De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1882 10 december pagina 2

10 december 1882 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER. WEEKBLAD YOOE NEDERLAND. No. «jea aoegen toon kunnen aanslaan, meende de ! heer Wintgens, die niet iazag wooroia het wooid vje Ewropa alleen oon de se* grootste smogeadkeden toekwam. Welk SUCOM heeft d« heer Wintgens 00* genen ? *an het aanslaan ven eon hong«o toon ? ffaarUjk daaraan hebben de conservatieve yartg w per» het toch nut geheel laten ontbreken. l In de Billitoa-kwe4ie il «m conclusie voorge1 atold, die, TUI d* motieven losgemaakt, een niet ? Backt verwijt ««n het Indische oeituur doet. Maar d» Reg oering in Nederland komt er seer : 40*1 at Ook d« Minietor van Koloniën. - Kenschetsend Voor de houding door den Minis* i ter in deze aangenomen, i* onderstaande brief ?*D den Gouv.-öeneraal T»a Med. Indië, gedagtetkeed 27 ktobw 1882. Toea ik bjj m|ja optreden kennis kreeg van uwe brieven van 26 December 1681, uo. 2239/7, ?n 4 Juli jl. no. 1303/31, betreffende de verlenging ?na de oonceaeie der Buliton-Maatscbappv, wat het mg duideiük, dat oangesien »yu ambtsvoor ganger geene bedenkingen had gemaakt tegen de «oor deasdisehe Regeering voorgenomen en wede vroeger medegedeelde gedragslijn, Uwe Excellentie gemeend had ton deze sonaer nader overleg met net Opp*rbeetuur te kunnen haudelen. Daar de overeenkomst reedt getloten was. *n de Reireering derhalve reed* tegenover de Maotschappüzich verbonden had, zou het trouwen* tot niets geleid hebben, wanneer ik thans nog bezwaren had geop perd tegen den vorm der nieuwe overeenkomst. Wat dea inhoud en de «trekking daarvan be treft, kon ik müdan ook wel verernigen met het daarbg door de Indische RegeorSng ingeno men lUndpunt; en wel omdat al bad een* verlenging als thans ia getroffi-n ook vroeger biet in de bedoeling gelegen ik het oog met kon sluiten voor de moeieljjbhedeu die aan f ene opeubare uitbesteding der af te loopen concessie, of a»n het sluiten van een geheel nwejwooatract op den voM, van de bepalingen vau Staatsblad 1873, no. 971 a souden verboedee sön. Ik rekende het «ehter uiet wel doenlök de thans tot stand gekomen overeenkomst aan s Eonings bekrachtisTing te onthouden, nad»t de Ko ning vroeger steeds in alle qoaestiën betreffende de wijziging van deBiUiton-eoncerslewubetrok* k«n geweoot Ik heb sleeo, onder niteeusntiimg van de geeehiedenis der «aak en van de sanl«iding tot net veileogea der ove> eenkomst met de Biluton-mMktschappij, vour Zgne Majesteit i'.e redenen blootgelegd, welke Uwe Excellentie had den bewogeo tot bet kluiten van een nieuw OOBtraot; terwijl ik d*arbükort*H(kda veranderingen op KMI, welke tegetyk met de verlenging van den U-rottin in de oorspronkelijk» concessie waren gebracht. Ik kan Uwer Excellentie thans me<ledeelen,dat het d«n Koning, blijkens eoa Kabinet* resoript van 21 dezer, no. 6, beeft brhaagd UoojjitdesjeUs goedkeuring te verleenen op de bedoelde nieuwe overeenkomst r» «agblsdeo bevatten: H« auniUMmd: D« op*ao&ra sekotl, > K. Kimtff RotlfrdamteKi C*«r<t*t: Uit d« 8ta*tkb«(rn>»> ttag (beschikking o»er ds Trüg«Tnl«u g*li*u). H»t ntouw» »tr»fw»tbo«k «n d» Twaad» K»méf, - B* be voegdheid der politie, I. H. HU radirla»*: E«n derde H»nd»Ulr»VU»t met Fr»okruk, L IL 4rHAcm»<-A» Courant: Ken urotuit testen de«easydige opvoeding der Jeugd ia NeJnrUad. De UlÜTMtilMltta. Het .Toorstel-Dergimi. VlrnhUeht Couratt: K»r»l vma der Heijden. Soa twtklful (v. d, He|)deB). AniittfJarmelt Coumxl: Uit de Kamer. Dtiyblaii fan Znli-llatlanil tn '» Gravtthagt; Uit?tekeoil eu voorbeeldig (Min. vtn Solonii'ii). Itt Standaard: De vngtn» lUmmuniior. De buitenkauijae. ]>t T\)d: Aan Z. K. H. Prins AlexmnJfr der Neder landen, Prins »n Oranje. De Op«nV'»t» schg.il. (HuudeUblad). Bet UandelibUd over de Oiienburo toliool. QHMJBE1.TIQE A HLKfV. 11 Jhr. Mr. Cornelis Jacob Arnold don Tex. Aan Jhr. Mr.' CORNELIS JACOB AR NOLD DEN TEX. heeft de hoofdstad een zeer verdienstelijk medeburger door den dood verloren. Deo zesden Decem ber 1.1. overleed hij, na een smartelijk lijden, dat allengs zijn yzersterk gestel heeft gesloopt. Zijn naam is te zeer aan de geschiedenis van Amsterdam ver bonden, dan dat wij in dit blad over hem zouden kunnen zwijgen. Zoon van den bekenden Amsterdamschen hoogleeraar in de rechtsgeleerdheid Cornelis Anne den Tex, werd hij den 12 Maart 1824 te dezer stede geboren. HIJ stu deerde aan het Athenaeum Iltustro al hier en verkreeg den 15 Juni 1847 aan de hoogeschool te Utrecht den doctors titel in de beide rechten, na verdediging eener dissertatie: De eatuis eriminum. Door enkele opstellen in de Rechtogtleerde Jaarboeken van den Tex en van Hall deed hij zich kennen als iemand, wien het niet aan studiezia en heiderbeid van geest ontbrak. Zoo schreef by o. a. een opstel over de eigeif domtoverdraeht dótr overgave «on onhwiyeeduflen. Door zijn huwelijk met mejuffrouw Yiiere een zeer \ermogend man gewor den, wijdde hij zich eenige jaren schier uitsluitend aan het beheer zijner aan zienlijke bezittingen. De door hem ver worven rechtskennis kwam hem daarbij uitnemend te stade. In Januari I86t> lot lid van den Amsterdamschen gemeen teraad benoemd, heeft hij onder burge meester Fock medegewerkt om de zoo flauw kloppende harta Ier des lands tot een nieuw leven te wekken. Het was burgemeester Fock, die den stoot gaf tot de uitbreiding der hoofdstad en haar verkeer, die het programma der jeug dige kiesvereeniging Bwgerpligt hielp verwezenlijken, door te streven naar goed en goedkoop openbaar onderwijs. De hervormingspartij in bet als verjongd Amsterdam, erkende Fock als haar hoofd. Geroepen tot de hooge waardigheid van minister van binnenlandsche zaken droeg deze den heer Den Tei als zijn opvolger voor. De roemrijke periode Fock van 1866 tot 18G8 werd voortgezet onder hel be stuur van Don Tex, dat van Juli 1868 tot 31 December 1879 heeft geduurd. Ook die laatste periode zal voor een dankbaar nageslacht in herinnering blij ven door tal van zichtbare teekeoen. Zij kenmerkte zich door groote werk?zaamlieid vooral voor de stoffelijke ont wikkeling der hoofdstad. Mes denke aan de . schepping der nieuwe brandweer, aan den tuinaanleg, aan de reorganisatie der politie, aan de voortdurende uitbrei ding der gemeente, aan den aanleg van handelskade en hoüthaven. Al was Den Tex juist geen man van initiatief, bij wist zijn tijd te begrijpen en menig denkbeeld in toepassing te brengen, na dat men hem van de juistheid had over tuigd. Hy heeft dat o.a. bewezen, toen een zware brand in de Utrechtschestraat recht gaf aan de oppositie van hel toen malig raadslid van oer Toorn, tegen de gebrekkige inrichting van hel brandwezen. Eenmaal daarvan doordrongen, rustte Den Tex niet, totdat Amsterdam een brandweer bezat, die met de beste in richtingen van dien aard in Europa kon, wedijveren. Dut niet alle nieuwere denkbeelden door hem werden gedeeld, wordt bewezen door zijn verzet tegen de in komstenbelasting en tegen het Lierourstelsel. Men heriunere zich zijn krachtigen tegenstand tegen het laatstgenoemde in de luiiUle raadszitting die hij voorzat. Als burgemeester legde hij een ijver aan den dag en ontwikkelde hij een werk kracht, die in een man van zulk een reusachtig fortuin ten zeerste moet wor den gewaardeerd. Geen moeite was hem te veel, waar het gold de behai timing der hem toevertrouwde belangen. Dut hij Amsterdam liefhad met geheel zijn ziül, heeft hij in menige omstandigheid bewezen, ook door de vele geldelijke offers, die hij voor menige nuttige zaak ten beste gal. Zelfs zij, die het drijven naar eea kostbare gemeentelijke Universi teit niet hebben goedgekeurd, mogen de werkzaamheid ,van Den Tex tot hare stichting niet misprijzen, omdat hij daarbij handelde overeenkomstig een innige over tuiging. Voor de verkeerswegen met de in dat opzicht door 's lands Regeering zoo stiefmoederlijk behandelde hoofdstad heefl hij met groote energie den strijd aangegord en volgehouden. Zijn liefde voor een korteren weg naar den Rijn wierp hem, den anders zoo beiadigden politicus, zelfs in den armen van den meer dóór het woord dan door de daad geavanceerden Kappeyne van de Coppello. Wal zal de scbim van Thorbecke wel gevoeld hebben, toen een Dbn Tex de eersteonderteekenaar was der advertentie tot ondeuteuning der candidatuur van zijn ouden antagonist Kappeyne! Den Tex zag in Kappeyne een kam pioen voor het miskend Amnerdam, ziedaar de oplossing van een anders on verklaarbaar raadsel. Toen l>y, wegens te groote inspan ning, als burgemeester had gemeend te moeten aftreden, bleef hij zij u KrucliUm wijden dan de belanden der duur lieiti zou geliefde gemecule. Als raadslid, als curator van het gym nasium, aU president der commissie van toezicht op hel middelbaar ondcnvljs en iu zoo menig anUui e betrekking heeft hij haar gediend. Wat hij geweest is voor de vele naamlooze vennootschappen, die hij met zijn invloed, zijn geld en zijn raad heeft gesteund, behoeft, hier slechts te worden aangestipt, omdat daarbij niet altijd het publiek belang op den voorgrond staat. Dat lijj ook als lid der Eerste Kamer voor Amsterdam en zijn verkeers wegen heeft gepleit, behoelt geen betoog. Ofschoon juist niet altijd een aange naam man voor hen, die niet tot de zynen behoord, ofschoon menigwerf zelfs minder beleefd, was hij iemand op wien te rekenen Viel, als men hem een maal had overtuigd van déjuistheid of rechtvaardigheid eener zaak. Aan intrigue was hij vreemd, daartoe was hij te open', te rond van karakter. Zijn dood is een werkelijk verlies voor Amsterdam. Zijn naam zal een eer volle plaats blijven bekleeden in de rijen van hen, die voor den bloei, de wel vaart en de ontwikkeling der hoofdstad hebben geijverd met M de krachten, welke hun ten dienste stonden. Zijne assche ruste in vrede! UIT DE MAASSTAD. Botterdein, 7 December. Tegen veler verwachting was er voor heden ge*no sittinf van den geneenteraad uitgeschre ven, hoeweigebrek aan stof daarvan uker niet oonaak was. Vermoedelijk - hebben de treurige iamilieenstandifheden van ossen burgemeester, die geluk bekend is van naby betrokken il btt het verlies, hetwelk Auuterdaa door den dood «me s|!n ond-bargemeester Igdt, ons college van dagetykseh bestuur doen besluiten geene verga dering uit te schrjjven, waarin de voenftter geniet uu worden. Heeft dei* overweging gegolden, dan heeft de.uitkomst het besluit van het college volkomen gerechtvaardigd, en . de afwesigheid van den heer Memess cou te meer te betreuren geweest s^n, indien het waar ii, wat mij ter oore gekomen WAS, dat de regeling van het lager onderwijs in de vergadering van dea rtad aan de orde gesteld sou «m. Uw oorrespondent bedoelt hiermede geenqdelo vleierövan onzen burgemeester, waardoor hjj trouwene in deoogsn der Dnrgerjj dea heer'Meinesi evenmin verheffen soa als rug lelf daardoor ooit in iemands achting «on kunnen rUsen. Maar de burgemeester kan btf de behandeling der onder* niet geniit worden, omdat hjj aU hoofd van bet college van dogel|kscb beetanr een voor«tol to verdedigen beeft, niet alteea tegea de meerderheid van de commissie van oaderwijs uit den Raad, moor ook teg«a een harer ledea, mr. Boarts, en zelfs, naar ik hoor, togen dea wethouder vaa onderwijs, den heerEickma. Het z\jn namelijk niet meer of niet minder dau vier yereehillen4e voorstellen, waortiuschen de rood ia deze quoestie to kiezen heeft zonder nu nog te spreken van d» verschillende odviszea van schoolcommissie en hyofJen vaa middelbare en lagere scholen, die allen opmerkingen oter en bezwaren tegen een of meer deser vooistellan uitgesproken hebben, on welke adviezen b|j de stukken gevoegd zijn. Zonder eenigazitts aan den eerbied voor onso raadsleden te kort te willen doen, geloof ik toch wel te mogen seggen dat er onder die vrosde mannen syn, die den weg in dexen doolhof van meeuiugeu niet gezocht of niet gevonden hebben, soodut er voor de kansen van aanneming der voorstellen ve«l afhangt van de wijze waarop «ij in het mondeling debst ver dedigd worden, «n ik vil w4 «rkonuvn dot, wat ss(j peisooniijk betreft, hét in ij ftpijcea cou indien het voorstel .vau B. en W. de kluchtige verdedi ging van don heer Meinesz zou moeten mi»sen. De hpofdaueestiii, wulke hut iu deze geldt, is reods byna twtu jaren hier aou de orde; zij be treft hot verkrijgbaar stellttn van bat lager on derwijs in zijn «elitvlen omvang, ook voor de kinderen van on- eu minvermogend* ouders. Dat wil natuurlijk niöt zaggea, dat ieder kind nu maar op elke school ou in elk» klasse ({«-plaatst moet worden, waarin onverstandige ouders het willen opgenomen tien, moor wel dat voor elk kind, onaf hanktilyk van het. al of niet betalen van schoolgeld, de gelegenheid moet bestaan om van het onderwijs, van gemeentewege verkrijg baar gesteld, gebruik te kunnen maken. Uelijlc b*k«n<i ia heeft deze wettelijke eu billijke eiscli aanvankelijk, ook te Rotterdam, grouten tegen stand oufmoat, maar hoeveel wy in dit opi'füt sedert 1830 gevoidord zijn, kan het duidelijkst blaken en dankbaar wordt dit door uwen correspondent erkend nit de woorden in het laatste advies van B. en W., dat het een eiseh i* die, m«t de wet in de ha»d. niot kan worden bestreden, dut op de lagere school gelijk on derwijs verkrijgbaar z|j'vuar allen." Met dien eiseh nu is het voorstol van de conim'ssio voor upoubatr underwijs uit den raad volkomen in strnJ. Iu korte trekken wil zij hot volgende: bt-houd d«r tegenwoordige regeling van hot zoogenaamd ui'gebreid en meer uitgebreid lager onderwijl voor schoolgeld betalende kinde ren terwijl zij voor hen, die tut do on- on min vermogenden boh.nure.il, eene of meer scholen w.l stichten voor hut ondrrn'ij' in wUkunde. vreemde talen enz.; waarop zij echter eerxt topgolat. n worden na mot vrucht de zesjarige» school voor gewoon lager onderwijs te hebbeiiufgeloopeu. Hut is duidelijk dat dit geen gelijk onderwijs voor allen is. De commissie trouwens windt er geen doekjes om dat zij dit ook volstrekt niet .verlangt; de bedoeling van de wet kun geene andere zijn, zegt \j. dau dnt aan alle leo. liugen, bi-tnlmido of uiet-betalende, d»r. onderwijs gegeven worde dat voor ieder hutint»r het geschikte is", en ge heel over 't hoofd 'ziende dut die geschiktheid niet bepaald mag worden door het al of niet be talen van schoolgeld mair alleen door de be kwaamheid en deu nunleg der leerlingen, komt zy tot de slotsom dat voor on- en minvermo genden de volkssfthool moet blijven, wat zütot uu toe was. liet komt mij voor dat de raad, door zich met dit voorstel to vereenigen, groot gevaar zou loopen da verordening opnieuw onbekntuhtijrd van Gedeputeerde Staten te zi m terugkeeren. Wat de Wethouder Eickma hiertegenover wenscht, is my uit de stukken'niet gebleken, maar zeer uitvoerig daarentegen hoeft Mr. Baartz, zijne denkbeelden toege'icht Znivorder zeker dan door B. eu W. wordt door hem liet beginsel van ge luk onderwijs voor allen (die er rijp voor zijn nftluurlqk) toegepast, en er is in z^n plsn zeer veel dat m|j toelacht Maar aan stemming kan dit niet onderworpen woi don, daar de deukbneldeu in eene memdrie n niet in een gefoimnleard voorste! vervat zijn. Wordt da regeling van het onderwijs in de eorstvolgenda ziuiog nog niet beslist, mnar aangehouden, dan zouden die denk beelden een voorwerp van zeer ernstige overwe ging kunnen uitmaken. B. en W. eindtil^k stellen voor, de nieuw te stichten school voor meer uitgebreid onderis voor on- en minvermogenden te laten oanslui'en aan de 5e kl-txse dor gewone lagere school, ter wijl ook op de nu bestaande scholen voor uitge breid lager onderwijs eerst in het zeule leerjaar een begin met het onderwijs in een of moer d-r in de wet facultatief gestelde leervakken gemaakt zal worden. Dit is wel niet de g« heele inhoud v «n hun voorstel, maar dan toch het belang rijkste, en al beantwoordt ook dit niet in allen deel e san de consequente toepassing van den ook door B. en W. erkenden eiseh der wet, toch hoop ik dat de raad daaraan zijni goedkeuring zal heciiten, omdat dit voorstel inderdaad is een belangrijke schrede op den goeden wag, belang* rijker zeker dan vóór twee jaren met mogelijkhuid verwacht kon worden. Gewichtig nieuw» volt er van,hier nietmedote deel en. Misschien zou de zitting der Kamer van Koophandel Zsterda§a. s, heUsa te laat! belangrijke stof voor nwen correspondent kunnen opleveren, want op deogenditstoato.a.: (Jongumonden." Die twee woorden gelijken veel op eene St-NicplaoA-surprise, want zif kunnen zoowel groote teleurstelling boren als de belofte van iets merkwaardigs inhouden. Ik waag mij aan geene voorspelling1, maar zeker zou oane Kamer aan spraak hebben op de sympathie vttb don geheclen Nederlandschen handel, als z(j het voorbeeld harer zuster volgde en, gelijk deze, bij de Uegeering aandrong op krachtige handhaving onzer handelsbelangen aan Afrika's westkust Torecht heeft de Kttmer van Koophandel te Manchester er op gewezen, dat de pogingen van enkele Europeesche Staun, om aldaar sonveniniteitsrechien to verkrqgeu, in strijd zijn me£ de handelsbelan gen der overige Staten. Nu ik toch eens up riet gebied der hypothesen ben, veroorloof ik mij eeno opmerking te maken aan het Bo't. Nieuwsblad, hetwelk dun eiseh v*n dea Standaard zeer dwaas schijnt te vinden, dat als na tooh eenmaal in de kjosWAt der toe kom it van den minister Hordijk het land in enkel voudige districten geknipt moet worden, ook in de groote steden de schaar behoort to worden gezat liet i* aiet om met het B. N. to twisten over de vrong, waarom het rationeeler" sou zijn b. v. de Zaanstreek en dn Beemstor ia stukjes to knippen dan Amsterdam, Rotterdam of Utreent. Enkelvoudige kiesdistricten in 't algemeen zon' ik een romp achten voor ons land, doch dit is geen onderwerp om op deze plaats over ait to Weiden. Maar wel beveel ik in do aandacht ven het B. N. deze vraag aan, of het 't dan inder daad rationeel" acht dat de anti-revolutionairen eu clericalen in onr.e stad in de Kamer hunne belangen vertegenwoordigd zien door vier poli tieke tegenstanders? By alle gebreken van het stelsel der enkelvoudige. districten heeft het ten minste nog dit goede, dat het althans eenigszins aan dit onrecht tegemoet komt, daar het de kans biedt dat uiet de helft plas n der kiezers met dea geheelen buit gaan strijken. G. UIT DE HOFSTAD. 114. Waarheid en Boerenbedrog. dat niets mij sal verkiadren: .Ik hoep, dat I)an ga 'kteeh, gm een uur «f tien Van avond, even sast de kindren De mooi-ceasaakte winkels zien. Ik ielv', Ik g«ef niet om die dingen, Ik vraag: wat heeft een mentch er aan? Maar 'k doe het voor inttn lievelingen. Die 'k niet alleen kan laten gaan,'7 Waaneer men uit den mond van vreuwen Zoo iets als 'i bovemtaaade hoort, Is tdikwüls half maar te vertrouwen; Want veelal is dat schoon» woord: .Ik doe het louter voor mijn kindren* Bene uitvlucht slechts, een tiousie maar, Om 't gek figuur wat te verminderen: Ik beu er selv' nieuwsgierig naar." En tooh sal ik de laatste süi» om de eerste huismoeder de baste, die ik heden avond in de drukke straten, omringd met haar jeugdige sprui ten tegen kwam, van zooveel verborgen eigen belang te beschuldigen. Wat was 't eene opeengeproitte uieiisch«iiiui8se in Hoog- Vttnts- en Spuistraten en hoozalmuiigkiuderhartKepoperd hebben van angst eu hoop, in ontzetting of ver rukking stiUtaaude bij den zwarten knecht met zijn zak voor stoute kinderen" eu den goedhartigeo kinderkoning St. Nicolaas in groot ornaat, levensgroot uitgesteld vóór de kolossale spiegelruit van het magazijn van Bablman in de Hoogstraat. Daar was bet niet alleen nu, maar reeds dagnn te voren hot point de nare van het nJoug HiJlknd" on al mocht sioh uu het oudore dito beter amuseereu b(j Maassen, Pansage, Comedie of bij Pierre de Koer in het Gebouw, toch kon waar genot oudervreugd enkel in deze dagen van aoetheidujubiló gevraagd, gesmaakt worden door zich te baden in 't genot van verrukte kindcrgesiuhton. Alle of enkele magos\jnen op te noemen, die van de straat af, medewerkten tot dit groot kinderfüest, zou me voeren op den w»* der reclame, die ik, als geheel onpartijdig verslaggever vermeden moet en sal. 't Is misschien ook onmacht, die me beangst maakt om op dat gebied een pas verder te gaan dan 't de baar ahen, in de Spuistraat zoo ferm deed. Il e tut dagen gaf hy een vlugschrift buiten den huutltil in 't licht, ten titel voerende <?«» plicht der Regetring." Wat in die 15 bladzudon geschreven werd, verdient iu hooge mate, om door do overheid te worden overwogen. Dairiu >et de schrijver voorop, dat do gouvemementeele zor,' iu een beschaafd land behoort te wa ken voor de publieko orcla, voor de inachtneming eu eerbiediging dor begin»elsn vau eerlijkheid en goede trouw. De Nederlandache wetgeving schiet daarin te kort. Ofschoon de strafwet waakt tegen oneer lijke Imudelingen, dio men diefstal of oplichterij noemt, toch ontbrvekt er *»n de preventieve r.org van den Staat tegen bcuadeeling der burpors door oncertykhtia nog al te veel. liet tiieuwe Wetboek van Strafrecht in spe deed op dit puut eea belangrijke schrede voorwaarts, door bepalingen op t* nemen tegen het vervtlschen viin levensmiddelen, ma.-tr voldoende is de pre ventieve Zorg dur llegeoring niet uitgestrekt tegen oneorlykli^id, daar waar bot andere vervalsvhing betreft. Moeten zoo vraagt de lieer Cahf n andere levensbehoeften ook niet wor den beschermd tegen bedrog? Ieder toch dio zich sieraden van goud of zilver aanschaft, weet door de Staatscontrole, wat hij koopt, en ofschoon deze waarborg als eene belas ting wordt aangemerkt, is tij toch tevens oen go&Jo maatregel van politie.' Doze daad, fiscaal of poenaal bewn.it n aan consument n aan producent: goede diensten, En waarom zon men dit stelsel mot uitbreiden tot kledingstukken, nu men 't ook tevens zoo g« wenscht achten reeds doet tot mondbeboeitoD. De bniteülandsche in dustrie overstroomt ons met artikelen van allerlei slag ongehoord goedkoop doch hoe dikwijls werden we niet bedrogon door de oudeugdeaambeid der stof. Eau Ukensobe ja»'* uit den gooden ouden tijd is tegenwoordig eene fictie. Wollen stoffen blijken gegoten katoen te zQn en zóó g»at 't voort. Wia eeniffe waarde, eoalge stof, eenig voor werp koopt moest, onder de bescherming der wot, de zekerheid hebliea dat lijj werkelijk dat gene ontvnn'rt wat hij koopen wilde on betaald heeft. Eeuo wot. dio daartegen niet waakt, is on volledig en onbillijk. Onbillijk vooral, omdat de eerlijke bandelaar, die de beginselen van- goede trouw en eerlijkheid toegepast, ongewapend staat tegenover da minder nuuwgezetten van geweten, die, om 't pnbliak te lokken, fraai macbiuewerk aan deu man brengen, waarvan het werkelijk gehalte den toet» van een nauwgezet onderzoek niet kan doorstinn en die by deze soort vau concurrentie schijnbaar met veel minder, werke lijk met ontzaglijk grooter winsten hun zaken drij ven, ten «chado van het publiek. £r moet aan dezen toestand een oindo komen. Da Regeer;r/g dieim een wetsontwerp in, waarby alle winkeliers ook Kigun tiulp die artikelen vcrkoopen, waarvan de beoordeeling niet binueu bet hereik van elk booper valt?, zooals lakei)», BtoÜKU, manutactur>n, porcelein, aardewark.kristal, glaswerk onz. enz. verplicht wrordeq voor elk kooper zicht H.-wtr op ieder stuk te vermelden welke de (rruudstof van liet voorwerp is, opdat zij, indion bij onderzoek Wijk', dut zy kutoen voor wol. glas voor kristal, aui'Jewerk voor porcelein bebben vorkouht, zich tegenoTer den roemer heb ben te vei-nntwoorden, even goed als de bakker, die krijt voor tneol, of da goudsmid dia 14- voor 18 karaats goud verkoopt. Met den lieer Uahen die zoo flink optrad iu dcza zaak van olgemetiri belang, dring ik dan ook büde Rogeering aan op eene Wettelijke regeling op dit punt. Oplich terij en bedrog behooren toch strafbaar gesteld te worden onder eiken vorm! Eflne Regeering, dio in gebreke blijft om ta wakan tegen de misleiding, waaraan, vooral door bnitonlnndsche firma's, hare onderdanen zijn blootgesteld, begrijpt haar taak niet enkel têu halve, maar werkt, door ontstentenis van wette lijke strafbepalingen tegen namaak en bedrog, dio kwade praktijken in ds hand. En dat noem ik oavergeeilylct Den Haag, 5 Dec. *82- J. A. de Befgh. UIT DE BISSCHOPSSTAD. De eenige heilige, dion katholiek, protestant, israeliet, dien jong en ond, dien iedereen kent, is weer herdacht. St. Nioolaas bracht wat goeds aan koopers en verkoopers.dames en heeren, grootmoe ders en kleinkinderen. Fr. Oudemans was zoo gelukkigVenus voorbij de Bon te zien gaan, maar alle stu denten op eon na eu alle andere oude en jonge beeren haddenzoo vele Tonussen in Choorstraat en HJnmorkt te zien, dat ze geen tyd had den een oogenblik naar der. hemel te kijken. De studenten maken dien dég een extra drukte door in jreeostnmeerde groepen door de stad te rtjden. Fraai waren de groepen niet, geestig 'evenmin, maar ie gaven toch een aangename drukte, en St. Nicobus. die met twee zWsrte knech ten in een vierspan rondreed, voorzag menige jonge dame van fraaie boekjes en de straatjeugd van lekkers, sigaren enz. Dat lekkers sukkelde wel door den modder, maar toch vocht men er om. Dat geen ongelukken gebeurden is meer dan een wonder, lie drnkte concentreert zich in de nauwste straten en daar passeeren rijtuig-en, somgereden door jongntjes, die waarschijnlijk nog door een knecht naar school worden gebracht; daar roden moeden met kinderwagens, metselaars met wagens met kalkbakken, zelfs een verhuizer met een kruiwagen waarop een kachel en een latafel. In plaats dat de petitie op die drukke uien rij- en voei-tuigea verbiedt, gat zy zner barschen toon bsvel stapvoets te rijden, eea bevel dat tameluk overbodig was, want ieder gurd stond met den bek in deb nek van een w andalaar* 'e Avonds was de politie nog ksJmor. leder liep met de meest ongepermitteerde vergunning zijn weg ; een mineur randde een dienstmeisje ee straat aan de politie hielp kijken endeel niets. Maandagavond werden houderden etadgenootea door de studenten in de gelegenheid gesteld K*f stadgenoot van Maurik te hooien, v. Jfaurik if iemand, die z(u tyd bogrUpt, De tod va» lesingen is voorbij. Maar v. Maurik, ie je Aaf» wat ander» die leest niet, dit «ertooni wat. Volkomen waar en ik zie dsarin ook de groote kracht van van Maurik's voordracht. Hu Tsest »óó als bet niet velen gegeven is. Het valt niet te ontkennen dal de inhoud schade lijdt onder de vertooning, maar ook dsarin toont van Maurik zjjn publiek te kenne*. liet publiek heeft Kraag iets.oardü» en hoe ge makkelijker het de aardigheid snapt, hoe aardiger hetze vindt Moeite doen behoort minder ouder de particuliere liefhebberden. Niet dat ik iets op de verdiensten van r. Maurik wil afdingen, integeor deel, zijn voordracht van de Musiekkenners wat meesterlijk. Behalve de verjtring van St Nioolaas, hebbes wg Woensdag-avond net tweejarig bestaan van Tivoli gevierd. Als soli.ten traden op Mej. Sobarweuka uit Louden en Jos. Hollman. Ik wensehte dat v. Maurik dien suikerbakker die naast mg zat, eens kon uithooren over de symuhome van Beethoven, die het feest opende. Die man ge noot, maar zijn gelaat teekeude tooh botterlettere, suikergoed, kunstbeter, en bij een groot geroffel eau geldla met veel contanten. De saai had men een 1'eesUlyk aanzien trachten te geren. Voor alsnog züu pogingen tot versiering hopeloos. t Is het bestuur biet te wüUn, want de zaal is leelijk en onpractisch eu al hangt men daarin na DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD YOOB NEDERLAND. mm i ?-tul l t 10 veelkleurige pautalons van reusachtige afme tingen, daardoor verkeert zij niet in oen teestaaaL Die het met met mjj eens is spreke mij tegen, zooals Dr. Bronsveld gedaan heelt in z\jne Sten* men voor Waarheid eu Vrede van December. Dat antwoord hoeveel waardeerend», maar niet ftltjjd ware adjectiva het ten mijnen opzichte bevat is intf met duidelijk en vooral met be vredigend. Ik vertrouwde dat ook ikdestesamen v«n Dr. Bronsveld mocht lezen. Ni«t alioo. Dr. B. schrijft: .H«t spijt inü, dat er naast nde toornige heiligen" der roomsen» kei k. ook nog zulke , nuf Heiligen" deze Stemm«u lezen". Ik vond het pleizurig dat Dr. Broasveld m|ja brief gelezen had, al moest ik ook bespeuren dat mi) u geschrift niet veel invloed had geh*d; maar Dr. Br. sput het dat ik zijn Stemmen lees dat is vreemd om te houren van iemand di maaniiolyks Stemmen uitgeeft Dr. Bronsveld schrijft: En zoolang ik met woord en pen (de roomache wapenen zijn het zwaard, de braudstapol, enz.,) die kerk bestrHnden kau, z«I ik hst doen, aU uaaaad vao de Geuzen, vaa de door rooinsche handen vermooi-de martelaren, als Nederlander, als belijder van het Evangelie . Zeer fraai! Maar waar zijn die zwaarden en brandstauöla? Varsihjjnen dis bn de gedachte aan de Geuzen'/ Maar vergeet Dr. B. dan de Gorkumsche martelaren en zoovel en wier bloed dia Geuzen op hun geweten hubben? Acht Dr. B. zich geroepen de Roomsobe. Kerk te beslrjjden, hg doe het met al de kracht die in hem is. Maar bestrijdt mem een kerk als men aardigheden tapt van verdachte kwaliteit op een doodtn bis-ichop; als men spot met ceremoniën Waaraan andersdenkenden wel beteekenis hech ten? Als men woordspelingen maakt, die .onder de rubriek goedkoop aardig" uiet te hoog zijn geplaatst ? Ut. Br. zegt dat h(j de vergelijking van een bisschop en een ruit in een kerkraam ontleende aan iemand, die zelf in R. Kerkdienst -was. Wat leert men daaruit? Dat dr. Br. die ver* g«lijking zóó aardig vond, dat hjj M Hielp ver breiden in zijne stemmen. Dr. Br.; die a m geen vagevuur gelooft, vraagt aan de Vrijheid: laat nw handteekenur dan zeggen, waar volgens zy'n gevoeleu de overledene biBHchop nu is?" Wat weet dr. Br. van de verblijfplaats z\joer modegeloovigen'/ In een hemel m een hel? Woordspelingen op namen kannen geestig z\jn, maar cty moeten zeer geestig z{jn als zy ook ge drukt hare waurdo behouden. En een woord speling als de volgende is wel goedkoop, maar men verwacht ze uiet uit de pen vau een strijder voor bet evangelie, waarvan liefde de grondtoon is. Dr. Br. zegt: Men wordt geen bisschop, dat komplimenteuze tegen de Katholieken dus niet aan te trekken. Ik waardeer in ieioand allereerst den menscb. Ik bub vrienden en kennissen onder allerlei gezindheden. De eeiste vraag is bij m|j of iemand meusch is in du goot» lieteekenis van hot woord; zijn geloof is nerven u*ei>chill;g als zyn meer of ininddren smaak in erwtensoep. Dr. Br. schijnt in iederon katholiek een uiterst gevaarlijk wezoa te iien. In tegenspraak met zijn l bewering kan ik hem vcrzukaren dat vule zeer modernen daarin met hom mei-gaan. Zoo ver mijue weinig» ervaring gaat vond ik heel goede uieuscheu ouder orthodoxen, onder liberalen, onder l Athuliaken, ja, zolüouder athuiiten. 7 December 1832. Jan de Bisschop. KUNST. FIJNE BESCHUITEN. Blijspel in 5 Bedrijven door Juatus v. Maurik Jr. . Eerste vertoouing Zaterdag 4 December, (Stada-Sctiouwborg.) Schoon ik by het beschouwen van de uitspraak dea Heeren Buskeu Huet, uot do Heer v»u .Mau rik «duldeloos" is waar zqu komieke ader verStopt raakt, mij geenszins zou «vennoben to be palen tot de taalkundige iwnm«rking, die zy uit lokte vrees ik toch dat, mocht dezelfde vaak zoo. fijne beoordeeUar het nieuwe spe' vnu di-n lieer vau Maurik in handen krügan, zyn meeiiiug geen wyziging zou ondergaan. Want 1104 U-eds Egt de ewakke zijde van het gevtei-de tulelii ia het teekenen van toestanden en van kaïakters, die niet uitsluitend ten deel hebben 'deu laclilust te prikkelen. Zun kuiuioke kracht, tnau men zeggen, is in Neduiland ongeèveuaard. Uot pu bliek en de kritiek is eenntemraix >n haar lot «a baar appreciatie: «n, voor het oogenblk, zon eene omsobruvmg van Van Maurik's komisch vermogen overbodig kunnen heeten. Maar met nadruk behoort de vinger gelegd op hetgeen w»t ik straks als ztyue awakke zyde meunde te moeten aanduiden. Daarom met nadruk, omdat het stuk, waarvan. de tilel het opschrift dezer regelen uitmaakt, die zwakke aUde scherper dan 'ooit aan het licht brengt Een onp&t-tfldige en juiste beschouwing ren F$nc Beschuiten is m. i. onmoge'ijk ie lo* veren, zonder te wgien op de groote bezwaren, dte de eigenaardige ontwikkeling van Van Mnuriks begaafdheden hunnen meettor iu den weg legt, als hfj het hooge d»el nastreeft onze letie.kunde mee stalen van bet groota, hedendaigsc'i» blijspel te verrijken onmogelijk; al stemt de toon van het onder drüo \oor\v»Hrue verktexee resiütwt, bijwglun niet ftalitiol met do tou«n vu | lor dte dea Heer vaa Maarik o? sgn aog J«BM u > -v*r rüko loopbaan, vaa da* aanvang a* M m t» bwrweten. _ de 4e Heer Van Maurik la Frankrijk >r« en and b| afn litteraire opveeding .tea ia de kriara e*r Par|eebe taeaastdieh, d e soa h|jjihaas art» a*f een, laat ons met nog twee anderen, eea veeiatansehap TüiuM«n. «lat voor den roem der gehtokigete ver«iug V*J» di>s»m aard, niet sou behoeven oate doen immers wanneer sijne beide aw . t. kers, elk in buu bisondere soort, Van Maank «venaarden. Eu dit sou niet gemakkelijk vallen?ten eerste wegens de hoogte die deu voorwaarde onderstelt sn ten andere wegen» de groote bei eekenis van de leemten die zij bij van Maurik waden moe ten aanvullen. De eeae oallaeoraieur ion n.L den dialoog voor «tjne rekening dienen to nemen; ea d* ander ii«h moeten beha-ten met bet ontwerpen derkorskters en beiden met den boow van tooneel- ? stukken vt-rtroawd x|n. Maar welke teek) vraagt gij welke toaksoa «Uu voor de breeüe schoulers des heeren Van MiU'ik overbleven? Inderdaad een zware taak maar 4ea, die fcctiter aan to duiden dan U oaucbrijveu valt Fj/ne Beschuiten geeft een ondubbelzinnig autwoord op uw vraag; en wat het bedoelde aan deel sou sta, is gemakkelijk alt de behandeling vau dit stok op to maken. lomere de personen to beginnen net Mr. Sfnri van Balen, advocaat, tot Auffe, de dienst bode incluis hebben, kritisch gesproken, niet de minste waarde: tooneelwez*-n» vaa hoofd tot toeten; eonveaüoneele figuren van top tot teen. Ten andere: de gesprekken, wat het ernstige gedeelte betreft, z$n txn hoogste onbeteekenend; geen alludoegsche wending is versmaad en de gewone, ongedisiingeerde zeggmaswijïe van vele Nederlandscbe romans en toonet-lstakkm niet ontweken. Ondanks deze twee belangrijke be waren, bevat F#ne Beschuiten sooveel aantrekkeliiks, d.\t w*geus dit werk de Heer Van Maurik niet alleen een lauwer moer aan den krans heeft verworven, door de volksgunst hem om d« slapen gelegd, moor ook b|j de litteraire kritiek, die den blinddoek van den overeengekomen smaak niet over du oogen draagt, aanspraak heeft op hooger lof. Is deze meening juist, don vormt dntg»ne, wat Ftjne Beschuiten zijne bekoring schenkt, het undtel ven den Heer Van Manrik iu den arbeid vsn het driemanschap. Maar seLfs den schijn vnn b§de beschouwing van n soo bemind auteur «Is den schrijver der Sne Beschuiten gretig de gebreken op to sporen, ik vermijden en ook duidelijkheid-halve (want het lezen van tooneel-verslngen blekt niet ieders zaak te sfjn) liever een omschrijving trachten to geven van *s Heeren van Mauriks srneht don van sjjti swakheid. een omschrijving tldns van bet zooeven bedoelde aandeel, of met aog andere woorden van het aantrekkelijke in Fyne Beschuiten. Ik behoef niet meer to zeggen dut dit, ligt in de rijkelijk vloeiende bron van 'i Heeron van Maariks komifeh talent Dat talent is volkomen gerapt; gerijpt tot een realistische ontwikkeling, die door een fijn en iterk opmerkensvermogun in hong« mate wordt gehaat. Fantasie is den Heer van Maurik volkomen vreemd. De ouweerctaanboar komische krochtzgner personen is niet het gevolg van bet dartel spel eener weelderige dtahtverbeèiding.Oeen hunner, die niet met vasten, vaak hoorbaren tred den beganen grond betreedt; hunne kleederen zijn van den eeuvoudigen snit der hedendaagsche burgerij, wmirbrj m-n licht geschoeide voet evenzeer ion misstaan als vleugalen. ZQ betoonen ewu weinig lust tot het opst|}g«n naar hootrer rferen aU tot het afdalen in da diepten van eignn geraasd; ge dragen zich als ongenegen en ongewoon de grenPO onzer goede stad te overschrijden; ja, leggen telfg eon merkhoren voorkeur aan den dog voor d» keien van Nieawendqk, Warmoessrraat, en Liiujtttk boven de kleine steentjes vaa de He rengracht of de vredige trottoirs van rustiger en voornamer wHken. Züznn allou wezens uit den kring onzer dagelyk-cüe Bekenden. louer oogenlilik doen zij ons den buik vast bonden van het lachen en zonden zich veronge lijkt senten bij ingetogener vertaling onzer vreugd». Verrassingen bieden hnnne komieke ine.i uit vullen niet: immers, de «enige opmorfconSrasrdigu zijde van hun liestaan en van hun ka rakter die zij ooit vertoonden is hunne gave om, te pas of to onpas, onze lachspieren in bewf.jiug to brengen. Als «ij het, bfl uitzondering, over ernstige dingen hebben, dar* maken zij den indruk VAU geleerde lessen op te zeggen; wij weigeren te gelooven dat zij roeenen wat zij zegg^u en zijn er ntet vpr van af, ongeduldig het oor vau hun gebeuzel af te wenden. Wuut inderdaad eont hun een ernstig gesprek i»er sk'clit af; zij hebben er het hoofd niet b\j; het oog dut tintelen kan van vroblijklioid en aan oiiileiijien<io flikkering niet vreemd is, suat mat en vult bij wij en dicht; de mond, waarom dikwijls do opgeruimste glimlach speelt manr die hot tefsi e schatert, spreekt doffe klanken; voor kwink slagen hebbttu zij studhuiswoordeu; als zij ons »irt doen lachen, vervelen zij on». Is deze voorstelling juist dan heb ik mijn taak, act nieuwe blijspel te lfarakteri«eeren, reeds voor «tn groot gedeelte volbracht Immers gelukgij tan een gezelschap, enkel uit lieden als de be schreven samengesteld, een hoogst zonderlingen indruk zoudt ontvangen wanneer zij, gaande buiten hun reeds niet te lijvig boekje, hunne luimige discoursen wilden af.vinselen door zodekundige vertoouen óf wijsgeerige beschouwingen evenxoo zyn de personen bij den heer van Maurik Biet in staat u een gansenen avond to vermaken sis zij, in do min of meer ernstige verwikkeling Tsa «en hedendaagsch blijspel tegenover elkaar staan. De tooneelen waarin ban zuiver komieke ztide un den dog komt, z|jn voortreffelijk en daarbij, wrakkig, «oó talrijk, dat zy de veel minder geilaag-ie ernstige toiereeleii oversehttteren. flet doel dot de eohrijver van F0ne Beschuiten ach voorstelt, ie eiken komedie-dichter waardig: net masker van vroomheiden deftigheid, dat der selbuchtigen en dommea waar gelaat bedekt, M to rokken en hen pr|js to geven aan iedere verachting of althans oon ieders spot Da familiën Van Balen en Klmgelman, die De mewatid «n de» efa, e» de defUfaeid na dea ander evenaren elkaar ia vaagheid vaa ia den reuk van groote vroomhei'i een reputatie waaraan de Van Balens die van Heftigheid n rjjkdom voegen, intrigceren tegen «Iksar om de band van een vermogend gewaand Dichtje voor bonnen ttamhonder. lo den beginne geschiedt \lles in kei geheim «n blift de eohfln van wederkeerige en warme vriendschap, door dezelfde kerkel^ke overtnigin» niet weinig versterkt, beboodea. Doch reeds neemt de bedekte strikt in hevigheid toe J» de uitbarsting volgt weMrtt. Nsarsjate de umpendeo warmer worden, treden hunne ware iigensobappen helderder aan hst licht en ten e staan zg in de oogen ton den toesehouals een parttt dossnM e* d wesmtbst elkaar, tentoonstelling van kleine laagheden een te^oM openbering Wgkt, dearde schatten nn het niehHe slechts in hune echreapsieke J«rb«elding bestaan hebben en hei meisjë-ïelf >Mt een ander (Mt strijken ; neg wel met een .braven mUUonneir, op wisei reeds meer dan een fijD« beschaW" bet hebewhtlf oog had de besehilderiag der mommen fetege£ grrf M flauw vaa «at WIJ siea <mmJdboe du» de bvaafbaid ea de vooraaamhe» _2eide 'ik boren, dat de personen büden heer «» Maarik Biet den nfcetoa indruk . --?' ott sieb avi ensUgjesakenbei ^tkaoe fieb ik «to ^legtnbeld * »H voorbeelden to itaVemT maken, aomdea er ap ligt Van baa veiasen ia alemaad onzer een oageabtik de dupe. Z| dragen losjes een oonvea&ne*! kleea> om de ?eboalers.daT echter spoedig afglijdt, en waaronder een olledoegsoh jasje seer noohtor voor den dog komt De ontmaskering van lieden, die skh niet de minste moeite geven onbekend te blijven, fe geea belangwekkend eeboawspel. Ea de KUaMmaae ea de Van J)alens afla ralke onnoosele schepsels, dat boaae lötgevalbe oas koadlaton. WM achten hen der patire onwaardig. De vroomheid «n de deftigheid soa ait aadere gegevens dienen to httjken dan die door den Heer Van Maurik ver toond, om de aandacht to trekken en voor echt gebonden te worden. Ik meende met geen beknopter betoog te kannen volstaan waar het een soo belangrijk venehijneel geldt als eea nieuw werk dts Hoe ren van Manrik. Ia de kenschetsing van z0n kraeht ligt de aanduiding s$uer zwakheid. Hem van die zwak* beid een verwijt te maken, soa onrechtvaardig zijn en slechts m zooverre werd er in des* regelen op geweten, als zQ Ffne Beschuiten ver klaarde. Do Heer van Maarik is van natuur een comioav, en zoekt in Nederland ztfn evenknie. Ztjne schuld is het niet, dat tot samenstellen van een comectic nog andere talenten, dan hem geschonken werden, noodig bujken. Nicoderans Klingelman, Abraham Blom en Jhr. v. Bergen maken honderdmaal goed wat Willem Bosch en freule van Stamvoort verkerven. Amst F. T. d. Goes. De Heer Alb. ThQm aendt ons betreffende dit tooneelstak het volgende: «FIJNE BESCHUITEN". Dz veroorloof müden Heer Jastus van Maurik Jr. openlijk geluk to wensoaea, met het nieuwe, fraaye blijspel, waarmei hf) ons repertoire heelt jkt Bet is niet alleen om de schoarschheid der goede Hollandsche tooneelstokken in onze dagen, dot de au'enr aanspraak op een lauwer heeft; maar de reviewers, die met zoo veel u'cktsinnigheid deze nieuwe kompositie veroordeeld bobben, hadden toch die senoarschheid in aan* merking mogen nemen, en zich daarom twee-msal bedenken eer zij een (belachelijke) poging deden om den geestigen auteur to ontmoedigen. Zy ver dienen een gard: wn znn nog in toktoaf van Sint Nikolau. Hut stuk is aardig in elkaar gezet: c'est conduit sagement, en tevens bondig. Ofschoon do knoop niet ze ar ingewikkeld gelegd is, neemt dn spanning, de wensen om te weton hoe het of zal loopen, en ook de levendigheid der aktie, iu de slotbedrijvfti toe. Het eerste bedrijf neemt bijna een uur in; manr de gesprekken zQn zoo goed, met zoo veel humor geschreven, de chorakters hebben zoo veel gelegenheid zich tegenover elkaar reeJs van den begin af in het ware licht te stel len, dat de voorstelling geen oogenblik kwijnt Men zou op het stuk, dat ton doel hoeft de Slirapslomp-familie" nog eens weer ann de kaak te stellen, de aanmerking kunnen maken; die Dean Swift de vernuftige Deken van St. Pu t riek, Gullivers historiograaf, van Molières Tartiif/e liet gelden: dat hy met de vi>ëring wech te scheuren de stof beschadigde. De devotie der schijn heiligen wordt beschaamd; maar wordt der devotie, ook der goede, edele, gezonde, hier niet te kort ge daan? Brj Molière vindt zi) haren vertegenwoor diger in leunte; die heeft dus togen ten absolute veroordeeltng gewaakt De brave manintrtlstak echter is de Kordate- WïUeni Busch, die niet alleen n'use pa* la dolle grise, mtMtAtn Advok<wt'He*rt van Balen zelfs kwalijk neemt dat tig de butonsporighedec znner atudentonjeugd mot meer ver dedigt. Ik denk echter niet dat het stuk zedelijk schaden kan. My dankt niet dnt het vaderlijk gezooh in 't algemeen wor.lt afgebroken, al schil dert een dichter een slechten vader. De Heer van Manrik heeft zich to verheugen in eene voortreflijke uitvoering van »ün blijspel. De Dames de Vries, van Sluyters, van Bienc, Stoetz en Lorjéen de Heeren van DommeleL,Monn,Spoor, Tounuoire, Schulze, de Boer en de Jong ver vulden de hoofdrollen. Biznndere vermelding verdient Mej. Bos en de Jongejnff. Spoor, die de kindertoone«len met veel natuur eu vrijmoodiggespeeld hebben. 7 Dec. '82. Alb. Th. Dilettanten ro^iQnen by Amstenïamsche fooneelvrienden in geen goeden rruk te stmn. Al thans van sommige zijden is ee.-i zekere gevoe ligheid aan den dag ' gelegd wegen» den roem van dilettant, waarmede ik wijlen deu lieer J. L. Wertheiiu had zoeken te k»n»chrt*en. Verstaat men onder dilettantisme het bekende onbeholpen en eigenwijs vertoon van kunst vaar digheid, waarvan slechts de uiterlijke vorm o u zijn overgenomen, dan is zeker deze benaming op het stroven van Wurtheim geenszins topp:isse'ijk. Masr houdt men, met mi), den naam vun dilet tant voor de iui«te aAnduiding vau een kundig en smaakvol ? iitt«ratar. die in snipperuren wel geslaagde proeven levert vaa vertalingen uit eenige lievelingvanteura, dan zal men geen be* zwaar, hebben tegeji het gebruik, dat ik verleden week van dien naam maakte. F. v. d. G. FROU-FROU (Qnnd Thi&tra.) Frou-Frou, door Meilhao en Halévy, is van top tot toen een voortbrengsel der school, die, met stoaten voet, het mod«rne leven, in plaats van de eenigszins fantastische tüden der romantiek. als kunstveld heeft betreden. Ik heb wel duizend kleino aanmerkingen. Schrikt niet, ik noem er slechts een paar. Deze aanmerkingen bestaan alleeu in een opgave veai 't geen o ver 't hoofd is gezien, om eon schoener kunstgeheel te verkrijgen. Ten eerste, treden de personaadjes, die zich om de hoofdfiguur heen bewegen, den toeschouwer in to floauwe trekken tegen. voor»l de twee minnaars. Wie is die mijnheer Paul de 7»ilréas (de slot s niet nit te spreken)? Hoe komt Güberte hem zoo te beminnen? Waaneer overtuigt hij haar van si. liefde? Daar hadden wij soo gaarne iets van aanschouwd. Waarom «§n de nutteloze figuren der barones de Cambri en baar echtgenoot niet achterwege gebleven? De laatste akte: het tooneel met 1 kind en't ster ven is ongenoegzaam uitgewerkt Ook hebben de schrijvers on* t* weinig de liefde des Hoeren de Sortorys voor ogn vrouwtjen ge toond, dea dat wfl OM geheel en al mét zfjn rynsehea oohtoraitganf, door de scheiding van haar veroorzaakt, tonden kannen venoenen. Maar dit alles wordt ndmschoots opgewogen door de tref fende tooueelen in 't Be en ie, door deaUeruefstc ia t 2e ea 6e bedrijf, Het beeld der licbiainnife,toebbartstoehtolijke vroaw, de geleidelnke overgang van dat eharaktor nit de onverschilligheid ? in den hartstocht, is ia Frou-frou allerfraalst geschilderd. Mevr. Freakel-Boawmeeeter vervalt de rol vaa Frou-Frou. Meermalea reeds heb ik getracht bet talent deser konstonsres te cborsJttonzeerea. De verslefgever der Nieuwe Vetter damscke Cou rant beeft; a propos van Marfuerite (niet van Marfrifife, |eWMJ MbrVIt,) sieh ook over dit onderwerp aitgelatoa. Over biet accent van Mevr, FreükeL (etaïft b|) dat baar boUaadseb van WOB» de le5oknWTe.k7ill.ttie ?toert". Die bewering dankt mH to sterk geformuleerd. Ik keur de oastaverheia van dan tourval even sterk af, alt de Heer Haverkora, auar drmk daar toeksMto veel op, waat heeie ataeeaM iJIarbeatbaaideto aJbktotie ea eleaderiaan sef fk preieat voer een geni ale platheid ea eeaMMjatjea vaa edel kanSteaaorevnar ie eaf welktimer daa em avoad vol koade geavilisesrde aieajsrsa. Bevendiea voert Mevr. Freakel m. L aMeetol eea seer wetopgevoedea tooa ea baar aftsproak vaa sommige oitbeeaisehe waarden laat afete to weneeaea. Alleen was. ia Pro*-Pr<m, Qeerge niet welluidend, suis in't algemeen haar ( eeoigesins ordinair, bet ,men«ch, laat m| gaan* van t 4de bedr. soa om deselfde reden gewizifd kannen worden. .Mevrouw, laat m4nan,4isaatanrujker onder Dames van stand, .Menseh" is hier, ook bij de Mste drift, onmogen]k. De manieren van Mevr. Frenkel t|jo meestal zeer gracieus ea ?eer beschaafd, met uiUondsiiog van bet knipoogen tot het publiek. Over de uitspreek vaa Fransche woorden kan men bier niemant beter raadplegen dai den Heer van Kayk, Mevr. Frenkel had weer sommige onvergetoIjke ooMnblikken: soo bet repe'eeren, 3e bedr., waar Frou-Frou den eersten kas van baren minnaar ontvangt (dit sag ik B Dec, beter dan 7): zoo de klimmende wrevel, 8e bedr., bet tooneel met Henry, als Frou-Frou Kaar plaats m bat* weer n wil nemen, bet vreeselyk uitvaren tegen saijen Louise; zoo het gantsche 4e bedr.: een mees terstuk van t begin tot bet einde: eerst, de liefde, de schoone groep, waar Fruu-Frou hear armen >m den hals van baar geliefde sloot, haar schrik ijj den aankomst van den uchtgenoot, beur ver nedering voor hem, haar snieeken om niet te veenen, daarna de strijd met Mevr. de Cambri (behalve iet menHch, laat mij gaan") en emdeltf'r, waar «K n-een-krinapt van smart, als ae morder van de Valréas reeds n(j haar zoon is en Frou-Frou overbodig om z|jn wonden te verplegen. De bewegingen der handen, Be bedr., waren ook goed geoNeht; maar sou het eentonig spreken niet nu en dan loor een aanval van bensaawdheid onderbroken cunnen worden? De Hr. Velt man, als Frou-Frou's vader, was voortreffelijk. De Hr. van Kayk speelde na en dan, vooral als ernstig en verontwaardigd man, seer goed. De Hr. Pothnnt vervulde de rol van de Talréas.... Ik heb hem eens den Scheepsjongen van Souvestre by de Groot ft Co. met daverend ncces zien uitvoeren. Masr tasschen een Scheeps* ougen en een verliefd Heer Ton hoogen stand s eenig onderscheid. Amst., 7 Dec. 1882. T. DevsseL SMAAK. Over smaak valt niet te redeneeren. In het al tenteen *y dit toegegeven, niet zonder restrictie ivenwel zoo het er op aankomt, voor hem de coitbure qualiteit«n goed.va beschaafd tebrwaren. Ai<tdon zijn zonder tw\jfel met scherpe stift grenzen getrokken, die de uiting van den smaak liet te buiten moet gaan, vooral zoo die uiting joÈchiedt met het oog op rnimen kring van ver breiding. Dn tooneel-critiek in het Nïcutcs van den Dag iceft reeds meermalen ultgelokt prot«-t en tegen spraak; «ene onzachte moor met onverdunde :crechtw\jzinft is onlangs gevolg geweekt vnn eene touncel-beoordeeliiig in dot blad, wel geschikt om ergernis te geren aan velen die m mee ning met den criticus verschilden. Ook nu (in het nummer van 6 Dec.) kan' men in het Nieutcseen verslag lezen van het Lekende drama Frou-Frou, dat niet zonder tegenspraak behoort te blttvén, daar alweder het gemis aan zedelijke strekking als motief voor de ongunstige beoordeel ing ? ;elden moet. Eene voorlichting mat betrekking tot verpoolintr en afleiding, zoo als menigeen in de groote bladen zoeken zal, behoort geene ernstige bedentingen van zpdeiyken aard voorop te ze ten, waar dergelgke bedenkingen niet boven allen twijfel zjju verheren. Zeer zeker niemand kan of liever m»g pnrty trekken voor eenig toonrelwerk, zoodat hetzij in conceptie, hetig in nitvoering, in lyne algemcene strekking of iu zgne bqionderbeden aan den kie-ichen smaak aanstoot geeft, naar wat eigenlijk hier ons pm,t van quaettie is -~ kan men iu gemoede verklaren dat het drama Fron~Frou hiertegen zondigt? Moet niet veeleer ook nit het oogpunt van den moralist hulde worden gebracht aan de hoofduitdrukking van het si uk, die waarlük met kan aanzetten tot hetgeen voornamelijk door wroeging zoo zwaar wordt geboet, ook al zou men gi-lyk de verslaggever zich uitdrukt iia op het punt zijn voor Gilberte sympathie te gaan gevoelen? Neemt men aan dat het bij wonen v»n tooneel-vcontellingen invloed h»*eft op dunkwijze en knrakter, dtm moet dit toch, in den ziu als de vt'rsJasrgever bedoelt, vo^rc» melijk, zuo ni^t uitsluitend het, geval z\jn met degenon, die het stuk aaudnchtig volgen, den g«e«t c-r van begrijpen; voor dezulken kun het bijwonen tuii eene opvoering vau frou-ftou geen kwrfad. Masr er zijd undei-en, en boyendirii, ook hiar worden stukken opgevoerd niet geheel geschikt votir het oor en oog van sommige vrouwen en m-isj-3, moet ditaroni hot geheele publiek die stultKen uüaseu ? lic geloof dat die vraat} ontkenuoud moet beantwoord worden en dnt het iu do eerste plaats de taak van belanghebbende leide: s en opvoeders is, met hot oog op de karak ters dei-genen, voor wie zij beducht ziju, alle mogrlyko genoegens met zorg te kiezen. Eea protest tegen de onzedelijk-verklaring van tooneelwerken van Franschen oorsprong, die reeds jaren lang de proef doorstaan hel'ben, kan nog uit andt-ren huofdo nuttig «n goedzjju. B|j de te betreuren achttarschte aan oorspronke lijke Hollandsche en Vlaam.>cbe werken, wordt de noodzakelijkheid geboren, dg onze zuidelijke of oosielgke boren aan te kloppen voor de W boeften van het tooneei D*i>k zrj de zorg tegen woordig meer en meer aan de vertaling besteed, wordt hiermede vaak op voldoende wjjze ons eigeu tekort tegemoet gekomen. liet eigenaardig onderscheid der Heide soorten spriuxt ue>b| in het oog; eene epaiste soms aangename atwissehng ie het gevolg der varieerende keuze; en na soa het harten twijfel te betrearen sga zoo de invloed van een veelgelezen blad gelijk het Nieuws, b$ een menig maal hernieuwden strijd tegen de voortbrengselen dar Fransche tooueel literatuur, to weeg bracht, dot in meerdsre of mindere mate deze moesten wijken voor die onzer Oustalijke baren, die,?de goede niet to na gesproken al moge de lof van zedelijk, frisch, kerngezond er nog soo mild aan toegebracht worden, voor velen getaigen van luume solierts, onb«teekenende en weinig boeiende intrigue en geen anderen indruk nuken dan van wat men in het dn gelijkscha Ie vau wel eens noemt «zwaar op de banov' M, EEN NIEUW KUNSTWERK IN MARMER. Het wae een gelukkige gedochte van ProfL F. Strook* bet schilderachtige kostaam der vroawen vaa het efland Marken in monamenteoi mmm ila*.>«nli ^H OSBI OTavene van bet viaiebersbedi half gepolijste bewerking een fr met den soele. die gfiaarijk «ea gleed vaa gek oWaaeeeobe ssarMr «toe» atskesaea, ea bet ~ iljn dat ta afae eVfiüs^ fraai kontrast epidanne hangt, welke de edas» fteseaftsala bekleedt. De eeaigsaine feftyliaeerdeïnker ea rechter haarlokken, met bet poner-kapsel, waar van Welmui (soo beet de eebooae) dea atedernen naam wel aiet «al kenaen. zetten geen gwiagen laistor aaa dft bontbeeU b». De «ogen s|jn behandeld met het doel om Olüskvani^Hittscing ea kraeht to weeg to brengen. DedTepettkboring ie, daartoe, eea bedeakeluk *a**U*.?_ .. Het aieuwe boreUteeld van den Heer Streek* ia eea waardig kanst(ewrocbt dat verdient eea etroosa vaa bezoekers aaar de Paaomu-aaal to lokken, waar bat eerstdaafe aal worden ten-toon-gesteld. __ 4 Dec. Att. Tb. . Men schrfift ons tut 's Hoge: .JastasvanMaarik's fstie Beschuiten beeft bier eea bijtonder groot Kcoes gehad." Ook uit Utrecht ontvingen w$ bericht dat het stok zeer gunstig was opgenomen. Woensdag o. s. geefTde Rott AtóeeUng van het Ned. Tooneel alhier Zonder Naam, van Rorier Faossen, a. s. Dinsdag, to Rotterdam, Zwarte Oriet, het nieuwe oorspronkelijk stok van o>s«a autonr, dot de week daaraanvolgende bier zal gespeeld worden. De Amttordamsche Afdeehng heeft ia ttadie Lodewttt de Elfde, de vermaalde vertaling vanden beer Schimmel naar het treurspel van Casimir Delavigce. Lonis Bouwmeester zal de hoofdrol DeJavig! vervnlle ten. HUe Jndtc had in La femme A f opa het ge wone succes. Het spel der actrice trof weder vooral door rijn soberheid «n onnavolgbare be* koorUJkheid, de eigenschappen die men steeds er in bewonderd heen. De vreenr k &.T1, marmer de wflding der hoogere sebeoaheid te willen geven. Hty beeft eea fraaien vronwenkop ven Weeterisch Europeesoh eaarakter geboet seerd en gebeiteld, die getooid is met de eigen aardige, hooge, bevallig aehtarwaarde neigende muts met hier vlakken boom en haar gestikte ornëmenUn; aak en Behouders geven verder het kostnum aan, welks behoud wi| aan het natnnrgeweld dankweten, dat in de Middeleeuwen dat Hark- of greaeplekjea aJasaeidde van het vatte laud. De kop w zoet die ken* van bondine; op dea rosnp geset, welk* dea geoefeadea kunste naar keearnkt Da rastjfa trekken sgn smet deae Uehte heareghig in ovet eeastaroming. D* b*ute H aaa aflo voetstuk verbendea dmr LE ROI S'AMUSE. I. De heer van Hamel, die dezer dagen Victor Hngo's evenveel besproken als zeldzaam vertoond drama, op de planken heeft gezien, heeft een warm artikel in de Gids geschreven om lacht to geven aan zijne ingenomenheid met bet drama tisch tttlont van den grooten franschcn dichter. Tegelijkertijd verschijnt in de Nederland een op stel van den heer Schimmel over: de waarheid in het Fransche drama. Daarin breekt hu den staf over Hugo's Ilernani, en getuigt tovena: dit drama sUat, wat vorm en uitdrukking betrett, S; lijk aan olie tooneeLrewrochten van Victor ugo/' Al weder groot verschil met het gevoelen van den heer van Hamel die immers zegt: Teel meer dan in Hernani bod de schrijver (in Le Roi s'amuse) door algemeen meuschelijke aandoe ningen de handelingen laten beheencben," Gelijk bühet. Parüsche publiek voor vijftig ja ren, heerscbt dus non bij onze letterkundigen vsn erkende verdienste bet grootst mogelijke verschil van mecning over den Orarnahcus Victor Hugp. Waar de een lokale kleur, leven en kracht vindt daar vindt de andere znne werken .--onhistorisch en menschelnk onwaar." Had na Schimmel maar hetzelfde drom* als van Hamel tor behandeling verkozen, dan sxra, om de rechtvaardigheid iets meer nabüte komen, pen parallel tasfichen beider argumenten kannen getroicken worden maarzin oog viel juist op Uernnni omdat daann, naast lingo's schitterende eigenschappen, zjjne in het oog vallende gebreken het sterkst uitkomen. Dit is zijn goed recht. Wie wat bewijzen wil, vergenoegt zich met met de zwakkere argumenten, waar hrj de sterkere voor het grijpen heeft; maar toch zoa tnen onzen nederlandschen dramaticas mogen afvra gen: hebt gij dan de groote klove die tassoben de beide genoemde .kunstwerken bestaat, niet opgeraorkt'( .Da sublimc au ridicule, u n'v a qu' oa pas" is misschien he.t spreekwoord dot allermeest op Hugo's sebeopiiiffen van toepassing is. Hoe kon het ook anders bij een man, die, ttoor de zacht om niet het verlcdene te breken: Ie laid c'est Ie beau" tot strijdleus had gemaakt? Nu komt het mij voor dat, waar zoowel Hernani als Ie Roi s'amase veel wat ons treft bn veel wat ons glim lachend het hoofd doel schudden bevat, toch in het laatste werk het sublime krachtig is en wat er belachelijk iu mocht zijn verdringt Dit ligt vooral in de tevkemng der hoofdkanikters. Ik lant don historische Frons deu eerste hier bniteu rekenintf, 'maai' als beeld van wn nddcrlijken murir duur ile wwlde diej> verdorren vorst, is er veel mooi1 wiinrheul in zijn beeld dan in dut ran don Carlog. xvelkrf heerlijke taal, welke verheven denkbeelflon <1<"-. hvitstcn ook worden in den mond géleffd. De ^mk b djit, terwijl don Carlos ons twrst als een nl te Inocliartige w ui p wordt voorgesteld, zijne scbittcvcnde bekeering oua wat' te onv'.-rtt-iiclit op het lijf v.ilt. Frans echter, bluft dezelfde vati hut begiu tot het einde. Qq wekt zolf* zóó weinig ouze sympathie op, dat wij het uauwelijlo verurngRTi kunnen dat ook hij in het einde gocn loou naar werken ontvangt. Men moet echtt-r erkennen dat .dit onder de gegeven om standigheden verre van onnatuurlijk ui Neen, eeuwen lang zouden de Fransche koningen nog aan al hunne luimen bot vieren, alvorens een enkele voor allen boeten ze-u! Maar om dien koning, die zich vermaken moet, is het den nntenr niet te doen. Noont die welgemoakte, die galante, ridderlijke figuur staat een nor, een sarcastische bochel, een léelijk,. hatelijk wezen en doze figuur moét de hoofdpersoon zyn) H n is laag -jn slecht maar met dataleen voed, een liefhebbend vader! Leelrjk is h|| altijd geweest, maar de menschep, ook de koning hebben hem slecht gemaakt. Mishandeling voor mishan deling, apot voor spot l En wie is sterker ra «ijn spotteroijen, don hij, die niet alleen om zqn leel|jkheid, maar ook wel degelijk on tgn geest aan dat hof is opgenomen. En toch U er eeue vrouw geweest, die no«f iets beton in hem ontdekte. Zy heeft zich over hem ontfermd, omdat hij wel wanstaltig maar niet boosaardig was. Boosaardig l O, als büin de we reld liefde had gevonden zooals b|j dese vroaw, hij ware der menschhcid ton zegen geworden. Maar dat kon immers niet, omdat hjj soo leeljjk wa» en, zooals maar al te vaak bij bultenaars, die leelijkheid wel op den lochlust der menecben, niet op ban medelijden werkte. , Die vronw is helaas gestorven, aiaar beeft bem eene dochter nagelaten. Is bet wonder dat hl niemand bemint, dan die enkele dochter? Dathjj al wat er liefderijke in dat gemoed nog is «--erSbleven, op dat meisje vereenigti Jaist na omdat haar soo innig bemint en ha de wereld waann hjj verkeert, niets dan schitterende ellende, niets dan bedrog an huichelarij heeft aanschouwd, houdt h|j haar m eenzaamheid verborgen. Votrol de koning, de wolpsche vorst, aller uefie onwaardig en toch aller beide itenietend, bJQ, d* f^vaarltjke boven allen, mag niet vermoeden dat zg bestaat Maar dat helpt niet Aau dat bof w iedereen to aeer qui vive om o»» niet to ontdekken waar da schoenen wringen, aan dat bof weet men tn «eer de diep veraebtotyke rol, die Tribonlet er speel ton koste van ben, die bem bespotten, dat wtt zeggen: vaa allen, dan dat het geheim niet soa woften ontdekt O grawelijke asrdigheidl Men zal den vader tergen in san kmdl £en bochel to plagen is reeds tolk een geuot, en aan sal] een bucUel eveu leelUk iaa biünenals vanbaitoa dan bMfke. dofkier*. 4oor de a-ï,J" ?"* "^ *.«§»««*-«*. ?*** de kJeiae epaaae, dte bet veraevesw van - -laoheitte soaeidt, ? overgesUpt, toeh aal ieder dte dese korte oitoeeaottiaf vaa den gaaf der tragedie nagaat, reed* meetoa erkeamea dei bet oadenrenTself seer tragisea, iaunere diep uit het «enscadijk hart gegrepea is, Triboulet, de hofnar, is.evenobideQöaataiod* oitde.Notre dame de Porie" een ware trioatf voor Victor Hogo, de vaanvoerder van het: .Le laid c'est Ie beaa", in welke enkele zinspreuk hfl den volltn ba-raor van tfyo genie beeft Blootgelegd. Laat müdit artikel besluiten met de vertaling der ontboezeming van Tribonlet nadat by ver vloekt is geworden door eenouden chevauersana peur et sans repreebe, die door ham diep beleedtgd is. O mochl men de heerlijke dictie daarin weerspietjeld vinden! dan toch ware «ijm arbeid niet to vertreeta. want een spiegel heeft dit eigen aardige dat ze de< Toorwerpen zoodanig weder» geeft, dot trekken, die men in het oorspronkelijke soms met opmerkt ons werkelijk verrassen. 0,'kbenvorvloekt! tenioektlt Hoe laag was ik, boesleehtl H|j riep met luider stom: Jk. vloek a, lag» knecht l" Ik... durfden grijsaard met spotternij to naadrën Maar een onduldbare angst doortnltmijit hort ea satiren! (Hu gaat op de kleine bonk by de steen» tafel zitten.) Vervloekt! (Met de hand onder 't hoofd als ia gepeins ver zonken.) O, de natuur, ds meosohen maakten m) Zoo loog, «oo wreed en laf, gedoemd tot slavernij! O woede, hofnar «rjn! o smart, een monster wezen! Dat beeld vervolgt mn steeds, hetzij ik ben ycrr-zen Of m|j to rosten leg. Wat ook mijn zinnen trof, Wat weelde ik heb aanschouwd, ik bluf: de nar van 't hof. Vsn al mijn streven en myn willen, gaan en wenden Is lachen t eenig doel \ O diepte van ellenden! Hoe, wat den huurling rest die, deel van 't legerhcir, Een nietig dandoek volgt door waad, moeras en meer, Wat zelfs de beediaar heeft met lompen overladen, Geen boef ontnomen wordt, bezwaard met euvel daden, Wat ieder schepsel hoadt, hoelaoffhiJKijofklecn, Het recht van niet te lachen, wel to weenen, neen. Zelfs dat bezit ik niet l De ziel. geheel ge vangen In dit gcdrochtlijk Inf, kent vreugde noch verlangen, Maar enkel wrok bij 't zien der grootheid en der pracht Om mij tentoongespreid. De zwakheid zoekt lioar kracht In ijverzucht en nijd, die ze altijd aan moet kweeken. Toch zoek ik, woestaard, soms in d'arondstond «Ie streken Waar ik bet zoete op aard, natuur, genieten ma g En vr$ mag schreien na eea bit' T ? - -«<-t1>r»>n d»».. Maar neen, daar nadert mij de M -? ?- :.<!? K ii''>,Door vrouwen aangebeênent - :' . :>i ? ...-??.]... Hrj, die door tast en scherts bet . . , .?< - . ? .'1. HQ.krachtig,JondenechoonïIs ^.^vr-.i- ''','1 ,tj.:n. Verhutt, daar hij mij trapt de v.* <-"->>£.??.! K-.i-r> u?icr Want .Iscbea!'1 künkt 'tbevei . -c u _a.: .1^1.0 Ach armc!narvanHbof!en1tocn...,eénmciisah "Welnu, al wat hem treft, hem v««rt tot razci oij: De hoogmoed, wrevelanoht, opwinding van den töoren, De nijd, die La t gemoed zqn heesobe stem doet De laagste list of laag, berekend ten verderf, Al wat de ziel besmet, mits men maar 't doel rerwrv, Wat opgewekt wordt door lyu meester blijft Li<r En.... wat een ander deert, doet hem van wellust Yerworpling! Ach, hij voelt waarheen z;jn Den draad aan t voetRevrricht, elk scèiupsel. tn-kt Geminacht door een elk. wil ieder Lem Ijl.iu .;. Of wel een koningin?wat apa «ïhem iMjh.t-o-n. De half gekleede vrouw, bevallig, blank on schout... Doch neen, zy wil dat hq voor 't bei cijn kun-r ei» toou' Gelijk haar houd!... Haar weet, gij weeldrige udcl Jat by uw schaterlach mü't bloed gemakt aan't sjedon En mo aauztt tot de wraak bij ieder woord van . smaad. Zoo wordt myn toni; eea vlijm, dic-adoorthitrte , ganti [k, 's meesters demon doe mijn vuige tul door booren, Weet, voor ge 't sdfs vermoedt aw heilstaat «? verstoren; ?y, hoov'ling, kruipt steeds tuk op eiges hciT, Staat wat a 't dierbaarst is, reeds voor den Koning myn ziel verpest t O wanhoop! Welk een leven l Kan ik slechts w§n met gal vennen gdann 't mcnschdom geven ! Moet ik witt goeds hier schuilt, reritikken in t gotnoed! Verdooft de narrenbel elk woord dat denken doet r Ach, rnuüoos voortgejaagd kon 'k anderen slochts verbittreT. ,t Festya is 10$ ten vloek, ik walg roe «l dat ccbit- tren! 'k Breng daar ntQn sehampren !ach waarmee 'k d* vreugd bederf, Ach, troost zoek in het leed dat *k anderen verwen, Ik, steeds verfoeid, alleen, waar t toe val mjj moojr dringen Bemoei m|j met een elk en allerhande dingen. Opdat ik voedsel vind voor steeds veraioa wden snot. . Beminnen nimmer, ach, steeds, naton, welk een lot! Ik, diep rampzalig mensch! H. Ta. Boxua. (SltXvoty.) Jaeque» PtrJt, Gedichten, CafJM» SüfO, Gedachten eeuw KI * het dagboek va» ~ ten en aforismen, In sierlijke bandjes, wit met nood, komen da aieowe nrüaven van den heer Pyttorsen sich aan bieden. Naar bet eento der drie werken znUanr ongetwijfeld met sympathie de meeste hudta aten uitstrekken. Bet bevat de geboete dtchl nalatenschap van den betrearden ,' ?un portret Eeae inleiding, door Mr. . u»m»w «breven, dia bem geheel do«t kennen in al bet eenroadige 'en naïeve van attn karakter, te> fe::> l' ? V;. ?? i, ??? >',? ? m ? ,,-** .'.-II geluk in albet taige en edelevao da diehtetI\jkea ReMt, ie de onmiebare unTnUlng tot dik portret. In 78 lersobeen voor het eent etm lfdieht van Jaqoee Perk in druk, in Movrmber u droeg men heet ter laatste rustplaats. Zo» kor-e* tfyl > n r«eil« voldoende gewei kr. «m >l« algeaieesja MuJaeht ziuhUdoenitsÜgencf do buitei%e««ae)

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl