Historisch Archief 1877-1940
t
'j', l
DE AMSTERDAMMER,' WEEKBLAD VOO» HEDERLAND.
No.308
hoofdtaak, van As teek«ning der charakters,
nn de uil drukking der hartstochten.
D« onrust, de angst, de aan vertwyfelinjt
(rentende ontslolleais, die lich van Fédor*
meeater maakt in het ie bedrijf. als it| ver
neemt, dat hy, dien t|j met alle macht bemint,
en, niets vermoedende, den geheelen «vond
heelt gewacht, plotseling doodeiyk gewond
iyne woning, waar *U vertoeft, wordt binnen
gedragen, al deze gemoedsbewegingen
kwamen te weinig tot hun recht. Zoo waren
er oogeablikken, dat Sarah eenvoudig voor
lich uit ut te turen, roet tamelyk onver
schillig gelast terwijl haar tielsgeltefde daar
ginds lag te sterven. Dit noemt mm
sobernetd, heerschappij der arüste oiertich lelve.
Maar ik dacht, dat men in tijden en omstan
digheden, als 'die Fédora, hier beleeft, juirt het
neest«rachap over ziel» celve verloor, dat de
bedaarde, waardige vorstin, zy 't ook te mid
den van haar ouderhoorigen, op den achter
grond kwdtn te «taan, en de vrouw losbrak
ui al haar 'passie. Ook Sarahs 3e bedrijf
kenmerkte zich door een soort van onver
schilligheid, van dofheid, die weer de kunste
nares en de dramatische figuur Fédora de
vlag deden strijken voor de schoone en
gracieuze vrouw Sarah Bernhardt. Ik ten
minste zag lusschenbeide niets, dan de > blanke
trouw" en de »fijne gouden haren". Aan het
eind van het 2e bedryf begon zich echter
K'upd te vertoonen, een gloed, die, van het
gin 3e hedr. af, steeds klom en, bij het
einde daarvan, het geheele tooheel, voor mijn
oog, de vlammen van het genie deed weer
kaatsen. Dat was machtige kunst, groote
schoonheid. Met magnetische kracht beeft
Sarah Bernhardt toen hare hoorders aan haar
persoon vastgeklonken, met oog en oor, met
bait en hersenen. Zoo ging 't voort in won
derlijke klimax, doch niet aanhoudend, slechts
in sommige uitverkoren oogenblikken.
De spelers, die Sarah omgaven, verhieven
lich, de een al minder merkbaar dan
dcandare, boven bet middelmatige. Toen de Hr.
Derton ten tooneele verscheen, meende ik ter
stond in hem den waren Jozef niet te her
kennen, die Lort» Ipano/ zou voorstellen.
Men houde echter in 't oog, dat wij ons be
vinden in de sfeer der frantche tooneelkunst,
«n dus hooge eischen mogen stellen. In
hevige hartstocht was» Berton goed, maar
overigens maakte hij zich te gaauw driftig, en
Sloeg, in snel gebaar, zóó dikwerf met beide
armen of met n op zijn jas, dat hij gym*
nastieche oefeningen scheen te verrichten.
Nu het stuk m de oorspronkelijke taal is
gehoord, komt het gebrekkige der neder*
tandsche redaktie in 't Grand Thétre meer
Jiil. De Heer v. Lier moge in 't vervolg, voor
deltblad, van zelf, dat ieder, die iets van
tooneelkunst weet, als stuk, op zich zelf, voor
Fédora de schouders ophaalt. Enfin, zoo zijn
de Heeren.
5 Mei y. D.
(Slot.)
Het succes dat Wagner in zjjn vaderland J>e>
haalde, was hem niet voldoende; men weet dat
a|j er ia slaagde Alpbonse Royer. in 1860 direc
teur der Groote Opera te P«rus, to bewegen zij a
.Tannhauser" te monteeren. Da archivist van de
Opera Charles Nnitter en dejougdige dichter Edmond
Bocbe vertaalden deu tekst in het Fransch. De
kennismaking vau dezen laatste met Wagner was
Beer toevallig. Roche was ambtenaar by de inko
mend» r-chteo, terwijl hy in zijn vrijen tyd ver
een eütooneelatukken schroef. Op zekeren dag
hoorde fay op aijn bureau een woordenwisseling
tasichen eenige beambten en een DniUcher. Rocho
kwam tnMehen beiden en bracht de zaak in orde.
De vreemdeling noemde zyn naam: Richard
Wngver eu dankte den jongt n ambtenaar. Deze ant
woordde dat hy zich gelukkig achtte een groot
artist van dienst te wezen. Kent gij m$ dan V"
?vroeg ? Wagner verwonderd, en Rocno neuriede
tot antwoord fragmenten nit?Lobengriu" en
Tannfaauser". -l>at is heerlqk," riep Wagner, by mjjn
komst te Pai-y» myn eigen muziek tchooren. bat
aal ik aan Luzt gchrüven, die beweert dat men
my hier niet kent l... Wy zullen elkander wc
rtaen, menheer. Mag ik uw naam weton f' Roche
noemde zich, Wagner opende z^jn koffer, nam
daaruit een partituur van Tennbauser" en schreef
on den omslag met potlood A M. Edmond
Roche, a. la Douane". De kennismaking werd
voortgezet en Wagner koos Roche om zyn tekst
te vertalen. Dat dit geen gemakkolyke taak was,
Lgt Toor de hand. De arme Roche besteedde er
aoowat een jaar aan, en menige nacht werd al
dichtende doorgebracht Zondags had Roche geen
tranau-arbeid; dan kwam Wagner reeds te 7 uren
iu den morgen. Zonder een oogenblik rust bleef bet
tweetal tot 1i uren doorwerken: Roche schrijvend,
?clmppend, Wagner dan eoai óp'de piano ?po
lend, zingend, heen en weer loopend. Soms werd
het l, 2 oren. Roche liet daa de pen uit do band
vallen/ half tof vaa de inspanning en half dood
van den honger. Maar Wagner was onvermoeid,
en zeodra zu wat gegeten hadden ging hij weer
aaa bet werk en aoo bleef hU tot *» avonds laat,
altyd fruch en opgewekt BC« terrible homme"
aoernde hem Roobe, dia korten tyd daarna aan
tering etterf.
Don 18n Maart 1861 werd Taaabanser" te
ParHs opgevoerd; men weet met welk resultaat
en dat de opera na de derde opvoering werd
verboden wegens het lawaai, dat ze veroorzaakte.
, Enkele Bommen werden aangeboord en toege
juicht, maar voor de rest lachte of floot men in
de «fauteuil* d'orohettre" ea men riep ohufuit
.'de lOKe*. De jprbuoa van Metterniob, een warme
vriendin van Wagners muziek, sloeg in haar ver*
twlgeabekl baar' fraaiea waaier, door Watteau
beschilderd, stuk. Leest men on da antiek van
Jules Leeomte over vTannhan*er", dan kan men,
waar thans te Parijs elke week muziek van Weg
eer wordt uitgevoerd, en net aandacht, zoo niet mat
?ympathie aangehoord, daaruit nagaan hoezeer
in de Pranaohe hoofdstad ia twintig jaren da
jsmtak li veranderd.
Leepmte vond Tannhomef" oanltiprekeUjk ver
velend; «dat u geen opera,'* maar eea
Deprofnn4litt ?ÓBnofby. Men weettiuwjwaaroaèairait**
Tannhawr" kont geen ballet voor. Dat was
eeu nieuwigheid, waarmede de .habitués"
vnn de optta geen vmde kooden hebben. Had
de Duitaene oompomrt .maillot»" io »«n werk ge
duld, wie weet of TaanhAuter" geen genade
h*U gevotideul De geestige Morr, die kort ua
de .première" te Mars«ilte kwam, gal in een
ge?pi et mat eea vriend aldus «jjn indruk weer over
Wagner'i muiek: U'est de la musique rétrogade
aveo dei pretentieus progresiiktes, uu vrai chaos
de notee d'un effet dormittf." Hjj gaf toe dat
daarin .eokirs de génie" waren. Spottend seide
hy, dat met de opvoering van (Taunh&user" een
staatsgeheim samenhing. Indien de Groote Opera,
die sop moeilijk voor Frantche componisten
toeaankeUjk was Berlioi kou daarvan meepraten ?
naar deuren opendo voor «xm Dnitacher, dan
geschieddo dat omdat dit bttdongen was in het
tractaat vau Villafranca! Toen d* vt^UuaSolferlno
WM geteekeud aldus fantasverde Uéiy en
de beide Kèiiert elkander voor het ItuUt de hand
hadden gedrukt, leide de Keizer van Oostenrijk
tot Napole n III: Ik wentch een clau*e
additiooneUe." Napoleon fronste de wenkbrauwen.
nVrees niets" ceide Frans Joxef. Ik vinng niet
veel. Ik zou alleen willen dat in de Ojier* te
Pargs Wagners «Taunhauser" werd opgevoerd.
Kent gij dat werk V" In het geheel niet, maar
ik stem gaarne toe. Het is mij aangenaam Uwe
Majesteit te kunnen verplichten mot iuta dat mij
aoo weinig kost. Maar van waar uw belangstel
ling in dezen componist?" Ik stel geen belang
noch in hem.noch in tijn werken" antwoordde Frans
Jozef. ,In tegendeel, ik kan dio riet nitstunn. Wag
ner wilde iu 18S9 bet Paleis van wün waardun
neef. den Koning van Saksen, in braud Ktvken,
en als men hem Let beganu zou hij geheel
Duitschland in beroering brengen. Ily liticft de hand
in alle komplottcu en ongclukkigerwiji U hy neer
populair te Weeneu. Wuuneer hij no^ meer
triumten behaalt zal z^jn hoogmoed Re^n palen meer
kennen. Nu weet ik dat men in Fraukryk wiüder
houdt van het nevelachtige ponie ou van
onbegnjpelüke schoonheden; ruen wil daar bevattelijke,
amusante muiiek. De man zal te Partf» wurdtn
uitgeflotea en daar hy oumogelijk \jdel is, zal hy 't
misschien van spqt besterven, en dan bon ik voor
goed van hem verlost".
Dat verklaart de houding van prinses
Metterntch", liet Mérv er op volgen zoo ernstig, alsof
hy het relf geloofde. -Keizer Frans Jozef kreeg
zyn zin. Parijs gecnwuc, zooaU hy had vooraueld,
maar ztyie Majesteit .vergiste zich, toen hy dacht
dat Wagner er vau sterven zou."
Inderdaad, niet alleen stierf Wagner niet na
den val van zjjo Tannhaum", mnar hy stcepr hoe
langer hoe lu-oger. Had h|j evenveel nvspr<t" ge
had als genie hij zon zich de zaak minder hebben,
aangetrokken. In u werd de gallophobie van dun
Duitscher daardoor nog aangewakkerd eu de
Fi-anschen kunnen nog niet vergeten dat Wagner t ijdena
het beleg van Pary» iu eeu gut pfolaucto Stuude"
zeker nLusts)»'cl in autikcr Manier" schreef, ge
titeld: Uine Kapitulation", dat in het 9de deel der
Gesammelte Schrii'ten"is opKecomtn.Wat Wagner
.heitor und barmlos" vond, was voor du Franschen
kwotsend. In de Poise van Wagner, die werkelijk
ongelooügk laf i», worden Viotor Hugo, Gambetta,
Favre, Simon, Ferry (de driu Jules) teil tooneele
gevoerd. Als een staaltje van du geestigheid zij
het couplet aangehaald, dat het koor zuigt, wan
neer Qambetta in eeu luchtballon Parijs verlaat
Oambatte, Nadtvr l
.. . ...
verwoed waren op Wagnerji opera,
nog door eea opvoering in een of ander Dui'ftch
Theater zyn geërgerd geworden. Nu kun men
het alleen betreuren dat het prul iu d ruit ver
scheen en misschien heeft Wagner zelf dat later
betreurd. Toen G. Uonod, di-ecteur ran de
.Kevno liistorique", na do Bayreuth-voorstellingen
in 1876 iu een oriel' aan Wagner asgn bewondering
vour Der Ring der NiLelungen" betuigde, voegde
bjj er b{$ dat Eine Kopitulutiou" voor een Frautch
publiek de onpartijdige beoordeeiiiig van zyn
werken zeer moeieljjk maakte. AYaguor antwoordde
daarop met een uitvoerig achryvrn. Hy verze
kerde daarin, dat het nam- nooit te doen was ge
weest do Fransche natie te bclecdigen. Indien
het waar was dat ik mtf to Beniger tgd daartoe
liet verleiden," zoo schreef hij, dan zou ik daar
van de gevolgen ondergaan, Kouder mij daarom
verder te bekommeren, want ik ben niet vau
plan weer iets in Frankryk te pt.dei nemon. Maar
dat is het goval niet. Zij die willen weten hoe ik
warkelyk deuk over het Purjjuche publiek, dat
du hand liad in d«n val van mijn Tudnhiluser",
verwya ik naar hetgeen ik daarover kort daarna
schreef. Let wél, dat ik alles wat ik over den
Franschen Recrt schreef, iu het uitidi, uitslui
tend voor Duitschers nitgnf; het spreek:: dus van
zelf, dat het mgn bedoeling niet was de
Fran?ulien uit to dagou. Het was miju bedoeling myno
landgenooteu af te brengen vau het naapen der
Franschen, en hen, indien zy mta goed» wilden
tot ttnnd brengen, 'to bewegen nau hun eigen
genie getrouw ie blijven. Eenmaal slechts ucb
ik my in bet, Fraosch uitgelaten ovcf do
verscliilleudc roeping, dio de Duitschers en do R
rauanSche volkeren h'.'bben (in mijn voorrede vau
do vertaling vaii vier mijner teksten). Ik weet
daarin aan do Lluitscbers do roeping aan in oeu
nieuwen vorm een tegeiykertyd ideale en eoht
mentchalyke kunst te scheppen, maar liet wti»geens
zins mijn bedoeling daarom het genie der
Ilomaansche nutan gering ta schutte», waarouder
thans Frankryk alleen do scheppende kracht
heeft behouden". ...
Wagner zegt verder dat met het geschrift
waarover men hem het meest haid viel (,Eine
Kapitnlation"), dat by schreef op het ergste mo
ment vnn den oorlog in eeu bitter ironisene stem
ming, (Dat^strydt wel een beetje met de gut
gelaunte Stunde" in de voorrede der parodie) in
zonderheid werd bedoeld don. toestand vau het
Duitsohe tooneel belachelijk te makeii. Do farce
eindigt daarmede, dat do intendanten en de direc
teuren der Duitsche schouwburgen het belegerde,
Pargs binnensnsllen om voor nan theater»' de
nieuwste stukken en balletten mee te nemen.
Ten slotte herinnert Wagner aan pn rede op het
feestmaal te Bayreuth, waarin hU nadrukkölyk
opkwam tegen elk antagonum» in kunst tussoben
Dnitichlanden Frankrijk. Ik zeide toen, dat de
Franschen de bewonderenswaardige kunst verstaan
jaiste en elegante vormen te geven aan bet leven
en aan de gedachte; dat de Duitsohen daarente
gen, wanneer zijn aar de volmaaktheid van den vorm
streven, my plomp en machteloos toeschenen....
Ik zou willen dat de Duitschers aan de Franschen
kondea toonen geen caricatunr van de Fransche
beschaving, naar het zuivere type van een waar
lijk oorspronkelijke, DuiUche' bwchaving. Wan
neer men van dat standpunt den invloed van
dan Franschen geert op de Duitschers bestrijdt,
daa bestrydt men daarom niet den Franicnen
geest maar men stelt in hot licHt wat daarin
strijdig ia met dékenmerkende eiganaehappen van
den Dattaobea geest waarvan bet naftpen voor onze
nationale hoedanigheden noodlottig zon wezen."
Is het «ante gedeelte van Wagners betoon
?wak, het laatste is voor geen tegenspraak vat
baar, latuwhen, zoo het Wagners doel waa de
? ?"- TOOT liga fe wiaatn, h. beeft
"*-?bereikt Wel wordt geregeld zyn muziek U Perfla
uitgevoerd en kan meu ook daar van eeu
Wagnergemeente spreken: ja sommigen nchteu het niet
onwaortohyntyk dat men eonwaal «Lohengrin"
te l'arü» sai opvoeren, maar het vooroordeel tégen
den DmUcbeu compoi<ut blqft bestaau. De
jougeie Frauscho school vermag »'ch natuurlijk niet
geheel aan zyn invloed te onttrekken, maar verder
dan het navolgen van Sommige orke»t-eff*cten.
dan hot kopweron vau zün uiterlijke hoedanig
heden komt men ni*» "??«t-SaBns'nienwtte opera
p U tantal leidmotieven ea
in alleen een verdeeling
in . i da brave Parijzenaar»,
dal . opera a la Wagner"
wil werden spoedig
gerustei telyke mr*" eu «duo»",
e t" en romanec»."
ounoi < ? jt het oog oi> «Rome»
et . t au Waguo-Moeifm (!)
!>»( Zaïnora bdweieu dat
hil ir het kamp van den
k van Mas.-eitet is dit
waardeering van
Wag/er Germaitii*cli
karuEj niet ouoverkomelyk,
hiU
vyi
me
u«i
ter
dai
1
wa
dei
to
M«
bui
:er i» het cict te
verooit popul*ir zal
worgrin werd uiet bücal
iru-yi Gouuodj Cinq
ikt«, maar dat lag oau
büt >taudigbed0ii. (1) tieon
Yri ich tut hiertoe op het
Ita ndl.aafd. \Vol bestaan
er vertalingen van byua a:lle Wagi.er^uhe
operateksten iu het Italiaansch. Zou hneft Uoito, de
oomnonitftvaunMouliiBtofele" BUienzi"en Tcittau und
Isoldu" vertaald, Miircheii Taunbauser'1 eu
.Lo!:ouciin", Giovanriui Uer Fliegenre liolliiri
der , ianariiiui Dor Ring der Nil)elunj,'i?u",
maar Wanner zelf wenschta niet zy'u werken in
eon andere taal dan do xyno opgevoerd te zien,
en do kans dat de Italianen ooi'zgu muziekdrama»
iu hot Uuiiscli zulleii genieteu is ougetwyfeld
uitterst gering. Ook in Ualid intussohou heeft Wagner
pnraisKonbiar iuylotd uitgeoefend. De begaafdste
jongere componisten trachten het don inaostro
tcdesco" na te dooii, maar het gevolg is de eeue
misgeboorte na de nndere, dia alleen strekken
Warmer by de Italianen iu Hiscrcdiot te brongen.
Erzijugrni zen, door de nationaliteit gesteld, welko
niet straffeloos kunnen worden overscinedon.
(1) Deror diRen la zelfs Der Hing das Nilwlungon"
to Venatiöen ts Bolagaa opgüvodrJ. Het aucces w»3
groot maar ook «ebt!
Dr. J. de JONG.
5r HET SCHLARAFFU-ALBUtf.
Nu, dat de Nijverheid aan Amatel's vrije boorden
De wereld samenbrengt van Oost- en Westei strand,
En ieder vreemdeling den broeder reikt do hand,
De tongval' van een elk zich oplost in akkoorden ;
Nu vrwigt gij voor uw werk van my eea luttel
woorden,
Gij die reodi menigeou b^eenbrncht in ilien band
Die, schoon elkander vreemd, zijn aan elkaar ver
want
Omdat z(j overal Apollo's lierzang hoordeu.
't Gebouw daar g! n da is ruim, een wereld ia verrezen!
Wat 't mouschdom verder brengt, v-m kwalen
moet genezen
TW wnr^* ^?w j..:.«.j._ 3. i??. ?
ie ook moog
wezen,
pn Iaat ons
lijk lezen:
' goede doet
"h. Doelen.
JUTEN.
toevoegsels aan bet programma van
het muziekfeest te Keulen. Mejuffrouw
Lili Lehmacn zal, op het zoogenaamde
Kunstenaars-concert" (3n. dag), in plaats van do aria
uit Don Juan, .Allelujah" uit het oratorium
Esther" van G. Tt. Handel (eon waar perpetuum
mobile), voordragen. Prof. Wilhelmi zal de be
kende Chaconne" van JJaoh spelen, do heer Gö'tae
eene aria uit Les Abencerrages" van Cherubini,
en de heer Majjer Alruanaur" concert-aria van
Reinecke, zingen. Verder zal de heer Wilhelmi
5 " "
einde!.
Gluck voordragen
Jan van Beer» is zoo verontwaardigd óver de
elechte plaatsing van zijn cchildery op de Ten
toonstelling te Parijs, dat hij het op l Mei jl.,
den vernisdag, geheel zwart hneft gemaakt.
7 Mei a.», wordt de Lucifer?woorden van
Biel eu muziek van Uenoit boide Vlamingen
uitgevoerd te Parijs in het Trocadero, waartoe
de tekst in het Fratiach werd vertaald. Het
geheele personeel bedraagt 450' zangers en muzi
kanten. Do toegangsprijzen overtreffen de
Amsterdam»che by gelegenheid van het optreden van
Sarah Bernardt.
Een log» voor 9 personen kost 500 frcs. vooruit
besproken; niet besproken 250 frcs., met6plaat
sen 150 fr.; met 4 plaatsen 100 frs. Een plaaU
ut alles cl' parket 20 frs.
Na het. coucert zal do rijke beschermer van den
lieroumdeu componist, de hertog de Composetice,
dezun en den dichter en alle kunstenaars die aan
het festival bobben deelgenomen, een banket aan
bieden.
Het muKum te Antwerpen is verrijkt met een
Jordaeuüen wt-1 met z\jn voorstelling van: soo
ffoudf svnt/'», pitn/en rl<sjotifl«n. Da stad heeft
het doek aangekocht Voor O.OUO Iraaca. Men acht
dieu pryi z^ef *
Het DelgjscU gouveracmect <«eft den heer
Piot, archhariuj, opgedragen zich op de hoogte
te stelleu vau <fa Bolawcbe kunstschatten opdat
van nn aaK ceeo ouuerbanusche .verkoopingen
van kcrklab'riokeM meer kunnen plaatavheoben.
BELGIË.
:? XVIII.
I'laalseiyke -tentoonstelling. De graaf
vnn Vlaanderen Ie Amsterdam. .L«
crime de b lue de la loi." Koning
Willem I. Spiritisme.
Waar is die gorde ouje tij<l toch gebleven.
waard suheea, toon Miulou's penseel als een
tooventaf word heacliouwd; tuon men iu eenen
vriendenkrüut mot cenu nikauto romance nog
Opgang kon maken V lieden is dut alles anders
geworden, n jee, o jee. wsar inOct dat heeut"
Zoo klaagt da oprevuto Inudator temporis acti'
(de lofaauger Vnü)i»t verluJeiie) die deu moed
en den Juut uiet h-.ciï. «iet ifiju tjjd Voorwaart!
te streven.
Voorwaait« to streven"; het woord is er uit;
doch it de beweging der kun«t ledert een tiental
jaren wel «eue vooruitgaande beweging ? Dit
is eoue vraag, welke niet met. een enkel
ja", of neen" kan beantwoord worden. Het
antwoord wat door deu schrijver dezes
gegeven, worde» &. ,Gedeelt«iyk '
teiyk neen." Welke kunsten aa la boeverre zfl
in de laatete tien, twintig jaren vooruit zijn ge
gaan, kan niet in eenige volzinnen doideltyk wor
den gemaakt. Daarom wordt de algemeen» be
handeling dezer vraag verschoven totuat de
geerde redacteur dezer bladen in zijne rubriek
P Kunst* by gelegenheid daarvoor plaatiruinUe
aal hebben, die ik heden nog niet wil innemen,
om my slecht» btf de mededeeling van enkele
feiten te bepalen. '
Het bezoek der elfde tentoonstelling van
kunstwerken, ingericht door den kunit-.en letterkring
(cercle arti.tique et litteraire de Bruxelle»)
maakte op den schrijver dezes eenen teer zon
derlingen indruk. j
Op groote "tentoonstellingen kwam bet on»
steeds voor als of zulke kunstenaar», die door
de tfroote menigte realisten" worden genoemd,
al gelykt bun penseel werk ion» ook volitrekt
niet op de realiteit, uitzonderingen waren eu
bleven op die aohildora welke voor on» in de eerste
plaat» ware- «naturalisten", of, all men wil rea
listen" zoudon noemen. Tot deze laatsten behoort
bijvoorbeeld in 't buitenland een Adreas
Achenbach (ziiowel door iyua zeestukken als door z$jne
landsobappAn). Maar neeu: wat nog voorkorten
tyd uitïoudjring scheeu, is hier m den cercle
regel; men »'reeft meer en me*r algemeen de
nrtuur zóó terug te geven, gely'k nj zich aan
eenen... half-blinde, of eenenby tiende vertoont
Onze lezers kennen dt» laatste werken van van
Deer» (zoou). H-t was als of de transche kooper,
die voor de kleine schilderij «Kathart] u6" on
langs 25000 franken betaalde, daarmede
protest wilde aanteekenea tegen hetgeen tegenwoor
dig in Brussel voor eenige honderden franken
op het doek wordt gebracht; want zeker be
staat er geene scherpere tcgenstolling met de
hierboven bedoelde echilderwy'ze dan van Beers
laatsto, werkelijk gelikte voortbrengselen. Voor
de zoogenaamde realisten" of impressionisten"
moeten (leze eou afüchuw zyn.
Zie ginder «eau de schilderij van F. Knopff,
BKn «coulant du Schumann''; eene dame in eenen
aruistoel, van ter 'zyde gezien, het gelaat ia
bare hand verbergende, link» aan de iy»t een
?tak pianino met eene witte plek, welke iu de
verte eene haud icliünt. Vroeger noemde men
zulk koloriet mat levenloos en de
schilderinggesmeerd, al pree» men daarom De Keysart fijn
KepenseelJen Frans I by Léonard da Vinci"
uiet onvoorwaardelijk, De terminologie i» nu ver
anderd, en- er wordt, ook op oena dubbele ver
beelding des toeschouwer» gerekend, eene voor
het onderwerp, wat sleeht» gebrekkig wordt
voorgesteld, en eene voor de kleur en de
teekening, dio de Fianschen met het koddige woordje
.impostible" aanüuiden. Zoo heeft Hannom Au
Ucstanrant" (voorstellende une belle petite"
eene onmo.Beiyke"-kleur.
Da landschappen van Beoker, Th. Baron, F.
Crabocls, L. Fraaok, («Campine") vau H. J.
Iieynians, LSoir") van Le Majour de Merprcs (Coupe
ilc bouT) van I. Verbeyden en zelfs de
verdienstciyke sohildery Coin de la prairie," van A.
Verwée, hebbeu in hunne wijze van de natuur we
der te geven eeno al te groote overeenkomst,
dan dat wy niet tegen oe manier
(nrocc'dé) die de jonge schilder» zich aanwennen zou
den opkomen, dewy'l deze de individualiteit doodt
Hoo is het anders mogeiyk dat Verwéo by de
liggende koe die reusachtige wilde planten schil
dert, even zooals B. de Vuigtlander reusachtige
kolen afbeelddet!
Een paar doeken (bespannen wagens), eene
meer iridividucele opvatting verradende, zijn De
bteonkolcnkw ia den winter,, vaa E. de Praetere,
en het vierspan Au bois du rol", hout trekkende,
van J. Montigny. Uier vindt men natuur en
poSzie by eene zedige kleur en ernstige behandeling.
Ook onder diöportretten lin er eenige »oed.
g^»l»»g07« t(r-verttreroBnT-«oo fe. v. m cfêeer»w
plaat» de senator vau Schoor, genchilderd door
Clnysecaar; vervolgens het groote vrouwen
beeld van Victor Fontainet. oiBchoon door zy'n
,Jeune filler overtroffen; het vrouwenportret
van P. A. La BouUye, de manuenkop (lüu) van
A. Markelbaoli, waarvan echter de wilde tootaen
anatomisch niet geheel op hunne plaats staan.
fir is karakter in dien kop en bij ia goed
geteekend. Ook hot welgeslaagde portret van Leon
Horbo dient hier met onderscheiding vermeld te
worden. Vooral behageliïk van schikking en kleur
is het vrouwenbeeld gcicuilderd door Mej.
Charlotte Mingors. Ook de pastelkop van E. Devaux
verdient lof. Apropos van vrouwenbeelden moe
ten wy de drie naaktkedéu, van Ch. oethals,
E. Latubrichs (?Andiornède," zich vrenelyk uit
rekkende, geeuwende enz., levensgroot) en
de Solituüe" (sniernaakt in een bosch zich
frisoerende) vau Ch. Hermans, eenvoudig belache
lyk vinden, al beeft de schildering der laatste
voorstelling ook verdienste.
Aan anderen zjjn wy echter nog eeu goed
woord schuldig, dewy'l zy zich de moeite gegoveu
hebben, i wel een onderwerp van eenige
betcekenia to kiezen, óf de opgenomen taak met ge
duld en zorg, zonder fikken, maar ook zonder
kladden (in decoratiestijl) af te_ wei-ken. Tot d«
eerste soort behoort b.v. Le régimnDt qui passé"
van Suint-Cyr, voorstellende de weduwe van eenen
ofiicier met naar zoontje in rouwkleederen aan
een venster. De twee donken (Dans los dones)
-ezelrijden" in de duinen, door «ngelsohe kinderen,
begeleid door Imune ouders op paarden, van J.
Verlio» 'ayn geeitig opgevat en behandeld. Doch
jammer alweer dat ook hier. het gemaniereerde
der modernen doorschemert; aan de fijnheid der
kiuderkopren &yn alle nevenzahen opgeofferd,
en deze zgu behandeld gelijk zy zich (by do kop
pen vergelekeu) niet in de natuur vertoonen.
Tot de tweede t oor t behoort b. v. La iileuse"
van Ueuri do Jirackeleer, een boereubinneuhnia
met drie figuren, goed geteokend en gecotupo*
neei-d, een ouden tint nabootsende, doch daardoor
wat bruin van kleur en wat scherp van lichten.
Gaarde gedunken ,wy ook Antwerpcü" van M.
UagemanB, een door toon en .teekenmg sprukend
en krachtig beeld der- handelstad. liet water is
wat dof, zooah ook hot geval i» met de zeestuk»
ken van A. Bouvier en anderen. WH spreken
gaarne ook eon woord van erkentelijkheid tot
F. Bonnet W. Roelofs en F. StruoUaut voor
bunue stadsgezichten. Vooral laatitgenoemde
leverde een uitmuntend natuuriUk beeld met idj»
Un mat in au béguinage de Biuge»." Eindelijk
merken wy nog de olifanten van J. Robie
den itatigen Terugkeer van de Ty
hebben ook een woord van dan
m
en _^_
voor . H. Euytenbrouweri Hallali a 1'ean,'1
hetwelk, «choou met eeae zekere zwaarmoedigheid,
eeno goed doorwerkte schilderij is,-welke eenen
harnionischen indruk maakt, en geene
natnnriykheid affecteert
Het pgnlyk itreven naar natuurlijkheid (welke
men niet van de ongedwongen regenten-stukken
van Ferdiuand Bol, ofdesnykamer van Rembrandt
heeft afgezien) heeft tengevolge, dat op vele der
bovengenwnde eu beste schuderstukken menig
maal de stoffen der kleëdereu door de lichte
behandeling geheel onherkenbaar «4jn, en du» de
natuuriykheid niet ia bereikt
De Franschen noemen zulk werk pappillotte ,
eeu schilderachtig woord wat ook op de.behan
deling veler landschappen part.
Van het beeldhouwwerk willen wy alleen de
Btatnette van Desenfani Le» (liever Ie)
couvreurt ea tuile»" noemen, want de vervaardiger
beeft groot talent doch by alle ttreven naar
waarheid i» die «ehaliedekker, met ayne kokette"
houding uiet aaa de natuur afgezien. Bet beeldje
i» gemaoiercerd.
Ten slotte bekennen wty gaarne dat nog vele
aadere kunstwerken eene vermelding hadden ver
diend; doch meer dam eene keü*e,wt de stukken
? ?? .. e i t * ... .'?
Een inoot getal dag- en weekbbtdea meldezk
daide Graaivan Vlaaaderenindemaana
Juni de Amstordamsehe Tentooastelliog ml be
zoeken, en juichen dat bericht van harte toe.
Het drama Le crime de la rue de la lol"
eenen geruimen ttyd U Bruswl gegeven, aal na
een reis door de provinciën doen. Te Luik zal men
de grofste punten eenigiiins anlDpea, Madame
Peltzer heeft te vergeefs over het onrecht en de
schande dier voorstellingen geprocedeerd. Z{j
heeft haar proces verloren, en is iu de kosten
veroordeeld.
Te Qant zQn eenige gebouwen ter beschikking
der hoogesokool gesteld, eene oppervlakte van
14,600 vierkante meters beslaande. BQ de over
gave daarvan en de legging van den eersten steen tot
ombouwing werden vier redevoeringen gehouden,
door verse Rillende mannen van getag, doch, z«gt
het liberale blad ,D« Vlatmuche Statutaard,"
alle vier, o, schande l in het Fransoh, en dat in
het Vlaamsche Aloude Gent, by da vergrooting
van de hooge school, door Wülvrn I, den g r o o*
ten Nederlandiohen vorst, gegrond.
de stichting in 1823 heerwhte aldaar voorde*
ker een, andere geest dan thans, en kan het an
ders? Immers bjj deze plechtigheU was naast
een Bolin Jacqueuiyns (den minister van
binnenlandschA zaken) ook een Wageuer (de liberale,
maar weinig Vlaanuche, vertegenwoordiger van
Gent) aanwezig!....
In het Bulletin ds la ttdération «pïrlte" wordt
medegedeeld dat er 81 groepen personen, te za<
men 665, deelnemen aan de vereeniging. Luik
telt de meeste aanhangers, zij heeft er honderd,
Bru««l telt er " " ~ ' ' W
49 leden, Berg
voorstad Paix
Christus zei ven ?
j geregeld, ni
geopenden bUbi ?
men een m e d i
_ annuinff of o,
oer ooit die kuui
kring wordt be»
allerhande verr
worden genezei
plaate.
Bruwfcl, 80 J
In deze w er
overal elders
nieuws nieuws
De nieuwe o . r ?
is reed* eene
weinigen buite. ?
haar te zien. ? .
besproken, is '
genoeg om e . .
over het algi
van, Gounod ' .
bleek uit zyr ? ??
revue.* Het
Jour complet.
dat de muziet
ongeoefende c
ns nu eenmi
te zyn. Voor
zyue opera ^
om als diges
di«n kant bc
Ik voor m' . . .
dio er zeer v
een interesró
den bevat; m
sta aanhanger
en i»iu wrw
daan beeft as
er is ontegor
in <le 4e act;
natuurlijk ge
Aan MJle.K
iu do laatste
matisch talei ?
teren; maar
haar kracht*/
kwartet dat
genoemd wo.
quatnor iu d
Het fraaie
het niet miu
g«üYOOrzeki j _... ..^w» ««..uyi wi»ua
die waarschijnlijk.bestemd is, om lang óp het r
pertoire te blijven, en door de kenners algemeen
geschat wordt, der iransche school eer aan te
O02U.
Daar komt .m|j onwillekeurig het theather van
Schevcrin i/M voor den geert. Ik heb daar eene
znupm'cs gekend, een der schoonste organen en
tegelijk een der grootste talenten die ik ooit
hoorde; en hoewel elkeen mijne opinio deel.te,
liet men baar toch gaan, en dat wel air
leen, omdat ...... zy te dik was l Hoe il
bot mogelijk, zeide ik toen dikwijls, en ik haalda
dan vuurbeeklen aan vau de Groote Opera te
Parijs, waar men dan oven goed redeu had,
Mllo Kichurd eu anderen aan den kant te zetten;
m.inr gelukkig weten déParyzenaara beter hnnno
groote talenten te waardeeren, n in dat opzicht
van nevonzakon geen hoofdzaak te maken. Eene
voldoening was het voor mgne ergernis, to zien,
hoe UIÜD later zich beklaagde over de twee
magerfl reiiiplacautcj], die te zamen niet in da
gclmdiiw kouden ataau der ne dikke. Lhérie,
de l>ij ons zoo xcer bekende en besproken tenor,
schijnt nis b.n-iton in Spania steeds nieuwe lau
weren te plukken. Nadat hy te Madrid, met zeer
veel succes dd Hamlet ge.'.ongen heeft, is hy naar
G/iiDftda oegnan' en iicfcft daar gezongen als:
Ntivera (liiixenoton), Valentin (Faust), Alphonse
(Favorite), Nélr.sko (Africaine) en als Rigoletto
in do Opera .va» dien naam. Men ziet dus dat
de nteuov" LhÜ-rie gülioel tot het verlcdene bohoort.
Dn ^Itnlie" \vcot te verbalen, dat de koning van
Beijeren do Villa r\\'*bnfried" aangekocht beeft,
de plaats waar bet orertchot van Uichard Wagner
rust; de vilb zou Lij het koninklijk park worden
gevoegd, eu het grat' het doel der pelgrimstochten
worden van de vereerder» der toekomstmuziek".
Koning Ixidewtjk ia voor. een paar weken naar:
Beyreuth g«cacA en beeft met mevrouw Wagner
dia.kwestie behandeld, alle dagen worden op bevel
des Vorsten yraclitia*» bloerakratist-n op do grof*
tombe van deu groofen kunstenaar gelegd..
Alle duitsohe niogruplien ziju bezig aan bro
chures eu werken over Wagner. X)nTang4 heeft
een huuner, dr. Wilhelm Langbans, eenig» dagen
hier ter stede vertoefd, ten einde documenten U
verzamelen bolrcnWle do drie bekende op voeringen
van Tannhauser" in 'de Opera alhier.
Zeer interewant komt mij de aankondiging voor
van een werk over dieii componist van de hand
van Francesco Floriuiu, arcldvarius van bet
Conservatorium te Napels, het moet curieus
Bjjn, dunkt mü, mik een volbloed Italiaan zjjRe
opüJa te hooreu verkondigen over douDuiUchen
hervormer.
Het bovenstaande brengt mfl at schrijvende,
den naam van eeu man voor den geest, vau
wien misschien weinigen uwer leien weten zullen',
dat hl een .ttid lang zich ook met de muziek
bemoeide, en dat nog wel op vrij scherpe wUae.
hoewel hy er geen Kennis van had. Ik bedoel
Louis Veuillot, deu onlangs overleden erooted
schrijver.
Niat dat de man eene uitzondering was, wanh
helaas al te vaak worden kunstenaars beoordeeld
en zeil» publiek aangevallen door onbevoegden,
in plaats dat zulks, zooals 't geval zün moe*t,
uitsluitend Aan raede-koiutenaren, aan bevoegde
kunstreuhters, vergund zij, is dn to meer te
bedaar. hst awcejiMadt puWiek vaak
Ho. 306
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOB NEDERLAND.
8
bil «brek aan eigen oordeel, steed* zoo geneigd
i» ta gfloovei, wat «Bedrukt staat, en dat al»
liB«n opinie e verkovdiifen. Ziehier k«e Teoillo*
0» de JBdwd» W 8«i«h>-i«J(riawV* estawf:
koWt lütyU var-eb ajMeufM «u emt
tuut een oüvt-r»toüjb«ua Jl*«r. aai aagoa
maar i* geéinrfiud met in t gebe«l niet
? i i» ten minste ren
vooruit.fheafer*
,.'.aa»aa."
/.icu> f «u» VK.VV. w?..-.?. , .v.kmuidu on»
, i-t weerhouden, den lieer llerold van
lettttrJiev-rü" te beMtiukttxeu, waar hy oen onderwerp
l>«kand«lt dat reecb be*erkt door de tiaa>
fta van beroemde mannen eb een. Motart,
U'DB Jutin) ea «ou Boyeldien (wol) (la Dame
;inche) tot ons kwam. 7ijn werk i» vol r
mihot «heen ons by de «eilte opvoering
-, alvof wij een oude konaii ontmeetten. De
Hoer HtwoM heett 't nieuwe esj het toboene
gei .oht maar i* vervallen iu eeae teer vreenMte ver»
at'.
Uva tr.eldt uit Londen de ophanden zijnde aan
komst aldaar van Adéline Putti.1 Alhani, M»dll«.
Diu«nd en Kihon, om er B*dnrande de maandea
Mei. Juni en Juli voontolliagea i» kCov«nt Gac
Jrn" te gev»-n.
C. voorroch'e Londenawu! Dat Klzon er cal
:'iDg«u, il echter nog zoo heel ze¥er atct; er
nchgnt een verFchil van opinie «mti-ent zekere
voorwaarde in hjt, conhact tu-§«Vn haar cadtn
Heer Gye, den dirootcur, to bestaan.
Zoudeu do 5000 franc* per avond haar nog niet
genoeg toeschijnen mi««chkn? Voor Amerika u hs ar
nonoiarium op 7000 francs per soiree vastgesteld.
Is het wouuer dat slechts s eer euksla plaatsen
d«r wereld, ah Londen, r n Petersburg, zulke gebit»
terende «torren kunuen bekostigen, eu dat bij do
altoos steig- nde ei*ch«n der groote kunstennren
vela voorname thoaton zich veruenoegen moeten
mot artiüten van den twenden rang, of zoonU tn
Rome nog onlangs hel geval was, moeten .. . sluiten V
De Tenor Tamanio ts voor het aanstaand seizoen
te Pe> ersbm g eeënpagterd voor d« som van 280,000
fM»aa dat is 'i'OOO Iraiici per soiree.
Gavarréver'angt te Madrid 8000 frnnes en
Patti weet niet of züer 22000 in Amerika moet
aannemen of niet! Waar moet het heen?
J. L.
XETTERMVMOIL
RELNI1ART DÜZY.
Nederland heelt een groot verlies geleden.
Door döduod van R. Dozy, Hoogteeraar te
Leiden, is eea vaa de vorsten der
welensch.-ip gevallea, die nog den aioaden roem van
onze degeltyke geleerdheid over den gehee
len aardbodem verspreidde.
Het is eea smartelijk, verlies voor ieder
een, die in do groote mannen de eere van
een land ziel en meenl dat ia nep hooger
vaarde gelegen is dan in de menigte
middelmatigheden, die als nabouwera en
achterloopers slechts een getal vormen, zouder iets
tot de hoogheid van hun vaderland of icHs
van hunnen tijd bij te dragen.
R. Dozy is een vorst in de ware
beteekeni^ vao bet woord geweest, oen reus, tot
wiea da door de menigte gevierde grooten
telfs niet aan de schouders reikten. Het wei
nige dat ik hier nederschryf, moge voldoende
weien om dit aan te tooneu.
Reeda als student behaalde R. Dozy den
veldmaarschalkstaf. Nadat hij zich met
buitengcmeenen Ijver en scherpzinnigheid on
der prof. Weljers op de Arabische littera
tuur toegelegd had, werd hij door het
KoDinkl. Nedeiï. InsiUuut met goud bekroond
negens eene verhaSdeling: over d
kleedtrdrachl d«# Arabieren, een onderwerp, dat
zeer diep in het maOUchappelljk leven dier j
O i tellingen greep en zulk een buïtengeméen
kennis van het Arabisch ver,eischte, dat zeer
weinige Europeesche geleerden het zoo
hadden kunnen behandelen, als de stadent
Duzy gedaan had.
Sedert wijdde hij zich meer bijzonder aan de
besludeeriflg der geschiedenis van de Mooren
in Spanje. Buitengemeen waren de resultaten
hiervan. Door het Warneriaansch legaat te
leiden in staat gesteld tal van Arabische
handschriften te ontcijferen, kreeg hij daarin
zulk eene bedrevenheid, dat hij teler gemak
kelijk de handschriften der meest beroemde
bibliotheken van Europa kon doorzoeken, en
weldra niels liieor voor hem verholen bleef
van hetgeen door de Arabieren in Spanje
gedaan en gedacht was. Bi) den meest in
gespannen arbeid, bij de uitgebreidste kennis
voegde zich eene scherpzinnigheid, die tol
de diepste gronden doordrong.
Zoo werd als een nieuwe wereld door hem
geopenbaard. Hoe ook de Fransehen, de
Duitschers, de ngelschen zich in den
beginee verzetten tegen den moedigen Hollan
der, die alle huone vroegere geschriften over
de Mooren van onwaarde verklaard had, ein
delijk moesten zij toch toegeven dat prof.
Dozy alleen de waarheid gezien had. In zijne
Rtchtrcht» mr l'hittoirt polüique tt lütèrain
de fEtpaant pendant U Afoytn 6gt was alles
vernissend nieuw. Men denke slechts aan zijne
ontdekking van den werkelljkcn Cid. Zijn bui
tengewone kennis van de oud-Spaansche litte
ratuur, -waarbij die der oud-Fransche rich paar
de, wekia e»enzeer de verbazing als de uügave
der geschiedenis van de Muzelmannen in
Spanje, een werk, waarmede hU tevens een
Europeesche roem behaalde. Amari i* de
inige, die in dit opzicht met hem te ver*
slljken is. Met prof. Dozjf's werken begint
voor zijne geschiedenis der Khaliefen op te
tanaiea. e» 4w ook naar USdaft toof
om daar <k u9oOi|$A handschrift*» bteuaji»
düimd* h^ b^M barUtf wur dea IMA, d»
alk» acbeaa g«4«Mtt t» hebban m aiacbbt k
het vloeieud aprekea vu 't Arfttoai» CM
weinig bauttWham ato«L By»*
oasmaihareod iuloerd «i iöhtrttHDAig WM dl haar
9osy. Overal wi» hi> dta geteiirdM de» weg
te wywa ea, wavaa ty aaa "l dwalafl
feraakt, proL Dory weet het bi» te iooam,
lueo bet nel nauw«««ua »u*éie
vanpaardigde werk van prol. Weil ia 'i lioht kwav,
vatte Doay de pen op om bet gebrek, aaai
fijnheid «o juistheid b|) bet gebruik aenifer
....... . . . . ...M ^ te wSzaB>. p,,^
lus eene geheel nieuwe periode van
ouderwek omtrent het heerlijke Spanje der
niddeleeuwen. Allen belijden bet. ton Schaick,
die zoo lang in Spanje vertoefde en sedert
«Ik een voortreff-ïlyk werk over da
Sptantciie letterkunde schreef, kijkt eerbndtg Baar
Dozy op, als naar zijnen hoogen meester.
De Spanjdarden zelve sloegen iol bewon
dering de banden samen ever de» Boender,
die hen hunne gesehtedenie wor 'leent geleerd
had. Doch de groote mao, dtoafoeeiH JUbei*
Schulteos, en nog meer af* Hamaker dooi
itjne kunde en genie: bek. veü» meesterschap
des NederiMderv in de* Arabifcae listewtoisf
boven allen in alte wer^dwle»- naadbaafde,
b«i>erku «èfm rtadiên ant Mtmm- de> Mede
..riïnu.) ^iWttu »u», Sp&fi.j«. T ???«?> gpófc vlaü;
<J '"er; w.t r;' ''T d* A>-.i* ? > nu
geteerdan?l» ?'..?:'.'? > '-^iK ;<ird ?;.. . fei.-.-jg ww de stof
V
^
was een vort*, ledareeft boog voor hem.
Kunde, tyver ea aeoerpzinoighaiii zija leiden
zop vereenigd gevonden. Cbiarvaa getuigt bet
werk over <2» Pvrtuy&eke wordm vit tut
Ar*bi*& ooUeend, met s^uen jongen vriend,
'ten U) vroe^ gestorven Engeluwn. uiig«*g
laeute geschrift bevat eeae uitvoe
ven.
rige aanvulling- en verbetering ran alk Ara
bische woordenboeken. Twee dikke
quadrljnen; dit beteekent iets, ais men bedenkt
dat bet Lexicon van Freyag alleen uil 4 daelen
in 4o. bestaat. \Vlj kunnen hier niet, wal
elders door anderen zeker geschieden zal, d«
reusachtige geleerdheid van den heer Duzy
in 't licht stellen. Hij schreef lijn
houldwerken in het Franecb, waaruit dat over
de geschiedenis der Muzelmannen in 't Duitsch
werd overgebracht. Men ziel, hij deed) waar
Busken iluöt over praatte.
In ouxe taal vervaardigde hij echter ook
uitstekende stukken. Geleerder en fraaier
artikelen, dan prof. Dozy over den oud
Franschen roman: Witlem wm Oranje en
vooral Over de Kattüituuucht LeUtrkuudt
schreef, zijn er nooit in het Tijdschrift de
GüZ» opgenomen.
Zijn werk over den Jtlam is een standaard
wei l, oo1* A'*. Andere volkeren, geworden.
Het is 200 aangenaam geschreven, ztjc' zonder
vertoon van geleerdheid, dat zelfs lieden van
gewone beschaving er genoegen in hebben.
Jammer is het echter, dal hij tgn schitte
rende gissing omtrent de Israëlieten t» Mekka
niet verder vervolgd heeft. Dat werk zal
later zeker weer op de baan komen. Dozy
was een vrij man, hielp in der tijd duchtig
mede om de nieuwe grondwet tol stand te
brengen. Juist niet ter eere onzer
kmdu,enootea is hem geen katheder in hut
Uebreeuwsch of Arabisch aangeboden, wel in
de algemeene geschiedenis.
Bij zijn onderwijs heerschte Michelet's
richting en werd de beschaving boven de
politiek, het leven boven officieele grootheid
gesteld. Merkwaardige opstellen in do Gidt
zijn ook daarvan de bewijzen..
Prof. Dozy was beroemd genoeg om den
lof zijner landgenooten te kunnen ontberen.
Geleerden van veel lager rang gouoten dan
ook bij ons hooger eere, en hij zelf was te
onafhankelijk om naar populariteit te dingen.
Wy jammeren over zyn verlies, omdat er
zoo weinig overblijft om Nederlandsen roem
in de letterkundige wetenschap als vroeger
te doen gelden. Het Oriëntalisten congres,
dal te Leiden zal bijeenkomen, mist na den
'*Ot«jf?'t
Bij' dó groote menigte, die meer aan pra
lende praters hecht, lieden door Dozy
telkens zoo gevoelig terecht gezet zul
thans weiuig het verlies gevoeld worden.
Misschien wordt echter een paar eeuwen na
zijn dood er een feest voor hem gevierd
n hij dan met eenige letterkundigen onzer
dagen in een tooneelstukje dea voibe vertoond.
W.
AU BOSHEÜB DES DAMES."
De nieuwe roman vau Etnila Zola verhaalt de
opkomst en overwinning vau den groot andel in
Farysche manufakturen en mode-ai tikeltn. Het
begibiel van dezen bandrl, vlceschgeworden in
den persoon van Octave Mouret, deu jongen man,
met het zuidciyk winktflicrsgenie, dien wq in
Pot-Bouille als zeer indringend by da Dan ea
hebben leeren kennen. Nu, door zyn «peknlueren
op de neigingen, op oen aard dr r vrouw, weet hu
/ioh dan o-ik groot eu rijk te ronken in de waerela
dr-r Parijioh» qdelhcid. Hij bezoekt de kringen,
wa»r de r»ke burgervrouwen tun throon iiHo;i.
Iljj weet hen te vleveu, en da geur van vrouwelijke
zijige goiiialiteit-, dio van hrm uitgaat, hnn naar
't noofil te doen stygen. Oudcrtu»<chcn, al
palmt h(j de vrouwen iu, hy w> et zün koel en
gezond vowtand te bewaren en hy geDruik*. die
nnn eiuer>»«hapi>en, welke den vrouwen het aan
trrkk.lijkst voorkomen, slechts, om hennaar'Zich
zelf en na^r zyn m«.gn^.yuen een direkt uit
vloeisel van zon eigou geest htwn te lokken. Hij
WHO! zich' Bteëd» op het standpunt vau een
barekenaar te houden en hoedt zich voor do liefde,
die zyn koopmanshoofd in de war zou brengitn.
Iiy hordt zioli zi)0l»ng hy kan, doch er ve- schijnt
een ahn meisj» n uit de provincie,die winkeljnfvrouw
by hem weuscht te worden. Onwillekeurig, on
bewust, «teelt xjj bet hart van Mouret Op zjjn
aanz-icken biyfi zy eohter doof, zy is een fatso«nlyk
ni«i»j«n. In stilte,, óók zonjer dat zy het zelve
vermoedt bemint cU Mouret, of liover heeft r
zyn geme, zyn buitengewone geestkracht lief,
deelt zy zyn behoefte naar wat groot ia en
grootsob.
Hy wordt ongelukkig door hare weigeri&g,
Terwfll zyn schatten iteed» aangroeyen, zoo d-.t
htt zeifs. op n buitenge wonen vèrkoopdag, eea
m9ioen frankrn Int, tefwgl itnoraea khenten z^jn
kolossale gebouwn, z^n onaikienliare lokalen
doorstroomen, terwyi heel Pary» galmt van den
klank zJiner rekbuneo, klimt zijn onnut, en wordt
d» noodkreet sterker, die zijn onvoldane begeerte
hem uit da keel pent.
Deze toveiand onvat het intieme, bc» huwelijke
drama van den roman, dat zynentkaoeping vindt
in het bevluit van Octave om Denise, doe i»
de> uitverkorene genaamd, ten buwehjk te
vraaan, hoewel h, a>etwec»n bai aizamer te aat»
lea bertroawen aa dea dkwd vau Mevrouw Bidouia.
Bet aJgemeen* ea openbaw drama, dat mat
dit intieme gepaard gaat on er oef kormpondtoert,
Deitaat fa dea strfleTtnaMbjen de kleinere wrake»
lier»-i>pecialiteit*a ea bet gvoota aflee verfta«.eV
kad» %*» Awtfcwr dml&mea, Da kaakuraaeie
op leven en dood word» gaeabOdareV: aa» al» aft
aiab openbaart ia bet bui-ëH|k verkeer der kan.
karentan. en daarbuiten bug* de ttraat. De
o»loemnff vrnden wfl h> V ae|ei>raal vanbetgrevte
mapaW iat af» aUae «afaakavten «anüatig.
en farnkttati.
u^vergankeiyka veem verzekerd ie in den gaog
der eenwen, om dat Zola er de kern vaa ajju
ont?atflyk talent ia neer beeft gelogd, en ar dat tabat
?et nog oagezwne kracht Sa heeft ontplooid. Een
diep ware moderne wytbegeerJe ligt er aan ten
-rondalatf. Nu, alle werken, wier beginael ia ie
-rtyiboffeerte grondt welke wy»begeert«
onophoudetjjk, op *lke bladaU, k. toegepaat in de
praktyk, »yu werken die le*ea»vero)«gjn i» >ieb
dragen. De filoaoiiebe fotanle, bier Wdoeld,
laidt: La vie te nourrisaaat de 10 mort Da
?obMpuingskracht, door Zola ..afar ontwikkelO,
de onta«tt«Mide gloed, wasrhtfte dit w«rk ia
ld, i» te varklareii \at do voorliefde,
..__. _j dit onderwerp b»h 'X^eldmoet hebben,
om dat by hierin, meer Oau wuit te voren. ziobMlft
zijn subjéktief individu, heeft fcfg-s^.eg«ld. Kut
dat hy zün eigtn pereooniykbaid in een der
flwuren zou hel .hen willen afechlldereu, maar wül
hy een man afbeeldt eu eeu zaafe, e«n vonchyniel,
dat al de heftige gevoelen» vau zyn ziel wakker
i O'-pt Het woord van Denue, w«K»rby bericht wordt,
hoezeer het medelydtn voor de ongelukkige
?Uchtoner* van MoureU triomf, baar zinuen bezig
houdt maar toch hoe dnizeadvvuil luider en meer
onweerstaanbaar de bewondcriut<*kreet de heide
lucht, die Mouret» grootbeiuMlont «n verkregen
grootheid haar op do lippen dringt, honr wnaen
vervult, dixt woord vau Denüe is ereon,
Zolftzolf uit het diepst vnn zyn ««moed guw«ld.
D«ariu schuilt zyu hartstocht, zijn begrip van
h*t tegenwoordige moderne leven. Daarvan is
h*el zijn bt»t*an gemaakt: vr.n deu strijd
tuischeo het medeiyden met w«'. ondergaat m«t
hut kleine eo verachtte, on «Ie bewondering, de
nanhankelykheid voor het ruime en breede, voor
het hooge en onU*gl\jke van o.'tzen tyd. Zola is
in myn oog de meest volledigu uitdrukking der
samensmelting van whsbexeorto en kunst in de
dagen vau heden. Hy i» d« kracht «n de stof, de
theorie en de praktik, het woord en de daad.
Hij is die individu onder ons, J!e op zijn zuivent
eu zyn volledig-t het leven leid*, tan oiiaen geett
in meoit vcnicheJden. openbari.ig. Oaai-om ook
is (IQ ons allen wel «en urn-u bovrn 't hoofd
gewasflen j schouwt hl) retda met
adelaarsblik de da«erand d^- twintigsto ocuw tajren, tn
bonst in zg i boezem ds w»iu.1^u der Uwkomst,
die ontttajit.
Het betrekkelyk geringe t^aoes, dat aan Au
platte
MM» avnaar»«ttae aMeaiag,
trefföfkita w«tke«, welke
to aaBkea>aboaa,daaroai
._ aea
eUaroai een dar vaottr.
nog aaa Zol»*spentt ??»-?.___
eea meettentuk, plaat* n*ai«-u4e ia de rf der
ooater£atyke gewroahtaa va» dea menwbeiykM
geeat, Uaron een dier kaastagbapaiacea, wier
' * dea
Ainat- 15 Maart '63.
V. LtaysaeL'
van de klassiek overgenomen bad, wat den roem
der klaasiak aitmaaki. aieabara ****** (want
voor de kuoat battaat aQ ai*t).
»jaar<fatvaof*tetling van het iaa» wa atde ea aamaaieiorieea.
aieniute; want hy schreef fautt, en
giêncKtit, en rVIrttw, bet groote »oorweid vas
L alle zelfmoordeudé. remaasiHaar <\jno Iphigttiia
en Taiso^zyne poging om aBe konst^utplutiek
.
mt 4» aiisjsttasiaHreadeir
. oasslat s*aaV*aaet ctvoei
.
, «eUea oak aag aeden»
saaer vaat beav *e de
aatura«ieh zelve tu»eaa>e'ea ef *ea
r atta enasnaslsa, dia alle
bet*
maar nu meer
Ustisehe sehool
hemel vetaeiba.lSr atta enasnaslsa, dia alle
bescbr«viagea ezunidèicM uit bat knaa fMawa,
roawaüek noemen, «k aat te «a^bdawr w,
wtfl geen ltttarataurdi»a>eerdua«l aaa deOnehsohe
war dea AlazaadrtfBiolM* t«i.
Het aoogenauade roanntuhe vetecaÜt ia aea
rrgel sfeoate vaa het klaesivka, del e saar«ver
nuider ba- M*oi««a a«a knneiwark k« ettaargezet
hreft, met audeve weerden, ZÜB stol auaderKoed
weet te bebeenebea. wamS ea gloei, waar»
vel. B bet vezea aer roawntiek aatkea, » büde
OutUa eva-ene to vinden. Soaekaeadeitalareelen
zijn in de oude trenzeaelen overvloedig te vladen.
De leekeuing eohter ie ea dekWr awivavgaten.
N f erger aakea *$ bet, dia reeJMaeb of aata.
raUetiaon tegenover betUaesiaae eteUeo. Zalie de
beate beelden der Oaéen warea realietiaob» den
goeden aio; weat bet warea meaeebKagestatten
met het eog aee kunstmaan feziea. Beae reali
teit, zooalüeen ongeoefend menseb die net, is
miader weer, dan die welke een kenner ons
vertoont De naturalisten zeggen: nattig, z«lfa
voor de w«t*necbap, dient de kunst te worden;
geen onbepaalde idealen, maar weriutijkbeid ons
voorateUenTMaar ««enden Herodutaa,TbwcvdióVe
en Plato i.Mt kanetetakken vervaardigd te hebben?
Ging ArittophauMbaitenfowerkalvkbeu? wil
len dus de natttraürten eas bet leven, zooals bet
is, voorrtellen, laten u), als Thnejdioeo. buuuen
tjjd afbeulden, niet een gedeelte er van, maar het
geheel. Ik vorder mietebieu te veel, doch kan
niet begrijpen, hoe veleu waarbeid neenen op te
duikenTdie noch nebben leeren aten.noeb bebben
LICHTZINNIGE LETTE8:CÜXDIGE!T.
Men Tertelt dat een onzer geestigste talenten
do pen sedert lang weggewar^eu heeft, omdat
hem de raoed 'ontzonk bijhetzfru van die menigte
woordourykK broodschrijvers, dio naar de lusten
vau het publiek Iqjken en het (laai-naar believen.
Wy gelopveu echter eist, dat ei' io on« luud me-r
liobtainnighoid heei scbt dan vroeger en de markt*
schrfeuwera het op den duur zullen winnen.
Natuurlek worden er slechts ?enkel* kundige,
bedvt:veue eu scherpzinnige letterkundigen aau- j
gHtrofFun In eeu lano, wow de'fcfa u*u hen
gegaven, schoanch is en meental ver beneden het
middelmatige blijft. Do sclulderknn-tt, de bouw
kunst, de luuziek winnen het in dezen verre van
de letterkunde. Eenige rechte redenen ziju hier'
voor te viudeo. Niemand zal iu die kunsten voor
het publiek optreden, of hy heeft zich e«nigcn
tgd lantf met yver en zorg er in zoeken te vol
maken en ernstige studiën er van gedaan. By
de letterkunde hetrjcut echter iu dit opzicht eene
anarchie, die na>tie«lig werkt op de wtutrdeeriog
der beate, zoowel als aer slechtrte schrijvers. De
groote menigte weet dns geva raad uiet al de
eophisten, dio met hunne pronkredenen het lauij;
doorloopen en dio hun klankvolle tajnk.waarin zoo
weinig gezegd wordt, daarna nog la«n drukken.
Vooral ie do kritiek in ouecre geraakt, sedert
een der vlucht s te en handig-te beoordeelaars de
menigte heeft weten te lokkeu, door den pemoon
zelven, steeds met. z\jn bo«k te verwarren.
H«t pleit misschien voor oos ,nil humani a me
alienum duoo," maar de waarheid Ijjdt er duchtig
onder, bis meer of min geestige gezegden omtrent
eeu persoim gebrek aan keunia mout eu vergoeden.
Kennis dient men te bezitten om liet i echt .te
Terkrjjv«n, zyu oordeel aan het publiek te Terkundtgun.Die
dezs niet bezit, mag met woorden goochelen, ten
Inatstc wordt hjj toch uitgelachen en de
kwakzalv«r druipt bet<chaaind henen.
Zoo gch\)Ut het ons onbegrüpeljjk, hoe oordeel
vellingen over litteraire weikeu wezenlijke waarde
kunuen bezitten, wanneer zij uitgesproken worden
door beu, die met d« klaüsiek^lrtterkundo onbe
kend bleven. Evenals wj den rechtsgeleerde on
bekwaam noemen, die zich niet eer< poos in het
Romeiusch" i echt verdiept heeft, nieenen \vyd«n
letterkuudige, die ouit de meosterntukken d«r
klaesieke Oudheid zien niet eenign-mate vertrouwd
maakte, van onkunde te mogen beschuldigen.
Geen beeldhouwer zond» het wagon syn kunst
te Tflrtoonen, als hy niet de beelden dttr
^ll«en«n voor oogen gehad had, geen bouwkundige,
die niet d« Grieksche orden bëatuulecrd h»d en
?niettemin aluóf in de litteraire kunst der Grie
ken en Romeme , geen hoogere geest schitterde,
zien wy, in una land vooral, eon menigto
letttr.kundigen met dien naam praWn, «onder voldoende
voorbereiding in de school dor Oudheid Men
versta my wel. De romantinche, de rcalietisch*,
of zoo gtj wilt, de tiatnralistische school kau «ven
Qjue geetten onder bare velgetin^en tellen, als
de zoogenaamde klassieke. Ifct rechte wezen echter
van de litteraire kunst sowjot mrj toe, zonder
studio de Ouden, niet bogrepen te kunnrn worden.
Dit blykt oiider anderen reeds uit den strgd
aelven, dio over hel Ula>iieke,romantJeko «n natura^
Lituobo geroerd wordt. Veelal wordt er tluns,
evenals vrqogor, zonder verstond gestreden. Ik
laat hier de woorden van Baknuizen vau den Brink
vuluen, om myne bedoeling- te verduidelijken!
.Noj ergwr wordt de verwarring omdttt voor de
kla-riek dikwijls mannen het opnemen, die eigenlijk
in de werken der Oudheid onJjedre-en zgn; djo
a al» kanmei-ken van het klaisiciriine: zodolnke
nuttigheid, verwijdering van gruwelen en mudaden
beteugeling van alle overdreven fantanfeonnven.
TerteTr hnn, hoc wnIpK'h zelfs de tfoddeHjkePlrto
kan «on, hoe afgiTjêelök de marteling van
Promutheus en hoe wreed Cljtemneatr» ia, en hoe
Aristophaues in tQae künorschtn of m «yuen
traite zQnw tantas* den teugel viert, het zal veel
aga, zoo *Jj a geluoven. Hunne TOOI beulden reiken
weinig verder d»n de vertaalde Htldo*dicht«n,
dan voluh-e of B*eine; Bunue knntrttheorjön rus
ten op de Ara poiti a v»n Horatius,,op Batteux
ea Blair «f enkele Dwtsche aeetb«>io. Gaat na
aan de toeeaewng-bwtierfclaestek. WatkOoetfae,
klassiek- of romantiek? Romantiek schreeuwt de
U,_ _ _ _
tot Ironie af te dakn? Prol. Geel heeft voor
voor eea gedeelte om dien atbynVrnaaf
?leehta b» w^ae- vaar eohert», om zynen
tea»n»tander in diAlekti»ohe»»oeiehikheden te wik
kelen. VTant wS felooven, dat pre f. Geel evenzeer
al» wü'«vattn»Rdi ia, dat de noata Uaüattbatdauv
" - "" " ^ ?»? .^fc » _ _ » *. (L **
Meent een natnraÜetiseh ?abrnver fwaoeg ge
daan te bebbea, wauaeor 14 het aagehjkseh leven,
oppervlakkig en ewjidiff gezien, zander kaast
voorstelt: ik vrees dat >$n werk niet lang zal
duren. Ook in de litteratuur dient ernst to
heersehea; de wourHenkMan vaa handige sebrifvers
ia «en poos streelend voor oppervlakkige lezers,
maar begint ook ben eindehjk a» vevrefea. Zegt
het, het voort OaesieM.
ZONSONDERGANG OP T ME».
In 't meir, omkranst en wilgen ea plaauien,
Wier top den bodem peilt, staart avondgloed.
-£- «regelt zich: de wind wiekt aan es spoed,
'
atd|kt ta bovea WM ea ongebat Kad,. naar tet
En met hem gaan ciJSBg* waterbanen,
De lunwe geuren....
Het rozeublad op den gt
Het deinend don» der drommeleade
MEDEDEEIJNGEN EN BERIcaTElf.
DE NATURALISTEN VEROORDEELD IR
DE XVIIe EETTW.
TJ0 ottt pent dneoun
Dee termes bee et popabüzw,
Des proverbe» mal apptivflée,
Des quolibet» mal expliquèe,
D« nwte teximés en ridioaJe
Que leur sot esprit aeeumale
Saai jngemeat et aam raisoa
AHaDiione hnpeitineBtes,
Yrai btyle d'amoer de senanteev
Et Ie patois dea payaara,
Befnge des mauvaia plafsaat»,
Equivoques a cbowa sake,
En un met Ie jargon dei bal!»i,
DM crrobetours el porUars d'eao.
5» Mei zal het butite ea v|fdedeelvenobgiH«
«a Vietor Haw'» JUp^eV dei 8ÜaW. Bet
eeraU <*Vel daiift WS£vSn «etaeaaea psfctlada
dit beriabt:
,If
acaafaaaieai ft
e ta
i
n'orriva *mntt»f* d
* Sof «af1 «o aan da»
tê^t J
de* «W
Ja/Uslifev
fi Harst en Blackett, Londen, il ter pene een
bundel Stberian pictunit nik bet Poauob van
Lndwik Niemojowski
Te Brooklya komt eea maaadsabrift uit, OM
aodhai, met het deel on d* lersobe taal te
bewaren en te bevorderen.
Eenige van Anderten's tprooJrjea, zün in
Engalsohe vrnen gevolgd door Miss Jenie Armstrong,
eu vervolgens op muziek gezet door MBS Annie
E. Armstrong. De volg«ade maand zcdlan «4} by
Swaii Sonneuschein in Co. uitkomen.
Volgena Ie Livre aal «r spoedig een collectin
brievnn uitgegeven worden, gwchnven van
18&9_'ti4, door Alezaadre Duaui pore, aan een
gehuwde vrouw.
Van de nieuwe uitgave vaa. fketfs Drydm
herzien door G. Snintabary, ayn thaua de twee
eerste deeleu verschenen, ScotL'a uitgave i» de
eenige, die geheel en al compleet ia.
De> litteraire conventie tusscben Frenkrjjk en
Da<uchlaud ia den 19en April te Berlfin
oudertoekend,
Een kroning» album wordt door de
uitgevenfirm.i Herrmanii Hoppe, te St Petersburg in ge
reedheid gebracht Hei tal heeten: Dt
kroning*ptechtiakeden der Csaren en Ktiters va» Rusland,
van Ozar Michael FwdorowiUob (1613) tot
keizer Alezander 1IL Het wordt ia bet franseb
en m het russuch gesteld en aal 130?150 illustra
ties bevatten.
De KoninklHk-Beienche Akademie van
Vetenesbappvn te Muncben heeft de vob^ende twee>
prybvrogen aHgaRcbreven, waarren do antwoor
den moeten ingeleverd worden niterlnk op dea
31 Deeemlwr 1884 en W, re«peetievel|t:.
1. Eeue kritische bewerking van de geschriften
der Gnekache Tactiet (met uitzondering van bet
taktikon bnpomnöma vaa Aineias) beneveni
eea onderzoek naar de onderlinge verhouding
dier werken.
3, De topographle en geaobJedaoii van Epiroi
tot aan keizer Ifioeletianu».
N^. De uitgeloofde prae voor iedere vraag
bedraagt 2000 mark, eu de antwoorden mogen
sleohtsin bet Duitseh, bat Latyn. of hotttridtsch
gesteld zyn.
J'Oeuvze oaa «mrèae
beeft eea Internationale . .
«et eea bekrooainc vaa WX> fta. aa 100
exeotplarea van bet weck. Ea *«K jjaaa:
Welk» Hchaamtylee m geetttl&e nrom mtetm
Jitt kmd w»<ie* «arseraU «a», «k afhoort» M
het aüwiida Jour*
De aatwoowieB moeiea vaoi SI De* 1884 aan
aaa de vareeniging; ta v*oróna woj-dea toegeaonr
den. Da lUÖISeba wn ^kbt -?-- -
to*. iaab, HaTiiairt Tut «Sta»
moédec
. »» gehoaaea, deett aaf da eaigiaiii l
beid mei «acTietet Ba»t* «p af> aa>Hi»aii>ia»
optrad ab tooaeakrtHkaa. Ja Deo. I81t aneiéa
b| eea FeaiUotoa o«er Jea VèaeasIUIèaiiaW aa.
Laaie JJ vaa Anoelot die aflau bege*. .CTea»
nne ehoee iraofe et digae 4e noare aiaata wal»
meat aniaae, qae de vatr l'rsnrht t aartt afaaa»
parer dea baaenettai o?ua taaUa», rmr M aa>^
stege la» trilMBMaeiebaetbfai. UageaaUttaaaTai
a acqtui preemae aataat dlaiaitviaai aaabtai
poüoue,'' 100 Mkreef Viotor Haf» m 1819.
INHOUD TAV TIJDSCHRIFTEN.
De Bid» a Terbuvb. Taaitaa, B. B. Kielatr*
Ambteuanbehuwea. Prof. Albcidteiric TMaa.
Seaige Hollaudscbe vrouwen da* XvTH eewac.
VrVS. VineriBg. De Becmt*taalvaaB.daOkooVa
Inleiding tot de Uollaadaabe taebsafafcwdbeua.
HaealeilQr Loaa. Politiek ovaraJeesULattarkaaefigj»
kroniek.
Eevue Srtüuutlque^ïrfKmom da ILwtfort, n
dea fondateur» de U con>tkntjan Attgjai»» A
Progré» et misère. 8. A. P. de Akuaua. LaGaa»
pilleiue. 4. Lei Grand» atrtloM m*ritin»a» d*
Trance. 5. Le budget de Ia Fraaee. 18U»?8*.
& M. tikdstone an oolKge. T. Dai»y Killer
(ooacluèion). 8. Goueequenoee finaaeiare» et ennuni»
ojuea dei conventioni de 1859. Poéaiea,
Atlantic Monthly. Daiajr JOIer, a comedy
Benry Janes. Tbe Pennyroyal by P. W. Pa
Niagara revi»ited by W. D' Howali. Life
E. C. Colo&ialum in the UnitedJBtatei by .
Lodge. A laudless Farmer bH^. Jewett. Tb*
Paaperqnestion» A by l). O. KeUogff The FkxxUof
tbelïi»uMippe Talley. by N. aBbaUr
TtwFk*neur by 0.1¥. Uolme». College Atbletica by JL
M. T. Davi», et*, etc.
" ta Terviera
vraag. uitffawhreven.
* Mo*ai*kette. G. T. '
A. KohntQabriel 11
nnd Lütine. A. Kuhnt Qabriel Marx, mit
Po*trat. L. Schtteking. Lebeas eriuneroogea. Kobi
Pari», H. Gierke. Japaaiaebe Haiarei I (mit drai
Illuttrationeu. Die Nadel der Kleopatra. B.
Grabert SeelenadeL Novelle. F. Spi»lbagen.Pro»
dnktion. Kritik, undPublikum. Korretpofidenzea,
Uittheiluugen, Notizen, etc.
Nederland. Busten Bw*, Tirguna. A. J. Sar»
wta* van Kooien, Nog aiet vergotea. Jm*l
Ter ruste. A. A. Qvnderktyden, Mooeraei
sophia. Jf. Ponsard, Lnoretia. S. J. .front
Lev«n en Dood.
Ti/dspieeeL Dr, W. Kotter, Miaiatstandi
ruimd,l)ok liebt oabtokaa? Mr. J. Stalen
Varia uit liet 6e memoriattl van H.H. Burgeoiaoa»
toren van Delil, 1741-61. P. J. van Eldii
Thieme, Madame Talbea. G. G. Een dichtere*
onzer dagen. Mengelwerk.
CornhM Magaftne. By tbe Oate af Aa 3ea,
7Üf -X- A. 8«ribbler» apotogy. Mr aani"
n law. ?Urvpertreit art of tbe
Six years in tb*'0-^ r
. . *> Bk., m
time.
Front a gaüvirv?0 n*
, ^*~*^»_
^^
vaa den Ktdertandtok*» ftfK«*«»w
deze week: ' .
Seriebtea en atededaeBagea.
de kritiek, door dr. P. J. Kok. Samael"
ter's werken, »laf, door J. H. W. Ucger. I
Miulonna van Brugge, door B. P. TIraiUeg
vuur, door F. Smit Kleine. BriefwiaieUng. -4
Verbetering.
NIEUWE UITGAVE»,
Nitvtee uitgave* i» Engeland. H. F. Mergom
gummary of military law f 330, J. A Carr Art
iu provincial trance / $.30. M. S. Chtttoeii
Practical notea on KtchinaY f 430. T, f. E!Kêt
Skutching tram Nature, a handbopk fbr ttadenta
and amateurs / L6Ó. H. B. Wkeatty und P. f.
Delamotle. Baadbooke of praetiealart/'l^Seaeh.
G. Earlow. Aa Aetor'e renüaiseecMMB aud othex
poema f 3.90» R. Bwms. Complete Works b
17. DwaLiu 6 vol» f39.35. Dtydtn, Work* 0?
illuntrated, witb Lifo by Soott, revieed by
Seintabury f 6.85, tt and U eaeb.) Emerson Worka
III. Poenu f3.30. Ashton, SooaU lifeintheReiga
of Queen Anne, ne* oditioB f 3Q. E. &r**li
by A. IT. F. Bobüuon f SM. Utmnenv. Ste
Walter Balsigfe ia belaad f 633. T. ie*. S&nfie»)
of the eightee. tb oentury in Italy./9Jv. Mortfa
history of kiig Rksiwrd 111. edited witb Nota*
by J. S. L*a£y,f 2340, Murpky. CreawellfB .
Irelaud, f 8.15. C. Bannome, Rue of constkntSo;
nal govérmeut in ngabud, f330. SJÜMlf aa«
the slavooio eau*ee by O, K. ? 9JO.C.Ow«**
Betrospeotioiii Social aad arebaeotegieai, vol X
/ 8.15. A.S. Ooiuuk «n Aoroai Cbrya»,ajonraey
from Ganton to Mandalay 2 vola. Mape and
lustratiom,/ 57-30. J. QUmottr Amoag tbe Mongobj^
/ 390. Vinavd P>tnkani,^^»i by Herman*
OUertberg, tol 5. Tl* P*m*ra f 13£S. J. Qrtti*
Mannol of pat.H»Wy, ? SOJS& F. Gallon iS
quinea into aunwn facalty and M* DüVetopaicnt.
J. E. Sarting, ketewe of Bird Life, Uiuatrated
/ 6.85. LUantf. Ptinctplee of Healtbhi Gbildbooó\
Manbood, and okl Aga, f 230. H. Btnninf,
Qiuet ouroer», / 230. Britisb staadard haadbooll '
of spórta and piniimcr. f 1,30. F. B. Banetfc ?
Thronttb one Adtninietratwn, 8 vole. f SOJiQf
Dt Atnslic. Life M I havefo«ndit/5J5.«a«*
Indian radng remimaoeaeee. f &55.PropBtiiatbs)
antubiograpby of aa Iriea oontairator J! vote
f 12.65. JL M. F. Bottnson, Ardoa, a «ove*
f 7J80, Shabpeare on temper***», witb brief
annotattOM, eelected by F. BturMt, f
SkrtftUr» Follt lort, edited- by O. F.
Part. L / 430. SmoUrtt. Rodarik Raadoa,
?,2.65, *
Mr. W. C. Opaooawr, Ia welben g«eat
ize grondwet ta vetataaa? Eea* vraag beaaf*
vraag
...._--.-.. i i-.-*
van bateekeazi ia onze daff»a. Levenw»
?cbetseu eo .iMUtiefetan» brfeengebrtebt otraer Ier
ding van SfO. Bid^a. Elaiabetb, KonJarn wa>
Kao»nJ*(Caimen3yIva>doerW. J.Mon»aea. C OwWT
Javtua vaaMaariJr.UithetvcASdedr. I OW
LouiM Stnaaaoa. Toeeryding. i
DuUtcto
W. Bede, Stadiea a, Geaabiaat» der HoUanófr
aebaa Malawi .......... bL
liB, Byr. Aader. (Reoaa) ..... . 13JO
3.
.
. Danokar. Moderne Monter. Chara
taritotien- aas Smit und beton . . . . . ML *.?'
K. Frenzel, Cbambord (Novelle). .
A. Fric4mann.OjptlmëUmibeIfeveltBa;
OrUbeu'sReie»iBbliB«aek. HnM»i>d,«
tcb&Ue und «eine Bader. Fur die Aottt Att»>
atelhuBff 166» beeeader* beMobaet . M. ZT
TTaTKwuia, Sagen m& MiMhen oVc BoéV
Slavea. ..... ....... M. 6r
l
£4 Fe»»'»-' : '
At» de ao» beden (S Hai) praebti»
.. liViaawadl «at vaa «aadelaare aaar 't
Vo=l-'.ark lokt eo» aiab. to verluetigea in A* «teh
-? «i lentegroen aa blfiftaiaainnaWi *?J
1 ?
!
: