Historisch Archief 1877-1940
49 «Ik g«Me4 vta don g«M, die grootsche
4B ra«t weinig» p«nse«htre*en. goopeud«
gteren wu het rny weer gegeven,
dat heer S. in itjw vello kracht w ziea en
t* hoore*. NtaMtwMaaad» by mor dan
V^dwo uren over tija onderwerp, »de kunsten
«D bet volk", sprak, en 100 boeiend sprak,
dikt na de puuse hei publiek zcei- xelter niet
WM ufgonomeo, ha4 hij klaarblijkelijk weder
Reen schriliet^ke aanlvekenio^ea voor
kort trekken wil ik
liegen. Slechts in korte trekken
Mer iiiededeeleo, wal de spreker zeide over
de kunst en het volk, de verhoii'liog «11
betrek kioiit, die tusschen beido bestaan heeft
en buliüort te bestaan.
Het volk, zeide de heer S., is een geheel, een
njachlig, getond, organisch geheel, eene
vercchljaing, die het geheele leven van eene
natie omvat, die mot ia VOD lieden of van
gisteren, maar van ecno geregelde ontwik*
kering volgens een va$i beginsel blijken poch ;
hei is eene levende uiting met ceuo machtige
ziel en een krachtig Ikhamn; het heelt een
hart, dat warm klopt, dut voor nlle edulc.
de dingen open is; liet hè t IX geest en
?i
£VV«V v...e^-. -,
gezond versimid, die zkh openbaren in zij in
taal; daarom is liet volk groot, '/al nu de
kunst levensvatbaarheid bezitten, dan moet
het geheclo volk er de droger van zijn;
immers het volk hcolt zijne godsdienstige,
ledelljke idealen en zijne helden, wnarin lm?
gclooU als in zich zelf, omdat het edelste
wat het bezit, daarin is verpersoonlijkt en
belichaamd; wanr zulk een volk is, daar is
ook eeno kunst De kunst is de vertolking
der schoonheid, die het ideaal vertegen
woordigt in zinnelijken vorm; daarom u
iy aanwezig, overal waar de mensch streed
daar versiering en verfraaiing; daarom is zij
Diet hel uitsluitend eigendom vun zekere
*
die in deztn donkeren ttyd dubbel behoefte
hubboQ aan. den troost, dien de kunst hun
op het levenspad schenken kan.
Üöhoöf ik te zeggen, dat deze voordracht,
door d«n vurigeu redenaar mei ware
beiieliog uitgesproken, luide toegejuicht werd?
Dal »pruk van zolve. Ik wil altaen de hoop
uitspreken, dat tij op velen een diepeu indruk
moge gemaakt hebben en bij hen lang moge
nawerken. Doen eene bonheiden aanmer
king wensch ik op het door den heer S.
gesprokene te roakon. Het is deze r ik geloof,
dat de redenaar, door groote bewondering
voor de Middeleeuwen en hare kunst
medegesleept, te hard, ja, onbillijk is geween
jegens de renaissance. Waar hij lang stil
stond bij hare schaduwzijden, heeft hij wel
eenigazius uit het oog verloren welke heerlijk*»
vruchten zij ook in het Cisalpynsch Europa
heeft, voortgebracht; ik denk b. v. uan dat
voortleven der ren»i$snnce in Frankrijk, welks
rijke tijdvakken meestal n:iar du koningen
uil de huizen Valois en Uowbon worden
onderscheiden. De heer S. blijkt lot de
strenghistorische schout te buhooi eu, die alle
geeslelijke verschijnselen, zooals taal, recht en
ook kunst beschouwen, als in hel volk. vun
zelf, als 't ware noudzukolijk, ontstaan, en
allen iuyloed vun hel overleg en vun den
vrijen wil als storing aanzien en builen wil
len sluiten. Deze school beklaagt de receptie
van hel Romeir.sche recht en de.codificaties
der nieuwere tijden; zij koert lich nok te^eu
de renaissance op aeslhetUcli gebied. Zij ver
oordeelt alle ingrijping in den loop der teilen.
Zij vergeet, dat aan hei schoona nog een
andere maatstaf moet worden aangelegd, dan
die van hel nationale verleden, ? die vun
hetnlgemecn-meii?chi-!ijkc. Ken lauwertak kan niet
geënt worden op een eikestam, doch de
«nenwerd ia de Fransche Kamer, hoe men angstval
lig aioh de icbaapsvaoat over do ooreu trok.
raenschen, kringen en standen; de kunst in
Bare groote en machtige betcekcuis kan het
eigendom zijn van allen, die hel fraaie willen
bevorderen. Dat heeft de geschiedenis der
kunst geleerd, én by de Heftenen én in den
schoonen,'beerlijken tijd der middeleeuwen;
toep putte de kunst uit het volksleven; toen
vfilde het volk ztync idealen in het leven zien.
Doch er is een tijd gekomen, dat men niet meer
tevreden was met de bestaande kunstvormen;
deze toch, door den kunstzin der middeleeuwen
uitgevonden, waren te weelderig geworden;
Vervorming werd noodzakelijk. Die is dan
ook aangebracht door de renaissance, maar
liet ongeluk dezer beweging was, dat zij het
Uitvloeisel was van boekengeleerdheid en zich
bepaalde tot enkele geleerden uit de hoogere
ataaden; hierin ligt de groote fout, de mis
daad der renaissance, dat zij de kunst aan
Wel volk heeft ontnomen en haar langzamer
hand buiten verbinding" met hot volk heeft
Inbracht; 4e kunst is geleerd, deftig en....
vervelend geworden; zij heeft zich niet meer
gebaad in den machtigen stroom van het volks
leven, maar is gaan zoeken bij de Grieken
en Rorttëmen; de vreemde vormen konden
ephter niet by het volk iuheemsch worden,
omdat zij niet spreken en niets zeggen tot
het volk, omdat zij stom zijn, en zoo zij niet
stom waren slechts zouden zeggen: wij
behooren hier niet thuis. Zoo is de toestand
der kunst in het volk inderdaad een treurige
geworden; kunst en volk hebben elkaar
noodig; een volk zonder kunst is een, dat
zich alleen bezig houdt met de dingen van
den dag, dat wel rijk wordt, maar slechts
genietingen van één dag kent; en eene kunst
zonder volk ü eene, wie 't ontbreekt aan
kracht, aan geest, aan hart, aan ziel, een
ledige vorm zonder gchnlte. In de eerste lielfi
onzer eeuw had dan ook de leelijklieid over
--' '* iï--!« »ni..ï<w.irhliaai./1 ? vrinr 7Anv/»r
ljbi.ii» ,,?..--.. ?,.
schel ij ke geest kan en mig b-nvondenn ooit
wat verre vun zijn vaderlondschen bodem zijn
oorsprong vond, hij kun un mag ook dat in
zich opnemen en mot -/Ijn eigen vezea
assimileeren; de natuurwetten zelve hebbenden
mcnschelijk.cn geest eene vrijheid gegeven,
die ook de aanhanger van hel ethisch
determinisme niet mag ontkennen; de
monschelyke schoonheidszin is van alle tijden cn
alle plaatsen en kont geen nationale grenzen.
De heer S. schijnt dit zelf gevoeld te hebben,
toen hij pot in hel tweede deel zijner schit
terende improvisatie toeriep: »Gaat weder
Ier schoole, waar ook; gaat in do leer en
keert terug tot de meesters, onverschillig
uit welken tijd, nis de edelc.rte ware schoon
heid er sli chts beoefend werd!"
Dit over de voordracht van gisterenavond.
Wanneer men den heer S. eens weder ge
hoord heeft, betreurt men het sterker dnn ooit,
dat deze dichter van hoogen rang de schoone
letterkunde voor de staatkunde heeft willen
-.verlaten, liet is zeer zeker groot cn goed, en
den strljdbaren man waardig, met al zijne
kracht op te komen voor wat men recht
matig en billijk acht in den slaat. Doch dut.
kunnen ook anderen, wiea de Muze niet den
wijdenden kus op het voorhoofd drukte.
Tyrtaeus nam zelf niet het zwaard ter hand,
doch zijn speeltuig mocht menigen vermoeide
verkwikken en in menige borst geestdrift en
moed doen ontvonken. De vele prosaïscho
beslommeringen, die de politiek medebrengt,
kunnen den dichter niet gunstig wezen; ge
lukkig reeds, als zij hem geen kwaad doen!
Zullen den heer S. op het veld der
Nederlandsche staatkunde en in onzen lijd de te
leurstellingen gespaard blijven, die een
Lamartine zelfs in het Frankrijk van 1848 niuesl
ondervinden? Wie zal het zeggen!
Doch dit-mag men hopen, 'uit verwachten:
dal. zoo de heer 8. het jjoed mocht vinden,
_ _ ^ ,o ourvu UVK,
toen de Engeltoho aeekaateeleti reeda dreigend
hunne vuuraonder richtten op AloxandriS. Zelfs
bet klein» observatie-korp», door de regeering
aunguvruagd. werd door de Kamer geweigerd.
tb» repDuiek i» de vrede", luidde het in
beteeenisvoTle parodie, en onder die schoon» leuse
liet uen aicli d» kaas van het brood eteu. Fortuin
kw»ai ten goude ann hen di» arbeidde en de
kunden uit de mouw stok? niet «an hem die
?wachtte «in stille zat'1, zooab het bekende
rijmpje zegt.
Dit blijk van machteloosheid, dat de Fracsohp
republiek te dankou heeft aan hare kamer, is
een gewichtig teelten des tijds. Weinig doet. liet
er toe of Frankrijk'* onthouding in Egypte
voortspruit uit eeno ovfTtn-nkomst welke dar re*
§ubiiek de vrije hami lut iu Tunis: dat verschuift
?) i'eil slechts een weinig naar «cht-*en. ludieii
dit *oo wezon moclit, dan zou Frankrijk, in rui)
voor d*n urg'geguveii aauzienlijkeu polit-eken
invloed, welke umi o sterke Htullntg iu Egypte
verscbiift, ten kluinun pi-ijs hebben hetlun^u» iu
de Kiiniioieelo voordt-cieu, welke iloeajiU'to-vtldcn
vun Tunis ann sgn« jjiooio tprculuntcn zullen
verscbalVen. Kn zelfs ijw.o voordeden worden uog
gvtoni]H-rd door hot -in algemeen politikken zin
voor l' r.itikrijk boou-t luidvuli^* feit, dut de
Tunishistorw Itn'ii' lu-oft üoilrereii tot nnuwt'r aan
sluiting nan Uiiitsuhl.tttd.
iü«n niulor blijk van do politieke zwakte der
Fruuric'.in jvpubliek vinden \vij iu du iuwooiiigii
Iterooiton duxer week, voor wt'lko sic!» u: ut i l ij k
c«n« hcrreili^oiuie oplcming laat viudcu. Kun
mvtciident met ecu« in vursclulleiid opKicht. be
dorven rcput-itie komt voor deu d:if< niet eeu
manifest, dnt. weinig bcr. krnd is ooi den m.xn zijn
verleden te doen vergeven. De schrik vun den
eersten dag laat zich bourj;|>t'n; ooit in do
inh«chtfnUaeming van prins Nii^olfon to verdedigen,
al waa ry nit t strict noodzakelijk. Muur liet- is
een zioktevoiscliijnsfiL, e<-n lilijk vnn ven ï\v.ik
zonuwgL'stul, dut die schrik /.oolitng duw t cn
zul U o al'm-itinpL'u n;u rictiüt als do druk opeen
volgende telegrammen ons leeren. Floijm t,, de
oud-prefect viin l'nriK ki'iis' kij.povel aU hy ««n
pretend»'ut *iot; d* regoeritiff vmngt «on H apen
oin die beladers der repuMiuk de deur te kuiiuen
wijzen, n l j het l KI ar gt.cdduukr; voor IJnllue ij
het mi duorc in bet oo^ dat piinsen vunÜrioM»
een ra ui! yuu het lejror bukleede», «m oen
llunapuito nianii'esten schrijft. Die lU-nkiieeHcn werpen
don lwi*i appel in het ilczt?n y.oiner i mlerhaast
sanicugonx:ipte, uit liHtarosïeiu elemnnten l)eattiLiu.lö
miniïcerio, cn binnen veerlbn dagen
iiadfliispeldepi ik, der repnblit'k door het mnnifeüt. van Jurüraa
Napoleon toeeubracht, i.s een ministerie aan het
wankelen en ülaun bvgceriffe aspir^nton du gretige
O'gcu op du Inn* brgpcrdo {jorteii-uillos.
Weinig doet het er toe,of hel mim-tciU) Ducleru
nu d.idcüjk valt; het is door de gubeurteni'tcu
der week zoo gebroken, dut het go«n orus'igen
aanval moer kan doorstaan.
Intusschen blijft de wotgcvinc; daaronder Uiden
Er liggen in do cnrtotia dor ministo: ii-n en dei
cotnuiisoius l oo[>R» vau ontwerjiRt
vciviagen, dio op beliaudrlinct wachten. Do
wet op do recidivisten, welke d- groote B: eik-n
moet zuiveren van hot optuig dat 's nuclits de
strntcu verpest: men vorlaügt haar van allo zijdei
mnar de Kamer mist do werkkracht cn voorn
hut 7,-delijk bcwnatzijn om met liet noodige jjezaj
zulk uen maatregel te ue.meu. Hoeveel te niuc
m o:'t dit wanr zijn voor da nieuwe rechterlijk
organisatie. Veel U ov te veranderen iu de reent
spraak; maar wij durven haast niet wepsi-hen
dat cune «aak vnn zoo buitengewoon gewiclil
voor het Fransche volk nis de vaststelling
i!nwijze waarop recht zal worden gesproken, spruiten
znl uit ecu politiekeh touïtand nis wy thsni voor
oog«n hebben.
De Heer Dove*, d t' tegenwoordige minister van
Justitie, sou misschien de niivn ayn otu dio grooto
der EuropeMah* politiek in banden heeft, ? prins
Hismarok wü den vrede, lig heeft atfn t^d noo
dig om ijja tegensparteleade parlementen t»
dragen in het keuislgf van het veelgepreien
staatssocialisme. liet gaat echter niet
gemakkeIgk. De arbeidcnboukjes sullen tut d» vroine
weosoheu blgveti Utbooren, eu de lijvige stukken
dtuiovtu- kunnen op de plank wordt u wnt naast
het tabaksmcnopohe. Von WedelTs beli»ting op
beurso \p-ooukorasteD, een rochtstreektoUe aan vu
op de 'ibirale handoUar* te Derlgn en l'Vnnkfort,
wwd vvfxundcn naar eene commissie, welke dit
outwcrp baant eobparig afkeurt Be dexe week
bohandc'.dA hoofdstukken dtr begrootiag werden
vig1 oi.gesuhoudeu aaugenomeB.
l>en Keizer trof, een pnar dagen vóór zijn soon
de rilrore» bruiloft vieme, een xwaar verlies. Zyn
81 jarige broeder ging hem voor, ? een waar
schuwing voor den bejaarden vertt en eene waar
schuwing voor Europa, dut eene onxekere toekomst
tejeiuost gaat, wanneer het prins Bismarck niet
gelukt den toon te leiden, sooala hjj samenwerkte
met den vader.
ttemd voer een vergeUjk i»et de uit
ten aanaien van art. 194 der grondwet en hew«rt
de tegenwoordig* «wmkhtid der enwervatievo
richting. 1)« Soit. <?/. iet nader uiteen d»t de
nederlaag der conservatieve partij een gevolg U
van verdachtmaking door de Itberabn.
In 't Z/W. bespreekt trof. Opioomer de etadie.
van ign collega, prof. Bujrs, over onae Grondwet
Het Wag.WeekbltHl heeft de hevige
strafpreen
??i? !?:
Mde gchcelo linie getriornpheerd; voor zoover
het van den mensch afhing, was alles leelijk
geworden, en zells was zooveel mogelijk de
schendende hand aan de schoone natuur ge
slagen; de weinige ware kunstenaars hadden
zells gnen vat meer op het volk. Inlusscheu,
thans is v el verondeid pp dit gebied; ccn
irisschei e, beitre geest is ontwaakt; men
heelt zich herinnerd, dat de kunst allereerst
in en bij het volk moet leven; men heeft
weer aan het verleden gedacht en daar zcll's
de kleine kunst, die een groote macht is in
het volk, opgespoord; belangstelling in en lust
uit de kunst zijn gelukkig weer
bovengekomen. Men vraagt zich weer ah hoe zal men
de kunst weder in het volksleven machtig
mtiken en daardoor ook haar zelve
bewcldndincn? Een eerste middel daartoe is, dat
men niet alleen vrage, of eene vrucht van
meuschelijken arbeid nuttig i* en haren
maker beier maakt, maar ook of zij schoon
is; het nut moet niet alleen regeercn, maar
bel nuttige moet in den besten en schoon
st en vorm worden bekleed; zoo behoeft het
nuttige niet duurder te worden, ? integen
deel, men bedenke dat de schoonheid de
beste wachter ia vooral voor het breekbare,
dat de wet der vergankelijkheid het snelst
werkt voor het ledlijkc. Om die schoonheid
te vinden, moet men ééne zaak doen, waar
aan reeds veel maar nog niet genoeg gedaan
wordt: in de leer gaan;, men moet lot de
meesters lerugkeercn, onverschillig uit welken
tijd, als de edele, de ware schoonheid er
slechts beoefend werd; men moet leeren,
en men zal ondervinden, dat het leeren
cd doet. En al leerende, zullen wij eon
ierde middel vinden om de schoonheid in
het leven terug, te voeren; wij zuilen een
voudiger, waarachtiger, reiner
schoonhcidsvormen leeren kennen; ware kunst is een
voudig; ware eenvoud bestaat daarin, dat het
sieraad eenvoudig een gevolg, een uilvloeisel
zij van den passenden, nuttigen vorm. Nimmer
mogen wij vergeten, dat een volk zonder
kunst niet leven kan, een volk zonder kunst
heeft geen schoonheidsgevoel meer en is
ten doode gedoemd; met kunst is een volk
onsterfelijk. Het is een den rnensch waardig
en Gode welgevallig werk, de kunst te
kweeken, vooral by hen, voor wie helleven
anders 200 weinig schoonheid aanbiedt e.&
zijne lier in vjjf-en-lwinli^ jaren niet te doen
ruischen, hij, nu afloop daarvan, gelijk weleer
een beroemd geestverwant van underc scha
keen ng, iemand, dien ook hij «zijn vriend
vijand tevens" zou kunnen noemen, hul
? de onthulling van
cn ?
dankbaar Vaderland met
een «inonuniunlum aere
verrassen en verblljiicn l
Utrecht, 'lü Jjin.''tó.
moge
perenuus
II. J. C.
O vcrxlcl&f.
Toen in 1879, nailnt Ismaë.1 pachn, de vorst
die nan Kgypto Kooved goeds cu zooveel kwaads
naliet, vervangen «'«^ door zijn zoon, een nieuwo
vorm werd ge/.oclit. om het groot belang van En
geland cn Frankrijk eene ovtrwegendo t toni ta
geven ia het beheer der Egyptische utuatsfit an
cien, en men, na lang zoukuu, den vorm der ge
zamenlijke controle, uit tu oefenen door eon ambte
naar van ieder der beide nikcn, hr.il gevonden,
? toen had men eene nuttige instelling in het
leven geroepen en hnd het Frans jho ministerie
WoddJnatoo de diplomatiukn zege behaald, dut het uit
de Kgyptisrlie verwikkelingen met gelijke rechten
trad op den geziuneliik begeerden ouit, aU En
geland verwiert'. Na Fraukr^jks iujretoRen en toch
waardige bonding op het Bt-rlijuscliu congrca vau
1878, was dczo nitkomat der Egyptische znk-n
een tweede tastbaar blyk dat <?o Franeche repu
bliek haren rang had hernomen en voornemens
was zick,naarharekrnchti te doen geldonin Europa.
Oe controle werkte, zooals eeu instelling
\verken kan, waaraan twee. ouderling ij verzucht igen
arbeiden in eun land, waaruit men hou beiden zoo
spoedig mogelijk wil zien heengaan.
Al;.>vcrrichtte ry niet «lies wat men onder gunstiger om
standigheden van twee ervaren financiers iu Egypte
had mogen verwachten. ? zo hielp oen toestand
in het leven roepen, die in vergelv*"'?"» «"?*? *'«
.? .._.,.. , .. net de
tiidcn van Ismaöl, zoowel voor de schnldeischers
all voor. de bargen van den staat, eene groote
verlichting was.
Zij is na gevallen, de veelgeprezen controle.
B\j besluit van don Khedive, ann den Franschen
vertegenwoordiger te Cairo beteekeud, werd zij
opgeheven, en ongeacht een protest van Franeche
zqde, werd de vroegere Engclïche controleur, Sir
Auckland Ooi vin, benoemd tot financieel adviseur
van den Khedive.
In die benoeming van denzelfden persoon die,
vroeger met den Franachman Brédlf samenwerkte,
ligt een gebrek aan kieachheid, aan courtoisie
dat meer dan eenig ander verJchtfusel dezer
dagen toont hoe sterk zich Engeland gevoelt
aan de oevers vaa den N(jl. De Medjidien-orde
.welke Brédif medenaemt op zijne thuisreis, kan
het niet verbergen dat htf eigenlek ?Jjai'
wordt heeügezonaen.
Dit i« der Franschen eigen schuld.
ia da herïnn«i«g( hoe er
,
wet tut «tand te brengen, indien hij ecue nndcre
kamer \<i(tt zich had. Een vi terann der l'avijocha
pers noemde' hem drie jaren geleden tot des rarcs
jeunes gni ont f tree. Zeker is het niet zouder
boteekenis dat zoo weinig jongeren in het oog
van den pnblicitt dat stiindpui.t hadden bereikt.
Hu heeft verleden Maandag in t!e Knmer, in
hoofdlrekken, medegedeeld hoe liij de recht sprivak
wenscht to hervormen, I1U wil de onafzetbaarheid
der rechtcis schrappen uit de wet. eU hen laten
benucmen door den minister viin Justitie. Coutrüle
op de rechtors KOU worden uitgeoelciid dour een
oppergerechtihof. te benoemen dour het volk.
Hieronder is ook begrepen de vermindering van
het aantal rechtbanken vau eei sten aanleg, waar
over allen het eens zyn, behalve de rechiei's die
daaidooi- uit de lij Kullen vallen. l)c ministor
bostrued het door du Kamer verleden jaar in een
dolle bui naugenorncn beginsel der rechtstreeksche
verkiezing vau recbt.-rs door het algemeen
steoircclit. l 'ut was te begrijpen, maar minder ver
klaarbaar is het dut l>evès,die als ndvocaut (te Art as
of Amiëim meeticn w^) de praétyk der rcclitspra'ik
hfi«ft gnkeiid, ? di» Aaitrenboven als minister
vertrouwd ia met de kunstgrepen in deuwedloop
voor ba/.oldigdi.1 nmbten ; ? -haast onverklaarbaar
ki'tat het ons voor (lat. bij d« onafzetbaarheid der
rechters Ifmt vallen. Trouwens er is nog niets
ren. Nog menig ministerie kan den lcort«n
dur Frunscho miniïterie'n hcbbon bewandeld,
de republiek rnct eene uicuive rechtcrlijkt)
organiintic zal bogiftigd /,ijn.
Overigens krniiteu c>lkniidi;r op rlo
telegraaflyneu ccn aantal nieuwsl ladingen wolkc door den
Nederlandschon Ic/.ci* met matige belangstelling
werden begroot. !)?> indient g van een
outworpici\t"bel>i-tiu:; in don Oo-tcniijkschen Rijkaraad
verspreidde selirik. ouder de kapitalisten en bracht
.door het j?<<brc!<liig R\>teem tncnige welver«nedcn
pen in bewcaitig. Iu Hou}j:irije vrnagt de RO
-BcotiR's.-ioiici-'lo Fcholen en nnmre erken*
Allerlei.
A.I de afkeur f. ns waardige handelingen In dt,
Btlliton-r.aak worden overtrofT-jn door
degreneeouze lafiiartivslii-iil, waarmee du Ke^eerini< in het
uiterste oogeuMik d»n Minister van Koloniën
alléêu voor du uaak laat ?opdraaien."
Op eeu dus betreffend n. viaiig in hot voorloopig
vfTïiag van ilo Eerste liamcr over d* begrooting,
.«/on wij, in het antwoord vau den Minister vau
meien, als jiromier. het volgendei
\Vuar is het, dnt de gc'icuTe Uilliton-znak, 4e
i;ni<i» op voordrncht vnn den Miuistei- van Kolo-J
uien verleende Koi ioklijke goedkeuring eronder
'grtijiun, haar betlag huoft gekregen, zonder dat
iurvan een dor overige Mini-ters ieU bekend was."
ll»t breen rechUtreeksche inlichtiog voor de
Tweede Knmor.
VI/y witten er niets van" ? zeggen de Minis
ters ?»n tr// willeii er ook'de
verantwoordelykluud Hiilzwngmul uict. voor meedragen. Uwvwtura
unl al!eea ilen hè r lirauw tielTcn, tvij blijven."
Uiiidolyk is 't ? maar ook iairt*
De Eerste K'vmer nam met 21 tegen 18 stem
men, na ccn dried;vogscli dcliat het wetsontwerp
tot verlegging der uitinoudinp van de Maas aan.
IJyhalvn tegen d-; vet menging van ryks- on
provincitilo zorg, was voornamelijk oupositiu gericht
tegen de hoogu uitgaat' vau IS'/i millioen, in
onae tegenwoordigen linaneieolen toestaud.
\Vat. nood V ? zei de Minister van Waterstaat
? tegen It&G, als de Kropte uitgaven voor deze
t nderncming noodig zijn, H oua spoorwegnet vol
tooid en komen de spoorweg uitgaven geliecl viijj.
Eilieve, denkt de Minister er dan werkelijk den
bijl bü neer to letfgen en geen spoorwegen meer
voor te dragen? Er U \va:idijk hier eu daar nog
wel behoefte uan een spoorweg, b.v. in hetNoorden.
\Vy althans zoudéu onfioartie reeds nu op het
vrijkomende bedrog der spoorwegbegrooting
rek'.-ueu voor andere openbare werken.
Als er geen verandering komt in onzo
financicele politiek, üulleu wy iu hot volgend jaar onzo
stem doen hooretii
A i dus do hoer Fransen vnn do Putte.
llio bedreiging sluit uithang eeu jaar uitstel in
zich.
Meer verlangt do heer van Landen niet
Die goede Lurste linuier!
Met hand cn tand heeft zich het Kabinet ver
zet tcgeu do overlegging van het reglement van
orde voor den Ministerraad.
Moezeer men ook tegen dia achterhoudendheid
opkwam, niets baatte
Toch is 't reglement, jjiren geleden, voor de
wüziging van lëo'6, wel eens meegedeeld:
Zou het Ministerie van Lijnden vreezen alles
mee to deelcn wat. in dat reglement staat?
Ui' deinst men terug om te doen zien wat er
al zoo buiten het vc^ieinutti om gebeurt?
Wag.
dientie, do"*
verkieiing
gehouden,
de redacti
hoofdreda
UnyUudül
derredaot
De Sinnt
opmerking
cp de lipt
De '£yi
ontwerp
t Ulad s
geuda *ez
het tweei
van veel m
liet Vi
bretding <
door Mi'.
geuit, ovc
rechtsysU
stelt. Di
recht tot
blad nin'
streng b
middel z
?*?'""''
h «t advies in sake d«
De k
Faust ü, .- -..
monnik vervangen.
?Meürtofele" is evenwm,
muoer
De heer Muller bezigdo Woensdag, bij hot
Maa*-oiittverj>, etn govaarlijlc argumentum tyd
hominem togcnovbi- ueik l u-er van i'ietihóven, die
het b'iauco-cmlict Ijestix'.-il.
üj), die löVs millioen Jieht toegestaan voor dï
overi.cniiug vun het Nourdïeekaiuinl, gij mist
het recht deze 13','3 millioen te weigereu. ?
Aldus du heer Muller.
Fra-iw redeneoring l
Zoo zal men strulu, by de discussie over den
Rotturdamsctien Warvrwe^ zeggnn: ?üij, ilio
29 millioen voor 't Noordaeekaii;iul ea de
Mansmondvorlugging votecrolct, moet nu ook deze
3U tniltioon gtivcn."
Was dat do bedoeling?
Een krachtige vciklniini; van den hoer Pické
uit naam der liberalen, in 't belang dor
haudhauug van art. 194 der Grondwet, heult den
minister F.vuuckcr Hordijk gu'ièel ontwupcnd.
(Jok du Minister heeft verklaard dat hy tut. 194
wil behouden.
Dii zwik wordt or nu niet beter op.
Vy'iaaelt de onderwijs-politick van het, Kabinet
dau uourtnatc tot de Tweedu of Eerate Kamer
gesproken wordt ?
ttverzlcht der Per».
gevolge van verschillende omstandigheden, tot nog
toe ?Techta ctuen krer ten tooneele verschenen.
Men heeft den uompomst wel eens dfn
?lUliaanwhen Wagner" genoemd. Doch voorzeker niet
door zijnen overvloed van harmonische gangen..
Zyno muziek herinnert in de eerste phuLts aan
Itöwiini, aan Verdi, en hier en daar neemt de
maestro ook een klein snuifje uit de muzikale ?
tabaksdoozon van Meycrbeer en van Schubort.
Oudertvisehen wiiluu wy de orastaudigheden
niet vooruitloopen en ons oordeel opschorten,
totdat eenige voorstellingen te Brussel zullen plaats
gehad hebben. Den inhoud van den tekst Bullen
uwe lezers evenwel reed* nu gaarne leeren ken
nen. Uier ii hy kortelijk.
Faust en zijn vriend Wagner zien op een sehoo*
neu lonteavoud eenan monnik door de straten
van Frankfort a. M. wandelen. Wagner houdt
dit personage voor eenen biddenden en bodelen
den kloosterling, Fauat beweert echter, dat elk
Büner schreden eenen vurigen streep achterlaat,
?Orme di fuocó imprime al tuolt"
eu is niet weinig
verschriktIn 't volgend Tooueel vinden wy den monnik
verborgen iu Faust's studeervertrek. De jonge
ling zingt: ?O liofdo tot God en de menscheu,
uw gloed doorstroom mijne aderen." (Worzeker
gccu profeet kan waardiger spreken 1)
Vervolgeua zot h (j zich neder en slaat ?bet Evangelie"
open. Ounuddeliyk daivrop volgt een gebral van
dim monnik (?urlo del Frate').
?Wie brult daar? Geen antwoord?....
Houd op mot brullen, cn ik ben de uwe," want
.furie, i'.ulvel; of sjiook, gü bezit Salomous wijs
heid!" (?Sulla tu» raEca e onnJpotente U seno
do Salomoiiu"). Hierop verandert de monnik ia
bekende gedaante van Mc f l stof elf, en vluchtweg
mot Fiuist onder zijnen mantel, zonder verder
een woord over hnoua plnnnou to witwoleo.
la iiet volgende bcdiijf zien wij het tafrei*! der
veileididc; in den hof, wat ons. nit Gouupd's Fnuat
uit SSuhüuianu, iu vele andere bewerkingen, zoo
oiet uit üötlin, bckead is. Iu het daarop vol
gend tuoueul woidt de DloksUorg in't
Harzgebergte voorgesteld. Men ziet Margnretha geketend
en bloedend tussen en de booze geesten. Weder
verandert, het tooneol en wij bevinden ons in
Margaretha's gevangenis; z\j is beschuldigd van
kindt-ruioord en hovöiidien van moedermoord, ten
guvalge van ecnou slaapdrank walken /ij op
! Fuust's rund, h ai e moeder had ingegeven. Zij sterft
hier in Knust'* artntm ... nGericlit^t" roept
Metisto, ?geruttet" zingt het eugelcnkoor.
Het 'valgend bedryf vertoont ons Faust in de
griükhc'ne onderwerühl, Helenn vrtjoi.de, i-el ij k hy
liet te voren Miirgavctha deed. Mefisto meent
di
e
en jongeling than i geheel gewonnen ie hebben.
Doeh spoedig gaat do gausclia begoocheling
voorbij. In hut tlottaireel, ?de dood van Fiuist
Hotiti'ld, vinden wij den held opnieuw iu zyii
laboratorium, in eene soort van ^vinioeu'1 of
cstaï-c (?in una cstutic-i visiona'). U ij roujjt uit:
?O Herinnering!" . . . . ea beweert dat hij h''t
?werlwlyko" cn h'»t ?ideale" gcaiimaltt t-n nlles
heet t. leereu 'k«uuen; rnuar niets dun. sinnrt cn
bedrog heeft hy gevonden. Metiato wil htm weder
ia ü\.evi minitel hullen en luedevüereu j
vruu
.
njng dat <vn Kutltuliek burger in andoro
verïioudi^g verkeert te^onovet* den Rtaat dau eeu
ander»burger; radicalen zetten er do vol vourty
p
d
int
io Stu'cker en Heiuiciin Duiisehlaml hubben
afgezien vnn het .Ideu miiiliaudelend gepeupel in
KlOll >,lll IHTt UU..UU .?._ D » »
Kuslnnd; doch beidon Vur.len in Imn streven gcatuit
do jr de Knmor cn ile vnslo liund van het micistcrio
TiszR.VoordeOoütetu'ijkscU'IIonsanrsohanionArchio
lireekt iu dan aanvuug der vol^eudd uianud een
beUugi-ijk tijdperk usn inet de Donau-conferontic,
wellco den öon Februari to Londen bijeenkomt.
De rivier is vnn groot behing voor de monarch!»,
doch van niet winder gewiimt voor Servië,
Ual? ( ? ^ . -- ., --I. 4 ÜTQ ....
ONZE BLADEN.
De zitting der Eerste Kamer de gewichtige
beslissing óver do verlegging van den Mtuwmond,
de besprekingen nopens do liouding der regnering
tegenover d» Schoolwet, hebben, gelijk to
bagrypen is, dezo week aan onderscheidene bladen stof
tot artikelen gegeven. 0\cr bet geheel is do
gunstige beslissing ten ojtiichte van
Noord-Brabaut mot voldoening begroet cn d«ue voldoening
uit zich juiat daarom op meer levendigen toou wijl
men voor de aanneming cenigo vrees koesturde.
Het lot van het ontwerp hing dan ook van slechts
een tweetal stemmen at.
Liet oudenviji-debAt iu de Eerste Kamer maakt
op de N. Rott. Cour. en het Vaderland den
indi ak dat de minister Pynacker Hordijk een retraite.
heeft gemaakt en het standpunt in cjja bekaude
rede van 12 Dec. ,jl. ten doelo heeft opgegeven.
Uet Dablad van Z.'H. en 'sGrav. is echter een
Het
fltu innij ui,»««v» f>v"* ?
*...v~, Rumeniö en Ititüttind, dat sedert 1878
wedcrona rtwrain van den Donau is. Ilumenie, nog
niet ter conferentie toegelaten, .stolt nu reeds
eischen, waardoor zyn luaclitigo nabuur
Oostenc dikwerf maanden lang vau allen
rcchtstrcck:cn invlosd op bot boboer dcr.vivlev zou ver
stoken zijn. 'fwoi-'it toch ecu vraag vau loven
en bieAon, en dau kan het zijn uut hebbon , ?» .
met teno overmntige vraag te begiunen. gerond systeem voor den geest neefl
Glndstono is inmiddels te Oinues beaig «icli <lo | er dicnh toch gekozen. Hoewol da
noodzakelijke rust te gntinen tot herstel /iji:,:r " ' "~- J! '-:^~ :- -«» '» «:
voor zon land zoo kostbaro gezondheid, ü'a.ir
vernam hy dat weder eon aantal Ieren te Dublin
zyn gearresteerd, cu do machtige geest t.nl ook
daar gezocht hebben naar de dikwerf hoproHdo,
mnar steeds terugwijkende oplossing der vraag,
hoc men dat ongelukkige iand moet heipon.
Hartingtou -getuigde het deier dagen, >U( ur voar
een Engelsen minüterie geen moeilijker probleem
bestaat.
Terwijl
de Czaar in ernst aan ss^ne kroning
A BI n^i uw ^^««... ? ___ ^ u
gaat deuken, wjscd te Odessa weder ecno
drukkery der niuilisteu ontdekt, een btsw^s «ut'de
revolutionairen in BnslanJ nog niet rnitan. Be
minister Van Giert w inmiddels bezig, te Weenen
aan do politieke stelling van zijn land te arbeiden,
rosa neef t reden to vermoeden dat daar geeno
an oorlog worden uitgebroed.
11.. ?-t-Jl^ «-....? j;. At^tf
Uet Dagblad _.
andere maening toegedaan en huldigt in don
minister den waren liberalen geest.
De Arnhemsche 67. «ette deze week hnre
beichonwing over de indeeling der kiesdistricten
voort, 's Ministers weifelen en tiransigëeren
tusRchcn het stelsel van enkele on dubbele districten
is voor het blad het bowy"s dat hem geen goed
afut heeft gestaan. En
er mi-u.. i.u«,u H^»vu.?. _?wel da. A. O. voor
onkolvondige districten is, zou zij zich mits onder
enkele -.'uurwaardon met do meervoudige kunhen
vcroenigen. ? Ook de Kamper Ct. zette hare
besrhouwir.gcn over het laatsto ontwerp van den
iniuUtrr Pyuacker Hor<Ujk voort cn pleitte, op
't voetspoor der JV. M. Ct., voor dtj meervoudige
districten rul daardoor do ulgemctne belangen
beter beha. tigd worden.
Po nog fclceda aanhangige motie van den hoer
Scliaepmnu over het lloogcr onderwijs gaf de
N. It. Ct. een tweetal artikelen in den pen Waarin,
na een koit histoiisuh ovevaioht, den staf over
deze en soortgelijke moties word gebreken, dver
beginselen van wetgeving mug mot *?"?
* ...u-*. »_ j_ «.«-!;.?;»??,
UOHtuaotcu »?»» w*."B- rp , 0 l.vi.i
.worden beflBt, is de conomjievan thboi
motie
ëblad.
IU e^i'ci» .....-^. , ?
gc'r, duen Faust spreekt een woord van rouw uu
vertrouwen op God, daarop zingen de engelen
hem toe, terwijl Mefisto in dealde verlinkt.
Wij uien uit ditoverzicht, dat slechts oen klein
deel vun üüthc's Faust inhetdichtfitukvan Hoito
(waiit d^ toonzetter heeft zelf deu tekst
^i'schrcven, cn in dit opzicht, mnar ook ullccn hiciin,is hij
mot Wajjner te vergolyken) terug te vinue.n i«.
Do groote karaktertrekken z!ju verdwenen. Men
ziet hit r alechta onsaraenhansendo Ufruelen uit.
des grootsn dichters werk, die vont- hen, welke het.
dramatisch epo* niet kennen, byiiitotivcrStaaiibtiar
en in elk geval leerulledoagsch xijti. üeen enkele
persoou boazemt den to.scliouwer wezenlijk be
lang in; het zjjn marionetten zonder eigotil^k
levoa geworden; do karakters ziiu, /ou do
Duitschcr zefig^n, recht ?verballhornt . enFauft, welke
toch, oiidauks don ti'cl, de hoofdpersoon blijlr., is
nog onkenbaarder dan bij Gouuod; hij is iMOtu
anders meer dau een gowooh seutimontof l schupnol.
Voorzeker hebben wjj onder onzo oude beroemde
opera's menig werk, waarvan do tekst uict veel
meer beduidt dan die van Bui-o. Mmr deh'iin-.
nering aan het meesterwerk van Götuo is het wat
hier aan den indruk schaadt.
Toen Göthe de eeuwenoude Fnttstlegcndo door
marionetten in de poppekast 11- Slntatstmrg ssag
opvoeren, was hij zoozeer met het onderworp in
genomen, dat hij die tot zijn beroemdste gedicht
uitwerkte. Maar Ifoito's werk is niet owhvouciig,
niet naïef genoeg om daurbtf, over Göthe honii,
aan de F. auatsage van 10 en 1600 te kunnen terug.
denken, geluk die toenroaals ook. in oaxo taal be
werkt i).
Boito meent «elf dat hij het f>pmkcndstc uir.
Oothe's bewerking in muziek heett gebracht, on
aldus aan dep tekst meer uitdiukkmg cn loven
heeft bijgezet. Was dit' niut zijn doel, zoo ware
de geheele compositie overbodig, cn kan gct-ne
aanspraak maken op iemands lof.
Er bestaan een aantal gedichten die eene znkcra
afronding, eene volledigheid bezitten, welk» nou
ongeschikt maakt om in muziek gczot te wo^cu t.
Wu men zulk gedicht tóch in muziek' breien,
rzwakt men den indruk die 't eenvoudig
1 " hut
Prof. Sni
Bol/. Ct.,
gerezen
schreef nog een wo
wegneming. van bet m|
. dan verzwakt
ïftgEgedragen woord maakt; muu verheft
niet en geeft daaraan geene hop^ero botccl:>»:i<.
De muziek is dan geono ifuutrai-te van d*n 'dist
meer, eu dat moet zy toch we «en.
kan muziek achrijven tor R o l e g o r ?
eere van taHta ((«tttchttiu; mu^io*
No.
D E
AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR KEDERLAND.
l
uu
yjch voor, !n do maand April e. k., nit te voeren
hft jongste oratorium van Gounod ?La
tioir (.de Verlossing"), hetwelk onlang»
den en vervolgens M Weenen met groot
is bekroond geworden.
.«iiriti *» nlgemeene indrak wedtrgetteveB
, . .Iu hwrinnsr.ag opoeweki wordt, («lik
B«eti. ieu o-i> ?ouvwtoure sefcweef bü .Ë«moatn van
i Mie. .Uendulitcha b(j dai» .lCdflnMern|itkt's
.i.eiun' vau Shakespeave, e»a< begaaule Edffard
i i nol bü Corni'ille's .Pftljeaeii," aha. «u.... maar
in»-» schrijve geene maaiek op de woorden ea
uog minder op ceH a uit«ei»g«r«teu
9verbaULorn' lekit
j willen, na dit gelegd te nebben, ruitig en
i,iiyuilüdig Uoko'i uusièk selve betpreken ea
ivHohtaii daarom i(e tweede voorstelling af, die
terstdixags plaats heeft.
De zoogonaftuado -Novelle Sociétó de muiiqae,"
v.-ctko den bankier Elkam tot voorzitter, en den
lieer Warnote tot erkesldirektenr beeft, neemt
'- J ?» '-?" ? »- nit te voeren
La
Redemp..Jngs
teLongrootenbyv»!
,a _ E«ue overeenkomst om
trent hot gebruik der partitnar, welke slechts
in bandsclirift bestaat, is met dem componist reed»
«eslotcn. 'Brussel aal do eerste stad op 't vaste
land üHn, waar hei werk ten gohoorc aal worden
gebracht. Met Janaari hebben de repetien aan
gevangen.
Uit de politieke wereld z^n er sedert bet kerst
feest geene nieuwigheden te berichten. Den 23o
komen de Kamen wi-der bQeen. Aan de orde
den Aa? staan onder anderen do volgende
punten: Middelen ter dekking van hot tekort
vun 2T> millioen franken; de wet op da
verhefiinj; der' Vlanms:ho taal bg het middelbare on
derwijs, waarover de eindbeslissing vóór de
vaciiutie op zoo wonderlijke wy'te in deu steek is
Afbleven.
Voor conigen tijd heeft het ?belgiach
zeemansHcRie*' een verzoekschrift gericht aan den
gomeentei-aad te Brussel, ten einde deze eene petitie
mocht ondersteunen, welke door genoemd
goiclschap aan don minixt^r van openbare werken
ii gnicht, om te trachten een koninklijk besluit
vnn 't janr 1861 te doen intrekken, waarbij aan
«He vre c'm delingen wordt, toegelaten, zon
der examen aangesteld to worden bij de
bölgische marine, mits men voorzien zij van
ren' diploma van kundigheid voor dien graad,
wtarvoor men benoemd wenrcht te worden.
Dit koninklijk besluit luidt atdns: ?Elke vreemde
zeeman welke oawfrsen zal, in zijn land, een di
ploma, brevet oi certificaat te hebben out van «en,
waarin de bevoegde gozaghabber ïijne kundighe
den erkent, tot «enen graad gelijk aan dien wel
ken hy ia de koopvaardlj-marine van .België
wenscht in te nemen, zat van oen nader examen
ontheven BÖ&."
Het ?belgisohe zecmans-coUegie" oordeelt dat
eene al te groote gunst, want het zegt, misschien
gelyk Dr. fioye, meen ik, ecm gezongen heeft:
?Al «ijn wij ook geen banjers meet
Ah in verleden dagen.
Toen teder voor Jan Compcnio
Een' flikker hadd' g «lagen,
Toch varen wy op elke ree
Zoo goed uog als de besto mee."
Ik geloof echter, dat wH Belgen, voor eenen
orergrooteu toevloed van Hollanders niet to vree
zen hebben. Omtrent bovengenoemde zaak is dan
eok nog niets aadeis aan 't licht gekomen.
Brussel, 25 Januari 1883. M. A.
1) Wy rekanen zelf» bet hwriijke, afgeronde en toch
mk in nraalek gebncht* .Lied von der Olocke" tot
tolk» gfldiehtsn.
HET AMSTERDAMSCH TOONEEL.
Salon des Variétéa. ? De Pmww van
Bagdad. ? De dochter tanden tamboer*
majoor. ? Enz.
Ik geloof werkelijk, dat iets nieuws, iets
zeer reeen t s, van het Partjsche tooneel
overgenoraen, in den Salon uitnemend op zijn
plaats zoude zijn. Malheur aux pauvrea van
Bonvicr b. v. De titel alleen, s Wee den armen',
moet, dunkt mij, scharen van nieuwsgierigen
noar de zaal der HH. De Groot lokken. Vooi'ds,
kan men ook Les hMtier» Raboudin
ofTMMtRaquinvan Zola beproeven te spelen. Ik geef
echter terstond toe, dat hel een weinig ge
waagd is mijn persoonlijke sympathie hier
aldus op den voorgrond te zetten. Maar eens
moeten wij toch dien weg uit. Thands wekt
de gedachte aan naturalisme, gelijk 't zich
tot nu toe .lieert doen kennen, hier, in ons
gematigd Holland, én in den roman én op
liet tooneel, afschuw. Doch men zal wel met
mij instemmen, dat, vraagt gij u zelf, den
blik naar den kunslhorizont gewend, in op
rechtheid af: «waarheen, waarheen?", niets
dan die akelige letters voor de oogen
komen te staan, en altijd weer en altijd
weer in sombere trekken het woord
t naturalisme" te voorschijn treedt. En dan
mag men al vertoornd worden opzijn eigen
ougcn, men raag zich verbazen, zich
ergeren, wendt men zijn blikken naar
den hemel, onvermijdelijk doemt telkenmale
dat vreeselijke woord «naturalisme" op. Het
vraagstuk hangt natuurlijk pp zijn innigst
samen met de kern van hel gedachtenproces,
'Int, voor de hoogere rechtbank der wijsbe
geerte gevoerd, de 10* aan de 20' eeuw ver
bindt, het overgangstijdperk kenmerkt. Zoo
gij nog ilhizien hebt, aan wier zoeten glans
HU u kunt verkwikken, gaat dan op tot den
tempel van dan idealendienst en stelt uw
taap op een Mesrias, die l' avond of mor
gen u een nieuwe engelreine poëzie schenkt,
wel te verstaan, geen nabootsing van
Griekïftlie, middenecuwsche, oud-IsracHetische of
Itanaistance-pofttie, maar eene, geëigend aan
«nze tijd en die dan toch boven de wolken
je zoeken ie. Doch, zoo gij 't goedkeurt, laat
't ons dan eens een paar eeuw en lang zonder
droombeelden beproeven, dat bestaan met
z'jn smarten en verblrjden. Laten wi} ons
denken, en dus ook onze kunst, onze poCzie,
eens bouwen op de feiten, op d« aarde, op
de waereld, op paze wetenschap. Laat ons...,
doch, neen, 't is in mijn AautenUmuek loeneil
niet de plnats over een stelsel van
terensbeschouwiDg uit te weiden;
't h ulleen maar seo lastig, dat men de
eenvoudigste zaken ter waereld MP duister
formuleert, liet is wel noodukelljk, ha is
ook zeer gemakkelijk, dat wij er woorden pi
Noordkoppelingen pp na houden, die in ééns
uitdrukken zaken en verschijnselen, ter *wr
orotcbrijving wQ aad«ra btodzüden noodig
wuden hebben. Doeb vaak leidt, ank een
gewoonte tot mhvtttingen ea aehromelQlie
verwarring. Zoo iMibben wij dM woord
>naturalisme". Ieder heeft 't in den mond;
oiet ieder bogrgpt, WM hy er itlf m«é uit
drukt. Sommigen verkonden hiid, dat 't
natunlifme geen .pieuwe uitvinding is, dat het
naturtliwae, dd zucht naar \vaaroaid narael^k
uit de natuur geput, vaa het begia der
wae«ld af hceh Bestaan; enderen dnrentegen
brengen hulde of verwijt aan onze kunste
naars van bedeu, als do uitvinders of invoer
ders van dat ongelukkige stelsel. Maar, mijne
meren, wut schermt gij toch? Ik cal u eene
banaliteit zeggen: de waarheid ligt in 't
midden. liet naturalisme is eene richting
in de kunst, die den kunstenaar noopt de
batis tijner werken te roeken in het
on«iddolijk waarneembare: het léven-zelf te
geven m zijn nrbeid, in plaats von o«n leven,
door «Ijno verbeelding geschapen en slechts
in zijne verbeelding mogelijk. Indien een
kenmerk voor de grootheid van een kunst
werk hierin gevonden wordt, dat 't ons,
die het te genieten getogen zyn, hevig aan
grijpt en ons in een buitengewone, in een van
't allediiagcche afwijkende stemming brengt,
dan is het licht te vatten hoe het leven
zelf in volle kracht, in vollen gloed ons voor
oogen gesteld, heviger aandoeningen bij ons
te weeg zal brengen, dan eon leven, waarvan
wy dadelijk de liktieve elementen inzien.
Dat noemt men de macht van hel ware.
Die bedoelt het naturalisme ie gebruiken en
het durft den strijd wel aan met de macht
van den droom der fiktie, ook in de arena
der kun$twacreld. Wij zijn een geslacht, dat
niet leeft bij liktie, onze hcolo drilt ter
wering van tiktie, onze dorst nnnr onder
zoek, die zich allcnvege openbaart, duldt
geen kunst, gevoed door die liklie, door
de verbeelding, *elfs, slechts kunst gevoed met
door liet onderzoek aangebrachte stof. Heele
rnenschenrassen hebben geleefd van idealcn.volk
bij volk, eeuw aan eeuw, maar, ? gij moogt
dit dnn aangenaam vinden, ja of neen, ? ons
ras, ons volk, onze eeuw behoort niet tot
de zulken. Wanneer hemel en hel
usprookjens schijnen (en ik .spreek hier slechts
als historieschrijver), dan zult gij toch wel
niet zoo sterk geimpressioneerd worden door
beschrijvingen van dien hemel en van die hel,
als wannéér gij werkelijk ann hun b&taan
gelooft, ja, in dat geloof, er door geheel en
al leeft. Het is toch een handtastelijke waar
heid, dal een handhaving van het onderwerp
dezer ontkenning een absurditeit moet ge
noemd worden. Waar ge uw troost en uw
levensbeginsel zoekt, zoekt daar ook uw
kunst. Hij, die, oprecht en bewust, een
ractafyzische leer is tocgeduan, vermag Dn n ie in
zijn volheid, hij, die slechts de fyzUche kent,
Dante alleen manr testheliesch en historiesch
te genieten. Ons geslacht erkent slechts de
fyzika, onze Danto moet dus mijnheer Zola
zijn. En, op dat wij Nederlanders nu niet
achteraan zouden komen, na dat alle andere
beschaafde natten dit zullen hebben toege
stemd, daarom zag ik gaarne de Hecren
De Groot & Co., ter proefneming, eens een
stuk van Zola monteeren.
Van naturalisme gesproken, ziedaar nu de
Printte van Bagdad, met haar verwaarloosde
opvoeding en vrecmdsoortigen levensloop,
voor het voetlicht, bij van Lier, eene moe
der, van den verkeerden weg afgehouden,
door de plotseling heftig aan het woord
komende liefde tot haar kind. Mij dunkt,
dat de liefde, die, in dit uiterste oogenblik,
zuo ontzaglijk een besluit doet nemen,
meer voorbereid, en daardoor meer begrij
pelijk had kunnen zijn. Dit, wal het anders
prachtige slot beirefl. Maar'de groote zwak
heid van het werk steekt in het gezochte
van 't motief der vrouw, waarom zij de wo
ning van hem, die haar minnaar worden
wilde, en die zij afgewezen heeft, toch be
zoekt. Dumns heeft Lhnnet'e met kracht cn
geweld deugdzaam willen houden; waarom
mag de Hemel welen. Een naturalist had de
figuur van Lionnette eenvoudig misdadig ge
maakt; de slotscène ware er maar des te
treffender om geweest: de verzoening, na de
vergiffenis door den man geschonken aan
zijne gevallen gade.
-(Iet stuk, gelijk het in de handen van
Duruas is geworden, heeft overigens, cn als
geheel cn in de détails voortrell'elijkc eigen
schappen, 't Is een kunstwerk, een der
beste van van Licrs repertoire. Jk hoop
in de volgende week er op te-rug te komen.
Alleen moet ik nog vermelden: hel onover
trefbare spel van Mevr. Frcnkel-Couwmeester;
in den l sten akte vol fijne nuancen, zoo gees
tig met den collier; in deu 2dcn akte boven
welke uitdrukking .van mijn lof ook,
vcrhcw«n- vnl (inrhu.id «n maicatfiit. Daar nu souf*
WMriag , dat m kuvUnaar. «b kiar door hem
gehuldigd wordt, w w«rk ato
l»tiwda|jon-portrel vaa MB ov«rl«4«M taakenen «00, indien MJ
er d* naker ftkt vaa wat.
Cktf
Ueo^tttdt ff i»
21 Janvier 1883,
J'appris avee grand étonuement, par votre
honorée du 10 dernier, qu'on Journal d' Amsterdam
répaud la ealenuüe que votre damtere oeuvre ne
sevait pas dne & votre beau taknt, mais qu'elle
anrait ponr auteur no de voseavrierssoulpuors.
Ma familU tt moi nou* gardoiu toujoure Ie
plus agréable souvenir Uea keuree, que voos avea
pauÓM ohvs nous i la H*yc, a modder mon buste,
nn des ornements du Mosée d' art appliqvw a I
Industrie, au Pavillon de Ilarlem.
Tont Ie monde pent aller exaniaer eette oeuvre,
qui, exoeptó Ie collet brode de l'habit ofociel et
des decoiatiouf, uoulües par nn de vos élèves
sur les objets utêmes, » ótó crééa de la mitière
bruto et confectiounéo entièrtiiunt ctuniquenient
par vous, personuo ne vous ayaat auisté dans
eet te oeuvre hauUment appréeiéa.
Je pnis y ajonter que tout Ie atonde admire votre
ou vrage, tant rous Ie rappoit de l' art que sous celui
de la retscmblanco, tt je h-ouv* Absurde de vouloir
fairo accroiro an public, qa'un artiete qui pent
prodnirc de tels objet* d' art, adopterait ponr
sien l' oufrage d' un üo ses ouvriers.
Vous conseillant d' opposer a la médisauce un
superbe dédain, je vous prie, chcr Monsieur, d'
agréur l' «ssurance <le m» parfaite eon«idér»tion.
SiffHê Vrolik.
Ik had imj natuurlijk met de quaestie van het
auteurschap van UilmuDS portret mot in te laten, ?
van het ougeublik at', dat de kataloog der Maat
schappij onweèrsproken den Heer Col i net, ala
maker aangeeft, maar ik verberg t,<>di niet, dat
ik met veel Roaai:yt:u moówerk, om een
gctuigenii, y-oo vcrcereud nis tiat v»n duu Heer Vrolik,
ter alffemcencr keuuii te brengen.
25 Jan. 83. Alb. Tb.
WEDSTRIJD: l.KÜAAT WILLINK
VAK COLLEN.
Onwillekeurig verval ik-zelf reeds in den ver
minkten telegramttijl. Dat doet het voorbeeld. Bij
veel ijver kenmerkt onze Eeuw zich toch ook
wel bizondcr door <le drift, om zicli crgends af
te willen maken. Dit kan uwn echter van de
jonge-lni. dio prijs en prciuio in bovengenoemdeu
spliililerkamp gewonnnn heblmn, niet zcggeu. Do
Ivomiuiaaie uit Arti, die de 700- en
400-guldensl r.xni z ju toekennen,had dit-maal een gemakkelijke
taak: de beide overwinnaars, do Hoeren Witkamp
(E. 8, Jr.) en HaveruMn. Hete» hunne
konkurrenten op vele roeden achter zich.
De vraag U-AS : eene Jiguunchilderii" uit het
dagalykseh leven ontleend, m de open lucht. By
do beoordecling zou op de expressie bizonder
gelet worden. Nu de Maatschappij deze laatite
bepaling maakt, bun ik des te meer in rnyn schik
met den indruk, dien het stukwn van den lieer
Dake, ter jongste ton-toon-stclb'ng mij heeft ge
geven.
Onder het motto L'art est dfffrilCi leverde de
Heer\Yitkft«npcen goed doardachteu
wijïgckouiponeord tafereel. Tw«s nog jonge Trouwen, op den
openbaren weg, nabij e«n dorp, by nattig
eenigszina gombcr wv>';r. Een jongentjtn, dat van niets
weet, staat bj] den kruiwagen..... de eene vrouw
Ia naar oadorhoad te vooraien, ea menig onaf
hankelijk jong meisje sloh kierdoor kundigheden
kunnen eigen makvn, die kaar tot steaad a«n.
Het Damw-Comité verklaart aich tevettsbemd
bestellingen aan te nemen die boven de
kraobten der gewone werksters sonde, m de schoei
onder de leiding der onderwöaeres zullen wor
den uitgevoerd.
Mocht bet weldra aaa partionliefea en
mag*zgnon blUken dat de HoUandsehe werkster met
behoeft achter te staan bü de bnatenlandscne.
Het Dames Comit* derifdeeling
JTun*<-n<w»*werk bestaat uit: Mevr. Ottilli Sehüier-Bunge,
Mejonkv. Jeltje De Bosch Remper, Mevr. Sophie
Eltebacber-Baffalovicb* Mevr. Areatine C. W
ertheïm-jookv. Bicker.
Het is geenszins concurrentie met bestaande
inrichtingen, als bv. met de gunstig bekende en
?eer gewaardeerde industrieschool, die bedoeld
wordt; de deelneemster» aan den opterichten
cursus Bullen den eigenleken leeftyd van onder
wijs achter den rug Robben. Men stelt lichvoor,
te in geen geval beneden de 16 jaren aan te
nemen, zoodat eene eindMasse, een écot ae
perfeettottnement gesticht wordt Hot toelatings
examen aal dan ook reeds een trjj hoogen U-op
van bekwaamheid vorderen; het onderwijs SA!
deze bekwaamheid leiden in do richting der kunst
en in overeenstemming met de behoeften,?hetgeen
de eeuige wjjze is om haar productief te maken.
Men «chryft uit Athene aan den Times, dat
het hervatten vau de opgravingen van
Hissarlik door Dr. Schliemann, met zijne gissing om
trent Ilium heelt bevestigd. Hot bedolven van de
stad door en no reeks van opeenvolgende bescha
vingen, hetwelk de hooge oudheid der stad moest
bewijzen, kan niet volgehouden worden; de wer
ken zijn gestaakt. ,
Dairontegen hebben de opgravingen, door ae
Oostenrijkers te Oulhacktche, tegouover KhoJus,
begonnen, op ccn pla^t» wairvan men wist dat
er oudheden waren, maar niet van welken aard, tot
de ontdckkinsf geleid van een goed bewaard
praatgraf, veol gelijkund op dat van Haliknrnassu, en
versierd met büeldwerk iu zeer zuiveren stijl, ge
lijkend op Jat van het, groote altaar van
Pergarom. Hnt stelt toonoelen TOor uit do Odyssea,
Ara strü<l der Amazonen, enz.; de figuren staan,
door do wijze tan behandeling en h«t cüstuum,
in het algemeen niet het schoonst* ty Ipcrk der
ürickkche Knust iu verband; ecnïgo echter dra
gen Axi.-itUche hlecderdracht
Ongelukkig zyn deze ligurcn gehouwen uit een
zachtcn zanrt.iteou, die linn nocli den graad van
fijnheid, noch bot volkomen zuiver bewaren heeft
kunnen verzekeren, zooals mirmer doet; niette
genstaande dot, ztfn zij in zoo goeden staat, dat zjj
wel zeer vroe* hebben moeten bedolven z^n. Wan
neer ze te Weenen zijn iu elkaar gezet, zullen
zij een nienw licht werpen op de geschiedenis der
Grieksche kunst. De Turksche regeering toch heeft
zelf erkend, dat dczo schoone overblijfselen dor
oudo kunst niet voor vcrdc ling vatbaar waren,
en heeft aan de Oostenrijkschp het bezit van alles
gelaten. . , ,
De nasporingcn te Delos gedaan, door de ge
leerden der Fransche academie te Athene, hebben,
behalve talrükn stukken hecKlhouwwcrlt, ook ecu
ürieksch opschrift van 500 regels,
allerbelfttfgrijküt, nan het licht gebraclit, den inventaris v.in
don schat, van Dclos bevattend. Men kaa er het
geheclo st.ilscl der priesterlijke administratie cn
van haar finiucinel beheer uit opmaken.
argloos, zich verweert. De Seguen zgn goed
geteekena, de kleur is natnnrlyk, de
pencceUbehandeling vlot: de schilderij is hoogst verdienste
lijk: er i» echter neigiug naar een molancholicsch
impressionisme by den kunstenaar. iMca we daar
tegen waken: zwaarmoedigheid is weinig
vruuhtboar.
Helder en lereniblij ii het tafereel, dat de Heer
Haverman ons aanbiedt: vijf kinderen bü een
waterplas; zij hebben hier in 't warme zomer
weer zich verf'rischt, sommigen zijn naakt; een
jongentjen staat to hangelcn; een klein muUjeu
Eykt u rechtuit, kordaat, aan. Het oogpunt is
zeer hoog genomen; . zoo ziet men do kinderen
met hun levendige vleeschklcur at'komeu tegen
de groene weide. Niet Alloen van klear, ook groote
verdiensten van tcckcnint; heeft deze schilderij,
ook van verwonnen verkortingsmoeilijkheilen,
Met zorg is allen geschilderd: afgewerkt. De Heer
Haverman houdt niet vau itoddercn, houdt niet
van groczcligheid, of wat uien al meer met den
nanm van impressionisme aanduidt. Daar weusch
ik hem geluk mee. Het bewijst niets tegen het
gevoel, dat men 't met naauwkenrigheid weet
uit te drukken.
In rangorde volgen nu twee stukken: het eene
onder 't motto ?StudU,": een gezicht in du wui
met, koeycn: óon koe, [waar een jouaen cn
meisjen om.gegroept zijn. De ..uitdrukking" is gezocht
in de moeite, waarnicO 7ij hun lilikken door
touncglans heen richtoii naat' een rustig gepo
zcerden kunstenaar, dio rclitcr wut dicht by de
koe zit om zo to knunen uitteekenen. Het andere
de
men eerrt
De heiliae slad Kairwan.
heilige stad Kaïrwan bczoekcm
langs de warme bronnen v;
waar het badhuis toe een ftmnscbe bazerae
ingericht, langs het soliildjrachtig gelegen stadje
Hammemet, langs Kabel, de fabriek voor
lunisclie manufacturen, cn zoo. tussohen de zeo en
een zontmoertis door, naar Susa, van waar men
de-heilige stad gaat bezichtigen. De Franschen
hebben er een militairen tramweg laten aanleren,
de beleelUt- kommandant laat echter gaarne voor
zUne bezoekers een extra wagen loopen. Utf het
derde der vier halten, Sidi-el-Hani ziet men vóór
zich de heilgie stivd, haro koepels, minarets eu
phitte daken, daarachter eene njpurjvjren bergen
die don horizon sluiten, en eene wijde eenzame
vlakte er voor, terwyl link* do grooto kalme spie
gel van het meer vau Sidi-el-Uani zich uitstrekt.
Kairwan is nog eene onbedorven oostcrsche
stad cn toont, behalve een fransen garnizoen, ge
ringe sporen van europecschcn invloed. De stra
ten worden nauwlettend schoon gehouden door
de Frauschen. die daarvoor eene belasting van de
inwoners vorderen. De tvateraanvoer is niet zeer
goed, maar men is bezig een groot' oud-nrobisch
wmler-reservoir ten nooi-dcn dei' stetl schoon te
makeu cn vele huizen hebben regenbakken en
vijvers. De Fransche bevelhebber gaf de gasten
coii vrijgeleide en csn sj>ahi als gids naar dn mos
kee mede. X-ü is gebouwd in den stgl van aio van
Cordova en niet, als deze, bedorven. Geen
gei bouw bijna is trefi'ender voor het gezicht. Wan
neer do zeventien prachtig gebeeldhouwde deuren,
ilie van deu voorhof naar binnen leiden, geopend
' »;i" en het licht binnenstroomt op het woud van
unen uitteeKenen. aetauuere , «?«", »?« ??>?? ?? -t:
stak stelt, in oen winter, vóór een viertal jon- | velkleurige marmeren zuilen, is de indruk
b<>t.oo? ? ?? ? ? ?J v.***. H»n miltrao staan tweo
rcusachven; vol fierheid en majesteit. Daar nnsonf
flenr dt grands tragédie passa, daal' was
Mevr. Frcnkel de groolc tragedicncn. Ookiu
den 3dcn akte.
Dat het publiek xich niet verdrong op de
eerste rangen om de to-recht meest gevierde
Nederlandsche kunstenares een waardige ont
vangst bij de eerste voorstelling van deze
nieuwe schepping te bereiden, hc.il geen
naam,
De voorstellingen der Dotlter van den.
Tamboer Majoor zijn bij Prot onderbroken
door den Ouden KleSrkoopcr, het bekende
blijspel. liet eerste is een kompozitie van
den in zijn genre onovertroffen Oftenlnch.
Dat er altijd nog publiek bij de voorstelling
van dat hoogst bas comique stuk toestroomt,
is niet te verwonderen. De. uitvoering in
Fraacati was ook weder zeer verdienstelijk,
Amst,, 25 Jan. 188;). v. D.
Aan de Bedaktie van het weekblad De Antster*
d*t*met;
De omstandigheiJ, dat uen, in de raak
Coliaet-HQman, nujno initialen verbonden h»eft aan
een berichtjen, waaraan geen hoogen waarde dan
die van een kis gerucht mocht worden toegekend,
geeft mij aanleiding nog even het woord in die
aaak te nemen an wel om u te vertoeken net
volgend belanfrïk achrtyven 'van den Heer
oudMinister Trolik in uw weekblad op te nomen.
Te-recht doet de hooggeplaatste antettr van da
zen brief de ongerftmttoela ttftkotttn in de
begens, die ita» 't. worstelen zijn met een mau,~die
.op den grond ligt bij zijii ontredderde slet*. De
siioeilijkhuilcn der teckening zijn vrij goed over
wonnen, en de iilgcuieeue toon is wel
wintcraclitig. Hot motto is, niet, onaardig, ?Lu'clor",
Onder het motto ?Ovtrywf' heeft ie man t de
onb^schaaaidhcid gehad een ontadelden doortrek
te levtron vau de bekende tchililevy vau J. F.
Millet: L'angüus.
.,Beetgenomen" i^ <1e titel mu een zeer zwak
getcakend cn geschilderd i<pel van 5 kinderen met
een wip.
Onder het motto ?llinerva*' U een van ochtercu
verlichte gr o i :p van 3 Jiguren geleverd, waarin
de beoogde genialiteit niet gevonden woi-dt.
Die bet goed met onze kunst..meent, zal zich
verheugen,, ilat door ilo bekrooning vau de Meeren
Witkamp en Uaveraiau s.oa wanrdig a»Ji de
intcntuiu van ilen edelmocdigcu erflater voldaan is.
23 Jan, -><3. Alb. Th.
Do bestuurdcresscn van A'beid adelt cu
Tcssdschatie, rttot de overtuiging gekouian aljude
dat de kennis der Vrouwelijke Handwei kt-n over
het algemeen, in Nederland, v«cl te weuschen
ov«rlaat," hebben zich daarom tot den Minister
van ItianeniauJbche /aken'gewend met het vc»
aock om aan de b«stiiaiido llyke<school voor
Kumt-N4Jverlieid ccne nfdocling te willen voegen
voor Knnstuaalilwok, waar hot jiractisch
onderwiJN in de veiiehill«nde technieken van bet
lloi duren, zich zul aansluiten aan hit theoretisch
onderwas dat aldaar gegeven wordt iu
ornamentteekcooo, stijlleer, kleurenleer enz.
' De Itegcering heelt verklaard, zien in beginsel
.met ons voorstel té kunnen vereenden,
ond«voorwaarde dat de. kosten van inrichting en het
eerste jaar' salaris zullen worden geschonken,
hetgeen wij na ingewonnen informatici», betref
fende salaris, schoolbehoeften enz. op ± f 4000
hebben berekend. Eene bekwame, wetcnschappe»
Juk ontwikkelde oiiderwijeercs, betztj uit de K.
K. Stickcret-ScJmlc te Wccnen, of uit eene der
andere gunstig bekende inrichtingen nit het bui
tenland, moet een behoorlyk honorarium ont
vangen, anders zal vA aich' niet naar eene naar
vreemde omgeving willen verplaatsen. Do kosten
van sehoolmeubclen cn van hrt instaan van
grondstoffen t«r verwerking, klimmen ook
tot een vrjj hoog bedrag. *
De dames bestaurdenasm zijn overtuigd dat
er in het knnstlievend Aasierdam, velen zullen
gevonden worden, die baar kierlD willen steunen.
Menige osieroogwasy ? beedwwfde .vroaw, sal
'door dit on<terw8s beter-betwaam worden ow
vi'rond. NaaH den
tige liolomntfn van rood portier, en twee kleinere
albasten piloren die door. den Byzantijnschrn
Keizer in (JS',1 nan Hassaoibn-Nomnn gezonden
werden. Een preekstoel van het fraaiste snijwerk,
met elt' treden die naar den zetel leiden, kwam
uit Egypte.
Uier en daar zijn overblijf«ol»n to ontdekken
v»n ecii gebeeldhouwde Komeipsche Ivios, een
Corinthifoh kapiteel, een By/.ant ijnsch stuk tnarr
tne<', die voor deu bouw dor kerk gebruikt zyn.
Enkele, zeldzame inscbriften waren nog te
vinden j do Mooren hebben echter, anders dan
de Turken, zorgvuldig allo sporen van heiilonsche
vr'yding nitgcwMcut; men kan zien dat hier en
daar let t era zyn uitgcvtfld.
Eonc acdero tnoskee,..dic van Sahab Rasul, is
zeer elegant, maar eenige jtrun goleden door
Italianen gerestaureerd, «n dus onecht Men
vindt er ook nog oudo Tnnitcho gebiikkcn tegels
ou ccnig fraai gesneden hout uit den Mooi-entijd.
Di) derde- moskee van Kairwan is niet al; het
is die van Am h- Ba Abeddah, met hare viev
\jioron ankers, dio de Dey vau 'f uuis dco lieliec die
de mo-koe liet IMJUWOU, ten ((«iMlicnke zond. Hot
ntcrkwaardiga van de ankers is, dstt 7.y uit de
ace gehaald zijn op ecnc plaats, waar de heilige
had gezegd dat men zo vinden ton.
Do geheele provincie Tunis is een ware schat
kamer van oudheden. Roiueinscke graven,
Moorsclio bogen, inoikeiton, reguuputten,
Cartboagiche vcrtt- rkingeii, daarbij een lieerlqkc uatuur,
de slanke pulmon langs do kuit, waaromheen de
kee als een zilveren gordel vloeit, het bleeke
groep en roaerood cn orsnje van den horizon,
maken het tot een aangewezen lostoord voor wie
van Cannes en Niiaa genoeg hebben. ?
i
schaal waarin net «eest bewogen tydferk
ket leven van keld eo heldin ou wordt '
?ehdderd. Eene liefdeagwckiedwiis onder
rende omstandigheden.
De liefde beproefd en trouw bevonden en dia
daardoor eindeQk zegeviert, e» tot het geweascht*
deel voei-t
Ata om to bewgten wat Balwer «oo dichterlek
in beeld brengt in: ?The ooum of true love
?never does run smooth! May it not be becans*
,where there we no obstaelo* there are no test»
?to the trnth of love? Where the cours» i*
?smooth, the stream is crowded with pleatur*
?Voats. Where the wave swells and the shoals
?threaten and the skjr lowers the jblwsnre boots
?have gone back into harbour. Snips fitted for
Brough weather ar* those built and stored for
«long vojage."
Dus, ? ?die alte QcschicUte die inner nes
bleibt", en het is dan ook niet zoozeer de stof
selve als de wjjze vau behandeling die ons vam
h«t begin tot het einde boeit.
Want Bret Harte is een kunstenaar ea weet
als zoodanig de aandacht van den lozer vast t«
houden. De teokeniog der verschillend* karak
ters is meestertyk en schrijver doet ons een blik
wëYpen op menig schooue styde van het
meBschelyk gemoed. Dat verkwikt eu versterkt, an oos
geloof aan zieleadel en deuad, onder «-eiken ruwen
vorm ook aangetroffen, wordt opnieuw opge
wekt. De strijd togen al wat laag en onedel ia
op nieuw met lust aanvaard. Zulke boeken heb
ben een onberekenbaar nut
't Moge belangrijk zjjn eens af eu toe de keer
zijde van de módaille te zien en noodig om niet
blind te worden voor: ?De smart zó<i schrikkelijk,
het kwaad zóó groot!" als de 'Genestet zong,
toch verroeecen we dat een idealist als Bret Harte
aanspraak heeft op onz« dankbaarheid cu in den
regel meer goeds sticht dan de eoogeuaaiuda
realisten onzer dagen. In het dagelijksch Icvea
komen wij rqeds zoo vaak in aanraking met het
ruwe en gemecne dat het, in onze stille
binuenkauicrenteruggekecnl,noodigor schijnt onzen geest
og te heffen tot het hoogere, dau hem alweder
neer te drukken tot nadcro beschouwing vnu het
lagere. Idealist, zeiden we, en toch zal men van
geen zijner pensonontypen in dit twnkje kunnen
beweren dat het oubestn inbare,aethcri»clie wezens
zijn, wier deugden boven het bereik bloven van
menscheljjke zedelijkheid en kracht. Daarin ligt
juist het bewijs van des schrijvers kunstenaar*>
vermogen. In de eerste plaats moeten de karak
ters waar zijn. Xyn zo dan tevens schoon tlaa
werken zalko voorbeelden veredelend op hst racu*
schelük gemoed en het valt niet te ontkennen
dat hieraan in onze dagen van twjjt'el en onge
loof behoefte bestaat
Het moge eenige verwondering wekken dat een
jon?, liefT mooi en dcgelyk meisje zoo ü pi-im»
vista verliefd word op een hótelhpudcr met een
v«rloopen zaak, dit ia evenwel niet onmogelijk.
Men houdo daarbij, als by menige andere afwij
kende bizonderbeid in dit verhaal, rekening mei
Arncrikaa&scbe ceden en toestanden, waarvan wj
hier treffende staaltjes vermeld vinden. Vooral do
hoofdpersoon Jeff Briggs is uitmuntend geteekend.
Een lorsch gebouwd
goedhartig on net c
maar wiens geestkracht
worden door voortdnrendcn tegcn;rjoed in een
werkkring waarin hij misplaatst is.
«Hij (ras een sterke vent," zoo lezen ?we, .dat
haddon manucu nis boomen hem v^ak verzekerd,
of h\i goed was, zie, dat wist hg niet.'' Wij krij
gen liein dadclyk lief als we de teedei-beid gade
sman waarmee hij Miïs Mnylield, de heldin vaa
bet verhaal, uit den, door den storm half vefpu?
? gelukten postwagen tilt 'en haar door water en*'
modder wadende op zijn schouders nnar bet ver
vallen logement draagt. Z>i is dun ook dulclijfc
niet weinig met den kiiappeu jongen man inge
nomen, en nadat hij haar behoedzaam op de
eopha heeft neergelegd en hy ïicli daarop
verIcgca en blozend wil terugtrekken, omdat hy
bemerkt dat het volstrekt geen kind uieer is maar
eonc volwassen' schoore die hij gedragen heeft,
fluistert zij, hem dankende, de woorden; ?Kracht
is schooti, maar kracht met goedheid is
oneindig schoouerv' Lator als Jeff in deu
Btorinachtigeu nacht naar bed ij gegaan, ruisclicu
hem die woonkn dau ook voortdurend in de
oorcn; .Kracht is schoon", scheen de winti te
locion terwijl hij tegen de afgelegen woning stoof,
cn een andere stem scheen te antwoorden: ?maar
kracht met goedheid is oneindig schooner'', en
terwyl Joft' naar beide luisterde, viel liij in slaup".
Hoe geduldig en eerbicdiir behandelt onze huid,
zijuo tatite Sally, tiie niedchclpt in de
bnisboudiug van het logemeut. Xij is een ijverige vrouw,
vol plichtgcvoei, maar koud en arm van geest.
Hoc weet Jeif die minder sympathieke lignur
met het slechte hutnenr, te van_en, ondanks dat
zij hem telkeus irriteert met hare te onpas
nuigcbracnte gcmeenpUatscn uit den bybcl. En
wio met geestelijken hoogmoed bohebt ia cu
ilaai1lij arm is van geest komt liuhtcljjk in de verlei
ding z^jn dorre gesprekken op te sieren met ge
meenplaatsen en groote voorden, waarvan hij
zelf ue draagkracht ciet beseft. Het gaat de
zulken HU de wilden die bunn» lichamen opsie
ren met schalie kleuren, vederen en blinkende
metalen dio er vaak de weinige schoonheid uog
van verminderen en hen aan de bespotting vaa
meer beschaafden prijs geven.
Hoe komt Jeff's edel gemoed tegon fcinteSahy
iu opstand als zfj hem te kennen geeft, dat hy
Van de gelegenheid profitceren moet, wanneer die
?mamser Mayüeld" tot tijdverdrijf wat met hem
coqucttcorcn wil: ?Ho kon niet spreken" -l?fc
staat
Je/f Brigga'ê Rouan, door Bret Harte,
vorUliug vaa J. L. Wortbeim,'s
Gravenhoge, A" stössing W82.
Wie in een ooffenbtik t*n ontspanning, zoo
ig en verkwikkdfpt ia onse dagen,
bovenn.«_emd boekje t«r band neetnt ea leest, «albet
zeker niet onvoldnan ter «yde tegfs». Het etscbt
van den leser kwt rie itisnts) {sjepsaninf fat bet
velgjan vau den draad der geatfeied*Bia;«rtredan
»leenU een latte! aantal personen ia op.
Betooncept is niet tmed axngnts^ea dewawnstsUkw
,. -3. i» «»io«m of
Mtfcmeaang
. Het
aV voortprateude eindelgk liet hoofd ongeduldig
omwendae, was hy heengegaan.
Hot natuurlek gevolg van JefTs wcderwiurdiff*
heden cn tegenspoed in zijn uieuwclxrtrckkiugis,
dat hy bijna aan den drtuik ctt het. spel verslaafd
raakt, cn hierin toont dn «uhi^ver juiit tLit hy
de menschelijke natuur goed kent. en dn ibutea
en gebreken *Ü&er pntoncn tevens aantoont.
Toch weet Jeff's krachtige geedt zich a«u da
verleiding te cntworatckm ea Aaannede vaagt
tcgelijkert^d een omkeer iu »ijn lot enlevon aan.
Yul<a LJ1, de post Ulo n, is een ecb.t« typi) van
den Kngelsohea voerman, 100*11 Dickeo* Uieu
ook eeia toekende, ruw en rond. met een hart
van goud. Hij was vroeger eea vriend van Jen"»
vader, dia aicli dóór achteruitgang in eakcn,
waardoor bq een speler was geworden, van kant
ranakte. Potsierlijk is de minachting va« Ynb»
Htll voor dat tengere fipuui-tje van miss Mayueld
Ddat levend geraamte" ceoala hg haar noemt, «a
met weêrsia merkt h|| op, dat z\jn Ilinka jongst
vriend zich meer on meer aan dat wezeutjn ver
slingert. Treffend ishfltgespi-ekdaarovertuuchsn
beide mAnnen op den avottd «lat Yaka sich voor*
usnv Jeff to waarsohnwcn cn hem te tet w<Jil(-ren
van liet gevaar, door bet. uitzicht voor hem t»
openen op oea beteren werkki inp dien de ao*1 illon
roeeade voor kern gevonden te heMwn. Hw
verontschnWigt Ynba «Ica armou joaiten uadiit hQ
hem wat al te ruw heeft aangepakt. ?J« kunt
liet niet helpen, 't at hen in t bloed 4*ft",*egt
hQ en later ak hf aam w^jst «p de gevaren voor
den mea overal waar er cene «rauw in 't snel
is, en U Jeff ?preekt <mu- die laikekkra vaa
nwanen «ie aioh aan rijke vrouwen *«rk**as<-lsn,
voegt bg bem met askerea trots op- B|a jpngea
vriend tos> ?Maar dat lokt jou niet JeS, '
niet ia je Woed l"
Hoe welbegrepen koelt ltg by t Wttwi
&a joag«n ataas More en s|Hjt aiet. katk
gffueswatkkU vaa aflsiüng doet iltaslsjh»
«rark.4saasak«idv «Jb k«j Jeff «fcf «as renfeU fc'.k«n4«o,
legt ra IMS» de twetkoete iaat ktsëaijea.
WeJk f«a edel m pasffaread jsjMaowJ waft*tr~
ia ' ? ''
*»/ «it
'r
l'.