f: £ lt ^ [n * ? fe Mi:; t W II! 8 D K A MS TE If D A M M E R, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Ko. . e. r. v««»vw»iM»a>% A. v. noemt, t. w. a TA** STA A. J. Uk. L. rETKJ, 10MEFH HAFKKMCHCIV, J. A. Ht'IMAN, O. mOTÖAH», J. B. VAJf HJX8P* w A, J. VCUB.M*l» ?M «r» in liet whooytofciU I>«JM«41, tra «rentaal vto de Nvtarltttfn J. PAUNG LZ&, te AntttefiU» *o J. BOH JAza.. te Vreeland, ia veiling breagea : K*» heek*, elerlt e» tebeel *e»l«ttw* Zotter- ei Wiaterverfclijf, m«t VOUB- *n ACRTERHUJfl «n ERVE, ?»? d* NMTder-Vooretraat te Vreeland. Itreeiter b(j biljettca omtrhroTen. T* litn eUe werkdag**. aalle»d* Mawttitog Kewbiedf a door den Heer I. ttElJBRS, ever d* brag. t* Vreeland, DJ veitamdUif-n «nc. lieten op den ge%OBen t(jd ter loiioe b(j NuUri» J. l'AÜSO Lx»., t* AmaterdaM «n kopy deixelv» bij NaUrtH J. Boi JA»., M Vreeland. TE HUUR, voor «M klein ge*ia, .««'n aan .len Atnutcl gehgea BOTEXBrW m*t prachtig uitlicht orer d» rivier en n»ir de Hiwgeelnt»; bnnrl>rjt» f «00. Brforen franko, letter P, Xed. AdverMotieUureau, Jlotin 3. MAATSCHAPPIJ voor den Werkenden Stand. iHE AMBACHTSSCHOOL. Het BESTUUR der AMBACHTSSCHOOL noodigt Heoren Leden ra Dojiatann beleefdelijk uit tot hot bjjwonen «n het If ? J.t ARVKHMLtM n de mu.«l'IT. 0BKUB4I e* e>e«4er*>c l r«MM»ri >.*. deaaulddu* ten 2 nar in bot Sohoolffeboo» W«t«ringeckuM 1«S. B* tentooMtollim; TM TEEKEJOJiGBJJ en W1RX8TCKXXN ut voor bet Pabllek koateloo* te bedchtigen »|jn op Meaéb« 3 e» 4 Febnutrl vut 10 tok 3 uur. Bij V l O C H behoort UEVEGOED'S I, D O H WEM XeXITKItD. VLEESCH UIY1GOHTS of MOUTARDE SAINE et DURABLE. HET BROOD van d* fltbriek CKRBS ondewcheidt zich «xuutig door aflne goedo kwaliteit; het biyrt btiionder lang Tenóh en nuttaoh; vooral net Finnenbrood mant hierin uit. Als nerkonningrteelten lette men op het tnerk CEBSS, <Ut op elk brood itaat. HIBERNIAen SHAMROCK Oneezifte Kolen Geilfte * Calorifér» ? (grol en fljn) f -0.85 per Bectolltar . .l.» . . « , . 1.20 , . * ? ? ? 1.S0 ? v , . , .9.30 . 100 Kilo. P. PIETEB8B Jr. BOKS. 16. 163.KALVERSTRAAT163, tin RLLEllMAN. HARMS A Co., AnntcrJim: LUCIEN BIAET. Een Zeereis tegen wil en dank ta *?? »*lil J«tt«*niulM*U. ioo»U er niet veel Kijn, HESItl HA YARD getuigt ^tlf h» liet lewnervtu: ««MM ii >jthntfm i! at, uHtluut-s m!j,i rluipfl* ru m^u ai-yit H, ti' nog tril Ivnlrti ortrbHif»ri fa» jfiigil in i.l(J rtu ii. jUlitd ik t.tl tlteM* <lf;t outilrl&*i/ l* Jaiii- 1 n, i/*;i ion ik <laxl;ba»r MKtlfi i l ju. ll't ii ; C/VA inff truiyt Uittilt If ktwutH tfii'i' 8*. lurmut ia*'. 22 lleke Kr*vnren kwt jubonJeu rt.4O. r l.M, In l't'»io lfni>«n S. BLANDY, Stephan Paulowitch te ««n uKmuniciMl WefitjMlMrk. viirin du n/i,-ot<lbnuilr np ftfrtmmt t* Ittfut oxiln'houdtHdt irüi;' <tnr*l IrhaudrlJ in Jut rïif.iiaardifrii trant f»n Jl'LKS VL'llNK, itaai'itui- o*k m*x!yni jaagt» litl iHtl lift yi-vulstt ymatgtii sal ilooi-ltini. Font 8°met 33 (O'oute en 41 kleinere gravuren. Fry* in («IllMtrecnlon omslag. Keïjti gebobdea ...... BÖ»llo loliede SoukbMdiiUren f 1.99. . l.*». HOTEL MtlE COLONNES, Place Rembrand 11-15, Amsteriam. Table d'Hote te 51/, uur. - Biner la Carte van 5-7 uur, DE BESTE GASVERLICHTING verkrijgt men daar het MbroUt v»n d« Ketat» 8r»«B«r» P*tent Ca>Hr»ii<en, welko op «lle on» kuan«h wufdfn, geven Rroote be»p»riög van ga», Seen a an . l ? g, mimlar w »rm t e on brwdon ge!i«el a t i l en zonder s l » t e n. Ato kt»yt T«n w.VAriii *«»at op ieileron BrunJer de nMW. Worden g«I*T«hl *n aaigemukt door ED, VAN BOSSUM, L»ge<tr»t 88. roerêu bttltloot. THE NEÜCHATEL ASPHALTE COHPAK7, Limitei T.tilTWKJV. 1C1<^1CNA.,A.1-CH VA?* DE VAL DB TK4VEIIS A SP II ALT MIJNEN, /WITSEULAXR. KEU.S.ER&C Oeuvniprimeerdo Aiphaltiregen en dito Dorsckvloeren. Werken ia Anplialt-Mas'.iek voor Trottoirs, SkatinKink», Jtoutvloeren. Keiden, Kuil- en Kegelbanen, Winkel- en HagaüUnvloeren, Oaugen, Veranda"», B.-ng- eu Dak bedekkingen, Delon-FundeaiingeB, Stallen, cuz. en--., enz. Garantie TOOT hut Waterdigt maken van Kelder» etr$uitenmuren. SEIndelUlt, Vochtwereml. Vndaua>drlnaTliauar. «U$ratK*wereitil JtSTHALÏSPECIAAL TOT WEIHXG VAN VOCHTIGBjaUUEïT, ,Toor Inlichtingen omtrent bet lei-gen van Vloeren, Bedekkingen eu£ geilere men zich te adreueeren a «u liet Kantoor der fabriek, Damrak 80, Amtteritaui. Levensverzekering-Maatschappij ME W-YORK." New-York Life Insurance Oompany. WAARBORGFONDS 117 MILLIOEN GULDEN. Speciale verzekering met accmnulatie van winst, Lagere tarieven dan bij eenige andere Maatschappij. PA1IIJS. 93 en 94. line Clarj-. M en 94. PABIJS Be'.tHten 7.ieh niet ileo INKOOP «n de EXPEDITIE van ALLE MOGEI.UKK AKTIKl'J.EtJ en «tellen cioh ter 1ieat.<h!kkinK van HU. Inkooper* die zclte Par^e beoekrn. Cufrenjioiitleiitit i» ile JMtnutlielu iaat. KAS-VEREENIWM, RENTE V00R 6EL«EN A ?»<!» urenen t» VAR WAABMN B*fle»MBt aaa het Kantoor Terkr|)fb*w. AntMid*», 19 Juntrl 1M3. * DE DIREOTIV. CREDIETVEREENIGINCf (tffetttt *? **»rt TAM 16 DECBHBSB IMS AF 18 DB RENTE VOO» DEPOSITO 6ELBKN verhoogd net 1/3 pCt. ea alcoo gebraekt: Met ten daf oprrageat op. S yOt, . eene maand » .... ..,.&"*, 19 Jaiuarl 1SM. i. M. mimi**». TCWCIilKCK. DEONTVANfi-ENBETAMJUS, Boeleustrant «atvangt ytlim i itfftltt tegea met l dkg opvragen» op 3'j pCt. * 10 dagen » 4 «? neemt waarden In bewaring tegen l 'i per mille Mf 6 maanden over het Mntegeten bedrag. Avtaterdam, 91 Januari 1883. De paospECTvftstnr, TAKUCVUW, etu. d«t LA xUa te Amsterdam koiteUxn rnrkriigbMr bij de Betren Agenten: 6. tAK DIEN, L. KBOÏI en C. J. 1O»KIKUH; alsmede len Kantore vin den oadergeteekeftde, *O»«M Xnittit De Directeur voor Nederland van .L» ConfUnoe'', SLINUEBYOET KAMOSDT. Vereeniging., DËBDK OPENBARE VE Zon «lag-, clen Sisten Januari 1883, de» avonds io 8 1/3 ure precies, In tl« Bovenxaal T»B ? > ? Singel bij het Koningsplein, te Amsterdam. SPKÜKBBAt De Heer P. DOMELA NIEUWENHUIS van 's Gravenhage, OiitJti-tetff: Xaatadiappeiyke Iterrormins do voorivaaide tot godaiien*tige verloniaf. . De lieer Dr. lik. DE VRIES. Oniltni't,-ji: Gezond ventand. fO.lO. HET BBSTlUat. PARIJS,* WINTER 1882-1883 M WEGENS OPHEFFlXi DER ZAAK VAN ALLE ARTIKELEN, al*; llcerrii*. H«me«- en Klnrirr Clurr H*,n4> ?cliOFURu,' lleerwialafliteii, Overhemden, Krant», M*iirhetlrii, tleerilen, Dn'HpeUeii, Vliriclieifciieeiteii. e«r., ftr. tegen verminderde y rijzen rnn 20 lt;t 10 rroetnt. JOH. WIJNAND, Teeriteen RUBOLF DEICKE. 163.KALVERSTRflAT163. ??. pnitnie Ma voor Cafai. Ifr. A.;.W. BOUWER, KOSMOS, Het boek der Natuur,! ? Twéflinke ware mr. 8» deolen, terolcrd mot 23 t groote Platen, godecllelijk in klonrondrnk en 200 Gravuren, Generaal-Iuspectcur: . C. KRAK. IJ U Uil !LJ UfJIJliLailSIJlll Directie voor Nederland: Tt)\ IIA RllSKN «fc BAPP, 172 Bokin, AMSTERDAM. si-t r" iMautschappij \an Levensver/ekcriug. St. MILDRED'S HOUSE TE LONDEN. leictmde "Vfoiivftn, J)elben alltn gebruik gemaakt van cfeP&te Regnauld «n gillen er dcyatde nihvtrking van tndcnvnJcn. 2)ete Ijurlljkc 'fonbotu, met de zee zeldzame goedkeuring van dt yeneukiineHijt gtcademievan yarijs vereerd, heeft ttne mer*»'«ariitjt uilwerking «p de aandixningcn. der keel en der luchtpijp, 3>ter fat gtlruik iurt de Péte Regnautd rmttrkl men de stem, verdrijft de dreeyte in den mond, kalmeert de prikke ling drtf de eerste rerkouttljcden. reronnaakt en geeft den adetti eenen, aangtnamen geur. 3)e P&te Reguauld lei-at geen enkel Icdwdmcnd lutanddetl; Ijtt il dus l/et ware middel voor v/vu?wen en kinderen die niet van drankjes en afkooksel* lje'j.den. Elke doos van t Ir. 90 moet de volgen de handtcckeuing Riic Royale te Brussel. ? Kiiccurgnal : i> WAAIÜJOÜGFOXDH ........... .... ,, JAAUJ.1JKSI II IXKOAir.X ami l'roiiiii'n eu Iiiterestcn. . . . , ...... ..... 7,(KJS,ïtfi3.42 VEltDKELllK WINKTKX, w;iurv»n SO pCt. ami de Ver/ekerUon . ....... ... 5,000,000. VEi:/KKKl:lNG£N lietaulbaar bij OvcrlijJen, op bejiaalden leertijd, Lijfrenten oiu. l' r o o n c c t u e «e n. Tarieven on inlichtingen gratis xcrlvi iiebaar b'J de Hoofd-Ageutea ro^-xod^nd BOL,JL,K;K & cie., Kei s frgy rtte h t 127, jitHfttrtlaui, en Uil. Aj>cnt«i In flkéTnornamo plaat», Tan dit uitmuntende «rerk rijn nog «w»r weinige Ex. voorhanden. Dr. T. . en in de Aarde, Op S royal 8» doelen met 38 groote Platen en tal van gravuren. , I»rU« t 9.90. iJevcwita.nd werk ouk to verkr<jgen netje» gebonden oavder do u titel van: 01» KV IX OKAABDK en i\ XEE »;?« LVCIIT. Trli» por deel ..... ..... f*.10. J*. J. AWDWIBSSJEW, ORANJE NASSAU. Het mooUte werk T»n den govlerden liet 10 j>l*ton ........ Gebuadeu in Prachtband .... BoTeiistaando Boekwerken nllmniitend door in*** en fnntt nHntring zfln bj) «lle aollde Boekkaodelu-en te bekomen en b{j de Uitgever» * Ce., VCRKOÜDHEID - HOEST -B*OMCHITIS ASTHMA - CATARRHEW - TBHIVG CAPSULES GUYOT a.w» Brussel. Hotel de Hollande. Ol* r»« de I» Pvtterle* CMttrwl gedeelte. Oud geveiUgd Hal» zeer aanbevol»* MWige pilzen. Kamera van af 8 franken. e: Wed. J. LZTEAUI, Ik acht het noddig er aan te herinneren dat ik alleen kan instaan voor de goede bereiding en krachtdadig heid van die flacoits welke mijne handtekening int .DRIE KLEUREN dragen. Elke h'oudiM jl capsules in eneene ^speciale gebruiksaantvifaing. D e oB.leIittMa.mte, .olled.te, *l*nte4e «« »«Iie>e»»M«t) a»l*ej«*ÜI« U cm goed oy 'l Ad r M «? NMM* Verkoop in Int kleis,: in alle Apotheken van Frankrijk en het Bmtesland, aliiiek en verkoop in li«t groot Ie PARIJS b>*l.. lïtre «u Ui. Tori-lio». KANTOOR: 3f. Z. Voorburgwal Ko. SO7. OMBODWIXG VAN DBN TUIN VAN HET PALEIS VOO* VOLfiSVLUT MET BEU WHVKELOALERIJ. ' Cieinlddeldc «rooile der KUIt» tt.culV, Hen Ingcrlclit ter i»e«onl»ie;. «,»? 4.Ï*. Opening JI& Mei De plannen en téekeningvn der Winkelt, almede do hnnr-condJtlën liggen ter iuzago ton Kantore der KuUchaiipij, bij den lieer D. X. 1IAKKH11T, Dirétenr Faaaage Itotterdam, Kantoor boneiU'n-l'an»j;e Ko. 105 TUI 16-12 oor, alamede btj de Betren TAM LITÜ* TAK DAM te '« H*ge, B«arUan Ko. l, van 10?3 uur. ToegaagbewUzen ter bezichtiging der Galery I(JB te rerkrygen ten Cantoro der Viat*cuapiiy. 6AS-6RSAIE1(TE d« P ECU & Co. en «f 4. LLBBJUM, HAItKS A Co, AwterdtH. ]??. M* ' <pc WEEKBLAD A'. DA3aBi41TtBBXZNI6Illfi HOLT» A Co. 211. ZONDAG 28 «.w. ». ?> KiMeta T«rkr«fltaar ^ . O.W. T« 1-6 «gek f 1.-, elke «fel nmr . . . a». ??»?(kiUkat f,r «^il"^ ? ; lluor K ««erdhe» 11T B O V D: 7.EKE ONHTOTaUAHTB ZAAK. ttof yOCB UK, OIÏOBaUAXT KO» WOBDZH\ ALS KB» «eot A A. Me«a}t*> BB» UajOMOTAK ||r. SOBUBrHAB; imm ?. * & - 8TAAMOTW6 jtTERZICBT. - «T^^KI-TT. OVOXIOBT BE» 1-EH». CtC BeTgHr, tT, door A A. KVHHT: Be* AnnteidtOftch Tooiwel, «oor v. Bsywel. 'WexMryd: Ugaat Williidi van Collen, door prof Alb. Tbtfm. UBfTEBKiniDE: Jeft Brigg*'e rosa*», dww Brei Harte, beoordeeld door C. E. B. Alpfcenee Daodet, L'£van. (t!i*te. Een voort ev»» IhMMatl, «OWP Dr. B. C. ?Ulier. MLLITAinE ZAKES: De opleiding vau r-o<6«iïn'D tol etteiei b$ de lafcnterie.Kegemcn, door B&tuf. De InCaaterie-Mfcool, door 3. R. C. - ECHAAKPJIOBLEE». Pt»ILlBTON: J>n mUaend genie, uit Iwt It«laMtt%«b «M» THUno Bertexio, l W. -r AUiBaVJO. SCHOOL: BldMktU* IT, dooi . U. ÓVBKUCHÏVAN BB SWBKISIWAJIKT. An«rika«aeck« B»>«itt. doo» f. v. 4. Borg. IUTLO* TWOHeV?TeitiBgCB. Te BTMV itfixU Woni»gen. ABVBIUUI'l'allN: SemeuiöHirgro, eiz. Beate *«imltK«viaakt« te>di wel *B»*»«4llc «tH wor4«tt«. «hr men wilde. _ omdat l» d«« gehele zaak «e* i«ker* pikkeibaMrhwHl v*o ia woordvoerder» au» wewaa^den niet t» «risk«ini«B ralt" Dr. V i t u» Brarosma ia Dt jÉmafcrdoxrmer taa 21 Jan. H. ,.» de ztyden des blijkbaar zeer geprik kelde! boeren Vitos Brutnsaia,hebikdeaanJename aanzegging gekregen (ia ditzelfde Weekblad van tl. Zondag) dat noch ik, noch 3e Olympia-Vereeniging,. ia het bekende rop' van dea Geneeskundigen Raad van Friesen Groningen, werden bestreden. Ms wordt nog eens opzettelijk gerele veerd, dat > ook uit de discussie van den (Jeneeskündigen Raad On uil de aangenomen motie n uit het Rapport ken blijken, dat mes niet ons onderwijs onverbeterlijk oor deelde of oen herziening' van de wet op het MM4eH>aar Onderwijs otmoodig achtte. Intjgen1,-meH verlangde verbeteringen in menig ' *" "--* oit een paedagogisch oogpunt, de jongüs 'oog meer dan thans te leerén, wat voor hun verder teven heilzaam was. Dat ook, wat B de zorg voor de lichamelijke ontwikkeling" betrof, meer kon gedaan wor den, stemde men eveneens toe. Op sommige scholen blijven de leerlingen te tang aaneen op de schoolbanken, niet aan olie scholen wordt de gymnastiek tusschen de lesuren gegeven enz. Maar dat alles kon niet ten gevolge hebben, dat met htt tulsd van ons tegenwoordig onderwijs behoefde gebroken te worden; daarvoor dit stemde de ver gadering der cotiiiiiism toe bestond geen reden." Om mij te verdedigen tegenover het ver wijt, dat ik onze tegenwoordige schoten altijd zoo hard zou vallen, zij het mij vergund even woordelijk --TI M. halen wat ik in *> TiraiHeursvutir" ei :-i-Jiool. Dc kosiKu!v., ijnlwik!<cldR men een Gidsarlikel, lalr'i lici'drukt. heb ge->Dc godsdienst ?? ?'iholcn opgeruimd, si'hen tot leiders dei1 cliozcn. Vor Jeeling van'urbcid, Vorinin; lol ficlijerJe en praktische opleiding streng uit elkander ge houden. Stoiiehjke hulpmiddelen op de hoogte van den tijd gebracht. Oe wetenschap inge haald. Op de cisolien vau de groote menigte gelet. Ziedaar even zoovele verbeteringen of beginsels van verbeteringen, in de laatste kwarteeuw en ons onderwijs ingevoerd, <>» (na.ii n- a a Jtét niet moeilijk :ou zijn >k optoui' t»!»./ nog voort te zetten* Oser net geheel mag Jan ook. wuïdïii aitttgcitónuit, dut mi:e omlti''aijntat»tan'.(m in den Icattten tijd rn verofn'tfitfn allet'bcïaiigr'fal iijti eerea heet liot nu ook weer, > dat ik zeg" dat de Wet op het Middelbaar Onderwijs eo >de tefaolen door em door slecht iyn". Zulke ODhebbel^heden noemt men ia hel parlementaire reren iwjlisthedea" «tel waar? Daarop wilde ik bj) deze gelegcnlKra de aandacht vestigen ea tegen het voortdurend debitoeren er van ten sterkste protesteeren. Wat nu betreft het Rapport vau de Gojamissio uil den Geneeskundigen Raad van Groningen en Friesland, ik wenschte vooral omtrent de ware of gewaande beteokenis daarvan voor onze Olyjnpia-Vereeniging iets in het midden te brengen. Dr. vitus B» uineraa zegt maai' zoo geassu reerd: »Wij kunnen ons bezwaorlijk voor stellen, boe iemand ra dat Rapport de bedoeling heeft kunnen letcn om bet beginsel van de Olympia-Vereeniging aan te tasten. Noch de heer Biertjes, noch de OlyiDpia-Vcreeniging worden er in genoemd en evenmin bedoeld. Het adres van Mr. Kerkhoven wordt met waardeering genoemd cn in plaats van hel begin sel van harmonische ontwikkeling aan te tasten, staat op meer dan eene blz. te lezen dot de Com missie niets liever dan deze wU." Evenwel voor mijne vergissing, dat ik die Noorder heeren niet voor mijn eerste en krachtigste bondgenoolen hield, zie, daar was toch ook nog wel zoo'n klein beetje grond voor! Ik moet daarop eens wijeen, opdat men mij maar niet van lichtvaardige konjecluren verdenkc! Zie, deze mededeeling doet mij nu on tzaclielljk veel genoegen; het opent voor mij het vooruitzicht, dat een onvruchtbare pole miek weldra vervangen zal worden dooreen veraenigd streven naar het gemeenschappelijk geweascht doel Weet, de Heer Druinsma niet, dat meer dan n orgaan, o. a, da Haiscrowo, in een vrij lang artikel een geruststellend woord een woord van ismaadheid" noemt een mijner vrienden dat altijd) voor de OlyrapiaVerceoiging ten beste gaf, naar aanleiding van dit Rapport, van >hct" Rapport? Weet hij ook niet, dal het Zondagsblad nn K& Nieutèi 'van <fe>z JMy ia "een arWBT «Spoken" zijn hulde bracht aan »de fiere en stoere mannen van het Noorden", die de vrees voor een al te gezèleerde bewerking der hersenen van het jonge Nederland had den verjaagd? Och, kom, mijnheer Bruinsma, ik houd wel van een grapje op zijn lijd, maar heusch zoo moet u mij uu niet willen foppen, om, flink weg voor ie stellen, dat ik zouder nadere toelichting van u, het u zoo na aan hel hart liggend Rapport als ecu blijk van te waardeeren hulpbetoon bij de bemoeiin gen der Olympia-Yeroenigitig had aan te merken! Dit heb ik nu pas door uwe op merkingen gezien! Vooral om het belang voor onze Vcreeni£in£, dat dit liiipporl nuar luid vun sommige peiüorgnncn hebben ?nu, lieb ik er voorloopiS een paar wourdcn aan gewijd in ons lijilsclirilt 0/>/iii/>!tt cn lieb ilc er een nadere l>es|H'okin^ u:>li il^uriu vau iCiiigeUondigd. Ukn, voor zoover il; \voci, nieiuunii hier te Inntli; liüfll l)fW(.'fnl, J:ü: do kinderen op onze Si:liu!cn /(Mrlcii wiiriliui JootJ-, £ïk- Of zelfs v oud ik eigenlijk ourspron die c'.icelc Op bladz. 15 van mije »Tjrailleursvuür" b een andere overtuiging te vinden, omtrent het Middelbaar Onderwijs, bij hetwelk ik de eer heb werkzaam te zijn. »Uet Middelbaar Onderwijs heeft gelukkig voor ons nog in lijds de zeer gebrekkige tweede afdeelingen (taf gvmnasia vervangen; het is de onmisbare schakel geweest in de ontwikkelingsketen van ons vaderlandsch onderwijs maar liet is natuurHjk niet de eindschakel geweest; welnu, waar wij die keten tegenwoordig op nieuw moeten afbreken en aanhechten, daar beweren velen tegenwoordig en het doel dezer regelen is die bewering te steunen, dat dit geschieden moet met opoffering van vete aanvankelijk opgenomen, maar praktisch niet lioudbare vakken van onderwijs . Men zie verder nog mijn artikel in het Handelsblad van den 10 Ont IL: berbür dungsfrage in Duilschland en bij ons. Toch heette het vroeger van 4e zijde des 'weren Vilus Brumsma m /let Schoolblad (1) U) lndcid»ad moest toen do neer Broüwm» toch n» ?«n eente nroteft mHnerxHd* in een mateBrHI erkennen: i>UI~nU*d n er in beïboeU» TM» «e» fcee» Bieatje» paar MkdiHden, waarin b^ xkb gn*tig o»e» ome n»oordig owtonrb» >HbkU e» bet ieet in» gedegen ??» hfl daarep de aan*»ebt wQ |eTee«g<J bëbtiea." ~ ^Toojtmre «? MÜi air l" soa dt keet Petricbon Wi.*%eMehe) Keffen. Vraagt de JhawfèkMBKk* Bwkw CictMMw", ' van i/j Communie i »i>. ffni Uonciiskundigen lla'ad van Friesland' i cn Gronin^un. door <lc w ij zo waarop j en d c n v o r in waarin /ij die heeft in- | gesieM, wel 0011 beetje komiek. Ik besef, dat evenwel de kolommen van uit Weekblad niet 'bcsletml cn dus ook niet beschikbaar zijn oni bel zoogenaamd niedisclm Rapport uitvoerig te gaan bespreken. Ik verwijs daarvoor ilus naar de vierde aflevering, die 15 Februari verschijnt, van ons tijdschrift Olympia. Ik heb sedert het oogenblik, waarop ik die opmerkingen schreef, echter een an deren blik gekregen op de stemming van den Geneeskundigen Raad van F. en G., zelfs zolfe op die van zijn Commissie, dat moet ik eerlijk erkennen, en daarom een openhartig verbaal van de redenen waardoor. Voor eenige dagen werd ik op een van onze tegenwoordige grauwe ochtenden zeer verrast door de aankondiging van een be zoek van.... ecu lid van den Geneeskun digen Raad, meer nog, een lid van die Com missie van »liel" Rapport. Hoe, dacht ik, zal ik eindelijk het genoegen en de eer hebben mondeling toelichting cn opheldering van de bcleekenis vau dat Rapport, van dat iaiheuse Rapport, te krijgen? Mtin hart was verheugd, doch niet zoo verblijd als hel geweest zou zijn, indien het geweten had welke satisfactie het te wachten stond. Be eerbeidwaardige grijsaard, die mij kwam bezoeken, kwam mij betuigen, dal zijn naam lot zijn leedwezen onder het Rapport stond, ofschoon hij volmaakt de tegengestelde over tuiging was toegedaan, die de conclusie uit sprak en dat zgn protest daartegen niet had mogen baten. Met de meeste belangstelling JDe Dnriuna Cigaretten worden gètttpotteerd doo» KOOnURS * Co., Aoutudtm ra Botterdi». hoorde ik den ouden medici» d« geschie den!» van liet Rapport verhak»: nadere Wjzonderfieden vermeld ik echUM* niet ab niet ter z»k« dienende oi tot tüfe competentie tja^tet om^ynede te de^t behoorende. nrw3ÉMiB|lrHlw hwan» MAj-eene inlesHt. santébrochure in handen vaa een ander Lid van dea Geneeskundigen Raad van G. en F., den heer J. Menno HuiziDga, aru te Har ngen, getiteld: »£» toch lijdt)* wij" Criliek op het Rapport van eni. Anuterdom J. F. Sikken. De conclusie van deze zeer kalm cn ra. i. zeer wetenschappelijk geschreven bro chure, waarin men gelukkig «a geen enkele bladzijde de sporen dei' Dr. Wus Bruinsma bezwarende i prikkelbaarheid"' aantrelt is: s dat schrijver meent te hebben aangetoond dat de Commissie van den Genecsk. Raad voor F. en G. de haar opgedragen taak niet met den noodigen ernst heeft opgevat cn dat de meeniog, welke daardoor licht zoude kunucn worden gevoed, atso(uii een hygiënisch oogpunt in onze schoolwergeving ailcs is pour Ie mieux dans Ie rncillcur des mondes, nog ernstige critick verdient." _ Waar een lid der Commissie mij verzeke ringen als de bovenstaande heeft gedaan, waar een hd van den een oogenbük voor vijcmdig beschouwden Raad critiek levert als.de ge noemde, waar blijkens een Verslag in nel HandeUblatl een ander lid der Commissie met warmte uiteengezet heef! dat > de slacht offers van het onoordeelkundig drijven (van ons tegenwoordig onderwijs) niet in de krank zinnigen-gestichten maar in het volle menschenleven moeten gezocht worden" waar zij rondwaren als fatten cn vau ware studie af keerige jonge menschen, die met het bad ook hel kind hebben wegge\yorpen, %) waar len sloiie de beer Vilus Bruinsmn mg komt verklaren, dat de commissie uit den Geneesk. Raad voor F. en G. allerminst heeft willen strijden tegen mij en de Olympia-Vcreenijjing en bepaald warm is voor de taak van har monische ontwikkeling d. i. zooals wij dat noemen voor het evenwicht lichaams- en gsasiQötwtklielIng' ? uneef 'itög": voof ?«?schillende zeer mogelijke verbctcrüigcn in ons onderwijs voor strijden wil, waar de Olympia-Vereeniging daar zeg ik volgaarne dat ik begin te begrijpen mij vergist te hebben, den Heer Bniinsma verkeeixl begrepen en den Geneeskundigen Raad voor Groningen en Friesland miskend te hebben en hunne pogingen om onze bemoeiingen in zake een meer harmonische ontwikkeling der jeugd te steunen. Mea culpa inea maxima cuhpa I Eea oprecht: vei'gilTenis! gestameld! En met beide handen en met graagte den steun aanvaard, dien blijkbaar de Heer Vilus Bruinsma c. s. aan het streven van den lieer Kerkhoven en mij hebben toegedacht Onze Olympia-Vereeniging zal er wet bij varen. 'Nog een enkel woord: peceavi! en ik eindig. De mogelijkheid vertoont zich aan mijn geest, dat hei Dr. S. Sr. Coronel is geweest, die de bovenaangehaalde volkomen juiste opmer kingen heeft gemaakt omtrent het zoeken der slachloflers van tdat onoordeelkundig drijven" in krankzinnigengestichten, terwijl hij ze wel dacht, te vinden in i> het volle menschenleven." Indien dat waar is, dan zou ik genoemden verdienstelijken schrijver over hygiënische onderwerpen ten onrechte van weerspraak met zich zelven hebben beschuldigd en dan ware alles opgelost als.de schrijver van >Twee verschijnselen van onzen tijd: zelfmoord en krankzinnigheid" behoorde tot de minderheid der Commissie, wier namen wel vermeld staan ouder het Rapport, maar die precies andersom denken als de conclusie luidt van het Rapport n die het met den Heer Huizinga eens zijn, in zijne motie, voorwclk er conclusie, als ik mij niet vergis, ecne toekomst is weggelegd waarin die zal gehuldigd wor den als de eenige juiste, dat namelijk de Geneeskundige Raad van Groningen en Fries land langs medischen en statistuchcn weg het nog niet heeft uitgemaakt, welke invloed het thans heerscliende ondenvijs-sysleem pp den lichamelijken en geestehjfcen gezondheidstoe stand van het opkomend gesbclil uitoefent" ladifn de zaak niet uit een medisch oog punt uitgemaakt kan worden uit een pae dagogisch oogpunt kan ze dat wel en dat is zij reeds sedert lang gedaan door niemand minder dan den wel eenig gezag hebbenden pliilosoof Herben Spencer, in zijn laatste misverstand te foarkotuen Bij hen, die goede bedoelingen wUe* zien en waardeercn. ^an een onvruchtboren penuesüljd over persoon lijke indrukken xie ik ruljoerzljds af ea laat ik gaarne bel laatste woord aan den Heer Yil&Brufnfima. - « -1 " . . .-? --"~ 4 (Jireehl, 35 Jan. '83. i. A. Bienljes. Ken van Br. Gisterenavond bevond zich in de kleine concertziul van ons (wat het uitwendige be treft, meer dan smakeloos) Gebouw van Kunsten en Wetenschappen eene talrijke schare, welke gevolg had gegeven aan de uiinooUigiug van de U trechische af deeling der Vercenigiqg voor Fabrieks- en BandwerlcaNyverheid, om eene lezing to hoorenvanhet Lid der Tweede Kamer Dr. Schaepman ove»»de kunst en het volk". Ik gelooi het een opmerkelijk en verblijdend toeken des ttjds te mogen heeten, dnt ook vele werklieden door hunne tegenwoordigheid van belangstelling in het onderwerp, dat behandeld zou worden. ,,..?------ IJGlUt»» U|TBI»VV>« ??? -y-hoofdstuk van zijn tüpvoedhig" (Groningen, J. U. Wolters). UU langs den weg \>an citaat bier duidelijk te maken, zou te veel ruimte veretschen. tk hoop eetiang de gcheele quaestie, zooals zich die voor het «nbeneveld oog en onbevooroordeeld verstand voordoet, nog eens kort in eene brochure saflm te vatten cn daarmede een taaiste poging te doen om 2) Bene overtarigmg die, Veegt npreker er bQ, min of «v dttWelUk oV>«> Oe neerdeifcefd *er geraaipleegdo edagogleeno antojritoitan wordt erkend, tlr. RnWaga au«v m, «ia! d« «om«tm)e de M»m -~. etgen««f geU«ar*e cUcm pag. 7 xtyut brocnor*. Zie blijk gaven. Het is een eigenaardig genot, den heer Sie hooren. Zelden houdt iemand, die zooveel tégen zich heek, eene voordracht in 't open baar. Toen, zeer lang geleden, een Ulrechlscu hoegleeraar als rector-magnificus weigerde, zijn koutcrleitsel ia den studenten-almanak te laten opnemen, plaatste de redactie op die bladzijde, welke hei perlrcl behoorde ie be vatten Vondcl's versregels: Het zichtbre deel is 'l minst van hem". Dat kan men «ok van dcu heer S. zeggen. Daarbij komt, dat zijne krachtige, fersch gebouwde, breed ge schouderde, doch verre van elegante gestalte, welke, sedert hij »noch geestelijke, noch bedwnaar van den godsdienst" (in den zin van art. 91 aL 1 der Grondwet) meer is, in een sooi't van Kwakerskostuum gekleed gaat, onbeweSeluk aclUer den lezenaar staan blijft, terwijl e linker aratt sU3f nederhaact en-dertcbler slechts nu eu dan eene ItoeTiige gesticulatie maakt. Zijn orgaan, hoe sterk, hoe machtig ook, is noch klankrijk, noch buigzaam. Zijn tongval verraadt, vooral door het acceotueeren van loonlooze eindleitergrepen eu door het als »i" uitspreken der >v", zijne afkomst ui t eene der benoorden den IJsscf gelegen pro vinciën. De volzinnen eindelijk vloeien niet gemakkelijk en als van zelf van zijne lippen, maar worden bij gedeelten, soms zelfs bij enkele woorden, als 'l ware uitgcstoolcn. En toch, niettegenstaande dit alles, blijft het een genot, cn een groot genot, den heer S. te hoorcn; toch weet zijn voordracht de aanweiigen zóó te boeien, zóó mede te sleepen, dat zij al deze gebreken moeten vergeten; toch zal niemand, die zich een? onder zijn gehoor bevond, aarzelen, hem een redenaar te noemen van den eersten rang. Eene voor dracht van den heer S. herinnert niet aan den de breedo rivier, die tiisfdien vnste boorden en langs c«n kalm landschap haren vloed wentelt, niet aan hei kabbelend beekje, dat door jyoene weiden en rijke Leemden zijn kronkelend pad zoekt, maar doet denken aan wilden, bruiichcndon, schuimenden, klalcreuden bergsti'oem, wiens leven een voortdurende strijd is. Ik stel mij voor, dat zij, die den heer S. boorden, zich ccnigszins ecu denkbeeld kunnen vormen van de wijze, waarop een Hirabeait de woelige Constituante bezielde, al wil ik daarmede vooral niet ondersteld worden te meenen, dal het publiek van een Hollandsclien lecsavond ook maar iets heeft van eene Fransche wetgevende .vergadering. Maar de heer S., gnlijk Mirabeau, ia la tribune est Ie plus beau des orateurs." De heer S. is geen eigenlijk» verhandelaar" of»lezer", hij is spreker, redenaar, r?ik zou bijna zeggen: hij is geniaal improvisator. Niemand gaat zoo weinig voorbereid, van zoo weinig geschrijf voorzres, naar den lezenaar; niemand vertrouwt zooveel op de gunst van het laatste eegenblik. Maar niemand, tenzij de heer S., zeu dit ook mogen wagen;hem laai de inspiratie nooit in den steek. En juist de indmk van sponlaneïleit, dien ge verkrijgt, verhoogt uw genot; ge zuil nooit klagen, dat do voordracht riekt naar de lamp. De wijze, waarop de heer S. u iets zegt, verrast u misschien niet het minst, omdat die wijze meestal voor hem zelf nog eene verrassing is. Indien ge ooit zelf iets geschreven of voor de vuist gesproken hebt, veigt ge den heer S. met WaagiteltiBg m het kiezen van de juiste uitdrukkingen, in het torraeerea der zinnen, in het boawen der periodes; ge kool hem dan betrappen op de daad, en ge staat verwonderd over de wijze, waarop hij alle moeilijkheden verwint en tot een meesterlijk resultaat weet ie komen. Ge nik den beer S. akt .«shulttif vinden aan 't zoeken en iageo aav kunstig effect, aan 'tvoarbereidöB van tirades, na welker voordracnt de lezer bly^boar rekeftt op eaee uitbarsting van hitanleit of op oen oorverdooveod applaus, gedurende helwe^t hij met het leukste gezicht zijn glas suikerwater Baar den mond voert; neen. de heer S. neeou de veririsscheude u«^1laa& waar hij «r behoefte aan gevoelt»*' al is het ook midden in den meest iogewik kelden volzin! Ook dit ia misschien eeoe uiting dier goddelijke onverschiUigheid, wette som mige superieure geesten ten opzichte van het succes van eigen werk toonen. Dat trouwens de heer S. niet naar een succes in vulgairen zin streeft, is overbe kend. Mannen, gelijk hij, die hunne waarde kennen, hebben dat nooit gedaan. Nog ver haalt men bier, hoe hij voor jaren hier op trad als spreker over »net uHramontanifirne" an in den loop zijner voordracht uitriep: t Uit de Reformatie is de Revolutie voort gekomen." In een Utrechtsen gehoor zijn steeds die rechtzinnige protestanten, welke zich zoo gaarne s> anti-revolutionairen" noe men, bijzonder talrijk. Voor dezen nu was de onbetwistbare stelling van den heer S. minder aangenaam te hotreo; indien immers do Reformatie eene godsdienstige revolutie was en de Revolutie eene politieke retormalie, dan ligt de conclusie voor de hané, dat, zoo de laatste een werk der duisternis is, ook de eerste moet geacht worden uh den booze te zijn, of omgekeerd.... dat, waar de eerste onzen dank verdient cok de laatste uit een zedelijk oogpunt op iets anders dan afkeuring aanspraak kan maken. . De uitroep van den heer S. werd dan oot j door een groot deel van bet publiek als een ' uitdaging beschouwd en met gesis eu geschuifel beantwoord. De spreker bad <nt kunnen voorzien en loonde zich dan ouk door de onvriendelijke houding van vete hoorders in het minst niet uil htt veH ge slagen. Tot dricmalen loc herhaalde hij z^jp uitspraak, met telkeas luidwe stem het gedruisch beheei'ichendc, en met dit ge volg , dat alles stil werd en men hem brengen, ja, met klimmende bleet aauhooren! Doch zooals ik reeds «He, bovenal islxlangwekkend de wijze, waarop de heer S. zijne lezingen voorbereidt en uitspreekt. Meer dan een jaar geleden hoorde ik hem ecne spreekbeurt vervullen voor de leden van het studentcugczclschap Pania Jfcét* en hunne gcnoodigdeu. Het gekozen onderwerp heette: »Pessimisme cn Christendom.". Ui eed had de spreker zijne taak opgevat. Deo. toup der eeuwen volgend, toonde hij aao, hoe van de oudste lijden al alle menschcn, en juist de 'l edelst bcwcrkiuigden onder lies .De Dur)i»j> Cle»'(tte» Z^B «ee» leekt TU «Maik. j^... . . _. o._ het meest, eene neiging tol pessimisme had den vertoond. Doch in onze eeuw was die neiuidg sterker cn heviger aan den dag ge treden eu had zij zich uitgesproken bij dich ters van den eersten ran-j, als fiyron, Shclley, Leopurdi, de Musset, lleine, Leaau cn zoóvelcn meer. En, ernstiger versdiijscl, iiiule wereld des gevocls was het pessimisme ein delijk overgegaan lot die des veiitjad?; hei had zijne philosophisuhe »Re^ründung" ge vonden bij Ariliur Schopeuhauer. Hij di.ven Anglo-Duitschcr slond de spreker jnnjer stil, cn verder herinnerde hfj, hoc Von lluünnim cn onderen de pessimistische wijsbe^eile hebben gepopulariseerd, caschildeniehijinui juiste en treffendti kleuren welku (rcutige gevolgen zij voor onze maatschappij had un in toenemende mate zal hebben. Tegen czeu vreesclijk invrctendcn kanker bestond, vo'gens den spreker, slechts n redmiddel: liet Christendom; waar alles feilbaar bleek, kon allén dit niet falen. Welk een omvangrijke cn tevens diepzinnige stof voor ecne lezing! En wat had de heer S., oui baar te kunnen belöndelen, op schrift medegebracht'.' Niets dan eenige brokstukken uit de aan te luien dichters en eenige begripsbepalingen en redeneeriugen uil do w ijsgeeren, welke hij te bespreken bad; niets alzoo dan hetgeen ik zou kunnen noemen de bewijsstukken voor dat wat hij betoogen wilde. Bet geheel werd overigens geïmproviseerd. Nooit werd schit terender lezing gehoord* Men hing aan des sprekers lippen. En zij, die de stelling van den heer S. beaamden, en zij, die baar een zijdig vonden en het wereldraadsel ook buiten bet Christendom in bevredigenden ein meenen op te kunnen lossen, n zeus beslitte aanhangera eener pessimistische wei-eld- on levensbeschouwing, waren opgetogen over wat hun te booren was gegeven en juichten den mftcluigeo redenaar toe. Reud te blijven it oamogetyb. wanneer men den lieer S., vurig schepsel als htt fe, met de hem eigen meesterschap over de taal, meestal in de rijkste en spratste keeldspraak, uiting hoort «veo aan «^innigsteovertükiagen omtrent «e beogiate beknge» der denkende menschheid. BewMelertw meet Ben dio veebi^dkje heteunheid, ut kania vta het verledoa en lieden -Be eeite Dortan Clgai'Hlen drage» ^i» ft U «r» Ctf*HtMB z«e* aa»b»leUa' l*-' i »--i