Historisch Archief 1877-1940
?'t ?
?*?
m soö
DB" A'ïfST'fciifrA
?-?De1** W.
dted uitkomen dat
_ mede l»t-'
«w. ,...->_?,. ? ?__ wille Taaoet
?lle andere belangen ter tijd* werdy.,. .
Een derde' quaeetio die de bladen heiig hield,
gold de leü* «au t* nwnon bji do aaattaudo
ter«Mingen. Ue Standaard pleit roor Grondwet* ?
bjnmeoing, terwijl de Tgd lieve* Kieswetregeling
?a den voorgrond zou gesteld aten. On» Noor den,
bet orgaan vau Dr. Sonacpm'an, wil onder de oude
?tegen trt. 104" te felde-trekften,
OTT DE BI8SCHOPSTAD. .
.Zoo gaat h*t al voorbij, wat heden bloeit
sterft morgen" ? ook Jan de Bitschop is
voor
b*^fteaon^edartelur! wilt dat ik tam opvolge,
ea nu en dan aan uwe lezyrs mededeele wat in
de Bisiobopstad omgaat. Gedacht «aan de
?P?*in 't woistolperk van eer b bet-««roten aell*
neuiwaardig ? wil Ik «iréven.
AlvorenitiDvn arbeid aitn t*-vangen heb ik
getracht een laatetè holde «e brengen aan Jan de
Bbwhop. een traan te *kwten op »ta graf. Hoc
dikwijls ik ook vroeger getracht heb Jan de
Bis?ehop te ontmoeten, vofir bij-naar betere gewes
ten afreisde, t wa* «toeds vergeeKvmntniemiwd
wist mij t* zeggen wie Jan de Binchop was. Op
den doodenakke-r ondervond' ik dèzellde
teleur«telling, w>qiand wist waar meahembegravenia^
Geen monument, geen «erk, niet één zichtbaar
teeken. " "" . . .
Toch wa* het m\j aangenaam weder eent op ons
?kerkhof te verwijlen. Het doet goed onze roerige
omgeving «enigen t^d te verlaten, ea rond te
dooien langs de graven van dierbaren of onbe
kendon, van vriendenof kennissen, van mannenbfl
ban leven in de «oogst* rangen der maatschappij ge
plaatst, van velen die men zelfs b\j name niet
gekend heeft. Vooral in dezen tijd van het jaar
b de tegenstelling op het kerkhof groot. Men
wandelt langs de rustplaatsen der dooden;
wanneer, niet juist eeae bégrefenia jijaat»heeft
ontmoet men niemand," maar., de natuur, spreekt
docht* van leven, vau veijongên, van, groenen
en bloeien. Ons ^nrkko£u*b fraai; prachtige
boomen, keurige heesten, fraaie bloemen.
Bij al het fraaie da» natuur hier aanbiedt be
gint zich een richting te openbaren die verkeerd
». Ook op de graven onzer afgestorvenen neemt
de weelde toe, eu die wedde gaat zeer dikwijls
gepaard met wansmaak. Men i* begonnen op
bet graf van een afgestorvene een «teen te
leggen; op den steen heeft men den nanm ge
beiteld: men heeft oen bloem geplant op het
graf. Uitmuntend. Men wH Oe juiste plakte weten
waar onze geliefde rost. Daar ondervindt men
opnieuw den iudrak van het scheiden uit dit
leven; Baar keert de herinnering terug aan alle*
wat wfi met haar genoten, wat w$ aan haar
verschuldigd zjjn; dier., betrapt man eJeb. zelvefl
op. tekortkomingen, flair vormt men plannen tot
verbetering; 1 iv ons goed dtór nu en dan te
vertoeven. Daarom' vind ik-het uitmuntend dat
die plaat* een. kentëeken draagt. _; ?; ?
Weldra wa* de naam niet voldoende. ..Een korte
biógraphle werd er .aan toegevoegd; jaar «n dag
-van geboorte en sterven, maatschappelijke betrek
king of onderscheidingen, ja de adel liet zijn
wapen beitelen ia marmer of steen- Waartoe?
Onze kerkhoven moeten geen archieven worden
Toor heraldici en gènealogistén. De eenige plaats
op aarde, waar allen gelijk zün, droge geen
vertooningenvan ijdelheid..
Een ander rubriek hl de maatschappij heeft haar
kracht gezocht in het plaatsen van bijbelteksten
op den grafsteen. Bjj vdeu schijnt te gelden hoe
grooter tekst hoe mooier, hoe onduideUker boe
Bever. Welk "één verschil. DéSr op dien zerk
. . . . OW
stand onzer dramatiek. Aan het tooneelspel
ia éoü akte, »lleA Kainstee-wn" gwiaanid, door
J. 0. Goui-yF. en vertoond io den Sahn du
Variété», ontbreekt naar een kleinigheid, na
melijk dat hel niet ia vaereen geschreven is,
? om het all 'voorbeeld te kunnen stellen
van duffe vrulschrQverty. Ik beweer volstrekt
niel tclf in staat ie tljn iel* beters te
leveren, ik leg mij er alechts op toe, eerlgk
en duidelijk mijn indruk leforinuleeren. En uu
meen ik, dal telden een tooneelsluk bestaan heeft
uil een aaneenschakeling van volzinnen,
100 konaequcnt elkadr opvolgend in bun
onmogelijkheid en .onslikbaarbeid. Ik ben van
raeening, dal de recensent niet alleen tegen
over de kuo^t, maar ook tegenover den auteur
in beoordeeuog slechts dan vérandwoord is,
wanneer hij de waarheid héefi gezegd, onom
wonden, gelijk hl) te gevoelt, liet is beier,
dat de lieer Gouritf in 't ver volg ctjn uren
aan nuttiger arbeid wijde, dan aan hel ver
vaardigen van töoneeïrtükkeV Heb'ik't mie,
is er wcrkefyk voor hem als tooneelschrljver
een toekomst, denkbaar, dan.zal
hyniel*wntn halalen 'voort te gaan op z(|n weg, al
«varen er obk- "leen, die 'mei tienmaal meer
bevoegdheid «en vonnis over zijn stuk velde,
gelijk het mijne. Om dat ik geloof, dat waarlljke
kracht altijd, eü alleen door zich zelve lot
haar recht Jtomt, om dat ik niet geloof aan
miskende geniën, veroorloof ik my too ruw
en begrijpelijk mogelijk te zeggen, hoe de
zaken staan.
Het komi mij aardig voor, by.dew gele
genheid nog eens te konstateeren, dat wij in
Holland op 't oogenblik eigenlijk niels heb
ben waj naar een tooneeüueratuur kweemt.
Ik ben tecjea het aanmoedigen van jonge
schrijvers, tegen het uitschrijven von
tooneelwedslrijden, enz. De.vorming en ontwikke
ling van den akteur, van den dekoratieschil
der on van den requizieleur tijn prijzenswaar
dige zaken, maar dal'alles bezorgt ons geen
goede HoUaadsche tponeelkunsl. Hét bfljfi
ons falen aan menschen, die tooneelstukken
kunnen schrijven, ? «ziedaar alles!" zeg ik
in melodrama-laai. Het aanmoedigen van
jeugdige lilenten, hei uitschrijven van
kónkoersen brwgl een kunstmatige plantengroei
te' weeg en doet aldtts de middelmaügheid
atom weelderig bloeyén; Zoo, wy weaèniyk
eens kunsUiaaars zulten bezitten, dan zal hun.
weg zich..van self banen.. Aororaas rosten
vragen geea slèiinpitaren onder de wolken,
die zij besttygen. Zij zinken niet, om dal zij
piet gedragen worden en dé ton, komt hoog
in den hemel te .staan, zonder eenig rust
punt. Daarom ben ik voor het afbreken van
alle middelmatig» tooneelschrijvërs, die zich
vertoonen. Wij moeten dan maar liever goede,
oude hoUahdsche en nieuwe uïlheémsche
stukoefenaari der letteren utwjdlüAn>U hei over
wegen van d#n aard der uit ie voeren spelen.
Het goed gevolg waarschUniyk tonden
ook do allernieuwste stukken uil het Fransch,
.wier handelifig ' lich onder de volksklasse
beweegt, op de lyst kunnen worden gebracht.
Belots laatste vocribrengsden Malheur an.t
^ de Pari» noem ik als
\~pauvret, en
vooi beeld
Dy be
avond, d
van Schö
llendes t
domme t\
de voort
ouderwet
Zij is k
tttfip van
heid vert
In 'tGrai
Overigen:
SBAp.
Hffï
'. gaf,
Woensdag?n SchwabtMtreich
idscti vertaald door
ea titel van Een
id tal de Koning
ird. afd. van het
niet veroordeelde
d door De eertte
ne
tegenwoordign volgende week.
'Ijai weef'/«tor».
rs,
v. D.
i^en'aïewwtfej
(tevolg van,d» bij to
)TTERDAM.
. de. Dienstbode» van
. stuk geeft ons. een
- u» . nandclingen oater
dienst.ik, liever zeggen de Franiche
.
alle«>: .««dersgrafy» «n ginde aohtbljbelteltitea,
?vier aft bet oude en vier tut bet nieuwe testament,
die voor iemand, die slechts, gewoon Hollandsch
verstaat, onverstaanbaar «yn,
De baldadigheid waarmede teg«Awoofgdig bij
elke gelegenheid kransen gegeven worden, dringt
ook .op de kerkhoven door. De onderscheiding
k verloren door dé algemeenheid. Niet één krans,
maar getallen die aan ijzeren standaarden boven
de graven worden opgehangen. Het scheen ook
niet in den smaak te vallen dat een bloemekrans
verging; kunstbloemen vervingen dé kinderen der
natuur. Maar ons klimaat verzekert ook aan
kunstbloemen een kortstondig bestaan, daarom
worden nu de kramen in een soort taartdoos
T7, ^ op het graf.
Een ander ~- gerakkig'nog 'Keer zeldzaam ?
teeketa van' smakeloóaheid^oem ik .bet plaatsen
van 'één' raótographiè 'portret in Ifivüe op een
gi-alterk. Erger dan smakeloos ? belachelijk. ?
Een der Utrechtsèhe predikanten heeft nich een
rustplaats laten metselen steviger dan men heden
ten dage htwsen pleejrï te bonwon. Een ijzeren
?deur verleent'toegang, boven de deur den naam, i
daaronder een tekst uit Jesaya. Dat iemand zich '
«en buitengewone bergplaats laat maken om zijn
aardscho slijk voor brand en diefstal tevrflwnren
ia gebruikelijk ? maar zulk een gebouw van steen
en tjüer tot mrgplaatB voor dit aardschc
omhuleeh O ijdelheid! ,
Toen )k die boowerij stond aan te zien kwamen
drie dragers va a hnn arbeid tetttg en ik ving het
uokcl van dten rijken dominé, k(jk mwr z'h naam
ataat an de deur." Zulke praatjes zal men niet
boeren waar eenvoudig staat: ?Vaders grut'.''
Zoo ergens dan past op een kerkhof eenvoud.
Wilt gij op een graf van een groot .man een mo
nument oplichten, ik ralhet. toejuichen, maar laat
om de maat van groot niet'inkorten. Als wtf
geestelijk gemeten konden worden, als men het
ons Üchameiyk doet voor de militie, dan werd b^na
alles afgekeurd als onder de maat.
Gelukkig gaan we eerdaags een groot man
huldigen., jan-van Ntstaii >at -hier oen stand
beeld krjjgcn. De «athnllinff is uitgesteld van
wege cain. verzakking vóór net beeld'nog staat.
liet doet mU genoegen.dat Utrecht eeit stand
beeld ruk wordt. Dat men echter 'm een stad met
tal TÜ pleitten het ongetofailate uitkiest Ji min
stens-vreemd. Het Domplein behoort tot dé
pmat?en die iedor tr«bt te mijden.-Al waait hef
niergems ïdw-stfl^tai ;h«it -in diep hoek"; -één
?sUna' be^d>«sai betrcikel^ Rérmg« afroep!* Set mefa
saott den Dom en, nanr mps aeg^ zal-Jatt vftn
Maoau .voortdnieiiS'Irt n.^lees»S«Jm kJ^eo. 'i
Is te Iknschen datby bet lèeamuse»» wegk^rt.
en door »$a toedoen Utrecht een beter lokaal
?voor leesmisenm bekome, dan. doet hij den leden
«en dienst, eir kdn dan eent tien de eaal waar
de Unie gesloten ii.
Nu ik toch in die buurt ben moet ik nog even
medcdeelen dat onlangs'een omnr vermogende
inwoners b^ zijn sterven een flinke som neéft
vermaakt om de reetattratie van da Domkerk
voort te' aetten. Voornker een wrUydend
ver?cbijntel dat iemand nik een bepaling maakt ea
dat de annHpkéiyke nManrktie, aooal niet vol
tooid, olthans voortgezet kan worden.
20 April 1883. Jan v» Utrecht.
toeschouwer «i; t u niet aanieggevi daarom
wellicht belast Hut afliche en' de advertentie
zich daarmede. Het prikkelde echter zeer
mijn aaridacht den HeerBigot, wiens gave als
vertaler bij menigeen, doch wiens groote
gave als komiek by niemant bedenking lijdt,
m de palethieke rol van Paüjat nog eens na
te gaan. Juist wijl Bigot als kunstenaar door
en door een konriek-charakter heeft, speelde
hij de rol van den armen Pailjas, die zich
ook met ziel en lichaam aan den lach heeft
gewijd en wiens voortdurende tranen een biltere
anlitheze 'met geheel ztyn levensinrichting
vormen, speelde Mj die rol met zoo aan
doenlijke natuuriflkfieid. Dé tranen op het van
grappen sprekende gelaat de*s Ueereh Bigot
maakten oreer: indruk dan menig
»tooncejmatig" gesclirei van een in den ernst en in het
lijden gehard lakteur. Ja, er komt verbazend
veel geschrei te: berde in' dat Pailjas! De
autenr is te. ver gegaan. Schillers wenk over
den >jammer, \venn er nurr nasz isl", die
Ittjd sucöès; heelt bij het publiek, is onmatig
opgevolgd. »Paillas" beellgeen mannelijk
charakior. Al» hij. verneemt, dat zyn gajle, na,
hem zooeven de heiligste verzekeringen van
trouw en liefde te hebben gedaan, hem ont
vlucht is, yvordt hij niet woedend, maar valt
op de vloer yah droefheid. Die man vergt te
veel. van ?zijn zenuwen, hij weent bijna voort
durend. Wanneer hy oen weinig; meer kracht
en moed aan den dag legde, zou zijn optre
den aan liet publiek ongetwijfeld nog wel-.
gevalliger Eijn. Maar vuoi-jl is hij goedhartig,
en dat redt veel.
Ik zon overigens in gcenerlei opzicht de
verdediging van hel sluk »Pailjas" willen be
proeven, tlci dagicekent uil liet vervaltijd*
perk, dat ook Otympia het licht deed zien.
Men móest nu dal repertoire,»hetwelk" door
de sleur, waaraan tooneeldirekliCli gewoon
zijn nog slechts voortleeft; maar voor goed
vaarwel zeggen en, by de keuze van nuk ken
voor een nteujr sa4m te steüèn repertoire,
niet alteen zijn jgpheugen .«a ;ltet gareel,
waarifl men IqafJi, «?aadplcgeri, maar, in de
eerste plaats naar "de eiscliea^an smaak en tijd'
K1HV8T.
I1ETAMSTERDAMSGH TOONEEL.
Itft XaïnttttbM, ? Puiljits.
De laaüle looneelweek vormt nog maar
niet de e)nta eener s«rie, welke
n wat dit punt betreft,^ voed ik nu juist
een groote hoop. De I1H. Tartaud en van
Hagen namelijk «uilen de leiding op zich ne
men, met 8 Mei te beginnen, van het ge
zelschap, dat tot heden in den Salon tht
Variéttt werkzaam 'was: Het lokaal «Konings
kroon", ia de Pjantaadje, is lot Terblijfplaais
gekozen. De tuin en de zaal worden fraai
ingericht Men opent het zomerseizoen met
een benefiet der sympathieke kunstenares
Mevr. Tartóüd-Kiehl. Dit alles is zeer goed,
maar hoofdzakelijk dient men naar het reper
toire om te zieny
Hier komt het nu op aan: dal de leiders
der troep, na het staven der. kas met popu
laire melodramaas, oude school, zich niet in
dergelijke stokken verhezen, maar dat zij een
nieuwen weg inslaan. En bij deze deel ik u
heel zachy'es myn illuzie mede: mogen zij
Zola spelen, ook Breérö, én in 't algemeen
l den raid vu tooawUiundij ontwikkelde
be' Dinsdag . ? ? '
Grantfé ei
duidelUk b_?. .- , M
boden ? of laat .,
dienstboden, ? wanneer de heer of de vrouw des
buises niet in .hunne onmiddellijke nabijheid il.
Het werd zeer aardig gespeeld door de hoeren
W. en A. van Zuylen (mannelijke dienstboden)
en do dames mevr. M. Kley en mevr. Uny abroek
(TrouweUjke dienstboden).
De opvoering leed echter door het onverschil
lige spel van mej. H. Klejj, die zich blijkbaar niet
da minrte moeite gaf, om van de lieve rol van
Cécile iets te .maken,. en daarbij. dooi* haar aan
houdend gelach' in de scène met Oscar bepaald
vervelend werd. Het spUt m\h dit bft mej. Eley
te, hebben moeten opmerken, daar ik tot nog toe
alethts goeds van haar kon zeggen. Ik hoop niet,
da£ tfl nu reeds op ho*r. lauweren uat. rusten,
want dat zon, clunkt rovj, Mj eene achttien-jarige
actrice toch nog wel wat vroeg z\jn.
Voor het overige was Sardou deze week by
ons aan het wo'ora. Konden wij verleden week
ome kennismaking hernieuwen met z\ja fijn
tooneeUpel NOS Intimes*. .Woensdaer hadden wy
zijn geestig bhjspelXrs Paltes dt Koucht by van
Zuylen ? als benefiet voor Mevr. van Don»,? Kil
teren in de DoeloMMtl lijn- treurspel Fédora door
het gezelschap vau den heer van Lier te Am
sterdam, -
,0ver de opvoering van A"0s ïntimti «prak ik
verleden week; het ïftderl Toomd had het stuk
tot zijn recht laten komen. Ik zon do waarheid
te kort doen, wanneer1 ik. niet hetzelfde betuigde.
van 'de .tooneel»pek>rs dei . haeren van Kuylen,
die Woensdagavond in Les Paüe» de MoucJicd
optraden. Het scheen,- d$t zQ allen de wainige
b^coekers ? want .do zaal was 'weer slecht
bc?et ? wildon toonen, wat zo vermogen en ho«
t\j een ' ? an.: Ook aan de
decorat " ?> ? de wintertuin
in het enrig uit eu de
vertalii ? ? ten goed en be
schaafd loodig, om het
spel de lok te bespreken;
een en] ik te maken met
den hè love optrad. Deze
beer l (e genomen voor
hetgeei panet in Gabrielle
heb gei ? wijzen, hoe weinig
gtntiet» . geweest, ditmaal
wa* de ? 'lier een jaloerschen J
eottgci : u1 houding, taaien'
vóorko . ' \, Toch moet ik
mü eei tróórloveo omtrent
zijn o) Ie bedrijf, wanneer
8uear> ?. ?: . heeft . gedaan, dat
z(j de ?maitresse,» van rruaper, verandert hy
zijn item en spet' 'geheel en wordt uitbundig
vrooiyk. Dat h$, die is'bmnengetreden in den waan
zijn vrouw te zullen vinden, na 'dezen bekentenis
vroolijker geitemd moet z^n, spreekt vau zelf, maar
in zQn gosprek met Staanne mocht medelijden
met haar, die gedwongen. WAS, haar schande te
bekennen en hem gezegd heeft, dat zy een on
gelukkige, verleide is, niet hebben ontbroken.
Niets was echter daarva'n te bespeuren, hij toonde
alleen zijn vreugde; toch hadden hem de woor
den tot een andere opvatting moeten brragao,
> want by zegt haar zich ,met P/osptr te zullen
onderhouden en hem te 'dwingen haar, te trouwen.
Het. stuk werd nog al. vhlg afgespeeld, ? het
zoeken naar den brief in 'het ?tweede bedtijf door
Mevr. Kleij had angstiger, ? vlugger moeten' ge
beuren, zy .was daarbyte kalm,-? zoOdat wij- een
aangenomen avond hebben' doorgebracht.
Gisteren avond hadden wy -gelegenheid, om
Mevr. Frenkel als Fédora te zien. De bekende
lauwheid van het Rotterdamsche publiek . bad
zich ook thans weer niet verloochend, want de
zaal was slechts matig bezet.
Het i.i zeker aeer gewaagd, om nog na zoo
veel gunstige beoordeelingen ?.die ons gedrukt
op het programma werden aangeboden ? van
een andere meening te willen sjjn, en toch kan
ik niet anders dan als mijn gevoelen uitspreken,
d*t. ik onvoldaan do zaal verliet.
Had' ik misschien raQn verwachtingen te hoog
gespannen? Ik weet het niet, maar wat ik wel
weet, is, dat toen .ik na het derde bedi'ijf de zaal
verliet ? het was my oumogclijk het stuk ge
heel te zien ? ik heenging, met veel eerbied voor
de kunst, die mevrouw ?Frenkel te aanschouwen
gaf, maar tegelijk ook met het bcvrastzyn, dat
mij Iiaar spel kond gelaten had, zoo koud. . . als
de half gevulde «aal. Ik heb veel eerbied voor
de actrice, die door 2 ver en studie de natuurlijke
gobreken, die haar aankleven, tracht te over
winnen. ?
Ik heb voel achting voor de kunstenares, die
hard rol zoo grondig beeft ?bestudeerd, dat zij
zich ook van de kleinste zaken heeft rekenschap
gegeven. ? al-' tast aij daarin ook wel eens mis
en verliest zij uit het oog, dat z(i een .vorstin
moet voonteuen; maar dit^mtvg mJi nJet beletten,
myn gevoelen n» te spraken .en dan most, ik
zeggen, dat bas» spel- niet was eeftifevoelrol
spel, dat ons- met onweerstaanbare kradit
aangciypt en medetleept. tofriet diepst 'medelijden'
me.t haar, die «W TAnmcalig ongehiVkïë il. Dat:
moest het nochtans zyü. Ook het publiek was
koud; een «wak applaus na elk bearyf, ziedaar
? ?, **? ?' :.
alles.
De heer Potharst, die de rol vanXon'« wegens
ziekte van den heer van Kuyk heeft overgenomen,
had van ttyd tot t$c gelukkige oogenblSkken, en
wikt wel eens beter da juiste snaar te treffen, dan
mevr. Frenkel. De overigen ? mevr. Qeytenbeek
imtnnriyk uitgezonderd .~ beteckenden cear
weinig.
27 April 1683. , M. H.
teljjk als gevolg",van,d» b|j toeneming
yyassonde bevolking, met name atar- ia Amsterdam,
gepaard gaande met het streven van de ?huisje*»
melken", 'geluk de Dnitsoher «ich uitdrukt, om
BOO min mogelijk koste^te maken voor het ver
krijgen van de hoogtt mogelijke Buur. Vervolgens
den invloed besprekende dTen de Linhurgsche
en katholieke architect Cuypers, door denheei
du Stuers gerugstrand, meer en meer begon uit
te oefenen, doordat 'bèta de ontwerpen voor
onderscheidene belangrijke gebouwen werden
opgedragen, geeft hu lucht aan dezelfde grieven
als die in de jaren 1880 en '81, door de
Nederlandsche Spectator en os a, ook op baar voet
spoor, dóór het weekblad d» Amtterdanuur tot
uiting kwamen. Duidelijk wordt in het lieht ge
steld, hoe de firma 8tolt*eaberg en Cuypers,
waarin de heer Cuypsrs deelgenoot was door de
aflevering van alledqj in gótniscb.-kerkeHjkeu geest
bewerkte bouwmaterialen al* het ware
reenUstreeks. propaganda maakte roor het katholicisme,
hoe langzaam en schoorvoetend men aich in-dese
vrij belangrijke qnaosti» schikte aaar de
dagkelder uitgesproken opinie van het Verontwaar
digde overgroote protesteatioh* deel der bevol
king. , ' '?'.?v/ . .
Al-dia Mjionderhedee hifr.nogmaals op'
teteekenen, kan overbodig gé#ow,wordeu.'iSlecota ver
dient neer in het bb^oader QPM aandacht watje
blijkbaar bevoegde auteur «egt van de
bewnuldijring deii hoeren Mr. C. Vósmaer, dat ia heft streven
va* den *^bitecbeen middeleen wsehegeest^Kioalsd*
oude Dmtscbo romantiek dien «deinde, niet te
miskannen viel. Uu zegt: .Het is Inderdaad niet te loo
chenen, dnt van de beidq«tr,oonilpgeii, waarin deze.
school, zich scheidde, de.eene leer spoedig eene
katholiek-kerkelijke, de andere eeue
middenecuwsoh-reaotionaire richting* insloeg, waarbij de
oorspronkelijk poëtische en aesthetiiehe
beteekenis spoedig geheel Verloven ging. Ook bleef de
heer voimacr er niet blind voor, dat naast den
reactionaire romnnttekè strooming ook eeoe
voorwftftiische t«f ontdekken vie),.welke
in4«Juae,nddiohtüngen der beide grootst* dichters van
DuiUc»laod haar upp/tjs vond* Terwijl a» ecfater uit
deie romantiek de mu*iek van een Beethoven
en oen Weber voortkwam, werd daarentegen de
schilderkuntt- door de andere reactionaire, katho
lieke romantiek, op a#<)erQ.baQe.n gebracht,in een
tijd dat lij in de po^ie reeds w«Uer
alleibejteekeni* beppn te vereen» In dezen tüd ontdekt
meucindcJiJk ook weer pogiqgeq omden uothischen
bouwstijl, als don waarachtig
Uhrietelijk-Üormttansrhen met een nieuw léven te besieien. Zoo laug
deze pogingen eich bepaaUcn tot de restauratie
en het. onderbond van' de meesterwerken van
middeneeowsche Djiitscjje kunst en Duitsche
kunstvlijt, waren «ij zeker te pr)jceo. .Spoedig sloegen
zij echter eene. dergeli^ce richting m al* de boven
gekaraktisêerde pnaerneminti te. Roermond. Toch
Kal men .den man die meer. dan anderen zich
ijverig en.energiek toonde:waar het de regene
ratie van de middeneonw»cb-k«rfcel|ke kunst; be
oogende pogingen «óld, den heer". August
Beichensperger nl.,' ev«nmin waakabhtig .'kunstgevoel, als
omvattende kennis op' kunstgebied.. o? diep ge
wortelde overtuiging omtrent het<r*cht van bei
staan en .de juistheid van zijn aegthetisoh stand
punt, kunnen betwisten. Ook «al- ieder vrijdenker
aan veel wat hy in geschriften 'en parlementaire
redevoeringen tegen de doodsohheid, de smake
loosheid, het lougenaG&jtig ?gloissende" van de
hedendnagsche .archite^nuc en .tegen
de.eenzydigheid van hen .die .bjj uitslutting de renaiesance
in bescherming n«men, aangevoerd heeft, »ijne
instemming niet kunnen onthouden. Maar getuigt
het aan den anderen kant Wiet van bekrompen
heid, blinde ingenomenheid mét eigen standpunt,
dat hg de aiêkelijke Diting^n «n fopten van de
renaissanse niUluitead.iBrijUwin.haar heidenvchen
oonaronft? Wel. is.iwaar. vejnek*jt b|, dat lu^
wel verre van m|dd^e*aw**he*ïeacU« to bedoe
len, ' alleen voor gothjscnen st^l? en- gotaisehea
geest optreedt omdat chij iets, ge voelt voor de
ontwikkeling der nationale én iadividueele
oigenaardjgheid, alsmede naar waarheid in de knust,
die beide alleen in dMen
Christeliik-Qermaanschen «tql tot volle, nitdraklyng komen. kun
nen en moeten. Niets echter is beter ge
schikt om deze veriekeringen in hun ware
komisch licht te stollen door.de.tegenbeweringen
van de artikelen in den Spectator, dat Cuypers
in aijne Gotische bouwwerken aan de zelfde fouten
zich schuldig maakt, al», aan de
venaissance-voortbrengwlen worden getrispi. én. dat hier. alleen
Ik 4enV-a» «oOgwende lezer, die- belang t|eH
in de dokken van Antwerpeo, «i in de .poteie
van d«« Stank" (zo«*ls di' moderne dionUort
wel genoemd wordt), aal dra gemerkt hebben,
dat in 't ?psehrift een punt of wat te weinig, m
later een te veel gedrukt was.
Eens vooral verzoeken d* zotter en de (vwde
drnkkery ver verwijderde) schrfrer venehooniav
voor doie en vole toekomstige drukfouten. H|
die tkh seo willen oefenen in het ontcijferen van
raadselachtige volzinnen, dm met meer gemak
onze mededeeUngén te lezen, raden wU aan b. v.
de KUMheasohe Ftiegtnde SUUttr der laatste
maanden door te bladeren. Geestiger rnadtelr
van dezen aard dan die .R&thsethatten Iniehriften"
kan men naawUjks vindan. ., t ..."
En daannede-nwiefiHN. Ik moet nog nAt eet ?
woord op de euvaiort terugkomen. 'Eene'
duitsche en «ene fransche firma hadden ? conoeatM
aang*vraagd~tot 'oprichting der werktuigen. D|
eeme, Borren en BrookdorfiV vroeg de'Kiotitetë
.De tweede, Atideoud-Meert had zich verstaan
met de belgisoh* nOQmpagnie üsmobill«r« . Ia
de afgelbopén ^e«k
zoÜdlozaakindwMmecnteraad besprokcin woruen. Dit' 'keaobiecldê* ' ' Doon4
gedurende de verhandeUngeq Gepen etntjrt bon*
derden werkhedon Tttor fiat ttoahuii bijwn, die
van het nlenws gehoord helbendt,. in ïl vrees
da*r'door hunne broodwinning' Ce verliézenT
ten déze nieuwigheid met f»r*atsteeoeh te
neeren; hetgeen zóó wel gihtke», dat niet: awn ,:
de .vensters verhryzvld en de .keien om de ooren
der burgervaders vlogen, maar de raad, ecu, twee, ;'
drie besloot aan Jan, Piet, noch Klaas het
opriohten van die merkwaardige hefbopmèn toe te laten,
welke,' in plaats van het aanzien der slèdehjlca ' '
regeering u verheffen, een iteen öa haren'
hals dreigden te worden. De menigte, hierdoor' '
nog vermeteler geworden, liet den 'burgemeester ?
niet een* rustig naar hui* keereó. maar sloot hem
letterlijk io, en omsingelde hetnZwitser*ohekbffl>:
huis' V waarin hfl'iga toevlucht had .gaiocht. H|
werd elndélyk dodr bereden gendarmen uit , duw
pijnlyken toestand verlost. . . ?
D» werkkeajBn'fap;de kaden en fle haren*
yormen va^i' oWBliëi1 sam^nbai^ehdè grWbeg, dié "
menigmaal hunne 'eenheid «fti o'Vermdett V#rtooiü '
den. :Menv noemt ;hen de >natftn". De httbfdW ?'
dezer mannen zQn eene soort 'van aann'eBfêra, oii '
zich bijzonder belasten met het Uden en 'lossta
der schepen binnen een bepaalden tüd. tot eene
vastgestelde som. Deze bazen bssctokkeo twnelijk
wel over hupne lieden i hun woord wordt gehoor» ?
zaamd. Willen zy den stokebrand spelen, zoo
maken «U gemakkelijk oproer. Eene gelegenheid
al* de hier genoemde wordt dan tegelijk .door d«
leegloopen benut, om zonder bepaald doel ?la wijt" '
te maken; liet verbrijzelen van veiutert is dan
het eerste wat tot zulke liefhebberij behoort.
In de afgeloonen week besprak de. Kamer' het '
.door 'i den ' .minister ;aangfirranff9e . crëdiet < van
. 1'^ miUloen franken; voor de voHoooinff vün'.het ?
galei* van justitie, Wat tot beoen op 45 mfllieeji' '
omt te, staan, ''' tefwgl het óorj^onkéhjk "op,
12?15 raillioen was geschat. '.. " ' ; ' ', f- '
De minister .verklaarde de zekerheid niet te j
kunnen ceven. dat 45 jnillioen toereikend touden
1 wezen. Hieronder is een half millioen voor huis
raad; bH -voorbeeld eenige tafels ter waarde 'van
225 franken de vierkante meter, eerie' dito' voor
de boekerij van 300 franken dé vierkante mater, :
' kostende 4,2QO franken. Yerder komen op 't bud
get 64,989 franken voor tapijten, eindelijk 94
(zegge 94) spiegels, tot 225 franken, enz.
Dat België een rty k land is én de belastingschul
digen edelmoedig zjjn bewijst ook de aanvrags
van den gemeentornad onzer voorstad Schaerbeek,
eener «om vin 200,000 frankeri! ter nieobileering
' van het nieawe . gemeentehuis, dat een muitte*
zal kosten. . . .....?". : '..". : ..,.,"?? ; -: ? v : '..
'
De Frankfurter Ztg, bevatte dezer dagen van
de hand een» in Nednhmd reizenden Duitschers
een feuilleton over ?Die jrqthitirencu Baukunst
in Holland nnd das neue ueicbsmoieum in
Ansterdam." .
Iu menig opciohb getuigt bedoeld artikel van
ijverige ttndio omtrent den strijd die niet lang
geloden veler hoofden warm maakte, een etryd
waarbU ook om Weekblad in meerden of mindere
mate betrokken waf. Taraeiyk uitvoerig brengt
de onbekende sobryver de verschillepde momenten
in herinnering, boe de neer Tictor de Stuers de
man was die aan dé ontwikkeling van onze
bouwkunst em nieuwen itoot wilud geven, to«n
, welke aan
maar. de Gotiek .
de oorspronkeiükheid van de 'kunsten meer per
ken stelt door hot bouwkunstig product te maken
tot een .soort van, *Ü het ook nog zoo samenge
steld- rekenkunatig voorstel, tot welker oploaSmg
men gebruik «moet maken van1 zekere1 overigens
geheimzinnige i'egels. en formule*.",
DB «cbrijver ontkent, niet, dat uit de Gothiok
een; stqt te ontwikkelen. a»u,ssijn, strookende met
den geest, en de behoefUiwan het moderne leven.
De vormen waarop i ioodaiiig« nieuwe stijl zich
zou moeten gronden, éondtfn dan achter gedeeltelijk
geheel anders moeten sgn dan die welke we in
de middeneeuwen .vinden. :,0,m die, nieuwe stijl te
scheppen, kon echter ëéhe scheppende kracht
noouig zijn, welke de meerderheid van onze
hedondendaaKsche bouwkundige talenten helaas mist.
In de architectuur liéeft men niet nlleen rekening
te houden met eene technische wnarheid, die de
overéenatbmmeng wil tnsschen de constructieve
wetten en de vormen van. .het architectonische
aanzien, er bestaat-een andere eisch, volgens
welken ieder onderdeel, isoowel als het goucel,
strookt met het doel waartoe het dienen moet en
een eigenaardig karakter ervan behoort uit te
drukken. De eene waarheid heeft met deandtro
feitelijk niets té malden.
Nog een derde eiseh is echter onafwijsbaar, en
met lictgeen de auteur .aangaande dezen in zyn
goed geschreven feuüliton zegt kunnen wy
gevoageluk deze bespreking besluiten. Er is.nog een'
dei-de eisch: ?Ook historische waarheid vensugt
de architectuur, dar zij, gelijk reeds de door haar
bepaalde tQdstyjlen bewQBen, meer nog dan eenige
andere kunst eene Jwitórische is. Een gebouw
moet daarom in zün uiterlijk aanzien den geest
weergeven van den tijd waaruit het is voortge
komen, of behooordete zijn Voortgekomen. Wan
neer men een.aeheel modtrn'geJbwiwdfr «n met
medenwa gfleafc D wielde *t*Si
*J*Bel>lttn'Tttotieliogmet een midddeneeuvrscn fiothisch kleed; wilde
sieren, zou dit blijkbaar één carnavaltdracht,
een. historische curioètteif, en, strenger uitgedrukt,
een historische lengen aónynen." . ? '.-- '
Wfl gdooven: dat. dit «ag beeten, den spijker
óp zijn kop slaan; wat verder met betrekking
tot de jongste geschiedenis der architectuur in
DuitsohlanoTnaar aanleiding van .dit oen en ander
herinnerd en betoogd wordt, kan on* vr|j onver
schillig laten, hoewel het zeker aan gene egde
oneer oostelijke grenzen zijne werkiiig niet mis
sen zal, ?..',.
UIT BELGIË.
XVII.
? Drukfouten. Straatmmoer te Ant
werpen. Het gerechtshof. ?La
Uédemption''van .Gonnod.
?Dé nslsjes vin ons land
Hebbra tien vinders »u> «Iks lund
vyf ea twIoUg «an hinden en vostea
Batd eens hoe irij dit Uee» moeten t"
9>6 eerste nitvóerinp der ?Bédempüon" vanCh. t
Gounod, die ik verleden* week aaukondiidë, heeft .
11. Zondag, d/ 23 Apri>, te Bmssol in b«t flpól*li '
des bèanx arts", plaats gehad, dat voor muzikale
feesten feesten van. boven tot beneden zoet grauw
ïynwaad wordt .bekleed, om don zonderlingen eek».
van 't gebouw te verdooven. . _?'
Gounod noemt run werk eene ^Trilogie Sacrecr;
naar de nitgebreidhêid, en de afwistelintf van .
koren en sojoV kunnen wij het ooit een ?yrato- .
rium" uO'emen. De toonkunsténaar zelf schreef
daarvan den tekst, te Rome, in het jaar 1867?68,
doeh componeerde toen daarvan slechts een pau ?
kleine gedeelten. Eerst vooühetfestivalteBlrmin
gam (wat verleden jaar pla«t> had) zqtte Gutibod :
,bet grootste gedeelte van.zyn libretto jn muziek. If
Vervolgens Is hbtwérVtè loonden en te' Ham:
burg on te Kotterdam; als'éède te MH»an/ dook .
hier met minder goed gevolg uitgevoerd.- ? ; ??
Het gedicht neemt geene .hooge ^wmt, dopn i». '
? door eene zekere soberheid en korUrad daa t* '
geachikter voor de compositie. De taal i» edel; ,
do uitdrukkingen zijn de toonen van een vrartfa;
eu overtuigd galóöviff gemoed. . ..,','.
De bedoeling des dichter* was, volgenszjjn eigene
uitdrukking: ?De lyrische beschouwinff dw dri«
groote feiten, waarop het bestaan der Chriatetyke
maatschappij gegrond is; 1. het lyden en den dood
des Verlossers: 2.-/.yn leven op aarde tot aan de'
hemeh-anrt; 3. devoniproiding van het Ghristondora,
(Sinxen, Tinksfor)." ......
berUnereade «aa d« teèr^rMht «M»
ZoedwtriMtf. van «ad* «? bete
«P go
2* Kjtt
dex«lfd« wtfse
lk« sange» ,Ve*itt
£ BÖTdfle Rol* au
en «awge
waardoor
van
BSM w
irt vorkfafo«*eoloii*,
Tot
in «a toep vaa
g<bee>, verwbjea*
_ 4(11 Jooy t
MUNT
K«orbaarjim«iaTe Middw van
etM Meefdbeid veor aea kwutenwr, dleaetfde
«»v««iag ï2*Vd*a fcet gevolg van dim "
ring «f ge**ï**. De KoataffüL dis op t
wa* venebetMa fZ. H. den Kosnng b aof i
_ _ _
V v w» »»*? ? ^~"r' ~^*
van Peter Benoit en anderen ml
23si AptU 1869. _ H. A.
1T PARIJS
Japansehe k«Mt U Par^s. --Een
i«*we .e.st«rW|k*-'. - Barak
B«rnkardt vaa d» wfls. ? JA Mratti
J* fnt dt Parts:!**** ; IA Peru
* Het boek vanden
<fe Xortitl.
verrader.
Zoo dacht voorzeker..d* Inert na. kennis te
hebben gemaakt met de -eente. volzinnen van on*
laatste artikel. ... ...
?Stank-dokken?. Stank.dokken?..._Wat i|tai
dat voor diagenT. -7S, verderop: ;toWatworai
eMtealtfk door tta kaarteatat^«louterd?",..
UlBVr. fprTVIlHOUB HWVAW »H«M «v... ,__,w_^
?oio'*, geluk de bede en de vloek der gekruisig
de moordenaar* en de meette volzinnen door'
Jen* «elven uitgesproken. H«ar de voornaamste
i «enen tertsensprong doen, «ooet de
taonur «Jaaruit vernemen «que b Chrrtt P**1, »
w^Miaoa divia* a trtompbe da tembeaa et d* la
Urtitade dir la Mort". Ik **u nog aador*
der- bewü»en kunnen geven der al t* groote
?door den eosoponut aaa d* verbeelding
"toehoorders gedaan. Mea tnu ter verdedt>
erba het voorbeeld vaa andere cosapentaten
_? aanhalen ja, nweobkn aaa Wagaw
ael?? knunea denken; doch dan t» d* vraag: «welke
grootere jeigenschappen .heeft fionn.od met
Wag
"Svf^fflen geen vergelijkingea maken, danalben
lMrde4ttid»iakleW,«BBii»to*TOort.
Eene h«rfdeS«Mobap van Gonaod* Cpsnporiti*
d, waari^«Ü7?.«ael in tomntofjm^e
bedoeling. De*e hoedanr-»"»?
kannen ons eenter niet voor vel* andwe van i
ker belaag schadelooe«teB«n. HU die de TOordrs
vu den verbalende «ab-diaken in de Paatioweek
?ooit hoorde, moet noodiakel^ bet verbaal der
?rteitant*"- vervelend «inden. En diegene welke
genoemde voordracht kent viadt de
?trengjtargi1&e veel verkteaUker, dewQt aft ofschoon eefiUwnife,
oötawvrl^ea ' ' " " *~
''«Dé groot
uit, en aan goéBr bepaalóTrythi
s. In 0<wao3* -Por/ewete" <do
ti geboortev«rhaal)- treft bet «u
tapnctrs en
rythmus
gebon** 1de lexmff van
on* reed* dat
ifc
aaatrdüi*Hieraan gaat'een ?Prologqe" vooraf, waarin dóór
instrumenten de mengelkTorop wordt geschilderd,
de schepping en de val van den. raewch wordt
verhaald, de belofte eens Verlossers gegeven ea
de geboorte van Jezus aangekondigd wordt:
Het .eerste deel der -Troligie'1 bestaat nitr
I. de Knlvarieberg, 2. de Kraisigtng, 8: Uariauir
den voet van het kruis, 4. de twee moordenares,.
0. de dood .vnu Jesus, ti. do Hoofdman.. Het
tweede gedeelte bevat: I. de opstanding,,2. de
gang der h.h. vrouwen naar het graf, 8. do
verschping van Jezus, 4. het Sanhedrin, 5. de hji.
vrouwen en de apostelen, 6. de hemelvtott. Uct
derde gedeelte is samengesteld uit: I. Pinkster;
2. de vergadering der apostelen, 3. de apostolisch*
hymne. , > . .?."" '"" ;
Al komen hierin ook onderdeden voor, oiètegea
de ffetchiedenia on vooral tegen dfttjjdrokenkund»,
«ondigen, zoo kunnen -vrij toch ia 't algemeen"
niet anders dan verklaren, dat do tekst nretwa»rj'
Ue verschillende booïd^unfefl der ISaens'.
, Óisi enz. is te «amenfftesteld,
? Hoe heeft de componatnu-rfè'iBfcét
Beantwoordt. 4e muwek aanMe'/njotsolibeiu en
het tragische van het onderwerp?
WV Kunnen van haar getuigen, < , - «
van te zoeken op de zenuwen te werken «n het.
hart koud té laten, 'veeleer tweht door conv#bdige,.'
ongezochte' effecten, gewichtige ffobenuttiiysen.t^, ?
schilderen. Indien wjfl hierbij een vwilwe'd uitd*
schilderkunst moohttn aanhalc *, *ot>d*h wü «eggen:
de opvatting van Gouncd gelüxt ^e-Wr.op dis
van Ary Scheffer, dan op db voorstell ng»n -vat»1;
Verlat, xondér te beweren dat Verlat on* koocrl
In**.. Gonnpds moslkaUi lijnen Bfa-befcheidcn,,.
rein, gracieus, week. ZUne in»tr»miuUiUe'< i^afi
gewerkt, fija, niet overladen; eeae cfgé'nscpa»,
die hu van de oude groote neMfatBha*A Afgezien.
Zflne .«olo'« zjjn mewt melotliéB
vanwhecderIrjken aard, zooal* de klacht der drie vromreaJ
op weg naar 't graf, zooal» hot geung
Van Mana: ?Au pied de la croix Saiutc." iooaui ,
in hét derde gedciéKa: Colliomt abbi ''
aride* «ommeu," on. andwe kleine .
meer. Vervolgeni beeft men. korte .afgehrol
d.o ia. ...
Chriiti geboorte'
dis ung op «enen eakedenU
laki beeft; hoeveel te meer in «La
RMewptt«u," waar talk verhaal met «enige afwis*e*u>g,
trtn achtereen doart .
DuarbÜ rïn de koren dan meestal unisono, de
koralen kort en lieht ge»et, *«o*it hier g««e
verneffende mriodiSn niet berekend ^pi om bet
pnpectief van bet musikaal tafereel to
veid»p«, Qounod beeft daardoor aaa de tcaditooaeele
kerkzangen eer kracht ea waardigheid ontaomea
3sn bijgenet.
Gaarn* geven wü toe dat bet koor der beawK
vurt: ?Ocwrez vo«porte«éiemelleB'',«eneB??
ten ghuu. *onder overvloed v*n iMbraaws
J>«tit enliit tweede dM treneUPt. bohut,
slotkoor (vja . heb derde deel) daarentegen,
Mfctt& .JüFva*.J&itfeven, kwa. «o. »an
veel te wettig «eiMnorvtJor, om «e bedoefasg
dss kunstenaar* in dit groote werk aedemtegd
terug te geven en hetoeTv* to bekrove».
Boveadien i* het grondthema dezer beide keren
beptald alledaagseh.
Wanneer wfl verder on* oog laten gaan over
de componisten welke voor Goanod derkelgk
ondeiwerp hebben behandeld ? de ??Mattaeos"- en
.JobauDespassion'1 van Baeb, de ?MesaJas* van
HSndel ??... Gonnod zal wel geene aanspraak
er pp maken daarbij vergeleken to worden. Bet
eenige: ?Er ward verschmibet" of ?lob web*
dass mein Erlöser lebet" laat alle nummers van
de ?Rédemption" verre achter «ich; ja de
koutPen zelfs van het eenvoudigere
?Weihnaehtsoratoriam" staan hoog boven die vaa onzen'
wmtionist van ?Fanst," ?Poljrencte", en andere schoon
verdienstelijke vereen. ? -
Maar Ronini's ?Satbat" dan?... 't Is waar, dtt
toonstnk is wellicht minder in kerkel^ken zin
geschreven dan ?La Rédemption.* maar munt
ooor kleur en harmonie daarbtt nit.
Wat is verder Gounods:?Pu!»ilrenditl'e*pritn,
vcrgelekeii bij Uichael Haydn's .Tenebrae taetae
rant" (JeznsT dood); wat Gonnoda klacht van
Jeremias: .d ma viqne.., ó mon ceuple!" bij da
Vittoria'B "Popnle men*»"
Doeh, om van geene ouden, te sproken ? over
treft Killers. .Wie licblich sind die Boten (nit de
.Zeistörnng") niet Qounods: ?Ah l qu' il* sont
bea&x..., les pas des measagen"? Wat is ?Venet
iMoi vous tous qui sonHrez", vergeleken by
Mendelssohns beerlflk qnartet uit Elias ?Kornmt
her alle die Ibr durafig seid", oi eldera: .Kr
irpckoet alle Tttrilne"? Ts, ik -vraag het eiken
onpartijdige, de klacht van Fides ia den
»Prophéte" niet vele malen.'trenriger dan die der H.
Mugd: ?Aa ohemin da Calvaire"? ??
En heeft ?Cfaiistuan van Fr. Lhot niet eene
veel hoogere waarde-voor dv oorsproakelHkbvid,
w vencaeidenheidi dea grootseben «imleg, en
vele andere hoedanigheden meer? Haar velen
sollen vinden dat by Goanod een gelooviger
lurt doorstraalt dan uj den attbé Lint Dat kan
mogelijk weien. Goanod vordert in da eerste
ipluts katholieken zin, dan eerst vindt men afae
t compositie misschien roerend, misschien ook .niet.
Doch tot de esthetische waarde van het
kunstIwerk doet dit weinig af. Bach en Handel agn
ook voor oprechte katholieken bovenmate roerend.
Tot slot dezer opmerkingen melden
wö'gaaroe. tafereel der bespotting van den gekroisten
'jrtus door priesters en volk een der
karak«iekste brokken i». Het sohönt dat Goanod
beh meer een dramatische daneenlyrirah-eabeh
wnponist i*, ondank* al hetgeen er ceifi aaa
,Faust" is op to marken.
De nitvoenng van het werk wa* in t algemeen
«Horst verdienstelijk. Doch. daar wg goénartikrf
mr een mtiaika*! tijdschrift «chrijven, willen wij
°u slechts met eenige enkele opmerkingen «er»
" «gen. De voordracht van sommige jowt^en
meer dan eens, vooral ia den rol vaa Christus,
ge awakk* plaat* gered. De heer
HeSnch.*ong Christus; vooral de dood
werdnitmun. i door hem voorgedragen, kalm. waardig en
Ixonder de minste gemaaktiieid «Jonken de
ivoorden, ofschoon de muaiekdaaibrj uitent
onbeNoidflDd is. Het tegenovergestelde valt to «eggen
l!*n den keer Goffoel, den goeden woordaawr.
> beer meende door sidderen eahail*a bet hert
I ?J rguwmoedigea voor. to itoUea. HJejofl'i'ouw
j"l* Lommen*, de ond*te dochter der te vrceg
IWOrvene Leysmen* Sherriagtoa, aong bare
?ekekust,
vwï m.
D« onsseUUJke heeveelh«id veortbrougselen der
JanuMBhe kunst die Fraaktyk ovetvtroomt en in
alfe winkelkMten wordt nitgieUld, kan niet bet
minste denkbeeld geven van de enjenlAe kunst
van bet land. De vervahKhitgen toch ijhi ontel
baar, en de nieuwere fabricaöegelijkt in de verste
verte niet op de oude knust. Een tfldlang is er
vroeger verwarring geweest tawehea de productie
van China en dier van Japan, die wel van deselfde
beginselen van deeeratiekqnst uitgaan, maar in
de toepassing daarvan ten eenenmaw verschillen.
Uit de Üian* tentoeiigMelde detnmenten blijkt
dvJdettfk koe de Jananwhe beschavmg Wen
oorsprong heeft gehad ra die Van China en Corea,
maar ho» *ü zieh weldr* volkomen oöufhaaksiyk
naakte en een geheel nienwe, veel vrfler en
oor*pronk**tHier vlneht nam dan hare modellen.
Het i* doe de tentoonstelling der oude
japmnscbe knast die dé arohaeológea en
kaustena*r* het nwest belang inboétemt. Zo toont veel
meer ontwikkeling en afwiiStiling dan de
ehincetch* Zoo zag ik er bijvoorbeeld een prachtige
ywren nel», venierd met draken en relief en
gelakte ornamenten, met; edele «teenen ingelegd;
Ba dagtcekent uit de twaalfde eeuw, juist op
denëdlden tod toen in Enropjji de ridders zrah in
yzeren harnasan sloten. Een zelMe zonderh'nge
oVereeskemrt vindt nwn.in d" zeventiende eeuw;
de jafajwehe knust nam toen grootsehe atae»
tingen aan, die aan den plechtigen stfll van het
t&fvak van Lodew^k XIV doen denken. In de
achttiende eeuw verdwijnt dit karakter geheel;
de voortbrengselen. njn dan fijn, oardijr, teer,
geestig, vooral grappig. De vooetbrei." -!en on
zer eeuw zQn talrijk, maar men ziet . . do Ja
panners voor de markt gewerkt' nebbeu; albums
vol sehetNn, vhtg geteekend, dvizende kleinig
heden, afien knnstlg bewerkt» iHveren pypen,
waar de elegante dame* daar en4fr gentlemen uier
uit rooken, baanpelden, rwtfleaobjes,
bonbondooMn, kortom, met de aarde werkfcnnst en de
koetbare meubelen i* de tentoonstelling zeer vol
ledig en verdient al het sucw» dat zy geniet.
Ieder jaar, tegen het naderen der lente, heeft
de geleerde Acadenri* Francais* 4e gewoonte
plechtig hare deuren te enraen en- over-te gaan
ie* de ontvangst van a*nnienw«n«on8terfel£ke".
Ieder jaar toen gaat et een van de .veertig dood;
*
* H^ M&M* MMÉ^MIveld ?
m^* ^AM^ ^ÉB a^^^^b
^^^? ^^^^TL^^^P ^^^^^^^
?müifc Bev«f 4*>.l
eb b| M beeld T»
, e evergavenoodig. Dé»
ft, 0> wa-txowwt, wordt
87 AprÜ ^ '
oenstelllagen die
Ia bet tbéatre der Gvnaaj
bfhwld door *ea Joagnwu
werkt ea aUe* darftjTlberf i
de Martial, nauUedra«a ia,
tial ea JBspe'ranoe siJa een ~'
fhaaea' voor de ti *
?eer tngbobe oawt*
SA^ "
knnnea bom rtddu; auarft
waarde dat men hem Aa baad
ven z«I Martial vtt a>et j*ea,hei
*4Jne moeder, die e*a* d«mö»aar«*1
geweest i*, belet een daal ta*
vad«i;, dui hertog. Daartoe
den beer Cambnr, baren ;
bare nbald beJinnea '
- *l%iadfcêar
Tot «lot «en enkel woord o vet IA*** van
den verrade» fiaaaia*. die akb nogSSTW*! yaa
ex-maanchalk van Frankrijk dvoTlma. Het
is to Madrid geschreven enrdnagtïlén
Rafokelachtigen titel van Epiïtdu de lm mem dt 1870
et du blocus de JbftTHet be%eaWeeaaieawo
beftcbuldiging, door Basalaé tolüsfeelf gariebt
Geen enkel argumeat, geen eakd ataw tut kosnt
de beschuldiging weerleggen vaa dea krifesi-aad
van Trianoüu Sasaine heeft «ï«V*Jl«e» het ge
noegen gegund >{jne aauvaïlers t* kwbedigen;
zHn boek zoowel alt »i)n per**» bebbisa m
Frankrijk niets dan een abjeateea* verachlurg
ontmoet. >
IJBTTKI
WAABTOE HET REKEN DtEJl\ fÜ DE
KEISINDRUKKMM Tin JEN'
DKSOHAAFD, AESTHETUCItOKTvTIKKELD,
RUSTIG
(Lette teketêtniüt mtot reisloe*,
door Lodcwtfk Jfrlder).
Qnder de gediebtoa van
zoo fraai eu zoo verlMvea, _,
de Alpes, tinfenie genomen 9** H
latyn van künea biwrdër^WrBem. . . ,
jammeren nog met Vondel mede om den
vroegtijdigen dood van dien veelbeJoveafatJiBhtor.
It»U., uu ili\, d« MM», va» ii* ik kede»
Al ringend* oorlof neen, a* veel g*nH»o goed.
O tantschip, vu imjn VwéM M«Mt, <? KwÜ«b«lcn,
W»er van £(j overvleeii, «n «K nn vloeien doet
Ook verrijst voer hem weer hetrifke, gnotoche
leven, dat eens op dien bodem df menaebbeid
verbaatoe en tergde. Ten «lotto wendt hij echter
?ijne gedachte af ea keert a* naar c|n vader
land.
Nu giosi IU11* met uw vwheve rteden,
MQ roept eau sad«r lant, dat pant been van wijn tnro,'
't Zoek nn p«i> wondrea meer, ««t amfteyre*ia<B|lieden,
Al*'t minnerök g»n>e«t ta d« o«««a vt», "
nooit' gekust door oW ware soboeabsril. dbaBean
opreebte iagewydea dea ahibr opheft.
voor de oprtc
Hoe «al ik het, aa dwe omaerkiaje», ataksip
met de IOSN Mbetoea? Wordt g| erdoor verlokt
hagend aaar Italië to amachtea, waar de
grootheid vaa het verledens waar de seboontte koaat
ea de fraaiste nataur, waar de volheid vaa bot
hedendaagwbe leven n overweldigen ?
Wat heeft de wbr«v*r
eraitaseegebraehtolfiever laat hu on*, ervaa aien? D* v«rtooning van.
een Uaggw, een meiêpet in Seymi di-Lttee»;
iets dat drie eenwen geleden eek hl oa* al t e
aien was, tea mincto de*cbr<iv«rv«raafe«t(M.10)
?Di twijfel of er oort sterker overeenkomst
tosschen twee geheel van elkander onafhsibsljke
genre* van utterataar b aangetroffen gewoiden,
San tutebea dea* aüdden-itoliaantehe magaiM
de spe)«n van Sinae onser kamer vaa
retbobeeld ia biaoad*rhed*n te
Wrfat tn atnckHj*** een
geechbdeedf. fc* bftterih»** b
hart van ChrbUaan
erfdeel, dat van
Van jongsaf beeft
beschocwen ab s
hem overal ia dea
troffen in z^jn tam
liefde, bebsterd, m
eeaen nwn*eh.
, doeh
twee
, die baat ta et* *
tot gesbebt Overging.
RJebard Orcbardscn lelrrai
doodvfaad, «a den tnedf
door btjm wordt hg g» ,
" inboomd ia KfM
door toedoen vaa ;
al to oaweatwlajB»
~ 'rkebretó
i t
gedurig net elkaar
kfagj onder d* vnmh|k*te omstandigheden.
atP*rty (engeltmrtY
««u v«rgat bier a
?« meer asJtaf «d
ea daar baarMBM
meer naïef «ebeen dai
Ijwrige «oibton verdienen,
lfud«r, onzen lof. Defkonawmadi
der ?Nouvelle Soêiété dei
. voed iageitadeerd ?
voortrefteHfke organist, goed
^WM zoo wel.o» de ftottojWtë&i
1 vaa
betreft, die hen' omgeeft, voor de rest zijn
.flk andere menichenr . '. '
rittingen der Academie zyn altooi ongeveer
dezelfde: de dame* komeioT'er'gaarne, de secre
taris, de Bekende Fmgard, wordfsteeds overetelpt.
met aanvragen.. Bet i* altoos eea vermakelijk .
schouwspel hem te «en been en weer loopeo,
aich houdend alsof bij vriendelijk wa* en zijn best
deed om een open plaatsje onder den verheven
koepel van het Paleis du* Academie te ontdekken.
Vooï het binnenkomen van den benoemde,
die de rede zal hondeu, is er een eindeloos ge
babbel; men wijst elkaar de academieleden van
naam, den hertog d'Aumale, den heer Benaa,
dea hertog de Broglie, Alexandre Dnmas fil* ene.
Dan komt de gekozene in graat costutun.
HU treedt naar zyn lessenaar, omgeven
door. afln twee .parrahw,'' ook in het offi
cieel costaum met de gi-oene palmen gekleed,
en spreekt zün bnge redevoering nit. De bis
schop van Autun, mgr. Perraud, bad ztjn violet
pricsterkleed aangebonden en heeft do lofrede
moeten tutopreken op zHn voorganger, den
iambendiehter A-aguste Barbier. Het antwoord is
tot hem gericht door den heer Camille Roussel;
Ik kan u hnnno redenen hier niet in détails weer
geven; ik aal u alleen meededen, dat de nieuwe
académièien geen eigenlijk letterkundige van be
roep ia; h$ heeft indertijd een fraaie rede op
gesteld over Bjckelien, ai* stichter der Académie
Fraagaise, en altoos zijne stem doen opgaan
voor verdrukten en lijdenden. BÜ de
plecUtigheid«üner bisschepswrjding wapperden de banieren
van Polen en Ierland. Van tijd tot tijd nemende
veertig wel gaarne een priester in hun midden,
in onzen-tnd van godadienBtveryulgtïigen draagt
deze. receptie geheel het karakter van een protest.
De groote kunstenares, die zich Sarah Bernhardt
noemt, wordt hoe lancret hoe excentrieker; men
vreest inderdaad dat dït *oo bewonderenswaardig
georganiseerde kopje geheel krankzinnig wordt.
De laatst* dolheid der begaafde trafféaicnne is
nu dat z9 pantomime zal gaan spelen; den 28sleii
sullen w§ haar in het Trocadijro-Paleis een rol
zien mimoeren in Piarot Atsaiai», ccn ballet dat
Jean Kichepin. dé jonge diohter, cxpresselükvoor
haar vervaardigd heeir. liet eenig excuus voor
deae nitapatting'is, dat zij tot een liefdadig doel
zal dienen; het ia om geld op te balen voor een
blinden-insUtunt. Hoe net «d, het denkbeeld Is
weer griflig, en men mag hopen dat het den
goeden naam der actrice geen schade doen zal.
Van het tooneel zal ik u overigens de nieuwtjes
korteJült vermelden. La Marotte, vondeville in
drie bedrijven, van dn B.H. Vast «n Rioouard, U
nvt veel roccts in het klein* taéatre Déjazet ge
speeld. Het gronddenkbeeid b
grappig:Kenaonderling vraagt per adverteatie een atgevaardigde,
die zien door hem wil laten vervangen, en vindt
inderdaad een volksvertegenwoordiger, die van
ztto mandaat genoeg heen. De taUooze
moeielijknadeo, waarin deae wrwikkehng der beide hel
den brengt, ign allervermakelykst.
In fut Théfttre de la Potte Saint-Martin heeft
de nieawe directie, Mcnrioe Bernhardt, de zooa
van-Sarah een groot drama gegeven, LtPavé de
Paris, van Betot Deintrigaebseernaewikkeld,
naar bet «tok b geheel venebbbn onder
ctoNMmentt d me ea tntc* van allerlei aard. Hen tut
er twee «wMirwegstation* met een echte locomo
tief; bet station wordt eenklap* verKebt met
electrlMh Heit Ook b er een faal* dat bagxaam
om da iBasie t*3 geven, dat iemand alde
tot dea kelder. Prachtig
blflt de litteratuur?^?
?elend," meestal op eeme en de&zelfden toon
WM «MT
Een iong araabaiL vaa vtd talent. Leo Delibés.
aan wba men reed* eea baOet fiWc/a en twee
*n f eau de NlvtOe
vereea stak
D* diobtar had, akr de Mtcsge»-&ut daoea be
oogden, met net folk ea a*T kad Bwd*JsleeM,
Bfin veriies kan «bobt* door een aoder ievea en
andera liefde vergoed worden. Wtj weten eobtot
hoe de dood toen reed* op hem loerde ea geea
nieuwe luit hem in zün vaderland zonde
op'wekken.
Hoevele landgenootea beaochUn sedert niet
Italië? De Bruyn, wiea* phatr^ke
rei*be«chrtjvingen stoeds gretig geioeht worden, vond te Rome
nog talrijke Bollandsehe sebilders, in wier
vereeuiging men niet zonder eenige dartele ceremo
niën opgenomen werd. Hoe veel van een reiziger
naar 'Italië nog in bet laatst der vorige «euw
verlangd werd, leien wü in de voorrede, die van
Goens, meen ik, geschreven heoft voor de ver
taling van Volkman's reiaboek in ftalU, dat nit
een achttal deelen in oetavo bestaat ea waarbij
Baedeker wegzinkt _
Van onze tegenwoordig* letterkundigen hebban
Buiken Huet en Vósmaer Itolk» bezocht en de
vruchten daarvan kwamen onze litteratuur ten
goede. Dr laatstgenoemde rust weer nabij de lie
felijke watervallen van Tivuli en by den
heerlijken tempel van Vesta, en wi) xien reeds met
verlangen uit naar hetgeen daarvan voor ons
opruim zal.
Geweldig wat steeds de indruk, dien Italië met
zün verhoven steden op de gvooten van geest
maakt. liet ontzaggelijk verleden smelt er in
een met het bekoorlijke bedenk De mee*ton
doolden echter nog meer niet de schimmen van
het voorgeslacht in die verrukkelijke landonwen
rond, dan dat zU hét nienwe leven medegenoten.
Bekend is het noo Gibbon zelfs zoo dwp door
het suiadelnk verval der oude grootheid getroffen
werd, dat ntf dit aan ket Cbratcadom weet «h
zoo the Dtdme and Faü «/ O» Komaa Umpire
otf 't touw zette en schtttorend nitvoerJè.
Iloe vele dichten werden niet opgetogen door
het dichtorlük Italië? Wi* weet met hoe Goethe,
er van vuurgloed blaakte en teven* daar leerde
xe te belieeocben, hoe Byroa, doeh neen, ik wil
de lijst liever door den lezer laten aanvullen.
Wat echter to denkeu van die menigte Bwermen
fatsoenliike reiniger*, die dagehjks iogrooien getale
over Italio's bodem neerstrijken, en daar indrukken
zoékcin, ja misschien krijgen, doth welke?
Heelt het dagelSkseh verkeer, met onkundige
ea ondtchtelyke ngiiren, bea nog vatbaar gelaten
voor den geest der grootheid, dis» over Italië
venpreid ligt? Zelfs behoeven tg niet, om dat
to bowffen, de aloadbeid alleen voor neb op to
roepen, want wat de dichter aeide:
Doorinchtigo Vontla, wi» Oodkeid beeft n h«.le»,
Uit dim v«bev«n troon (woki e» necrs«rtH,
En v»n u« romp Terdoeld do mwuwlijto leden,
'tOebeent verpltttert en eetungcrt over 't veilt?
gddt in die mate niet voor onze dagen*
Danto's droom i* vervuld. De eenheid en onaf
hankelijkheid van Italië i* verzekerd.
Hem, die thans den voet op. die* bodem aet,
«taan Cavour, Manin, Manini, Qaribaldi to wach
ten om tot de bekentenis to dwingen, dat do
grootheid van ons geslacht ook weer nit bet te
genwoordig Italië kan togeortralen. . .
Hoewel uQ hem, db neb uit een politiek moeras
naar de hoogte begeeft, de gave om staat knudiffe
grootheid to waardeeren verloren gaat, en iemand,
die stoeds in kleine kringen ronddoolt, da ppèsie
van het leven vergMt, bBjfc bet toeb vreemd, dat
velen, die door Italië, die door Griekcaland.waar
de lucht vol b vaa goden, getrokken «fln.er toch
niet* anders gezien bebbea, dan booawa en
«truiker, dan nBo logementen, dan «en
wereht meer of mm opfjP*
dDeaden de* hvemi nftt «,-,»..._..- - .
geniet? Doeh dta ongèlakUgtB. d* xmkr
O * '» «. LEL. T ?- ^ ?*, .- t*A ?- - * *
_ - _
'HhfeAW^z^lB Afflïz^BB* ~7'9ldz
tt
ea __
ryko in de zestiende eeuw. D*aeb*de onbeholpen
heid in alles, wat de actie en de mis*- ea acéne
betreft, dezelfde eeatoonigheid in de taal ea dea
venboaw, ia beiden eea totaal geau* aaa poeab,
on, ab magere vergoeding daarvoor, een «oort
van pedante didakttsche strekkjag, die ia alk ge?
Tftl Quideljjk vaa het4«oueel een aobool voor bot
volk tnwhtto to maken, hetiM dan door ?
aooab onze VUaaucbe en Bollandscbe redtr^km
monniken en geeatelükentotbetvoorwerphatiaer
«Atyre to maken, betaü door, aooab oaae acteur*
in BetLttkkaerbftd. den held eeaer ksrlulSk*
le. in ȟn heilig martobansebap vereeren."
gaat bet ia dea ttyl vaa Van der Pabs voort,
r dan vraag ik, waartoe osa *oo bto aaar
Italië to gaan of waartoe batdea leaen op to
disschen? Ik zag een* gewone k*rai*knuaen to
Lucern. Het scbeeB m9 heUagteheanq^ al dat
gruwzaam getoet ea geblaas aaa bet atboone voer.
Hebt gi) lust in akeligbeden, waarbg de
obaavher of terrora van Had. Tusaaad kindenpal b,
lees het opttol over de Cataeomten Jer
Kap*e§nen lig Paterma; doob om zoo ieto, to, aba
wade ik niet naar W hoerig laad *?*&?»****
«a Penepboae trokkes». Dt werttrtviHnjen ajti
de» Titïr U B*m >'" ' ??---.
?auar oa dH towetesï
~en wensch er -by dat bet pbtn vaa _, _.
ex een eind* aaa to atakea, etnde^k oitgevoerd
m"g» worden. Om aoo tu denken beebtoreeareb
naarltaUëoverbodig.TeAmalfiitethetookalleeliJk
uit. Den MhrQver hindert het eorfenehenrend
gekrijsch en het ouophonddijk lawaai, dat nit een
aaneenschakeling van schreeuwen bestaat. Ik ga
niet naar Amalfi. Set feest mm den ketUyen
Januai-ius te Napels b honderd malen beschreven,
en domheden getehieden overal, de schiflver
zelve wa* blij, toen do vertooniag voorbfl wa*
en kwam toevallig daarna op een matige piek.
?Hoe kalm, hoe rottig wa* Iwt hier in
vergeigkütg met bet oataagrgke ramoer, dat Ik «joo
even verlaten bad," on: ?Hoost-heb ik den
we!dadigen invloed der beingo natuur storker op
mijn gemoed voelen werken, daa toea ik in dien
sullen kraiigang vaa Santa Cbbra do
geraasmakende plecbtMheid van den beingen Jammrm*
wa* ontvlucht." Haar waarom er dan heengegaan?
Kalmte en rast is in ons land bfi boopen to
verkrvjgen. Een Ifapolitiaansck Doaer was *r maar
£én, maar eok een heel gekke. Ziek worden te
Napels schijnt een dom ding te «fla. Ik ga abt
naar Napels, waar zulke -doktoren afin, om er
zoo ellendig te worden eu zooveel geld to beta
len, als mij een koortaje overvalt. Koortien heb
ben wij hier in ons vaderland genoeg en dokto
ren (ook dwaze?) evenzoo. " ?
Ik heb opzettelijk niet over Capri** beroemde
grot gesproken, waar de schrQver meer daa Nanno
in gelijk geval, srja verstand zoo goed behield
dat hij zeÜa aan iugouieursplannen dacht, Capri
schijnt evenwel schoon te znn. Het b «enter zoo
moeiliJk «r op bepaalde» tijd to komen, ea dat
is voor oen geregeld nun uiterst lastig.
Doch ik. sehekT nit met BOO over een goed beek
to r-preken, een.'boek, dat een-antidj>nn tegen
het reizen «ohgnt to wezen, in allen gevalle er
weinig foé opwekt. Zelft ra Algien, waar zulk
eea wflde maar domme Aissoèa aoer den
«brijver genoten werd 'en de hulien, die niemand van
binnen to «en krijgt, zoo sinddgk xQn ab de
Hollandsche, *ch$Dt de last grooter dan'de rost
De herinnering aaa eea Militair hospitaal in
oortoffstgd te Dnaaeldorf, gedurende
deaTrantebDuitseben oorlog, b nbt bét minst treffende ea
belangrijke stak ia dea bundel. Vreemd dat be
schaafde volken elkaar eerst BOO felvaog«HJk
wonden ea dan zoo lief mogelgk db wonden
zoeken te genexen of to versaebton.
Doch to de dagelQkenjke maatoehappl gaat het
evenzoo. Eerst ongelukkig maken ea daaïbetaen.
Toch blijft ook dit dom: '
Aan het eindo müaer beseboawing meen m den
wensen to mogen uitspreken, dat de
goede*taenschun wat meer naar Aet betere mogen steeven
dun aal ban ea alhr leven beter gelukken.
Alleen daardoor toeb b het mogelijk, dat de kloof
tusachen bet grooto en bet goede gedoopt wordt.
Groot to wotden b imm«n even «ejaaataurifk
wenteh ab goed to weien. Voor het MBO b ver
heffing, voor bet andere harmoabfbe eenheid
noodig. Vree* niet deze laatste te verbreken om
het ««rtte to iwkrfigea, want aw- levea kan
en mag niet stoeds dab «an een küid Mrjvea, en
ook het reben kan grooter maken»'.
.' '. '. .3.' P.
_ ____ T M efloMr op een onbewoond (. __
Diepe haaf tandt ben gescheiden; doch allengs
komt het atenseheUjk gevoel boven, en ab
Orohardson, uitgeput door Ucbameltfk én geertelfjk Ijkten,
het moede hoofd ter ruste legt met een
*enuldbekenteni*, b het Christi*an(3nristian*on,dleheas '
vergeelt en de oogen sluit Cbristiaan* ziel is g»- .
lottterd door >Qn geloof in de Liefde God*; bj
keert terag in de maatschappfj ea vindt de be>
looning voor zijn strijd: bat oei» der vrouw, om
wb hg zooveel beeft geleden.
Gelukkig voor den Kbrgvw aal men zQn werk ,
bezwaarlBk ?mooi" kannen vinden; op een
theevisite zal men er geen vflf miamtén lang over
babbelen; doch niemand aal bet geffikztelba
met ?d* reet" Wb vatbaar b voor aandoeningen;
die hooger gaan dan het klankbord van een preek
stoel, vindt er zeker aanknoopingnoaten ia.
Het »8 de» roaamfiefhebben toe Mag aanbeV
vobn. Do uitgever zorgde voor een aetten vormj
de vertaler vemnnde, z|n naam of p*eodonbai,
op bet titelblad te plaatsen, op aiefi zetf reeda
een bewijs, dat att het werk zonder ijdele bedoe
ling verrichtte. Ik «oa hbr mga taak ab aaa*
kondiger voor afgedaan kannen beaeboawen, of
wel enkele bSaoaderbedea van vorm ea iftb
hier ea daar eenamciteeteneneenf
Doek ik bat zulks na; ter
dan lezer. Liever maak ik een paar o)
over de syeeetq. Daarmee hetboek
-- -.v.
J9e groot*' Öed
ataat ato motto e» detf l
twf ;
loert men : aAWa» wrod hét gebroken hart v**i
Chrbtbaa Cbrbtbawa gebeeU en ontvmg nfietf
da iünen z»ri«rnzt en vrede door aet geloof ia de
Liefde God*." On deze vdjia. b betflineebboeK
doorregen met getoovige nitincjen. Elk keerpunt
ht de handeling, elke nienwe beweging ia de ziet
vaa den held gaat vergezeld vaa een paar zümeBi
die er op wqaea, boe dat alle* wordt teweegge»
bracht door Jbet geloof in de Liefde Gods".
Dezea factor ia een roman zjja we ungsamer*
hand ontwend. Wel b 'tmode, zoo na en daa
«en klein knaleftect aaa te brengen, bij teen of
ander awafc tafereeltae eea weinigBengaalseb vuur
te branden, t welk door moet gaan voor de stra
lenkrans van eea vaag begrensde godheid. Zoo'n
pantheïachtlsch-rhetorach rehgieus beginsel in eea
letterkundig prodnkt b een soort vrjjgeleide, eeö
' !
l -,
' l
ronkt Vallen
kleine distinctie, db den auteur bescfuU tegen d»
kwispehngen der tritbehe «weepjes van een zekere
kliek; ? doch een «uderwetath vrome roman wordt
steeds zelzamer.
Of het to-betreoren b?
VS dunkt van neen. Een wereldbeschouwing
zonder, inetapbysjca b voordeeUg voor de
letterkundet wat ftet gehalte betreft. In de tweede
pbata spaart ze ons «n aantal prodnkton en
wie zou dït betreuren? 01 bet moeten deloizijo, .
die een zekere vaardigheid in 't rijmen en lOmea '
beiHten, «onder «teer. ffod en ncnschmlot, aetf ?
én eer, hemd en ffeuxmel; ? 't ging 200 moot!
En wat kan men een passend slot aanbrengen.
Zoo'n zegen van boven, de vracht vaat geloo ven ;
zoo'n babem in t hart, aa bittere «mart t Een,
enkele omstandigheid, geen toestand, hoe vreemd
ook, of er wae wat op to yind«a. En wett eea ,.
rijkdom van wendingen! Of awn sioh al
va*roaeneerde, geen nood ?? een bekeerihg, eea
vinger God*, ea* ingrQpen der VoomenigUeidt
én ? de grootste knoop vra* doorgehakt; i*
?tróefsto warboel Uep vaa een. kien dakje.
Oeljjk een eenaam huisvader, die 0$ gebrek *aa
energie geea enkele poging aanwendt, os» d»
handen rut den moaw to staken, doch n nerer
ia den «choot legt, met een^aolvend:
wlanlbiiafwachten, wat de Heer over ons beaebikt; to*!
ook de koMtoaaar (?) d« abt al te veel meeiUr
doet, Kun werk behoorlek to voltooien, aaar et.
«ea atyat&eb tmtjea aan geeft, om de matt».
Uevea voor bet tag to verbergen. Eea meuoh,
ea menidadlpra hwdeUngen to scbetaen, onder.
dea invloed vaa hetjgeloof kaaeenacbi] " ' "
>i
'??'*':
waarheid
vaa do
«onder
versterkt
Wraak en Gerechtigheid, eea roman van
Robert B«ea»aM, Baar het Ent**. 2 da.
1883. N. A. Hiagst. - Apeldoorn,
De titel vaa dit boek doet ons denken aan
eene soort .van Ittteratagr, waaraude bet
Ktmand pablbk een twmtig
JiujBjttfaa-.-wnd. Van de owzfrle aft Iwadaea kwaatea
tallooxe meer of minder
deel ea
?fftntt, een ongelWU*
brandMfcbtW"V^
ï^tiefa'vwo^'dij
werk opleveren, vol fiven ea waarheid; het
te gebruiken ab voertuig voor gebrekkig
weikto beektea b to kort doen aaide i
vaa astonriïÖkeid ea naawkeoridwid '
In Wraa£~e* Qerecktiateld blröraNH bet eea
noch bet ander bet geval. De *abr|ver, geeft om>.;
ihen, abt ia fijne trekken, maar toch naar..
md geteekend; naa haAdelingeatvooratd*»
' - ? - rtn Wlkoaiea v^burba*f<^
i?.^L??1** WQIl!^^S?
oog, ab we d* ontwikkeling van ibklèven meèndoa
to genieten, doeb tontoad hooren, dat ta baa»
delen al* poppen ta de baad van eea aterker»
macht De «u*k vaa eeae «Meerij, waannee bet
boek doortrekken b, ea boad aio aaa oi* verg«*
Het b, of do *ebrijy*r abb w»lbntbMtT
bet gemht «Bakeljpur to maken met,
l, dat aaa nelé tongea bevalt Doch d*
>auken«^ veneUIbwd.Q«Iakk4geTeaw«Ibtverv
tovbare io*t en t fott b liet vergeten.
1>E GBLOK8KIHDBIEM
vaaW. Otto,
d< JMMew/
'?:?< ",1
?'-W
/f