Historisch Archief 1877-1940
L.yy
fe'
4
m
M
? VI'.
D K AMSTERDAMMER, W>K E K B L A D VOOR NE
I, A K B.
Er^tta temffkumr* -giag «« »»«r-fr
sbMktalan mïddel over: een meuwe netilie m to
tenten om aoodoende een andtr* beslustng u<t (e
lokken.
Dat zal nn gebeuren.
Leve 't recht vaa petiti*.
Orcrcielit 4ter Frr».
ONZE BLADEN.
Be meeste onxer bladen vonden dcxe week stof
TOOT bNoboawtngen in de ?Billiton-quaestie en de
verloaftwg van- do concessie, voor cwn -reek» van
jaren, zonder dat er termen bestonden thans tot
die verlenging over. te (taan en met ter «rjde
stelling van .de. wetteujke voor.rhriften. De
Standaard wödde er nog oen drietal artikelen
aan, zoo noooig ter nadere versterking van t
streng afkeurend- betoog, de vorige week door
dea beer Keuchouius in dat blad gehouden. Ia 't
9hf.PfOV.tn S.'at. Dagll. kwam daarentegen «Sii
tweetal artikelen voor t«n gunste vau 't contract,
waarin vooral gedrukt werd op het feit dat onder de
autoriteiten dio bti de*e co&tmtsverlengiug betrok
ken zjjn, niemand gevonden wordt van wien men
ook zelfs in de verte kwade trouw mag
onderateUo». ? De 'igd gaf een aiiike^o over do
XRlltton-zaak >n verbond met een mogelijke crisis,
en insinueerde dat er leden in de Twcedo Kamer
gevonden worden, die voor afkeuring der
gearaasliln van den minister zouden stemmen wijl zy
op deio wijze een crisis ia 't leven zouden
toepen en de census verlaging verijdelen.
Behalve de liilliton-zaak Weef ook de minis
ter van binncnlandscho zaken ren onderwerp vau
beschouwing. Do N. K. Of.Mtte haar artikelen over
den miniiter en zijn vcrhonding tot de liberale
partö voort en concludeerde, dat de juistheid
s^jner verklaring ?ik r eken het ra\j een eer toe tot
de liberale partij to beliooren ? wat althans het
onderwys betreft, nnn bedenking onderhevig is. Mede
betoogde het blad, op het voetspoor vau 't geen
mr. Lovy in ons jüagbtad schreef, dat het beroep
des ministers op Opaoomcr en Thorbeckc, wat
betreft art. 194 der Grondwet, niet opging. De
juistheid van dit- betoog en 'tet geheele artikel
vond een bestrijder in hel UtrerMselt Prov. 'tn
Sted. Dagblad. Vooral de oriHeus*he'wJ}ze waarop
d« JC. Xt. Ct. den minister aaatastto, keurde de
schrijver af. '
'Dezelfde minister had-mede een aanval te
doontaan -van de ArnJt. Ct. 't Gold hier echter
niet zyu onderwas-politiek maar zijn
staatkmnde op 't gebied van de kiestabel. Het benoe
men van eene Commissie tot het instellen vnn een
voorbereidend onderzoek naar de rnadgaamheid
om ?eenitfe artikelen der grondwet te wijzigen
acht het Wad vergeefsche moeite. Prof. Buijs gaf
indeitüd hetzelfde advies maar met de eigenhjfca
bedoeling om de grondwetwgzigiag op de lange
baan te schuiven. De A. C. hoopt dat deza
rcgeering dit doel niet nastreeft, maar dringt op
duidelfjke uiteenzetting harer bedoelingen aan. Hier
dient nog' vermeld dat bet Vcnl. Weekblad en
de Gelderlander artikelen bevatten ten gunste
van de kieswet-ontwerpen des ministers.
De Werkmatisbode gaf een artikel over het
algemeen stemrecht en pleitte niet alleen voor
Hrt-lpdcennan vsn stemrecht onn de werklieden,
i} wowo c ifc |>, HA v *-~ f ? "'"jTifau uit nftn
burgerstand geen kiesrecht hebben daar anj b
voldoend bedrag in de direct* belastingen butnl
Door de Maasbode werd het toezicht op
bowaanchblen besproken. Onder venrijz
naar het mgëzondefi artikel aan 't hoofd van ?
vdtw' ? "anaimer, > bstoogfte WK butd dat 'stÉ
Weiieht OP onze bewaarscholen niét oor,'
is. De Sticftoctie Courant richtte eenige wooi
tot dea heer F. Dornela Nienwenhuis, den beken
wpordvoerder van het socialisme over zijn ad
om de behoeftige leerlingen der openbare
schvan gemeentewege voedsel te verstrek :
't Blad vreest, dat men b(j de kinderen, als ??
hen van jonge nf gewent op algcmeeue ko
te eten, niet do eigenschappen zal aankirer...-.
geschikt om een kloek volk te vormen.
Een kleine rectificatie ten besluite: In ons
?vorig overzicht heeft men ongetwijfeld met eenigo
bevreemding do uitspraak van het llwsgeein ge
lezen pdat de liberale pers goed, doch in handen
der joden was." De zetter heeft) vau ?goedcle.-la"
ge«u.tkt Ro;oed, doch," en op deze wijze het
Huisgetfr in zonderlinge tegenspraak met zichzelf
gebiaclil.
DE ORANJEVAAN
Men schrijft ons'uit Utrecht:
Sedert twee jaren verscheen hier eoo'n heel,
heel klein blaadje, getiteld: I>c Oranje vaan.
Eenmaal- per maand werd dat vaantje rertooud.
-Sedert 3 Febr. is. dat blaadje vergroot on zal
eenmaal per week verschijucu. Twee uommers
sagen bet licht.
Al was De Oronjcv.ian vroeger ook nog zoo
klein de redactie is dankbaar* voor de resultaten
* wWelko «ader den negen Gods a$n verkregen,
g«dmrende den tijd, dat De'Oranjevaan is versche
nen." Vroeger was Utrecht verschrikkelijk liberaal
fik heb -«r nooit iets vau bespeurd) maar dank
af De Oranjevann komen de auti-rèvölntionaïrcn
tegenwoordig weer tot hun recht. Zü werden
leden van den Gemeenteraad en vaa (Ie
lYoviucialc Staten. l
?De redactie is zioh echter bewust niet genotff
te, hebben gedaan." Als dat genotfi doen staat
op d'c 12 blaadjes in de 865 dagen, dan «al nie
mand de redactie tegenspreken.
?In een maandblad is het inoeiel|jb de kwesties
van deu dagte bespreken en toch daaraan hostnat l
behoefte." Waarom die bespreking moeielijlccrjs {
in em maandblad dan in een weekblad wordt
niet gezegd en ook door de twee verschenen
aummers niet opgehelderd, aangezien daarin niet
een kwestie van den dag besproken wordt.
De nieuwe redactie van de Utr. Courant knjgt
een pluim op de muts.
?Guflrne erkcut de redactie dat een cliek ? op
dik oogenblik hoerschend in Utrecht?haar invloed
op de pers ee&ijrszini heeft verloren."
Men zon geneigd zfin hier eenige opheldering te
vragen. Wat is een cliek? Welke cliek heersebt
?p dit oogenblik in Utrecht? Hoe groot is de
iavloed van een heenchende cliek die naar invloed
verloren heeft?
In verband met de bespreking der verandering
van redactie der Utr. Courant zou men «r toe
komen om al die fraaiigheden aan de vroegere
redactie van de Utr. Courant toe te scbrfren.
Het moge vreemd schijnen dat na De Oranjevaaa
lüeer met de nieuwe Redactie der Utr. Cour. is
ingenomen, nu zjj minder kwaad vau haar
ver«?jut <}at zli m out de Utr. Courant gaat
concoTceren.
Ik vergis mj|, De Oranjevaan zegr uitdrukke
lijk: rVan een vtrdriiigen der Utr. Courant kaa
natuurlijk roet ccn weekblad geeu sprake zqja."
Ween natuurlijk niet; wie zou zóó revolutionair
rijn om zóó iets vnn een anti-revolutionair
weekJMad te verwachten. Een allerijseHjUste revolutio
nair zei ml) dezer dagen: ?non wacht maar, als
ze er maar lians toe ziet" ?maar die man was
daa ook vergchrikkeUjk revolutionair.
In welken geest het weekblad zal worden ga*
worden geredigeerd als w£ zefrgea dat bet eea
anü-revorutipuair weekblad is.
Hoog («Keert De Oratijeraan hare lezurs niet.
Woorden* als 'sympathie 911 antipathie worden
voor de lezers tusacbcii liAakj«s vertaald; iu reii
arttkvl wordt aangetoond -dut int tt ing (tprtcl uit
tnitlihtf) ? zoo roftkkclüh mnakt De Oi-argevnau
het liare leaors ?..VBH het werkwoord Io weet
nfkomt. 0<ik heeft de re-iactio do vricnclelykhfid
te Vf i tellen dut sp«cA uitgetprokpn wordt spicttilt,
terwijl zü verzekert dat wy al die vreemde wooi"
ilou krijgen van do wedronuon te bussen.
D« rubriek Gemecnteoieuws bovat Mleen bo*
richten over kork, school eu den aankleve van
dien. Daaronder komen do schrilst» tegenstellin
gen voor. Te Vrwwük werd iu de openbare
school komedie gespeeld, er wn* wiin te verkrij
gen ? eu schrik niet ?aan het einde was er bal.
Hoo heel anders in de Curiitclgko bewaarschool
terzelfder ploaUe. De leden der vcrceniging
SéalUiiel vierden daar feest; ?zy vereeai{{dco xicii
dos avonds.CHU ie zaïucn.den lleere te dnnkoo.
De voorcMifrer wee» op do crouto zegeningen
en ffenndegirtea (iods, ondnaks voel donkerheid
eti Telp ncvelfu. In jila:its van nan het einde te
dansen besloot uien hot feest met ccn klein ee*
dcelto'van Ui- hypotlioek-«oui op het tfuhonw dvr
bewanravhool rtutondo, nf to losioo."
Keu praetiscli anti-revolulionair biedt per ad
vertentie een ü tn'ee kilo zuivere sigarennseh te
koop ann; hde onbrene&t wordt besteed voor een
liefdadig doJl." l
Ko. ü heeft een hoofdartikel: do
Anh'revolutionaire kamerleden ? cu een bijvoegsel over
de Univ«r*itoitcii.
Dnt do liberalen in het nlgcim'eu niet vertroeteld
zouden woeden liet zich vmvachtvti,
mnnrdntdenntirevohitionairt) knmei'luden uu niet-ledeii er lang*
zouden kr^geti, moge vreemd schijnen, msar 't
is waai'.
De anti-rerolutionaireu ?vatten hun kiesrecht
op als eeu plicht, voor de vervulling waarvan
?§ verantwoordelijk '-lio onn God, on dio alleen uiet
het OOR op'ii Heeren.wetten, op recht ongerechtig
heid mag worden uit£i-oC'leml." l)o liberalen Hkrl|tcu
de anti-revolutionairen wel uit voor domme Lien,
die zioh door doiuinói cu volksleulers om drn
tuin laten leiden," maiv dat efju praatjes; de
Huti-revolutionairen rkijkea diegenen, in wie zjj
hun vertrouwen gestold hchbtn pcherp, geiyk
men zegt, op du vinder*:." Een vertrouwen dat
een scherp op de vingers kijken vordert, heeft
wel ieU-van wantrouwen, en wantrouwend z'On
gewoonmfe dedomrao lion. De schrgver gevoelt <lut
&9 zich versprak mnar iu plaats van te sohrappüu,
gaat hU door: ?Uit. kan zeer goed gepaard gaan
met ecu betamelijk . vertrouwen en niet de
erkennuig, dat, bij verschil van gevoelen, diegenen,
die meer direct met do leiding der zaken belast
zij», wellicht, beter inzicht hebben dtin zij die
afvaardigen,"
Daar straks stelden z\j vertrouwen in hun
afgevaardigden, nu eeu bttamelflk vertrouwen,
terwijl zü zeggen dat die afgevaardigden utfliclit
een beter inzicht in de zaken hebben ? heel
aangenaam--voor de af^eviuirdigdpn.
?Onder de vorschijnatlen, Die op dat (welk?)
gebied het eerst ons oog treflon, behoort voor
zeker: de vorwi*g dtr-anli-revóltitionairctomcr*
Iciten tol etnr, aaneengesloten partff."
?Vroeger stelden de anti-revolutionairen geen
vertrouwen meer in hunne afgevaardigden en
beschouwdeu hen zelfs nis een hoop eerzuchtigen
en niets meer." ? Nn dat kon dan ook wel
gaan.
Dank zij dr. Kuyper, die daaraan door zjjn
Program ecu einde* .neeft gemaakt. Een gevolg
" l ° °
' '. i : . '?' 'i' ,T "ï'1 'i' ".'. iil!:. :!:.'?
- - . l. .; . »... ? :^ .. i^l. . .
iiodien wij medcdeeten, dat ais medewerken
optreden enz.
De redactie hml veel korter knnn
iedereen weet iu welken geest het
? ? 'l'': . . -.? .. . II. ,. . '. .-" .a-rn-.tt ' -.?
speurd."
Voor laatdunkende, ijdele, halsstarrige, liefde»
looze aCeevaardigden is net nu wel vervelend dat
het publiek die zelfopoffering niet bespeurt, maar
des te gelukkiger dat de Oranje vaan net publiek
daaromtrent inlicht, ..
?Gelukkig is sinds 1879 dat partij verbond
eindeItfk tot stand gekomen." Hét ging niet gemakkelijk
want ?sommige leden hadden m vroegere jaren
steeds als franc- tirenrs dienst gedaan ? maar
het zal wel lukken althans zoolang die pat"*
niet op eigen kracht steunt, maar ia het ge'
tot haren Heer haar kracht zoekt.
?Haar is ter instandhouding eener politieke party
niet een leider onontbeerlijk?" '
pNaor ons voorkomt: neen!.
?Onzo antirevolntionaire kamerleden schijnen
dan ook- gesn erkenden leider to hebben."
Opmerkelijk is het dat in de Varia gezegd
wordt: ?Do Heer Groen van Prinsterer heeft net
«it de geschiedenis van den dag overgeboekt en
het blüJt jiog geschiedenis: Dr. A, KuQper is de
leider* .
?Hij zal dat zgn, ook al is iedereen in den
lacde er tégen."
, Do antirevolutioiiairé party hoeft geen leider,
heeft «i- geen noodig, en toch is Dr. A. Knijper
leider, die toen hij leider kon zijn, etillekcns af
trok. Hwsl duidelijk!
?Welnu. Het is-de-plicht van zijne (Mr. Groen
van Prinsterer) discipelen om de tegenpartij'te
AviofOH dc-nntirecobttionaire beginselen m
toejiasRiny t<! brcnifen." ? Ferm. '
?In ecu volgend artikel -/.allen wij nog nader
wijzen ou de w{jzc v.in strijd voeren onzer
vricnd-n iu de kamer. Voor ditmaal genoeg." ? Ja,
dat dunkt uuj ooit, zelfs van bot goede kan men
ie ceel krijgen. ?
In het bijvoegsel wordt een uitvoerig pleidooi
geleverd voor bet behoud dor Utrechtsene Uni
versiteit., zelfs waaneer er üün of tweo moesten
vallen. Op lüstorisehe gronden wordt aangetoond
dat Utrecht voel betere rechten heeft dan Leidon.
?En wanneer wQ dan er op letten, dat ia het
octrooi door de Staten van Utrecht aan Utrecht
verleend, wordt gezegd: dat tcff ? voor alt ff d
indt, geconseatieerd en geoctroveerd hebben,
ik wij .«oor altfdgnnnea enz."
e Staten van Holland hebben in bet octrooi
aan Leiden gegeven aiet gezegd: voor alt f/d?
alzoo is de zaak uit, daar valt niets tegen te
zeggen. De schrijver verzwakt mijns inziens mjn
argument als Uf later nog vraagt: ?En is het
dan voor de stndeerende jongelingschap aiet veel
waard «m to verkeeren in een stad waar vele
families wonen, waar gezellig verkeer kan worden
genaard aan studie.
Ik weet wel in Leiden wonen niets dan
peuerMri, maar bU octrooi der Staten is niet
bepaald dat dat altgd zoo zal blyven.
J. d. B.
DE EER DES KONINGS.
.De eer des Kónings" is de titel van een vlug
schrift, onderteekend door W. H. baron van
Heerdt, gepensioneerd kapitein ter zee. adjudant
des Konlngs in bnltengewonen dienst. In dit
gegeschrift &acht de keer v. H. in bet licht to
stellen, dat bil op onverdiende wtae, by de jongite
grooto promotie werd ?gepasseerd" door denrang
van soüoati bij naakt.
W* betitelden die.broobnn als ?awkwaardig".
den minister v*n marine, welke minister, behalve
de ceutenaar>*wnre Adder, nog wel een
kkinigheid er bij op *ün schouder» KUU nemen: maar
om de gevolgtrekkingen dio uit het geestdriften
liet helaug ren vloot en leger, zijn af to leiden.
Uc boer v. U. heeft zjja eigen zaak bepleit, en
U«t voegt ullecu hun, die lu de*e persoonlijke
tiuastie betrokken en teven* in staat zijn over
de waimle of oowantde van de* schrijvers
beu ty« voering te oordeelen, rsohtsprnalc te oefenen.
Ho» liittu-e xijmden we ook zijn van altes wnt
i(we«u>t u«ar onieoht en willekeur. geeft Ht ver
weerschrift oui het reeht noch het middel, nli
verdediger of beschuldiger tegen een der parttynn
op te treden. \Vo knnueii «fiten zeegen, dat de
vmvoi ing des schrijvers ons opsommie* plaatsen
jswi»k voorkomt, ? in m1 ook dat do houding dea
minister* in deze zaak, ? dia de solirgver waar
heid spreekt, waaraan we niet twijfelen, ? wel
in overeenstemming U met de wtise waarop die
minister de Ail<tcr--M*k heeft behandeld, ? en
heel fraai hebben we d'o niet kvnnon vindent
Ons dool is dus nlleert tilgcmstnt belangen to
bespreken, wn.wtoe do brovhure OM eea zeer
volUomcno gelegenheid biedt,
Op Itlx. 8 vui het r.wxveej'jchrifl lezen we: ?lu
bla. Iö7r> nou, eeu vlag-oftieicr op zyde worden
gtBct cu wel>»p eene wijnc dio hooi noopt» om
xioh tot den koning te wenden tot recht. ? Z. af.
deed iny de «er aan mij te vragen of ik dien
vlsK-oJïicieA1 kende, waarop ik /, M. mededeelde,
d» t ik de oeivaad gehaa eenige jaren met hem
sanieu te mogen varen eu dn t ik hem steeds had
leercn aohtcu i-u (ils tnensch én al» oen door on
<loor kundig officier. ? Het besluit viel echter,
waarbij do vlng-officier gepenaionuecrd werd. ?
Menige dagen later kwaia een lid van do 'i woede
Knojfi- ? vriend van don heer Vnn Ern Taalman
Kip ? mij modedoelen, dat de minister slechts
met heel veel moeite den Koning had kunnen
bowegoii dat bwluit te trekenen en deed mU <le
vraag: oi' ik ook wietrof iemnnd den Koning
had knnuen influencet-ren ten faveure vnn den
bedeelden vl«g-oiüeier. Ik deelde hem woordelijk
niedo roet welke vraag Z. M. n>y voreerd en welk
nntvroord ik den Koning hnd gegeven en mach*
tigdo hem eelfs dat den miniatcr mede to doelen.
Niemand eal toch wel den Koning hut recht ont
zeggen, om. wnnneei' Hu inlichtingen verlangd
omtrent officieren, die aan zijuo adjudanten uit
het korps te vragen. Die vragen nnar zijn beste
weten en naar plicht en geweteu te
beniitwperden, is de roeping van hem, die niet 's Kónings
vertrouwen vereerd wordt. Ik althans heb 700
mij na positie als adjudant meer don twiwintig
jaren begrepen en opgevat?
?Eertige dagen later vernnm ik vnn datzelfde
kamcrlid dat de minister een geheel anJcra op
vatting had en voegde er b\j: het gou je nog wel
eens kantten ttermiteen!
?Uêt karakter van den heer Van Erp Trtalniau
Kin kennende, 'begreep ik dat mij die misdaad den
een of andere» tp (trivialeraent uitgedrukt) zon
worden ingepeperd."
Of deze conclusie des schrijvers juist i», laten
wa daar; of werkelijk de mcnschen alleen om
zich to wreken, deu kolonel v. H., rfoor hem te
passceren, heeft gedwongen z'jn pensioen to
vragen, ? dat wulén- we- liefst niet uitpluizen ;
maar dit kunnen wel zeggen, dat wij, in 's Ministers
plaats, de vrijze vnn inmenging van den heer
v. H. in deze personen<idaestie, zeer euvel zouden
nebben opgenomen, welke taalt adjudanten en
kamerheeren dea Kónings eigenlijk to vervullen
hebben, Jmtmen we niet juist bepalen ; hun diensten
aijn van persoonlijken aard en, voor zoover wjj
weten, .n geen wetten of ofnpteelo besluiten
.t '-. < -..o1 ^'. ..'"; ;:
?i..».1-. ? 'n ? ?? .'..'''^ v.' " ?'"
i'- '.fi'(*t rp< i.. '.->.? . ?-*??;.
.'.'.- ? ''-1'1 ':-j '"'? "
''i-.-;v. .» ;??. i w;c 1. >^.
????van een adjudant. Onze constitutioneelo kroning^
onverschillig wie hij zij ? kan vragen wat flfj
wil, maar Zijn adjudanten staat het daarom niet
vrij, adviseerende antwoorden omtrent officieren
en ambtenaren te geven. Begrijpen dio adjudanten
hun roeping goed, dan moeten zo zroh zooveel
mogelijk op een onzijdig standpunt handhaven.
Ze eijn geen adviseurs. Haar goed, de heeo v. H.
heeft met den meesten lof over don vlagofficief,
Wien 't hier geldt, gesproken, en dat was braaf
en nobel Men zon een doortrapte Machiavellcst
moeten zijn om 't een hoveling icwalyk te nemen,
als hij zyn Koning een ontwijkend antwoord gaf,
indien hij uit volle overtuiging de deugden van
een man kon roemen, wien hjj achting of vriend
schap toedraagt. Mgrar koeren wo de ziak etns
om. De Minister had/.M. een voordracht gedaan
tot bevordering van een officier, dien den heer
v. H. ntet had leeren ?achten én nis mensch én
als een door en door kundig officier?" ? Wat
dan V ? ?Yolffena plicht en geweten" zou de
adjudant des Kónings dan op de vraag, hem door
/. M. ffedaan, hebben moeten antwoorden, ~~ ja
wat V Een mepemenwhite helpen, ? een kamernad
voor te spreken, is heel wat anders; is Clirictclijker,
dan hom in den grond te boren. Met liet eeuo
is het geweten altijd gerust, ? al is men geen
verantwoordelijk adviseur, ? maar met het
laatste? Welk . eerlijk man, die niet wettelijk
geaoepen is over het lot van anderen to beslissen,
neemt gaarne de verantwoordelijkheid op zich om
een loopbaan of een leven t« verwoesten?
Wij willen volstrekt uiet beweren, dat de heer
v. H. zijn tank alt adjudant dea Koahigs ? een
niet gcmakkeUlko hoc eervol ook ? ooit zoo
nauwgezet heeft opgevat om iemand leed te bc-.
rokkenen; ? maar al deed hij dit niet, toch
beging bJj] een groote font Als adjudant des
Koniugs plaatste hy zich tusschen den Vorst en
deu verantwoordelijken Minister. De zceofficier,?
die door het hoofd van het Departement -Marine
olk oogenblik kon geroepen worden om dienst te
doen op de vloot, ? liet den Minister weten dat, ?
kolonel van Heerdt, ? de man was, die Z. M.
liad ?geïnflneneeerd".
Wat wordt er vnn de verantwoordelijkheid eens
Ministei-j, als hfi zulke boodschappen van's Kónings
adjudanten önfrangt?
De perïoneB-'quaejtic'n bü marine en leger zijn
sinds jaren ontelbaar. Bij elke nadere promotie
rijzen ze als giftipo paddestoelen uit onzen
vochtigen bodem, die hoe langer hoe vuiler riekt. Do
brochure van den heer v. M. is daar om het te
batrijzeo. Men wist wel dat er Xabaie wit ««rf
ohne Liele waven, ? maar wie zal hot ronduit
durven zeggen als niet een man van het Hof zelf
den sluier oplicht?
En dan stellon we ten slo t te d« ernstige vraag:
wat hebben al die adjudanten dts Konings, die
twintig jaren en langer, ? aooals de heer v. H.
?teedi naar plicht en geweten,?of zonder plicht
on geweten, ? hun gevoelen hebben uitgesproken
orcr personen, die 20 kenden of niet kenden, dio
ze genegen of ocgonegen waren, door goeds en
kwaads uitgericht?
Deze in net belang van vloot cu leger zoo diep
ingrijpende vraag laten wc dea onnartydigen lezer
ter bêïntiroordiQg over.
HKT AMSTERDAMSGII TÖONEBL.
Kt» sHtfkiitd.
Satut-dag 10 Febr., had de eersie voorstel
ling plaats van Jack, loor Daudot, in
'tllollandsrh genaamd: Jïeu itit/i-iinl.
Dil is nu naturalisme, dil ijkpu voortreffelijke
lamst. Ik bea opgetogen ovelr dituti een roman
getrokken ((toneelspel. Welk» oanbiddelyke
verachting van de 'gestrengheid der
konvenüerccelcD! Ztethter M een stuk zonder begin
en zonder ontknooping. met veel willekeur
samengesteld: zoo tnabr losgerukte toforeelen
uit de Pnrijsche wacreld, inct manr écn ver
dienste: leven, Dio personen leven, en hun
leven is met den scherpsten blik op de daad
betrapt. Langs den weg v&n zulke werken
moeten wty er komen! Dit is nu ccn voort
brengsel, waarin de levensadem trilt van
onzen tijd, dil U au een vrucht van de
anarchie der* letteren. Dit is nu een machtige
kreet uit het waarnemend en verontwaardigd
dichterhart opgestegen. Zulke arbeid is X
welke de planken echoonvecgt van traditie
en marionettenspel, welke de voorhoede vormt'
van de grootere werken, van die, waarin de
stoutheid van 't ware tot regel is gemaakt,
dio komen zullen. Merkwaardig, nietwaar:
wordt de deugd beloond?. . . neen, de deugd
ster/t. Wordt de ondeugd gestraft ? Lichtelijk
slechts, want men kan zich overtuigd houden,
dat Daryenton en Ida, met opgedroogde tra
nen, vóór een Italiaansch reisjen zullen ver
trekken, zonder Jacks begrafenis af te wach
ten. den knaap weldra vergeten.
En waarom is dit stuk dan zoo mooi,
waarom spreekt het tut de stallcs en tot den
engelenbal;, waarom zullen Sardou enDumas
Hls, al worden zij honderd jaar ond, gcene
schepping het licht doen zien, die op een
lijn met deze gesteld zal kunnen worden, hoe
geestig Dumas, hoe roerend Sardou weet te
zijn? Waarom verbleekten (Je handelingen,
die rij voor het vootlich brengen, naast dit
Ei»a;t van Daudet ? . . Om dat zij zoo uitnemend
l'art' da tkwtn hebben verstaan eu zulke sne
dige frazes hebben gevonden, bestemd ca ge
knipt, om verslonden te worden door de
Eehoorórganen van hun publiek, en om dat
Dnudct machteloos is ia die kunst, om dat
Daudet zich vreemdeling toont hl de machi
nerie van het drama, om dat Daudet niets
ziet en niets kan, dan oen wacreld, vlammend
vjn leven, om zich heen en de herschepping
dier waereld door zijn teüre en warme kunst.
Hij weet zijn figuren een ongcüvcnaarda
beWtfgelijkiisid, een magnetische natuur in te
blazen. Waar de tooncclen ons niet heftig in
Cl'!-!. ."-l.
:'l -.' :
utt «iiuua-iu, teil uuuiiijBil uu het lied, aal
de kunst, waartoe wij overgaan, in vollen
galm aan zofi hclTen, maar zij liebbcn niet
gedurfd heel en al, niei gewild ten volle ea
ook, gedeeltelijk, niet gekund. Nu verschijnt
Daudet met zijn rijk gemoed, en liij verovert
ons door'zij o slouiigheden,
In Jack munten voor mij het ü' en 4*
bedrijf boven de overigen uit. Hel middag
maal ten huize van Dargenten, \' bedr., is
wel zear pitoresk en zeer vermakelijk, vol
kleine, lijne, vcrntil'tige en alleraardigste
biEonderheden, doch 't maakt onze belangstel
ling voor de eigenlijke handeling te weinig
gaande; de uitvoering van de Dochter van
Fati't, 'i* budr., is wel niet zonder kleur en
prikkeling en de verschijning van Jack, ge
voegd bij het wederzien der moeder, is zelfs
indrukwekkend en de belangstelling groeit,
doch er geschiedt nog ie weinig van 'tgeen,
waorop wij ons verwachten, wij zijn slechts
verheugd, als do zwarte handen van den stoker
de blanke hals zijner eindelijk weergevonden
moeder omklemmen; de o" akte eindelijk:
het sterven van Jack, de droefheid van Cécile,
de zorg des grootvaders, en de moeder, die
te iaat komt, is nel aandoenlijk, maar 'dat
optreden van dien verzwakten en verslapten
jongeling schijnt ons te gerekt en het
einde is te weinig bespoedigd. Doch de 2' en
3' akte, die vervoeren onS geheel, die
vertoonen de lichtpunten van het drama. Be
liefdesverklaring in 't t>* bedr., waar de jen*
geling sprakeloos snikkend in do armen van
den ouden dotter volt, als hij verneemt, hoe
zyn liefde voor Cécile niet uitgelachen wordt,
hoe hij zelfs hopen mag, en de uitingen van
zijn goede voornemens, om te werken, hard
to werken, die telkens door z$n he«g hoes
ten onderbroken worden, ? ztjo zóe tnaig
en waar gevoeld, spreken zóó tet oas hart,
dat we zeer verlangen naar het vervolg der
historie van dezen armen jongen. Hét v be
drijf is éen-en-al meesterstuk. Het rade
vrouwijen Ardmmlaut, zoo te-leur-gesteM en.
bedroefd, nu ze zich van haren dieAefiea
Jack moet verwijderen en «n zl)Be méeéar
haar plaats heeft af te staat, £e zeo-fedniaV
haar boeUjen bu^elkaur zbeht; éw, de vTeafde
van Jack, nu z»n moeder..!»* weftf
zaltoeb^hooren; voorde, de dwaaaheöl yanJtta, dift
al het geld door baar zeM <Mg«snaajé waf
één maaltyd uitgeeft, de temnpag vaoJUb
aan zijne moeder, hun éber, dé brief «n
Dargenüm, zijn IcMMt, dit sjie« beatolMi tar
den .«tryd toesehen den vmjjtfln Nflait
stiefvader, die ep 't punt u Itfgi cipe
der wéér te ontoikken, ? m, k«aaal ._.
o^M h?* *** ****&<# **
meèslejpeQde Ulntie «cl.wden.
Zoo n spel, waar alles dermate natuurujk
toegaat, en waar de spelers te spreken «?
te nandelen hebben in woorden, waarbij tl
't hart op de tong kunnen leggen en k
daden, waarby hun liet hoofd en de hondei
niet verkeer* «/taan, ? wij! 't geen konventii
is, wier re^efen *tj verzocht worden ia acht
te nemen, doch waarheid, di£ in hun eig«t
boezem ontwaakt, ? zoo'n spet ontwikkel
buitengenteen de gaaf des akteurs en doat
zyden daarvan aan 't licht komen, hem-zctf
wellicht tot nu toe onbekend. Ik weel dat
ook niet waaraan ik mijn lof meer tal be.
sleden, na het stuk, aan de vertaling of aai
de spelers. Wie drommel heeft die voitólun
geschreven? Op een enkel woord, zooab
«reeds" en » slechts", op een enkele zinsned»
na, was zij van een ongemeen goede kcuu
in de uitdrukkingen, 't Was een genot %?
een herademing haar aan te hoorcn
Den Heer ïourniaire mijn bewondering voor
zijn vertolking der titelrol. Iedereen was
verrast hem zóó krachtig en zóó rijk te «M
spelen, 't Was uitmuntend. Mot Mevr. Kleine,
in de rol van vrouw Anhatnbatit (waarin ft
haar oneindig liever zie, dan ais ItuMoth of
als Montjoi/et gade, of als de gravin der
Danidte/t, of als Fabritet moeder in Let
Ixmrgtois de Pont-Are;/) ? deze rol had eenige
overeenkomst, met die, welke zij in Ta/mt
en ijelooTte vervulde ? met Mevr. Kleine, wai
Me j. G. Poolman bijna onverbeterlijk,
charakter had zij door en door begrepen, ea,
de vpgelcnhersenen van Ida vonden wij te
rug in haar bewegingen, in haar Iaën, i
haar spreken. Ook Mej. Lorjó speelde
goed voor Cêtilti dat opkomen b. v., 8' bedr,
vóór de Hefdeaverklaring, als zij zegt:»
gcootvaderije,'' ?- dat was allerliefst. ? Hel sa
menspel op 't Leidsche Plein, de houdioi
en beweging der personen tegenover eikair,
wordt hoe langer hoe boter. Verg, het toa.
noelijen, 2e bedr., in Dargentom Antichambre,
tusschen Ha, den joernalist en den badiendo
met de champanje. Dekoratie en requizietea
waren zoer verzorgd; daar kan men eaa
voorbeeld aan nemen. Slechts het licht, bui.
ten, door het venster, ontbrak.
Ik m»g niet eindigen zonder der » Vereent»;
ging" met Jack een succes te wenschen, dit
haar herinnqre, hoe Daudet nog andere,
kortere dramaas heeft gemaakt, niet minde;
de uitvoering waardig, als hoedanig ikvooraV
noemen zal: La dernicre idole en l'Artttitnni
A., 11 Febr. '83. v. D.
DH AMSTEKDAMSCÏtfi CONCERTEN.
Belofto maakt ichuld! ? Ik beloofde, aan hit
einde vau zn«ji vorig vcnl.ig, don lezei's van djt
bind een en amlci; me<le te dcelcn
ovcrdeopvoerinff *lf*i' T<fiii*i*i*'*", ^|> "If*. f* T.1.-!»--,-,-.? i? . ^
... J'ri. iitiii'. i'- i. ???'. vcu J''i«i, '?'.'.?. ?;, i ?-?? -i
?V.;,.'. ....ïii.l ;" '^'.'l?J. :l. . tV.' ib. ? ; ,c>. J -.;» ? i(
'i . . !ü ;. ?;.'
. "..i ? '. vJl ?;'1IH-(i lij. ' !,i .??'!?? ", ' Lo'ï,
r'"".l- u ^ ' ir.l L>:;
1 .-, =-;ï l' : ... . .V .-?-? -r
>IIIUU^L-U: vroug ik .mii-zeh al.'
11 P t antwoord op deze vraag is: alles in aan
merking genomen nog al goed.
Het orkest speelde niet leelfjker dan vey dit
gewoon 7,\\n by onze AmsUrdnmachc opera-op-.
voeringen; tweemaal echtet- di'eef men het te ver;
ten eerste in. het hierboven reeds vermelde Vor
spiel en ten tweede, in de derde acte, nadat
Lohcngria Els* heeft laten wegvoeren, gnven de koperea
blaasinstrumenten ecuige geluiden ten beste, dis
zelfs deu directeur een oogenblik in do wu
brachten.
Eu nu de zangers. ? De heer Marlens zoog
de moeilijke partö van Lohengrin, zeer voldoende;
zyn ffelnid is miaaohien wat te -lyrisch en zjn
voordracht wat te sentimenteel, doch hy zong
zuiver en gaf zelfs in vele oogenbiikken teil
schopns te nooran, onder andere wSs ik hier op
het verhaal z^oer afkomst in het derde bedrijf:
_im fernen Land" etc.; bet afscheid van de zwaan
IQ het eerste bedrjjf: rnnn aei bedankt" etc.
Frünlein Leoni heeft nog altijd grooto moeit»
om zuiver te zingen en komt het b^j do ander*
zangers vaak voor dat z|j valsob ictoneeren,doi*
dit spoedig herstellen. z|) daarentegen itttoneeit
dikwQls zuiver, doch laat ziek alras zoo door
haar gevoel medesleepen, dat z£ spoedig te heof
zingt en dan ook niet spoedig weer in dea tooi
komt; indien men zich echter de ?Fidelio" val.
naar herinnerert, moet men erkenoen dat zjj dt
Elsa" oneiadig veel beter gezongen beeft, at wat
bet dan ook nog buig niet moei.
Frünlem Jaide, song have Mrtü (Ortrnd) toe
als wQ dit van deze begaafée zangeres gewoon
zijn, zuiver en met nttdrukking.
De Heer Kraze zong en speelde de rel vaa
Telramnnd vrQ goed en in het begin dar tweew
acte zelfs zeer voldoende; de natijHr heeft «d
dezen zanger over niet veel steaimid8«wn
bosohikkug gegeven en de wHze waaroj» det._
Eraze den VÏelramuB*" zeng ver*eaf 4w wel
een woord vaa lof.
De rol van Heinrich der Vogler (de beer
is van te weinig omvang om er svapès
behalen, des to minder nog wanneer d»
blèr «a daar wat te wensoben overlaat.
De rol van den ?Heerrnfer" wordl mafst
toevertrouwd aan sterren van de twsw*'
en voldoet dus meestal niet; zoo ook
Februari.
Ten stotte een woord van buide aaa de
niet over de W#M waarop 29 hefa»u_
be banner rol vertolkt*., want ^ w«s
«lecat, adres aaa het Koor in kat 1ste
a*: "seST tehtt weM ein splttaM Wand^!
Em Sanwan,1' maar wd ovw banne seaecsnüeDil*
bajj*. iMkf sj allen lOBaar «««nderiBg m.t cti»
?r bei wakst feajeerd, ó> bawasto «K«aa
s*emmen «a aaa nat pirhlinicsa'nrorffiftf
?s verwonderiag bterorer
edsjlen «n voeslen
vanBravoar kamermoziak, in Fetot
g w Februari u., «f ?
BE AMBTEBBjUfMEK, WEBKBI.AD TOOB
beaÜla vaaidea .
inè i» Bser JUaafM «s kf beeft askw veel «r
~ * om aft wet?b| kMamasttiev«si
l a> a«ea
toe
Ke» speette Herap de bekwde senate
trnh dit jttJUt va» IWUrt,_jUg amicaal
'fP^J§| Blav VHlamaWHMF latHNMawalMMMtt JHH
overwümeade, behaalde de Heer Kes
net des* sonate groot saesav. ?
Na «en kiekw paaz» werttteageh«ojreg«bradkt
ten kwartet voo» pjea*, viooJ, ah ea eeHo vaa
Saint^aeas (op. 41 Bes darX VMT »H en ikgeloef
«oor vel» «ea atviteit. 9« akpatitf weradoor
den beer Frans Cotaea wehrinoKTver mW (de
keer Oraanr was aVwr onfseUtdbeid verhinderd,
vertelde mea m*). B» (je*eekf werk ademt den
orisjBMele» MH^«S in alle werkea
ooaspoaMv ewovsivaalvy a«t meest kaa
ia bet derde eVe^ gaeaaé in tempo van
?'S laaie ïe dunkt
_, .._- ? ^.^? De uitvoering Iwt
teiakr of aietn to weateaen «ver.
Ka aeo is daa des* vind» soiree ook weder
Tin
iaii behagen ae
Focp Alftgro tot
wat druk getekrev
. uu. de heeren medewerkenden kannen echter
net votdoeaiag «p ban werk ternwfen.
Op bet laatrta klassiek coneert in bet Paleis
roor Yolksvbjt maakte ft nMt aeor veelgeaoegea
k«nais mei eea arransmaeut van eeaiga deetea
na Massentt's ?Herediade," van dea Heer Coeaea.
De Heer Cbenea bevestigt m^ door dtt arrange
ment ia mfipe mwaing, aV ïk de vorige week
uitsprak, dat b$ es» meester »in
deinatroitatie, terwyi ktt van «V goede krachten, ia
orkest aanweeig, attstekead partfl weet te
jkken; de vetseaalend* sou werden meest
Jen uitstekend vertolkt;
Ik hoop dat de beer Coeaea om deor afin goede
irrsagemeatea aog dikw^lt kt staat zal stellen,
ken»is to maken net werken, die w|j hierkande»
nooit ten geboore kr^va.
Stricto.
'Men sebrgfl «as uit 'SGraveahage: (vervolg
op ons Weekblad van 11 Februari)
Het 2e bodr$f van bet tea slotto met succes
bekroonde tooneebtak ?Qemcente-Museum* werd
in de Raadszitting va* dea 6a dezer afgespeeld
en verwierf veel sneeès. De auteur van het
ooriproukel^k stuk werd niet op de planken geroe
pen, omdat hB reedt ter plaatse wav.
De voorstelling werd, evenals de vorigeit, niet
kwten abonaement gegeven, en er woa dus ook
geen sprake van het niet geldiff zjn van
diplomata of vrQe entreVbHjetten. Alle plaatsen m 't
parterre ? (publieke tribune) waren bezet, en
reeds b$ bet ophalen vaa bét scherm, ging er
een verbasead «fplaos op oader het n*or een
Qeoieente-Muenm na achtend ? -knnstUevcad
publiek.
De mijf en SKène i» even knnstmatiff geregeld
tb in het eerste bedrijf. Al d» beschikbare smet
ten bevinden zieh op bet tooneel; de
betangrgkheid der rollen loopt-nataarlttk ait den aard c1 er
uak uiteen, terw^f, evenals zutka bQ meer comedie*
Terwoainomi rescaiedt, verscheidene artirten
zwjjgende rollen bekleeden.
Op een oogwenk van den hoofdpersoon ratelt
lijn secretaria het voorstel af dat bealiwen moet
o\ .i1 leven of dood van bet Qemeente-Mnsenm.
YenohiUead» spreke» doemen op. De kranige
fiffmr Bloem is nog niet overtuigd dat dit ge
bouw, 't welk trooweM hier ea daar gescheurd
a, eene veraonwiajr vordert «n zeker zoude de
korten alet bat door dm Oem«satarssdaman-bonw
koudige geraamd eQto vaa ?39,000 mogen berei
ken, want op advfe» vaa eene onbekende groot*
beid ? de inspecteur der bonwpolitie ? zou er
ilechts f 3,000 vereiiebt worden, om 't gebouw
in orde to brengen. Dat scheelt f 30,000 mom
pelde een lid der naaaeieelecommissie. (Terzijde).
Ook bleef Bloem b$j zi^n vroeger beweren, dat
> te maken kosten uit do gewone inkomsten
ea niet door leening moesten gevonden worden,
tonvyl hij tegen het gbd QS, waarop de Raad zoo
dikwijls uitgleed, waarcehuwde en m overweging
gat om nevens den Gemeente-architect, ook het
oordeel van drie andere deskundigen te hooron.
Een rauwe gil klonk achter do coulissen, waar
genoemde architect verscholen zat. (Bloem af).
Mot een vasten tred nadert "Wittert, de heraut
van behoud en vernietiging tevens! Zijn conser
vatisme blijkbaar geweld aandoende, wierp hjj de
Terbonwing van bet oude buis verre van zich eu
weoschte nevone of nabq de Gothisohe zoal een
gcbcel nieaw Masenm-gebaaw uit den grond to doen
xerrijzen, en sulks volgens ngn deskundig oordeel
TOOI- J; /' 130.00a ? (Dat ift ecnpnkje, zei Schroot
tor agde tot zjijn collega De W\js, aie heel naief
er op volgen liet: .nota bene, een museum voor
dat lommetjo, de Nawee gang van Reindera heeft
oua meer gekost.")
:,En ziet tnflüe heeren", spralc \Vittert
naarhuwend verder, ?heeft da oudervinding niet ge
leerd, dat elke verbouwing aan een buis te doen
cm fUtyimn eeno bestemming te geven, waarvoor
tet niet was ingericht» knooiwerk olijft eu
weggeworpen geld is. Dat zagen we b.v. aan do thuna
tot Kecntbayk ingerichte woning van nu wijten
«en heer Groen van Priasterer.
't Raadslid de Jonge voer eeue koude rillinj*
«oer de leden en als een der suppoosten niet uit
w coulisse ware toegeflcboten tnet oen
homopatoch middel, een glas koud water, dan zon de
Mgisseur ?het plotseling ongesteld worden vau
«n der acteurs* hebben moeten aankondigen.
Gelukkig bleef het publiek voor die teleurstelling
gwpaard. lutusschen trok zich De Jonge peinzend
"P zijn ritplaats terug, en wo zullen strak» zien,
'elk «en boonheid er opwelde ia z\jn geest.
Gorden was nu aan de beurt oin ?ook iets to
«ggen". Deze geachte artirt, rolvast als steeds,
ttrwierf hoorbare teekenen van goedkeuring,
niet enkel dat men t een goede eigenschap
«W hem vond, dat kg .ook zuinig" wat, maar
lioest men daa voor ^SaOuOnitgaaf terugdeinaea,
ib daardoor aan 4e Koniakl^e Residentie een
[Hchikt maseamgebonw kan worden gegeven.
Sordon af, doch werd teruggeroepen.
, l7Dttt nooit"! slonk het olt dsn eageleabakder
tribune, en terwijl bierdoor onder de sujetten
{uige beweging was to weeg gebracht en meer
{Mhud ontstond, greep da altQa geectige Polak
ftmielg die verrukkelijk atoment aan, «m to staven
«e twee argumenten op financieel gebied» door
« wydloopige spreke» awt elkaar in botsüig
?wen gebracht» en een parlementair ongeluk had
?*i Tf _?_» w_A. i^.. _.T_.t i ?_?» i_ri :!*? l
>?aren to bezwerea «n da bedenkingen van
gelil^kcn aard uit deu weg to mimen.
t&aadiilid De Triea bi^rt ? dat kwam
natnnr'jk zoo in hst stak to pas ? ajjae finoaciBele
oedkbezwarcn bandaavaa, iata dat hem als
'gent van de Nederlandscbe Bank eer aan deed,
«at al dar Menfcje»broer apelea voor k«t maken
'au ?nieuwigheden" ia inderdaad gevaarlek voor
^crBttie* eener graMeate.
Beeds geruwea t^d bad bet raadslid Mouten
aeete kolen geaétea. EiaaVtfk was iy ook
d» beurt «a tat verbazisur éér aaaschoawers
w*l «zn tatHtamTiMh net htt da
öoMol, «ak awi o» «Vut korten .?.
op een te vinden terrein nab| d» Tukt*
Muel
Een echte Hasgiahe straaHongen, die
ztobtns?L n het deftig pnbaek had weten in tedrkgsa,
hiurdop: ,ob, by wil aekv de gebouwen «an
elkinnchönjj onranaea, die liggen nog al nabj|
. -,,i
LJ*
H
A*
HV
IM merkbare wwwring was atardoor op kat
Weel «Btotaaa m evfal aaa «t taMnrowdif.
op t vont VM It
4«eft h« links
neMi
tkter
nceéi
Mtt Joricb.
g« uit dw «Ml tnte. !? Bloem
Eet de Yconitttt, «kt Bloem als HM*]*
inférimn anbUMr» der boawjwt&e ted fifeMri;
Wtttot HMWM art i^t wMrtnomtm, da* «a
ioor èm arohtteet Retadm opmaakte raminf
vast kMtm ntat te hoc* wa*7«n ABdrisiT*»
splitstof Tan oftgavea bad verlaagd, noest 4*
sneckbede slikken, dat door a&tevmen van
aroendasoenten, z*o licht hot vallen of succes van 't
gehede tooMelsMl g«vaar Bep.
Da h«er po WHs komt natuurlek ah
jeuneprenasr (m &&) ook mi w«er to berde met
een Mkaiw op den ttedetykea bouwmeester.
T rnbhek bleef er niet alleen onverschillig onder
naar schokschouderde io tUk «en mate, dat
?tgeboow M tHa ftudanenten dreand*. en waar
door het bew|i voor de ^noodig* reparatie"
blQkbaar voldoende werd geleverd?
Altebetoogea bleken na overbodig.
Ook Schroot moert oog oen enkel woordje
?eggen. H$ tou kort e$n< eren als de vorige
sprekers, die aWns aaavrüzea, doek niet van
eindigen wisten.
t Ta dan ook niet gemakkelijk om aan een
speech, die gedrukt worden zal, een goed slot
te maken-.
De auteur van het tooneelstuk had de alleen
spraak van Schroot wel wat te laag gemaakt,
en dankbaar was het auditorium bmUn kijf
toen hu eindelijk «ei: ?waü retenota A «os
moutons" en met een paar woorden do bron,
zijner welbespraaktheid ntupto.
?Wat btiefje, hebben ee M few» mff f" vroeg
het slaperig geworden raadslid Mooton aan zijn
lukschen buurman. ?Wel nee, collega, Schroot
spreekt over een schaap, of over het plnriel er
van ata gij wilt.11 ? Zoo, dan is 'f goed. want
't begint me te vervelen, dat eenwig durend
gelenter over het al of niet stichten van een
museum."
De ontknoopioff der intiige van het stuk was
nabij en ziet daar moet .het er op of er ouder
met 't succes.
?Foei, im>heer do Voorzitter," ving het Raadslid
De Jonge aan, die nog blijkbaar pijn gevoelden
over den straks ontvangen dolksteek, .roei, waar
gaan we heen? In het eerste bodrjjf van deze
dramatische tohcts, die den 16 Jan. jl. opgevoerd,
word het maken van eeü museum in dit gebouw
met 18 tegen 17 stemmen verworpen, én nu, deu
6 Febr. komen B. en W. met ecu tweede bedrijf
te voorschijn. Dat ia schandelijk, dat is pressie
uitoefenen over de Raadsleden. Dat is onge
hoord! Dat heb ik in elf jaar, dat ik ruadsJid
ben nooit gezien. Niets ia er bedeu veranderd
sedert dion 16 Jan. jl. Geen aanleiding bestond
er dus ? Ik ben diep verontwaardigd ir
't Was, dat moet ik bekeannn, een aangrijpend
dramatisch moment. We hielden elkander vast
op de tribuue. De raadsleden sidderden; glazen
met water warcc er niét .genoeg ! In stomme, in
doodelijke stilte werd de apotheose afgesmeekt.
Zij kwam, en met haar ?meer licht!"
De voorzitter, kalm e» ad rem als steeds, was
kort en flink in zijne verdediging.
?Mijnheer De Jonge, rijt »» dan vergeten dat
er wel degelijk eene aanfcidujff toe bestond, om
het den l&Jan. JU gevallen besluit nogmaals ter
tafel 'tv brengen, j.,^-^ i ?.-?'
?Er i» wtuMhen ingekomen een verzoekschrift
van.de Vereeniging voer het Gwneentc-Mnsetun*.
Dit behandelen w$ nu, én verdienden dna in Reene
mate de kras e taal, door utótB.en W.geriefat".
Met een daverend applaus werden dezo woorden
begroet, 't Tweede bedrijf *M gored, ca met 21
tegeu lé stemmen aangenomen het voorstel van
B. en W. om in het gebouw op don Korten Vij
verberg een Gemeente-Museum te stichten.
De Jonge af! 'f Scherm valt.
En met een dankbaar gevoel verlaten allen de
comediezaa), en buiten gekomen richten w$ heb
oog naar den gore! van dit waardig
?GemeenteMuseum" tn spe, en nemen deu hoed «f voor de
symbolen van het verleden: ?de Wapens van
Frederik Bendrit en Nassau, wasr naast het
Haagsch wapen nu inderdaad tene verdiende
plaats zal mogen blijven innemen.
9 Febr. '83. d. B.
NASCHKIFT.
Nog een. woordje over do jongste zitting van
ooze beschreven vaderen.
Het lid Bloem, kreeg aan 't slot vergunning
om over iets anders dan 't Badhuis te spreken.
waar do zitting goeddeels aan gewijd was. Hg
somde het brandgevaar op dat in den schouwburg
zoo dikwijls wordt veroorzaakt, door mot achter
glas verscholen licht. VailLmt, die als lid der
comcdio commissie vuur vatte over hetgeen werd
aangevoerd, beweerde dat vele stukken van hot
repertoire zonden moeten verdwijnen, als men
alle bougies, op lustres en krooneu geplaatst, door
glas moe*t omgeven, on niet onvermakelijk was
u beweren, dat alle ongelukken mogelijk lijn
er crnige jaren guloden bijna een groot dito
uiet door vuur, maar door water werd veroor
zaakt. lu eeu zeker stuk ? 't tooneel stelde een
fee voor ? werden de acteurs door een pikdraad
iioar boven getild, om alt het ware ten Hemd
te stijgen, Vaillaat herinnerde zich niet meer den
naam van de Apotheose, 't Was iets uit de
thologie, meende hy. De pikdraad brak en de
goden vielen in 't water va» papier l . ?
Deze mcdedeeliug maakte een drogen indruk
opvallen. Van der Gon Nctacher drong ten slotto
op meer voorzichtigheid aan en het officieel rap
port-uitbrengen over elke lamp, die omvalt en
eiken draad ?door alcohol gedrenkt", die breekt,
waarnaar, zooals Bloem zeMo, een acteur stjntiwta
gooide en aldus do vlam bluschte, die den 6n dezor
n het 3a bedi-yf der toonoel voorstelling én tafel
dn vloer reeds in brand had gestoken.
De motie Bloem over vuur, werd dos door het
verhaal van Vaillant door water gebluscbt.
. D.B,
ÜAARLEMSCHE BRIEVEN.
Eunattitt, wcKH&tjli en «cAjfn&aar.
Ge vraagt mü sur eenige bizonderheden uit
3sarlem, ofschoon het u bekend is dat ik nooit
een gemeenteraadszitting bMwoon, mfj, nhnmer
loor mün vrouw Iaat leiden haar op haar
weke^Jksch dameakrantje te vergezellen anders dan
3Ü morsig weer, en van een drietal onzer
sociütelten multütend M ben voor de leus en voor
Ie mode. Bier en daar ga ik zelfs voor een
kluizenaar, eea boekenworm, een hall door en
ge verlangt dat ik n op de hoogte honde?
Nu dan, ter wille onzer, zoo ik hoop,
onverbreekbare vriendschap! Als het geheugen maar
frisoh blijft, kan ik n ten minste af en toe wel
eens wat leveren, al zfln het na juist geen num
mers van het nieuws du jour. Vooruit dos, man
netjes in rouwgewaad!
Om te beginnen wilde ik u, schoon all ikzeide
voor clubs en wat dies meer «8. tamelijk onge
voelig, toch op één enkel genootschap wfJMnaafc
lo ons lieve Haarlem en ja in ons lieve f ader land
?a* aoowat eenif ia zijn soort is.
,Knnstenaartkrtag1' i« «UB naam, afeigennjk eea ciertJ0a£Bei»
Mier, Bet vegkappiad van een andenoaeaidbare
IWMraaa ft*f <*** oocwblft niet herinner
d» n«tinfae preaideat, de arnhslni«ale
eaat<« tnontnnaHp» nimifagantier, of wie
k.J-**B_!iB^l1S?'^?_5!wwtl »*o'i^"M
bad, dien vaUia« aVkHnmkw aof al
wfsneu&**- ^t<}% ^rtw^ é nuttmfit^ftwiê, in
(esrsss arissliaaM to vsswiaren. werd
?sa mat tt boauaaap aat att ae
opvan bedeeld eoaeertiam rasds genoeg ea
a geaoag over die kwestfe vernatpeld «a
an maar besloten was, bet b| de eenmaal
aaageBomen, aXeen nog aiet d«er den koning
bekraon'at er daa op die bijeenkomsten «ttgevoerd
wordt? Ik lahfiet o zenrea, voor zoofetre ik
natmo-tgk ?ia eomaksaMun w*tek Ma» leest
daar, reciteert er, naakt «r auutak ? waartoe
een prachtige vleugel, getekiBk na den
eigeaaar des hnW aitatnateade dbntten bewijst ?
noodt er gkaastbeeeBOBwiag.'> zingt er au en
dan, flanst er zooaoodig eea kale- ofte aneldieat
tezaam, wanneer eea der ledea jarig en ?
afweng is; kortom, mea beoefaat er, van het ar»
loitga, vtla brerit der antieken innig doordron
gen, de kuntt ar kwr ratatt awgelffice
opvatung, ea gedraagt'er zieh, vrssad vandobbeUpel
en draaf, on strW « op 4e beurt ak eente
r- w > «»« SP* (om teea boutade van een
heerkseh atedtM, èat sadttt wfiseUft de plaat
poetste, tb gebrniken) aMfcalv* of
driekwartzonen en priesters der godd4gko Mnze.
Na zon ik die apol'onisohe vereeniging, ondanks
allen eerbied die mi) ak oningewijde jegens baar
betaamt, wel n>«t zoo opvjiieleu ? indien niet
juist zulk een bond van lener», schilder-, toon-,
bouw- en andere knndigen, alt ik zeide, zoo gansch
eigenaardig was. Samenwerking van de
mecjtveraenOlende krachten op het kleung gebied der knust,
ziedaar immers het parool, dat de voort Smit Kleine
met acclamatie van stemmen bQ de jongste ?al
gemeen* vergadering" ? van ?»«?"?«?* ?
»?«. ? ?^ a ? ?«..'one en van
.belangstellende" leden ? op zjjn banier grifte,
en t welk men er tot nog toe naar beste
vor«ogens gestand schijnt te hebben gedaan. Toen
die vergadering, waarop ook uw dienaar de eer
bad nitgenoodigd te worden, plaats bad in dat
vroolijke zaaltje van 't hotel Fnnckler, dat zeker
vooe geen Amsterdammer, die onze stad der
bloemen zoowat kent, beschreven behoeft
toworaon; toen hadt ge eeus moeten zien. hoo dank
baar en ? volgens de kranten ? hoe
opgetotfoa het natuurlijk ?uitgelezen publiek wat!
Trouwens, voor waardeoïng ten minste, bestond
er alle reden. Denaegroen van do firma Krclago
tusschen bevaDige draperieën, een paar kersversch
geboetseerde beelden van tien beer Von Sahcr
in de hoeken, tegen den züwand de fraai
bowcrkte poort van den heer Van der Stenr, die
binnenkoit toegang zal verschaffen tot het her
bouwde museum Teyler; noadom tal van schet
sen, platen, figuren en pok ceuig voltooide schil
derijen van de moderne meestere Scholten,
S.ivry, Lokhont e. a.; terwijl ton overvloede door
de heecen Schlegel, Apny, Weidnor, van der
Eyken en Robcrt _ ceu drie- of viertal nummers
muziek ? piano, viool en violencol ? ten gchoore
gebracht werden, benovens een geestige novelle
va» Piet vluchtig; en dat alle» afkomstig uit den
koker der leden zelven, wier doel het met die
soiréo geweest was. de Baarheid van het bestuur,
ooi een eerste, zij het nog uit den aard der zaak
gebrekkige proeve te geven vnn wat een
dergoIi)ke samen- en medewerking op den langen duur
vermag: ? ik vraag het u. vrieudlief m vollen
ernst of het niet zfiu «esthetisch genoegen en zijn
ethisch nut zon hebben, wanneer andere plaatsen
van eenig «ewicht dit voorbeeld mettertijd belief
den te volgen, zoodat we ons na jaar en dag
behalve op een ondoordringbaar net van telefo
nen, nog op een niet minder dicht weefsel vaa
kunstbeschouwing, kunstbeoefening en dito uiting
zonden kunnen vorbeffea.7X7
Ik weet wel, dat er altoo* lieden gewaden wor
den, die met het heilige den draak steken ofwel
zich boven het heilige verheven achten. Maar, in
gemoede, er zijn toch in dat,besloten gezelschap"
portefeuilles roodgeweest van Dr. Ekama, met
interessante gezichten uit het Haarlem vaa den
80juigen krijg; van den'heer Veen, dio tegen
woordig koffieplanter van beroep ? een beroep
dat gewis lucratiever is daa dat van kunste
naar ? een schat van bezienswaardigheden uit
ons voov zoovelra nog amper bekend Insulinde
meebracht: van den heer A. C. Kruseman (den
,voi des éaiteurs," die te vroeg van zijn
artistiéken troon afstand deed (met «en reeks portretten
eu gravuren door Roehusten enz. uoor zijn
vorstelfflce uitgaven bewerkt.; erzua etsen bewonderd
van Storm van 's Gravenwnde, die zich door breede
conceptie en kittige oorspronkelijkheid onder
scheiden, al staan ztf ook historisch nog ten
achter bü die van Unger enRenibrandt vanB$u;
er hebben Undsebappen gefigureerd vau elders
gevestigde kunstenyara, die bereidwillig Imii'arbeid
hadden overgezonden; de Vlaming Bhmxvaert heeft
er Zijn prachtigen barytou doen hoeren; ja er is zelfs
eeu n Mom usavond" op touw gezet, hoewel die door
sneexwjacht venjjDÏgen wind en ongesteldheid van
sommige leden nog maar tot een begin van uitvoe
ring geraken kon; en toch, ik ben haast, bang het u
te zeggen, züó bang beu ik van uitgelachen te
worden ?? en toch, m weerwil van dir. werkelijk
geruchtmakend streven.... bleef daar buiten alle
sympathie zich bepalen bQ eeu
couraiitenopwekkiug, oogette men er luttel andere bijval dandie
zich uitspreekt iü woorden en kou dus op tien
tuidicen dag, na een bestaan vnn omtrent zeven
maanden uiet worden geconstateerd, dat het cijfer
der zoogenoemde belaugstcllcndc leden hil1, over
eengekomen en voor den verderuu bloei van dien
bond zoo noodzakelijke maximum ho^Ft bereikt.
Treurig, nietwaar ? Och ja. en incii zegt wel eens
dat goede wijn 'geen krapt WltoHt ? doch zijn
dan alle drinker» vau het edele druivcnsap oulc
kenners ? En zal men het dan i,:ij. dié maar tot
de bnitenledeii behoor, wel kwalijk Jconiien nemen,
zoo ik op een en ander do aandacht vestigde?
Van veertigduizend stelen nog geen vijfentwintig,
voor hun kapitaal ? - ik zal na geen namen
noe>nen ? of eigenlijk voor een paar onnoozele gul
dens plus hun fatsoen gerekend willen worden,
iets voor de kunst over te hebben! Ja, zeg dat
het treurig it!
SH.VKESPEAUIAXA.
? : ?'?' ï- . ? '?
Twee ter zeer goeder naam staande
Shakezpeare-kenuera, de heereu Frank A. Marshall en
de toonqelipeler Hcnry Irvbg, ai}n
opditoogenbUk bezig aan eeu nieuwe uitgave van do drama
tische werken.
Den dichter enkel en alleen als tooneelscbrij ver
te besohonwen, is het hoofddoel van hnn arbeid.
Een editie vau Bnakeapeare, als de vrucht daar
van verkregen, scheen, naar beider meening, eea
begeerlijke zaak. Zjj wentchea meer te geven
dan een gewone looaeehtitgave, want van alle
stukken zal de geheele tekst worden gedrukt
De aanteekeningcu zullnn volgens een nieuw
beginsel worden ingericht. Bovendien stellon
de uitgevurs zich voor, nog andere nieuwe denk
beelden tóe te possen, waarvan z\j den aard ter
gelegenertjjd zullen belwad maken. Voor het
oogenblik volstaan zjj vet de meiedeeling, dat
nn&ue uitgave geheel wordt bcbcencht door de
Overweging dat Bnakwpaare een tooneelspeler woe.
De teaaataeae vaardigheid van den tooneehnpeler
herkennen bovengenoemdo heeren op elke
blad?ztjdea BJjaer werken, en wenschea daarvan ia
hunne nieuwe editie blijk te geven.
Ia eea brief aaa het maandschrift The Thtaire
aet de beer Marshall het doel van xjjne
samenwerkwg nwt Hanry Irvlag arteea, en geeft
teg*mkerttd, aHaei teiwoaOenug ta aenaea, over bat
gebrek aan pogiagea, da geaehiedeaia vaa
8hakseyearrt waken «p htt toeoeel toe te liehteo.
(tak ia due
|
Bea naawkewige» ea
"ifcjalil|ttaa«
~-^"^~~?^ ^MmBmvQm^RaWlV 4B
of Lear vereissbf is niet
dat aleaato bedorft «? bwL
brengea. Ia sooverre ak?
togen betreft, aoa me» de
kaanen aaavecren, dat moto «?»«,
gesprekken in Tke OmH* of Krnn aiet
oe ooren van een bedtadaagsob pabMsk
g«sebikt sfn.
Evenwel afin mvoegiacea iet» enden daa
weflatingen. IfÜ is waar Heeft me» «ck merairiga
werken gedurende twee eenwen ken n«daMt maar
tegenwoordig zonden a| aan een sekerp «aderzosk
Nootffeiteld, ea zoowel voor tocvosgatlen a»
ananngea moeten zeer tntt redenen worden
aangevoerd. De eavtaadVbett dimt te boek
gesteld,, dat de gedeelten, lie ia de Str**d b«t
nwerte jfela^ijteweegbrengen «a bat JaUst
wor? " ^1' i ? ????? ? lig WVWB«HWVB^
_--.-.,Cod«olntoMatfBMltBlh,,.». ,
wer* later «ene ooonisaie baaoead. Oss
slat vodsd% to kaaaea afla, zoade voestw
vaa sattt werk meerdere jarea darea. Ten
Ba «en oonts " " " "
gsrea bat men ?_._,^?
Tersek*«K_ betweDL .awt
, hetTOlgeaA bevat Io.
Marafac aaa Kabtnw, ait
De ook ton onzent door sommgea zoo hoof
gevierde tooaeelifeler Barnar ai te New-York
opgotredea als Conolanoa. Hf rood
alechtidMtig«n bflvaL F. v. d. O.
Tennutorfs Dora. Na de atekktu die Tennysoa
zelf voor bet tooneel schreef, ITkeCtoaaaodsna,
en die geen buitengewoon sneern hadden, is thans
een zijner andere werken, de .Engebche idylle0
Doro voor hot tooneel geschikt ff»maakt door
dea vmchtbareb tooneelachrQvar Charles Beade.
Reeds vroeger, 13 jaar geleden, beleefde deze be
werking eenige opvoeringen, en werd door de
destijds beroemde actrice Saté Terry de hoofdrol
gecreëerd. Het werd daar na ntet belangrijk genoeg
geoordeeld, om meer gespeeld te worden, tot na
net Aiielpoia-tbeatctr het weder opnam. De idylle
ia tot drio bedrijven bggewerkt; voor Tennyson's
zoetvloeiende eenvoud is bet krachtig tooneol ?
eagekea vaa den beer Beade in de plaats geko
men, en dit doet het weinig dramatische vaa de
hoofdpersoon nog meer uitkomen, zoodat bet stuk
wat mat schijnt. Ook de actrice, die de hoofdrol
vervult, Miss Sopbie Eyre heeft niet bet talent
van Mias Kata Terry.
Von PUot*. Het jongste werk vaa den
Muncheucr schilder is thans in zgn atelier aldaar ten
loon gesteld. Bet is een tooneel uit do Christen
vervolgingen te RomË. Het Inkeener jonge mar
telares, die in de arena aan de wilde dieren ge
offerd is, ligt op den grond, half bedekt meteen
kleed, maar met de sporen eter klauwen
zichtbaar op baar gelaat en lichaam.-Toch toont
het gelaat der martelares
eenhemelscbenitdrukkinsr, die het afschuwelijke vaa bet tooneel weg
neemt Het stok is reeds van dea «chfldar ge
kocht door de firma AtunuDer, die zkh alle reen-,
ten van reproductie en tentoonstelling verzekerd
heeft, m er Europa mee doorreizen aal.
JJIT BELGIË.
vn.
Concurrentie (n 't katoen;
Jtbreidiag taa 't leger;
nitJterven der dvaastw: Rubens
oood vaa Öeeu
,Bal", ?Bal". ndenx grand* bals", ?quatre grands
bals", enz. andere leest mea tedart eezdge dagen
niet op de hoeken 'doy «tiatoSH asiigisjlalit.zaet..
letters die de oBverafdbat» gn«le8vaa8tag«rV:
uaaiuucbinea nog verre overtreffen.
l>o nvastelavond" i» in België u»
Do beurs is dan ook gesloten! Laten de spoor- \
wegactiën elders 25 pCt. rijzen óf dalen, men '
luistert er niet naar.
Wat gisteren zoo gewichtig was ab eeae staats
zaak, is lieden een nietigheid b» den carnaval
to vergelijken, wanneer de verkeerde ttoet (?'t kal*
vakaad", zegt het volk) door de straten trekt.
Niet Dinsdag alleen, ook, en bQzonder op dea
eenten Zondag van den vastentijd, waarop dit
nam mei- vench\int, is t groote carnaval ennchqnt
bet rumoer geen einde te zallea nemen.
Toch zfin er allerlei gewichtige zaken aan de
orde van dea politiseheu dag, waarvan de toekomst
van België gedeeltelgk afhangt.
W$ halen, bijvoorbeeld, de vraag van het
katoeogaren aan, waarby ook de hollandsche
belangen in 't spel z^n.
Eenige nqveraara hebbes petrti*n aan de Kamer
gezonden, om de vermindering of afschaffing der
rechten te vorderen, waarmede de regeering de
katoenfabricage beschermd. .
De beide partijen (d. i. katholieken enjioe
len, wnnt eene derde is bier ondenKbeorJ rtem*
men, op enkele uitzonderingen na,» dezen wenseh
overeen. Men redeneert aldns. De Nederlanden
hadden in 1030, 7,000 spillen; in 1856, 56,000; in
1380, -53,000; in 1882 bijoa 900,00a Nu had, wel
ia waar, Belfiiö in 18ÜO, 550,000 spillen, doca beden
slechte 800,000. In hetzelida tqoUverloop ia dna
het ^'ctal rpillen in Holland van 56- op 800,000
eu iu België vau ££0> op 800,000 dat ia nog niet
huif zooveel ges'egeu.
Du Hollanders hadden wel een monopolie van
den uitvoer naar Java, doch daY is sedert lang
afgeschaft; zelfs de differentiere rechten zijn
verdwenen.
Vaa 1847 tot 1856 werd in Holland voor
f700,000 katoen verwerkt. Na een val, ten
gevolgo der bescherming, klimt do soa van net
verbruik in 1880 tot op 8 millioeaen galdea. Hot
land, zegt men. ia een gevaarujker awdedinger
voor Beleid, dan Engeland.
Bovendien behoort bjjna oebeel de
katoenitoffeu-uitvoer in België aan 17 nüveraars, die
teffeSk spinnen en wevers «an. Hoe scbadeMtk dit
les werkt, E«gt een katholiek blad, .dat en is
niet moeieiyk om verstaan." ,VYM willen alleen
bettetigen", zegt een orgaan der liberale portfl,
dat wg Belgen en flollatiaen ons al weer op dat
gebied onderliag de concorrentie doen, -onder
twee kleine firma's, terwQl wg aaders onder
een enkele groote firma alleen geeoncoreerd
zojdea hebben tegenover het brotealand,
bepaaldüljjk tegenover Engeland.... wij hebben ande
ren van noode: engelsche bandeuan, engelsche
reeden en schippert, zelfs engelache consuls, welke
dan de beste en zoetste vruchten vooreerst van
onzen arbeid plukken... ?O rampzalig jaar £0,"
zoo sluit dit vlaamsbhe artikel, ?hoe vloekt gg
steeds tegen de leuze: ?Eendracht maakt macht0
Hot tweedo gewichtige pont, waarover vaa vete
zijden krachtig btf de Kamer gepetitioneerd wordt,
is de uitbreiding van het letter, wat tot ntt toe
uit teruaawemood 50,000 man bettoad. Overal
wordt in 't geheim tegen znlken attatre^el ge»
stookt, en zelfs (met nw verlof O «p kleine «a
groote ?retirade»" vindt mea dé protastea ia
miniatuur aangeplakt. Men gaat zoover van te
,
m t Jaar 1577; 3o. «ene v«ra«MUliaff vaV
Boozea, dea baMBaaa ftyVgt ea oaaan-KHHi vi»
bet .ma»m> TlaaUJa," ta Aatweraen. awr %
jHeaulraart «a MaS» ia dé kooHbarkatdaav;
3o. rtndito j«a Mograf fci«»«e«
aard, betreffeade ptnoaea ea
taot Rabeae ia eea%e
Oh. BttHent, arebivarii to BruSel, P.
arehivans to Anuterdaa; vaa Even, idem tt
Lettven, ?
Wellicht ia het overlijden van W. Oeaik, dea
verdienrtelfikea beeldboaww, awea lezer» nac
alet ter oor* gekonua. Z$ü grootate werk ai da
groep op de zoogenaamde .aurtelaarnlaata*
alhier. Bet standbeeld vaa Leopold I ea «aTva»
Rubens te Antwerpen, Grétry te Laöc, bet ?
it*nV«tTi1. m. M __* _«_ J.*m*i_Tj~ --_
-v?,;? op t gr& van de Mérode, aaz. _,_
almede van de band deaee zMeaten. H<j werd;
door zflne MmaUn. in Holland zeer wel wegen*
bare HefelUïe seaüdentakkeB bekend, op 4ea>
weg aaar de eeawigbeid oomiddell^k gevolgd.
Brussel, den 5 Februari 1688. K. A.
VORM EN INHOUD ZIJH ÉÉN.
Eene Stadie aaar aanleiding vanJftntMO.
L
Wat BÜ( betreft, ik sekenk iemand
all* Qriakaeae vomea, iadien mei
slechte ia- Nvderlaad ds gedachten
vaa Oriekenlaad ia ziek opneemt.
Pret Allard Pienon.
Haar boe ondersekeidtgU dan toch
dot norm vaa de ttoffef Hinder
»ï fla niet a*t die afgehobbeUtó
woerd«a....Do st^ is de gedachte.
Prof. Jaoob Geel.
Sicnt «aan eqnns et arbor
appellantnr noatiaibae «if^iftit, et snnth
caiqne genav et fonma adiignanÖ^
boa, eoden modo aentire ac dkere
Vt<B*>i_patent, dbereta a sa i
tSnU
ope
at éahflis altera foton
et auacs, sioe at
fret f. Bake.
Alle» l»
schrüven, dat indien de Koning artikel l vaa de
nulitiewet niet handhaaft, waaria van eea leger,
uit vrijwilligers bestaande, wordt gesproken, hg
.in dees geval misbruik maakt vaa ?Qneauwkt.
En, zoo gaat de *Qagettt van Kortr^e,"een
eonservatief blad, voort, ?en al» er te kiezen valt
tusschea bet Opperhoofd van den Blaat ea dea
Staat zetren, tus,chen Z«M Majesteit ea eaw
gansebe- bevolking, kan, mar eaa Gvkozeae vaa
% Volk («mfidvmd«KaaierfaMsnaaneha?^
Men aal na deze woorden niet loochenen dat
in de vlaasttseb-belgMM bladen aaa zeer vrijen
toon wordt aaageslagea. Zoo geeft «a* eek een
Kbmal Wa4tó Bxaassl, ^TbusasdU
-Stoft_ domrd" getiteld, eaa
satikdMw^ötjvaaotval\fjttt i» ^.JhaariMdaA (ba ZaJd ta HoordT an
üeber allea Gipfela
Ist Ruh,
la allen Wipfatn
Spürest da
fiaujn eiaen Haneh;
Dia Vögekan sdtweigea in Wald»,
Warte nor, balde
* Rnhest dn aneb.
Dit is eea dier kleine liederen, die de Mal»
als sterretje* ia de eeuwen strooit om te htijveY
flonkeren voor de toekomst. Maar hoe vernuseni*
weinig is er van den matigen zang-o ver, wanneer
wti^schffiibaar hetielfde op deze w^ie ze«»-" ?
Euh ist aof allen Giptela, Wilhelm. ?
emen Haach spürert dn in allen Wipfeln; i
Wald schweigen die Vdgeleia. Warte aar, Bnb
dn ruhest balde auch.
Wy schrijven nog af eene strophe van Job^n
Keate uit een dier mystieke gedichten, wier diep
sentiment lafenis is voor bet negentiendé-eenw»
sche hart, wier aflvercn klanken droomcrig verr
vloeien als ia don luisterenden avondstond het
verre getomp eener dorpskapel:
Overhead, look overhead
'Mong the blossom* white and red -^
Look op, look np. I fluiter now
? On this flosh pontegranate bonck
See me: 't is UÜs ntverr biU
Ever earas the good man'i üL
Shed no tear, o, shcd no tear:
The fiower will bloom another year.
Adieu, adieu! I fly, adieu,
I vanwh in the beaven's blue ?
Adieu, adien!
Eene p^niging is bét, iets to schreven, dat oj|
eeno parodie vaa dergelQke verzen kBnkt. ES
toch u bet volgand* niets anders dan de
letttfrl^ke vortaling:
Boven je Eoofdt Kfflt bövea je hoofd tmtche»
de roode «n witte bloesems! K|k naar boven!
k|k naar boren! Ik zweef an op deze rijke
granaattak. Zie nuj! t Is dit zOverachtig znoéÏÏ
mee, dat altfld het verdriet vaa dea «eden mansea
geneest Stort geen tranen t O, stort gessk
tranen l De bloem zal een ander jaar blowen.
Adieu, adieu! Ik vliegt Adien t Ik verdwijn in
het blanw van den hemel! Adiea! adiea!
Eene omzetting der woorden alleen is voldoend*
om den zin te wfiaigen:
Look overheaoVmong tbe white and red
blossoms. Look np! Ontbisluihpomagranato-bonghl
flntter now. Be» nw! This üvërTbill it b,
?ver cures the goed awn's fll. Sbed no taart
Another year the flower wttibtoom. Adiea 11 fly l
I vanisb in the heavea's blne! Adien l
De dosgeaoeaoe «gedachten1*? bet is BOO moei*
l^k te begrepen, wat men daarmede bedoelt, dat
het oaa n dit opstel niet gelukken zal ? d»
(gedachten" der vertaling znn dezelfde als dié
van het oonpronkelQke: toot «p oauehrfjft de
zelfde ?gedachte" al* kgk naar omen. Deindruk,
dien de vertabag maakt, is niettemin «en geheel
aadere dan die der stropha vaa Kaate. Maar
waaneer eene veraawling vaa woordea «ea an
deren indruk maakt daa eetro tweede
woordeagroep, kunnen wö «onder eeai» sopaanaaKeggon.
dat beider itüutul aiet dezeUÜ» is. -*»-??
Dit verttaü bi inhoud oatstond door «en
versshil in den zoogaaaamden «om, oatstoad door
«?n verschil alleen in klank en rytanms, en in
bet laatste getal dow eene. w^ziging alleen van
bet rythmns.
rorm «n inhoud waren dos onafscheidelijk
verbonden: iy z^a één.
Toch wtUan/ibgemiM measebea, gsIQk notss*>
taai b.v, aijtr booren vuLdan vai-m,.».