BB AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. !i ' .f R tn-engen om t'.rtfddenMhryveranTa'voovtleaegeItfkhtul van zijn advieseo at stemmen z(J niet onvoorwaardeluk met zgo oono!u«ie ia. Het tfn«t* deltblitd v«rdeutgt de handelwjjae van de Neder* landsche Bank bjj de ailveraanmuniing, wolke handelwijze in den huUten tod meermalen bc, en werpt de schuld van den togen woordimn toestand on de Twwde Kamer, die indertijd het voorstel van dea minister Van Daidett verwierp. De N. Sott. Ct. dringt b(i den mikister van hnaatièu op handden aan. 't Is tBd «lat er eindehjk iet* gedaan wordt. Ia de AmMMe wordt aangedrongen en ?eameawerking. der organen en leden-der H. Kath. partQ." Tot nog toe ontbreekt die, volgens t blad, geheel. Gaarne aal het met wie ook samenwer ken om een einde aan dezen toestand te maken en eea beleren voor te bereiden. In een ander artikel trekt het blad woest te velde tegen de liberalen, terwijl hét voocU nog. een* klaagt op bet vertwttgen van eenige zaken door Amsterdattiche bladen, zaken die. volgens de Amstclbode ?eer gewiehtix ?fin. ... De JfioVfc». Of. wfcl op het gebrek aaa ge neeskundige hulp t welk zieh meer en meer op bet platteland doet gevoelen. Harerzijds bespreekt de Ar*k Q.-de'«owffc.de errata-op hot strafwetboekren dringt op spoedige indieninff aan. In ï Ban*, zet prof Op*oomer ZÜn studie ?ver het werk vaa prof. Bttva voort, lerwjjl de Stand, de Büliton-quaeetie verder behandeld «onder tot dusverre tot een resultaat te komen, hoewel reeds nu duidelijk uitkomt dat het blad de handelingen-der Indische regeering en van oazen minister van Koloniën afkeurt. Het 'flÏMwf. en andere Amste.rdamsehe bladen ves'igen de aandacht op de brochure ?De laatete Editie van het Merwede-kanaal" uitgegeven door de .Commissie voor -de ttjjnvaart in Ooetoiijke richting. In die brochure wordt aangetoond tint het thuns voorgestelde plan belangrijke-afwijking vertoont ten opzichte van het plan van 1880, waardoor het duurder zal worden en de uitvoe ring van het werk zal worden vertraagd. UIT BELGIË, ' ' ... V! :"',"''.' üoito'a muziek. Het nedorlandsch op de middelbare scholen. ?Pst Y tóch al te erg," riep esue Bru«selsohe danta uit den balkon vanden groeten schouwburg, in niet zeer fijn fransen; ,,ctoet qnand raeme trop fort", riep zü uit, maeneude dat ia 't eerst*-bedrjjf v"u ?Uofistofelo" de-eerste bos reeds weid nitgefloten. Mefisto was fa Fanst's laboratorium getreden, had ztyne Iconpletten met het rolrein; ?Je t uu te, ha, ha, ji detruiz, je pettifb, je siffle' Reaougen, en de daad b|j rt woord voegende' eeu snerpend fluitje geblazen, De dame zocht net behulp harer ;«md/« den schuldige in een fauteuil .a'ptytetttre, want hare natuurgenoot*» en de toileites boeiden haar voorloopig mmr dnn de voorstelling. Onderttucchen vai-dicnde dan ook de zanger ?quand même" zulk eeue afkeuring niet. T)och..... Mrevenous a noa moutoua." ' Wij hebben 'de vorige week den inhoud van lioitou werk medegedeeld on bevonden dat de opera uit zei hootddeelen (met eon voorspel) be.taat, waarvan echter de samenhang zeor zwjfc is uitgedrukt, lo Het laboratorium van Fuust, 2o Mnrtha's tuin, 3o l>e Dloksberg, 4o Margaretha's gevangenis en dood, Ge do -clasaieke sabbat," en eindelyk 60 de Dood van Fau.t. Dit alles wordt voomfietfaan door eenea proloog eu een volksfeest te Frankfort. In den proloog stelt het tooneel de grens tusschen hemel en hel voor, waar Mefisto de Cliehjbynen, hoort zingen, zelfs de Godheid huldigt, döctf zfc ti Voorneemt een zekeren Dr. Fuuat te gatu bekoren, die zich te veel verlaat op eeue ?dwaze hettenrehim, die men ?Itede" noemt." Uf dit wel zeer redeljjk gedacht en of het geen ongelukkige inval is den duivel vervolgens te laton verschenen op 't oogenblik dat l' aust het evangelie gaat lezen, willen wij daarlaten. Niets wordt in den tekst voorbereid of door de muziek' uitgewekt, wat aan de karakters van Fa a t, Margaretha en Helena wezenlijke belang rijkheid geeft. Toch verschijnt Faust nog iaeur als do held van het ttuk dan Mefoto, HH steekt evenwel bjj den Faust van Goetbe af, geluk oen glas water en melk b\j een glas burgonje wijn. De overeenkomst der tooheelen van verleiding (oftchoon Bij door den Componist met zedigheid behandeld zjjn), deza twee tooneelcn, zoo dicht nevens elkander geplaatst 'toren niet weinig den indruk, en vernietigen'elkaar-... ? ? 't Is waar de muziek w eenigszinz vnntindercn aard in den tuin en in de griekscbo onderwereld, matr do behandeling il eentonig. Daarbij komt dat de muziek in Martin s hof veel levendiger ea oorspronkelijker ia dna dtc bij 't bezoek van den ?Sabbat clasBÏquo." Het qiutrtet 'in deii tuin, waarbij vroolijle ?kqigortjcr ge speeld wordt, is een der.beste im>nir.eis YIIÜ het: gohee'l. In den d&iropvolgendeu ïï'alintrgitiwclit ei kennen «(j ook gaami! Boilo's t.ilont totschildérèn van huraoristisou-ivonischiiiitfminiiiir. M:uv «ven'weinig als hjj hier door du macht dor imiziok «en zeker gevoel van afgrijzen woet oji ta .wekken, gelijk Mcudolseoüu UnitUoWy'iu zflóo bckcndo compositie, evenmin weet boito, vau den anderen kant onsf3 belangstelling-gaande te ma ken voor ?La nuit du B ibbat d.ins qiiu", golHk hjj het noemt. Deze schildering der onderwereld is by die van Uluck niet te vergelijken. Duitu'n Sabbat wordt ons namentlijk ?vcrtobiid door «en tal van bevallige lierspeeUtcrs, in uier midden Helena Op min of mter klajroljjken toon, den ia, al epetoa daatia de harpen ook een» hoofdrol. Summa «MMiHirttm biedt dei» opera eenige niet onbelauitrvke muzikale nieuwigheden, doch kan met andere werken, waaraia de» oompositte hurinnort, de vergelijking niét uithouden.' Oudertuswhea v*rdiaaf de. toonzetter nog omen lof daai voor dat hu niet, door eiadelooie danimo* tMr*en,--«eHjk MUS Qonnod in Polyeucte. heeft «cedaath.de handeliiig deed opaohorton, ompUato te maken voor. KjrmnaaUach* oefeningen van on bedekte armen ea beeata, waarbU de dames geluk hebban, ae& in gebrekkig frintoh uit te roepen: ,0'ett quand même trop fort!" Ui» uitvoeting wat voldoende. Me&sto (Greese) zong «a speelde ia den geeat der humorintiwhe nioalek. Faust (Jourdaiu) daarentegen, was in 't algemeen kleurloos, ten eerste door dat de eompoütie zelve in dete rol flauw getuit ia, en ten tweede door dat da zanger aaa eene habziekte Ujdt. Het tooneel in 't laboratorium wa* veel te week en te schuchter voaigedragon. Margamtha (Mm» -Duviviet) muntte uit in nut tooneel der gerangenia, in den hof was gty meer dom dan kinderlijk en duitsch, als Helena kon de-kunste nares ucchti weinig lauweren winDen in.dien op geschikt on .sabbat jlasaigae." De- vertaling Van dun tekst la t fransen van Paul MMU^t, ea de mi te en teène van Lapivimdo, ?Ün met zórg, oEschooa de laatste met geringe kotten, uitgevoerd. De wet op hot .gebruik van de Kcderlandsetio taal in de middelbar* scholen, wnarovor remis vóór de ?Kersracantie m de Kamer eooveclgediscoteerd werd, u nu (met eenvoudige ter «ydo Utiog vau vroeger besproken ameudemcntoii) aangenomen. De wijxigtug (welke in Uolhind wel aeer onbeduidend zal schijnen is deze. dut voortaan op genoemde scholen, 'doch uitsluitttlyk in heb vlaamtclie sprekende gedeelte van BolKiö, in; da voorltercidcude klanten, hoofdzakelijk vlaRDiseb cal onderwezen worden en dat. oreri#< ns in alle klassen, alle vakken (op 't ncderlandsch na) ia 't Fransen blijven gedoceerd, behalve het hoog Duitsch en 't EnpeJscli, wat of door dia talm zelven of door middel vau 't Nedorlandsch cal gateerd worden. De verbetering ie gewichtig, zoodra men den hovigen tegenstand k«ut, welken nojj voor woiniijB jaren dergelijke maatregelen in do kamer ont moetten. M. A. ondergang van Troja bezingt, 'waarop dan plot«elyk de ?rijk 'gcklecde" I'auat verschijnt, op wions ?vieag» i>ale on lit cemot: ?A.mour."NauwI(jks heeft Hciena de oo^n opgeslagen of zij stemt met Faust in een ?bcKiu n'.-ve d'aoioar, eu verlaat dan het tooneel. Overigens is dit eniemlle-siuit niet onbohogeH)k, doch mist het karakter M-at ons in den Urph ns in de onderwereld (van Gluck) treft. Ook dtue Gluok'sche onderwereld en hare larven zijiv niet in die mate afgr^-^lljk dat wij er vau zouden droomen ? neen, zij hebben eenc onmiskenbare matiging in hunne straf- en wraakademendo kre ten, doch die compositie draagt den stempel eoncr bepaalde kunstrichting; het streven naar classiaciie pteciditeit spreekt daarin. Dij Boito viuden wi) eenvoudig cene nette aaneeuEcbakeling van met onvriendelijke melodiën, die w'Ü by velerlei tekst zoudon Kunnen ann MelUto vindt dien griekschen sabbat dan ook xeer vervelend. Terwyl Fanst verzekert: O terra de I» Grèce, toa charme m'enveloppeaiunqu'nne careïse', roept Mefisto uit: ?Keen, o neen, op den Broeken, in die lucht van harst en pik, die 'k zoo gaarne opsnoof, was'teen ander genot dan hier. Daar was ik ook meester!" Dit alles wordt ia recitatieven medegedeeld, wclko wij hel best b& die van Rossini zouden kunnen vergelijken. Haar Boito, wegens do korte solo's on het klcme aantal koren, een Jtalinaiucben Waffner" te noemen, i», t zg nogmaals gezegd, bebcbelijk. Het W jaist die gcdeolten waarin onze maestro het meest van Wagner afgeweken is, welke het bett geslaagd zün. Behalve het qoartet in den tuin noemen iri) hier nog gaarne het koor der hemeliche geesten uit den proloog, waarvan althans het laatste derde gedeelte een zekere meesterschap over de hannoniën aanduidt. Ook het genoemde koor van den Bloksbevg behoort tot de beste atukkaa, terwijl daarentegen bet rein irmfoni?olie gedeelte, vooral do Inleiding, onbeduidend HET AMSTEUDAMSCII TOONEEL. "De Prinetf van Bagdad. S'io avessi, lettor, piü lun<rp spnzio Da Hcriverc, io pur canterc in parte Lo dolce ber chc inai noum'avria sazio! Deze Dantcs woorden vloden mij herliaulde malen door den geest, bij het verlaten va a hel Grand TliéiUre na de eersle voorstelling; der nPrinces vao Dagdad" en denkende ;ian de beschouwing, die ik de oer zuü hobben daarover te geven. Mijn bestek gedoogde de vorige week gcan uitgebreide bespiegeling, dié veelvuldige indrukken wout1 moclu geven, geen ontboezeming vnn een omvang, die pluals liet voor gemotiveerde bcwonileringstermcn. Vroeger-reeds heb ik er op kuuncn wijzen, hoe het talent der kunstenares, wier vertol king van Dumas' laatste werk ik te bespre ken heb, zich niet telkcnrcize zij optrad, gelijk bleef, zich niet iedcren avond openbaarde, maar dat de eerste voor stelling haar steeds bij uitstek in volle kracht toont. Hoewel ik nu, na de Ie, nog verscheiden vertoon ingen van La Princetse de Bagtlad bijwoonde, zal men mij ten goede houden, zoo ik de indrukken op die latere avonden ontvangen, slechts benuttig in zooverre zij de ccrsl-ondergane handhaven, omdat de eigenlijke «schepping"toch bij de première plaats heeft en dus ook daarnaar, in haar geheel, te beoordeelen is. Ik herinner roij, hoe da Heer Smit Kleine, in zijn opstel over Cd. tiuskcn lluet, vanden »Hoogen Raad" spreekt, waarvoor onze te Pdrijs levende kriükus kunslvoorlbrengselen en auteurs daagt, die hun vonnis eigenlijk van een Kantonrechter, hoogstens van een Arrondissemenls-rechlbank zouden moeten liooren. Z(jo is Gustave Planclie een rechter in den »Hoogen Raad", ivaar hij lang HCi'rziol op en te velde t rokt tegen Casimir Dulavignc, wiuns Loult AT,hij ? uitmaakt voor al wal .leoli^w.AZoi) is fvriïló Xuln een ambtgenoot van Phnnho. \vnur liij Alc\:mdrc Ourtüis den zoon uitkleedt en du ??gulirekun v;m Dumas* laltJiil mul het sclicrp tuilleudiiius v,m zijn Uigwsch aaturalismi) rtpuulCjit en uil-één-zet, en zoo wim^ ik mij hier"?slechts aan een zeilig -knnoiircr.hlersciMp en, wanneer Dumas' werk id.luutcn teil, ? vullun. *ij hier builen mijn heruik en kenl mijn tyetboek van dit oogenblik geen termen, dié feilen zouden veroordcclen, welke, voor mijn beperkt konionrcchtürsoojj, schuil gaan in den gl^ns der stralen van hét genie, welke deze ongemeono hartalochienb'cwcrking dooraderen. Men zal vergeven, dat ik hier slechts een kaniüDgcreclit instel, daar onze Amslerdamsche tooneelkunst 700 dikwerf nog, helaas, taakjons aan den dag brengt, die in policiobureaus of ook wel door het etokjen van een sladsagent te beslechten zijn. Doch het komt mij zelfs voor, dat de Printene de Bagdad, zoo als «IJ thands in het Grand Thóüü».verschijnt, de vuurproef der Hooge-Rnads-rachlspraak bijna zou kun nen doorstaan. Wanneer men namelijk niet de Princease, als literair geheel, op zich zelf beschouwt, mnar slechts =00 als :lj thands in lat Gr. Th. verschijnt. En met dit vraag stuk slappen wij op een heel aardig princi pieel terrein. Coquelin ainé heeft deze.quaeslic behandeld in zljn:|4c(^We*ö»iecKch.*--llèi geldt de omschrijving van hel deel, dat, in «ene dramatische schepping, aan den beoldenden kunstenaar, aan den akteur toekomt. In de voorstelling der Prineette (te Bagdad, welke ons hier bezig houdt, vind ik eengewenschte gelegenheid om te pogen een aan* duiding van dji deel te geven. Het feit is dit: De Princesse de Bagdai mag, hoe ook beschouwd, een der stoutste werken van Dumas fils genoemd worden, en Mevr.Frenkel-Bouwmeesier voldeed nog zelden zoo goed, als in deze rol Dumas fils is aristokraat in zijn werken. »AuxBatignolles" woont hy, in een gebouw, welks weelderige inrichting van binnen, welks oosiersclM tapeten en gebeeldhouwde plafonds, waar de schatten van schilder- en boetseerkuost, die het herbergt, in overeenstemming iljn mei de uitheemsche gewassen van den hof, die bet huis omgeeft en met do koperen stangen der hekken, die deien tuia begrenten. En de deftig-sülle atmosfeer der wyk harmonieert wederom ten innigste met den plechiigQn en statievollen ernst van hel stu deervertrek des meesters. Daar is hy geseten vóór «t)n ebbehouten tafel, hel oog op het satijnen donkerroode behangsel of op de cierlijke bruine kasten ? Louit X VI, of op de scliilderstukjens en geëmailleerde vazen rusionde. Op de tafel liggen massaas fijne papier soorten van elk formaat on van elke kleur nuance gespreid, waarmeö de drumalikus lijn schrijfzucht te prikkelen denkt Da Dumas zoent, daarover gebogen, naar gedachten, het Pariischo hooggcwullde hoofd, met de dunne krulharen, dour de wel verzorgde hand ge steund, terwijl zijn lichte bleckc oogon, van de wanden dalend, Inngs hut tijgervel glijden op den vloer. Nu en dan verschijnt zijn dochlurtjön, met hnar gczichtjen vun was, in haar vuur rood kleedijeu, ca brengt, mei haar vogelenbekjen, den pap* een k u*. Zoo pruduceert Dumas niof vael. üe legende zegt, dat ztch. in eon itoek der sludiükamer, een Rccizelcird wtvorou kistjen bovindt, waar Dumas zijn dozis talent, door r.ijn vader hem ingeblazen, bewaart, en dat hij om de iweo jrïr o(»enl,ten eiuJe er bahpedzaum zekcro afgewogen hoeveelheid uil te verwijderen en aan de openbare waardeen Qg prila Ie geven. Het steeds bruisende dunne en sloom-snel vlietende bloed van Dumas pcro heeft zich in den zoon vermengt mei hei, één generatie overspringende, kalme maar intense Mulatten» bloed der grootmoeder, en zoo zien wj in hem denaard zijns vaders voortleven, getemperd en bematigd door Oosicrsdie gemak- en na'lenkenszucht. tit de afstamming en de opvoe ding van bumas fils laat ziclt dus ook de omwikkeling zijner gave en der keus vau gijn onderwerpen alleiden. Uc voorkeur aan het bizondere, aan hut pikante, aan de sierkc saus, aun het gekruide onderwerp in zijn ar beid geschonken, paan zich ann het eenigszins geaflekleerde van zijn slijj. ilij is een «ken ner" zijner slof. hij springt om met zijn gegeven als een ouJlieden-vci7urue!;i;ir, ccU kieskeurige proever, een ivoor-werker van smaak, ccn gonijlo. knutselaar,. con bezield De geschiedenis zijner kunst onlrolt zich geleidelijk vüor ons oog: eerst kotnt zijn .krachlige, nog onnoozele aanleg, van zijn VJÜLT georvco, uil in La Dame aux i-a-mMiat en zijn overige romans, dan beginnen wij de eerste sporen van het vajsche bewusliyn zijns aposlolaats te OnUvoren in Diana de L>j*t dit klimt bij do Dcmi-monde en la Question d'argeitt, doch hier neemt ook zijn vourlicfde lot het kurieuze een aanvang, de&o wordt weer gedempt door zyn sociaal hervormerschap in le Fils naturel en Un pïre prodiyite, vermengt zich hoe langer hoe meer hiermede in L' ami des femme» en Les idws tle madame Aif bra>/, in La prinreate Geort/es, f>c ïcvvtne de Clau'tc, en Monsieur Alphontc, na d«l even in Une visite de nofcs de geest zijns vaders weer duidelijk aun het woord is gewcost, doch herneemi «üntsch de bovenhand, het stre ven naar. het uitgezochte en vreeruJsooriigc wel le veretaan, in /'jytram/i'iy, om zich laat.stens geheel onbewimpeld' uil te spreken in La princ&se de Bagdad. Onder het maer f merkwaardige", geestige, vernuftige, hier en daar huiveringwekkendkille dan warme, krachtige ei zielvolle aan zien van het \verk des zoons sluimert en verbergt zich de vurige, gloedrijke gce»t van den vader. En, ? om tot mijn uitgangspunt 'terug te keeren,?nu biedt juist Dmnas/ils' topnecls[)cl, aan hem. die het do beweegbaarheid en het leven sclienkcn zal, die hel uil zul wer ken, aan den akteur do taak, om er dien geest van Dumas jiuro in wnkker te schudden en om to tüonci), hoc de rustige vulkaan, hoc hel verstuivende dynamiet lot ccn ontploffing en losbarsting bcUwaam 'n, onvermoed h<;vig, waar <lo lont van 't genie het beroert. Iets hiervan was te bespeuren in de wijze wa-irop Mevrouw Fionket-Bumvrnccster de rol vin Lifltotifite vvcdcrgal. XlJ behoort lol de aciricQs welke hel leven kunnen geven aan deze schepping der gedachten. Men kan zich voorstellen dat do schrijver haar niet geheel onbevoegd zou verklaard hebben, die le be lichamen. De stem van Mevr. I'Vcnkel heeft, sinds ik haar 't la:ilsi hoorde, in volheid en zuiveren klank veel gewonnen. Wat haar taal en het zeggen (de groote kunst van * zeggen") daar van aangaat, zij .domineert steeds den auteur van 't stuk, waarin zij speelt. Nooit staat hy boven ha:ir, aliyd zij boven jiem. De schrijver dwingt haar niet zich te schikken naar zijn woordenrnacht, zij gebruikt zijne woorden om de macht harer guvuelens te vertolken. Daarom weet ik in dik geval niet, ot slroefhedeo, als ttoijnkeer," gedcocnluccrd, in plaats van »mmoer", (laatste ioon.,2ebcdr.: »Ikdanku. rnljnhcer").uf *der" voor »van dc'\ »glj hebt" voor »U hridt", (in een familiarcn dialoog]>, enz. op rekening van Mevr. Frenkcl of op die van den vertaler, den Heer v. Korlaar, moeten gesteld worden. Nu ik eenmaal aan't opmer kingen maken ben, kan ik de verklaring niet achterwege houden, dat Mevr. Frenkcl hen, die de eer hebben haar spel te bespreken, zeer in 't naauw brengt door bij latere voor stellingen haar koost zooveel beneden de eerste te doen staan. Zoo dat de 2e akte b. v. Woensdag niel gered werd. Maar ik wil hier slechts, ik herhaal dit, aan den eersten avond denken. Bij de tooneclen van fierheid en wraak* zucht, gekrenkt in het eenige, wat Lionette bezat, in haar eer, 2e bedr., en bij die va n het ontwaken der moederliefde, 3e bedr., (ik spreek altijd van de Ie voorstelling,) was Mevr, Frenket zeer goed. Gaarne sou !k die goede ? eigenschappen van haar spel refder uiteenzetten, thans denk ik slerhu voort met Daote, -r- doch nu in Hackes didaktische vertaling, op kans van voor een 18e-eeuwsch gelogenhöidsdiohiw te worden aangezien. ?: Waar' DU nu meerder ruimte hier geschonken, Vc Zou, lezer! dan de toete teug besingen Oio nooit verzadigt, hoe gu ook hebt gedronl Amst, 30 Jan. 1883. Van Devssel. P. S. Den Hoer v. Kuyk mag ik bier niet onvermeld laten. Eenvoudig en matig, goed en waar, stelde hy Nourvadv voor. EENE KÜNSTPROFETIE. 9nder do taken die ik Zondagsmorgens aan de ontbijttafel >to genieten getogen ben" (om met'den heer v. D, eenigszins onduide lijk, te spreken) behoort ook de lectuur van ff e Amsterdammer, Weekblad voor Nederland. In den regel begin ik'met do hoofdartikelen en correspondenties voorloopig over te slaan ou eens te kijken wal de rubriek »Kunst" tor lezing biedt. '/oo ook gistermorgen. Geheel en al argeloos, «onder het minste te. vermoeden van den adder die in het gras vorschulcfl lag, vang ik aan met de tooneelrecensie des hecreu v. D. over de Prinses v. Itogdnd; om unmtddcltjk onthaald (e worden op den dun heer de Groot l'riendschaapelijk gegeven raad, eens ccn zeer jong Irantch stuk, liefst Theréjo Ruqnin van Xola te mon* tccrcn en aldug het publiek te lokken. En onmiddclijk daarna krijg ik op do nuchtere maag oono lilosofl$che beschouwing to slikken over onzen rcaliatischcn tijdgeest; zicikmlj, terwijl ik juist een slokje koffie wil nemen, in eon sbg al mijn idealen onlrooven; en verneem ik de gcruchtolijke aanzegging dat ik voortaan den heer Zola als ouxen Dante zal te beschouwen hebben. Vooral dat laalsie doet de deur toe. Ik leg mijn courant neer en besluit straks nog eens bcdaurd het requisitoir van hel openbaar miuistoiij ^c herlezen en te zien of ertegen de conclusie niets zou aan te merken zijn. l!; was anders zeker dal mijn gehecle Zondag bedorven was. Ik herlees dus nog eens kalm hel gerechtelijk oordcel en ? zet al vost eon paar kruisjes bij dal wal over onze toekomsl-poözic gezegd wordt, bij de opmer kingen over het ware in de kunst, en ondersi roep: /«/er heeft /iet woord t Naturalisme" in dtn mond, niet ieder begrijpt^ wat hij er satfs mtc uitdrukti Zou de prolecl in deze woorden niet zelf de oojzault hebben n.mgeduid die zijne voor spelling tot onwaarheid Etcmpcll? Ik overwce;> die vraag en kom lot de vo!»uadc conclusie. Zie eens, tnijn waarde profeet. Al kan ik mij natuurlijk geenszins met u meten in filósofisch-acsli'.eiischc ontwikkeling, al zou ik, niet dnn luugcnsprekcnd mogen verkla ren, dat ik olie werken van onzo Dantc der toekomst gelezen tic tv ik geloof toch, bij dat ?gêne wal ik van hem tas, niet zoo slecht uït ds oogcn gekeken te hebben, om niel de bewering ie. durven uitspreken, dul hel ook U, naar mijn bescheiden meening ont breekt aan een juisi begrip van hel Zolnïjmc, j dat ge ten onrecht-! zijne richting als die i onzer toekomst beschouwt, ook omdnl ge miskent onzen tijd, iri zijn denken en stre ven, c» van geen verschil schljni ie weten j tusschcn het ware en de waarheid, tusschen j poëtische waarluid en werkelijfiheid. ! Ik zal trachten kort en bondig al deze j beschuldigingen te staven, niet om u per soonlijk aan te vallen, want persoonlijke ! kwetsuren zijn mij een gruwel, maar alleen ' uit medelijden mol de velen die, als ik, hun idealen te liel hebben, om ze U en mijnheer Zolu present ie doen. j Gij miskent onaenlijd. Ge ontzegt hem een ! slrever. naar het ideaal, wilt de wereld twee i eeuwen lang laten teven zonder droombecl! den, om onze kunst onze poëzie te Jjouwen ! op de feilen, de aarde, de wereld en de ! wetenschap. En ik antwoord U met te vra gen, of niel juisi de woelingen die wij overal, iii Rusland, in Duitschland, in Frankrijk, wvtai-ncmen op socialisiische gebied, voorlkomen uil, zij hei dan hergcnschimmige, toch ideale wen^chcn om do armen en lijdenden te hulp ie komen bij .hun strijd om hei besuian om vrijheid van denken en bewegen te verkrijgen, of niet de zich algemeen openbarende zucht tot . vereeniging van stom- en rasgfenooten een streven naar een ideaal moei worden genoemd? en of niet deze twee voorbeelden door talloozen te vermeerderen, er van getuigen dat die drang naar het ideaol nog niet ontbreekt in onzen materialistisch .gescholden tijd, en m'ei gedurende twee eeuwen ontbreken zal en kan. Maar sterker nog indien het eens waar was wat RCbeweert; .indiendemenschheid inderdaad op weg was haar idealen in den drang der werkelijkheid te verliezen, zou zij dan niet, indien haar al lust over bleef om lijd en geld te besteden aan de kunst, juist aan deze komen vragen, wat de werkelijkheid haar ontzegt, poëzie en ideaal, zou zij dan niet juist van deze eischen dnt zij haar iets anders terug ga; dan de werkelijkheid, waarin de menschen altijd verkceren; dan de werkelijkheid, zooals mijn heer Zola haar schildert, akeliger, treuriger, afschuwwekkender, dan men haar oppervlak kig in hel leven ziel? Me dunkt dat het ant woord a priori ten gunste mijner meening zou luiden; ü postenori vinden wij het be wijs, dat ik juist gezien heb, in de onweerj spreekbare sympathie die én melodnma, én klüchlspel, én opera ten onzent en in de geheele wereld vinden en blijven vinden, schoon het bewijs moeilyk zou zijn te leveren dat deze takken van kunst bijzonder op de werkelijkheid en wetenschap gebaseerd zijn, En ziedaar waarom uwe profetie van eene kunst buiten fictie en ideaal eene gelukkige onwaarheid zal blijken; maar ook waarom de oplossing van het vraagstuk »waarheen?" niet luiden kan »tot nujnheer Zola." Die oplossinh is eene andere; >y is gegeven door den heer Cb. Boissevain in ttln bekend Gidsartikel over Muziek der Toekomst; x(J leeft in de gedichten van dan u zeker bekenden franschen dichterSully Prud'bomme; z|) luidt: de kunst gevoed door de wetenschap en de werkelykheid; maar tevens beider meeste* resse, maar niet als mtyaheer Zola wil, de kunst (?) dienaresse vin die beiden. De altijd oude ea nieuwe eisen die men den dramatische' kunst en den kunstenaar, om ons bu deze te bepalen, zul mogen en moeten stellen, is dit hy uitgt van de studie der werkelijkheid, zich vasthoude aaa de werkelykheid, e» het leven teekene zooals het is. de menschen zooals zy z|)n. Haar die eiscli sluit niet in, dat hy «en volger worden moet van mijnheer Zola; vermits nog altyd poótfcche.werkeiykheid t* vragen, psychologische karuk'tërleëkeniog te verlangen iets anders is dan te bogeeren dat de kun stenaar bet leven teekene in al zyn naakt heid, en de grenzen voorbij zie die het schoone scheiden van het leelljke, het wan smakelijke. De eisen sluit geen Zolaïsme in, zoolang men niet zal kunnen weigeren, aan werken als Augier's Fourchambanlt, bij voorbeeld, de verdienste toe te kennen dal zy op waarneming der werkeftDkh.eid gegrond1 en op het schilderen daarvan gericht zijn, maar ook te gelijkertijd het verschil ie erkennen dat .er licht tusschen dézen schilder en den (otografisl Zola, tusschen dezen waarnemer en den analyseerendea schrijver van Mans, tusschen dezen kunste naar en Uwen Dunte der toekomst. Uw Dante maar de onze niet; deonie niet omdat Zola, miskennende de roeping der kunst,. eu weigerachtig deze te bevorderen, haar priester niet is en niét zJDn wil; de uw niet, oindal hét woord schoonheid niet voor komt in tijn devies, Zola is daarom d» kunstvorst der toekomst niel, omdat ons geslacht wfl behoefte Iteeft aan fictie, aan poëzie, aan schoonheid en ideaal in de kunst; htj is de romanschrijver der toekomst niet wijl hij het leven eenzijdig beschouwt, het schoone, het treffende, het roercudcj het verheffende niet zien wil of kan, alleen petsimiit, geen realitt is, als Dicken», en hij is daarom de dramaturg der toekomst niet; omdat wij op het tooneel nog niet' alles plastisch willen zien .voorgesteld wat Zola m zijn romans meent te moeten baschrijven, omdat wij m'et terug willen keerea tot de platheid en openheid der 17e eeuw, als Dr. Jonckbloet, die oog in den laalslen druk zijner Letterkundige Geschiedenis (l 7o Eeuw II, pag. 100) beschreef; omdat honderden en duizenden met mij, en gij mijnheer v. D. zeker niet minder, zouden wulven van de akelige realistische viesheid wam-pp de heer Zola o. n. in zijn il'Assommoir'' omhaalu 'En ziedaar, waarom ik den hoeren, de Gepot eveneens den raad zou willen geven eens'dit werk van den heer Zola te vertoonen, als beste waarborg, dat icij verschoond zullen blyven voor do uitspattingen van hel naturalisme, (dat nog iets anders is dan eenc kunst op de wcrklijkhcid en de wetenschap gebaseerd); gelijk ,ylj in het begin dezer eeuw niet eer der mede dronken van den stroom der Ro mantiek vóór eene guedc pooze doorstroomens hum gereinigd had van de troebele deelen die hij meebracht van zijn oorsprong; ? als waai borg, tevens als beste geneesmiddel tegen de nachtmerrie, die de hierboven ber sproken kunst profetie zeker velen moei be zorgd hebbeu; al zouden de regelen door denzeifdcn proleet in liet zelfde blad aan hel nieuwste werk van den huur Alph. Daudet gewijd, hem misschien met mij overtuigd heb ben, dat ook de heer v. D. zich in het rijk rijk der Zolaïsten niel geheel en al bevredigd zou gevoelen, en zclis.bij hem de natuur nog boven de (eer gaat. Den Haag Jan. 83. TEN VEUVOI.GE 01' DE BHIEFJKS EN DE ?WIJ VEUNEMEN'S OVER HILMAN'S BEELTENIS IN DIT BLAD GEPLAATST. 't Is ray een bizomW genoegen lu kannen ver klaren dat het mui ai een ingesteld ontiui-zoek, duidelijk word, dnt het gerucht omtrent Uilttuu's portret met de vuile waarheid bevatte. Het bleek uiij nl. dat hy, wiens naam daarin gebeiteld ctaat, ook wel degelijk aan dien kop heeft meegewerkt. Vervolgens heb ik nog dit te Keggen: dat zij, die omtrent verschillende analoge vraagpunten afdoende inlichtingen kunnen geven, den moed missen in 't openbaar te herhalen, wat dooi- hen in kleinere kringen meermalen is gexegd, en dat het vervaardigen van een meer of minder goed geslaagd borstbeeld in den regel nog volstrekt niet het recht geeft om onder de onsterfelylten to worden geplaatst Zjj, die btf ons naar goedvinden de lauweren uitdealen of in den cak houden, stellen gewnoD« l^jk ? ten minste ten opzichte van Noderl. Kun stenaars? hoogere eiBCheu, ' Van een voortreffelijk bccidhowrer ?et dn plus forte raison van eten voortreffelijkst en 1) ?? wordt er gemecnlyk verwacht, dat hy eon TOOI* treffehjk weid te maken in de macht hcble 01 dat hom, bjj 't vervaardigen van bet moJol, kuip van anderen niet noodig 8\j. De otwricr, die gedurende 3|fs jaar, nis \wr.o\digd en steeds onzichtbaar.gehouden mlsisteut, werkzaam was in de hier bciproken zrxalc, is een voormalig leerling der Brasselsohe Acaderaiu en als zoodanig met de twee hoogste medailles dcztuktuutaehool (lo Modelleeren naar 't levend nnnkt model, 2o. Historische compositie) bekroond. Of ik weet of niet weet hoe een degelijk artis tiek beeldhouwers-atelier in elkander zit en welke de rol moet zQn van den alles loidenaVn bestuur der, van het bouw- en beeldhouwkunst bespelend talent, ui ik later aantoonen. Mocht dit soms verlangd worden, d«n ia nu reeds Mej. Metta Hoesman, die bty het modelleeren va» de beelden, die 't Paviljoen in't Vondelspark sieren, als model dienst deed, bereid te verklaren, dat zy steeds en uitsluitend &« persoon aan schets en modellen daarvoor werkzuom z«, en dat die persoon waa de ouvrier en niet d« bestuurder. Voorloopig heb ik niets meer te zeggen. W. B. G. MOLKENBOER. 1) AjniMrO. 0«nr*at, /«o. tt70. No. 393 DEAMSTER DAMMER, WEEKBLAD VOOB NEDERLAND. Het Coitr»rvat< i e to Loipzig sol in April 10 jnn'y, Ix>»t.a4iu licrdonken. Het wei-d in 1848 Ditdrr leiding van Mcmleltiohn g»tieht, on heeft onder >Uu T>nroeiud«te proiestoreu geteld MoH, lln lnuiitmitiiM, Klungel, Fcrdimuut nu lU-inccku. T*» S' ndrrohnuwn wordt ilit jaar *«n Con^erMtt<ii-o opgericht, ouder ('.-»?! het nlüitwo drn Hextt weck to I/ni'lcn or norden opgcvoi'i-<i, door M lltt model van ilo groep l'.ilRuiörc, d:tt thans t -v l <li ii AicdoTi 'omjilio t« P«rij lult i-kon in ile tmnscho pci uu1'?» tüege«';!t, ilnt de opv:1 h"t \vt:rh *?! vri-1 in klain onder een vloot pleüiervaartnigjet naar één oorlogschip kutiuou omzien, a's te midden der üdelo vermaken vau een badplaats naar een Karakter zoeken, bestand tegen de wisselvallig> heden en brewaren van den werkeltfken levenstti-yd. Golooit mQ, de strQd dezes levens eischt beproefder wapenen dan oen croquethamer of een met kant getooiden waaier. D« last des rena wordt uiot zelden zoo zwaar, dat er een tder span om dieu te trekken noodig is dan . . . n sprinkhaan en een vlinder." Hoogst vcrdiouatelÜk is ook cUn beschrijving n zulk eun nprinkhaau eu zulk een vlinder: /?/ met zijn /aehto handen en weeke hersenen kkij ia het aanhoudend bekijken vnn de eenheid die voor allo i<r( Uurvst onontbeerlijk is. In UCj(t OCH ClitirilS. .,Frankryk. i-cno vrewvrct fitiei'ffo bonding cu niet zon linnkio vau eon zogokai-, d getrokken wordt, lu Aa lin) vaandel, dat rust <>i> dn kar. .lo tiir«ien der \vct, Tus«c fpanncn paarden, stant c*no li'itru. Onder de pooten dor Tvorleu twee arme dromuit ulijn meeiiinfj volkoineü ziuM lijtas biütic'ji- <ui Luitcnlaudscho \U(iua>u uioc-tv.i vo rsiolleu." Jtuhalve deze middengroep, Kljn er nog twen itudenn, de oene ovii man, dio vronw on kind omvat houdt mot oenon arm, cu met deii anderen liuis en haard verdedigt tegen runi dunkbt-oldigcn vijand; de andero ccn paar krygïliedcn, waarvan de een dooHeiyk gcurniid schynt. Uo acliterzydo j der groep van do kar wordt crevormd duor een \ reusachtig rcbild, ooihoojj gehouden door t\tt-o knapen. Op het liooge standpunt, waar /.ij mo(>t ^'oplaatst worden, zal ilo groeji, hoc goed ook in biiüouderhedeii, niet genoeg uitkomen. GriefacJtc oudheden. De Duiltclic regeeriug liecft met do Uriokscliu cene overeenkomst gcilotcn omtrent het ci^cndonnrccht op de op te gravcu antiquiteiten van Olympia. Van süle ilujilicateu kvutft Jierlün eau exemplaar. Tcugcrolge iiiervan heci't deze \vock ecu zevuatal kisten, vol met du meest vcrvoerbare voorwerpen, Berlijn bereikt en zal daar «poediff ten toon eestnld wor den. Zij bes'aan meestal in torra-cottn'ii, stukken van bouwvcrsicrseleii, on brons. Ouder de laatste ia «en vrouwenbeeldje \an zusr ouden stijl, dat onder ()e fondamenten van den tompcl vanllcvo «evcmdcn is, en dus niet jonger kun M)n dan de Ssto eeuw v. G. LETTERKUNDE. Ontmaskerd. Toespraken vnn Dr. T. de "Wit Talmage, predikant te Brooklyn. Vertaald door G. S. Adntna v«u Sclit Itomn, Sneek H. Pvtterson, !Sï2. Toen do ccrsto ailevorius van dit werk vci-tcheisen was heb ik er reeds met ccn enkel woord de aandacht op gevestigd. Na hot eerste deel gelezen te bcbbcn kan ik niet nalaten er nog eens op terug to komen. Niet omdat ik deuk, dat een coed boek in t algemeen onopgemerkt zou bleven nis niet de aeno of andei-o reccosent er ccn woord over sprak ; iim:,r stich telijke lectuur, meer bijzonder pveckcn, wie grjjrit daarua zonder met nadruk te ZQU opgewekt. Deze toespraken ,zijn een tcckeu des tijds, en, «choon geschreven door een man, die hier t a lande orthodox zou genoemd worden ? althans door velen, niet gevrijd aan de verdediging van eenig dogma. Dr. de Wit Talmago beert liet zwaard getrokken tegen do onzedelijkheid, uiet aoozeei- tegen de fijne als wel tegen de crove, en het al zoover gebracht, dat hij zich bij het hoog en laag gemeen gevreesd gemaakt heeft. Xe zün er niet gerust on do deftig*) zondaars, dat de prediker vau Brooklyn hcu niet den een of anderen dag in sijn toespraken ontmaskeren en aan de openbare min.tciitini; prjjügCTon znl. Ook zien hunne natuurlijke bonu^'enooten, die van do zonden dei' notabelen lovcu, door dezen kampioen hunne oiihj'jbeHjke broodwinningen «rnstïg bedrc-igd. Dat is al geen klein succes, oen snccqa waarop mon wyzen kan btf wgzo van antwoord nau hen, ilio twijfelend vragen, of hot een kanselredennnr wtil geoorloofd ia iu 7.ijn kerk 200 met harde woorden te velde te trekken togen zonden, die men anders niet noemt in beschaafd gezelschap. Xekor! wanneer icmaiul 'het-bnproclUe Dr.de Wit l'iximage na te volgen om ziuli noiitn te rn.ikon ot' ook maar zonder de rechte vop.itie, hij zou zoor gewaagd spel spelen, want er U {gen op dit R«bied voetangels en klemmen; heel licht wordt. o« rechte toon geiuiat. Maar wat een ander niet xou voegen, past hem, omdat iedere volzin ge voe len doet: iuer treedt oen mm pp, dio spreekt, tar raseda riekende handschoenen. Zjjn laar^jfS .nitcn, ah had de inkwisitie zo ter pijniging ?lovcrd. Niet minder dan 2 uren voor den >iej,'cl Ito&t hem do strik van a^u dai. De uufdklankcn !n zijn gezellig onderhoud zjin: Ah t Oh en llól on uren kau men er naar luisteren, JndiT cou on kei gejond denkbeeld op te vitilicn. Hut oriiin wezen dat bty hem niet achter nat ii de even ijdele en nietige jonge vrouw. ie aan een badplaats zocht te schitteren. Altrja oioeivmlo is liaitr gesprok doorspekt mctFran.?lien nonicni (lid bedekken moot, dat hiiar herc-ns »iol lifter voorxion zfjn vaa gedichten dan aro sclioudpi-s vnn klocding." Ik dui-f niot moei- aan te halen en nog veel 'lindcr te /.uggftn, dat ik geen botere citaten Imtl iiuncn kiezen. Wnt ik overschreef kan doen ien, dut de auteur bij al zgu ernst en vtiju waarijk heiligen toorn zich pittig en geestig weet uit o drukken, ook dat do vertaler BJjn werk uitste kend volbi'.iulit heeft. ! liet werk is een «picstol, m r^en ook ten onstent j velcu daarin kijken eu zich scuiraen. v. II : ALPHOXSB DAUDET, | welk verleden g«ne achter tich heeft; htf roept telt ook over de scbaadelijkbeid der handelingen van die vrouw, of over de voortreffelijkheid der daden van deze, en als hjj dan eenmaal weer met net verleden bezig ia of appreciaties geeft over de deugd eu ondeugd ia zfjn personen, dan komt lün (Slot.) Natuurlijk heeft Daudet er voor gezorgd, dat do h-zrr ingelicht wonlt nopcus den uatilcg, welken Eliue» cliuraktei* iu zich verbergt, om, vult één maal de vonk «lor afgetrokken dweepcrij in haar binnonstu, huar ziel geheel .in 't nl verteerend vuur to x.cttou. Men kent den aai-d van i den N'oorJsclion god.sdicnstzin. Nu, do Kbsen-j y.ijn uit Denemar ken, en reeds als Eline, voor 'toxerige toch xoo tvctlbnd, op haar balkon, den blik na ai' de sterrelucht gewend, tot den Ljeest harer grootmoeder spreekt, bemerkt men, ilat 7. ij een geuitjen in de plooycii haars klccds rouddi-aagt, een zweem van «ie atmosfeer, wctkc do veranderingen der bijbelgenootïc happen, en;; , tot stilckcns toe benaauwen. Ku, heclc eenmanl dio niagoro daino in 't znai-t, de zendcKiigü van 'Mevr. Authem.in, l' Reanr/tllsle, üe woning der Eluens bezocht, o in vertaal werk te brengen,, door Eline te leveren van Le f.t-tmr tr.ul nvev Ji'.-ais, par .Uw...., oi iets derge lijks, dan is er oen koudo l.uivnriug door het gexiu getrokken, dan bevangt ook den lezer een voorgevoel van t geen komen gaat. En dan ontwikkelt zich langzaam de charaktorhervorming in Eline. Met stilten maar zekeren gang bekruipt haar do dorst naar het onwaureldsche, na.u1 do wielenreilJinjr, naar de overden king, naar het ufgetrohkor.o ..... Mevrouw Authcnian, dio linar op dit spoor hoeft geleid, is almachtig: ecu puis-atit rijk batikicrsltantoor, haren echtgenoot toebehoorend?, stnat tot baro beschikking. Elincs moeder wil deze een proces ' ? - -_ _, ? -.«BW *M .. brallende dichtergave en doet hem allee woêr kompleet aanschouwen in geuren en kleuren, of drukt hem een toorn- of vreugdekreet uit de keel. In 't algemeen schuilt da waarde van Dandots romans niet 't mceat iu de afgerondheid der f(r"uien fu lijnen, die 't geheel omkaderen. Voor J bcangèlüte, had hy nog in t geheugen eenige biBendere feiten over btircaukratiezaken, die hem b(j Nitma Jtounicïtan aan de pen waren bleven kleven; die kon by hier te pas brengen; dan, bestond er eeu scctnle kwaal, wclko hem sinds lang hinderde en dio hjj eens iu volle naaktheid onder de mentchen woedende wildo tooneo, ? hg wandelt door 't leven en merkt duizenderlei kleuren en vormen op, die hem boeven eu hn ie vertalen wenscht G), ? dit alles zoekt hy to 'kombineeren, met een draad aan f én te r$gen schrijft dan prachtige bla<Uy<ïcu, als do liefdetcène op blz. 12(1. ook historietjens, die hier niet byhooren, als op bla 129, maakt de overeen komst tutschen twee individuen, op oen leuft^d, wel wat te gi oot, op Ha. 95 (Jeanne en Lina), laat zyn verhaal wat .verslappen, waar 't wel t mrcit te apanneu ha4, blz. &0, 361, enz., vindt groote hulpmiddelen in <le ant ithotiFcho en andere aandoenujke, wel eens heul dnidelyk om 't cn'«kt gehrnikte cttcktcu, laat den aanleg van Lina om zoo ptütistieach te worden i«ts te weinig aan 't licht komen, overdi ijft op bk. 384, *aav er van Mevrouw Ëlgcns kraiikziuniglieid »prako is, vycl ccnigfzins, maar blijft en zoft blyven, al had hy tienmaal meer, tienmaal grootcr fouten den thands op zyn geweten, schitteren to middeu van eon hcirlcger roraanj EchrÜvcitjcns, die, sterren, verbleken, tot unzichtI baar wordcni toe, naast hem, de zon. l uccn zeldzame avonturen, geen wonderlijke 1 gevallen liottdf. hjj _ u voor uu ppciigespalkto oogen, geen konvciitie, geen idealisme, maar hij beweegt ï.kh alleen in 't werkelyk laven, met de voeten op den onbarmhartigcn Parijschen Sroud, eu ala RU niet met hem laetit en weei.t. om al de mcnschclijke rampspoeden, die hij u daar laat liy wonen, dan hebt ge een hart vau onLi eekbaar glas, want Datulct i-i een gprttdelentle dichter uit uw t-igcn tijd: uw bloed kookt hem in de aderen, uw hartslag is de zü»e, oen arme, een ucgenticude-ntuwsche, en in hem paart zich een t.' ere oj-inoi kidg-giive aan eene vurige zie), zijn 7.onuw is een melancholiek dansende gouddraad, zijn inkt is gemaakt vpn zfjn tranon, en in het krc.'scu van zijn pen, hooren \vö zijn lictile zucliten en xijn haat rommelen. Amst., -21 Jan. 'M. Van Devssel. Jl Mevrouw Alph. Damict aci van Klatibcrt: ?sa -«^ieucc, «on i-rrulition, cola «u risnmo dana de« i Kedcljjk en physiek ondergaan. Toen ik Talmage las dacht ik ann een anderen Amciikian, den moedifffn atrHdcr voordeciuan'a'patie der slaven, Theod. Pai-ker, en wanneer ik <ii!ze twee als redenaars met elkander vergoUjk, accf ik do voorkeur aan den laatst genojuiden. in dit eerste .deel van .Ontmaskerd'1 althans vind ik niets dat balen kan bij zrjn strafrcdo tegen de Pharizeün van Amerika dio zich berie pen op. de wet toen zrj do Kidnappers hielpen ; niets aat halen kan bjj de ironie, waarmee hij <ka verrader van Je«u«, dio ook volgens de wet voor ongeveer 15 dollars zon meester aan de «bevoegde" overheid leverde, als den Umlige der lankees aanroept: Sancte Iscarioto, ora pi-o nobisl Niet minder waar het aankomt op het wekken ui) meer zachte aandoeningen, blHtt T. benedon P. Hoewel de eerste ook toont, dat hy nog wat «r.ilors k.,n dan harde waarhedon zeggen, bijv. in xyn rede over do Jtddcn dc.1 . Ino. lu). Parkcrs Tci-hccrJijking van ?Miss Kindlev" eu van ?Uruotvoder" in ?A aei-moii of Old A;*«" wordt niet geëvenaard. . Unao auteur maakte gebruik van de tale Kaaaans, «oms indrukwekkend, dikwijls geestig en net -gratie, som* tot ztjn schade honwel niet naar kct ooVtkel vaa zyn publiek misschien, niet altoos arffvaientoert hU gelukkig, bjjv. ahi hfl do sabbathnjst aanprijst dour een beroep op dn ervaring 'ui ren industrieel, dia getuigde dat specnlaties's 'oudaKs op touw gezet altooa «md-gdèn met "na idc'elo schade; maar dcrgeljjke onhandigheden ktniüfii znlfa den niet nestverwaat niet van hem ?trwijdüioD. Daartoe z§n zijn onthullingen te inmkwekkond, on is a$a toon ta ernstig. Ik durf »ct te beginiwo aan «en optelling van de ergef'jko fcten .waarop hfj zrui tüogenooten wtJ»t, ?ant ik aon «on groot deel van niet boek moeten 'fr*chrjjven. Alleen zü het my vergund «en en*clo proeve to geven van dea trant waarin hU >>«h uitdrukt. U{j spreekt over jongt nwneuhmi, dlev«or aüe« ?«td hebben : voor pa*rdrrjden, weddbg»ehappen, fidstrijden, eu. .Hoe komen ae«r aan?" vraagt ,lloe?n £r ?«? 4 wagen, maar <Mk niet meer: u, arbeiden, bedatai en stelen. Nu «fln V vaa lieden, die als in bet Mud iw hrt niet grtrfd, aM«er4iMdmn»i b«a. ]«d« taekk* zkh «k sWtaom." KI Jen handfllt h^ »ver hnweHJVmv flp Uigesloten en >egt: .Men zou even goed aandoen, wijl ';sy Kline mede heeft ronder te willen uitleggen waarheen. Uinea moedor Iaat publiek een eerwaardig geestelijke tegttn Mevrouw Authetjrtut prediken, ? niets baat. En als Eline eindelijk eanige weken naar huis wordt gezonden, oiu der verontwaardigde waereld to tooneii, hce weinig men haar iot iets dwingt, hoezeer haar geheel aendelingc-bestaan met hiinr eigen willen strookt, dan worden ons daar vau die pijnlijke tooneclen tusschen de moeder en de van hnar vcrrreomde dochter voorgenlaald. die ons tot op den grond tier xiel .aangrijpen. De schokkende antithese tnsschen het eind mi 't begiu van den roman moet als do oor zaak onzer aandoening gelden. In 'teerste hoofd* stuk is Eline nl warmte eu liefde \oorhare moe der, vol kleir.o huiicJgke zorgen, dio de omgeving rondom haar een bes t Ann vau zaligheid bereiden, on nu, ? nu is alle mensehelyko gevoel verdwenen, vuor altijd verdwenen nit baar nart. Haai- wi'te, dood-witte wangen zyn do uitdrukking van den moord harev ziel. Uren achtereen brengt zij op haar kamer door, nchter dubbel slot, om God op hare vcrmorzolde knieën te aanbidden, en, op het geroep harnr moeder, blijft de deur gesloten, tot ze haar ciiulelyk voor eeuwig verlaat. ?Ellcs MC se «out plus revues.. . janüiis". ? ÏIT. ?Een belangwokkcnil overzicht tnn dou inhoud ecna'vomanj van Daudet tn geven, g.tat bezwaar lijk in weinige regalen. Du wij/.o te schetsen, waarop hij romans schrijft,'>* in dit geval zelfs minder moeilijk. Wanneer men /.ijn boek oponnlaat, en men leest dat toouecl in liet eenzame knmcrtjen, wan- de juist begraveu grootniucder zoo gemist wordt, dan komt men iu kennis mot ccn pa.ir personen, moeder en dochter, zóó in vleesc'.i en been door Daudets oog aitnicUouwd en XÓD afgcbecld/lat men er aich aanstonds voor intcv. ssecrt. Dan komt mijnheer Lorie en ziju gezin, ooi; uitmuntend. Mevrouw Anthcman, iiog Socd. Men hoopt het leven, het intense leren '.zot pci-soncö, oen tijd lang eu niet levende kleuren geschilderd, bij te wonen, charaktcrs, hartstochteu te aien bestaan, ontwikkelen «n strijdca. Men heeft nu reeds tvpeu genoeg voor oogon om E\jn gedachten béng te honden, reeds stoi's in oven-locd vo«r eene overweeing. Doch uwe hoop bedriegt zich. In sweperig wiekende mseuweavluclit, wit van reinheid in de tcekeniug, trekken zij u oven voorbij en maken dan plaats voui' gantsch andere toestanden en gsbcnnenis* §en, als waarvoor gg roeds boel uw Mnitcht* schei ten ofler had gesteld. Daudet heeft oene behoefte om het verleden zgner ponouandjes to verhalen, niet in enkele woorden, maar bepaald in verwerkte schHdoring, die mij altijd hindert. De gedachten ontsttuui, do gevoelen» geboren in uw hoofd over den toe stond van t oogenblik, moeten zich plotseling jaren acbtcrwaaras begeven on hun onderworp verlaten, in plaats van er al dieper «A dieper^oor de macht des schrijvers in gedrongen te worden. Dat is een font Dat, en de Ulrijkheid der, aJlen oa 't «eerst ten voorgrond tredende, typen, gevoegd by het onophoudelijk reizen vau de eone plaats naar de andere, waartoe de leswr wordt genoodzaakt, tcuaadt aan het sohoene ge heel der sameaatellinf va» 't werk. Vooral dat het verledene niet wordt verhaald, gêlgk het nog leeft in de herinnering der thands aanwezige figuren van het bock, maar wel geHjk deromansdirrjvcr het aioh voentelt, to onverdedigbaar. Het verleden even uitgebreid te schilderen als het tegenwoordige, geelt vabehe effekten. 't Is te vergelijken met een scbflacr, die de pertpeklief mtiktnnen zoft et» boften rekenhig laten: het verleden van raesanngoren it de per» ?peknef der tohilderü vaa het tegesiwoordige. Ik weet wel, waaraan dat bV Dawlet te w^ini ia, Aan een «elfde hoedanigheid, alt waaruit afch nog verschalend*' andere einnaardigbeden " methode latev aleMm. H« kan »i«tk«wi W b| wat b4 Mbildert. BQ kan riek MkT «iet' ea al buiten rekening b«adeii.Biip«aeert»iah, ais etnutw ant eenige merkwaardige ?te.nseheoleveos. 8) teder otyMnttHk fpretJttBttjdfneê.tBr* . " ~ Ut J^ i*M^ mtmmmanmm^ 4*^^i^^ te' «MM** ecByiib «9 ra ewea pvrfoon «?? i^vnw^, M ynmfm te deelen, hoe 't dien «enoon vroeger w«l ging of In het ICe deel der. Littevarische en Kritieken behandelt, Cd. BuskenHuet: St'uitpina», Jiriiitiitffi, Eósboom-Tousiaint, Vosuiaer, MultatuU, v. Limburg.Jtrniucer, ThcopMlitt van Soerabaya, Jhr. J. K. J. /te Joiiy, Mina Kruscnian, liday Perk, Ooaternian, Melati ran Java, Jf'ranaitca tfn//«, 3fr. v. d. Linden, J/r. -o. d. Chys, Dr. A. Pierson en Potgieter. Eigen Haunl handhaaft in de eerste maandafleveriog v«n dit jaar zijn goeden nnam als echt nationaal tüdachrift, allei-eerst door 't geven van de portretten van do kloeke bemanning der Varaa, '. dat van ons Prinftqje, eenc afbeelding van Jut Amslerdanuch Aijiwiiu», Verlaten, PCU teekeaiug van Ixiuis Apol en l)c Atichtidiku», naar Alma Tadoma, alles met toepawtvlijke byschiiften. Dit nummer bovat o. a. oen novelle v.n Goraülio Bungcns, Op de» DennenJienvcl, ? Mctetscn uit Jut Svseuiu van Kunst en NflvcrIteid to llaarlcutt door Fr. AY. van Eecton (met af b,) Een transport KaloniaJei^ door C. T. van Acsendelf t»k Couingli. Tante Grille, door Josephine Giese. Uet eiland JSIilong, dnof II. van Eek, (met afbeeldingen) en verscheidcahcden, Het DcitiKltts-, thans opent »ÜQ vierden jaargang met den roman Prtutiu van Ermt JScktUi* en bevat in bet eerste nummer tal van- artikelen over vragen van den dag en wetenswaardigheden. De rijk* ver zameling uitstekend uitgevoerde hout* ravares, waarmee dit nummer is geïllustreerd, verklaart volkomen de populariteit, waarin dit tijdschrift «ieh reedi verheugen mag. In de 2o afl. van Da Aarde en haar VuJfan vindt BMB een vervolg van Egypte on v.in De ?--??-- ? van Punawa. De thans verschenen afl. van Friettrlek «OM JlcUwaWt NatuMtljlkt gttcUedtmi* von dm Jtc*sc}i, vrij vertaald door Or. Paul Uarting handelt over de Si'atiÜaatudu Stammen, poiincllo» et vivtntc»". lliiiprt'tloit-i <>t iiai"i'f ff <i'n,-r, IVri», 1*WI, ]ia^. ISa.) Op ctn anilorn iihati i:i «Ut haaiwurk (pn;?. lol) (jetiuat ikv.o iut< rcnaintu aclilijfetiT.i-.uo livliciiil iln-jr haar »tiiili''n on'ler Jon pjouilonicln Karl ."rt'rn, iu c^n srtikcl «ui Do (jancoarti ge>vü«l: «D'ailloii!^, il c,*', mnicröü <1« to.it diro en art; il y a tonjonrs dans la jH'in'.nri) nn (rak <Ii'timi(*nt iiui Joït n'artinncinioin« iin<- K1* antrea parceiiue, ilan» la nature, l'air amliiant l'Atttanc; il f»ut <jno cc!» trcmblo an\ j-i-nx i»«urtro ciai't; Ie «tri», avnnt d'ütra. parfait, attcjnl *iu« la povsio Iu touolio, fatl.'-gc, tampon» tout «n bin-Jdo l'intini <lc U pensué" etc., ook vau türpariKingophaavLclitgcnoot. C.) ZI« etn, om i!«n persoon Je» maker», mcrkwaariii?o aandui'iiiv^ van Vnmteti to wei't gaan in liet boek van zijn brocilor: .Vo» fi-èr? tt uioi, taitcenir* tl'tiifnnce cl tle. itnuftii', i-nr Kt-itrsl DaHdtt, l'sri», I'lon, lus-J, png. 270, Deze week ben ik bevoorrecht met een paar brieven, ten audwoord op hetgeen ik verleden Satiirdag over Zola heb wagen te schrijven. I)ezs uiissiveu waren. iu termen geldeed, dio hun bed'jcKag deden uitkomen om impert inent te zijn. Uit de cene, . van citaten doorschoten en door een letterkundige onJertcekend, bleek mij even goed als uit de andere, dat de «tellers den naturalist, over wien zij het woord namen, tor na.-unver nood uit cenig werk kenden en dat hun afkeer voortkwam uit de spijt vaa vruchteloos cons i'rcs. 3.50 te hebben besteed bij het ann* Ecbafien van Pot-Boinllc of l'Assominatr, wier eertite bladzijde reeds hun do onmogelijkheid van een dusdanig auteur iu deden zien, waarom zjj de lektunr dan ook staakten. Duidt bet mij niet ten kwade, bid ik D, mijne Ileeren, maar m. i. kan het geen voordeel af werpen cene gedaditcnniasüling Over Zolaas batcekcuis voor de wacreld vau Iwdon aau te gaan, zoo de eene party der w'S'-elaars niet weet, wie Zola is. Ik kan omnotfelijk uiet lieck'ii, vau goe den naam of niet, die Zola niet keuncu, over Zola spreken. ludicn men do tfedaclite bpniint, veel om ideën geeft, zoo mon heb reuienwezca van onzen tijd inziet en vooruit wil, dronken van den geest der eeuw, iu knmn vooruit ter yermeestering dei- materie, tot de heerschappij van het ik-ukcU, ? dan schafte men zich, iu do JJ<bliotht'itte~ GlMfpCHÜcr, Xolaas boeken nau (eca Ü5 doelen), niet ccn onbevangen brein neme mon ei- kennis van, ? en morgen spreken wij elkaar nader. Vergeeft mün abrupte ?ranlick. Am. 2 Febr. '?3. v. D. Dr. F. DKtmBCB, XritUch» ?tn.lWn ever d« Ttf» VM Ve«ee. f I.W. It.M. Dr. JOJO, WEOi, DeavrsttcrvDte. ./?&««.' DIDAüKAUA. V. Op het gebied van t Hoofferonderwö* valt deze week te vermelden, dat deheOgUejaarChaatepie de la Sauseeye eeue benoeming al* zoodanig te Utrecht heeft gewezen van de hand. omdat hy liever zijne gaven voor Neêilande hoofdstad over heeft; waarom hU Amsterdam boven Utreeht verkiest durf Ik met te beslissen, doch dergelijke weigeringen tot verplaatsing komen Mg al ducwttls voor; jammer genoeg dat er tnsschen de Rflks-Universiteiten en diein onze hoofdstadeen soort van rivaliteit ontstaan is, welke wel eeu» bedenkelüke afmetingen kon aannemen. Do studenten dor rechtsgeleerde faculteit hiel den Dinsdag 23 Jan. te Leiden eene vergadering om van gedachten te wisselen over de examens en promotiBn in de beide afdeetingeD hunner faculteit; z$ besloten «icb in een eerbiedig adres aan Z. E. den Minister van Biunealandscha Zaken te wenden met verzoek om l9, het schriftelijk gedeelte van hun examen at te schaffen, en 2°. het schrijven van disserUtien facultatief te stellen. Aon dit taatste agn «8 b|j do vorige wet te veel verwend', slechts hu, die boven andereu uitmuntte kon, en hy, die binnen drio maanden promoveerde moest het doen. Of 't nu zooveel beter it, nu zjj allen een napieren kind de wereld moeten inzenden, tol de tod moeten leereu; of w\j er knapper jurutan door zullen k rijgen,' quarietur; 'tkau ook wel z\jn dat onder dio dusert.itiën er nog al eens voorkomen zullen van ééne en dezelfde nand! De jnridiïche studenten en gepramovceraVn tyn da vorige week ook bet onderwerp van eene discu&sievcrgadering geweest, paar aanleiding van de opleiding van rechterlijke ambtenaren voor Indié, waarvoor professor de Louter stel lingen bad aangegeven en verdedigd; de discussiën zijn daar vrij levendig geweest; de hoogleeraar dei- Indische instellingen voerden daar veelal het woord; wenschcn werden er iu groeten getile uitgesproken, ranni- wachten op bevrediging. la de Haagsche burgerschool-kwestie is op 't oogenblik nog weinig nienws; wel circuleert ecu adres door de stad, waarbij de ouders der leerlingen wagen om Dr. Koppenhaar te behou den, en ccn gelijkluidend adres ktram 25 Jen. reeds bjj den Raagschen gemeenteraad in van 51 oud-leer lingen, doch hoe die zaak geheet in der minne zal getennincerd worden, moet de tijd al weer leeren. Eonigen tijd geleden word door het Genoot- | scliflp van leeraren in een circulaire van Direc teuren van Burgerscholen gevraagd, hoeveel < hunner leerlingen universitair onderwijs zjjn gaan bijwonen; ecu der merkwaardigste antwooiden j is zeker dat nit Groningen; Jaar aqn sedert , ISOó 43 leerlingen dio eindexamen hadden ge- i daau, cu' 24 zonder dat examen, hetzij met j een academisch udmissie-examen, hetcq 'met ! vrüetolling daarvan (in den goeden tyd vanThor- ' bccke), giian «rudceren, en thans meest «Hen reeds , gepromoveerd: in 't geheel das 67! Op de H.D. ; icholeu t R Loiden en te Utrecht zal dit ver- i schijnsel zich misschien even sterk voordoen, doch i il.mrvan weet ik geen r ij Ier», terwql ik bflna zeker ; de vornnderstcllin.ï dnrt' te mak^n, dat er byna i geen cnkrlc H. K. School is, die niet één of meer ; oud-1' i.'rliogcn wist aan te toonen, die later gingen studecren. 't Meercndeel zal de medirgneu wel , vooi- vak hebben gekoznn, doch door den m!»a_t- j regel van minister Reut her om alleen als militair- ' arts toe te laten die Gymnasiën hadden bezocht, /.al menig huneer zich in sfjne verwachtingen , bedrogen hebben gezien. ' De Commissie van Toezicht te Arn):em kreeg ' de ven-i go week en. corps op verzoek'haar out- ? sla«. nadat te vergeefs pogingen waren aange- . wend om de heeren in functie te houden, de , oorzaak was dat de gemeenteraad tegen het ad vies dor Coro. nan den Directeur der H. B. School ; Di*. Van der Stadt ccn nor les in oosmogrophie i aan de II. B, School voor meisjes had opgedra gen tondcr vergoeding of belouniug: h«t was Keen parti pris voor één leeraar, of voor een ; kleine som, maar voor een principieel* kweet ie. In oen onlangs gehouden raadszittino; werden zoven nieuwe leden benoemd. La Commission est motte, vive la Commitsion t De Ecrfto Kamer heeft dezo week luide hare stem laten weerklinken over het ondenvijs: in een verloopig verslag had zij haar meeoingreeds vrij wel uitgedrukt; de minister had er op geant woord, doch i;i de zitting van 25 Jan. trad de beer Fické QI> nis bestrijder van da merkwaardige ver klaring vnn den minister Pijnacker Hordnk, door liem in Ho raadszitting van 12 _ Dec. 11. in de 2e Kamer afgelegd. On zo premier antwoordde kort, doch liet het woord gaarne aaa »un ambtge noot van Hui. Zak., die in e*n warm pleidooi z\\n standpunt verdedigde tegen de welsprekende redevoering van den /eemvschen afgevaardigde. Die bcdoelclo Tcrklarini; van deu minister, brengt ai heel wat personen en hoofden tn bêwcgiii?, b. v. o?n Btufc in 't ÜtrecMsch Dagblad van 20 .lan., een stuk van den heer W. v»n Cittcvt in ?'t bijvoegsel vnn 't Haagsctie Dagblad van 21 Jiin. nnz.. allon mnvkwaardig om te le?.on. Ik vermeld hierbij allJ'én noi,'. dat ovenals in de Txvecde Kamer, dtl aittin«jnar eene herziening der wet op het Midd. ondci-tvtje en eene regeling Van 't zeevsiartkunilig onderwijs beloofde. In Aui.-lcnlnm U J o/.ui' dagen oen adres van Istn ondevwijzcra aan den TJaad verzonden mot verzoek om tractomeutsverhoógiug; die heeren do.len dit, nadat Pi. en Vf. op een eerste adres hadden geantwoord; in hun stnk aan den Raad trachten' zü de argumenten te ontzenuwen van het dagelljksch bestuur, dat o. a, leide dat er bij ocuo oproeping altijd sollicitanten genoeg ziju, dat de afwisseling (N.B.) van personedl (hetwelk hij die 1ste onderwijzer» dikwijle plaatz vindt), geen kwaad kon, dat afi eerst hoofd eener plattelandvschool moeten sijn vóór zQ ale zoodanig in Amsterdam zullen warden aangesteld, enz. 't Is belangrijk om het antwoord der onderwij zen op een en ander te lez-n, waarover ik naar de verschillende Amstevdamscbe bladen der vorigo week'verwas. De vereenigfagen »Arbeid adelt" en ,Tetsolschade" dienden bijden ministervan Bnneni. Zaken voor weinige dagen een rerzoeksebrift m om op 't voorbeeld van een paar inriehfingen in het bnitenland, aan de Rgksnormaahehoolvoorknnstiiövorhcid eene atdeeting to vooaen, waar dames practisch onderwas in do vtrrsohulende teehnische vakken van bordnren konden genieten, ten einde daardoor, desgevorderd, lat er heter inbaar onder hond te kunnen voordien, ZQ «raden dan de lessen in ornamenteckenen, elQUf«r en kleuren leer kunnen of moeten bijwonen. Ito regeerinff heeft zich in begraael vóór dat vareoek verklaard, en was geneigd daaraan eencnnetig oorteleenen, alt paraenlieren het eerste jaar voor dei onkos ten, Iractementen indutz, pi. m. f 4000 wiWen zorgen; de Imde bovengenoemd* verenigingen zjjn na tiezig, vooral te Amsterdam, waar be doelde school ge\Tst%d ia, cinmltares tevertpnidea met bet doel rte vereisehte som bf elkan der té krggen: het aon mtf niet «emuudeien zoo haar dit vrij spoedig gelakt en wtf dw wet» dra van die borénarklaese zullen heeven. Ken klacht van seer algtiaeenea aard k tegen» woon&f het gobrek aan Inn^ecklerwifiers disj aanteekaifng voor eenige nieuwe taal hewen; telken» ziet men opntepwge» i» Ao oay en weelrbMJeB, maar 't gevel deet stek ettwtti voor, dat zelfs met net uitleven tm ten van f 7 t» 800 er geen enkel t zal wrf «n grrolg zijn van 4e tjepalwg, «at die oaateekes)iag nfct SMen kn»|ege«Miwore\ ft^^M» hooftlSn<levw9Mni; e» fiieeto o«A« ?M ntff z4et verwenejew) aJz1 ei* Maneatkert eei ?on nytf niet »ww*aéio*a BavaginB^ ???? ? nat. lawW te Ie regen daarin verandering te breiW gen; pp den «uur is anlk een toestand ook onhoudbaar. In aake vaeantiSn gaf de gemeen' cravd een merkwaardig staaltje vaa strengheid; ik erken dat er nog al eens misbruik gemaakt wordt, e» er nier en «aar een of meer dagen zoogenaamd gesmokkeld worden, doch om Dg Paasch- en Kentvaeantie te bepalen dut er tot op den laatstee dag voor den feestdag school gehouden moet worden, gaat wel wat ver. Burg. en Wcth. te Gouda hebben bjj het voorstellen der vacaaÜén voor het progymnaaiuai het onderspit motte» delven. Hoewel zü aanvoerden dat als leerarm of leerlingen op reis wilden, z|j toch den dag te voren wel moehten jgaan. .Neen" zei bet lid van den raad Mr. P. Kist, ?de vaeautitn xijn een» maal lang genoeg, die dag mag er uiet bij," en do raad gaf nem gelyk. De vorige weck lat ik eece mcrk\vaardige bijdrage ontrent schorsing of ontclug vau ten onderwtfzer: te Onna, gemeente Stcenw(jkcrwold. waa sedert eenigen t$d alt hoofd der tchool d* heer J. Loffeit blecker werkzaam: hy had ver gunning gekregen om te Stcenwyk te wonen, daar er geene geschikte woning in aijno gemeente wns ; intusscbeu werd er eene ingericht, en <)et. '82 kreeg hQ aansehrming dat hfj verhuizen moest; liq stoorde ei- zteh niet aan, op herbiialde aannaming sliep hij wel eons een paar uacbten in zjjue nieuwe woning om zich den schijn to geven duur te wonen, doch vronw en kinderen eu feitelijk ook hy zelf bleven te Stconwijk hun residentie houden, totdat tliau hit gemeen tebestuur vaa Steemvijkcrwold hem voor <V-ne maand geschorst beeft, ik verbeeld mij dat dit middel wel afdoende zal bevonden worden, zoo niet, jan zallea de raadsleden de halst ar righeid van hun ambtenaar wel Op eene andere wijze breken. De Tijil klaagde dezer dagen steen en been over eeu boterhammen-kwestie to TUcuo en ttenii in Friesland, waar de schoolkinderen op' do openbare school van tijd tot tyd uit daartoe bijeengebrachte gelden een boterham krijgen; het blad zegt vrjj zeker te weten, dat dit door de gemeentekas betaald wordt, coodat elk inge zet eno niet alleen bijdragen motten voor liberaal onderwijs maar ook voor liberaal voedsel. Ik eindig ditmaal mijn schrijven met uw lezers te wijzen op een grappig standje in 't naburig België; daar kwam te Brugge, de school commissie cene bijzondere school van geestelijken bezoeken; na ceaige praatjes aan de deur door het scboo-lcommiteit gehouden, kwamen do hoeren binnen, omdat dit hun volgens de onderwijswet .niet belet kon worden; cchcoloieubels, schoolbtlioeftcn, en alles was in volmaakte orde doch.. al waa bet 't gewone schooluur, geen enkel* leerling was te vinden ; b§ de verbazing daarover zal zich nog wel eenige verontwaardiging hebben gevoeird, toen de heeren mootteu hooren, dat het telkens zoo zijn zon als EU de school kwarne* bezoeken ! .Ben trovato, niet waar ? om de liberale' tuanuekcs den neoe niet in ons onderricht t* laten steken, zulle?" ;ii) Jan. 1S83. Q. N. HET KANAAL VAN GOKLSTUË. Generaal Ttirr hield onlangs TOOT de Ilon* gaarsche Ingenieurs- en Airhitectenvereeniging een voordmoht over de voorgesteld» doori?nijding van de Landengtevan Goriolhe, nan welke voordracht het .ondörstaande is ontleend. Fleeds in de vroegste tijden bekleedde d& Golf van Oorinthe een voorname plaats iu de Gricksche Geschiedenis; insnijdende tol het hart van het land en slechts door een smalle landenglc van de Golf van Egina gescheiden, werd zij steeds terecht beschouwd als de korUte verbindingsweg tussclien Oost en West, te meer daar de mart om den Pelc ponesus heen aan groote bezwaren onderhevig vras. Aan hare oevers logen rijke steden, van welke Corinlhc de voornaamste was, een middel* punt van beschaving in de oudheid. Reeds in die dagen bestond op bet smalste gedeelte der landengle een soort hellend vluk, waar over kleine vaartuigen en koopmanpgucderen vau de eenc zee in de andere konden ge bracht worden, en dat een voorname bron van inkomsten was voor de CorinlhiGra. Volgens Diogenos Laeriius, wiens getuige* nis in dezen betrouwbaar schijnt, werd het denkbeeld om de iandengte te doorgraven het eerst opgevat in het jaar 025 v. G. door Periander, toenmaals de machtige Uran vau Coriuihe. Omtrent zijne plannen worden echter gcfiic bizonderheden medegedeeld. De inwendige vcrdeeldheden en binnen» landsche oorlogen der Grieken, latei' de ki'ij^'slochtcn van Alexander dt-n Groole scho ven dergelijke plannen op den achtergrond on volgens Strabo was het Demetrius Polio* crates. .die ze eerst weder opvatte, liet denkbeeld werd echter spoedig opgegeven toen de ingenieurs, belast met een onder zoek naar de uitvoerbaarheid der zaak, rap porteerden, dat de waterstand in de Golf vaa Gorinthe heogcr was, dan ia de Goll vaa Athene. Naar hunne meenkig was de landengte' een natuurlijke dam, keereode bei water uit de Golf van Corinihe en zou het gevolg van de vermetele onderneming om een zoo machtige watórkeering weg to ne men, slechts zijn, dat Egina en de naburige eilanden xoüdan worden overstroomd en on herstelbaar van dea aardbodem weggevaagd. Volgens het door Soetonius en P'ularchus bevestkd» getuigenis van Dio Cassius gaf Julius Cesar aan eenen ingenieur vaa groole reputatie, Anientts genaamd, de opdracht om plannen te maken tot hot doorsnijden vaa de Iandengte. Keizer Caligula wordt even eens genosmd onder de voorstanders en be gunstigers vao dit denkbeeld, doch aan Nero komt de eer toe de eerste ernstige etappen gedaan ie hebben TOOT de uitvoering >au hot bug beraamde plan, Ulj zelf stak de cersio spade ia dea grond (vermoedelijk in hei jaar 67) en stelde 6000 gevangene Israëlieten iaat eea groot aantal veroordeelden aan de reus achtige onderneming te werk. De voortgang van den arbeid wenl echter spoedig onderbroken door het uitbreken vaa een opstand ia GaUiB onder aanvoerinp van Mha Viadn ca weMrm, by den dood des Kóxers, g«heal gestaakt. Aldus werd ooa omn eeuw vocrbeoouden bet door X'.aliguta en Nero Mtnr«rjpati werk nit te voeren. AmgamatdiiÉ door bet welslagen vaa dergelijke ondernemingen in latereo tijd, «tandde xick Oenemi Törr lot de Grieksche a»t In» «ravto va» 'l-: ?'il