Historisch Archief 1877-1940
iV'. '
! V
?tl
s
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD Y O O B NEDEBLAKD.
No.150
t*UoUo
W.FHT scmrs « ucm MUUM,
T«O
LUCIEN BIART.
Een Zeereis tegen wil ea dank
l* *e« «cM J*o««tt«-W«k. aooab et atet voel x\Sa.
UENHI UAVAIU) p«tnigt ielf na hol icMBema: ,<t«u
moM U- yt/eotr» rf*/, a»iantt uiyn rinjwl* t» ut^'u yr(f:t
httrui, tr nog Ha taotult trtrbi'vfirt eau jfugii ia u ij
prbltrtii it. Al huil Ik li f l rlrelit rff.v mlJttkiitg II <J0M*
keu, rf«« i«n ik <fa*Mw»r utottta :^a. IM i» iro gvttt
fielt mg taii-M iltuêit tt l-wtmia ttiirpft»."
D«ze PracbtnitgaTe, groot 8". fonoj»t mot 33 tn»gn(.
fi«k« Knnafo koot ?Itdito r I.M. lu fr*a!o linaoa
b«nd gobeaden rt.4O.
S. BLANDY,
Stephan Paulowitch
Amsterdam
18<M ea 1877.
Parijs.
18».
Phüadelphia,
1877.
Arnhem.
>t«Sc» 1919
Koiue uit moer dan tweehonderd gtnke., allea gefabriceerd ia onze
eigeuo Werkplaatsen.
«U «f J. COOfc, m*e»ngracM 99,
>#/httM ad «O C.nt ptr Joo»,
A'.
wtarin do
Innam* t» ttttui «i,A»rA«ai/ij.<td teüst itorél
IH ilni ei:nnw<t;<itn t,-ant tan JULES VIUVN'E.
aoaiJoor ooi- iiintlyru joiiyen Int met htt iroetslt
ytnttFo«t 8* net 39 groot* en U kleiner* graroreiv
ia ceïltaiireentea om«)ag> ? 1 1.*».
aüe totxnle Bwitandeliwn
Bij VISCH behoort
LIEVEGOEB'S
m OSTEK
Bij VLEESCH behoort
LIETI60£D'S
of MOUTARDE SAINE et DURABLE.
163.KALVERSTRAAT163,
FinaleDitverkoop
WEGENS OPHEFFING DEK ZAAK VAX
ALLE ARTIKELEN,
»ls: Heer':!", Dnme<' en Kinder lilacr
Ü*n4«ebeonea, Httrtui*%tej, Overliemdcn, Vrtalf,
M»uel>eu«i>, Boonlen, D»Mt>tM«o, MBUthetkuHpRn,
elr , etc.
tigen Torminilerde prezen r» 25 tot 40 'Procent. '
JOH. WIJNAND,
D» BodcbaaiielMr K. W. P. OK YfltK*, Witrmofli«tr«n,t 122, ore» .U 81. .UnüIrMf. zal
99 JMMI! ?. i. en vo)g«nd« dngcn vvrkinptii:
de uitgebreide en fraai geconditioneerde
BIBLIOTHEKEN,
nagelaten door de Heeron
Mr. G. SCHIMMELPENNINCK J/.,
Vicc-Pruident van liet Prov. Gercchttnof inn Noord-Holland,
W. C. H. BROEKMAN,
Notaria te Vi'inen, ei»
J. O. VAN GENDT Jr.,
Hoofd-Ingenieur i» Japan, enz.
De CATALOGUS, num 3600 Nog., bevat do l)r):insrij^Bto Koeken, a-cet Be*hUc»lcer4Uet<l en
S«»M«Nederhadstbo CD ÏJuitenUndseh* letterkunde, «irtakicke «n L»lUi«»«h» JLeKerkunëe, i'urtata., Nntmirüjie
Historie, Vfthaltthc Wcteiucluppcii, Eaair- en WetttuifikuiiJo, l*liutt. en PncamcrhCM, .«<!?» *?«
,tm??-??t, Hfitorieprenten. enz. enz.
De CATALOGUS U ? 23 et*, te bekomen «n tl!e« D*ndertf»c on Vrtfdac IS ?? l» Januari te zien.
ETIDOLF DEICKEl
K3.KALVERSTRAAT163,
HIBEKKIAcn SHA.UKOCE
Oogezlfte Kolen
Gezifte ,
CalorlfÓM .
H*»rd .
Blok .
!"*?§ mmm kut*.
(grol en fijn) ?0.85 perüeetoliter
(etore) . . » 120 , ,
. 1.20 .
. 1.80 . .
. 2.30 . 100 Silo.
P. PlETER&fi Jr.
BOKIS, M.
....
? . . .
AMSTERDAM.
Hotel EOLLAOTAIS,
«a SOVFËHa t«s«n vatto prijken ca & Ik
Ctit«. OelcgenhcM T<KK- LOGIES on 1'EXHlON.
A. P. C.
lljlft Je gvlegnbeU op#ös«itc)d raar Uefliobbera T»
PHOTOCffiAPHIÊX en STÉREOBCOOPPLATEX, d»»r Ttn de CAB.
PHOT. do Coapii, Br»nn, Scliaaen, H»ofU>»engel, eni. de FTTJ»
*ian*TteBgt IBKBT Ia gaoteld.
K. STÖliOSCOOPPLATEN itel ik do prijs (v»n de FUttn
lOTtn d« S J C.) op 5 Cents per sint f ocJkooperawt pre wio 13/13,
Schilderyen in Olieverf,
?w»»Tona« e*B zéér oud Bebttdeiif, ToorttoUendo CBRISTCS
BS3KVEKBS AAN HBT XHÜI8 (ilwit op Vu Dp), atoook M»
BOSOHOEaOHT BIJ WINTEK door Henrj do Cb»«o.
KUNSTHARDEL.
WILLEM LEENDERS.
Pftleisstraat 13.
Do PBOSPCtTHS.SE», TABICVEK, en*, der
LA CONFIANGE,
xtjn te Anistcnlom kosteloos TcrhrHgbaar WJ de Hecrea
Agea'en: O. VAN DIES, L. KBOM en O. J. UI£>T
alsmcJo ten Knutove TUI den ondergotoekende,
btftit &«;.,<,» Sti-a?cktn.
D« Direetetar TOOT NoderlaaJ Tal
,L» CoBfJ»ae«",
SLINÜEBVOET BAMOMDT.
1RTI ET AICITI1E.
Fonds: WILLINK VAN COLLEN,
Be«tmu-dcren dor MwUcliappij Art i n jtoticltio
htfctwo 4lo eor to berichten dal nmr de* %V«4«ir<}4 1*8»
tyn iugi-kuiBMi roven MhildurQ*». Do Pr||» U
tccgeTïvzon un d o «chU<lciij .bAMTGB'% w*4r,«uile)j>«k»r
bleek t« «jjn Uo H.*r E. 8. Wl'fK.MIP Jr, Urwljl d«
Premi* ii t»cgrlico>i un do- n-hikkT^ JBOüen",
vaarran do maker lilcok to rSjn J" beer H. 1. HAVERXAH.
Allo iog«8x>naon stnhl(«n znllen gai»in«nj*jt TUI Mun*
dJt Ift tot on met KuttHUc >O Jim«arl i;i
dekUMtDe iiict iMkrooiute klokken Ballen met do<WG«ipena«
D3,tmbrii>ven van af ilunfog 23 Jsnoari afgeleverJ ol
tlcirerlilcxcndö ttmgffezondeB wintkn. óp vertoon -rut
liot sehoime merk op Je naautbrliiTea
KAS-VEREENIItKI,
RENTE VOOR SELOEN *
«u»
4
teraga*» «p MdM MAM*» U kOMM
voorwaarden.
BEWARING VAN WAARDEN
votfcaa lUftauat «M hot Kantoor v«i*rjjalaar.
l» Jaaaar) 1889.
P»
DËOSTVMe-ENBETiLKAS,
Doelenstraat 29,
A ItfOilta tegoa rcnhn«Tfo«a"iar
«?t l iteg opvrageM op 3>a pCt.
, 10 d»g*u . . « ?
?a a*e*»t wawata to bowto» tegn V* P*r «ulo per
? BuutndMi ow bot Mnjc^-evcn b«Ur*{.
, 14 Janna» l SS J.
6o«fg«li«>nl W KopfaMI}* BMluit vm
lo Novfmbw 1880, No. 28.
BtefAkaatMt: AJOTBRDAK, BESASIlUt. 371.
fitutnal AJJBICT,, de Bni<nm J. B. II. 8ALTET * Co,,
Hccitusracb» 318, AmiteHaa.
AgtvteB t* AmatcTilMH de rberta:
tT. E. TAK LEKNZP, LeidMaMtrut 33.
Mr. E. T. CL.\linK6, K«txar*jin«M Ml
Mr. K;;b. 3. O. OOHKMXG, 8toB«l 1U,
11. DUB SAKTILHANO. M»rt«t»(ur»«T»<kt S.
3. J. lx BüfTKIKB, Print E«ndriki«d« 179.
Dt JUfMtKiMfflj m<ri*t
f aüOf? ttrstktrd
S. ?.
10 Januari IS&S.
D» Secrrtart»
3. H. JtABCHHAUPT.
Flauclleii Hemden
T0«r DAMFJI TUM af f l.«O. !
voor KINBEBK^ in evllc gr*oi(«W
WIT FLANËL »« ruim* iwrteevl«£
GAS-ORIÏAMENTEN
aljn in rulane aorteerlwg i aorhaudea ia 4e * A O A K M ¥ R W vaut
PECR & Co.
IVXK VWmXffJiIJK ?4, «W, «S en ff4.
PARIJS,' WINTER 1882-1883
SS es
M
S)c$eilac7jlm van 1S3O, gtJvefaten, ^refeiJtren, gtrtüten,
Itrwxde '?Vrowien, fatten aUtn yelruik «cmaakt van Je f Ata
Regzuurid m Itllen er de goede uihvtrkiny van enden-enden.
3)at Deerlijke 'ftcnlons, nut de v>e teldmme goedkeuring van di
^enteikvndlnt Academie run yarijj vereerd, Ijeeft eene merkwaar»
dye'uitwerking op de nan3.ceni.nytn der keel en der luchtpijp,
3)c(*T T)tt gebruik van At P4te Regpnauld versterkt men
de item, verdrijft de drocjte in den mond, kalmeert de prikkc
linj deer de éinle verkmtdjteden veroorzaakt en oteft den adem,
tenen aartyenamen qeur. We Pate Regnauld bevat geen. enkel
ocdwclmend lestanddcel; tet v dus Jjet ivo» middel voor v
vxn en kinieren die niet van drankjes enafkttkiils fanden.
Elke doos van l fr. 60 moet de volgen
de handtekening dragen:.
Eet goedkoopste
MAGAZÏJlf VANUURWEBKBN
Lelieiracltt li/i Heewaciit 6.
VfiRKOTOBCIO - BOKST - BROiTGBm
AftTHMA - eATAKRHEH - TEHZK«
CAPSULES GUYOT
Ik acht hel aoodlg er aan te herinneren
jat ik Alleen kan instaan voor de goede
'bereiding en krachtdadig
heid va» die
fla:ons tfethe mijne
handleeketting int
DRH3 KLEUREN
dragen. Btke
ftaeo a
koudt 60 *
capsules
in en eene
'Sjtetiole gebruiksaanwijzing.
KAÜTOOB: 3f. Z. Toorburgw»! Xo. 3O7.
OMBOÜWIKG VAM DEN TUIN VAN HET PALEIS VO*A
VOLKSVLIJT MET EEV WINKELGALEBIJ.
Ueutld«elde a^roolte
«11 f a In«erlclii ter
IVinbcla:
O.eaW*
*?»*»
a 10-l r.
D« nlumea en tooksniaeon d«r Winkel», «Iiwedo *? Bunt-conditlSn H«g«n tor iuzajre Uu Xaiitovo der
»noi! liii den Hoor D. IL HAKJCBBT, OlrecUnr Poiug» Rotterdtm, Kantoor uen*ilen-r>iM|>0 Xn. IOS
-lï uur, ilsm.ua by a* JUtrett VAK L1TH « VAN DAK te '? Hïg», BaK«la*n Xo. l, van 10?-t uur.
TocgingbowijzoB tor Uezkhileinff dei- öalerjj zjja tfr TMkrjjgw» te» Kantore der MMUduppij.
BAPTOESTEUEH
Verkoop in bet klein : in alle Apotheken van Frankrijk en hei Bmttaltad. .
aVrlek ea Terkpop la liet (root te fMKUB by L, l'rtré eo Cb. Totcboa..
j.M.scHMmr,
x^
9
90
Q
Speciaal adrcn voor GOUDES, ZILVEREN en STALEN BRTLT-FN met KRISTAL GLAZEN,
MACIJJNALE SLIJPERIJ en inricBtins voor Koparatie a la Minute.
l
?agazijn ?DE GOUDEN BRIL.
Wijde KapclKteeg 1, 1»IJ het Itoltln.
in llnarlcm: dca DINSDAGS, Zijlttraat No. 55.
GROOTE OPRUIMING
tot bul(cfiffcwoon lage i»rUzcn, van de noy v*»rbaniieii
WHV, §TOFF*W, BOKKEN eu verdere Artikelen.
Von Bokern & Co.
lORegHlievsbreestraatbijdeMuut
B
e oitxlcUtfe»«r*t«, a0IIe<a(e, ii»«iiurlUhii«« PlaaIKH.K« vo«r Da m «n en
MhmailA ele aeh«raa«e lorteerliia; MA.tRaXKCHTKX v «n «r f a.SO.Ie Vle«l*f.
wortlem veiTaArtHajA In «a* kiel «e *lraM^»«> wart mm»v * I»«iia«w UM*« fo ?»
ftleael he««, ft(| K. A!«DMIR»*£K. \rntt
lHliaiefevelai
TBWvcaanaiIrt, V
aa. tet ?*>«« e)»
H JMMM «na
Dr. A. IV. BOHtfKK,
KOSMOS, Het boek der Natuur,
TWM flink* n**» rtiy. 8» dael.ii>, tAvulord . mot 25
groot* PlaUn, gcitooltelljli in kleurendruk «tv 2i>0 Gr» vuren,
, Prl|» 1 13.SO.
Tao dit aifmnntenJe worlc >;U& ao$ UMÜV ir£.'ii!;ë ft,
veorbanden. ?
Dr. T. O.
Op en in de Aarde,
9 royal 0< d««len met 06 grooto Fh*.- n «n <al na
eader
r 9.00.
werk ook la
tit«t v«a : .
OP KD n BE
IV ZBE K\ LI fHT.
per deel . . . .....
F. J.
ORANJE NASSAU.
H»i neoitte werk van Jeu eeviorJoa s^irjlvo;-.
H*t 10 plataa ........ J'iija 2AO,
Oaboadon In frtd>tbaad . . , . , 2.9O.
Bo»«Bit«inJ« BooVworVen ultumntünrt J'uor
«iiAo«J oa fraaie nitewii-y zijn Ut) allo loüdo
Jloelibaniteliirea ta 1>«ltem«B en by il« TJitgom*
BrueseL Hotel de Hollande.
?t, me de I»
r'.tc. Onrt '
C«nlr*»l Bc-Ie
prij»:i. l.amoi-s f.: i :if J Irant :i.
*: WéJ. .T. LEVJI.Vl'X,
N». a»iv
A°. HM.
Yeneh^at eiken
X7Ug»tw«: pAOSLADVEBIEinOIKO Voi.lt ACo.
Kaatoor: SpnUtroat 316.
INHOBDt
BBT KATPOfT Dl «AD »» ?OYMLAWHO"
UlEA JKOOD U. - MJUÏtOHDIO OVttZICBt. ?
jlLMOEI. - OVraZIOBT BBR *WB. - DU Par«i
U- UU B«Jftó, m, aooc M.A.? «DHBTj
«etAmiUrTWMmi, «oo* v.DeytMl. - De Aawteriameeli»
b, &MT Mrfata. - Iw M aai» o»er do
TOOTtng van D*rBln« doa SlWüBgsii, «lot, daar Mr. H.
a. ? Hlhnaa'e Modafflea.portrot. door E. Collnet.
LETTEBKU3DK: UU «voï e*a volkilio l, door T. H.
-VolkalUd of BM, goea BttMtenrark, door D. V. H.
- B«lwopi* baailoiiliaf ia d» Ywadoor, door J. V.
l WietartMig. ? 80HOOL: BUaakalla m. door Q. N.?
«S OOBD YOOBBEELD.door A-Bwdliu. ? MILITAIRE
UKBH: Ute over het b*vo«dar«a van Offlobnm, door
y. /. ? BCHAAJtPEOBLTEESI. ? PEÜILLBTOH Oude
jiiCorf», vut &. Bawarwr, («lot), «oor A, B. ? *ab«l,
fcor Aatoiaelte. ? Hot. LtftdvoTk, door H. Th. Botlen.
IU.XBLEL ? DÏ8SOLTWO T1EW8 I. ? 1O8SE
MonMITVKKBS OVKS LKtBKBTBEZBKBMNO D,
i«r 7. B. 8UDg«r«Mt BMtondt. ? BB1BTXÜBC8. ?
«VERZICHT TAK DB SFFBKFINIUBKT. ?
AjoorlUiuetw Bponft, door J. T. d. Burg. ? YoUinjen. ?
T« fcaw züotte Woniaxen.? ADVEBTENTIEH:
Scbouwtogen, en*.
Hét
!? wfce de»»rer*>
ZONDAG 21 JANUARI.
TI.
De circulaire aan de uudici hield deze
twee vragen !?:
I. Zijn er gevallen bekend vaa
Hchaamsuf geeslessiekten, die kanoen of moeten
worden toegeschreven aan het nóg, o/ ttn
liet vroeger (zooveel mogelijk mei aanduiding
der jaren) besoekea van een II. 6. School
of (iymnasinm?
II.' Zoo ja, gelief ons dan een korte
opjwl te versirekkea van elk dier gevallen,
met rertneküng vaa 4e veiinoedclykö
ooruken, binnen en builen de school of in den
«inleg vaa het betrokken individu gelegen.
Do circulaire aaa de rectoren, dit^cteuren
en directrices bevatte da volgewlejlrie vragen :
l, Züa er -Widfti^lsbw^aihwliiwni, .
vin eeae^chMi kOBoMË. uit ^f> ambten voor «lo t w
yirl. .?rV***^y^'9(r*^"*^(? ?W^""»»*^^»* - ? ««?worWioj ^«?»* 1V l V ^
leliik zijn 'achteruitgegaan) '
II. Welke vta die gevallen meent gij te
innftten toeschrijven aan de school?
111- Wat is uwc meening nopens de vraag
ol de school te veel vergt van de leerlingen'?
Van de 13 directrices van meisjesscholen
zonden G een antwoord. De schoten van 2
dezer bestonden echter te kort dan dat daar
van iets van eenig belang kon gemeld wor
den. Op 4 bovendien min of meer onvol
ledige antwoorden wenschté de commissie
geen oordeel over het middelbaar onderwijs
meisjes in 't algemeen te grondvesten
1, 4, 6, 8, 11, 18, M en «2 Bebotkr«W«
schrappen, als i\jnd» de ongosleldjieid nier
vaa ceer Tvorbypnéea aard of'duidetyk,
ia tlln Mf. niet *»or de schoot ontslaan.
MfacVien zou hl) meer schrappen, misschien
minder, doch een derediik oordeel zouwor-h
lig waarde bobben. VViï men dus ook zon
der van het oordeel van een modieus af to
hangen, de vraag beantwoorden of uit die
gegevens Wijkt, dat de school door to veel
van de jongens te vergen hun phyfiek nadeel
berokkent, dan kan men wel niet anders
4an van de gewaagde veronderstelling
uitgaan, dat al de aangegeven ziektegevallen,
waarvan 3 later met den dood eindigden en
één met krankziqnfclieid, aan de school
kunnen worden toegeschreven. Omdat enkele
der 20 gevallen meer dan één leerling be
treden, willen \ve hel aantal op 25 stellen.
v Dit nu is dan het resultaat over 43 scholen,
en over een aantal leerlingen van meer dan
ftt,966. De nadeelige gevolgen ondervond
dus 1 van elke 490 leerlingen. Stellen \vo
ons nu voor een vrij groote .school met
5-jarigen cursus, met een bevolking van
voortdurend 100 leerlingen, waarvan telken
jare 30 vertrekken en 20 nieuwen toegela
ten worden; stel dat die school geopend
wordt met hel volle aantal van W) leerlin
gen, «fan znl de directeur dier school eerst
na 15 jaar 400 leerlingen hebben ingeschre
ven, en dus 7.al gcnv.ddcld ook in 15 jaar
in een dergelijke school cén geval van, laten
wij het noemon ovcrlndingszicldc voorkomen!
Wie beweren moet dat deze getallen om
de een of andere reden te gunstig zijn, hoc*
wel wij ze juut te ongnns-lig hebben geno
men, die mag ze [reducecreii; laat niet in
halve de voorsteller, Prof. D. Bulringa TM
Groningen en de beide ledeinféi commissie,
Dr. de Bnrijo «n Dr. Corooet Zij word
echter mei 11 togen 5
'per 8/m. ....... f 1.-*. fr. p. v. f 115
Nornwen ««n do Kfoékta verkrflghur » »
0.10
vaa 1-6 rageJi f L?, Wkt ng^ men . . 0.1&
den tcktt p«r «fel . . . . . .,!.-.
15 maar in "12, in 10 jaar zelfs aan zoo'n
school een geval van ziekte door het volgen
dei- lessen voorkomen, don bewijn dit im
mers nog niets. Want dnt niet alle zonen
van alle ouders, die hun kinderen oj> Gym
nasium of 11. B. School wiMt
wcr
virtuozen. Do
voor
en daarom beeloot zij haar plan om het on
derzoek ook daarover uit te strekken te toten
varen.
Van de 54 directeuren van II. B. Scholen
zonden 33 een antwoord, en van de 30 recto
ren van Gymnasia 11. Het aantal medici,
v. M- van antwoord ontvangen werd, was slechts
!?'>, waaronder 2 directeuren van
kronkzinni/fin-gestichten.
Duze laatste 2, en 9 der 11 overige
mc"i>:i, beantwoorden vraag litcsüslonihniifnJ.
^?eiiecns beantwoorden 8 diir 11 iccJoreu
<"n 23 der 32 directeuren' van II. 'B. Scholen
(leliuu gestelde vraag II met gecne. Slechts
ü medici, A rectoren en O directeuren gaven
boTesligende antwoorden en noemden als
antwoord op de vragen I en II gezamenlijk
-5 gevallen van liciiamelijkcn of geestelijken
achteruitgang, echter met dien verstande dal
vete rectoren en directeuren ar de voorge
komen 'gevallen van achteruitgang opgaven,
m niet slechts die, welke onder vraag II
behoorcu, terwijl een enkel medicus ook een
geval vermeldde waarby wel van eigen sludie
voor de akadcmie, maar van geen U. U. Schoei
of Gymnasium sprake was.
Dit laatste gval moest dus builen rekening
fdston worden en eveneens een van een
jongen, die reeds aan een zielsziekte leed
ton hij op de school kwam en van een
'ader dio een vemvering in het oor kroeg,
Hetzelfde moet gedaan worden met een
jonfm die, niejlegenslaanda den raad van den
'lirocteur der II 8. Scliool, bij het
veltóig ondenvtjs aldaar nog extra Latijn
o Gricfüch ging leei'en, eu een iO-jarigo
persoon, die op dien leeftijd roeping voor
predikant begon te gevoelen, en door -sterk
flnJeeren zien voor de 8de klasse van het
Gymnasium bekwaamde. ? Die 5 gevallen
wilen zeker door niemand als voorbeelden
<->n de gevolgen der overlading van onze fl.
0. Scholen en Gymnasia worden aangemerkt
Van de overige 20 gevallen, waarin ziekte
»jdens het schoolgaan cplrad,meent de rap
porteur, prof. Fokker, slechts 4 inderdaad
met grond aan wat men noemt de overlading
ie kunnen toeschrijven, zonder dat dit edhter
nog mei zekerheid is te zeggen. Wy zuHea
liet rapport in deze medische quaestie niet
Vi>lgfD. Een leek zou uit de opgaven ia het
'apport waarschijnlijk de'gevallen, die als' no.
> *? *; -v- ? ?- J?jfe'%'&J!f<'r vi'
Zeer zwakke pèrsoóntjw Kffonejir.i.,.
zonder schade voor hun gezondheid volkomen
dezelfde opleiding genieten als de gewone
gezonde jongens. Niet alle zei I's physick niet
zwakke jongens zijn geschikt om tot bun
18e jaar bun geest door het schoolondenrijs
te ontwikkelen en wanneer ten laatste, dikwijls
na herhaalden aandrang van het hoofd der
school, de ouders dit inzien en hun kinderen
van de school nemen, hebben die reeds ceoige
nadeelige werking ondervonden. Om die zeer
zeldzame gevallen kan men toch njet de
geheele regeling van hel onderwijs verande
ren en het zoo inrichten d:u ook ile zwaksiei
en bekrompensien den cursus met gemak
kuuncn volgen. Terecht zou de overgrooie
^meerderheid ouders van gewoon gezonde
jongens rnct gewone vermogens cisrhcQ dat
men in meer en degelijker onderwijs voorzag.
In ieder geval oorileclila de meerderheid
der commissie dat het Beroep over overlading,
zooals dat hier'en «lanr gehoord' werd, inde
feilen jicen steun vond. 'Dat'«Is er uok maar'
ieis waur was va;i du'voiiivicüinynn <iic moii
uu en tliin vnn <lc zuJi!\ li >w\]". yoven, niet
onkelc iwijlelaclili^c luiien ter kumiis van de
moeste» yulvuiiJL-n zijn, w:i:ir haar
Daarentegen werd «amgenonv* ajkt 11 tégen
5 stemmen de vereenvoudigd* eonc'üne van
het rappWl, luidende: tiet Qyuutariaal én
Middelbaar jjkukrwij* in ^fdta-tatul motie
voor verbetering eetbaar sya, ook »«* de soiy
voor de lichamelijke ontteikteKny dtv
Iterlinifitn betreft, rtdcn vin met hei >y*.'e*m te
breken bntaat er op ttygienifthe gronden niet.
H»«r vóór liadden het woord jevoerd Pi-of.
Fokker, Dr. nruinwaa, Dr. J. JÜrks en l'rof.
Piugge, ivdarbij dient aangeiaakend dat o>
drie «rsigenocn»len, leden fier «omuiiswie,
omdat zij niet, uf thans niet, tilting in d«n
Uaad hadden oau de stemming geen deel
namen (Dr. Grooemnn was pfwcti/.)
Uit de discussie bleek duidelijk, zooals
trouwens ook in nit de aangnaumen motie
en uit het rappott kon blijken, dal men niet
ons onderwijs onverbeterlijk oordeelde of een
herziening van de wet op bemiddelbaar
onderwijs onnoodig ochltc. Integendeel, men
verlangde verbeteringen in menig opzicht,
doch uit «eo paflda^ogtsch oogppnt, om bel
onderwijs vruchtbaar te doen rijn, de jon
gens nog meer dan thans te leoren wat voor
hun verder ' bveii heilzaam «4s- ''Dat ook
wat n de zorg voor de lichamelijke ontwikke
ling" betrof meer kon godaan woelen, stem Ie
men eveneens toe. Op somnftge scholen
blijven de leerlingen lo lang aaneen op de
schoolbanken, niet aan alle scholen wordt de
gymnastiek lusschen de lesurn gegeven enz.
.Maar dal alles kon niet tengevolge hebben
dat met het »lelitl van ons tegenwoordig on
derwijs belioelde gebroken te worden;
daarvoor ? dit stemde de vergaderieg de coui- j
missie toe ? bestond geen reden.
Onraiddelijk nadat het rapport verdienen j
was werd bet van verschillend* zijden
aanH^t 1^»» .. ?' * . _j .. w ? * - < ** -^ ? j»i» ,i
, AB. »«*"'? -"f «i**i. lujue» tuui i,<v.A
? i WAardiRo voorwerp»» een stuk van ec:i tclioo!- ... .JB,
scliiift. dat_ de opujerkziuimheid rnu g^n^onkf-l [ J,» y(
at» het romxHt «elt* acztea' te' Oecen
conclusie
do Aaarlkaaaicbo DnA»m ClfiNttoa".
uil nlle deden van ons l:iri<l, rcu!c;cu. luüun
moesten zijn mede^üilücld.
het lappori liiiilrie (Irfl ook
»Als sloisom'onzer werktaamhaden meent
uwe commissie u dun ook to .mogen meededen,
dat de eigenlijke grond, waarop een ogitatie
tegen hel. tegenwoordig spfecm van gymna
siaal en middelbaar onderwijs zou künaen
worden overwonnen, liet beu tja dat dit
werkelijk nadeelige gevolgen voor ifophysicke
en psyuhise gezondheid dor leerlingen zou
na zich slepen, ten eenemale
ombreekhHet moge m sommige opzichten voor
verbetering vatbaar zijn, ook wal da
zorg voor de lichamelijke ontwikkeling der
leerlingen betreft, reden om met het systeem
te* breken, bestaat er, allhuns op hygiënische
groudea niet." '
? >*?'., __'.'''
Dit rapport der commissie! uitgebracht'
aan" den geneeskundigen raad van Friesland
en Groningen, werd den 'tWslen December
j.L, in de vergadering van dien raad, te
Leeuwarden eenouden, behandeld. Er ver
hieven zich hier stemmen zoowel tegen de
wijze waarop* de bouwstoffen voor het rap
port 'waren verkregen als tegen de conclusie,
die daaruit was opgebouwd. Tegenover de
laatste werd door den heer Meflno Quizinga,
arts te Harlingen, een n»liê gesteld, waarbij,
na dankbetuiging aan de commissie, verklaard
werd: »do geneeskundige raad acht het
echter-nog niet uitgemaakt welken invloed
bet thans heerschenée ofl*erwijs-sysleem op
den lichamelijken en geeatelqken gezcnd»
heiGstoestand van hel oaltomend geslacht
aittefent"
YÓÓT deze tnotio voerden het woord,
be
.Va Dtnaam OlcartUm wordca coha»ert«erd door
TMOTataK» * C«? AMMrdtm ta. 1U
hebben, u-ant dit is niet ia den handel (1).
Dat daardoor scheere roorstcllin'^an werden
aangekweekt lijdt geen twijfel, vooral omdat
in deze geheele zaak een zekere prikkelbaar
heid van de woordvoerders aan weerszijden
niet te miskennen viel. Ook het rapport
droeg daarvan enkele sporen. Zoo had de stel
ler daarvan, heleen publiek geheim oordeetende
dnt de schrijver Jan Holland allenniiemst be
kend was met een rector van een onzer
gymnasia, scijn verwondering doen blijken
dut van dien rector geen antwoord op de
vraug om bouwstoffen voor hel rapport was
ingekomen. Zoo iemand, dan zou hij toch
zeker bedroevende gevolgen van de overla
ding der jeugd in zijn omgeving hebben
moeten opmerken. En in het rapport stond
zwart op wit dat Jan Holland, ten behoeve
van een ernstig onpartijdig onderzoek, geen
enkel feit, niets, aan de commissie had wil
len ol kunnen mededcelen!
D;il \vns Jan Holland niet naar den zin en
dadelijk (iet hij een boek papier komen om
het met woorden van ergernis tegen die com
missie ie vullen, tiet brochuretje dat zoo
ontstond is merkwaardig als proeve: 1e van
misplaatste wrok, want de schrijver meent,
Oin .die cent: zinsnede uit het rapport, dat
dit in zijn geheel slechts een persoonlijke
aanval tegen hem is; 2j van mistakte logica,
.want hij legt er b, v. veel nadruk op dat in
het mpport gezegd is dat- lichamelijk zeer
:aakke leerüngenllen cursus aan gymnasium
of lioogere burgerschool niet behoorlijk
kunneo-Wlgea om dan daaruit te conctadecren:
u d a de jongens een zeer sterk gestel moe
ien hebben urn hetgeen bij de wel op 11. B.
School of gymnasium van hen gaêiscfu wordt
te kunnen doorstaan", alsof lusschen ztr.r
r/m.-/».' en ster tt&k niet jui«uie*80 of Otf
pCt. jongens vallen voor ivie ft« ondênrija
bes'.erod 15; %>. van ergerlijk* onkieschheid,
omdat Jan Holland, "die elders zoo scherp
toestanden kou geesselen zonder personen ta.
trcffün, hier zijn doel niet schijnt té kunnen
bereiken, zonder de leden van de comissie
en hen of haar die bouwstoffen voor het
rapport leverden, met name te noemen
omdaardoor zijn mecr.of mineer geslaagde grap
pen te pikante? ie tntken. . _ "? .
Een aafler, de ifeer J. A. Bienijes, jiet
eveneens in het rapport, wo niet een per
soonlijke bestrijding van hem zelf dan toch
van zijn vereeniging Glympia. In de .3e
Aflevering van het lljdschrifl van dezen vorm.
konden slechts epkelo woorden aap hel
rapport geweid worden'(4e^eigenlljfe be>
handeliag volgt la«) doch daarin vinden
wij deze uitspreek van den beer B: «Ifekan
mij bezwaarlijk voorstellen' dat voor iemand,
die lijn Verstand gebruikt ea xich niet bot
biologeeron door geneeskundige Raden en
een professor in dehygitae, dit raoport het
?? beginsel onzer olympta-vereenigiaj, net
slrevea naar imnaonttebe, dos TMT»! *ok weer
Ucbaaau ontwikkeling, ook mwr eenigszins
aan zou kunnen lasten." ? Wij ktunwaons
bezwaarlijk voorsteüe» hoe ieroaiid in dat
'rapport de bedoeling heeftlcitanM lezen om
het beginsel van die Oltrapia-vereenigingaan
te tarten. Noch de heer Kentje?, noen de
Olympia-vereeniging worden er in genoemd
en evenmin bedoeld. Het adres van Mr.
Kerkhoven wordt met waardeering genoemd
en in plaats van het beginsel van
harmonisclie ontwikkeling aan te tasten, staat op
meer dan eene bladzij te lezen dat d« com
missie nicu liever dan deze wil. Slechts
wio verandering in ons geheele stelsel van
onderwijs wil brengen, zonder te steunen
op gronden aan den feitelijken toestand ont
leend; wie dus op grond vaa roeeaingeo
en praatjes wit verwoesten wal met moeite
tot stand gekomen is en door kleine ver
beteringen uitstekend kan worden, die vindt
in het rapport een voor hem zeer
ongewensdite bestrijding.
Dit is tevens het antwoord aan de
Sladgenooten van den lieer Bientjes, die in hst
Weel&tad De Amtterdammer van 30 Dec.
j.l. een cori-espondeniie uil Ulrecht aan de
zuak wijdde. »'tls wel geen uitsluitend
Uli-cctitschc zaak" ? soo heette bet «bar ?
»waarna den verkiezinüsstorm van de vorige
weck U hier een kalmte ingetreden, waar
letterlijk niets van te zeggen valt"... en du?,
wuni utondhoudeii scheen niet geoorloofd,
moest er majr wal over het rapport, gebab
beld en Jan Holland in zijn misplaatste wrok
(want de Olyinpia-verconigins was niet aan
gevallen), zijn verongelukte logica en erger
zaken gevolgd. Vooral dal artikeltje in het
weekblad was een blijk, hoezeer ? zoo als
in de vergadering van den geneeskundigen
raad pezegd werd ? de zaak onier scholen,
in plaats van lol een punt van ernstige
overweging, lol een koftie en kroegpraatje
gemaaki wordl. ? ?
onkunde mislasl b
e«d«rIeT«Tkrijgslieden, in een Ul'0
oordrad.t van hel lied
ber. Dü»e bcsprcèni
vertofrenwooHigde «en* za*k,Mitbt(iiuel. Maa»o
do aUjl dei«r toori w» pndavtlito to aoó
l»ekwd, dat w\i ona ma Terdoro aaabaUnna no*
«?n veroorloven, wi atippeo oog aleoUa a»,
fo d« pri^ UraeM boröMode dat
hjjal)b«naparti*i»ch pretendent *$M rrovffw* radiotJo
?rwpathieön moert TcriooeUeaen. enig* aiorifiku
clencaal getÏBt« cinovda ia cfjn manifett had
go»lodtten, indachtig aau de iprouk: Purit f»ut
Oie» une wt:we. Dit aiica hielp d*n armen mau
niet: de ParÜaenaar» lachten en Jfronwfo
FraBtcbman f enoeg om bet te weten: Ie ridicule Inc.
De regerriog TaltedeTaatenavondvgrapenutigtr
op ea iiam den pretendent geraaMi. In d«
Kamer waa het een rumoer, altof de republiek
ei-nstij bedreigd ware en Fbquet ateldrn i«'fo
Toor, alle mogelijke aspirant-pretendenten of
lieden die het worden konden, en corpê te vmv
bnanen. Zeer waar*oMJn]fik cal dit lot alleea
d«a oabetaden prim treffen, en daarmede een
ioddeot zija afgetoopoi, dat (te aandacht der
FraBKhen voor een oogtnblik afleidde van de
gebentiroitsen in Egyptö.
Wat daar geaetuedat, bracht au hun
Bationalen trot» een gevoeligen knak toe. Zooder
eenigea rorm van procea werd de dubbele rontrdle
opgehesen. Die contrwle ? zoo beweerde men
vaa ËngeUche aftde ? WM «ene overerakomtt
tuewben drie nuehtea: Egypte, Engeland en
Frankrük. Daar au d* beide eerden er een einde
aan wenaditen te makeu, kon Frankrijk alleen
baar niet voortzette». Deje wQze van den kuiw»
doorlte hakken wasde bittere TrnohtTan FrankniVM
weifelende hoadioff in de E^yptttcbe kw.stir.
Engeland beeft tien ia Egypte de rwjpaMinRvmi
Mac-5fahon'« iyfapreok: »ik ben er en ik
bluf *r"' voorbehouden, natnorlijk n int uit
«tgeabelang ? alteen maar, omdat de Kbniivo
en de geiaimenajke Kgyptenaren niet8*!ivv<*r
vrengcaen. Engeland sal zflne troepen T er ai»i ruk
ken, zoodra, het gezag .van den Khedire voldoen
de betMtigd en verzekerd ia, eeue tijdsbcpulii^',
die, als m«n de groote mate van impoputmite-t
vaa Tewiifc in aanmerking neemt, vrijirel met
een uitstal tul Kotendas Grnefny RcJgk st.i.i-.
OretUen* moet erkend worden, dat de net a, door
Engeland aan de mogendheden gezonden, orer
bet geheel een g«mat&len toon aonslaat. Yoorat
de voorgemelde bepalingen omtrent de neutrali
teit van het Snex-kaaaal en de aangrenzende
wateren getuigen van eeae nnte van belange
loosheid, die inderdaad verrassend zou vrezen, al»
mm uit het oog verloor, dat bet kanaal
giootrndeels in Franache handen is eu dat. I-et verbre
ken van verdragen ia oorlogstijd >ene zeei' ge
wone zaak is,
«De Dnrbam Clfiretto* >y» aoor laeM
haalt daarbij bet oordeot vaö-eoaigë" onder
wijzers aan over de overtadïof^westie en
ook dat van den Heer Biertjes, van wie ge
zegd wordt dnt hij: i mede door zijne Be
trekking bij het onderwijs geacht mag worden
met volledige kennis van zaken te «preken."
»Naast het oordeel van hen, die
bfltnm&arwijs in theorie kennen, wilden wij net oor
deel stellen van diegenen, voor wie liet
dagftlijksche practijk is", luidt het ten dolle,
en daarmee is hel bewijs geleverd dot de
Arahemsche niet wist dat met
vpordaclU-vaode" 7 leden der.commissie 3 uit de onder
wijswereld waren gckozeu, waaronder twee
hooiden van grootc inrichtingen van
onderwijf, voor wier kennis van zaken geen naam
bestaai nadat die van een ander voltoh'y ge
noemd is, maar voor wie juist het gymnasi
aal en middelbaar onderwijs, waarvan hier
sprake is, sinds vele jaren dageiijksche
prjclijk is. ,
Doch kom. Int en wij die polemiek rusten.
Erkennen wij Jat hoe scherp de
uildrukkiugen van' duze én gene, misschien ook van
ons zelven, mogen zijn; hoc grievend de spot
van Jan of de miokonniiuï van. Piet moga
wezen, wójb^l ajlca goeJ inecneu nv^lon/o
jongens en meisje en lan statie lio'.de voor
het 'komende gcsfachl, dut MeerUad moet
vooruitbi'engen op den weg der ontwikkeling,
de drijfveef van al dat geschrijf is. Een
nieuwe wet op het middelbaar onderwijs, na
een 20*)arig bestaati van de oude, moge do
blijken dragen dal w$ ook hier door
slormwcders naar een herbei-Kzame kust zijn
gedreven. , Yitus Biumsma,
r-»~i?"-. ?ïT"^' -7i;«w»W-«an.?l'.Jl
tiree Kamera. Hoe deae laatiten gekozen inlWit
nordco, i» nog aiet bepaald; dat zij echter g***»
roK-s*ertegcD\vooi-digiDg zuflen T;|JU, kan meo
Teilig \/>onpelle». Ia plnata vao de dubliekt
eqatrüle «fordt één ti*aBÖSeUd»i»eiiraaagesiel<l;
hei i* duidelijk, dat de Khedire daarroor Jierer
den ex-eontxdlear Sir Aookland Colvin, dau z$ti
Ffansthen aöltef* Br&lif aeemr.
Minder weiHlland daa de Jfranaehe vegoeriuj
in Egj-pttscUe- «aken, baeft afcti da jairtitie «a*
dat land getoond hÉ^etptoces tegen Pntn Krapot-'
kiae en zq'na medi>anatxlii»tan. Pri»ea*veeitif
pcvcon'ja /ija vcroordoaid tot geraageaintgieu
die van l! maanden tot '5 jannen totlw«eo,
dia van M tot 9J»W francs alwi'selen; deraeetteu
ziju «ianrunbovon, na afloop hnuner sti-af',
gedareodé korter of langer tijd onder toeaicht
*<?stèld en «Hen zUo veroottleeld tot hot verlies
Iruuuer burgerlijke en bnrgeivolinparecJitpi) ge*
durende vijf jareir, A) wordt dji Floqaet's voor
stel aangenomen, toch zullen OP voorstanders v«u
oen iiieuwfii K^eeringgvoiiu in l-'i-aukryk er b«ter
nlkomen daa ü«i, die regeeiügloótlieid uioxtiken.
liet iiienwo Snaaivlie tninutcti) bcoft iijiw
verkzanniliMl otuter vrfj gunstige'voorte<?l»cpoo.
begon non. Vun conservatieve z'uue heeft het op"
|><i>itie te wachten; tLurcntegeu xnl het kuno^it
rekenen *>L> dril steim der verschillende lib'-r^li)
1'iTicÖf n. l>e isi^nigo linaucicule politiek van U<:;i
nlirvtrede^-niiii'stei1 Camvcho, die in
hcümltoul.uiil '«u -ai-t-liet muifte under do hóiüiort v.tu .
.Spaau^clic fbndatB algumeen bijval vond, zal(iOirr
7.911 opvolger wordoii voortgétet.
De zittiiigcn van den DniUch.m Üjjkirl.ig «n
dcti l'i iiisitc'acd Landdag -Jiebbcn uo;; w«'i-'>jf
mei kwa irdig* opgclovclïl. ESnsrVmmljr was da
llÜktdag, woAt bot (told, do nopiUijdeniien «l'>or
den wntcrtiieda te jiutu te koraoa. 0|t-?'-??
puolcn ttonden de patfijen -n-eer scl
Ov«*r clkandei'. T*« Ki**LinmMié*&+rix »?»
.-?f;,.
r
!'ii<
(1) Voor jwovrr do roomud «trekt
y vamemon. o\> unvraag'by
ttkker voor bübns*t«Uf»3en a
rkrlkso. . » ?_
? . ^^ ? " . ? ' .
ja ooliter,
ienrProt A.P.
esempUron t«
Overxleht.
De afgeloqpen" waak 1naoht eene wonderlijke
veTratüng. De dood vafl GambetöMwhönt den
Tenchitlenden pretendenten' naac.da Franaolte
kroon nieuwe* moad U 'hebhen gegeven. Er wa*
ieU ia dJlaabt, a«%b de FigarZtóAe. Vo-ktf,
limiitiaelM eS«t«a fc^enUttfA? Wjdepattfl
zelve, ten mingte. Doch de beraadaUgajffen
dnarden wat*4ang en Jérüme. Marj Bl|o4«*j>ae; aan graaf
van Chaobord voor.- De^0 onaojplfflDJto aller
prolondenltèn, die. o&cteon feitelpc-4e wettige
ei*fgisnaMa der Napoli^Mitifftkft traditie'a. Dij cle
Bouapartiiteiy in teer \eruof mp&en *6>nd ea
?aar hunne avoening, ten i be«M?e *»a zQn aooa
ide
waoh.t
De
o,
Victor van nsijiie>recatflB
,
heeft de ffewa en mnrejr^vaaTafQfl on
net veeJkleoioxe jlaiktfiMi aeea,ve
??^kk^^^utK Tl --- .. ? . _ ? ^? '*' IBABA^^.M. VMBi
veroaaane .jrarnxpiaan Juepieu
fnfr f n te2tu
een
der.
al dfe
henteld,
..^^.V^ . ---- ^
?-roont Kwatt.
vele auBau bewezen,
werdirV
ea k walen, tendea worden
teSI weer UU haar
l --- J Ik^A * l^h^MAMA
nau a&Ejfaaier*
de wQ van aTTvk een
Napoleon aan het ner bracht H&' Napoleon»
eehto Dttrham Cifarottea drafta »aea Blitr."
. I>e StAatrwecreUi-ii
kroog, wegen» ziekte, voor geruinien tyd v^-.lo»
en ook do Itijkskansolier is on^oiteld en iiioyt
zich vooi-loopig door den miaUt'.-i- van
fin<iü..'K!tsScholz luten vervii»sen.
n« ?
l',
£L
y a dotxjdce) a. .i'Pawra^i-ibo!
m do beruchte saak vaa do JoiiJT*» Co.hr
ciodelijk roclit gedaan.
?l)e goudvelden, vroeger in pacht go^cviMi /au
de firma 1)9 Jong, doch daarna, op «<vnl va;-.
Ariii^faM^anuiatinifMi. n»n Au l\Qi>!/4a*\innm mi i ..'
do
nnii «-n C
ii daarmee al do *el:ade, aan <io
vwixiia'eTerokraaakt, ntet vergoed, maar uUiiant
aan het *eenj ia »flir«kch gegovan.
En al^mogotnu OOK du man, die liet om-echt
pleegde, in rustige rnst hier te lande liuü lieiu
toegekende pensioen genieten en overl-.uien
wordem net vorrtelüke eorbesrijzen, \ooi- l.»», di«
df ' Mdt de Jon* indortgd aaudacl>ti|r tiulil«ii
proi(3,ia debe»Usaing, Un slotte in dit
odiulu.«tratie/ geding genomen, een kra* vonnis tfgoij
dea laaUt nftetredeu gotureneur vaü Suriname.
De liberale 'leden v«n de Eente Kamer liebb*n
ceu TBi'gul «ring, .gitbudeu om. te UraaJjljijea
over kan'- bowling T>y de aa»staan>M
SuatibuVl\j kueen bet denkteeld 'niet Tan on« af
werpen dae«Üt Mta Unjeljjk fidele TertooninR is,
Wat andert «ra de E*nte Kjuner knniwn dc«n
da B de reeds ia werking «'jmls^be
wnMtneu? ^^_ . ?
Daartegen M 'tluiicet g>p«nberd.
knnaon Ai Darbam Cl|tr*tton *MT