it i> 8 D K A MS TE If D A M M E R, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Ko. . e. r. »*»??» «kunt A. v. noemt, t. w. n. TA** STA A. J. Uk. L. rETKI, lOftKFH HAFKEWCHMJ), J. A. HUMAN, O. mOTÖAH», J. B. VAJf HJX8P* w A, J. . l» ?M «r» in liet vefhooytofcaU t>*MMi, tra «ventaa* a* Nvtarltttfn J. PALING LZ&, te Aftietefilaai *o J. BOH JAjtn.. te Vreeland, ia vvtttng K*» heek*, Merfc ?* *c»l«ttw* Zotter- ei Wiaterverfclijf, m«t VOUB- *n ACRTERHUJfl «n ERVE, *»? d* NMTder-Vuonlrwt te Vreeland. Itreeiter b(j biljetten om?vhroven. T* litn all* wwhibittm. aalle*d* Mawtjitog Kewbiedf n door den B*** I. MKUtttS, ever d* brtg, t* Vreelan*. DJ veitamdUlt-n *n«. ItaNn op den gr»ot»n t(jd ter loiioe btf NuUri» J. l'AÜSO Lzn., t* AmatwilaM «n kopy deixclv» bij NoUrbi J. Hoi JA»., M Vreeland. TE HUUR, voor «M klein ge*ia, .««'n aan <lcti Atnutcl gelogen UOTCNRflH m*t prachtig uitlicht over d* rivier en n»ir de Hiwgeelnla; bnnrI»rj1» f 600. Brfoven franke, letter P, Xed. Advertentie* Uureau, Jlotin 3. MAATSCHAPPIJ voor den Werkenden Stand. iHE AMBACHTSSCHOOL. Het BESTUUR der AMBACHTSSCHOOL noodigt Heoren Leden ra Donateur* beleefdelijk uit tot hot bij wonen «n het If e J.t ARVKHMLtM en de PatUftl'IT. BBKU9H «9 «eeWtenUc l Fefcrumri >.e. dMBuUd*g* ten 2 nar ia bet Hoboo)g«Bonw Wet«ringeckuM 1«S. Be tentooMtellini; TUI TEEKEJOJiGBJJ en W1RX8TCKXXN ut voor bet PabUek koatelooe te bwfohtlgw» »|jn op Henetac 3 e» 4 r'ehra»rl vin 10 tok 3 uur. Bij V l O C H behoort UEVEGOED'S I, D O H WEM X»«TKRD. VLEESCH UIYI&Ol'S of MOUTARDE SAINE et DURABLE. HET BROOD van d* fltbiiek CKRBS ondewcheidt zich «m"»Mg door «Jjne goedo kwaliteit; het blijft otiiondier lang versöh en mateoh; vooral net Fannenbrood munt hierin uit. Als nerkonaüigtMeken lette men op het berk CEKBS, dat op elk brood itaat. HTJBERNIAen SHAMROCK Ongezin* Kolen (grol en fljn) f 0.85 perB«otolitar Gelifte < (grorej . . . 1.20 . . Calorifóre ? . ? « « ? 1.30 ? ? ? ??' ? '. I'. '.MO : 100 kuo. P. PIETEB8B Jr. et«w ft*/*. BOKDI, 16. 163.KALVERSTRAAT163, Dr. T. ?. en in de Aarde, Op tin KLLKUM.VX, HARMS A Co., AnntcrJim: LUCIEN BIAET. Een Zeereis tegen wil en dank te een e*bl J«a«einube*U. ioo»U er niet veel Kijn, HESItl HA YARD getuigt ^tlf h» liet lewnervtu: ,*UH uHttl H- >Jthntfm i! at, uHiluiit-s iu(j,i rluipfl* fu mijn yi'ij;t liuftH, ti' nog tril Ivnlrti ortrbHif»ri fau JHigil in i.l(J ffblirtu ii. jtilitd ik t.tl tlteM* <lf;t ouliM/^'^it l* Jaiii- 1 n, i/*;i ion ik <laxl;ba»r MKtlfi i l ju. ll't in ; C/VA inff truiyt Uittilt If ktwutH tfii'i' 8*. lurmut m»! 22 lleke Kr*vnren kont «'«rilt* r l. jubonJeu rt.4O. In iVaaio lfni>«n S. BLANDY, Stephan Paulowitch te «en uKwuniciMl WeiKjnlMrh. veirin du n/i,-ot<lbtiHilr np fttrmuHt t* IttfHt oxiÏN'houdtHdt irüi;' <tnr*l IrhaudrlJ in Jut rïif.iiaardifrii trant f «a Jl'LKS VL'llNK, itaai'itui- o*k m*x!yni jaagt» litl iHtl lift yiixilstr ymatgtii sal ilooi-ltini. Fo>t 8° met 33 (O'oute en 41 kleinere gravuren. Pry« in («IllMtrecnlon omslag. Ketje* gebonden ...... BÖ »llo «oliede Eiwkh»cdtil»ren f l.M. . !.*?» HOTEL MtlE COLONNES, Place Reibrand 11-15, Amsteriam. Table d'Hote te S1/* uur. - Biner è la Carte van 5-7 uur, DE BESTE GASVERLICHTING verkrijgt men daar het MbroUt «n "Ie Ketat» 8r»«B«r» P*tent Ca»Hr»ti*en, welke op «lle orni kunn«h wuMfn, geven Rroote be»p»riög van ga», S"n aanel» g. minder w» rn» te en bwoOen ge heel a t i l en zonder s l » t e n. Ato kt»yt T«n w.VAriii *«»at op iaileron BninJer de tuunu. Worden geI*T«hl *n aaigemukt door ED, VAN BOSSUM, L»ge<tr»t 88. ïroerêu bttltloot. THE NEÜCHATEL ASPHALTE COHPAK7, Limitei ÏT.KTWKJV. 1C1<^1CNA.,A.1-CH VA?* DE VAL DB TK4VEIIS A SP II ALT MIJNEN, /WITSEULAXR. KEU.S.ER&C Geutmiprimeerdo Aiphaltiregen on dito Dorsckvlocren. Werken in Anphalt-Mas'.iek voor Trotfcoïr», Ska tinKink», Xontrloerrn, Keiden, Kuil- en Kegelbanen, Winkel- en HagaüUnvloeren, Gangen, Veranda'», Brng- eu Dak bedekkingen, Delon-Fundeajingeo, atalleu, cuz. en--., enz. Garantie TOOT hut Waterdigt maken van Kelder» an-Suitenmuren HALÏ SrECIAAL TOT WERING VAN TOCRTIGBJttniEX. .Voor Inlichtingen omtrent het levgeo vin Vloeren, Bedekkingen eiui geilere men ziuh te ailresteeren l «u het Kkntoor der l'ibriek, Dimnk 80, AinttenJaui. .?':.? ? ? ' . ?. Levensverzekering-Maatschappij ?NEW-YORK." New-York Life Insurance Company. WAARBORGFONDS 117 MILLIOEN GULDEN. Speciale verzekering met accumulatie van winst, Lagere tarieven dan bij eenige andere Maatschappij. PA1IIJS. 93 en 94. line Clarj-. M en 94. PABIJS Be'.tHten 7.ieh niet ilen INKOOP en de EXPEDITIE van ALLE MOGEI.UKK AKTIKl'J.EtJ en «tellen cioh ter b«srlil'kkln« van HU. Inkooper* die zelve Par^e bexoekrn. Cufrenjioiitleiitit i» ile JMtnutlielu iaat. KAS-VEREENIWM, RENTE V00R 6EL«EN A 4 «B t» VAR WAABMN Telgen* Btfle«MBt MB het Kantoor vwkr|)fb*w. AnaMrdaai, u Januari 1M3. * DE DIREOTim CREDIETVEREENIGINCf *? «aart 19M) TAM 16 DECBHBSn IMS AF 18 DB RENTE VOO» DEPOSITO 6ELBKN v«rboogd Bet 1/3 pCt. ea alcoo gebraekt: Met ten d«g opvragen* op. S yOt, . etnenaand » ,......,. B"* , 19 Jnuari 18M. I. M. HAHKIBB. TCWCIilKCK. DEONTVANfi-ENBETAMJUS, Aoeleustrant ontvangt y<M<H i itfftltt tegen re«teTergoeJüi( met l dkg opvragen* op 3'j pCt. * 10 dagen » ? 4 ? M neemt waarden In bewaring tegen l 'i per mille Mt 6 maanden over het Mntegeven bedrag. Avteterdam, 91 Januari 1883. De paospECTvftstnr, TAKUCVUW, etu. a« LA xUa te Amsterdam koiteUxn verkrifebaar bij de Beven Ademen: G. tAK DIEN, L. KBOÏI en C. J. 1O»KIKUH; alsmede len Kantore vin den ondergeteekMde, eevm Xnittit De Directeur voor Nederland van .L» Confitnoe'', SLINUEBYOET KAMOSDT. Vereeniging., DËBDK OPENBARE VE Zon «lag-, «Jen Sisten Januari 1883, de» avonds io 8 1/3 ure precies, In tl« Bovenxaal T»B ? B ?% ? Singel bij het Koningsplein, te Amsterdam. SPKÜKBBAt De Heer P. DOMELA NIEUWENHUIS van 's Gravenhage, OiitJti-tetff: Xaatadiappeiyke Itervormins do voorwaarde tot godaiienttige verlonlaf. . De lieer Dr. lik. DE VRIES. Oniltni't,-ji: Gezond ventand. fO.lO. HET BGSTllIat. PARIJS,* WINTER 1882-1883 M WEGENS ÓPHEFt'tWi DER ZAAK VAN ALLE ARTIKELEN, al»; llcerrii-, H«me«- en Klnrirr Clurr llaiU?cliOFURu,' Ileer«i4a*»cii, Overhemden, t'rant», M*iirhetlrii, n»«rdeii, Dn-iiptlUeii, >U'iclie<kiice|irii. e«r., ftr. tegen verminderde y rijzcu r«n 20 lt;t 10 rroetnt. JOH. WIJNAND, véerheen RUBOLF DEICKE. 163.KALVERSTRflAT163. ??. pnitnie Ma voor Cajeam. Ifr. A. JV. BOH1VER. KOSMOS, Het boek der Natuur,! ? Twee flinke zware ruv. 8» deolen, veri)(crd mot 23 t groote Platen, gudecltel|Jk in klonrondrnk en 200 Oravnren, Pru* ris.co. Tan dit ailmuntende trerk rijn nog maar weinige Ex. voorhanden. Generaal-Iuspectcur: . C. KRAK. IJ U Uil !LJ UfJIJLiLailSIJlll Directie voor Nederland: Tt)\ IIA RMSKN «fc BAPP, 172 Bokin, AMSTERDAM. si-t r" iMautschappij \an Levensver/ekcriug. St. MILDRED'S HOUSE TE LONDEN. leictmde "Vfoiivftn, J)elben alltn gebruik gemaakt van Regnauld «n gillen er dcyatde nihvtrking van tndcnvnJcn. 2)ete Ijurlljkc 'fonbotu, met de zee zeldzame goedkeuring van dt yeneukiineHijt gtcademievan yarijs vereerd, heeft ttne mer*»'«ariitjt uilwerking «p de aandixningcn. der keel en der luchtpijp, 3>ter fat gtlruik iurt de PAte Regnautd rmttrkl mm de stem, verdrijft de dreeyte in den mond, kalmeert de prikke ling drtf de eerste rerkouttljcden. reronnaakt en geeft den. uden eenen aangtnamen geur. 3)e P&te Reguaald lei-at geen enkel Icdwdmcnd lutanddetl; Ijtt il dus l/et ware middel voor v ?wen en kinderen die niet van drankjes en afkooksel* lje'j.den. Elke doos van t Ir. 90 moet de volgen de handtcckeuing Riic Royale te Brussel. ? Kiiccurgnal : i> WAAIÜJOÜGFOXDH ........... .... ,, JAAUJ.1JKSI II IXKOAir.X ami l'roiiiii'n eu Iiiterestcn. . . . , ...... ..... 7,(KJS,ïtfi3.42 VEltDKELllK WINKTKX, w;iurv»n SO pCt. ann de Ver/ekerdon . ....... . . - 5,000,000.? VEi:/KKKl:lXG£N littaulbtar by Overlijden, op Ijejiaalden leertijd, I-ijfrenten ui». . l' r o « n c c t u e «e n, T a r i o v e n on l n l i o il t i n s e n gratis verkrijgbaar b'J de Hoofd-Agenten ro^Xod^nd B O L, JL, £) K «t CiCe, Jfei srrgy raelit 127, jitHfttrtlaui, en Uil. Aj>cnt«i In flke vnornamo plaat», S royal 8» doelen met 38 groote Platen en tal van gravuren. , l*rU« t 9.90. iJevcwita.nd werk ouk to verkrijgen netje» gebonden onder do u titol van: 01» KV IX OKAABDK en i\ XEE K* Lvcirr. Trli» por deel ..... ..... f*.10. JP. J. AWDWIBSSJEW, ORANJE NASSAU. Het mooUte werk v»n den getierden liet 10 .pUton ........ Gebuadeu In Prachtband . . . ? BoTeristaando Boekwerken nltmnntend door ta*o«rf on frmit mina-Ing zfln bj) *!!? aollde Boekkandelu-en te bekomen en b{| de uitgevers * C«? VCRKOÜDHEID - HOEST -B*OMCHITIS ABTHMA - CATARRHEW - TBHIVG CAPSULES GUYOT a.WO. Brussel. Hotel de Hollande. Ol* r»« de I» Pvtterle* Cmtraal «edetlta. Oud geveaUgd Hals zeer aanbevolett MWige prezen. Kamera van af 8 franken. *: Wed. J. LZTEAUI, Ik acht het noodtg er aan te herinneren dat ik alleen kan instaan voor de goede bereiding en krachtdadig heid van die flacoits welke mijne handtekening int .DRIE KLUUHER dragen. Elke h'oudiM jij capsules in eneene ^speciale gebruiksaantvifaing. D amrtearUaf ~ !?« »t*i _ _ '. Van »«M|l-« goed oy 'l Ad r M «? NMM **** haiieal U cm Verkoop in Int kleis,: in alle Apotheken van Frankrijk en het Bmtesland, ibiiek en verkoop in li«t greol Ie PARIJS 1/>*1.. l'itre «u Ui. Tordiou. KANTOOR: 3f. Z. Voorburgwal Ko. 8O7. OMBODWIXG VAN DBN TUI» VA» HET PALEIS VOO* VOLfiSVLUT MET BEU WHVKELOALERIJ. Cieinlddeldc «rooile der KUIt» tt.culV, l^n Ingcrlclit Ier leewonlai». «,»? «.*0. 4.Ï*. Opening JI& Mei De plannen «n teekeningvn der Winkel*, almede do hnnr-condJtlën liggen ter iuzago ton Kantore der KuUchaimij, btt den lieer D. X. 1IAKKH11T, Diréétenr Faaeage Itottardam, Kantoor boneiien-l'an»j,-a Ko. 10S TUI 16-12 oor, alamede Irü d* Betren TAM LITÜ * TAK DAM te '« H*go, B«arUan Xo. l, van 10?3 uur, ToegaagbewUzen ter Uzicbtltflag der Galery i(jn te verkrUgen ten Kantore der Viat»cUapiiy. 6AS-6RSAIE1(TEÏ d« X EX vaia PfiCK A Co. en *?. iea ' <pc WEEKBLAD Vituveit DAS»41TtBBnlia«III« Hoi/r* A Co. --?^"TtQrnfatMVt 21«. ZONDAG 28 / I.?. fr. u* *r Ki«fc« W TM 1^-6 rtgtli f 1.?, tikt Mfel <ka Uktt f*r «L .!o». I F B O U D: 7.EKE ONHTOTaUABTB ZAAK. Bl&f TOCH UK. &MBOI0 OIÏOBaUAXT KO» WGBDE*\ ALS KB» aV «tot A A. M*«a}t*> ? BB8 IJI^INQ-VAK ||r. SOBUaVaUll; <tw B. *, & - 8TAAMOTW6 jtTERZICBT. - «T^^Ki.yr. ? OVOXIOBT BE» 1-EH». ? CtC B»TcW, IT, door A A. ? KVHHT: Be* Awiterdtoteh Teotwel, «eor v. Bsywel. ? «*)«*ijd: Ugaat Williak van Collen. door prof Alb. TbÖBi.? jjRÏTEBKUNDE: Joff, Briggt'e rsa»*, dww Bret. Harte, beoordeeld door C. E. B. ? Alpkwee Daudet, L'Ëran. (t!i*te. ? Een voort «v*» lUHttati, 4ö« Dr. B. C. Holler. ? MLLITAinE ZAKEN: De opleiding van cr-o<6«iïioD tol eflkier b$ 0« Infcnterie-KoBOracn, door Be,i«af. ? De InCaBterie-Mkool, door 3. R. C. - SCRAAKPAOBUBEV. ? FEUILLETON: J>n mUaend genie, uit liet ItajiMtrMb Ma» THUno Bereeoio, MT. -r AJLLBattJO. ? SCHOOL: BldMktU* IT, dooi S. - ÓVBBJUCHÏ VAN BB SWBKISIWAJIKT. ? «riVa«Mck« Br«ittt doei >. v. 4. Borg. ? IUTLO* TWOMaV? TeiBBgox ? Te BTHUT löixU Woningen.? aBVMUUI'l'allN: Bek«untaTgen, en. ??di wel *p«i«ilftc wor4«tt«. «l* men wilde. ......TOOT»! ottdat in d«z* gebeel* zaak «e» atker* pikkettMaMrlMkl ' VAD ia woordvoerder» aan weors«fldea niet t» «riskemieB valt" Dr. Vitoa Bramsma in De AmaUrtUmmter taa 21 Jan. U. ,.«. de ztyden des blijkbaar zeer geprik kelde» hoeren Vitos Brtunsraa,hebikdeaanjpoame aanzegging gekregen {ia ditzelfde «eekblad van tl. Zondag) dat noch ik, noch 3e Olympia-Vereeniging, in het bekende rapp»rt van dea Geneeskundigen Raad van Fries land en Groningen, werden bestreden. 2eHs wordt nog eens opzettelijk gerele veerd, dal »ook uit de discussie van den (Jeneeskündigen Raad On uil de aangenomen motie én uit het Rapport ken Wijken, dat fflea niet 005 onderwijs onverbeterlijk oor deelde of oea herziening Tan de wet op het Middelbaar Onderwijs ooaoodig achtte. Intjgenmen verlaagde verbeteringen in menig * .h oogpunt, nog meer dan thans te teercn, wat voor hun verder teven heilzaam was. Dat ook, wat idc zorg voor de lichamelijke ontwikkeling" betrof, meer kon gedaan wor den, stemde men eveneens toe. Op sommige scholen blijven de leerlingen te tang aaneen op de schoolbanken, niet aan alle scholen wordt de gymnastiek lusschën de lesuren gegeven enz. Maar dat alles kon niet ten gevolge hebben, dat met het tulsd van ons tegenwoordig onderwijs behoefde gebroken te worden; daarvoor ? dit stemde de ver gadering dor cohiinisfiie toe ? bestond geen reden." Om mij te verdedigen tegenover het ver wijt, dat ik onze tegenwoordige schoten akijd zoo hard zou vallen, zij het mij vergund nog'even woordelijk '-TI M. halen wat ik in een Gidsarlikel, lalt r ??> riroilletirsvuur" herdrukt, heb ge-- ei >Dc godsdienst ? ?? :-i liool. De kosl?'iholen opgeruimd. IKuiv., untwikhcldn mcnsi'hen lot leiders der j'J'igü gekozen. Vor'leeling van'arbeid. Vorming tot'ftcfóerJe cn praktische opleiding streng uit elkander ge houden. Slolietijke hulpmiddelen op de hoogte van den tijd gebracht. De wetenschap inge haald. Op de eisohen vau de groote menigte gelet. Ziedaar even zoovele verbeteringen of beginsels van verbeteringen, in de laatste kwarteeuw cn ons onderwijs ingevoerd, cn mcu>i-van Jtét niet moeilijk zou :>jn <U opsotnlo'niit tioy voort te zetten. Over het geheel mag Jan ook. tcorden attiiycitómgn, dut onze omlertoijgtotttqniJen in <ltn Icatttsn tijd in ver' ' ft'ft aUerbclangr'jfat iijtt eer«a heet liot nu ook wéér, »d«t ik zeg" dat de Wet op het Middelbaar Onderwijs etfVde «?holen door ex door slecht tyn". Zulke ODhebbel^heden noemt men m het parlementaire leren lejjOttlheden" B$it waar? Daarop wilde ik bg deze gelcgcnliéia de «andacht vestigen en tegen het voortdurend debitceren er van ten sterkste protesteeren. Wat nu betreft het Rapport TOII de Commissie uil den Geneeskundigen Raad van Groningen en Friesland, ik wenschte vooral omtrent de ware of gewaande beteokenis daarvan voor onze Olympia-Vereeniging iets in het midden te brengen. Dr. vitus Bruinema zegt maai- zoo geassu reerd: »Wij kunnen ons bezwaorlijk voor stellen, hoe iemand m dat Rapport de bedoeling heeft kunnen lezen om bet beginsel van de Olympia-Vereeniging aan te tasten. Noch de heer Biertjes, noch de Olympia-Vereeniging worden er in genoemd en evenmin bedoeld. Het adres van Mr. Kerkhoven wordt niet waardeering genoemd cn in plaats van hel begin sel van harmonische ontwikkeling aan te tasten, Staat op meer dan eene blz. te lezen dat de Com missie niets liever dan deze wik" Evenwel voor mijne vergissing, dat ik die Noorder heeren niet voor mijn eerste en krachtigste bondgenooten hield, zie, daar was toch ook nog wel zoo'n klein beetje grond voor! Ik moet daarop eens wijten, opdat men mij maar niet van lichtvaardige konjecluren verdenkc! Zie, deze mededeeling doet mij nu ontzaclielljk veel genoegen; het opent voor mij het vooruitzicht, dat een onvruchtbare pole miek weldra vervangen zal worden dooreen vereenigd streven naar het gemeenschappelijk geweoscht doel Weet, de lieer Bruinsma niet, dat meer dan één orgaan, o. a. da Huisvrouw, in een vrij lang artikel een geruststellend woord een woord van ismaadheid" noemt een mijner vrienden dat altijd) voor de OlyrapiaVereeoiging ten beste gaf, naar aanleiding van dit Rapport, van >hcl" Rapport? Weet 1" ook niet, dat het Zone?'?'-'» m" in 'een PC'TU. 0p bladz. 15 van mijo »Tirailleursvuur" b een andere overtuiging te vinden, omtrent het Middelbaar Onderwijs, bij hetwelk ik de eer heb werkzaam te zijn. »Het Middelbaar Onderwijs heeft gelukkig voor ons nog in lijds de zeer gebrekkige tweede afdeelingen dsr gymnasia vervangen; het is de onmisbare scliukel geweest in de ontwikkelingsketen van ons vaderlandsch onderwijs ? maar ? het is natuurlijk niet de eindschakel geweest; welnu, waar wij die keten tegenwoordig op nieuw moeten afbreken en aanhechten, daar beweren velen tegenwoordig en hei doel dezer regelen is die bewering te steunen, dat dit geschieden moet met opoffering van vete aanvankelijk opgenomen, maar praktisch aict houdbare vakken van onderwijs . Men zie verder nog mijn artikel in het Handelsblad van den 10 Oct H.: Uberbür dungsfrage in Dtrilschland en bij ons. Toch heette het vrojBger van de zijde des heeren Vilus Brnhisma in het Schoolblad (1) U) Inderdaad moest toen do üccr BrniWBU toch n» ?«n cente proteit jnHnerifld* to emtBOWkTHlerkniDen: iM»rtaad üün «r in het boe»> va» «u keel Bievt^ea ««n paar Mkdittdeo, «aario b^ xkh. (w«t«f o»e» eu Mgenwoordig OBttenrb* «MbaU t» bet tmtnmmmMgm "»i ht daarap d« Mntoeb» wil levert»! Lehb«," _ -_. ^ ^^ ^p, Ï0q de ^Mt petriont)n LLBBJUM, HAItKS A Co, AwUrdtH. Vnagt d* JUMfèkMBKk* Bwkw RW A^raw^ww . ...... m,.,. ,m «Spoken" zijn hulde bracht aan »de fiere en stoere mannen van het Noorden", die de vrees voor een al te gezèleerde bewerking der hersenen van het jonge Nederland had den verjaagd? Och, kom, mijnheer Bruinsma, ik houd wel van een grapje op zijn lijd, maar heusch zoo moet u mij uu niet willen foppen, om, flink weg voor te stellen, dat ik zouder nadere toelichting van u, het u zoo na aan hel hart liggend Rnpport als een blijk van te waardeeren hulpbetoon bij de bemoeiin gen der Olympia-Yeroenigifig had aan te merken! Dit heb ik nu pas door uwe op merkingen gezien! Vooral om het belang voor onze Vereeni ging, dat dit liiipporl nuar luul vun sommige peiforgnncn hebben ?nu, heb ik er voorloo pt een paar wourden aan gewijd in ons lijilsrlirilL Oli/in/>!,t cn lieb ik er ecu nadere l>es|»t'okin^ us>li tla^riu van iifaigeUonciigd. Uii;n, voor 7.üovi;r il; \voel, niemand hier te Inntli; liüfli l)fW(.'fnl. J:ü: do kinderen op onze };i;li<j!e!i /AMrlcii wtji-iluii JootJ-, H^k- ö' zelfs ziok-gedocüüitl, vond *!i ui^eiilijk «orspron- j külijk die gc'.icele cin(Uiïto v;m i/j Communie i »i>. ffni Ucnciiskundi^nn Hand van Friesland i cn Gronin^un. d u o r <lc w ij zo waarop j en d c n v o r ui waarin /ij die heeft in- | gcsidil, wel «on beetje komiek. Ik besef, dat evenwel de kolommen van uil Weekblad niet 'bcsteiml cn dus ook niel beschikbaar zijn 0111 hel zoogenaamd niedisclm Unpport uitvoerig te guun bespreken. Ik verwijs daarvoor ihis naor de vierde iiflövering» die 15 Februari verscliijnt, vou ons tijdschrift Olympia. Ik heb sedert het oogenblik, waarop ik die opmerkingen schroot, echter een an deren blik gekregen op de stemming vun den Geneeskundigen Raad van F. en G., zelfs zolfe op die van zijn Commissie, dat moet ik eerlijk erkennen, en daarom een openhartig verbaal van do redenen waardoor. Voor eenige dagen werd ik op een van onze tegenwoordige grauwe ochtenden zeer verrast door de aankondiging van een be zoek van.... ecu lid van den Geneeskun digen Rnad, meer nog, een lid van die Com missie van »liel" Rapport. Hoe, dacht ik, zal ik eindelijk het genoegen en de eer hebben mondeling toelichting cn opheldering van de bcteekenis vau dat Rapport, van dat iaiheuse Rapport, te krijgen? ? HUn hart was verheugd, doch niet zoo verblijd ah hel geweest zou zijn, indien het geweten had welke satisfactie bet te wachten stond. Be eerbeidwaardige grijsaard, die mij kwam bezoeken, kwam mij betuigen, dal zijn naam lot zijn leedwezen onder het Rapport stond, ofschoon hij volmaakt de tegengestelde over tuiging was toegedaan, die de conclusie uit sprak en dat zgn protest daartegen niet had mogen baten. Met de meeste belangstelling JD« Dnriuna Cigaretten worden gètttpotteerd doo* KOOnURS * Co., A«ut«dMn «T Rotterdam. hoorde ik den ouden medici» de geschie den!» van liet Rapport vertelen: nadere bijzonderfieden vernield ik echlervniet ab niet Ier z>ke dienende oi tot tüfe competentie tja^tet om^ynedfi te de^t behoorende. nrwi8ini>|IMHw kwam ratlj-eene inleiHt santé brocliure in handen v» een ander Lid van dea Geneeekundigen Raad van G. en F., den heer J. Menno HuiziDga, aru te Harüngen, getiteld: »£» toch lijdt)* wij" Criliek op het Rapport van eni. Amsterdam J. F. Sikken. De conclusie van deze zeer kalm cn ra. i. zeer wetenschappelijk geschreven bro chure, waarin men gelukkig «a geen enkele bladzijde de sporen dei* Dr. Wus Brttinsma bezwarende iprikkclbaarheid"-' aantrelt is: adat schrijver meent te hebben aangetoond dat de Commissie van den Genecsk. Raad voor F. en G. de haar opgedragen taak niet met den noodigen ernst heeft opgevat cn dat de meeniog, welke daardoor licht zoude kun* ucn worden gevoed, also(uit een hygiënisch oogpunt in onze schoolwergeving ailcs is pour Ie mieux dans Ie rncillcur des mondes, nog ernstige criiieL verdient." _ Waar een lid der Cormaiasie mij verzeke ringen als de bovenstaande heeft gedaan, waar een hd van den een oogennlik voor vijcmdig beschouwden Raad criliek levert als.de ge noemde, waar blijkens een Verslag in nel HandeUblatl een ander lid der Commissie met warmte uiteengezet heef! dat > de slacht offers van het onoordeelkumtlg, drijven (van ons tegenwoordig onderwijs) niet in de krank zinnigen-gestichten maar in het volle menschenleven moeten gezocht worden" waar zij rondwaren als fatten cn vau ware studie af keerige jonge menschcn, die met het bad ook hel kind hebben wegge\yorpen, %) waar ten sloite de heer Vilus Bruinsmn mg komt verklaren, dat de commissie uit den Geneesk. Raad voor F. en G. allerminst heeft willen strijden tegen mij en de Olympia-Vcreenijjing en bepaald warm is voor de taak van har monische ontwikkeling d. i. xooals wij dal noemen voor hel evenwicht lichaams- en gsasiQöiwtkltelIng' ? ffleef Wg': voof schillende zeer mogelijke verbeteringen misverstand te foarkotaen kij hen, die goede bedoelingen wUe* zien ea waardeeren. ^u een onvruchtboren penuesüljd over persoon lijke indrukken xie ik mljoenljds af M laat ik gaarne bei laatste woord aan den lieer Yil&Brufnfima. - « -1 * . . .-? --"~ 4 fJtreehl, 35 Jan. '83. i. A. Bienljes. Ken van Br. SchaepniaB. Gisterenavond bevond zich in de kleine concertzaal van ons (wat het uitwendige be treft, meer dan smakeloos) Gebouw van Kunsten en Wetenschappen eene talrijke schare, welke gevolg had gegeven aan de uitnooUighig van de U trechische af deeling der Vereeniging voor Pabrieks- en UandwerksNijverheid, om eene lezing lo hooren van bet Lid der Tweede Kamer Dr. Schaepman over »de kunst en het volk". Ik geloof het eea upmerkelijk cn verblijdend teeken des tijds te mogen heeten, dal ook vele werklieden door hunne tegenwoordigheid van belangstelling ia het onderwerp, dat behandeld zou worden, blijk gaven. 11< alfUIIIWUVIU «wv. .«VQV--J...V . o M ons onderwijs voor strijden wil, waar de Olympia-Vereeniging daar zeg ik volgaarne dal ik begin te begrijpen mij vergist te hebben, den Heer Bruinsma verkeerd begrepen en den Geneeskundigen Raad voor Groningen en Friesland miskend te hebben en hunne pogingen om onze bemoeiingen, in zake een meer harmonische ontwikkeling der jeugd te steunen. Mea culpa mea maxima culpa I Een oprecht: vergiffenis! ? gestameld! En ? met beide handen en met graagte den steun aanvaard, dien blijkbaar de Heer Vilus Bruinsma c. s. aan het streven van den lieer Kerkhoven en mij hebben toegedacht Onze Olympia-Vereeniging zal er wel bij varen. 'Nog een enkel woord: peccavi! en ik eindig. Do mogelijkheid vertoont zich aan mijn geest, dal hei Dr. S. Sr. Coronel is geweest, die de bovenaangehaalde volkomen juiste opmer kingen heeft gemaakt omtrent het zoeken der dlachioflers van >dal onoordeelkundig drijven" in krankzinnigengestichten, terwijl hij ze wei dacht, te vinden in i> het volle menschenleven." Indien dat waar is, dan zou ik genoemden verdienstelijken schrijver over hygiënische onderwerpen ten onrechte van weerspraak met zich zelven hebben beschuldigd en dau ware alles opgelost als.de schrijver van >ïwee verschijnselen van onzen tijd: zelfmoord en krankzinnigheid'* behoorde tot de minderheid der Oommissie, wier namen wel vermeld staan ouder het Rapport, maar die precies andersom denken als de conclusie luidt van het Rappori én die het met den Heer Huizinga eens zijn, in zijne motie, voorwclk er conclusie, als ik mij niet vergis, ecne toekomst is weggelegd waarin die zal gehuldigd wor den als de eenige juiste, dat namelijk de Geneeskundige Rnad van Groningen en Fries land langs medischen en statistuchcn weg het nog niet heeft uitgemaakt, welke invloed het thans heerscliende ondenvijs-systeem pp den lichamelijken en geestelijken gezondheidstoe stand van het opkomend geslacht uitoefent." ladfrn de zaak niet uil een medisch oog punt uitgemaakt kan worden ? uileenpaedagogiscfi oogpunt kan ze dat wel en dat is zij .reeds sedert lang gedaan door niemand minder dan den wel eenig gezag hebbenden EJülosoof Herben Spencer, in ziln laatste dofdstuk van zijn > Opvoeding" (Groningen, J. U. Wolters). DU langs den weg van citaat bier duidelijk te maken, zou te veel ruimte veretsclien. tk hoop eerlang de gcheele quaestie, zooals zich die voor het onbenevefd oog en onbevooroordeeld verstand voordoet, nog eens kort in eene brochure saim te vatten cn daarmede een taaiste poging te doen om 2) Eene overtarigmg die. Voegt npreker er bQ, min of ate«v duUelUk doo» de meerdert*» 4er CeraOpleefdo pMd*jp>^lt«ho antoriWUn_wofdi ertead. Sr. RnUnga m, «lat d« «om«tm)« de Mm* -~. etcenartbf MUnhte cuuea piff. 7 zyaet broehBr*. . iet is een eigenaardig genot, den heer Ste hooren. Zelden houdt iemand, die zooveel tégen zich heek, eene voordracht in 't open baar. Toen, zeer lang geleden, een Ulrechlscu hoegieeraar als rector-magnificus weigerde, zijn kouterleitsel ia den studenten-almanak te laten opnemen, plaatste de redactie op die bladzijde, welke hei perlrcl behoorde ie be vatten Vondcl's versregels: Hel zichtbre deel is 'l minst van hem". Dal kan men «ok van dcu heer S. zeggen. Daarbij komt, dal zijne krachtige, fersch gebouwde, breed ge schouderde, doch verre van elegante gestalte, welke, sedert hij »noch geestelijke, noch bedwnaar van den godsdienst" (in den zin van art. 91 aL 1 der Greadwet) meer is, in een soort van Kwakerskosluurn gekleed gaat, onbeweSelUk aclUer den lezenaar staan biyft, terwijl e linker aratt slljf nederhaact en'dertcbler slechts nu eu dan eene hoeliige gesticulatie maakt. Zijn orgaan, hoe sterk, hoe machtig ook, is noch klankrijk, noch buigzaam. Zijn tongval verraadt, vooral door hel acceotueeren van loonlooze eindleitergrepen eu door het als »i" uitspreken der >v", zijne afkomst ui t eene der benoorden den IJsscl gelegen pro vinciën. De volzinnen eindelijk vloeien niet gemakkelijk en als van zelf van zijne lippen, maar worden bij gedeelten, soms zelfs bij enkele woorden, als 'l ware uitgcstoolcn. En toch, niettegenstaande dit alles, blijft het een genot, cn een groot genot, den heer S. te hoorcn; toch weet zijn voordracht de aanweiigen zóó ie boeien, zóó mede ie sleepen, dal zij al deze gebreken moeien vergeten; toch zal niemand, die zich een? onder zijn gehoor bevond, aarzelen, hem een redenaar te noemen van den eersten rang. Eene voor* dracht van den lieer S. berinnen niel aan den de breedo rivier, die tiisfdien vnste boorden en langs c«n kalm landschap horen vloed wemelt, niel aan hel kabbelend beekje, dal door jyoene weiden en rijke Leemden zijn kronkelend pad zoekt, maar doel denken aan wilden, bruiichenden, schuimenden, klalcreuden bergsti'oom, wiens leven een voortdurende strijd is. Ik stel mij voor, dat zij, die den heer S. hoorden, zich ecnigszins ecu denkbeeld kunnen vormen van de wijze, waarop een Hirabeait de woelige Constituante bezielde, ? al wil ik daarmede vooral niet ondersteld worden te meenen, dal het publiek van een Hollandschen lecsavond ook maar iets heeft van ecnc Fransche wetgevende .vergadering. Maar de heer S., gnlijk Mirabeau, ia la tribune est Ie plus beau des orateurs." De heer S. is geen eigenlijk iverhandelaar" of»lezer", ? hij is spreker, redenaar, r? ik zou bijna zeggen: hij is geniaal improviralor. Niemand gaal zoo weinig voorbereid, van zoo weinig geschrijf voorzien, naar den lezenaar; niemand vertrouwt zooveel op de gunst van het laatste eegenkltk. Maar niemand, tenzij de heer S., zeu dit ook mogen wagen;hem laat de inspiratie nooit in den steek. En juist de indmk van sponlaneïleit, dien ge verkrijgt, verhoogt uw genot; ge lult nooit klagen, dat de voordracht riefcl naar de lamp. De wijze, waarop de heer S. u iets zegt, verrast u misschien niel het minst, omdat die wl|ze meestal voor hem zelf nog eene verrassing is. Indien ge ooit zelf iets geschreven of voor de vuist gesproken hebt, veigt ge den heer S. met WdttfiteltiBg in het kiezen van de juiste uitdrukkingen, in het tormeerea der zinnen, in het bonwen der periodes; ge kool hem dan betrappen op de daad, en ge staat verwonderd over de wijze, waarop hij alle moeilijkheden verwint en tot «e* meesterlijk resultaat weet te komen. Ge nik den beer S. akt.schuUif vinden aan 't zoeken en ja gen aav kunstig effect, aai» 't voorbereiden van tirade», na welker voordracht de lezer blijkbaar rekett op eeae «Ubarsting van hitanieit of op een oorrerdoovend applaus, gedurende hetwettt hij met het leukste gezicht zijn glas suikerwater aaar den mond voert; {neen. de heer S, neent de teririsscheude «blfTlaat^ waar hij «r behoefte aan gevoelt,1'' al is het ook midden in den meest iogewik kelden volzin! Ook dit is misschien eeae uitiag dier goddelijke onverschilligheid, wette som mige superieure geesten tea opzichte van het succes Tan eigen werk toonea. Dat trouwens de heer S. niet naar eea succes in vulgairen zin streeft, is overbe kend. Munnen, gelijk hij, die hunne waarde kennen, hebben dat nooit gedaan. Nog ver haalt men hier, hoe hij voor jaren hier op trad als spreker over »het uHramontanifirne" an in den loop zijner voordracht uitriep: t Uit de Reformatie is de Revolutie voort gekomen." In een ulrechlsch gehoor zijn steeds die rechtzinnige protestanten, welke zich zoo gaarne saiiti-revolutionairen" noe men, bijzonder talrijk. Voor dezen au was de onbetwistbare stelling van den heer S. minder aangenaam te hooren; indien immers de Reformatie eene godsdienstige revolutie was en de Revolutie eene politieke retormalie, dan ligt de conclusie voor de hané, dat, zoo de laatste een u er k der duisternis is, ook de eerste moet geacht worden uh den booze te zijn, of omgekeerd.... dat, waar de eerste onzen dank verdient cok de laatste uit een zedelijk oogpunt op iets anders dan afkeuring aanspraak kan maken. . De uitroep van den heer S. werd dan oot j door een groot deel van bet publiek als een ' uitdaging beschouwd en met gesis eu geschuifel beantwoord. De spreker bad tftt kunnen voorzien en loonde zich daa ouk door de onvriendelijke houding van vete hoorders in het minst niel uil het veld ge slagen. Tot dricmalen loc herhaalde htj z^jp uilspraafc, mei telkens luidere stem het gednüscli beheei'ichendc, en met dit ge volg , dat alles slil werd en men hem klimmende .De DurhtB Clgarttte» Z^B M« M«lit v»« iMaik. brengen, ja, met bleet aauhooren! Doch zooais ik reeds zei<le, bavenal islxlangAvekkend de wijze, waarop de lieer S. zijne lezingen voorbereidt en uitspreekt. Meer dan een jaar geleden hoorde ik hem ecne spreekbeurt vervullen voor de leden van het studentcogczclschap Pantn Motto, en hunne gcnoodigdeu. Hel gekozen onderwerp heette: «Pessimisme cn Christendom". Ui eed had de spreker zijne taak opgevat. Den toup der eeuwen volgend, toonde hij aao, hoe van de oudste lijden at alle menschca, ea juist de 't edelst bcwcrkiuigden onder he& hel meest, eene neiging tol pessimisme had den vertoond. Doch in onze eeuw was die neiging sterker cn heviger aan den dag ge treden eu had zij zich uitgesproken bij dich ters van den eersten rang, als Byron, Shclley, Leopmli, de Musset, lleine, Lenau cn zoövclcn meer. En, ernstiger verscliijscl, uiule wereld des gevocls was het pessimisme ein delijk overgegaan lot die des vei;uad?; het had zijne philosophisuhe «De^rQndiing" ge vonden bij Arihur Schopeuhauer. Hij dtvcn Anglo-Duitscher stond de spreker Innger *üt, cn verder herinnerde hfj, hoc Yon IhrUnnnn cn anderen de pessimistische wijsbe^eile hebben gepopulariseerd, cnschildeiiiehijinct ! juiste en Ireffende kleuren \vclkc (rcutige ! gevolgen zij voor onze maatschappij had cn ' in toenemende male zal hebben. Tegen Uczeu i vreesclijk invrctendcn kanker bestond, vo'gens den spreker, slechts één redmiddel: hel Christendom; waar alles feilbaar bleek, kon alléén dit niet falen. Welk een omvangrijke cn tevens diepzinnige stof voor ecne lezing! En wat had de heer S., oia baar te kunnen belöndelen, op schrift medegebracht'.' Niets dan eenige brokstukken uit de aan te luien dichters en eenige begripsbepalingen en redeneeriugea uit do wijsgeeren, welke hij te bespreken had; niets aaoo dan hetgeen ik zou kunnen noemen de bewijsstukken voor dat wat hij beloogen wilde. Bet geheel werd overigens geïmproviseerd. Nooit werd schit terender lezing gehoord* Men hing aan des sprekers lippen. Ea zij, die de stelling van den heer S. beaamden, «n zij, die baar een zijdig vonden en hel wereldraadsel ook builen bet Christendom in bevredigeaden zin meenen op te kunnen lossen, én zebs beslitte aan hangers eener pessimistische wereld- on levensbeschouwing, waren opgetogen over wat hun te booten was gegeven en juichten den machtigen redenaar toe. Keud te blijven ia oamogeiyb. wanneer men den lieer S., vurig scbeffttl als bü is, met de hem eigen meesterschap over de taal, meestal in de rijkste en stoutste keeldsprük, uiting hoort teven aan xijBeinnigsieovertuifiafen omtrent Je beonte bekngea der denkende menschheid. iewittieNet meet awn dio veeli^dkje beteceneeid, die kania van het verled» en lieden -Be e«kt« Dortan ClgurelltB dragw ^i» 8 tl e*" Glf*»tl*B »»* aa»b»»«l»tt' l*.-' l »--i ; lluor K werd kei