Historisch Archief 1877-1940
iV'. '
! V
?tl
s
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD Y O O B NEDEBLAKD.
No.150
|*UcU*
W.FHT scmrs « ucm MUUM,
T«O
LUCIEN BIART.
Een Zeereis tegen wil ea dank
l* een «cM Jeocvue-fteek. cooaZ* et atet veel x\ja.
UENHI UAVAIU) getuigt lelf n» hel ieMnervia: ,<t«u
moM U- yt/eotr» «V, a»iantt uiyn rinjwl* t» ut^'u yr(f:t
httrui, tr nog Ha taotult trtrbi'vfirt eau jfugii ia u ij
prbltrtii it. Al huil Ik li f l rlrelit tleft mlJttkiitg II <J0M*
keu, rf«« i«n ik iltuMtur utottta :^a. IM i» iro ffvttt
fielt mg taii-M iltuêit tt l-wtmia ttiirpft»."
D«ze Pracbtnitgkve, groot 8". forroj»t mot 33 tn»gn(.
fi«ke Knnafo koet eleeJite T I.M. lu tittim linaea
b«nd geteaden rt.4O.
S. BLANDY,
Stephan Paulowitch
Ie e«» uHmun<e«4 «»lnje«l»»«fc, wt«rin de
«pi-ttdtiutii ou Innam* t» ttttui «i,A»rA«ai/ij.<td teüst itorél
Itkaiultiil IH ilni ei:nnw<t;<itn t,-ant tan JULES VIUVN'E.
aoaiJoor ooi- iiintlyru joiiyen Int met htt graatslt
ytnttAmsterdam
18<M «n 1877.
Parijs.
18».
Phüadelphia,
1877.
Arnhem.
>t«Sc» 1919
Koiue uit moer dan tweehonderd gtnke., allen gefabriceerd ia onze
eigeuo Werkplaatsen.
«U «t* J. COOfc, m*e»ngracM 99,
>#SteeM ad «O Cenf ptr Joo».
A'.
Fo«t 8* net 39 groote en U kleinere gravuren
<?
U aÜe totxnle Bwitandeliwn verkrögb«ir. '
Bij VISCH behoort
LIEVEGOEB'S
VVCKaVMOnrElt XIOBTEK
Bij VLEESCH behoort
LIETI60£D'S
of MOUTARDE SAINE et DURABLE.
163.KALVERSTRAAT163,
FinaleDitverkoop
WEGENS OPHEFFING DEK ZAAK VAX
ALLE ARTIKELEN,
»ls: Ileemi*, Dnmet. en Kinder lilacr
*n4«ebeenea, Httrtui*%tej, Overlicmdea, Krcuii,
M»uel>e.U«i>, Beonlen, D»Mt>tl«eo, MBUthetkuHpftn,
elr , etc.
tegen Torminilerde prezen r» 25 tot 40 'Procent. '
JOH. WUNAND,
De BoekbaaiielMr K. W. P. OK VfllK«J, Witrmoei«tr«n,t 122, ever .te 81. .UnüIrMf. zal
X«<er4aa- 99 JanMil e>. e. en volgimdti dngcn vvrkinptii:
de uitgebreide en fraai geconditioneerde
BIBLIOTHEKEN,
nagelaten door de Heeron
Mr. G. SCHIMMELPENNINCK J/.,
Tice-Preaident van liet Prov. Gerechtshof tan Noord-Holland,
W. C. H. BROEKMAN,
Notaria te Vi'inen, ei»
J. O. VAN GENDT Jr.,
Hoofd-Ingenieur i» Japan, enz.
De CATALOGUS, num 3600 Nog., bevat do bchngrijUto Koeken, a-cet Be*hUc»lcer4Uet<l en
«<»»««Nederbadet-be CD JuitenUndseh* letterkunde, «irtakicke «n L»lUi«»«h» JLeKerkunëe, i'urtata, Nntmirüjie
Historie, Vfthaltthc Weteiucluppeii, Eoair- en WetttuifikuiiJo, l*liutt. ca PneMwerhCM, .«<!?» VMI
Am-??t, HBtorieprenten, enz. enz.
De CATALOGUS U ? 23 et*, te bekomen en tl!e« D*ndertf»c on VrUd*c IS ?? l» Januari te zien.
ETIDOLF DEICKEl
K3.KALVERSTRAAT163,
HIBEKKIAen SHA.UKOCE
Ongezlfte Kolen (grol en fijn) ?0.85 perüeetoliter
Geiifte , teroTe) . . » 120 , ,
OalorlttM . ..... 1.20 .
H*»rd . . .... 1.80 . .
Blok . .... 2.30 . 100 Kil*.
P. PlCTER&fi Jr.
i>g mm* kut*. BOKIS, M.
~~ AMSTÜDAMT
Hotel HOLLA1TDAIS,
£ e i <f * e h ?j» f e i «.
ea SOVFËHa teo«n v*>i(o prijken ca & Ik
Ctite. Gelegenheid voo? LOGIES en FËXSION.
A. P. C.
lljlft Je gelegenheid op#ttg«itc)<Z raar llefliobbera T»
PHOTOcffiAPHiÉx «a STÉREOBCOOPPLATEX, a»»r TU de CAB.
PHOT. do Coupii, Br»nn, Scliaaen, H»ofU>»engel, enz. de pr{j«
?I&nfTVeKfe IBKO Ia gaoteld.
K. STÖliOSCOOPPLATEN itel ik do prijs (v»n de FUttn
d« S J C.) op 5 Cents per sint f oedkooper mot prewio 13/12,
Schilderyen in Olieverf,
ea zér oud Bebtldeiif, Toorttollendo CBRISTCS
BS3KVEKBS AAN HBT XHÜI8 (ilwit op Vu Dp), ktoook «4»
BOSCHOEZICHT BIJ WINTEK door Henrj do Cbeao.
KUNSTHARDEL.
WILLEM LEENDERS.
Pftleisstraat 13.
Do PBOSPCtTHS.SE», TABICVEK, ent. der
LA CONFIANGE,
xijn te Anistcnlom kosteloos TcrhiiJttaar bij de Heerea
Agen'en: O. VAN DIES, L. KBOM ea O. J. UI£>T
alsmcJo ten Knutove TUI den ondergoteekende,
btftit &«;.,<,» Sti-ancktn.
De Direeteor foor NoderlaaJ TAI
,L» Coafiaaee",
SLINÜEBVOET BAMOMDT.
1RTI ET AICITI1E.
Fonds: WILLINK VAN COLLEN,
Be«tmu-dcren dor MwUcliappij Art i n jtoticltio fat».
two 4lo eor to berichten dal nmr de* %V«4*ir<}4 198*
tyn iugi-kuiBMi roven MhildurQ*». Do ft»» i»
toegeTïvzon un d o «chU<lciij .bAMTGB", w*4r,«uile)j>«k»r
blcok t« «jjn Uo H.*r E. 8. WITKAMP Jr, Urwljl de
Premi* ii t»cgrlico>i un do- n-htkkTy JBOüen",
vurran de moker lileoh to rSjn J" beer H. 1. HAVERXAH.
Allo iog«8x>naon atnkken zullen fai»in«nt*jt TUI Mun*
dJt Ift tot on met KuttHUc >O Jim«arl i;i
dekUDttDe iiict iMVrooiute klokken Ballen met de<WG«ipena«
D3,tmbrii>ven van af ilunfog 23 Jsnoari afgeleverJ ol
tlcirerlilcxcndöttmgffezondeB wintkn. óp vertoon -rut
liot sehoime merk op Je naautbrliiTea
KAS-VEREENIItKI,
RENTE VOOR SELOEN *
. . . «u»
4
tara0e*a «p MdM MAM*» U ko
veenruunlen.
BEWARING VAN WAARDEN
votfeaa Reitaaeat «M hot Kantoor vet&rjjclaar.
AJBiterd*», l» Aamri 1889.
P»
DËOSTVMe-ENBETiLKAS,
Doelenstraat 29,
A ItfOilta tejoa
«?t l iteg opvrtfeM op 3>a pCt.
, 10 d»g*u . . * .
?a a*e»t waart» to bewaring t**» V* p*r aiillo pt*
ovei bot Mnjc^-evcn b«Ur*{.
M, 14 Janna» l SS J.
lo Novfmbw 1880, No. 28.
vm
BtefAkaatMt: AJOTBRDAK, BESASIlUt. 371.
fitutnal AJJBICT,, de Bnimm J. B. II. 8ALTET * Co,,
Hccitusracb» 318, AmiteHaiB.
AgtvteB to AmatcTilMH de rberta:
tT. E. TAK LEKNZP, LeidMaMtrut 33.
Hr. E. T. CL.\linK6, K«txar«jin«M Ml
Mr. K;;b. 3. O. UOHKMKO. 8ta««l 1U,
11. DUS SAKTILHANO. M»rt«t»»r»«T»<kt S.
3. J. lx BBtraKB, Print E«ndriki«d« 179.
Dt JUfMtKiMfflj m<ri*t
&*tt«J«* f aüOf?ttrstktrd
S. .
10 Januari IS&S.
towooemd,
D» Secrrtart»
3. H. JtABCHHAUPT.
Flauclleii Hemden
T0«r DAMFJI TUM af f l.«O. !
voor KINBEBK^ in alle gi^oitcW
WIT FLANËL »« ruim* »«rteevl«£
GAS-ORNAMENTEIf
B in rulane aorteerlwg i aorhaudea ia 4e * A O A K M R W v
PECR & Co.
IVXK VWmXffJiIJK 4, «W, *S« en ff4.
PARIJS,' WINTER 1882-1883
M
S)c$eilac7jlm van 1S3O, gtJvefaten, ^refeiJtren, £trtüten,
lerwxde Vroimm, Jjttlm aUtn gclruik aemaakt van Je f Ata
Regzuurid en Itlltn er de goede uihvtrkiny van enden-enden.
3)at Deerlijke 'ftcnlons, nut de w vld&me goedkeuring van di
^eneeikvndlne Academie run yarijj vrreerdi Ijeeft eene merkwaar^
dye'uitwerking op de aandoeningen der Keelen der luchtpijp,
3)c(*T T)tt gebruik van de P4te Regpnauld versterkt men
Ie item, verdrijft de drocjte in den mond, kalmeert de prikkc
linj deer de inle verkmtdjttdm veroorzaakt en oteft den adem,
eenen aangename* qeur. We P&te Regnauld bevat jeen enkel
ledwelmend lestanddcel; tet v dus Jjet we middel vaar
wuvxn en kinieren die niet van drankjes enafkttiksils fanden.
Elke doos van l fr. 60 moet de volgen
de handteekening dragen:.
Verkoop in bet klein : in alle Apotheken van Frankrijk en hei Bmttaltad.
«irlck ea verkoop la bet (root te f&KUB by L, Vreréea Cb. Torcboo..
Eet goedkoopste
MAGAZÏJlf VANUURWEBKBN
Lelieiracltt li/i Heewaciit 6.
AftTHMA
- BOKST - BROiTGBm
- TEHZK«
CAPSULES GUYOT
Ik acht hel aoodlg er aan te herinneren
jat ik Alleen kan instaan voor de goede
'bereiding en krachtdadig
heid va» die
fla:ons tfethe mijne
handleeketting int
DRH3 KLEUREN
dragen. Btke
ftaeo a
koudt 60 *
capsules
in en eene
yteeiale gebruiksaanwijzing.
KAXTOOR: V. Z. Voorburgwal \o. 3O7.
OMBOÜWIKG VAM DEN TUIN VAN HET PALEIS V00A
VOLKSVLIJT MET EEV WINKELGALEBIJ.
«jieutloKclde (rootte ile* Wlnfccla:
ZVIB-O
O.eaW,
«11 f a In«erlclii ter
».?«
*»»«
??*?.
*?»*»
De uIaim*B'«B toekeniaeen der Winkel», «limede *e hunt-cojHlitfên liggen tor iuzajre Uu Xaiitovo der
Uaiupliinnii Ui Jon Hoor >. IL HAKJCBBT, Directeur Powge Rotter J »m. Kthtoor lieneilen-riiue» Xn. IOS
«n'10-w dur. »l.m.d«Ta de Iï£r« VAK L1%H * VAN DAK te '. Htge, Ea,«l«n Xo. 1. van 10-J uur.
der 0»ler(j zjjft te- Teikrijeen te» Kantore der M.uUjUipptj. ''
tor
BAPTOESTEUEH
M
Amsterdam.
,
x^
90
9
l
cKxx^AlóX^^Gcc^^ieKfcOi
ó l
GROOTE
Speciaal «drcn voor GOUDES, ZILVEREN en STALEN BRILT-FN met KRISTAL GLAZEN,
MACHINALE SLIJPERIJ en inricljtins voor Koparatie a la Minute.
i
?agazijn DE GOUDEN BRIL.
Wijde KapclKteeg l, 1»IJ het Il«kln.
in llnarlem: dca DINSDAGS, Zijlttr»at No. 55.
tot bul (cfiffc woon lage irrUzcn, van de noy verbanden
, TOFF*W, BOMK.EM eu verdere Artikelen.
Von Bokern & Co.
lORegHlievsbreestraatbijdeMuut
B
e oitxlcUtfe»«r*t«, ?0IIe<i(e, itatnurmttuto PR«IH.K« vo«r Ham^rn ,
' <e ?eh«*M«e ?oiteevln* MA.tRtXKCHTlEX vna .«^^ *''^>,«^*lf51*^
i K. A !»D«Immttsx. Van
?1UK. ilk A^ftvtfbtf MMft.
V^p ? JeHBvW vH*
Dr. A. IV. BOH^BK,
KOSMOS, Het boek der Natuur,
Tww» flinke n**» rtiy. 8» ileelou, tAvulord . met 25
eroote finten, gedeeltelijk in Uleureodmk «tv 2iiO Gr» vuren,
, Pry» 1 1S.SO.
TM dit aifmnntenJe worlc >;U& aog 102.11- ir£,'ii!;e ft,
veorBanden. _ _ ?
Dr. T. C. WIMKI<ER,
Op en in de Aarde,
9 royal « d««len met 06 grootu Fh*.- n «n <al na
r 9.00.
werk ook la
catfer d«» tit«t v«a : .
OP KD n BE
IV ZBE K\ Ll-flIT.
Prfli per deel . . . .....
F. J.
ORANJE NASSAU.
H»t ?eeitte werk van Jeu eeviorJoa s^irjlvo;-.
Vet 10 platen ........ J'iija 2^(0.
Oeboaden In frtd>tbaad . . , . , 2.9O.
Bo»eint»Mnl« BooVworVen ultlnnntanil J'uor
«iiAo«J ea fraaie nittatfii-y zijn Ut) allo toKüo
Jloelihaoüelirren te teïemen en t>y il« Uitgever*
U.IKHA * Ce., AraMeotitm.
BrueseL Hotel de Hollande.
?t, me de I»
Cenln»! Bc-Ier'.tc. O
Karige prij<e:>. l.amo;-» t.: i ::< J l-.-a:it :i.
*: WéJ. .T. LEVJI.U'X,
N». a»iv
A°. HM.
Yemhjjat eiken &t«rd»g»f«nd.
TJUgevw*: DAOBLADTEBMaaOIHO Hoi« A Co,
Kaatoor: 8pni*tr«ut 316.
INHOBDt
. BBT BAPPOfT Dl «AD »» OYMWWHO"
lettEB JKUOD u. - MjuïtOHwa OTMEKH».
BI. - OYaraOBT BBR »BW. - DU Pat*
|ll- UU België, m, *oor M.A. «DHBT-. Het Am,
terIweea *W*Ml, «oor v.DeyewL - I>e Anuterdaiaepbe
liMeerMb, &»«r Btrtote. - IM «a aadw over de
vooriltag van DerBlnj de» HUwtuiiCMi. «lot, door Mr. H.
Hllmtt'e lf*d*jnon-portr«t. door E. Colloet.
. LETTEB«RU)K: UU «v«f «M volkilie l, door v. H.
j -Volkelied of atat, g«M mMitenrark, door D. V. H.
l - Beknopt» biaAJekliag ia d« Twwlee?, door J. V.
If WiatartMig. SCHOOI* BUaaaall* m.doorQ. N.
l «S OOBD YOOBBEJSLD.door A Jwdliu. MILITAIRE
leke ovw het bevorderen van Offlotenm, 4oor
l y. /. BCHAAJtPBOBLTEESI. FEUILLETON Oude
IjsCorpe, aaar 0>. Mnarar, («lot), door A.B. Vauel,
? AntoiaeUe. Het LttatvoTk, door H. Th. Boelen.
[IU.KBLKL DWSOMWG TIEWU i. LOSSE
8TVKKBN OY«B LKtBKBTBEZBKBMNO H,
| toor J. B. Bllngorroet BMftondt. BB1BVB»JB08.
OTÏBZICHT TAM DB SFFBBXIinUBKT.
AmarlUtnKD* Sporen, door i. v. d. Borg. Veilingen.
ft iMVt zijnde Woningen.?ADVEBTENTEBH:
Scbouwfcrgcn, en*.
Hét rapport l» wfce de»»rer*>
Iftdtac" «atBer Je***.
TI.
De circulaire aan de uudici hield deze
twee vragen 'm:
\. Zijn er gevallen bekend vaa
lichaainsof geestesziekten, die kunnen of moeten
woiden toegeschreven aan het nóg, o/ ttu
ktt vroeger <»x>veel mogelijk mei aanduidtag
der jaren) betoeken van een II. 6. School
of Ijvmnasinna?
II.' Zoo ja, gelief ons dan een korte
opjwl te verMrekken van elk dier gevallen,
met rertnekünf vaa de veiinoedclyk
ooruken, binnen en builen de school of in den
wieg van het betrokken individu gelegen.
Do dfcntaire aaa de rectoren, dit^cieureo
en directrices bevatte de volgende drie vragen:
ZONDAG 21 JANUARI.
1, 4, 6, 8, 11, 18, M en «2 Bebotkr«taaB
schrappen, als i\jnde de ongosleldjieid hier
van ceer voorbygavnéen aard of'duidelQk,
in tlln Mf, niet door de schoot ontslaan.
MfacVien zou hl) meer schrappen, misschien
minder, doch een dergelijk oordeel zou wei-h
Big waarde hebben. \Vi! men dus ook zon
der van het oordeel van een medicus af to
hangen, de vraag beantwoorden of uit die
gegevens blijkt, dat 4e school door to veel
van de jongens te vergen hun phyfiek nadeel
berokkent, dan kan men wel niet anders
?dan van de gewaagde vorondersielling
uitgaan, dat al de aangegeven ziektegevallen,
waarvan 3 later mei oen dood eindigden en
n met krankzionfeheid, aan de school
kunnen worden toegeschreven. Omdat enkele
der 20 gevallen meer dm a leerling be
treffen, willen we hel aantal op 25 stellen.
v Dit nu is dan het resultaat over 43 scholen,
en over een aantal leerlingen van meer dan
ftt,966. De nadeelige gevolgen ondervond
dus 1 van elke 490 leerlingen. Stellen we
ons nu voor een vrij groote school met
5-jarigen cursus, met een bevolking van
voorwarend 100 leerlingen, waarvan telken
jare 30 vertrekken en 20 nieuwen toegela
ten worden; stel dat die school geopend
wordt met hel volle aantal van W) leerlin
gen, «fan znl «Ie directeur dier school eerst
na 15 jaar 400 leerlingen hebben ingcschre
ren, en dus 7.al gcnv.ddcld ook in 15 jaar
in een dergelijke school cén geval van, laten
wij het noemen ovcrladingszielue voorkomen!
Wie beweren mogt dat deze getallen om
de een of andere reden te gunstig zijn, hoc*
wel wij ze jifi?t IQ ongnns-lig hebben geno
men, die mag ze [reducecreii; laat niet in
15 maar in 12, in 10 jaar zelfs aaa zoo'n
school een geval van ziekte door het volgen
dn- lessen voorkomen, don bewijn dit im
mers nog niets. Want dat niet olie zonen
van alle ouders, die hun kinderen «p Gym
nasium of 11. B. School wiMt
halve de voorsteller, Prof. D. Bulringa vaa
Groningen en de beide ledea>4êi commissie,
Dr. de Bnrijü«n Dr. Corooet Zij werd
echter mei 11 togen 5
^ft aMWUtóha»! JMBJwiCj?^ ^JÜM&Ü1 v.001'.*?0 | *f.1'. Ro^jrijfeerd wcrü. uih'jyuter vi;
leliik zijn'achteruitgegaan'? T Zew "zwakke" ftersoóntfw UnnnYir
II. Welke vta die gevallen meent gij te - ? - ?
mouten toeschrijven aan de school?
111- Wat is uwe meening nopens de vraag
ol ilc school te veel vergt van de leerlingen?
Van de 13 directrices van meisjesscholen
zonden G een antwoord. De schoten van 2
dezer bestonden echter te kort dan dat daar
van iets van eenig belang kon gemeld wor
den. Op 4 bovendien min of meer onvol
ledige antwoorden wenschtéde commissie
geen oordeel over het middelbaar onderwijs
??? meisjes in 't algemeen te grondvesten
Daarentegen werd «amgenonv* pt 11 tegen
5 stemmen de vereenvoudigd* conc'urie v*n
het rappQJt, luidende: tiet Qyuutariaal n
Middelbaar jjkukrwij* in ^fdta-tatul mo$e
voor verbetering eetbaar sya, ook »«* de soiy
voor de lichamelijke ontteikteKny dtv
Iterlinifitn betreft, rtdcn vin met hei ty*!«im te
breken bntaat er op Ayyuaiftte gronden niet.
Hier vóór hadden het woord gevoerd Pi-of.
Fokker, Dr. nruinwaa, Dr. J. JÜrks en 1'rof.
Piugge, rraarbij dient aangetatkend dat de
drie «rsigenocn»ler», leden der «omuiiswie,
omdat zij niet, uf thans niet, tiliing in den
Kaad hadden oau de stemming geen
deellumen (Dr. Gronemnn was pfwcti/.1)
Uit de discussie bleek duidelijk, zooals
trouwens ook in uit de aangnaumen motie
en uit het rappott kon blijken, dal men niet
ons onderwijs onverbeterlijk oordeelde of'een
herziening van de wet op hè»; middelbaar
onderwijs onnoodig achtte. Integendeel, men
verlangde verbeteringen in menig opzicht,
doch uit een paetla^ogtsch oogpunt, otn bel
onderwijs vruchtbaar te doen rijn, de jon
gens nog meer dan thans te leeren wat
TOOIhun verder'bven heilzaam w4s- Dat ook
wat n de zorg voor de lichamelijke ontwikke
ling" betrof meer kun gedaan woelen, stem Ie
men eveneens toe. Op sommige scholen
blijven de leerlingen lo lang aaneen op de
schoolbanken, niet aan alle scholen wordt de
gymnastiek lusschen de lesui"1»! gegeven enz.
.Maar dal alles kon niet tengevolge lichtten
dat met liet »lelitl van ons tegenwoordig on
derwijs behoelde gebroken te worden; daar
voor dit stemde de vergadering de
couimissie toe bestond geen reden.
Onmiddelijk nadat liet rapport verdienen
was werd bet van verschiUende zijden
aun*»er 8/m. f 1.-*. fr. p. v. f 115
Nomwen Mn de Ktoékta verkrQ^ur » , "
*^B 1 Jt m ?« * »^ *
_ ., 0.10
vaa 1-6 ragcb f L?, Wkt ng^ «wn- . . ; ttlft
den tcktt pw «fel
......*).vea naar barmonitebe, dus iwral tok weer
Ucbaaou ontwikkeling, ook mwr eenJgsrins
aan zon kunnen lasten." Wij ktunwBoos
bezwaarlijk vooroteHe» hoe iemand in dat
'rapport de bedoeling heeftlcitnnM leien om
het beginsel van die Oltrapia-vêrcenigingaan
te toFten. Noch de heer Kenlje?, noen de
Olympia-vereeniging worden er in genoemd
en evenmin bedoeld. Het adres van Mr.
Kerkhoven wordt met waardeering genoemd
en in plaau vnn het beginsel van
harmonistilie omwikkeling aan ie tasten, staat op
meer dan eene bladzij te lezen dat de com
missie nicu liever dan deze wil. Slechts
wio verandering in ons geheele stelsel van
onderwijs wil brengen, zonder te steunen
op gronden aan den feitelijken toestand ont
leend; wie dus op grond van roeeaingen
en praatjes wil verwoesten wal met moeite
tot stand gekomen is en door kleine ver
beteringen uitstekend kan worden, die vindt
in het rapport een voor hem zeer
ongewensdite bestrijding.
Dit is tevens hei aniwoprd aan de
Sladgenooten ynn den lieer Bientjes, die in hst
Weel&tad De Amtterdammer van 30 DdC.
j.l. een correspondeniie uit Utrecht aan de
zuak wijdde. »'tls wel geen uitsluitend
Uli-cclitschc zaak" 200 heette bet «bar
»u-jornn den verkiezinüsstorm van de vorige
weck is hier een kalmte ingetreden, waar
letterlijk niets van te zeggen valt"... en du?,
wuni utondlioudeii scheen niet geoorloofd,
moest er tnajr wat over het rapport, gebab
beld en Jan Holland in zijn misplaatste wrok
(want de Olyinpia-veroenigins was niet aan
gevallen), zij'n verongelukte logica en erger
zaken gevolgd. Vooral dat artikeltje in het
weekblad was een blijk, hoezeer zoo als
in de vcrgndcriog van den geneeskundigen
raad pezegd werd de zaak onzer scholen,
in plaats van tot een punt van ernstige
overwegiog. tot een koftie en fcroegpraatje
gemaakt wordt.
virtuoxen. Do
voor
en daarom beeloot zij"haar plan "om het on
derzoek ook daarover uit te strekken te toten
varen.
Van de 54 directeuren van II. B. Seholen
zonden 33 een antwoord, en van de 30 recto
ren van Gymnasia 11. Het aantal medici,
v.M-van antwoord ontvangen werd, was slechts
!?'>, waaronder 2 directeuren van
.krankzinni/fin-gestichten.
Duze laatste 2, en 9 der 11 overige
mc"id, beantwoorden vraag litcsüslonihniifnJ.
^?eiiecns beanlwooitlen 8 dur 11 iccJoreu
<"n 23 der 32 directeuren'van II. 'B. Scholen
<!e hun gestelde vraag II met gecne. Slechts
medici, A iiictoren en 9 directeuren ga ven
boTesligende antwoorden en noemden als
Mtwoord op de vragen I en II gezamenlijk
-5 gevallen van Hciiamelijkcn of geestelijken
Khieniitgang, echter met dien verstande dat
vete rectoren en directeuren al de voorge
komen 'gevallen van achteruitgang opgaven,
m niet slechts die, welke onder vrang II
ehoorcu, terwijl een enkel medicus ook een
geval vermeldde waarbij wel van eigen studie
voor de akadcmie, maar van geen U. U. Schoei
of Gymnasium sprake was.
Dit laatste gval moest dus builen rekening
fdston worden en eveneens een vaa een
jongen, die reeds aan een zielsziekte leed
ton bij op de school kwam en van een«
uier die een vcrzwering in het oor kroeg.
Hetzelfde moet gedaan worden met een
jonfm die, niejlegenslaanda den raad van den
'lirocteur der II 8. School, bij het
veltóig ondenvijs aldaar nog extra Latijn
o Gricfüch ging leei'en, eu een 20-jai-jgc
persoon, die op dien leeftijd roeping voor
predikant begon te gevoelen, en door-sterk
flnJeeren zien voor de 8de klasse van het
Gymnasium bekwaamde. Die 5 gevallen
wilen zeker door niemand als voorbeelden
<->n de gevolgen der overlading van onze fl.
0. Scholen en Gymnasia worden aangemerkt.
Van de overige 20 gevallen, waarin ziekte
tijdens het schoolgaan cplrad,nieent de
rappot'leur, prof. Fokker, slechts 4 inderdaad
met grond aan wat men noemt de overlading
lc kunnen toeschrijven, zonder dat dit ectiter
nog met zekerheid is te zeggen. Wy zuHen
liet rapport in deze medische quaeatie niet
v»kra. Een leek zou uit de opgaven in het
waarschijnlijk de'gevallen, die als'no.
e voorwcrmn
dat *
een
zonder schade voor hun gezondheid volkomen
dezelfde opleiding genieten als de gewone
gezonde jongens. Niet alle zei I's physick niet
zwakke jongens zijn geschikt om tot hun
18e jaar hun geest door het schoolonderwijs
te ontwikkelen en wanneer ten laatste, dikwijls
na herhaalden aandrang van het hoofd der
school, de ouders dit inzien en hun kinderen
van de school nemen, hebben die reeds cenige
nadcelige werking ondervonden. Om die zeer
zeldzame gevallen kan men toch njet de
geheele regeling van tal onderwijs verande
ren en het zoo inrichten d;u ook ile zwaksiei
en bekrompensien den cursus met gemak
kunnen volgen. Terecht zou de overgrpoie
^meerderheid ouders vnn gewoon gezonde
jongens rnct gewone vermogens cisrhcu dat
men in meer en degelijker onderwijs voorzag.
In ieder geval oorileclda de meerderheid
der commissie dat het geroep over overlnding,
zooals dat hier'en «laar jielioord werd, inde
feilen jicen steun vond. 'Dat'«Is er uu k maar'
ieis waur was va;i du' voiirsieHinynn (iic uioii
uu en tliin vnn ilc zu;i!\ li )»rt!>! ^o\'cn, niet
onkelc twijfelachtige luiien lor kcjiuis vnn de
7ijn, \v:i:ir haar
Vrt»ft do AaorikMMtb. DnA»m ClfiNttoa",
uil nlle deden v;in ons l:in<l, rcuksou
moesten zijn iiiede^üilecld. J conclusie VJM
liet lapporl liiiilrie ilnfl ook :
»Als slotsom'onzer werk '.aamheden meent
uwe commissie u dan ook te .mogen meededen,
dat de eigenlijke grond, waarop een ojjitalfi}
tegen hel. tegenwoordig sysfecm van;gymna
siaal en middelbaar onderwijs zou kunnen
worden overwonnen, het beu tja dot dit
werkelijk nndeclige gevolgen voor ifophysicke
en psychise gezondheid dor leerlingen zou
na zich slepen, ten eenemale
ombrcekhHet moge m sommige opzichten voor
verbetering vatbaar zijn, ook wat da
zorg voor de lichamelijke ontwikkeling der
leerlingen bel re ft, reden om mei hot systeem
te* breken, bestaat er, allhuns op hygiënische"
groudeh niet." '
? >*'.
DU rapport der commissie! uitgebracht'
aan'den geneeskundigen raad van Friesland
en Groningen, werd den 'tWslen December
j.L, in de vergadering van dien raad, te
Leeuwarden gehouden, behandeld. Er ver
hieven zich hier stemmen zoowel togen de
wijze waarop de bouwstoffen voor het rap
port 'waren verkregea als tegen de conclusie,
die daarnH was opgebouwd. Tegenover de
laatste werd door den heer Meflno Quizinga,
arts te Ilarlingen, een nwliégasteld, waarbij,
na dankbetnigiDg aan de cemmissie, verklaard
werd: >de geneeskundige raad acht het
echter-nog niet uitgemaakt welken invloed
bet thans heerschenée on*erwijs-sysleem op
den Hofaamelijken en geesieqken
gezcndheiGstoestand van hel otltomend geslacht
aittefeat"
Yoór deze matio voerden het woord,
be
?>? Dtntem OicutUoB worden colttttortoerd daor
tmma» t Co?JkMt«ra»B> Va. Bo
uattréklel "vati liet rapport zeit gezieo
hebben, u-ant dit is niet ia den handel (1).
Dat daardoor scheere roorstcllingan werden
aangekweekt lijdt geen twijfel, vooral omdat
in deze geheele zaak een zekere prikkelbaar
heid van de woordvoerders aan weerszijden
niet te miskennen viel. Ook het rapport
droeg daarvan enkele sporen. Zoo had de stel
ler daarvan, heleen publiekgeheimoordeelende
dat do schrijver Jan Holland allenniiemst be
kend was met een rector van een onzer
gymnasia, ijn verwondering doen blijken
dut van dien reclor geen antwoord op de
vraag om bouwstoffen voor hel rapport was
ingekomen. Zoo iemand, dan zou hij toch
zeker bedroevende gevolgen van de overla
ding der jeugd in zijn omgeving hebben
moeten opmerken. En in het rapport stond
zwart op wit dat Jan Holland, ten behoeve
van ccn ernstig onpartijdig onderzoek, geen
enkel feit, niets, aan de commissie had
willuri ol kunnen mededcelen!
Dat was Jan Holland niet naar den zin en
dadelijk liet hij een boek papier komen otn
het met woorden van ergernis tegen die com
missie te vullen, tiet brochuretje dat zoo
onislonci is merkwaardig als proeve: 1e van
misplaatste wrok, want de schrijver meent,
Oio .die een<i zinsnede uit het rapport, dat
dit in zijn geheel slechts een persoonlijke
aanval tegen hem is; 2j van mislukte logica,
.want hij legt er b, v. veel nadruk op dat in
het mpport gezegd is dat- lichamelijk zeer
:aakke leerlingcnllen cursus aan gymnasium
61' lioogere burgerschool niet behoorlijk
kunneo-Wlgea om dan daaruit te conctadecren:
u d a de jongens een zeer sterk gestel moe
ten hebben om hetgeen bij de wel op H. B.
School of gymnasium van hen gaeiscfit wordt
te kunnen doorstaan", alsof lussclien zt?.r
ziei'.k en teer tterk niet jui$Uio*80 of 00«
pCt. jongens vallen voor ivielw cmdèrvflja
bes'-emd is; 3o. van ergerlijke onkieschheid,
omdat Jan Holland, "die elders zoo scherp
toestanden'kou geesselen zonder personen ta~
trcffün, hier zijn doel nie( schijnt tékunnen
bereiken, zonder de leden van de comissie
en hen of haar die bouwsloflen voor het
rapport leverden, met name te noemen
omdaardoor zijn meer .oi minder geslaagde grap
pen te pikanter te tnakeo. , '
Een ander, de lieer J. A. Biertjes, jiet
eveneens in het rapport, «o niet een per
soonlijke bestrijding van hem zelf dan toch
van zijn vereenigiag Glympia. In de .3e
Aflevering van liet lljdschrift van dezen vorm.
konden slechts epkelo woorden aan bet
rapport geweid worden'(4e^eigenlijfe be
handeling volgt itteD doch daarin vinden
wij deze uitspraak van den beer B: >Ifekan
rolj bezwaarljjk voorstellen' dat voor iemand,
die zijn Verstand gebruikt ea zich niet laat
biologeeron door geneeskundige Raden en
een professor in dehygitae, dit ranport het
?? beginsel onzer olympta-vereenigiaj, net
slre.'^??.«i* onkunde mistast b evNter te
ver- ?.--? «tuk van «ca i-choot- l krijgslieden," in een ure
. de opmerkzaamheid rnu g.,«-n «nktl [de yoordradlt van hel lied
art het rapport zelt gcziea te' December. Deze bcsprcèt
haalt daarbij het oordeel vaö'Coaigë" onder
wijzers aan over de owrtadi»j<kwesüe en
ook dat van den Heer Biemjes, van wie ge
zegd wordt dat hij: i mede door zijne be*
u-ckking bij het onderwijs geacht mag worden
met volledige kennis van zaken te «preken."
»Naast het oordeel van hen, die
betnm&arwijs in theorie kennen, wilden wij het oor
deel stellen van diegenen, voor wie liet
dagftlijksche practijk is", luidt hel ten slolle,
en daarmee is hel bewijs geleverd dat de
Arnhemsche niet wist dat met voordachl va%
de" 7 leden der.commissie 3 uit de onder
wijswereld waren gckozeu, waaronder twee
hooiden van grootc inrichtingen van
onderwijf, voor wier kennis van zaken geen naam
bestaat nadat die van ccn ander voltoh'y ge
noemd is, maar voor wie juist het gymnasi
aal en middelbaar onderwijs, waarvan hier
sprake is, sinds vele jaren dagoiijksche
prjclijk 'ja. ,
Doch kom. Int en wij die polemiek nisten.
Erkennen wij Jat hoe scherp de
uildrukkiugen van' duze n gene, misschien ook van
ons zelven, mogen zijn; hoc grievend de spot
van Jan of de miokonniiuïvan. Piet moga
wezen, \\'d»^bfil attco gooJ inecneu nv^lon/o
jongens en meisje en ten sloue lio'.de voor
het 'komende gcsfachi, dut Neetiaud moet
vooniitbi-engen op den weg der ontwikkeling,
de drijfveef van al dat geschrijf is. Een
nieuwe wet op jict middelbaar onderwijs, na
een 20*)arig bestaan van de oude, moge do
blijken dragen dat wa ook hier door
slormwcders naar een herbei-Kzame kust zijn
gedreven. , Yitus Biumsma,
verttfruiwooHigde «en* zMk.Mabtfiiue).
d« aUjl deur toori w» pndanrfito to aóó
l»ekttul, dat w\i ona «MB verden aaahaUnna no*
«?n veroorloven, wi atippeo oog «JsoWi au>,
dat d« pri^ toweht boröMode j*t
hjjalibon»parti*i»ch pretendent *$M vroeger* ra<ii«*t«
?Twpathieön moert TcriooeUeMn. emügu aiorifiku
clencaal getiat« cinovda ia cfjn manlfett lud
ffctlocbten, indachtig aait de iproulc: Purit f»nt
Oie» une M we. Dit ailca hielp ikn armen mau
niet: d« Partisenaan lachten en Jéromoto
FratMchman f enoeg om bet te weten: Ie ridicule Inc.
De regecring TaltedeTaatenavondvftrapenuti^t:
op ea iiam den pretendent geranm. In *]«
Kamer waa het een rumoer, altof de republiek
ei-nstij bedreigd ware en Floquet ateldrn i«'fe
Toor, alle rao^clflke ««piraat-pretendenten of
lieden die het worden konden, en eorpt te vmv
bnBDen. Zeer waarteMJiüfik cal dit lot alleen
d«a oabetaden prim treffen, en daarmede een
incident zija afgetoopen, dat de aandacht der
FraMchen voor een oogtnblik afleidde van de
gebentiroitsen in Egyptö.
Wat daar geMluedat, bracht aaa hun
natioaalen trots een gevoeligen knak toe. Zonder
eetiigen rorm van prooea werd de dnbbela rontrdle
opgehesen. Die contrwle zoo beweerde men
van ngeUch* a^de WM «ene overeenkomtt
tuawhen drie nuehten: Egypte, Enireland en
Frankrijk. Daar nu de beide eerden er een einde
aan wenaditen te maken, kon Frankrijk alleen
baar niet voortzetten. Dexe wQze van den kuiw»
dooifre bakken was de bitrere troont van Franknjfc':!
weifelende hoadioff in de Egyptticlie kw.stir.
Kngeland heeft tien in Egypte de twjpaMinRvm;
Mac-Mahou'f lyfaprenlc: «ik ben er en ik
bluf rr"< voorbehouden, natnorlijk n int uit
eigenbelang alteen maar, omdat de
en de gesaimenl^ke Kgyptenaren ntei
wpnscaeti. Engeland >al zijne troepen T er ui»i ruk
ken, zoodra het gezajr van den Khedire voldoen
de bevestigd en verzekerd is, eeue tijdsbepulii^',
die, als m«n de groote mate van impoputmite-t
van Tewiifc in aanmerking neemt, vrij ir el met
een uitstal tul Kotendas Grnefny RcJgk sinn-.
OretUen* moet erkend worden, dat de net a, door
Engeland aan de mogendheden gezonden, over
bet geheel een gematigden toon attnslaat. Vooral
de voorgestelde bepalingen omtrent de neutrali
teit van het Snex-kaaaal en de aangrenzende
wateren Mtoigen van eene mnte van belange
loosheid, die inderdaad verrassend zou vrezen, al»
men uit het oog verloor, dat bet kanaal
giootrndeels in Franicbe banden is eu dat. I-et verbre
ken van verdragen in oorlogttüa 'ene zeei'
ge«aak is.
«De Dnrbftm Cl|»rette« afy» aoor caeM van
(1) Voor jwovrr do roomud «trekt «[ja potter,
y vtrnemen. o\> unvraae-by donnp^brienrProt A.P.
ttkker voor bübns*t«Uf»3en nog aake» esempUren t«
rkrlkso. . » ?_ -.».
?. ^^ ? " . ? ' . .
St»»UkiiudIg Overxleht.
De afgeloqpen" weak txeaoht eene wonderljjko
Verratsing. De dood vaU GambetöMwkünt den
verschillenden pretendenten' naac.dfl Franaclte
kroon nieuwe* mO*d U -nebben gegeven. Er wa»
ieU in jï» loont, ?«%!? de FigarZtóAe.
Umiitiacltt efistteii ^|óenter<j*i?V
fcelvo, ten minate. Doch de benuMUuagJOtfni
deu wat*4ang en Jérüote. Mar q||iifr«ftM aea graaf
van Chaobord voor.- Doy owAajplffltBto aller
prolondenltèn, die. o&cteon feitelpc-4e wettige
ei*fgisnaMn der NapolifrOJilfoflKft trftdiüen\ bfi cle
Boaapattiiteiy in sear \eriaf' .ujHtn' *6>nd ea
?aar huaSe'meeniag, te
Victor raa tijne-rethtsn
beeft de ffeva» eümnrejrTanTafQf onvltwaont;
veeJidetjiejte
Tl .
jr
^vraeg eett
Mguntr. der.
In al dfe
benteld,
..^^.V^ . ---- *
?-reoob Kwain.
vele müBen bewezen,
Napoleon aan het
De
i aeen.ve
'*' IBUA^^M. T
t JUMUI
fnfr f n tttiti
weriirVbreei
ea k walen, tendem worden
teSI weer tattbatt
l --- J Ik^A * l^h^MAMA
oau juEjfraier*
de wQ TJU» BAtvk een
ner bracht. WK Ntpoleoo»
B lier."
,Ba «hte Dmfcam Cifar*t««m &IH** »???>
«la iMrtu -? .
«4 III^»^"-«»W W^AWWVW^ f *f^B/ V«W«9^ "*"--|f jj
tm» Kamera. Ho* dew laatitvn gekozen ..?»,.
worden, i» nog ui*t bepaald; dat zij «ehter gw»
VMitovertegcnwoordigiDg zuflen T;|JU, kan meo
veilig voorspellen. Ia plnat» van de dubbele
«tutrüle <«ordt n tirtaBÖSeUdvijeiiriangesieiil;
hei i* dnideiük, cUt de Khedire daarvoor Jiever
den ex-eontrdlettr Sir Aookland Colvin, dau zttii
Ft-anschen oo)Ie«a BrAlif seemt.
Minder weir01atid dan da Jfranaehe regoeriuj
in Egj-pttscii» «aken, beeft afcti de jairtitie «ut
dat land getoond hÉ^etprocea tegen Pnm Krapot-'
kiae en zq'na mede^mardiiïtea. Prie-ea-veeitig
pcrcon'jn /ija veroordeeld tot gevBBgeaiHtttifeii
die van l! mannd«ii tot '5 jann en tot Uo^tea;
dia van M tot 9J»W francs aiwi'selen; dementen
ziju «Uuirunbovun, na afloop hnuner stil f',
gedareodékorter of langer tijd onder toelicht
fffstèld en «Heft zHo veroordeeld tot hot verlies
Imijuer' burgi'rljjte en bnrgendinparecJitpi) ge
durende vijfjaren-, A) wordt dji Floqaet's voor
stel SM: genomen, toch lullen nó voorsranders vaa
oen iiieuwfii re^eeringgvoiiu in l-'vaukryk er b«ter
alkomen daa «i, die regwiügloótlieid inediken.
liet nieuwe Spaatvlie tninutcti) hcoft iijiw
verkzanniliMl otuter vrij gnn8tige*voorte«k<;p4ik
begon non. Vun conservatieve z'uue heeft het
|><i-itie te wachten; tLurcntegeu xnl bet.
ickenon -<>i> dni steun der vvi-suUillende IIUPI-^I»
1'iTicÖf n. l>e isujnige linaucicule jjolitiek van d<:;i
nr^vtrede^-tniii'ster Cainacho, cue in hc
mltoukud '«u -ei-t-liet muitte onder du hótülou v.tu .
.Spflainerhc fbndaM algumecn bijval vond, zal(ioirr
7.911 opvolger wordoii voortgétet.
De zittiiigcn van den Daitich.m Röt;')ng «n
dcti l'i iiisitc'acd Landdag -Jiebbcn uo;; w«'i-'>jf
mei kwa irdig* opgclcvcr<L ESnsrVmmljr was d«
ItÜkïdas, woAt bot (told, do nopiUijdeniicn <l'«or
den \vatcr<ueda te Jiulp te komofl. 0|i ai.:k>e
punten ttonden de pat tijen -n-eec sclie-rn
trg«nóver elkander. I>e St*at:wecr«Ui-ii vonÜu:ti-:i)«:r
kropj{, \veffcn« ziekte, voor geruimen tyd v^-.lo»
en ook do Itijkskansolicr is onyoitcld en ino^t
ricli voorloopjg door den miaiit-.i- van '?- ?
-'?"'-Scbolz luten ver v-u ««en.
.-?f;,.
r
!'ii<
n« ?
l',
'hy a cotxdc I. ,4'Pawiiwi-ibo!
do beruchte K&kk vaa do
Co. hr
ciodelijk vocht gedaan.
?l)e goudvelden, vroeger in pacht go^cviMi /au
d» firma 1)9 Jong, doch «Ltoriin, oj> «n»nl v»-:
paHüdigo*<>piMÜngear amn de heurttf'Mnnii «-n Cv;
a%«Ktaaa, K$ff opUieitw aan du ieclith«)iti«u<l«ij
tovgewriun.
Atel ii daarioeéal do *el:ade, oau <lo
vwixna'elykten TeroAraaakt, ntet vergoed, nu«r
aan het *eènj ia »flir«kch gegovan.
En al^mogotnu OOK du man, die liet
pleegde, in rustige rust hier te lande hut l.em
toegekende pensioen genieten en overl-.uien
wortloa net vorrtelüke eorbesrijzen, \ooi- l.»», di«
df' Md( de Jon* indortgd aandachtig liubl*u
pToifS.» debauaing, Ua stotte in dit
adiulu.?tratiaf geding genomen, een kra* vonnis tfgoij
den laaUt i^etrèdeu gocureneaf vaa Sunnawc.
De liberale 'leden v«n de Eerste Kamer liebb*n
ceu vui'gnl «ring, .gitbudeii om. te lMraé4>lai!ea
over kan'- houding T>y de aa»stain«e
SuatibuVl\j kuesn bet denkbeeld 'niet jan on« af
werpen datwüt «Ai twnellik fidele TertooninR is,
Wat andert *oa de E*nte Kwner hnnnun neen
d» B da reeds b werking
^^_ .
tartegea u*Mubir<et gtpanberd.
knnaen de Darbam Cl|tretUn Uer uj»Uvelen.'