Historisch Archief 1877-1940
286
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD YOOE NEDERLAND.
«a meer bepaaldelijk wat betreft bet tweede ge
deelte. waar sprake i» von de wi-dorinateUmg van
.?ene OuMBiiww «u Kijk» Adviseur».
Opdat evenwel de werkkr.ng eener dergelyke
Coinmissio niet weder - geiyk di« der vorige
V6i'le%(aad wordöt
geeft het Bestuur der Maatsohajipüvoornoemd
' U eerbiedig ia ove weging, eeu collogie m net
leven Ie doen roep«n, uat in het laatste ressort
deu Minister ter ayde «taat, onafhankeluk van
alken anderen ambtoimar, wiens invloed als
dio van den tegenwoordige» Referendaris dar
afKunsten en Wetenschappen
verderftzyn o den bk*i dor Nedeïlandsche
IQk kun zy
Bouwkunst.
'J;
j R
Namens bet Hestunr
der Maatschappij voornoemd
C. Muyaken, Voortitter.
C, T. J. Louis Rieber, Stvrttaris.
Hot il voorzeker opmerkelyk, dat oen lichaam
«Is het Bestuur derMaatschappy van BouvrknnsN
zich aansluit bij hat adi»t door majiucu als Dr.
J. T. Vloten, Dr, Campbell, U. de V«sr. Mr.
C. Vosmaer en een aantal andere knnstvi lenden
aan de Tweede Kanier geznnden.
De Volksveitesrenwuordiging kan moeilijk doof
zijn voor zoovele «temmen, v,a:ironder die der
moeit bevoegden.
DE NÜTS-ALMAKAK VOOR 1683.
De leden der Maatschappij tot Nut van 't Al
gemeen" kunnen misschien verdeeld worden in
twee klnM«n. De eerste klasje betaalt hara
conttibutie in de overtuiging dat züeene goed e mak
steunt. Die gedachte is huar geuoegom teblyveu
eoiitrinueeren. Komt h*ar du l'uutcu ter Be
schrijving vau de Algemeen* Veiwderiiig of de
-Handelingen van do Algemeeue Vergadering" in
handen, dan loont zy deze geschriften op zyn
minst genomen eena even door en als dan de
indruk blijft: het Nat i» «ene goedo z.iak, dan
wordt tevens de overtuiging bevestigd: wy wogen
er ons geldelyk niet aan onttrekken, De tweede
klasse betaalt hare contributie, en denkt
nntuurlijk ook dut zy eene goede zaak steunt, maar
deze gedachte is toch voor haar meer eene
cevengedaobte, meer byzaak dan hont'dznnk. Het
eg.'ïsme doet zioh by baar sterker gelden dan
het altruïsme. Deze klasse van leden denkt
allereerst: hoe vele aangename avonden bezorgt
het Nut ray, hoe vele spreekbeurten worden er
vervuld, zy'n deze mijne contributie wel waard,
als ik het getal der sprekers die ik gehoord heb
deel door de som guldens dit* ik bijdraag? De
?lotsom van deze overpeinzingen is dan d U
menigeen zegt: het nut is een duro zaak. Eu
al maakt deze of gene dnn ook de opmerking
dat men den volks-almanak die door de
Maatschappy wordt uitgegeven niet vergeten moet
dan znl hy welhclit tot antwoord bekomen:
ook dan is cle contributie nog te boojf vergeleken
met dat wat men er voor ontvangt, of, waartoe
dient eigenlyk deze almanak?
Uet nut van den nnts-almarnk l Een gewaagd
Onderwerp, zal men zeggen, Gewaagd zeker nis
men uitsluitend met die leden van 't Nut gaat
disputeeren die tot de tweede klasse
behooreu. Minder gewaagd echter, zoo men vooral
de leden der eerste k! A-se in het oog houdt.
Déze altmisten toch zullen de zelfzuchtige zijde
waaraan iedere eenzydige nnttigheidsleer mank
gaat weten te vermijden, en waar z;j bet nut van
den nuts-alraanak bespreken, niet allereerst vra
gen: in hoeverre is die almanak nuttig voor my
maar: beantwoordt bjj aan het doel .dat wty
-leden van bet Nut er mede beoogen.
Het is een volks-almanak, een almanak voor
het volk. Op de beteekenis vnn dien nanra volk"
komt het ecbter aan. Een volbloed democraat
y.ou toch verontwaardigd kunnen uitroepen:
ietereen behoort tot het volk, wie e?ne volks
klasse afzondert van het ceheele volk, misbruikt
dien naam. Deze redeneering kan dok bem tot
dekmantel dienen die niets voor de volksclasse
doen wil, j* voor deze hoog-tens. een paar groote
woorden over'heeft. Dat hu wil het Nut niet.
Eet Kut is nht bang voor de werkelijkheid die
ons iu een en hetzelfde volk, verschillende klassen
te :iansohoüwe' geeft.
Het Kut ve staat onder het volk het
alge. meen." Of wij zoodoende niet in een cirkel rond
draaien? Oi' de eene algemeenheid niet
vervnngen wordt door de andere, als wy den naam
«volk'' met dien van 't algemeen" afwisselen?
Oppervlakkig beschouwd ja maar ciet alzoo
wanneer wy bedenken dat 't gemeen" iets anders
.is dan her algemeen." 'Wie onder 't volk niets
anders verstaat dan 't gemeen," zal er op uit
zyn de voikuklassen van elkander te verwijderen,
.wie alle volksklassen saam vat onder den naam
-volk" zal er naar streven wat nuttig is in
Dyzonderen kring, algemeen te maken, op jat
a'zoo de beschaving al wy'der en wyder om zich
grijpe.
Tot dat doel werkt de NuU-almanak onge
twijfeld mede; tot dat doel kan hij in ieder
geval aangewend woiden als ieder die er
zelf weinig uit lecren Kal, hem gaarne ter
.lezing aanbiedt aan .beu, die er nog veel
rmt uit kunnen trekken. Een blik op den
RuM-alma-iük vonr 18ï3 is' daartoe voldoende.
DéMeeren Rocloffzen en Hilbner te Amsterdam
verdienen lof voor het drukwerk. Do letter is
iet* grooter dan die van de vorige drukken, do
Hoeren C. A. Spin en Zoon. Met het oog op
de zwakke oo.gen van velen in onzen tyd,' r.eker
eene verbetering. De om-lag, de twee plaatjes
«n bet kaartje zijn eenvoudig en voldoende. Hot
-voorwerk, da eigeulyke almanak beslaat XVI
bladzijden. De inli; htui#en beginnen en eindigen
op dezeltde wijze. uls het vorige jaar. ? Op pa?.
J V worden de Algemeene Christelijke feestdagen"
genoeind, in ond«r*oheiding vnn pag. V, waar
de R. K. F«-est- en Vastendagen on genoemd
worden. Wat verstaat het Nut wel onder het
«Algemeen Christelijke¥" Waaroml behoort: de
Bemelv j'trbtdag die in meer dxn eeue
protestantacïie «e neente niet meer kerkelijk gevierd wordt,
tor. de algemeene chriftteiyke feestdagen V 'Waar
om behjoit de Nieuwjaarsdag bier toe, e«m dag
die roair al te veel un het t^ zy*n vol zoeten
nrtins" herinnert ? Maar deze vragen nog daar
. pelaten. Waartoe een naam gebruikt die aan
g«en werkelijkheid beantwoordt? Dit kan veen
nut stichten, waarom hot wentcheiijk is dat de
Algeraeene Christelijke feestdagen in 't vervolg
vit den almanak geschrapt worden.
De modedeeling aangaande -de Roode vlek op
Jupiter" ij zeer. belangrijk. Of zQ echter niet
eerder te huis behoort in een popalair leerboek
over sterrekunde dan ia een volks-almanak lydt
dmikt my geen twjjfeL De redactie bleef echter
? ook in dea*n getrouw aan soortgelijke
mededenlingen in vroegere jaargangen gegeven. Blad
zijde XV en XVI herinneren Dehoudens de
noodzakelijke wy'ziglugen eveneens aan vroegere
bistorUch-roman>isoh doet overgaan on zuiver
oescliiedkiiu g gebied. Tot dit butste behooron
touh De Karolingisch* Kapel? door Ji>r. de
Vi-ifs, eu Enneneae dooi- 8. Cranwr. De
Amsti-rdaumche boogleeiftar Verdam, «n de Leidache
hooglöeraar Veth bespreken onze HJoedwtaal.
Eerstgenoemde schrijft over J oViV-tymoittgic,
een stuk dat ons doet deuken aau da rectorale
o.-fttie vau Prof. U. E. Moltzer du
Volkiverbceldina iu bet ryk der taal" dia zoo turecbt
zegt diit het der spraakmakende gemeente niet
zoo zeer om waarheid te doen is uls w. l om
klaarheid." (pag. 20.) Prof. Vetb's rtukje over
rlltt gebied der Kuhrlandschc taal" w een warm
pleidooi voor de zuivering van onao taal vun wies
wat uit dtu vreemde is binnengedrongen, ot
ook wal is iachoald alleen omdat het vreemd
is. \Yaar de lagere volksklassen er dikwyU
maar wat van maken, toont de Leidsche
hoogleeraar terocbt aon hoe gewaakt en preutsch de
hoogere klassen vaak zijn, hoe de mode aolfs
bier a»n de uioed.>rtiwl de wet voorschrytt.
Dat een uatie u<«t alleen belarg hefiil by
hetgeen biuueu haren gvouz*u gesclüdt bowyst
l*rof. Kan in zyn .tukje Het tcctenschi^jxlt/k
belang der Puolstatiotm: (In de Inhoudsopgave
staat verkend dei- l'oolttreken.") B. J. 1. traclit
Oh» een duidelyk begrip te geven van het doel
onzfr Monitors, van h-.t onderscheid tustohen
zulk een vaartuig CR een ander oorlogschip.
Eene bijdrage lot do kennis der uutuur levert
Dr. Costerus iu y'n Schakel* in Ae Natuur,
eeue bijdrage om deu groot»! nu mituuri'oi-sclier van
onze «euw nuar waarde te schatten g-iei't Prof.
Hnrting iu MailenHobert Dancin. Eiudelyk ban
dclt M. A. Pei k over De Mwtltijon-vnjit. Jam
nier dat de heer Perk niet vermeld heeft dat
deze prys Tvolcef word toegekend uan Prof. Hnr
ting na het ichryAO:i vau zy'n werk : Recherches
rie nioiphologio synthéique sur U prüduction
artificielle de quelipies formatious calfaires
orga
'alaa'r ganoofj, om do aandacht op den
Nntsalmanak gi>v«:sli(:d te beliben, en niet den
sehiyver van de aizoiidei lijke bylago van den almanak
getn;gd tn hfn'iben: w\Vat mcii er ook vanzegue,
onze -oudo jraalschuppij ontbreekt het niet nnn
levenskrac'at." iloge de Nuts-alniau»k telken
jare wanneer hij verschijnt, het bewy'» levereu.dat
letterkundigen eu geleerden gaarne medowerüen
om iets te sohi-iJTCU tot nut vau 't algemeen.
Angwilla.
Het Mengelwerk beslat 162 bladt|}den. De
ppjimie is. schaanch vertegenwoordigd. Op de
SlMmfnmnrkt," door AntL.de Rop en Bloemen
overal" door H. Bouman, z^jn twee versjes die
«MI ruimte 3 bUdtyden innemen, 't Zgn bonquetjes
die herinneren dat bloemrykheid nog geen poëzie
i«. Minder bloemr^k uwar meer dichter lijk U bet
versje van J. A. Bïihnnger Bil Moeder'iUuu,"
poe. 106?ioa
PoBzie in den vorm van pron zUn ,De una
tot het Ktnderkart." door M. van Waloheren,
en , Josef StbaUtuJ' door Emüe Seipgens. W. P.
Wolten schreef Bühet bruggetje van Six" en
geeft dA*rin eea bruggetje dat ons T*B het
DE UITDTIEIDI3SG VAN DE'BIBLIOTHEEK
DER ABISTEKDAMSCHE UNIYEllblTElT.
Van niet minder dan acht der veizsimeli' gen,
die ciiids het overbn ngen van de
Universiteitabibliutheek naar do ruimere Re.'iouwen op h
Singel ten gpscbi:uke of in bruikleen wrrden
ontvangen, eiju thiius re-ds catalogussen in het
licht gegeven. Twee daarvan, de Bibliotheca
Grut'ca van Prof. J. C. G, Boot en de vorznnio
ling werken van Kieuwcre Luty'nsche sclnyveis
vau wijlen Mr. G. Schiiumelpuuiiinck ayn rt-eds
vroeger in dit blad besproken. Ten g.-iieve van
hou,'die iu den steeds loenemeuden inhoud van
geuociado bibliutheek plegen belaug te stellen,
isal ik beproeven van de andere pas verki ? gon
collectiön het mee-t opmerkelijke aan t« stippen,
(.?m aan die overzichten eenigo opmerkirgi-u toe
te voegen.
Het eerste heb ik te. vermelden dat gedeelte
der boekery van wylen Johannes Uilmun, hetgeen
da werken over letterkunde (met uitsluiting vnn
tooneelstukken) en geschiedenis omvnt. Uet is
ontegenzeggelijk een belangrijke aanwinst voor
de Bibliotheek der Univemiteit, waardoor vele
leemten in de Nederlandsche literatuur van de
ITe, 18e en 19e eeuw en in die van het
Ani-terdamsche tooneel worden aangevuld. De verzame
ling o.a. van werken, door Bilden.'yk en zyne
echtgenoot geschreven, vertaald of uitgegeven,
bedraagt daarin meer dan 150 titels! Van de
weinig compleet voorkomende tijdschriften over
den Atusterdamschen schouwburg en de speler.-,
die aldaar van 1714?1650 het tooneel betraden,
vindt ra-m 15 titels opgeteukend, terwijl van enkele
van Voudels treurspelen thans eerste uitgaven
de Amiterdamache bibliotheek ten goede zijn ge
komen. Ook van de veizimeling der boeken over
kunst, waartoe de rijke voorraad van werken
betreffende kleederdrachten behoort, en van de
E laat wei ken z«l mettertijd een afzoudrrlyku
cntnigua worden uitgegeven. De tooiincUtnkken
o veil wel wurdon zou gerangschikt, dat zy n
volgens Uil mam catulogus eu \olgcns dien vnn
de Miiatichuppy. der Kedcrlut.dsche letterkunde
kunnen worden (fernadpleegd. Door
deop'-n.'itdlling vanbovengemeliJe veizameling voor het
|co<gniX0 publiek i.-iti-veii-: lier. beï\v ire:ide cenig-zins
verzicht van de bö^alit.j,', dïx' vo'e Mlrti ,a i.si-iiu
werkun in de Lü'ii'jtlm k v»u Poiy'ü'.« r niet. de
leeszaal mogen verl irt.-n.
Van .golivck andere» a.rd is ds liiiriiate noempii
boekery, waarvnu du bcfcliryving 'irzsi- dagen
door een. tweede supplement <* uaii.-cvuld. In
het matst van 1ÖG1 vorsc'uoen d'i.CiUlogim d-n1
Bibliotlieek der Nedurl. .Mantjcharpy tot
lievmderiliz der Geneeskunst, zes jaren Ulur een et-t a a
Supplement, nu bet i.weüde, dat enne
vermeer-iuring van ruim 2100 werken uunwi^t! In deze.
verzameling mug raen de verwezenlijking v»n
eene Nederlanducho genee.-ikui.digu bil>liugrnph:e
binnen kort tegemoet, zien. Dn arm bevinden zich
byna volledig» reeksen der werken van Uoerbaave,
Tulp, Camper, van Doeveren, van
Hel«.ont,Swaramerdam, Blankaai-t, Ilenrinun, Sand<fort en zooveel
andere mannen, die d_en roem van de taoefening
dor geneeskunde in Nederlanii tot over de gren
zen uebbeti verbreid (iaarnn stem ik in mee
den we&soh vaiidenbiblioiheci^is der M*auc lappy
(Prof. Israëi»), dat aan deze uUtorico-medische
bibliotheek ouk eeue verzameling vau portretten
van geneeskundig eti en afbeeldingen van gebou
wen en gebeurtenissen worde toegevoegd. Nergens
ware zy beter op hare plaats dau hier. Na den
verkoop van de verzamelingen, doir Dr. van der
Wilhxen en Dr. van Kaathoven aangelegd, is de
hoop op vervulling van die begeerte, helaas,
geringer dan ooit.
Ken tegenhanger van de B. d. M. v. Genees
kunst is de Boekerij van het Genootschap ter
bevordering der Natuur-, Genees- en Heelkunde
te Amsterdam. Deze is aan de Bibliotheek der
Universiteit ia eigendom,, da andere is slechts
in bruikleen afgestaan. Hnar inhoud bepaalt
zich in hoofdzank tot de klassieke werken der
bnitenlahdsché, Grieksche, Homeinsche en Middel
eeuwscue schryven over de geschiedenis der
geneeskunde; evenwel bsvat zy ook eenige kost
bare ser$n van genootscbapswerken, die niet of
niet zoo volledig op de Bibliotheek der Koninkl.
Akademie van Wetenschappen worden aange
troffen. Beedsiseen
atphabetischekaartoataloguvan het eerste gedeelte vervaardigd, waarin de
rubrieken: Algemeene werken, Ontleedkunde,
Natuurkunde en Ziekteleer beschreven zyn. Zoodra
de nummering vaodekasten,waarin deze bibliotheek
geplaatst is, aal zfln afgeloopen, tal zy voor hut
publiek toegankelijk worden gesteld. De catalogus
van het 2de gedeelte ia in bewerking.
Naast deze twee groote bO)kery>n, die au
bouwmaterieel voor de geschiedenis der genees
kunst kannen dienen, heeft de B. d. U. drie
kleinere medische verzamelingen ten geschenke
ontvangen, namelijk de bibliotheek van wylen
Prof. L. Lehmann, Prof. 3. van Geuns en Dr,
C. E. Heftntiiu. Groot waren de leemten, die
zich in de o, d. U., wat de nieuwere monographien
en standaardwerken over praktische geneeskunde
betreft, gevoelen deden, liet te meer
erkentelykheid zullen de toekomstige medici by «ea
bezoek aan de B. d, U. na de karstvacantie
gewaar worden, dat het meerendeel der tot
dusverre vergeeft gwoehte werken voorhsmden
is. De «atajogtts deaer drie veriaiB*lingea is ter
perse en zal iu het begin van 1883 het licht uen.
Do verzameling, geschonken door Dr. Hey'nsiu»,
hoeft huufdïtttelyk betrekking op hygwiiwche
irwtirpen; du boel.ei-y, nuKulawu Uoor l'iot.
Lobumun U apce'aal gcwyd uau de studie der
vfilo.-kunde iu buren guuBcbeu omvang; do
bibliotheek van Prof. vau Ueun munt uit m
gcscUiifien over spcciulc thoiapie en uathologie.
veiueuigd mutdoNciüameÜnguu vanwMloii Di.r.
\V. llive on vau don Gönuebkuudiaeu l">nd in
Noord-Hollund hcuft d« B. d. U. «ene medische
hooldafdeoliug vcrkrt-^eu, die voor geen der
andere bibliotheken iu on» l«ud onderdoet.
De foestvieiin^ van het 2">0-.jimg bestaan der
Inrichting voor Uo.'ger Oiulerwy» te Amsterdam
was getuige van efii kruohtip bewys van
erkentelykheid Uer oud- studen! ou in de rechtsgeleerdheid
auu het vourmalig Atheudeuin lllustie, voor het
onderwijs aldaar genuti'u. De dooi' beu
by«jengebrochte gelden werden besteed tot aankoop van
de besto en degelykste nieuwere wt-vkeu over
buitenlandscbe \\ntgevmg, btiiathuUiioudkuiidp,
internationaal en KouieiuscU lecht, endogibeele
colleciie aan de B. d, U. cadeau gegeven. Daar
mede is wederom in een belangrijke Lohoelie
voorzien en een dikwyls geu.te klucht bevredigd.
Nauwliiks wa« de catalogus ^au deza aanwinst
afg.diukt of opuiiuw ontving de B. d. U. t-en
kostbaar geschenk van Mevrouw du \> cd.
bodefroi te 's Uravenhiigo in <ie boekerij van huar
overleden Eciitnei.oot, Mr. M. H. odefroi, Lid
dei- Twcodo Kumcr. Waiiiieer nu de taak
vtin raugïcliüiking en beschrijving van dia in
byna allo afdeclmgon van rechts- en
staiitswetensohau aon volledige bibliotheek zul ny'n ti-n
einde gebiucbt, zul het blylten, dat ook du
ivchtsgelöei-ile iiuufjufdoeliaj; der Uuivurait
its'-ibliot heek niet moer voor die vau andere zusterin
stellingen heeft achter te Htann.
Nog ben ik niet a in hst einde gokouien van
de lyst dei- g schenk'n «n l-ruikluuuen, die de
B. d. U. binnen liau- muren herbergt en eerlang
zul hebLcn te herbergen. Vnu de bibiiothofik
der Maut"chHj>|>y vuu Toonkuiist (;:oo ly'k in
Nud.-rl. liedubot-kjes vnn de 17o on 18n eeuw) is
de cata'.ogm ter perse, evennU die vun
debjUiotheck v»« hflt Wiskundig ciiootschap: *f''t'R
onvermoeid) arbeid komt ulios te boven'1. tci:e
beliingrijke sch. nking. en dr i o grootn, degnliilto
biuikloeueu uie< dcB. d.l'.te gi-moet. Wijl echwr
de onderhandelingen met d-.i ei:,'unares van de
oene, en met de betioklseu bat-turen du-r anderen
nog voortduren, moet ik da;;rovcr vourloupig hot
siilzwijgeu bewaren.
Hoe de omjudaJitc uitb.rei-llng der
Unirersiteitibibliothi-t-k eeue geëvecmligde vei-mcerdering
van werkKftamhedon ten gevolge bei It, beliouit
hier nauwlykste worden opgemerkt. Het
uatuienlyk vermeerderde aantal be^ooktra en leüfis
heeft daartoe liet zijne liyijcdrapeii. De vrvt-ger
ledig staardo kasten worden tlmhs do ceniiftdc
ander gevuld, zoodat wellicht liin:ien w.-inige j-;reii
het lioojili<ebouw ontoei-eikend zal blykeu. \\
anneer de B. d. U. nldus voortgaat ieh van j:iar
tot jaar ui: tebreidei., aal ne wuldra liet
ai-nzien en hei k.u-aUter vcrkrijgt-u, dat zy als
alendeini^che bibliotlieek, «evestijd in da grootste
en bloeicndste liandclstnd vnn rsederlana, die
evons hoi.fdatnd des ryks is, behoort te buz.Uen.
Amst., C Doe. 1881
J. F. van Someion,
ADr.TAAïT A.POL. Het (jetirnlk dor kleuren in school
'n wcrkplaata volgens hare natuurlijke el^caachappen
?n hool'ilzïkolyk ui oTeruemiteniuiing metde grondrogHla
dar uiuüiok. ' i-90
A. S. CAItrENTIEB ALTINGi Woordenboek voor
Vrjjotseliren. In 10 afleveringen. Pur afl. f O.G5
Nieuwe KjjUJes in 't rond. Ojr»|tronkcltJko versjes
vin C. Honlph. Met tw»&lf gekleurde pUtuc. f 1.15
V. A. DE LA MONTAONE. Gedichten. £ a.90
OowyJo Talereeleh. Ttruude serie. Afl. 3. F. afl. f 0.60
JULES VERNE. Eau leonohool voor Bobinaons. t 1.75
JüLES VEUNE. De Woudorntrwl. t 1.76
Militaire Zaleen.
daarmede in overeenstemming gebiaobt, alsmede
de bepaling gemaakt, dat aan een nieuw
aangewo: veiie onuüddeUyk, na bet teekeucu der
engagcwenisacto, de kiggsailikelen moetun worden
voorgelezen. ,. .
Vei-uelükjn we nu echter de» bepauDgeu met
de BüLtciiUo vanhetHooKMilitaii-Oei-cchtshofd.d.
9 Set.t. 1875, dan komt men tot eei) geheel andere
ctucluiie, daar wij daarin leien:
Eou m^ioiou-verlofganger, die eene vrijwillige
verbintenis aangaat en na de voorlezing der
ki-ödsartikolen b\J een korps m sub«utenlie u
orgennmen, maar nog niet gekleed is, envóoroat
'!« en«i>gemonteaeto door den korpscommandaat
i« bekrachtigd, *ich zonder verlof van dat korps
verwi (Wt op meer <!an n uur afstands, en zien
oedu eude «une afwozigheid aan een commun
misdrü*' ««huldiff maakt, ia noch schuldig aan detertu,
«(cA ter eake van hel commune misdrijf voor aen
militairen rechter vervolgbaar; als miltcie» niet,
omdat hy in geen der gevallen van Art idüdwr
wilitiewet vu-keert, nl» vr^wdliger niet, ouidat hg
tot aan de gocdkouritig. van de verbintenis slechts
ouder oene opschortende voorwaarde v. as verbon
den, en nlzoo tijdens het plegen der feiten nog nitt
ola viiHt'Miiier beoorde tot het krf/gsvolk te lande,"
EENE BELANGRIJKE MILITAIRE
RECHTS
QUAESTIE.
Art. 2 van de Instructie op de werving yoor
de Korpsen vjin de landmacat," bchoorende bg
iet Kuumkiyk besluit van 27 Augustus 1881, No.
JO zi'gt, dat tut hat aannemen vuu vrijwilligers
oi>k onder-oiüciet-cu bevoegd /ijn, en verder: Zij
die de voorschreven hevoeydli"id bezitten en,
volis de wet, bukwüiim zyn om als gevolmachtigde
het sluiten eener overeenkomst op te tieden,
iU..uun, by list upmaken van de
engagementsit'ii, l'tt lly-'i vertegenwoordigen,'' terwijl in
ut. i O diei-iüUoe instructie staat: Inden reëel zal
du vnjwiiüger, dm niet de vu-eisch'e be.oheiden
kan u-voilegtjen, voor den dienst worden
afgezi-n. in bijzondere gevallen kan hem echter,
liet untbrcken vun een enkel bewy stuk en in
Tuciitiug dat dit wordt ontvangen, hoogstens
güdmeude ui:!>l d .gun ter voorziening iu zijn
lëveusiuiduruoud, een daggeld van f U.ÖO worden
uitbel uald ter plaa'.»e, waar hg zich aangeboden
heeft, enz."
Met den inhoud dezer beide artikels voor
ons, willen wy' den gang van zaken eena
nagaan, die tiy het aanwerven van een
vr^willijer gevolgd wordt, en de vraag stell-n, in
hov.-rre een man, die in afwachting bij een of ander
HiejMit blijkt dus duidelijk, dat de man eerst
tot de furwafie van het korps moet bohooren,
ora onder hut bereik der militaire wet te vallen,
vvvike conclusie ecbter weur geheel in strijd is
mot deacn i-ntiu vau btteoUde Hof, U.d. 2übept.
lt"7. luiderde:
Een niilititir, die by een der korpsen van net
leger is ingedeeld, in (van de militaire wetten
oiidorworpen, so'fs al blijkt niet, dat hem d»
kryi^WL-tun '/y:i vtorg.'lezen.
Bln de eerste plaats berust ryno onderworpen
heid aan die wetten iiiut op ai t. 2 C. W., maar
op wt. 130 der militiewut, eu zyn speciaal de
bepalingen omtrent de=uitie door dt» enkele in
lijving reeds loepassfrlyk geworden: muar in de
tweede plaats, zelfs al v.a:e art. 2 C. W.
toepnBsdük, zou hy als by een der korpsen ingedeeld,
tot de formatie vnn een der korpsen b hooren
en alzoo niet meer beschouwd woiden als een
reenwt. dat is een nieuw aangenomen manschap,
wiens dienstverbintenis nog i.iot U bekrachtigd eu
die diensvelgoiiS nog 'niet in de sterkte van het
leger is opgenomen, voor wolke laatste categorie
\an personen tilh'cn de voorlcting ild'
kr$g!>itrtiktlcn fcne vonrirnm ile im'6üi'dcoJid<it'tcor2<ei'hcia
aan de militaire teelten."
llieraiede vortne^üou wy to hebben aangetoond,
dat in dezo zaak de meeuiugon nogal uiteen
looien. StelU'ii wo het «9«al, dat er zich iu deu loop
vau den dag e«u man Ly den Scrg. Maj. der cortip.
aanmeldt om als vrijwilliger iu dienst te treden
by een of ouder korp', dan sjol de Serg.-Mujoor
beginnen met zich te overtuigen of die man de
vereisehte besclipidjn kan voorleggen, on, zoo
ja, -l-.em den 'volgendt-n dftg aau den
komman'devivirieii ofticior voorstellen, met verzoek hem
een jjmie. skutidig onderzoek te doen
ondergnim: \\*oidt liügoedgekeurd, dan zal de
cominïiudeeieiidc ollii-icr zyn engagempntatiete
oniniddellyk b.ikrachtigi-n, waardoor die man
vol(HM Jlr. M. S. Pols tot de 2e categorie .van art.
2 C. \V?dus tot do formatie van het korps, be
hoort en aon de militaire wetten is onderworpen.
Blijkt echter by het nazion der ovengenoemde
litsdieiden, dat er een enkelliownsatuk ontbreekt,
dan kan die mau, nis hy goedgekeurd is, volgens
de 2e alinea van art. lüop de instructie der wer
ving, in afwachting dat dit wordt ontvangen,
hoogbtei.s gedurende 8 dagen op een daygeld van
f C.80, ter voorziening in zyn levensonderhou l,
voorlooyig worden aangenomen, waarop
deengagemi^nUacto dóór hem wordt geteekend, en de
krügsai tikalon hem worden voorgelezen, doch nu
blijkt veider uit geen enkel ons bekend voorschrift,
dat dio min al den tyd dien by in afwachting is,
in de kaserne moet gehuisvest worden, noch aan
eenig nppül of dienstverrichting gebonden is; het
' ' zou men juist uit het toekennen van
korps wordt aangenomen, en vóór de homologa
tie /yner vnibiiitenis zich zonder voorkennis ver
der dau óii uur vau dat korps verwijderd en
gearresteerd wordt, al dan niet voor den
miliuiteu rechter moet terecht staan, daar dit naar
onze m: ening uit de bestaande voorschriften niot
juist is op te maken.
Raadplegen wij daartoe het eerste lid van art.
van het Crimineel Wetboek, dan lezen WQ daar
in, dat tot het krijgsvolk te lande behooren alle
hooge en mindere, officieren en onderofficieren
(onder welke, voor zoover dit Wetboek betreft,
de korporaals mede bjgrepen z(jn); voorts allen,
die in de formatie der vmscheidene korpsen der
armoe zyn begrepen, alsmede de recnUen,zoodra
bun de krügsnrtikelen zon voorgelezen, om het
even, of zünet door hen hedongen bandgeld ge
heel, gedeeltelyk of noft in het geheel niet ont
vangen hebben", welk lid van genoemd artikel
in de toelichting op het C. W. dóór Mr. M.
Pols, in 18G1 uitgegeven, aldus nader wordt
omtclireven:
Uet eerate lid brengt tot het krijgsvolk te
lande drie verschillende categorieën;
lo. allen, die ecnigen militairen rang bekleeden,
hoe -ook genaamd, en dos meer zy'n dan gewoon
soldaat:
2o. allen, die in de formatie der onderscheidene
korpsen der armee zijn begrepen. Vermits zij,
die een rang bekleeden, reeds zyn genoemd, be
doelt de wetgever bier alleen de gewone soldaten.
Men behoort tot de formatie van een korps na
déinschrijving in het stamboek, welke inschrijving
echter eerst geschieden kan na de homologatie
der verbintenis, en bestaat de tweede categorie
dus uit alle die militairen, welke in het stamboek
zyn ingeschreven;
3o. de reeraten, dat z^n alle tot den militairen
dienst aangewezen personen, zoolang zy nog niet
op het stamboek «ijn ingeschreven, zoodra hnn
de krfJKsartikelen «ün voorgelezen.
We zien dus hieruit, dat een reeruut tot het.
krijgsvolk te lande behoort, xoodra hem de
Krjjgsartikelen zUn voorgelezen, en is daarom aeker
ook Art 105 van het reglement op den
inwendigen dienst luidende t aan de recraten wor
den binnen de 2i aren, nadat «y b<J het korps l
zya aangeworven of aaBg*kosaen* da krijgsarli-1
kelen door «eo gadscnfariior voorg»Ua«s **»"J
zyn daggeld kunnen bewy'zen.
Zien wy dit nu goed in, dan belet dien man ook
niets gedurende dien tjjdte gaan waar böwil, dus
ook verder dan een uur van de standplaats van
het korps, waarbij by zich voorloopig nweft ver
bonden, mits hij maar zorgt present te zyn op
bet oogenblik, dat zyn engagement door den
eoiumarideerenden officier wordt bekrachtigd.Deze
opvutting strookt echter weer niot met hetgeen
door het voorlezen der kry'gsftrtikelen beoogd
wordt, en hot Hoog Militair Gerechtshof schijnt
dun ook onze meening niot to deoU-n, d*ur wij
dezer dogen getuige waren VJID het uitspreken
van enn vonnis, door den kryijsraad ffeweZen <-n
door het Hof goedgoheurd in non;; zaïk, wa-irby*'
een reeruut voor eerste desertie p's'r.ift in
guworden, omdat hy zich zonJer voorkennis (eciiter
met de beste bedoeling)!) naar een andere plaats
had begeven en daar getvn eateerd was geworden,
niettegenstnandn bij volgens de Bnnrentiejvan bnt.
Hof van 9 Sept, 1«75 no?' niet tot de formatie
van het korps behoorde, en ons geen wettilijk
voorschrift bekend in, dat bepaalt, «lat de man,
door oni bedoeld, zich cict zonder vergunning
verder dan ecu uur van zyn korps zou mogou
verwijderen.
Wellicht, zal men ons toevoegen, dat de man
Weet, nadat hem de krygsartikilen zijn voorge
lezen, dit hy zich aan straf schuldig maakt, als
hy zonder verlof zich verder dnn n uur van
bet korps verwijdert; doch dan vragen wy waar
om dit niet duidelijker omschreven wordt en
waarom een pas aangeworven reeruut niet on
middellijk by het korps zijner keuze in subsiutentie
wordt opgenomen, waardoor van zelve meer pressie
op hem zou worden uitgeoefend dan er nu ge
schiedt door hem eenige dagen geheel aan' zyn
lot over to laten, en het toekennen van een
duggi ld alleen plaats beeft om hem te kunnen aan
nemen, als zijne stukken in orde zijn.
WU voor'ons gelooven, dat een o nauwkeurige
omschrijving van net punt in quaestie zeer noodig
is, vooral omdat, zooals wij hebben aangetoond,
de bestaande voorschriften en bepalingen elkaar
omtrent dit punt weerspreken, waardoor bij het
uitspreken van vonnissen dooreen krijgsraad voor
dergely'ke feiten soms zeer uiteenloopendo
mceningen kannen ontstaan, .dikwerf ten nadeele van
den beschuldigde. Y. Z.
1) Zie de beUngrüka l ro knre Vta KooJtmaiit Biljnen
over de deserHo.
noodig hebben, in bruikleen vwstrekt worden,
ie «yn niet sooals A. Z. v«ioudei*Uld in dan
bandtil verkrijgbaar.
I)t\ar rij geheim moeten gehouden worden, ga»
icbiedt bet drukken door onder eede staand*
ambtenaren dvr typografische inrichting.
Volkomen waar is het, dat door dezen arbeid
de vervaardiging der kaart van Nederland l: 850(XX
i. g. strookkaurt niet zoo snel vordert nli vre. ger
hel geval v,at, want het persoiie»! der
tO|M>grafirahe icrichting is niet vermeerderd. M>-n siai
eobter overtuigd ijjn, dat het van meer le'an» il,
dat de memories van onze verdedigingswerken
gereed komen dan bet gedeelte knort van den
achterhoek in Overijssel, waar zeker bet Ned
rlandsobe leger nooit aal strijden, terwijl de ver*
dedigiugswerken büeiken oorlog zullen bcset w
in staat van verdediging gebracht wojten wol den(
bovendien is de kaart l : 25000 een mii-.-or mili
taire k'iart, waarvan slechts een zeer bei erkl
gttal exemplaren gedrukt wordt.
Nu stwlt A. Z. voor de memorie i door
genieofiiciereu te doen ovei-acbrUven, toiwiii hij ook d*
tfeket:üi^«n door beu wil laten copieereu. Voor»
waar een frivaie bexuiniging, alsof net traktement
der genie-officieren niet nnugar is dan dat van
d« graveurs en drukken. Bovendien zon de offi
cieren der genie o verkropt met werk voor het
maken van ont > erpen of d. n bouw van forten
en ka/erne*. soodat inen reeds civiele ingouieui»
tydely'k in dieust heeft moeten nemen.
Dit zou bovendien het nadeel naslepen,datbet
werk veel later vereert kwam dan nu het geval
is. Werkelijk, alles wat men doen kan om de
kennis.van onze verdediging, van de dienstrege
ling in forten eoi. zoo spoedig mogelijk aan den
m-\n te brengen, is een goed werk, want de on»
volledige opleiding, der steeds vooruitgaande teen*
ni(k zy'n oorzaak, dat de kennis vau den
vestingoo: log en het verdedigingssteliel van Nederland
nog niet die hoogte bjj alle officieren bereikt been
als wenachelyk is.
DE ADDER.
BÜbet inzien van bet humoristisch weekblad
uilenspiegel No. 27, van den 2den Dao. 1.1. wer
den wy pijnlijk getroffen en maakte een gevoel
van verontwaardiging zich van ons meester b
het beschouwen der illustratie met het bijschrift:
.Een nieuw model monitor. Den Minister van
Marine uls Siuter-KIaasgescheiik aangeboden door
Uilenspiegel.-'1
Aanvankelijk acblten wy het beter hierover
onze rnoeninpf niet in het openbaar uit te spreken;
nu echter uat blad den treurigen moed beeft
met zyne weei-zinwekkende geestigheden voort
te gaan en in zyn No. 28 met: In het kabinet
van den Minister van Marine" een nieuw «taaltje
van zyn fijne en gepaste humor ten beste geeft,
willen wij het stilzwijgen nittt langer bewaren,
maar de handeling der redactie van Oilentpiegel
in deze fjuidificeeren als onwaardig, inhumaan en
schandelyk: .
onwaardig, tegenover den Minister van Marine,
om dien op deze wijze te willen grieven;
inhumaan, tegenover de diepbedroefde en nog
treurende familiebetrekkingen en vrienden van
do ongelukkige slachtoffers;
schattddyk, tegenover de geheele
Nederlandsche n ii t ie, die aldus een volks-ramp tot.....*
St.-Niklans-aardigheid en kranten-ui ziet mUbuiken.
W. F.
MUTATIES BIJ HET LEGER.
van 8?15 December 1883.
Benoemd, büde Cav. tot majoor: de ritmeert»
F. L. de Graeff, van het wapen op nonactiviteit]
het Ie. reg. huzaren, tot majoor: de ritm.
ij. G. J. IJsael de Schepper van net corps; tot
ritm, '* Konings ordonunnce-officier, de Ie. lolt
G. J. J. A. Baron van Heemstra, van den grooten
staf, zullen deze officieren voorlooplg als
ordonnance-officier by Z. M. gedetacheerd blijven} bfl
het 2e. i-eg. huzaren, tot luit. Kolonel, de majoor
W. G. K. A. van Overveldt van het corps; tot
majoor de ritmeester B. J. Convée vun het corps;
tot ritra. de Ie lait J. C. L»gerwerf van het
3e reg. huzaien. , ., . V
Gepensioneerd, op zijne aanvrage de Kapt. J.
A. Jochems van het 7e. reg. inf.(f 15S9'sjaara>.
Overgeplaatst: de 2e luit. kwaitierm. J. A. van
Biesen van bet 5e. reg. inf. by bet corpa torpe*
duten; de 2e. luit. kwaitierm. De Vulder van
Noorden van hpt 8e. by het 3e reu. inf. de kapt.
J. C. P, C. HacksUoh van het Inotiuctiebateljon
te Kampen, op verzoek by' het 7e reg. inf.; de
Ie. luit. J. A.Tloeloffs van het 3e, reg. ini. al«
ofi'icier van politie by de Kon. Mil. Academie.
FEUILLETON.
SCHAAKSPEL
No.
Tin Mot z'n vieren te Amutordam.
ZWART.
Naar aanleiding van het stukje, voorkomende ]
in het vorig nummer van ons weekblad, getiteld;
Geldverspilling1 en geteekeud A. Z., deelt men
ons het volgende mede.
Door den tegenwóordigen Minister van Oorlog
is kort na zijn optreden een bureau onder den
Kolonel Kromhout opgericht, alwaar de memories
betreffende het in staat van verdediging brengen
van de verschillende Nederlandsche vestingen en
forten vervaardigd worden.
Op dit bureau zy'n 4 olficieren en 2 teekenaars
werkïaam, BÜelke memorie z^n teekeningen van
het in staat van verdediging gebrachte fort, van
de bomvrije ruimten in bet fort en een kaart van
het om bet fort gelegen terrein gevoegd.
Deie memories zijn in de eerste plaats voor de
aangewezen vesting- en fort-kommandanten be
stemd, die er alle gegevens, welke van hun
onderhebbend verdedigingswerk bestaan, in vinden. Zty
vormen dos de basis, waarop genoemde
kommandanten hunne studiën voor oorlogstijd kunnen
Natuurlijk moeten de boven de
fortkommandanten geplaatste autoriteiten ook in het bezit
?Un van deze gegevens, ten einde hiermede by de
defensie rekening te boaden; dit maakt dat ar
van deae memones tien exemplaren noodig zijn,
?U moeten dot gedrukt worden.
Natuurlijk tp hét geheime ?takken, die aan
hen. .die-M aft dta «*ed ja» bonmi
a b o d o f g U
WIT.
H'i( «ptell voor en ge«fl in 8 »ttan nat
(Wit 6 «ii mwt " slakken mei K E B).
Oplossing vaa Schaakprobleem No. 48,
'A
' l Wt F 3 D l ?<? B 3 B 4 f»)
3 . B D 3 ?»? O 4 nt D il
S , A D S + E l A 8
i B 2 B 3 ?*? A a A J (b)
B , T»»ra C 3 +?*? mat:
l Zwart O T B 6 ?»? D t.- O 5
8 .B 8 Et+ O S B 6
3 . E 7 07+ B * 05
i . B 7 B 6 + A * nt B «
5 . Dame geeft mst.
a)' Bit l B S nt A a volgt 2 wit A 4 O 8 + +;
A S nt B 4; S A 8 - A 9 ?*?, K-01; 4A»-OJm»t
(b) Wy müun bier opmerki»am op de looorreoUield
v»n wit, Mngednld .onder noumer 49.
DÏQEZONDEN OPL03SINOES.
Ho. 40 go«d opgelost door W. v, U. t» Delft; «k.
F. A. L. M.; » Het i'n fleran to Amsterdam. Veidtr
twee oplossingen v*n 49 «onder pU»tiMnndulding aoeh
ondorteekand of Uttar, terwfll H. K. d« V. te Amsterd»*
een* goede oplossing (ta m«tt de letten H 8 H 4
venra&rt in A 8 A 4 ons.) toesond. Ook de B«t
J. O. aUUar lotte 48 en 4* gofld op. (Zeer Mker mie
de pion au den nad«h««r Mh**k pu*a«r*n). Ander»
brief«U»*Ung volgende week.
Jttiste jploMlngcn T»n No. 49 ontTingtn wjj nog vM
.Kei" e/i fcmri beiden i* AmsUrdim.
BüNo. M hMft «*m« vergbslag pl*»ts («bad doof
op nUow 49 af U drakkm en op n»*m VIA .Met n
vforen" to «t*U«a, w*lk abuis door nomraer 80bis bO
'
GA11DE DU CORPS.
Uit htt Hoogduiüth
NA4B
GRICGOU
OOOB
A. JB.
6)
De onde vroolükh«!d wilde echter toot niet
w«er opkomen. De schoolmeester begon wel is
waar met jsjju dansmuziek op ri -uw, zonder
aecompagnemeut van dt» clarinet ia celi* Benige
paren gaven gehoor aan de lokkend! io.,t>D ?,
maar de meesten hielden zioh ot sen ttfsMnd en
de gardes da corps bleven m ae uubiiheid van
hu u chef, om by eene hurhaling van het onaan
gename' voorval op alles voorbei nA te- ifjn.
Misschien ware hut zoo vrO"l (ik begonuen feest
in treurige stemming ganindigd, wanneer niet
een geheel onverwachte gebeurtenis het onaange
name geval pbUeling hnd doen verbeten.
EewkUpn vitrnam men van den ke.-Ktoren de
heldere tonen der klok, di i haastig tolleen geluid
te woitien tegelijkertijd hoordo meu in de verte
stammen luide en angstig roepen. Allen luisterden
in fpuiining.
at U de alarmklok", riep de oude
Friedemann; «wat zon er gebeurd zyn ? Hoort! z(
roepen brand' riepen verschrikt eenige der aan
wezigen en plotseling ook. zag men boven de
hoornen der tuinen van hat dorp een zwarte
rookkolom onstygen.
O l God, welk een ongeluk'*, riep juffrouw
Friodemaun, de handen wringende, uit.
Louise was doodsbleek «ewordoti. De akelige
tonen der alarmklok drongen in haar ooren, als
de onheil verkondende voorboden van zware
rampen, die haar iu het pas begonnen levensjaar
boven bet hoofd bingen.
Vooruit, vooruit , riep de oude Friedemann,
.wij moeten helpen, wij moeten trachten te
blusschen, by de heurschende droogte kan het
vuur het geheole dorp bedreigen?,"
Ecnige dorpskinderen liupuu voorbij de poort.
Waar is de brand?" vioog men hen.
By deu kleermaker," ri< pau zij, terwy'l Ey
zichvoortspoedden.
Dat is iu de nibyhrid van de groote boerderij
vau Rönnemeyer dat kan oen verschrikkelyk
ongeluk worden de arme kleermaker, hy heeft
hior aso even nog muziek gemaakt." -Zoo riepen
allen door elkander en spoedden zich voort, om
de gebrekkige hlugi:htnk!del«n in gereedheid te
brengen. Hendrik Ki nut was by bet eerste geroep
van brand in huis gevlogen yn verscheen spoedig
weer, ontdaan van zijn nnifurm, in zyn linnen
stalhuis.
Voorwaarts, gardes du ooms", riep hij, na
moeten wij onze gR-tbwrcn belpen en hun da
genoten gnstvryheid trachten te vergolden; doet
zoo als ik, in drie minuten moet ge op de plaats
van den brand zyu."
Uy groette Juffrouw Friedemann en Louise
met de hand, haalde spoedig, de anderen volgend,
Frans Lahrae{jer in, mat wien hy op een draf
Haar de plaats van het onheil liep.
Het gansche dorp was reed» verzameld, men
had de spuit voor den dag gehaald, maar het
Water ontbrak. De oude Friedemann en de
overigen stonden radeloos t.okyken, het kleine
huisje vaa dan kleermaker stond dicht bq* de
schuren van den buurman, de vlammen «tegen
reeds uit het dak van het brandend huis op «n
de wind dreef ze naar de van stroodaken voor
ziene schuren.
De kleine kleermaker, die nauwelijks van zyne
tuchtiging eeiiigszina bekomen was, stond luide
weeklagende voor zon brandend huisje, dat alles
bevatte, wat hy op aarde bezat. Zijne vrouw,
eene tengere, ziekelyke gestalte, zat naast hem
op een hoop gered huisraad.
Wanneer wy het vuur niet, kunnen blusschen."
riep de oude Friedemann, verbrandt ook de
gehuele boerderij; waUr, om Gods wil, water."
De slotun zijn uitgedroogd," antwoordden de
jouge lieden, welke by de spuit stonden, voor
dat wy' water uit de rivier balen, verloopt er een
nar."
O, mijn God, myi: huis, my'n scharen," riep
Rüimemeyer, een der r y kg te boeren van het dorp,
welk eeu ongeluk en ik bra niet verzekerd,
water, om Godswil w>iter ik geef vijfhonderd
daalders aau hem die dezen brand bluscht, en
müne boei d«r{j redi. Ge boort bet allen en ik
zal my'n woord houden, maar haast a en helpt"
Inderdaad scheen de groote helooiiing die de
eigenaar der bedreigde hoeve uitloofde, den ijver
opnieuw aan. te t-poren. Terwyl uilen door elkander
schreeuwden en de jummerkreton van den kleer
maker boven alles uitklonken, brachten eenige
jon^e boeren ledige vaten Op een wagen en reden
er in vollen draf mede naar de rivier die zich
op een half uur afstands bevond, teneinde het
noodige water te halen.
Hendrik was intusschen aangekomen. De gardes
dn corps verschenen bijna oplietzelfde oogenblik
op de plaats des onheus en schaarden zich achter
faan onderofficier. Deze staarde een .oogenblik
naar het brandende huis, toen zside hy:
Wanneer- het water komt, is het te laat,
lis het huis' nog een half uur voort brandt, vat
de schaar vlam. Wjj moeten het huis omverha
len, dat is het. eenige ledtniddel."
Dat is onmogely'k w te zal zioh aan die
brandende balken wagen ?" riep de oude Frie
demann.
Hebt gij geen bijlen, bouweelen, of iets van
dieu aard?" schreeuwde Hendrik Kraal.
Binnen weinige oogenblikken hadden de boeren
?en' aantal bijlen en hou*eelen byén gebracht.
Nu, gardes du corps, aangepakt" beval de
ODderofnoier rustig en kalm, het vuur is een
vijand als ieder ander en wüzullen er ook wel
bede klaar komen."
Ieder der soldaten nam een stuk gereedschap
On on voorafgegaan door hun onderofficier gingen
?t in de grootste orde op het brandende huis aan.
Plotseling vloog de vrouw van den kleermaker
niet een hartverscheurenden gil op.
Mjjn kind," riep zij, myn kind het kleine
meisje het is niet hier den jongen heb ik
uitgebracht. O, almachtige ttod, zjj is er
in in het brandende hou?."
en kreet, van ontietting werd door de om
standers geslaakt.
Hendrik Kraul bleef staan.
Waar U bet kind?" vroeg hij,
WÜwaren in de aobterkamer," riop de vrouw,
«toun ik den brand ontdekte ik geloofde dat
het kind ray' gevolgd was alles was vol rook
naar na zie ik het nergens o, myn God,
biine kleine Mina zij moet ellendig omkomen
«o ik kan baar niet redden!".
De vrouw vloog naar het huis toe. Hendrik
We:d haar terug. .
Wacht," zeide hjj, terwijl hy nauwkeurig het
opnam, uit welks deur reeds de vlammen
huig
Uo«gen, terwijl uit net dak een Me van vuur
Daarop ging hy snel naar de deur en was
edig in -dun verstikkenden rook verdwenen,
het geheele huis vnlde. Een kreet van
ontroerintr ging op toen volgde een doodeujke
tilte. Ieder stond als versteend, niemand waagde
Mem te balen; men hoorde io dien dichten drom
van mensihen ge«n ander geltfloi dan
hetknettero> der vlammen, het gedrutcoh vaa de zioh
verwijderende wagens in de vette en bet luiden
der brandklok.
De vrouw van «Jen kleermaker lag op de knieën,
ze strekte hare gevouwf-n handen ton hemel, on
verstaanbare woorden prevelende. L>e kleermaker
echter staarde stom, met vurxlaagde oogen op
zy'n brandend buil.
Eenige minuten verliepen, toen ging eensklaps
eeit alijcmepne jubelkieet op, want man zaf
Hendrik, zwait van rook en walm, in de dear
verschijnen, h(j hield een kind vap ongeveer twee
jaren in zijn armen.
Waggelend en als verdoofd deed hy eenige
schreden, naaide diep udcin en ging toen, m t
snzektreu tred naar de vrouw, die nem wezenloos
*anstaurd«.
«Uier is owe dochter, se is bedwelmd door
den rook, maar ik geloof dat zi) leeft."
Hij legde het kind iu h.-mr armen, zij drukte
hut aan de borst en berlektr het, gelust met kut
ten, zonder zich om den redder tn bekommeren.
_ Ja, ja, het leeft, het uderat, het hart klopt,"
riup nij, o, de goede Uod U genadig tn
barmbor»jji{.T'
Zie man, zie, 'b leeft," riep zy, de kleine op
Ie knieën van haar nmn zettende,
De ooffen van d<m kleermaker vaM-'n aichm^t
.ranen. Hij wend.ie d« blikken VOD liet brandende
tuis af on zag op het kind neer, dat langzaam
lo oogen opsloeg, en betfoii tv weeiien.
De aa-ieren verdrongen ich OA\ den onderofficier
de band te driikkeu, dfl/.e echter n«'p:
Het kmd i» ,-ored, nu moetea dt schuren
beoou'len worden. vonrwaarts, -gardes dit oorf>«!"
Met een bijl in de hand drong hii, snvoiyd
door Kyne soldaten, op het brandende b»ia m.
Krachtige slagen dreunacn tegen de koeifcien
vi>n deuren eu veusteii, zoodut weljlr» het hout
werk begweek; muar de niuren bod«n weerstand
en telkens hooger Bloeden do vlammen uit het dak
ten ncmel.
.Een baiK." nep Hendrik, een balk."
l)e boer Röuncmoyer bracht eenige soldaten
op zyn erf en spoedig keerden zij met een langen,
z w ai en balk terug.
.Pakt aan!" beval de onderofficier.
De soldaten begrepen hem. Allen vatten den
balk in het midden aan en bewogen hem heen
en weer, zoodat hij ala een storniram, waarmede
men eertijds do poorten der vestingen rammelde,
tegen de muren van het huis aanstiet. Het
gansche huisje kraakte iu zy'u vuegeu; steeds nader
kwamen de soldaten, Hendrik leidde de stooten
van den balk, die met steeds grootere knicbt
tegen de muren aanbouwde, en reeds brokkelden
eeuige sternen n f. Angstig «tonden de toeschou
wers op een afstand, want wanneer do muur naar
buiten omviel, liepen de soldaten govaar onder de
rooki-ndi puiuhoopen bedolven te worden.
De punt van de balk in de hoogte," beval de
onderofficier en eenige malen kwnm de balk on
zacht in aanraking met den uevel.
Plotseling kraakte het geheele huis de
hoofdmuur stortte naar binnen en slechts weinige Kleu
nen troffen de soldaten, waarvan nkelcnaan huotd
en handen gewond werden. De vlarameu waren
gedoofd, slechts een dikke rook stee/ UOR uit de
puinhoopen op en men Icon de orerMyfrelen van
het. huis rustig laten voortsaaeulen, dw naburige
gebouwen waren buiten gevaar.
De xoldaten wierpen den balk op den grond
en traden achteruit. Zy waren zwart van rook
en walm en velen licht gewond door de vallende
ateenen. Ook Ilendrik's voorhoofd bloedde de
oude Friedemann snelde op hem toe en sloot
hem met vochtige oo^en in yn urmen,
Sappcrloot," riep hy, rayn oud soldal en'mrt
klopt ou^tuimig van trots en vreugde; God ze*
gene u,' myn jongen! war gy heden gedaan hebt,
weegt wel tegen het bestormen vau een
vyandelük carréop."
Nu," zeide Hendrik, het bloed van zijn voor
hoofd vegende, dat wil ik nu juist niet zoggen;
het vuur heeft geen kogels en bajounetten, maar
bedank vooral mynn manschappen, zy hebben hun
plicht gedaan, zooals ay dien uls gardes du corps
van Zijne Majesteit gewoon zijn te vervullen."
Allen verdrongen zich om do soldaten n druk
ten hun de handen, de vrouw van den kleerma
ker echter, met haar kind op den arm, naderde
Hendrik, wierp zich voor hem op haar knieën
eu riep:
De goede God heeft n ons toegezonden, on
derofficier, ik kan niet ra-er doen, dan iederen
ochtend on avond voor u bilden en dat zal ik
doen, zoolang ik leef!"
Hoe eenvoudig de woorden der vrouw ook wa
ren, zémaakten niettemin een diepen indruk op
de omstanders.
Hendrik Kraul streelde vriendelijk de wangen
van het kind dat nog steeds schreide, en wendde
zich toen snel om, ten einde zioh achter de an
deren terug te trekken.
Maar OOK de kleermaker kwam nader. Zyn
lippen beefden van diepe ontroering.
Onderofficier, zeide hij, vergoef my de n toe
gevoegde beleediging rij hebt er mij voor ge
straft, dat is afgedaan. Ku echter hebt ge myn
kind gered, met gevaar van uw eigen leven. God
moge n daarvoor bflooncn, ik kan het nier,"
vervolgde hy luid snikkende, want daar ligt al
het weinige wat ik bezat m do a-ch."
Welnu," zeide Hendrik bijna verlegen, torwyl hy
de hem aangeboden hand krachtig drukte, wan
neer ge meent nuj er voor te moeten bedmkon,
dat ik myn plicht dued tegenover myn naasten,
beschimp dan in de toekomst niet weder mensehei),
die een ander geloof hebben dan gyV Ge z;et.
immers, dat God ook een roomsche bijstaat,
wanneer bU een goed wei k wil verrichten.'
Onderofficier" zeide Köuuameyer, ik bob aan
den eersten die water bracht en mijne Rehoren
redde, vijfhonderd daalders beloofd; gy hebt het
gevaar afgewend, want als ik op het w.iter had
moeten wachten, zon ik alles verloren hel>ben;Hk
zal myn woord houden, zoo als het een eerlijk
man betaamt en morgen zal ik u het geld ter
hand stellen, om het met uw manschappen te
doelen." .
. Komt hier mannen," riep hij, en.trad met
zyne soldaten ter zyde. Hij «pi-uk zacht en ijverig
met de manschappen, en uien kon zien, dat. allen
na eene korto weifeling, levendige toekeuen van
goedkeuring gaven. Daarna keorde hy naar Il
nnomeijer terug en zeido ten aanhoore züner sol
daten:
Het is mooi en braaf van u, dat gij mijn
manschappen, voor bon arbeid wilt beloonen. Wy
dai.ken u en nemen .uw geschenk aan, waarover
wy' dus na hst recht.hebben naar verkiezing te
beschikken."
Zeker, zeker," zeide RönoemRyer, ik herhaal
het: morgen zal het geld uitbetaald worden."
Welnu dan," zeide Hendrik Kraul, wy kannen
allen wel wat geld gebruiken, om eens een pret*
tigen dag te nebben, maar al het noodige geeft
ons de koning, en ontberingen kennen wjj niet,
maar de kleermaker héft alle: verloren wat
hy bezat on daarom zyn wij overeengekomen bet
geschenk, dat ge voor ons bestemd hebt, aan
nem te geven, om daarmede zyn huishouden
weder te kunnen beginnen."
De kleermaker drukte, zonder een woord te
?preken, de hand van den onderofficier, zQn dank
bare blik aeide meer dan alle woorden hadden
kunnen uitdrukken. ?
Frans LahmeiJer echter «waaide met aQn pet
in de lacht en riep, terwijl zjj a stem dojr het
ingehouden snikken beefde:
Hoeml hoera! leve de gardes dn corpi
leve Hendrik Kraul l"
Allépetten vlogen in de lacht en heinde en
ver weerklonk bethoeral waarmee alle verzamelde
boeren instemden.
Maar," riep Hendrik, «waar moet nn de arme
?vent blq'ven, die geen onderkomen heeft? Hoe
aoudt gij het vinden, menheer Fnedemann,
wanaeer gy de familie by n opnaarot: gQ hebt .mij
een mooie kamer gieten, laat hen daartn slapen,
totdat zy ergen» andeis onderdak kaïnneu komen.
Ik ga weer naar het kamertje m den stal, dat
uw vrouw eers* voor mU bestemd had", voegde
by er Uht-nde by.
Ja", zeide Friedemann, wel een weinig dralead,
want hy' wist ni-t hoe zyn strenge wederhelft de
zaak sou opnemen, kom voorshands b<J mij, baas,
eu iututnchea willen we naar een andere woning
omzien in weinig dagen hebben wty wel let*
voor n gevonden."
In angstige spanning kwamen hen juffrouw
Friedemann en Loaiae tegemoet ; haastig vertelde
da oude man wat ur gebeurd was en hoe de
onderofficier met levensgevaar het kind uit de
vlammen had gehaald, hoe hij mnt zyn man
schappen de gebouwen van Rönnemeyer gered
en eiudelyk de uitgeloofde belooniiig van de hand
had |gew6;:en eii aan d« arme, dour den brand
getwiste de familie gegeven.
Seliorii-voatend bracht hu toen den kleermaker
met zyu vruuw eu hot kind naderbij en ver
klaarde, dat hy ban beloofd had hen by zich op
te ne.non.
Juffrouw Friederaann dreogde haar «ogen af
?n mankte geon bezwaar tegen het lmm«e»ti«
der familie. Zy reik' o da*op Hendrik Kre«lde
hand en zeide: Onderofficier, gy zy> een braaf
uian l Ik zal het maar bekennen, dat ik ook een
wmnig wantrouwend eu afkocrijr van de
roomsclien was, maar wat gij daar hebt gedaan is
wa'irlijk meiir <^an de plicht vau een Christen.
Vergeef my my<i gedichten, ook al heb ik ze
niet uitgebroken. Het is mooi van a dat ge
juist den klwniiakur hebt geholpen, die a zoo
Kukwnkt heeft."
Spreek daar niet o ver, Juffrouw Friedemann,"
zeid-; de onderefficier, terwijl hjj huar de hand
i-eUite, ik houd het hem niet na; by mij duurt
de tiriJt nitft lung on w*t den kleermaker betreft,
kjj heelt voor n kwaadsjirekendlieid het ver
diende loon en dut guu ik hem ook thans nog.
Maar een tnensch, die in nood is, kan ik niet
.laten. Een goed suldaat moet ook eun gewon
den vijand bystaan, nadat by hem van het paard
heeft gehouwen, en geloof mij", zei hy vriendelijk
lachend, ook myn geloof kent de wuoi den :
Duet wel dengcnen, die n haten. Maar nu geen
woi.rd verder, verooWoof mij <lat ik ray'n
rookerig pak uitdoe en mijn goed weer naar d«n stal
breng ; het Troolyke ftest zal niet verder gestoord
worden; sooedig ben ik weer enn weinig opge
knapt terug."
Louise Kprak ook nu geen woord, maar mis
schien beloonde de blik, waarmede zy hem aan
zag, hèin meer voor zyn moedig en dapper ge
drag, dan al de loftuituigcn der anderen.
Hy verscheen spoedig weer tietjes en sierlijk
uitgedost, in zijn beste uniform en slechts de
bloedije tchram op zyn voorhoofd getuigde van
de doorgestane gevaren.
_ Do soldtiten keerden terug; ook pp hunne ge
zichten. wnr.-n nog de wonden en builen zich'baar,
die zij b|| don lirani hadden opg. daan, maar de
jonge meitjex schenen niet te vmdeu, dat het ben
ontsierde, want zy wedijverden iu beleefdheden
voor de brave kerels. De muziek liet ziuh niet
meer bojien, manr toch eindigdn bet leest ter
eere der schoone jarige vroolyk en
(Wordt vervol-ju),
1 UIT BELG'lË.
I.
De verhandelingen over het gebruik der
nederlandsche taal by het ouderwya in de middelbare
scholen, welke voor eenige dagen in de tweede
kamer hebban plaats gehuil, zyn voor uwe lezers
b paald van eenig bckng, ik ben daarom zoo
vry u daa-v.in eenige by zonderheden mede te
deelen. Hot U wellicht bekend hu e treurig bot
met dit onderwy», vooral in de geestelyke
colb^giën" gesteld is, alwaar men nog altoos, sedert
1830, hot tuebemen der vJoamschgcz tidheid vreest.
Ondanks dut worden dool- het gehee'-e landde
stemmen zoowel van katholieken als van liberalen
(men kent hier immers geene derde party, oflnat
die niet opkomen) altoos luider ten vooi-deele
van de tual en denkwijze van 57 pCt. der be
volking, tegenover 43 pCt-, welke, volgens het
laatste statistisch ondeizoek, in bun gezin waalsch
of franscb spreken.
Hef. is niet te ontkennen dat. in de laatste jaren,
ondank» de pogingen der katholieken, de liberalen
zich voor hunne vlaamsche belangen meer hebben
doen geldt n. en meer gunsten (b.v. in de staats
scholen) hebben verwarven, dan de katholieken
in de privaat-scholen verkregen. In de meeste
middelbare scholen worden regelmatig, wf kelijks
eeoige uren ann vlaauisch onderwy's gewijd,
terwyl in sommige katholieke scholen, midden in de
vlaamsche bevolking, soms niet een tuk el half
u ui in de week iluarvoor wordt afgezonderd.
Doch in geene enkele middelbare school wordt,
behalve 't vlaara-cli, eenig vak, zelfa niot de
hoog.laitscliu taal ouderwezeii: alle vakken (en
so-i-8 ze fa nog 't vlaaniüch) worden in 'tfransch
gedoceerd.
Ten gevolge der openbare meening, welke
herhaaldeiyk te^en dezen misstand opkomt, en zich
voor eeuigfl maanden op nieuw iu petitie a aan
de kamer daarvoor uit-pruk, heeft, de regeering
eun wei «ontwerp voorgedragen, dat in de hoofd
zaak hierop lu-derkomt:
lo. In ue klassen van- voorbereiding, op do
middelbare staatsschool zulleu in de vlaamscne
proviiuiën alle vakken dour middel vau
'tnedertaudsch wordeu ouderwezen.
2o. Mi:i8t us twee of drie vakken, by
voorb-eld 't $rieksch, de ceschioilenu des vaderlands/
't hoogduitscli zullen in 't rlaamiiüh worden voor-'
gedragen, en de loeiai-en 4?5 juren hebben om
zich daaiV'p voor te bereiden.
. Wat is nu in de Kamer geschied?
Een der begaafdste leden van de linkerzijde,
de hollandsche Limburger, voormalig leeraar der
gentsche univer«it«it, d<; heer Wagener,
onderwysbdiepen in genoemde atad, ho>-ft, ter beicheruiiiig
vau de stiiuisachoul «n v«n het uiiuiüturiözelf
bitrc school, ze^t «pr., in de stad Gent zelve naar
zyiiD meen:ni( Unehondord kKnlernn de school
verlaten en door hunne omleid nua.r do
privuutscholon, of collegiiin Zouden (/«?zonden worden.
Dit werd door een paur katholieken (de He«ron
de Laot en CoreiiiaiM) legenyesprokeu: zy hiel
den de gunsc'ie bevolking niet voor zoo verbas
terd". Hierop .vroeg de minister van Onderwijs,
va» Humbefick, of deze bce.reii gen«i«d xouden
zyn hunne kiuderun niet
iudeacholeuder.le«uioten te zenden, zoolang de^eu het vlaarascbe stel
sel nietzoudeu hebben omhelsd?.,, Men antwoordde
niet dadelyk. op de*e vra.ig, uiaar beklaagde xich
over 't Ostractsmus" dour uitsluiting der Neder
landsche taal; daar, by voorbeeld, in 't program
vnn 'tezamen voor de jonge dames die by de
telegrapbie wensohten aangesteld to worden (een
nieuwe maatregel hier te Unde) alleen de kennis
der vlaamsche taal niet verplichtend is. Op het
voorstel des ministers de zaak facultatief >n aan
de beslissing van ht-t plaatselijk- Itestuur over te
laten, verzetten zioli de<e brttraa niet minder,
meenend* dat uit zulke vr-heid de groo-ste wil
lekeur ken volgen. De Heer Wagener voegde
hieraan toe, dat ouder «en katholiek ministerie
die vrijheid gebezigd zon worden, om bet Fransch
in de staatsscholen op hat minimum te brengen,
ten einde daardoor alle kinderen aan de
privaatscholen op te dring*». ?
Terwijl dos boiten de wetgevende kamera de
aLU wat. &y JUUUMA in 't werk stallen
om de rechten van 'l vlaamsche volk te handha
ven, willeneenigen hvunervitzoogenaamde.poli>
tiek" binnen de kamer het franken gekleurde
onderwjJB d«r kniholi«ken niet tegenwerken VWaai
is hier de hoog geloofde vryhe>d voor allen t toeken?
Jammer genoeg dat niet alleen op 'titebied van
't onderwijs maar evenzeer op dat der kvnst en
woiennchap in t algemeen de belangen «ier parttt;
zucht aan leven en bloei ia d«n weg «rnau.
Vaak ziet mun m de hoofdsteden aer provincie
de ue week een concert of zongenaainde ,f«e»te"
duor liberalen, de andere w<>ek oen aer«<-i ijk door
katholieken Hegeven, 't Is zelfs vo»rg»k.-raéu dat
eene uitvoering van het Stabat mater van Bossim
met augtrs en zangereuen wier directeur wene
liberale kleur had, door de andere paity" word
veimeden. Dat omgekeerd de liberalxn* siefa
niet wtoonen ia het feestlokaul dor katho
lieken, wanneer ook «Heen brokstukken alt
Iruusoh* opexa's en dei-gelijke onschuldige werken
worde» voorgedragen, heeft nog onlaog*
teAutwerpen gebWien.
OvenyMn» k ket m dit opzicht te Antwerpen
en h«c te Bnikeet eerngtsvia b«ter gesteld dan
iu de overige steden des koniiignjki, ofschoon
te An'werpnt onder uet «rooi getal muatek- en
ankeie kaïiBtgexaisiskappen het sieonts »an een
enkele mogely'k is ktitboJietcon «u liberalen in
haar ichoot te vereeniiren dat is do (krcle
artututue Hier werd kort geleden Haydn's
Schophing uupor de meeitertyke leiding van Pieter
Bouoit, up keurïg-e w^eo, tweeiuaul bianen tien
dagun nitgevoei-d. Merkwaardig was dtiarby tevens
dat voor 't eerst in Belgiëia eeue concertzaal
een oratorio onvertaald, met den
oorsproukelUk«n tek&t, werd ten gehoore gebiackt.
Antwerpen, wie do lauweren door Brussel met
de opera van Massenet Herodiafin" bvbaald (al
zyn die lauweren dan ook hoofd uk 4ük van p
ecunisii-pn aard) niet laten rusten, heelt onlangs ds
jongste opera van Gonnod Ie t r tb u' de /.amuxa
t*n tooneele gevoerd, ofschoon uit werk in
muzikale waarde by vroegere opera's van
dez-n componist verre ach'er staat. och wy
bewaren onze beschouwing over dezo muzikale
uitvoeringen tot eene volgende gelegenheid,
want wy zouden anders e -n rc^euuaug overzicht
moeten geven van de me: k waardigste
verscbunselon der geheele saison. en b g men met het
nieuwe ballet Lei SoirenviuHi" vun Oscar
Stoaman, w«t de:en win'er de ry in de groot-opera
zaal (Thédtfe da la Monnuii') opende en veel
bijval vond. Heden willen wy slcubis een oogen
blik op de vlaamsche zaak terug komen, en
daarmede ons schrijven sluiten. Wij willen niet
eens het belangrijk puut o.itwik :eicn der
ontwikkelinit van den zin voor duittcli-ntderlandsche
muziek, gelijk men dien in Antwerpen kan waar
nemen.
Wy vermelden alleen dat gisteren het amende
ment van den heer Wageuer nn-t 48 togen 44
stemmen in de kamer ie aangeno.nen waardoor
wordt vasigetteld dut in de voorbereidende klas
sen der middelbare scholeu, in de vlaamsche
provinciën, de kinderen van 5 tot 8 jaren even
veel Iran sch als vlunmach zuil n moeten leeren,
Hierdoor is een door en d'jor vlaauisch onderwys
w-diT voor langen tyd onmo^eiük gemaakt,
Iu den loop van de distusssie ie er nog
opgewezen hoe vuordeelig het ondei wya door middel
van een enkele taal in de Nederlanden werkt,
zonder daarom het aunleereu van andere talen
onmogelijk te maken. Verder beeft hut ceb'eken
dat in enkele belgische scholen der geestelijkheid
liet gebruik van 't vlaamsch iu de laatste jaren
een weinig toegenomen heeft. .Doch,in elk geval,"
zoo riep een katholieke vlaarntche vertegenwoor
diger van Bmp-ge uit, moeten wij toch
oimtnatoaderwya niet regelen naar de vooroordeeleu van
eenige nonnetjes^ (béguins et nonn<-ties). Van de
andere zyde schreef de progreuist Arnoud. de
mindere ontwikkeh'ng" van de vlaamsche
volkskaMe daaraan toe, dat men die niet genoegzaam
iu eigene taal onderwees, waardoor zjj op de
gedachte kwam zich voortdurend onder de hoede
der geestelijkheid te stellen, welke haar in 't
vlaamsch toesprak. Hierdoor komt by die klasse
van menschen, zei de spreker, de gedachte op, dat
Rume haar nader ligt dan Biussel." Deze spre
ker koesteit de vrees niet van den heer Wagener
dat de uitbreiding van 't onderwijs in de
uederlandsche taal op den duur aan de katholieke
scholen zou ten goede komen.
Brussel, Dec. 1882. M. A.
In de tweede openbare vergadering van de
vereeniging De l)agcraa&\ Donderdag 21 De
cember 1882 te 8'/j ure, in Odéon te houden,
zullen als sprekers optreden Mei. Elise A.
Haighton, (Onderwerp: De vrouw in Nederland) en de
beer W. Meng, van Rotterdam, (Onderwerp:
Twyfel.) Entree f 0.10.
Een Amaterdamsche Almanak voor Huis en
Kantoor wordt door den heer Akkering» uitge
geven. Hy bevat in .den ruimsten zin wat voor
den stadgenoot van belang kan zyn, Staats
almanak, Heerenboekje", Enkhuizer, Reisgids,
Postgids, alles vereeni^d in een boekdeel van 60
centen. Het gebruik wordt alleen eenigzins be
lemmerd door de tallooze advertentiën, die
tuischen den tekst geplaatst Zyn.
In de Kalverstraat Ko. 53 is een kleine salon
geopend, waarop wy gaarne de aandacht vestigen.
JJy dient tot net degusteeren van wijnen en
likeuren A.ux caves de Franco"; de gezellige
inrichting maakt bet keuren van uitmuntenden
witten Fort, ChabUs, cognac, vruchten van moe
der Moreau of wat de lyst meer bevat, inderdaad
aanlokkend.
Aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal ii
door het Hoofdbestuur der Vereeniging van ge*
penrionneerde Onder-Officieren en minderen van
h«t Nederlandsche Leger,een adres gericht, teneinde
te verkrijgen dat aan de militairaD.bentdon den rang
van U.ncier en gepenaionueerd vóór de wet van
29 Mei 1877 tStSL iVo, 114), alsnog eene toelage
of byslag op n nn pensioen verleend worde, onder
opmerking dut dia verhooging of bynlafr den
Slaat geen biyvenden lait veroorzaakt, doch van
j.xur tut jaar door afsterven zelfs zeet snel
Vermindert «n binnen betrekkelijk korten tyd
geheel ophoudt;.of dat,bijaldien dit verzoek we
gens onoverkomelijke bezwaren niet voor. in
williging vatbaar biykt, alsdan aan de Vereeni
ging van gepen*ionneerde Ond«r-Officieren efa
minderen vuu liet Nederlandsche Lfger"eenj*ar>
lyksche Subsidie verleend worde, opdat de Re
geering met de Natie medewerke om den meest
hulpbehoevenden onder de oud-gupensioiineerden
eene tegemoetkoming te verschallen, die zjj zoo
zeer benoe.en en ook zoozeer verdienen.
De levensduur der dieren is, sooals men weet,
zeer verschillend. Kumeelcn wórden vyftig, paar
den ongeveer dertig, os*óu twintig, schapen acht
of tien, honden veeitian of vytiien jaar oud.
Olifanten kunnen, geiyk raeu bsrek-iut wul drie
honderd jaren levnu; mun h.-eft volwassen dieren
gevangen diédaarna nog honderd drrtig jnren
Foefdcn. W^lriischt-n inoetun nog veel taaier van
gestel zyn. Schildpadden be: eiken ouk uen «eer
Eoogun leöftyd. liet IK hi-tori^h wiwr» <lat «MI in
1633 gevangen volwassen dier m I7i">3 nog in
luven was. De adolanr «n 'Ie zw»«u' kunuea
honderd j».>r oud wurd«n. Ook vis-cb-n woidnn
zeer oud; karperu twcenuuuMid, lor l\m vijftig
jaar. De ZwiUenohe natuuron ^ei-zoe.te:- G-H/.tier
vo.teli van een snoek, die in 1497 Kevaugen werd
«n 8"U 4'iutf dioeu, wiwi'uit ute'e-> dai-Wü«uur
007 jareu tved» nttuuaud in het nut H«»-a»*i wiw.
Verschillende insecten daarentegen leven
enkele uren.
Handel in iaranMa's, Een alleriondeiMniMte
Uk vm industrie is in Kadfornia de handel im
tarauiula's eu hare nesten. Een Duittuha; lm il
dit ninuwe aviike! in den haudol g«bracht. Ueudt
Uuofn tyd aad by' zich be»^ genenden uier. hnt
zoeken van de kouiti«i ^ob.uwde uei'.'U dexer
dtBi en; die hy voor goeden p. tys aan
curioi.teitcu-verzamelaars verkocht. Tutm da aanvragets ver
meerderden legde hy zich toe op het va..gon van
die tarantuU'a zelve* nn hy wist de duren te
ceaserveerea door K spniüngen van ai senionm.
Door deze b*h»n'!e!ing werdt teven» hot vergif
dat aji b|( zioëhebbeu, fteh«el onsciiadabjk ge»
< maakt, zoodat men ze amant kan aauvatien.
In sommige streken zyn de tarantula's aeer tal»
rgk en de behendige jager vangt er «otus : waalf
in aénen dag. Behooily'k |<eprepar«eivl en in
orde gemaakc worden zii met zes dollars per
dozy'u behaald.
In een boek van dan Oostenry'kscben schrijver
L. A. Frank), wordt-de volgende annekdo' e ver
haald van twee oroemdöm«.uiiea. Gütiie en
Beethoven bevonden zich te gelijkertyd m
Karlsbad, en besloten op een morgen wat verder het
botch in te wandelen, teneinde onffestoortl niet
elkander te kuuuen spreken. Overal ecb er ont
moetten zy mcnschou, die .voor hen op^ijdu Dingen
. en beleefd groetten. Ontstemd over ii.«
ouuphoui delijke stoornis, riep Gütiie op knort igon t<oti:
i 't I* toch een last, dat men hier altija en vooral
met die compliuvmtnn vervolgd wordt:" Meteen
glimlaciije gaf Beethoven bedaard hem ten ant
woord: Och, Excellent.e, trek n dat zoo niet
aan; de complimenten zyn misschien wel voor
my bestemd r
Chineescht artsen. E'la Gilchrist en Kate
Bushnell, die beiden te Chicigo baar arttdiploma heb
ben verkregen, zyn landen tyd iu China guweeét,
en vuilellüo de ongehuordste dicgen van de
Chineecche geneesbeeren. Wie daar te lande arts
(venscnt te worden, b r hoeft zich niuts wet
vooroereidende studiEn te kwellen, hy' hangt
eeuvoadig een bordje aan zijn deur eu wacht op pa»
tienton. Deze artsen beweren dat zy' iedere ziekte
aan den polsslag kunnen herkennen, en op die
manier twee en dertig verschillende krank heden
«veten te onderscheiden. Van 's menschen inwen
dige organe.!', van anatomie, hebben zügeen
flauw denkbeeld. Hun geneesmethode bestaat
hoofdzakelijk in drukken en knijpen, waarbij z|j
bun patiënten verschrikkelijk pguigen, l)u
medicynen, die zy voorschrijven, reg( len zich naar
het vermogen vau den zieke. Wie byv. een
goudof zilveroplossing . betalen kan, moet die als ge
neesmiddel gebruiken. Voor een bezoek wordt
de art? ook volgens het vermogen betaald; een
arme geeft ongeveer tien cent-t, een rijke een dol
lar." Dit verwondert .de Amerikanen, OM niet,
Ook in dit opzicht mag men dus de Hollanders
de Chinezen van Europa noemen.
De humorist Donglas Jerrold sprak eens met
een Frantcbman, die hooge verwachtingen koes
terde omtrent h-'t Fransch-Engelsche verbond.
Hij zei dat hij er trot-ch op was, dat er nn
eind'>]yk vriend-chtp bestonóT tnsschen Franscben
en Engelschen. Droogjes ffaf Jerrold ten antwoord:
Het beste wat er m u ris inziens tnsschen Engeland
en Frankryk ooit bestaan zal ia de zee.'
De FranscHe regeering beeft het voornemen
opgevat om op iedere 20 arrondiuementen een
landbouwschool met daaraan verbonden
opvoedingsbuis te stichten. Deze inrichtingen zyn be
ltend voor kinderen uit deu werknianntand.
Marseille was tot dasverre de eenige stad van
beteckenis in Frankrijk die geen eigen schouw
burg had. Thans heeft de «tad bet Grand
Theatre voor 1,200,000 fi-s. van de aandeelhouders
gekocht. Men heeft 200,000 frs. besteed om het
inwendige te verfraaien. Hat was ook zeer
noodia-, daar sinds honderd jaar de schilderakwast
er' geen dienst had gedaan. Mlle van den Berghe
en Herman de Vries zyn voor dit
speelseizoen door de directie geëngageerd. Beiden
hebben veel succes by de Marseillanen.
Amsl«rd»m, 14 Doe. 1833.
aHiubeer de Ktdaelmr!
Op d e laatste ror^dering i» by de PUatieuJke
Sehooleommtssia bet adres in behandeling geneest, dat door
de Eerste Ondern-y zerj by den O«m»oct«nad U Inge
diend om rerbotering hunner trairtemeaten. Daarop ti
een gatmtlg advies uitgebracht, vooral omiat de rerhon»
ding tnaacben de jaanredden vaa Hoofden en Eerst»
Ond?r»yzcra (hao^tcas 9 : 1) zoo zeer veraotuit uet d*
verhouding taaschsa de mialmuma In de wet vaa '78
opgegeven (7:8).
AU belanghebbende zon ik ff»»rne nog op hot rolgeode
willon wyien. In de wet ia f 600 het minimum voor
allt hoofdondtncijnri, dos hior ia Amsterdam voor all*
dorde, tweede en eerste ondérwjjiers me', hoofdacte.
AU we voor de vrije woning op f 700 nog ?400 rekenen
(w»b te veel U r «oma maar f 60), dm U de rerhoudinj
tusscliep beide eategorieün 600 : 900 of 3 : 3.
In Amsterdam U bet koogite tractement, dat de hofytH
onderwfizer i-a» verkregen, d. L na ces Jaar dienst ea
dan n» onderzoek en gnnntlg rapport niet mevr dan
f 1200, en voor de hooiden f 3370. Dos l : 3. Dat ver»
«ohil is niet te verdedigen.
Zelft het plaatsvervangend Hoofd heeft 4e e»r»t« drie
jaren niet meer dan f 1000, ofachoon hy b^afsrazigheid
van hel Hoofd, voor zfjne kl*a moet zorgen ea teieu»
voor de gehcele «chooL Hfj krygt dan btjiijae tiakhat
werk T»n «eb persoon, die voor dat werk aÜeen f 3370
tractement ontvangt. Het daareven besproken versoh
In de verhoudingen is niet te verdedigen, maar «venmia
is dat het góval met de gol|jkstethng der traetemèhton
voor de beide Eerate Onderwijlen, waarran een bQ
inatraotle aangewezen ia als plaatsvervanger. Dat U meer
werk elachen voor hetseUde geld.
Ook zou Ik wel eena de verdediging willen hoonn,
waarom alleen b() de Eerate Onderwgien de traete»
menten na 3 «o 6 Jaar opklimmen, en niet by de Hoof
den en de ander» onderüry^«rt, xelU niet b|J de Eerste
Onderwtyiereaaen.
V dank zeggend» Voor de plaatalng heb ik de eet.
te tüa Uw dienaar
; '.'..- ?' ' ... T. K.
De Heer Jnstos vaa Kanrik Jr.
Otaehtt ttttrt
Veroorloof möa met een enkel woord (e replioeerer»
op nw bele*!tt antwoord onder het stuk, dour mfj !?
deae eonrant n rerledea w*ek geplaatst
OQ maakt een onderscheid toaaehen fjnt» «n
ort*»doxtn en daarin hebt gf) volkomen gelQk; ik maak dal
onderscheid ook, maar m«n ook? Neemt mm, d. L hst
groote pablltk, niot het eene voorlietandeteenachrseft '
gy n et voor het groot* pQbliek?
Ik word trouwens in myn meeulng, dat de alrehkinf
van nw stok niet opbouwend, naar afbrekend cal cQn
en op dat geTsar wees UT root de goeje har
monie toaeoheh mtniéh ettnlenaeb. h*tbestiinderstenad
door..... d*n h*er Joatos vaa Caarik Jr., die z*4
komt vertellen, dat. hom vereehillende haleiykhedM
over a^Jn stok ifln toegesonden. Hebben die venohfl*
lende hateiykheden a niet een oogeubukje doen na4m>
ken of er niet U ^ometblng rotten ia the state of
Denmark."
Ik sta trouwene niet alleen in. mijn op vtttug. Zelfs
de bewonderaar van aw stak, de heer Alb. Tbgm, die
de rtfinttr* die niet geheel en al bewondennc roor
uw atnk waren, een fford wil geren, aella hQ aehryrt:
.De devotie der seuonheillgen' wordt beschaamd; maar
wordt der devotie, ook der goed*, edeio, gezonde, hier
niet te kort gedaan 'r
liel aal Mhter niet veel helpen, net n te
;. f
over do al o( iiiet wwrdeerlnff der M»r*, want w(J staan
op goliebl anüer utandpnni. Ik ben de meenlkg
dat er '>tt do fijutn \at on Ier het koren- u,
uutar?kor-i'i )iotil',liit*k: tft) eohtur denkt, dat «r-koren
oiulor hm k'itf U, lus ?- kat hii«r<^Mk Ik eindlf
daarom met A Loinifin;: ^u uMJ» bongachttng voor « en
dp" dan k -voor -U* plaatmiig vaA dlurtuk aian d« red*eli*.
11 Dbwwbtc HtoJL ?' M. H,
