgn
bepaald schoon te noemen; acht meren
vanversciulleude grootte, waarvan het grootste v|jf mo
len in omtrek, met lachend» oevers, hier vlak,
daar heuvelachtig, comsaeer steil en wild-roman
tisch, zoodot men zien in Zwitserland waoot, om
ringen de stad, en bieden den wandelaar veel
belangrijk». Vooral ook de uitgestrekt e bosschen
zün schoon en impo-atit; dringt men door een
paar uren ver iu door, zoo outmoet men
somtyds geheele troepen reeen en h rten. de laat sten
vaak als kleine paarden zoo groot, die u buiten
jociittyd rustig laten naderen en u even soo be
daard aanzieu tot op korten afstand. Niet zelden
houten zy groote schade aan omiigKende akkeis
aan, die dan ook meestal omheind *gn. Devcht
behoort uitsluitend den Groot-hertog, evenals de
vm chery', die hg evenwel verpaclit, voor
pHordenli< f hebbers is hier te genietrn; prucht ige ezeni nlare
ontmoet men liiw, ju zelfs tot voor de
orbeid-karko i en en stukken g»«chut vou deu artilleriestal; in
teganoverstelliu t daarvan zy'n de rytuuen liier
echter mee-tal leelgk ea ongemak ketuk. Wat
be. zondere vermelding verdioiii, is het slot van deu
Groot-tiertog, dat vlak hy de stad op een eilandje
aan een meer ligt; het is ontzagwekkend en
grootscb door zyïie reusachtige atuietiiiffen en
trotsche vormen. Voor eenige jaren grootendeels
vernieuwd, eu gebouwd m Ri-naissonce-stijl,
staat het d var abi zwngende getuige van deu
kolossaleu rgkdum zgns doorluciitigen be-.itters.
die het met zyne gemalin (zyne 8e vruuw) au zijue
k inde en bewoont, om niet te spreken van de
verschillende buitenwlilyven in den omtrek, waar
de zomer doorg>-bra< ht uordt.
De Gmot-tiertog is even kanstlievend als
vermoKeud; het is du» niet te verwonderen, dat m«n
hier op thóatraal gebied zulke uitstekende krach
ten Mntrelt als bot g-val is.
De schoonste weiknn der.eerste dichtenen der
grootste muMci, evengoed die der Fransche en
toliaansche alt der Uuitsche mee^teis, worden
hier tt-n touueele gevneid op eene wgze, die
voorzi'lcer zeld/.a^m gumieuid tu«g woideu. Vooreen
pxor dugeu nog, den gedenkdag van Schillers ge
boorte, woonde ik eene opvoering van diens
Kab*le aud Lielie" met de grootste vuldoennig t>y.
Zy h*d plaats in het Interims-théote . dat,
d«uk zg dun Groot-Hertog, op echt
Amerikaanai-he manier iu 6 maanden v«rre> s: 6 niaandun
na het afhranden van het vorige hotthéiter,
woarvnn de muren nog staan. Het w«rd onlangs
plechtig geopend mut eene opvoejiug van
Wagnm nTnnnliüuier."
Het is een tiet gebouw vsn steen en heeft ruimte
voor 12-K) tiersoiien; de uitvangeu zyn zeer doeliua»
UK ingericht v or het ge «al vau brand; een Ijzernn
valkoherm echter ontbreekt m dit uira*e theater.
Maast het tooneel is a»n beide eyden eene luge
aangebracht voor de Groot-llertogelyke famu>e
eu bet huf, waarin me.u op deu 6chillei s>log"
opmerkte den Groot-Hertog met ygn gemalin, den
(froiithertog-TriiOi.opvulger en ruOtvurst Wla«
dimir van Rusland, Veuien met hunue geuiol nnen,
welk» laatstx, zoo men we*t, mei eene duohter
des Groot-Hertogen gehuwd is. Ook woonde ite
Grooi hertogib-moeder, de 02 joiige taster des
Keizers van Duitsuhland, zooals seer dikwerf het
geval is, de voorstelling bg.
enige eigenaarOigheden die den Sohoawbnig
bezoeker hier <>j>vallen sgne d«ze:
. Numma.-s «o d-n in de vestiaires niet
srfgegeven en nietie-jeuitoande dot hebben er nooit
vergi-singea pUots,. Een treuispel wordt
bynazondrr ophouden afgespeeld, om de aandacht
gespounnn re houden; dot «uiks tver vecmue».
end is, behoelt wel geen betoogt Zelfs geen
groote paus* heeft men tot eeuige verademing.
Alleen is tijdens de vorane'eriiigen der decoratièi,
die nooit langer don 8 a 4 SBuratm duren, van
weerszijden vau het tooneel een gordijn v«*rgi~
soaoven. ftst il goed, dat men na «loop uer
voorstelling,
tgd '
alvorans zien ter rost te
h -UVUTVDI nasi wr TVSC cv u-Miiut
tot oatspaanirur, door sg, o» half T
aangevaagen, reeds te haff 10 a 10 ore ?mdifft,
«ene gewoont* in DvitseUand, waamed* BMtTU
Berlfia sedert eenigen t*d tracht to breken;
wil daar later aanvamren.
Tgdeos de voorstelling is het in de zaal b|ma
donker, wat weder bgaoodtr aannMam w rostig
'- ' ' en waardoorhet tooneelefeet
is voor
tevens
. .?wordt
Welkeenganstivetejrenstellng biedt des» gewoonte au met de schit»
taretufi.Ya.iitjfi.ini1 die b, ons U landt, maar
vooral to Pargs in swang afa, m dieden konst
uJnoaar NO vaak onwiUekearig afleiden.
Rechts van de aoal is, eveaals vroeger, tm-w
afzooderUjke log* voor offioiers sonder dames,
die, meestal gevuld, vooral bg gala-voorstellingen,
door die verschillende, schitterende aniforaten,
allen om het meestal seer lange, kaarsrechte lip
als gegoten, een eigenaardig, corieas effect maakt;
zelfs nit dia loge spreekt de doitsohe mditaire
diselpUnal
Oostumen en deooratita (aDas wa» mede ver
brand), aj)a aeer schoon en dikwijl* schitterend
to Doemen, hetwelk niet weinig bydraagt tot het
genot, door sulk een uitstekend gezelschap stuk
ken als van Schiller of Goethe te zien opvoeren,
?ooals bgv. .Egmont", waarbg Beethovees ouver
ture en begeleiding tevens ten gehoon gebracht
worden, ea wel door het orkest der opera.
Ook zag ik er aelfs Goethe's Uermana and
Doiothea", hoewel Luiten de bestemming om,
met gesjpegen ten tooneel» veeren.
De otei-a echter is hoofdzaak, en men is waar*
Igk verbaasd zulke goede krachten als hier aan
wezig, vereeuigd to vinden. Hul, de bekende, en
ook by ons te lande zoozeer geliefde bariton, is
de ster die steeds, waar sg zich vertoont door
baar rustig, waardig licht, verkwikt Het is jam
mer, dat hg als operazanger, voor zooverre mg
bekend ten minste, b l ons nooit is opgetreden.
Miet bet minst in Wagner's opera's als Hans
Sachs in .die Meistersbger"; en al* Wolfram in
"Tonubatuer," is hg te bewonderen, zoowel om c|jn
spel, als om igne edele muzikale op«atting en i ja
genuanceerde uitvoering. Voegi men bg een
(nrootenducls oii muntend pei soneel.eeii daaruit do
gelykstioud orkest, onder xgnen bekwamau du-igent
Aloys Schmidt, koren, die om hunne groote juistheid
hun bekend goed ensemble (zoo zeldxaom helaai 1)
zelfs naar Londen geroejien werden voor de loat«te
Woguer's opvovriugen aldaar, dau kan men zich
ernig denkbeeld vormen van het kunstgenot dot
men hier smoken kon, en dot wel voor tttr wei*
mg geld; ja, in vergelijking van de to^eiiw>/ordige
buiteusporige pryzeu, zoool* vounu te Porys,
mo gued als voor niets. Sfbtveiin is ktoud
een der eerste plaatsen de Wagner's nieuwste
werken zien opvoeren, dank zy deu boven ^noem
den uitmuni enden elementen. Eene bijzonderheid
.vergat ik nog: opvallend, en hoo.st eigenaardig
is Eet voor den vreemdeling, hier vaak eene of
andere romance in eene opera ingelusoht te zien;
zoo zmtft de tenor in .Fra Uiavolu" iu de e actd
het Frahüatfslied van Gouuod en draagt Hill ia
M gnón" van Amb. Thomoi h: t 2e nummer voo
schuberts Ge*&nge des Horfnurs" voor.
Wy hebben hier ook adellijke" zajurers en
zangeressen, waarvan ón geweten oo tenryksch
ofüuier en een ander geburen vor.^t \an derrie."
Sedert eene miuina ongeveer is hut nieuwe
museum hier geopend, hetwelk in vele oplichten
etnig en hoogst merkwaardig is. Zoodra ik
k*c, hoop ik daar moor uitvoerig over to
schrijven. , KotiMpolit.
EEN AVOND IN DE HOLL. MAATSCHAPPIJ.
(Ingaonden.')
Noor aanleiding van h*t ingezonden stak over
ditzelfde onderwerp, onderteekeud O. R. en voor
komende in het vorige nommer van dit Week
blad, eenige aan- en opmerkingen. De heer O. IL
heeft gemeend als geïntroduceerde, in de HolL
Maatsen., in het publiek te moeten critij'-eren wat
hem daar uiet aanstond. Vooral ude voordracht
van den spreker op den avond van 20 Nov. n
het stukje, dat deze na tre pauze ten beste gaf,
moesten net ontgelden. Bly'khaar heeft deze cri
ticus niet ver-taan dot de spreker, de beer Dito,
een dramatische schets zou voordragen; O. R.
spreekt van een novelle. Wellicht beeft hy ook
den metrischëu slag van de vyTvoetige jambon
niet gevoeld. Wie wel op bet een en ander ge
let heeft, vindt daarin de goede verklaring dut
de spreker moest acteeren ten minste dot hy
door te actoei en zyn stak meer tot zyn rec'it
bracht, 't Kan wel zyu dat. er belialve O. R. ook
nog andere hooi ders Waren, die de handelende
personen anders wenschten uitgedrukt; maar dit
is een kwestie van opvatting. En zelfs al zou
't zy de heer Otto, 't sy een vroegere of latere
spreker, eens geheel mistesten, bepaald fout
y.yn in gebaar en stembuigiug, dan nog s»a dit
voor de Hall. Maatschappij geen r#d> n kunnen
zyn om een jong «chryvor at te breken of te
bannen." Daarov> r straks nog e-n woord.
Zoo de Novelle" er by O. R. nog eentgszias
door kon, in de verste verte niet hrt stukje,
iai no de pauze werd voorgedrageo. Wel geeft
by toe dat de voordracht hem toen beter beviel,
ook nog dot het eerste tooneeltje uit een paar
uurtjes by een photograaf" aan te hooren was;
moor het volgrndel En wat was daar zoo
Beneden alle cntiek in ? t Is voor olie levens
lustige, gezondopmerkt-nde en echt Hullandsohe
jonkvrouwen om nooit meer ewi voetje te^efcren
in die ontheiligde zool l Verbeeld n, een
tinim-Tmansgezfl en zijn meisje willen zich laten
uitphotiigrafeeren. en by «lie gelegenheid plaatst d e
storre lOükmun x^jn verloofde op zyn k< ie, en
geeft haar... een zoen, o gruwel f... En aldas
staan ae nn op 't ^pientje.' Zoo iets te durven
voorlezen is nog iets anders dan dat men b. v.
b een klacht van Bredero voordroeg. Wat
was het verdi-r losff, alJt-riaagst by' d«u grond om
een fat als kwafotaler voor te stellen; ««n
bt.nkbewaarder m»t dertien betrekkingen te teekenen;
een rond Hollandsot» seemau dwars op een
)*lu*trada te plaatsen! Ziet u: zoo iets komt
n e«n . hoogst fatsoenlijken, beschaafden kring
liet te po*. Dat men voor de ledrh van de
Maatschappij voor den Werkenden stand daarmee
optreedt en bfjval inooysr, «eljk vour «aiige
wfken de vemlot-gr ver van het Niruto* van den
D tg waagde mede te deelen over de voordracht
vao den neer Otw in d> zool van
.Bn»s*ezindie.d," ii nog half to begijjpen Da leden, van
die vereeniging «oliën . woorsehünlyk in den
Almanak voor Scherts en Luim, j-argang 1883,
met genoegen en zonder blosen het l-awiisto
stukje nog eens nalezen, en het een aardig, ving
B«te--kend schetsje vinden; maar, volgm.s
aeef , »i.
O. R., werpt de Holland-che Maatschapplf dat
verre van aich en den spreker er by, op straffe
dat anders geen kiesohe boordere* mee< op de
lee^avonden vwsehynt. Men vra»gt daar al
tijd vol/ens O. K. alleen naar hoog kunst
genot, v. rsehoft door oase eerste letterkondigon
en denkers; dat «ischt men.
Maar ironie t«r agdio. Ik vermeet mg niet t*
detikm dot ik de vox p..|iuli van de Hou.
Maat' weergeef: ook ik ben sonjeet in mun
_ . WcInOrJÉI het dan als zoodanig, maar
k juich hf-t oatreoen van den heer Otto en van
alle jonge aehrgvers in de Hol). Maatsohappg
van latte toe. t Is mg een bewija dat er in ?!?
Kaarsen. ? aandrang gevoeld wordt tot
voortdoreude verfrisschiog en veijeugdining. 't Is goed
gezien van het bestnar om a<t het opkomende
r«4aeht aan hen, dia ziek reeds «en
letterkuoa«rn eeretiaoA verwiervnn, eens.vlaa's op het
spreekgestoelte in to ruimen, 't Publiek verlangt
Tiwn-^iirg met auteurs, die
'? 5 J
,- -M
Moab
mds
dat
?tork
da ksjsr Otto, d
SM» bf bekesW ^
man dan enkal een
daor
H
SM» bf bekesW ^ H &i
an dan enkala eagenoardigbedea nog to
opmerkt; «aar later nE.. dia JuUt dei
/?? A**** ?+
worden door den hisntossor. wfssnt
aan to Santontof
sgn. Niet da oade
waohto _
_,_ _?_ w?^. «temmen rooien « rtifaüh»
te «ukan voor da jongeren dat wal nooit; ,
nuar aaost da knoKtit-a volwsxsnsn geen pr"^
misgnnd aan \mT$» oo* «erst fl
»iB«h(slt) dragenTl)» weïwuWe i ,
van 't Beatnor, van da kasoane verslaggei
dag) Uden an niet het minst dia vaade aestoct ,A
optreden krachtiger doen vemhttnenj I?»»*';^*
«fob ook steeds varjongend pabUekul t geaat ?
smaken da ontwikkrLng rade te aUan van aam ,.,?
konstenoarsteleut. Daarom f?v':'
Maatsch. dia dazen weg opging.
waarachtig Iro
oan da HolL
Amsterdam.
W Nov. -83.
Ant L. da Boa.
AIXEB.LKI.
Toor da Internationale Laadboawtoatoonstol»
ling in 1884 te Amsterdam te houden, heeft sien
een uitvoerend Comitégevormd, waarvan Mc.
0. J. Sicke«s Voorsitter u.
Dat groote belangstelling in het tot stond komen
ook van desa internationale teatoonsteÜiBir i»
ons Vaderland bestaat, Wijkt nit het aanmat*
keiyk kapitaal dat reeds is pgeeDgebroeht
Doch sal de tentoonstelling doorgaan, dan>
moeten nog vele bydrugen inkomen; met Jaanaii
1883 toch zal het btrsluit worden genomen of d*
tentoonstelling sal doorgaan.
Niet alleen groote bgdragen worden gevraagd.
Zoo de deelname algemeen is, b*-hoeven de giften
waariyk niet groot te sgn. Al zyn de tijden voor
den landbouwer niet zoo gunstig, toch aal wal
geen enkele beweren, dat hu voor eene
opderaaming, waarop soo s|j werkelgk tot staad komt.
zonals men sioh vooi stelt, Nederland trotseh aal
mogen zyn, geen f &O of / 1. kan missen l
Dat een ieder, wien bet waar belang van da»
Nederlandschen Landbouwer en veehouder ter
harte gaat, dot vooral hg die büden bloei.vam
landbouw en veeteelt belaag heeft, zijne bydroga
aan de bestaande Subeommissie in de gameento
z|joer inwoning te hand stelle of wal dia bgdiraM
per postwissef aan den Secretaris van het Uit»
voerend Comitéden Heer P. F. L. Waldeck t*
Loosduinen by 'sGroveohoge overtnake.
Wie minstens f 25 gulden geeft, wordt doaa*
teor en erlangt daardoor het recht van toegang
voor den geheelen duur der tentoonstelling, als»
mede voor de plechtige opening, en dat na l
Januari 1883 geen gelegenheid maar aal bestaan
om als donateur toe to treden.
Vrijdag l December is in de Boerbavestraa*
No. 64, d« Nederlandsohe Bi'qui'8"-&briek, oader
nii actie der H.b. L. B. Bnoek en W. G. F. L.
Kroonemons geopeud. De fabriak mat bg
bah orenda geboawea. buiten de oalifgeade ter»
ra.aeo. beslaat een ruimte van 1600~aL bebgowd
mot: mengkaams, bakkenjen, snajaijnt
pakkamen, machiuakamer, ketolhois, stat, ws*>
geuhuis, kantoor en Directeurs-woning.
In de mengkamers vind men da eerste toe»
bereidselea tot raokan van het deeg; daarna
goot dit in wat-ens naar de bakkergen om of
uiouw voor de stempeluiachiue gereed te worden
gemaakt; hierna worden in onjieloofel. k korten.
tu'l allerlei figuren afKes-empeld, machinaal op
platen gebracht, en in de ovens geplaatst. Na
eeuige miuaten gaan vlugge vingers de biscuit
iu de algemeen Dekende hlikkeu pakken; weer
andere beplakken deze b.ikken; de buiteulanilsoha
fabriekauten zullen weldra aan dese
nedeilandsche nyverheid eeue gedochte concurreuie hebben.
UehsJve deie speciolitt-it bezit de fabriek een
boiiketbokk rg waar olie fijnere soorten in
elegoute vormen worden gefabriceerd benevens een»
Waielbakkery. ...
Hut geheel, de eerste fabriek in ons land van
dien aard, is interessant om te zien.
In de HoUandsohe moatsehappg van fraaie
Kunsten en wetenschappen, afdeeling Amsterdam,
sal de derde leesvergadering plaats hebben op
Uaandag 4 December 1062, des avonds te acht
aren. in de Geh^oi-zaal van het Departement
der Mat.titlBtppy Tot Nut van 't Algemeen. Ala
spreker-, tnlleu optreden déH.H. M. A. Perk ea
(f. L. Lutkebuhl J r.
De Yereeniging van handelaren in cm
belansjiebbenden bg den handel in amenkaans ha
EUuzel, Spek en aanverwante artikelen te
Rotterdum heeft aan den Minister van Justitie een
reqnest gericht, er op wy*endn, dot by hoor ea
jg vele andere kooplieden de thans bestaand*
wet op de failbjsementen en de tegenwuord ga
toepassing van ate wet ernstige beswarwn ondar*
vindt.
De wet toch elscht te veel formaliteiten, to
veel korten, te veel jmidische leiding en «luit du
van zaakkundigen uit; per gevolg daarvan is,
dat gewuoniyk van de kleine boedels die tkilleerea
te weinig terecht komt, tot schade van iedereen,
)n te gem kkeigk aeeooi den bewilligd w^rdt».
De meeaie praetizyns zuilen dit reqi.ettr».'~n
Bestemmen en hui; geiy n ge»eu wo:neer tg bg den
minister op herziening der wet in duin zin aan
dringen.
Da hoogste brug v» de wereld, diéover dei Kia>
ntlah-trooin, bg radfonl in Fenusylvanie (Ma*
xean Conurry) a thaus voltooi.!. Zg is van gzer,
Utip voet lang en da midd-ilsw püier heeft «en*
toog e van tiul Vi-oU Duae brug vormt de
»eriinoing tusschen den New-Yo. k-Lake-Eri*Wti»
sru spoor wegbaan en de kolenmg'aen van wastelnlc*
'eiin-ylvauië.
Van den onlangs overleden Fransok-sn seht-jjvisr
Inlas Noriac wowt de »oL*nde.m»cdoU verhaald.
Ig «chrcel' een lOiuou voor hrt feuilleton >an.««si
lea Jr'ioaro en ws tot het vgfde vervolg
geasylard t en de uitgever van hrt blad, de b. kaïid*
Viliemassattt, hem op een muri(en liet veia eka*
onverwijld op z|ja barean to kumen. Vreear-iii*
dat hg da ontevreden >eid v*n den chef opirewekt
iad snelt Noriao er h«.n. Hg vindt Vflema-sana
rustig aan sgu senrgft«fel ge««ten, R*b»ld tutij^i
tamerjaposk en in ayn ouverst^x)- bar» daftigfcwiiL
Ik bah soo *v«n da prooi U «den galesaa/'
spreekt hg vol majesteit; de roman is nog zoo
iwoad mat, maar ik k>n m«iken dat ir( totaox
M slechts vo-ir staivenoiMraagaun gesclireven
lebt". .Hoe zoo V vraagt Nunae oaoauganaadi
[atioffen. ? '^
.Od geeft aan uw heldin een bruidschat van
10UUX) fes.; dat is voor mgn |,nbli«k tat-g nist
laiiOMg; wij moeten vrg wat waar hebboa. Dat
maakt den roman ve-4 iuteresaaiiter."
,0, soo T Uohtt» K -iiao nu volkomen ««ruit
geaMd. De ben tot alle mogrlijke schikkinvaa
jeraia, bepaal gg aaif da som, dia ik ton ofér
moet brengen!"
..:
IE'
?m
!??;$
..j ? ? s*iti*.
j'*U.^ . ?? ? ?