De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1883 20 mei pagina 3

20 mei 1883 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

No. 308 NIJVEBHEID ? f K-'ML j r ;* l BERICHTEN EN MEDEDEEUNQEN. Een Amarikaansch uitgever heeft een boek het IWkc doen sien, getiteld The Etaayt of Qeoroe XKot, .en dat 'de verspreide opstellen der beroemde aahrUfster bevat. De behandelde onderwerpen zyn o*. WorUUtnut and OiAerworMNNftt.SülvIfovett «?fylftweOft*. Woman in JVonce, German etc. Het geheel wordt voorafgegaan door inleiding over Qeirge Eiiot'ê«nalysis of ?jr.tivc*. Miseehien zjjn niet alle onze levers er mede bekend, dat Amerikaansch* uitgevers de by hen bestelde boeken steeds franoo doen toekomen. Bet vyfde en laatst* deel vao Yietor Btigo's Lebend* des Siècle», dat aanstaande week xal uit komen, bevat o.a. La vition d'Aliffhieri, watrin da Italiaantcae dichter zich tot den paus richt, ?n la OrèCf, z|fnd« de brief eener vrouw. Het grootste deel van desen bundel is geschreven ge durende 's dichters ballingschap te Gnernsey, en geen stok dateert van later dan het jaar 10/4. .Door een Am«rikaansoh bewonderaar van Ooleridge zaleen boste van dezen dichter geplaatst «orden in West-Minster Abbey. Wellicht zal er spoedig in Engeland het licht xten, e«n verzameling van Zoefoesefce bakerrijmen, byéin gebracht door Bisschop Crallawy. Richard Lesclide, Secretaris van Victor Hugo, Beeft in Me Yotttk's companion eenige bijzonderheden over hot iiitieure leven van d«n grooten Ftantchen dicht ei ;wgonüeonen er het volgende aan: Viotor Hugo leidt eeu zeer arbeidzaam leven, ?Oodat hy zich slechts des avonds eenige irye uren gunt. Tegen de schemering gaat ny eeu wnndeung in het bois de Boulogne doep, en brengt het overige gedeelte van den avond met zün vrien den en bezoeken door. ledere avond der week is «»n een bepaalde categorie van bezoekers gewjjd: een dag voor de senatoren, een dag voor de journalisten, een dag voor de geleerden, otc. Natuurlijk moet er ssms van dezen regel wor den afgeweken, want byna geen vreemdeling van naam, die Parys bezoekt en zich niet aan Victor Hugo laat voorstellen. De k«iser van BrazUii1, op een zyner reizin in Frankrijk, wilde op zjjne beurt met den dichter kenuis maken. Hu uitte ziju wensch aan eeu diplomaat, die dadel y k daarop een ofüciüele on derhandeling over de . zaak ging aanknoopen. Zooala men weet, eischt de etiquette, dat het bezoek van een gekroond hoofd binnen een zeker tijdsverloop met een contrabezoek wórdt beant woord. Nu ontvangt Victor llugo wol bezoeken, maar hy maakt er geenc, Hoe die moeielyklieid op te lossen? Hugo bukte den knoop door met de woorden: wees zoo goed den keizer te zeggen, dat wy om S uur dinoeren, eu dat, als hy lust heeft om te komen, onverschillig welken dag, wy gaarne een couvei-t voor hem willen gereed houden., Hierop verliep er een week en llugo hadbqna de zaak vergeten, toen op een avond, juist dat men aan tafel zou gaan, een vreemdeling in een laage overjas ? eouigszins verlegen de kamer bin nenkwam. Victor llugo gaat hem te genoot en reikt hem de hand. Men herkent hem, hét is de keizer van Brazilië; de republikeïnsche gasten schuiven op, om plaats voor hem te maken, en spoedig werd ile. conversatie zoo geanimeerd van twido kanten, dat men eerst 'om a ure van elkan der ging. ofschoon het anders 's dichters gewoonte 15, te middernacht naar bed te gaan. Charles Senryt bibliothekarts van de Parijsche universiteit is bezig de brieven en onuitgegeven werken van d'Alemberf te verzamelen. Dezelfde heelt onlangs de brieven van Condorcet en van 2'nrgot uitgegeven, e» tevens is er van hem ter perse een deel onuitgegeven brieven van Mlie luespinasse. Een zaer belangwekkend boek v&nPaulJancf, de lUnstitut, reels bekend door zijn CauMs Fttialcs is voor et*nigen tyd verschen. liet ia getiteld: * 'i Ma'tlrcs de fa Pensee moderne. Onttterp van «m spoorwegnet in Brtuiliff. Het BrazlUsansche Gouvernement heeft in de laatste jaren, zooveel de geldmiddelen dea lands zulks toelieten, het aanleggen van spoorwegen in de hand gewerkt. Thans is door de Begeertng aan de vertegenwoordiging aangeboden een ontwerp, waarmede beoogd wordt een zoo volledig mogeUjk stelsel van verkeermiddelen te verkrijgen, oaarby gebruikmakende van de vele bevaarbare stroomen des lands, waarop stoomvaartdienste-n kunnen worden georganiseerd eu verder van aan te leggen spoorwegen. De Hattering berekent, dat indien men jaarlyks 40 ten honderd van de «even millioen gul dens bedragende inkomsten der schatkist, tot dit doel aanwendde men, by het betrachten der grootste soinigheid na tien jaren tienduizend ki lometers verkeerswegen zal verkregen hebben door de genoemde som voor het uitkceren óf garandeeren van rente op de aanlegkapitalen te bestemmen. Het avant-projet van dit samenstel van .ver keerswegen is opgemaakt door den Heer Bicalho, directeur der openbare werken. Hy stelt zich voor de bassins der talrijke Braziliaauscfae rivie ren onderling te verbinden en wel de Amazone, Focantins en Araguaya, San Frabcisce en Pareea. Op dese wij «e worden alle provinciën des RUks inst elkander in verbinding gebracht, en aluu* de welvaatt bevorderd en tevens de veiligheid der grenzen veriekerd. Hy stelt zich voor dit doel op de onderstaande w(jse te bereiken. De Uegeering wordt gemachtigd om aan Maat schappijen, die zulks wenschen een rente van hoogstens 7 ten honderd op het aanleg-kapitaal der spoorwegen te garandeeren of ook uau dese maatschappijen een zekere subsidie per kilometer toe te kennen, en tevens provinciale wetten goed te keuren, waarmede dergelyke garanties be oogd worden. Het totaal der concessies, waarop garanties van laatstgenoemde soort betrekking bobben, beloopt 1901) kilometer. De grootste breedte van het land bedraagt 2500 kilometer. In het midden loopen van noord haar zuid dn rivieren Focantins en Araguaya. tiet dal vau de San Francisco is van deïe watcrloo^ pen gescheiden door een niet zeer hoogo berg rug. Een spoorweg die het g- bied der Focan tins met dat van de San Frauciaco verbindt, zal 293 kilometers lang worden; trekt men deze lyn door naar het bevaarbare gedeelte der Araguay, dan is Goyaz in verbinding gebracht met de hoofd stad dor provincie Bahia. Deze lijn vormt een voornaam onderdeel van den (i root c n OostWester-spoorweg, die eeu totale lengte van 1000 Kilometer vtrknjgt. Gebruikmakende van de gelegenheid tot scheep vaart op de Tocantins cu do San Francisco ver krijgt men met eea spoorweg van 600 kilometer lengte o«ne verbinding vau de hoofdstad met de zuidelijke Provinciün. E»rn tierde groote verkeersweg wordt ver kropen door de bestaande spoorwegen in de .pro vincie San Paulo te verbinden met het bevaarbare gedeelten der Parana «n van deze rivier aan te sluiten op do spoorwegen Rio. tiraudo do Sul. Hiertoe » 9000 kilometer spoorweg noodig. Eindelijk wordt een lyu aangelegd van a<? boven-Parana in de richting van het dal der Paiaguya, eindigende te Matto-Urossa, de hoofdplaats der provincie van denzelfden naam. Deze viergrOote verbindingswegen hebben een gezamenlijke lengte van 10000 kilonieter. De ge middelde kosten der spoorweglynen aannemende op f 70.000 per kilometer, kosten de verkeerswe gen over dezelfde lenute, gemiddeld f 18.000 De kosten voor het doftmtiefn opmaken der plan nen door den Staat worden gedrasen op afreke ning \an het gar.intic-kjpiUal. Zy worden ge schat op 4 millioen gulden; het ontwerp zal in vijf jaren gereed ziju. K. Aantal passagiers beambten andere personen 1476, Te samen '2511 Het rollend materieel bestond uit . locomo^io^en 1T peraonen-i^jtoigen 13,380 post- expresse- en bagage wagen 4475 . goederen- wagen» ^VS^ïi andwe wagena .""r3? Vei tegen woordigende een totaal bedrag 1,046,113,647 gulden. Het pertonetl bestond uit: Hoofdambtenaren Bureau-klerken Personeel aan de stations Porsoneel op de treinen: Machinisten Oondncteurs anderqn 5674 van 3375 8CO 63,880 18,977 13,41» 48,254 Personeel iu de werkplaatsen. Weifctwglranaigen 22,700 Timm?ndereu Personen langs den,weg Verdere géinployeèrtten 33,202 43,746 79,650 89,719 123,489 01,694 ( jaar bezat. In dien slaat nu is ook vermeld ! het aantal vrijwilligers. Dooi- de cijlej's der laalste opgave te vergelUkea met die der vorige jaren is het mogelijk eenige gevolg trekkingen te maken omtrent het al of niet toenemen van het aantal vrijwilligere by eenig korps of wapen. Raadpleegt men verderde cyfers, voor die categorie van militairen, aangegeven in de wedeiorganitatie, dan ziet men tevens hoe groot het inéompltèt bedraagt, Daar nu de vredesorganisatie in 1881, en wel by verschillende Roninklyke besluiten onder dagteekening van 11 Februari, is vast gesteld, hebben wij ons bepaald tot hetvergelyken van de ciifers der werkelijke sterkte op l J u U 1881 en l Juli 1882 met die der organieke sterkte en voor een gemakkelijk overzicht het volgende staatje gemaakt. Totnal 418,967 Aan dit personeel werd uitbetaald c«n som van 408,375,032 gulden. K. HET MELKVERBRUIK TE 'PARIJS. . "Wij maakten reeds melding jaa de nieuwe biografie van Byron door J. C. Jcajfreson, getiteld the Heul L'-rd £yron. Het verspreidt inderdaad ee»i geheel nieuw licht op het karakter des dicht*J s, zoowel als op eyne verhouding tot z^n vrouw, styu zuster, en de gravin Guiccioli. De geschiede nis va:i de echtscheiding wordt opnieuw opgehaald en uit de docnmenteu zelve aangetoond, dat voor de door Lady Byron rondgeatrooidelpraatjes niet de minste grond -bestond. INHOUD VAN~TÏJD8CanlFTEN. .Nouvelle Kevue, (l Mei) JIÏ/M JRabany. La Trnnfportation et les Recidivisten, A. Lion. Mer Intérieurs Africaine, F. Lccomtè, Le géhéral Chirizy, (fin) CV*. Naurou. La duchosse do Berry tin Chateau de Blay, A. Barinc. Eraai de Psy chologie Animale : L'Ame des fourmis. G. Lavulley. Homicide par prudence, Revues etc. Inhoud van den tfericrlandschtn Spectator, vóór dexe Week: Berichten n mededeelmgen. Het HMgacbe bosch in het begin der 17de eeuw, dóór Arnold I«ing. SToüttrt in den Haag, door D. F. 'Scheurleer. Lambrecht's Spellynahe, door prof. H. E. Moltzer. Vlugmaren.?Pluksel. NIEUWE UITGAVEN. '? J\'*«MW« uitgaven in Nederland:. Wilhelmina Heimburg, Woudbloemcn.. Jean Macé, De gesciiicdenui van een hapje brood, door levr. Busken linet . Petrus van Oort, Aan wal on aan boord Christiaan Sepp, Bibliographische mcdedeelingen ...... ..... Dr. J. B. Speijer, LatUnsche Spraakkunst A. 8. C. Wallis, Vontanguut, lito dl. f 3, 1 6.90 3.25 ! 1.90 vilyaven in België: Van Peene. D<» wandelaar der Joden . fr. 1.50 Boeland, Eene misgreep, blysp. . . , 0.80 Voor heden en morgen, 2e rks. 1.50 2.40 450 2*0 4. 4.50 5.r1.20 1.60 De spoorwegen in Oostenrijk. Volgen» het Wcener blad: De Bautcchniker1' had Oosteuruk by het einde van 1831 eeu spoorwegnet van 11693 kilometer. Dit net \vas op 11 punten verbonden met het Bongaarschc en op -10 punten aan de spoorwegen in de a n der o grenslanden cu wel 12 aan Pruisen, 10 aan Saksen, 9 aan Beieren, 3 aan Rusland, 8 aan Itnlui, 2 aan Zwitserland cu l aan Roemenië. Gemiddeld vond men op 25.37 vierkante kilo meters l kilometer spoorweg en D2.80 kilometers spoorweg op 1QOOOO inwoners. Het best van spoorwegen voorzien zijn: wat do oppervlakte betreft Bohemcii met l kilometer spoorweg op de 13.3-1 vierkante kilometers, wat de bevolking' betreft Snlzberg met 129.5 kilome ters op 100000 inwonen. ? De minste spoorwegen komen yoorinDalmatiü, JJ?..,.?.... met l kilometer 122 vierkante kilometers opper- j uit kapUout vlakte en in de Bukowina mat slechts 20.G kilo- opgegeven: meter op 100000 inwoner». ' " ? ? Behalve de 11693 kilometers spoorweg voor open baar verkeer teldo men op het eind van 1881 noc; 073 particuliere zijtakken ter gezameatlgkelcugte van 608 kilometer?. Do spoorwegen (.taan onder het beheer van 49 besturen. De Staat exploiteerde in 1881 slechts 976 kilometers; dit aantal is sedert aanmerkelijk vermeerderd. ' ' . Uo aanlegkosten bedi'oegcn gemiddeld per kilo meter 1814 1/4 grilden, welk hoog cijfer voor een deel verklaard -wordt door de geaccidenteorde terreinen, welke spoorwegen doorsnijden. Het rollend materieel bestond per kilometer geëxplóiteerden spoorweg uit: 0.20 locomotie ven, 0.44 personenwagen met 0.91 assen en O.OG goederenwugens met 10.12 ns-.eu. Men verbruikt tegenwoordig to 400,000 liters melk per dag, zijndo 146,000,000 liters per jaar, vertegenwoordigende eon waarde vau ongevuer 20,700,000 gulden. In 18G9 bedroeg deze hoeveelheid nauwelijks 312,000 liter per dag, zijnde 112,000,000 liter» per jaar ter waarde van 1^,100,000 gulden ongeveer. Vau deze hoeveelheid worden ongeveer 250,000 liter aangevoerd per spoor uit den omtrek van Parijs, 80,000 liter wordou verkregen uit ile voor steden cu 90,000 liter worden te Parijs zeil ge produceerd. Vau de per spoor aangevoerde melk betalen de opkoopers 5 tot 7 cents per liter, deze vei1küopeii ben weder aan de verkoopers in bet klein voor 10 tot 12 cent en deze aau het publiek voor 12 tot 15 cents per liter. De per spoor aangevoerde melk wordt, getrans porteerd in groote blikkcu. Zij wordt alvorens verzonden to worden oi> een bizondcre manier behandeld, de melk vau 's morgens wordt naiuvm el ij k verwarmd tot 98°, vervolgens snel afge koeld, 's avonds vermengd met do nisdan verkre gen versche melk eu zoo des 's morgens vroeg guüxpcdiuord. Vervolgeus heelt men de veehouders in de voor steden. Deze koopen huune koeicu on middelt uk ua de geboorte van hè', kalf, meest Holliurlscli, Vluiimsclj, en NormnndHch ras. Het vee bluft in de (tallen bij matig licht on een temperatuur van 15 tot 18°, zgnde deze bevorderlijk ouu een over vloedige melkproductie; het wordt good gevoel met hooi, wortelen, lijnkoeken, enz., zoo mogelijk ook niet vcrsch cros; de koeien geven 16 tot 22 liter melk per dagj na 15 of 18 maanden tot 6 » 8 liter verminderende. L)e melk wordt verkocht tegen IC tot 25 cents per liter. Eindelijk wordt nog: door enkele melkinrichtingeii gewaarborgd zuivere melk verkocht togen l Irrtnc per liter. Behalve de verschc melk wordt in Parus nog verbruikt de gecondenseerde melk, hoewel in veel perin"erfl hoeveelheden. Deze melk wordt voor namelijk iu Zwit-se^laud geproduceerd. Tabaksverbruik in Frankrijk. Het tabaks verbruik klom iu Frankrijk in 1882 tot een bedrag van 175 miUioencnlden, lijnde aan Havana sigaren / 1.250.000, in irankryk gefabriceerde sigaren 29 millioen, cigaretten 8 millioen, RnuifUbak 34 millioon, rooktabak 80 millioen, pruimtabak 4.5 millioen gulden. Het overige is goedkoope tabak, ten deele aan de soldaten verstrekt, ander deels in «rensplaataen tegen lage prij jen verkocht om het eluikcn tegen to gaan KOBPflWT. lieg. G «o. en Jagen. Ie Iteg. InfentoriB . . I« Se m . 4e ? . S« . . « (to , , 7e « . 88 . . TM»»1 .... to BOK. Huzaren . . . * *? H U ? ?'? 3» v H ... Etcftdr,. OrdonnanisD. HU- en UoBbmidacli. Totaal .... Ie lieg. Veld- Artillerie 2o » . « 80 Krap» V.ya. Artillerie Kurys l'onlonir.ors , . lo lieg. Veat.-Artiller. 2o » 3üi. H t *' * 4o Kori>« Tornetliilon. . Totml .... Koi'pi OiCiiiotiOoi'on . Ie Omp, Hujp.-Sulil. 2o w ft r> il* > Is* II? x$a 3 g- 5' a*? 700 700 700 700 700 700 700 700 700 C300 aio 510 510 100 '23 IfiS 178 178 178 2I1 SO 120 110 120 120 UU 13CO 400 10 10 10 Werkelijke ?terktc op 1 Joli 1B8Ï. 178 m 09 73 93 80 71 66 119 051 135 UB 516 71 26 1472 131 133 m 148 31 73 76 81 33 36 811) 238 fl S 11 1881. 165 173 70 C3 03 63 74 73 100 883 411 415 BIG 83 B 1453 143 199 133 121 43 C4 80 00 41 U7 838 2C9 10 8 9 SplJuUlBM M as i _ 11 _ _». 23 19 77 14 _ _ 17 31 ??? 3 9 24 9 1 4G 19 1 i " m 1 _ i ?w t 3 8 _ "? 8 , | 13 ^? 19 11 < 11 4 10 1 8 1 3 30 \ 25 l 27 Tutatl .... C«n«r»l. . Oatbrookt . . . . | | C1G2 j 02Ï5 OT13 l 3ö83 3470 j 175 den dientt en de beliandeHn» t>aii <*»n »oldaat. Waar Xreilff, doch billijk en retlttmardig wordt te werk gegnan, de oefeningen go*i gereyttd en nuttig z(jn, hel stelsel vao bezig houden niet ia zwang is, daar zal do lust lot 'm dienst treden en blijven het meest worden opgemerkt. Al moge het nu waar tUn dat het getal vrijwilligers op l Juli 1882 119 man meer bedroeg dan dat op 1 Juli 1881, 100 is die vermeerdering Diets ver geleken by het groote getal van 6162, dat het ontbrekende getal vrijwilligers voorstelt. Zaak is het evenwel dat incompleet u» doen verdwijnen. Hoe mier vrïjailtigirt toch onder de wapenen zyn, des te minder mii ctètti behoeven er ni hun eerste jaar vaat verplichten oefeningstijd in dienst te blijven, des te beter en aangenamer kunnen de oef e* ningen zijn, des te geringer wordt voor eeu ieder bet aantal corvecön, wachtdiensten enz. en wat het meeste weegt des to moer zal de geoefendheid van het leger en de weer baarheid .van het land worden verhoogd. Op allen, die in deze zaak eenigszins invloed kunnen uitoefenen, rust derhalve de verplich ting, om mede te werken lot hel voltallig worden van het vastgestelde getal vrijwilligers, en dit getal zelfs te doen overschrijden, EOOdat het noodig wordt de bepaling te maken, dat er bij elk korps een onbepaald getal vrijwilligers kunnen wezen. Wanneer iu"en wij dit gulden tijdperk beleven? ABKS. B1BLIOGRAPHIE. De Müitaire Gids. 3e aflevering. De Wctter-Scholde, door H. lódi de Loo. Indische belangen, door F. H. Boogaard.?Een laatste woord over onze sterkten aan de WeaterSohelde, door R. A. Klerck. O ver «oh t dor regeling van den dienstplicht in de verschillende SUten van Europa, door J. A. van Eijbergen. Een oude »tryd(ons vestingstelsel) II, dsor W. Badou Ghyben. Amalgama, Schema van landsverdediging. Militair Blad, No. 9. Nieuwe voorstellen voor de defensie. > Sprokkelingen op Marine-gebied. Antwoord aan dea heer A. G. Ellis. Organisatie der Nederlandsen» Militaire Intendance. De organisatie van een Koloniaal leger in Frankrijk. Nieuwe uniform van de officieren der iufanterie in Frankrijk Versterkingen in Zwitserland. Vcrscheneuboekea aan de Kon. Mil. Acadertlie. Benoemingen, enz. Indisch Militair Tyfochrift. No. 4. Over de krjjgatucht en de middelen tot hand* having er van voornamelijk onder een korps officieren. II Gedeelte straffen, vorming «n leiding der officieren. De mobiclon artillerie in deu Bosnischen occupatie-veldtocht. Losse gedachten over bevordering van officiereu in den vreemde en bij ons. Naar aanleiding van: Het vraagstuk der repeteergcweren." Overtocht van Nederland naar Nederlands-Indiöen omgekeerd. Rechtspraak in militaire Zaken. Militaironder* wijs iu Nederland eii in Nederlandgch-Indif, (Vervolg). ' II. Regiraentscursussen on vpór1> reidende scholen in Nederland. Voorbereidende cursussen in ludië. Overreesclie sprokkelingen, door een verlofgangcr. Varia. Brief aan de Itedactie. 113 Nieuwste uitgaven in *,»?^., A. Auflart, Die Platonitche Ideenlehre M. Aua Metternich's nacbgel. Papieren, Band 6 en 7 . . . . A. Frantz, Hiir. NoveUen-Gyklus Bd. I A. Gerstmann, Alphotise Daudet. Sein Leben und seiue Werke gesohildertS Bode K. F. Kohier, Lebensbilder aus der . , . . .. C. Landsteiner, Der Bftrgeineist. T. Wien F. Maschek. E. b'ezahmte Wagneriaucr G. Pastor, Colturbist Bilder a. d. Zetten d. Wtthm, Bnd. I. Das Marilo, eine Ue?chichte a. d. Zeit d. Ilexenwabns '. . t W. Baabe, Vrinzenin Tisch ' gy. . euus v. Milo . , L. von' Sybël, Kritik<i Aegypt. Ornam. Y. Yale&tin, Neacs ,u. d. ?Yeuus Nieuiee uitgoten in Engeland. Cotterü. Does . Science aid faith in regard to ereation ( 2.30. C. Itossetii. Letter and Spirit. Kotea on the Comaandments / 1.80. L. Scott, Zatcd' della Robbta with other Italian sculptors, f 1.65. A. Catalogue of the Works of Velnrtve* «nd JfuriBb bjj C. B, Qtirti» ?20.50. W. J. lAlhltu. JWUM. o&d Philip van ArteveldS / 330. 'Ü7. Uitltani. Earlr chronicles ot Europe, Italy, ?te. f .GO. J/- Cpllini The story of Uelem M«d* . .. jeskat'f 4.90. PhysiMogical Cruelty.aninquiryinto »tlt* Yiviseetion auestion ruelty.aninquiryinto Philanthropos, /230. Vervuren van liout. Als een middel tegen het vervuren van hout, -dat dient bijv. voor vlocrKggccs en dcrg. wordt aangeraden deee door 2 tot & centimeter dikke zöntlagen te omgeven. Men heeft dit met goed gevolg beproefd, naar aan* leiding der ervaring by oude zoutrangazjjnon op gedaan, waarin htit hout dat met gout in aan raking was, lange jaren goed bleef. 7/otifipórn). Tot het verdrijven van houtwormen worden de volgende drie middelen opgegeven: a. Het besmeren met een verwrumde duune ulouing van timmormnuslijni, waariüecu geringe htieveollieid Rroeuspaan is toegevucgd; b. Zwavelen; c. Inspuiten vau de wormgaten met petroleum. Vermeerdering van M weerstandsvermogen van zcr. Ségnin, te Parijs, heeft .een patent genomen voor een procédé, waardoor het weerstandsver mogen vau iizer, tegen uitzetting aanmerkelijk zon verhoogd worden. Daartoe dompelt hij het heet in verdund zwavel-of zoutzuur of ook in een mengsel van l deel terpentijnolie en 5 tot G deeleu water. AmeriManKhe Spoorweg-ftlafistiek. Volgens een stati>tiak opgemaakt over 1880 'waven er in Amerika . llGa maatschappycn, cxploitecrende ongeveer 140.COO kilometers. De kpsten vau dit net hebben bedragen ruim 14.000 millioen gulden, hiervan is ongeveer twee vijfden afbetaald, terwijl de maatschappijen nóg voor drio vtyfdeu vau deze som schuld ^hebben. Het ? goederen-verkeer bedroeg in 18SO «ene hooveelheid van 201 millioen ton, waarvoor de maatschappijen gemiddeld 3 cents per ton kilometer ia rekening brachteu; hiervan U ongeveer 60 cent als winst aan te merkeu. net aantal vervoerde reiziger* bedroeg 270 millioen waarvan ieder gemiddeld 3.5 ccots per kilometer betaalde; een ? vierde hiervan was euivere winst voor de ranaUohappyen. liet aantal lokomotieveu op deze. opoorwegen bedraagt 17,000. De totale kosten aan brandstof, water, olie, reparaties eu salarissen voor ile machinisten beloopen per jaar ongeveer 500 millioen gulden. Er loopen 12,000 personen rijtuigen en ongeveer 400,000 goederenwagons. Dit materieel kostte in 1880 .aan reparaties een som van 140 millioen gulden. De aanlegkosten der spoorwegen bedroegen gemiddeld ongeveer /97,OOU per ki'oraeter. In 1880 beliep het totaal der ontvangsten £1,451,126,485, dat der uitgaven / 882,000,300. Na aftrek van intresten en andere vatte retri butie» bleef voor dividendbetaling over een bedrag vanV275.8Cl,4P2. De opbrengst van goederentreinen was /2.75 per kilometer, terwijl z|j /153 per kilometer kostten. Bij personentreinen bedroegen deu cijfert ?1.68 en fl. 19. Aan goedoren werd in ronde cijfers vervoerd 291,000.000 ton, elke ton Bemiddeld, over 180 kilometer. Eon aantal van 270,000,000 pauagiers werd vervoerd, elk over een gemiddelden afstand van 37 kilometers. Eeu aantal van 6386 personen werd ««dood of l» volgt; Het ncbruik van looden pijpen. By den Duitsclu-u Bondsraad is eeu wets-ontwerp aanhangig, waarbij het gebruik van loodlegeeringen, waarin meer dan 10 gewicÜtedeelen lood per honderd voorkomen, verboden wordt voor eet-, drink- en kookaercadsohap; mecr.daul ten honderd loodgewicht wordt niet toegestaan voor geleidingen, waardoor bier en andere koolznurhoudende dran ken wnrden aangevoerd. Voor pijpen van water leidingen is het gebruik van lood niot uitgesloten, daar men aanneemt, dat het water hierin steeds in 'beweging is. Militaire 9Ka1ien. HET INCOMPLEET AAN VRIJWILLIGERS. In de NOS. 30G en 307 van dit Weekblad is door IJ.. Z. gewezen op enkele zaken, waar door het vrijwillig dienttnemen bij het leger bevorderd zou kunnen worden. Er moet dus gebrek aan vrijwilligers wezen t Dit feit is voldoende bekend; maar weet men ook Iwevetl er ontbreken, hoe ijroot bet in compleet aan het bij de organisatie vastge stelde getal vrijwilligers, die er bij de ver schillende korpsen' van hel leger mogen we zen, bedraagt? Wty gelooven van neen. Uel is op grond daarvan, dat wij vermeenen een goed werk te verrichten, door r?als het ware in aansluiting aan het artikel: t Bevordering der vrijwillige dienstneming" het volgende overzicht te geven van de orga nieke en de werkelijke ««rtoe der vrijwilligers (soldaten.) Zooals bekend is wordt telken jare, by de begroeting van uitgaven voor hel volgende jaar, door den Minister van Oorlog een staat overgelegd, waarin it aangegeven, welke sterkte 4J»ei-leger op den int Juli van het loopeadft Wij zien derhalve aan het organieke cijfer van 0745 meer dan 6000 vrijwilligers soldaten op l Juli 1882 onlbreken, dat is alzoo meer dan 63 pGt. Tevens blijkt uit dien slaat, dat bij het wapen der infanterie het incompleet van vrijwilligers hel grootst is en niet minder dan 5348 personen, dat is ongeveer 85 pCl. bedraagt; daarentegen is dat incompleet het kleintt bij de bereden wapent en wel in liet bijzonder bij de cava lerie, waarbij het slechts 183 manoMl pCt. is, terwijl wij bij hel 3e Regement Huzaren het opmerkelijke verschijnsel waarnemen, dat er een overcomplect van zes man bestaat. Gaan wij de cijfers nog eens meer van nabij na, dan treti ons, dal niet alleen bij het eene korps, maar zelfs ook bij hel eene regiment zooveel meer vrijwilligers zijn dan bij het andere; vooral is dit ook weder op te merken bij de regimenten infanterie. Terwijl het getal vrijwilligers bij het 2e, 3e en Ge regi ment respeclivelij k G'J, 73 en 71 bedraagt, het 5e 80, het 4e 92 en liet 7e regiment 06 vrij willigers heelt, bezitten het 8e en hel l e regi ment er respectievelijk 119 en 174 en het regiment Grenadiers en Jagers 178 vrijwil ligers. De kleinste getallen treft men aan bij de regimenten, welke in de zuidelijke provinciën hunne garnizoenen hebben, te weien: het 2e, 3e en 6e regiment; daar het nu bekend is, dat de garnizoensplaatsen Vlissingen, Middelburg, Bergen-op-Zoom, Dreda, Geeilmidenberg, Nijmegen, Grave en Maas tricht, welke aan die regimenten toebedeeld zijn, volstrekt niet dezelfde zijn als die van 's-Hage, Amsterdam, Utrecht, Arnhem, Gro ningen en Leeuwarden, zoo ligt de gevolg trekking voor de hand, dat de dislocatie (verdeeling) der onderdeelen van een wapen een grooten invloed uitoefent op het aantal personen, dat vrijwillig daarbij in dienst zal treden. Trouwens, wie zou niet 's-Hage, Amsterdam, Utrecht of Arnhem verkiezen boven Geertruidcnberg, Grave of Vlissingen? En dat de aard der-garnizoenen werkelijk een oorzaak, kan zyn van het-grooler of kleiner aantal vrijwilligers, vermeenen wij nog to kunnen opmerken bij het 5e Regiment Infanterie. . Vóór l Mei jl. waren van dit regiment 3 bataljons te 's Bosch en 2 te Nijmegen ge plaatst; het grootste gedeelte van dit korps bevond zich dus in Noord-Brabant. Niet tegenstaande het derhalve in denzelfden onvoordeeligen toestand als het 2e, 3e en 6e Regiment Infanterie verkeerde, is het aantal vrijwilligers ongeveer 10 grooter dan hel gemiddelde getal der drie andere regimenten; zou Nijmegen hierop niet van invloed heb ben kunnen zijn? Naar onze meontng zijn er echter nog meerdere zaken op te noemen, welke hun invloed doen gelden op den meerderen of minereo lust tot vrijwillige dienstneming by liet. eene of andere korps, en daaronder reJtonen wy niet het aUerminsi de regeling van Indisch Militair Tydschrift No 4, bevat: Over de kiijgstucUt en de middelen tot handhaving er vau, voornamelijk onder een korps officieren. lic Gedeelte, straffen, vorming en leiding der of ficieren. De mobiele artillerie iu den Bosnischeu occupatie-veldtocht. Losse gedachten over be vordering van oUicieren in den vreemde en bij ons. Naar aanleiding van : Uot vraagstuk der repcteergewerfn." Overtocht van Nederland i naar Nederlandsch-Indie en omgekeerd. Rechtspraak in militaire zaken: Reclame. Recht van verde diging vau deu Reclamant Provocatie. Ouderscheid tu«schen ongepastheid en oneer biedig h e i d. Bewijs in rccluraezaken. Mili tair onderwijs in Nederland en Nederlandach-Indie. (Vervolg Zie Afl. No,. 3). II Regimnntacuisusscn en Voorbereidende Scholen in Nederland. ?Voorbereidende Cursussen in Indie. Overzeesche Sprokkolingen. Door een vciiofgaoger. SCHAAKSPEL. No. 19. Van O. Nobel to t.. Timers».. ZWABT. ^-?"Pmm??, mj^- < <m ^E,^-^^^;^^^^'^^;^'^ WIT. Vit spsell voor on geeft in 4 cetten mat. (Wit 5, Zwart 3 nttilckon m«» K E 6). Oplesiing van Schaakproblisn Ho. 1T. l B 5 P T + H 8 O 8 (» . aF7 H6 + + .0.8 - H B 3 B 3 O 8 ?*? T n«omt. 4 Pd. P 7 mat. P 8nt F T D 4 D 8 7 F 8 l .... i B B S B 8 ?*? 3 B 8 nt D 8 > 4 D uut. IKGBZOMDEN OPL083IHOEH. ?Snini waren de oplomingen van No. 17, mn W. r. n. te Delft, ook No. 16; r. d. M. to M. N. 1T: K. ?*? W, > L. to M«pp«l 15 en tti; D. W. te Dokkum H . 10 ; \fA. V.; Henrl te Amsterdam; E. C. ta '? n»«8; Y. tl. IL ta K.N. illan Nu. 17. KOtilotiiHfftn nii Din$d«0 van itdtre «tek g<ion?ien et» ttttli laifl' tvnatlJ. BUIEt'WIBSELtKG. K -?? Vf -t- L to Moppel. No. U U Ood«r probleom 17 varmatd. Vf . d. T; ta AmaUrJam. Oftuao ei«o w\j bet t« g»ua«L NAGBKOKEK OrhoaüINOEK. Jniit »»lriJen opeelo»* Uo. 1T «loef S, -t- W. * 1. t» Moppol; 17 ca 10 douc y. a. M. W M. M. en Hcori l* . Am*;erd)UB Ko. IS, No. 308DE A F E V 11,1. E T O HET HEIDEDORP. TAN ADKLBEBT STIFTBR. Uit het Dnittch door B«rth». HST HEIDEDORP. Hoe verlaten en eenzaam was het den eersten avond ia het huis op de heide, den ouders brak het hart, toen zy in de sche mering des zomeravonds te bed gingen en z^n. verlaten legerstede zagen. Om den jon geling, die misschien nu nog op den stoffigen straatweg wandelde, die door niemand op gemerkt en .misschien door de meestea vericht werd, braken byna twee natuurharten in hét afgelegen heidehuis, daar zij hem van nu af aan, misschien voor altyd zouden 'móeten missen, maar ieder droeg zyn leed alleen, daar zy te verlegen en te onbeholpen waren om hun smart te uiten. Maar er kwam nog een tweede dag, nog een derde en een vierde en elke dag scheen de zon even schoon over de heide en schitterde op de vensters en het oude grijze dak van het huis, even vriendelijk en e.ven liefelijk als toen hy er nog was. En vele dagen kwamen en gingen voorbij. Het werk en net genot van den landman, dal eeuwigdurend hetzelfde blijft, spande be scheiden en tooverachltg* stil haar overoude ketting door de hut en aan elk harer schakels hing een druppel vergetelheid. De grootmoeder bracht evenals voorheen haar houten stoeltje naar de weide en bad, en zij en kleine Martha vroegen dagelijks wan neer Felii toch terugkwam. De vader maaide rogge en gerst, de moeder maakte kaas en bond de schoven en de vreemde herdersknaap hoedde dagelyks de schapen op de heide. Van Felix hoorde men niets. De zon ging op en ging weer onder, de heide werd wit en weer groen, de vlierboom en de appelboom bloeiden verschil lende maleti, kleine Martta was groot ge worden en *ging mee naar hel hooiland om te oogsten, maar zij vroeg niet meer, en de grootmoeder die onbegrijpelijkerwijze nog leefde, alsof.de dood haar vergat, vroeg ook niet meer daar zij hem vergeten of hem een plaats bij de overige droombeelden harer lantazie gegeven had. 'Het land van den heidebewoner werd lang zamerhand beter, alsof de hemel zijn een zaamheid zegenen en er hem voor beloonen Wilde, en het ging hem zoo goed dat ,hy menigen tak koren opladen en door flinke bssen wegbrengen kon, waar hij dan eenige guldens Voor Kreeg en waarvoor hy dan nieuwtjes uit de Duitenwereld meebracht. Eens kwam ook een schrijn werkersgezel met zijn bundeltje bij vader Nicolaas den heideboer en bracht hem de groeten en een brief van Felix, en vertelde hem dat Felix in de gïoóte ver aïgelegen hoofdstad een knap en vlijtig student was, dat ieder van hem hield, en dat hij nog wel eens kapelaan van de groote domkerk kon worden. De schrijn werkersgezel bleef dien nacht in het huis op de heide en werd goed onthaald en liet toen hij den volgenden dag vertrok een gehikk'ig ouderenpaar achter. Een ieder jaar tnaaktb n ambachtsman een omweg langs de heide, uit liefde voor Felix, die zyn goede lüoéder zoo gaarne zijn groeten zond. Ja eens kwam er zelfs een schilder die het huisje met de bron, benevens appel- en vlierbooWen op het doek vereeuwigde. De heide onderging nog meer veranderingen. ? Eens kwamen er verscheidene heeren om een stuk hcideland uit te meten, dat sedert tncnschengeheugen niemands eigendom ge weest was, toen kwam er een oude boer, die met veel zonen en knechten een huis bouwde en dea uitgemeten plek begon te ohtginnen. Hij had vreemd koren meege bracht dat welig opschoot uit den heidegrond en .hot volgend jaar golfde een korenveld naast.vader Nicolaas' bezitting,waar het vo rige jaar slechts sleedoorns en orchideeën groeiden. De oude boer was een vriendelijk man, een man die veel verstand had, en gaarne ieder ten goede raadde en een goede buurman voor vader Nicolaas was. Zij reden zelfs dikwijls sdmen naar de stad, waar zij hun koren veel duurder verkochten dan vroe ger en in het gouden Paard op de.koren markt kende men de heideboeren zeer goed en zag ze er zelfs gaarne. Langzamerhand werd de heide meeren meer bewoond; ook lieten de heeren er een straatweg aanleggen, zoodat men er nu dik wijls voorname rijtuigen, zag, die men te Voren daar nooit aantrof. Ook bouwden de zonen van den ouden boer hun buizen op de heide, en men fluisterde elkander reeds in het oor, dat een van hen wel débruidegom van de schoone Martha zou worden. En zoo gebeurde het, dat er eer zeven jaren verlopen waren, vijf huizen met stallen en schuren, gevels en daken om het grijze oude heidehuis stonden, en de akkers en .vegen der weiden en heggen strekten zich, vel een kwartier naar den Rosberg uil; de berg zelf was echter nog steeds zoo eenzaam als vroeger; op Pankratiusdag genoot vader Nicolaas zelfs de eer tot rechter van het heidedorp benoemd te worden hy was de eerste die .sedert de schepping der wereld op dit plekje grond dit ambt bekleedde.' En weer waren jaren en jaren voorbij gegaan, de ooftboomen, die de oude buur man als kleine, slanke stammetjes meegebracht, en waarvan hij verscheidene aan Nicolaas geschonken had, waren reeds groote boomen geworden en leverden reeds de schoonste vruchten en menigen zondagsdronk aan vruchtenwijn. Martha was met Benedictus den Mon vao dea buurmaa, Betrouwd e* «9.JJ» ujt hadden een eigen boerderU. De heide wu wit en weer groen geworden, maar hel haar van den vader bleef grys en de moeder begon reeds op de grootmoeder te gelykeo, die alleen steeds dezelfde bleef, steeds aan de deur zat, een droomerig overblijfsel, alsof zy op Felix thuiskomst wachtte. Sedert drie jaren had men niets van hem vernomen, ook kwam. er geen vriend die eenig bericht omtrent hem bracht. Felix scheen, even als Jacobus .jaren geleden, ver dwenen. In de hoofdstad waarheen Bene dictus zich begeven had om hem te zoeken was hy niet te vinden en op het stadhuis las men hem uit een groot boek voor, dat hij buitenslands .gegaan was, misschien wel over de zee. De vader sprak reeds niet meer over hem, Martha.was moeder, geworden en haar kind nam al haar gedachte in beslag, de heidebewooecs kenden hem niet en hielden ook niet van hem, daar hj) weggegaan was, de grootmoeder vroee slechts zoo nu en dan naar Jacobus, doen het moederhart dacht steeds vol verlangen aan hem; sedert den dag dat hy weggegaan was en aan haar borst geweend had en dat moederhart dacht s avonds in huis en 's morgens op het veld steeds aan hem en weer was het het moederhart dat hem herkende, toen er op Pinksterzalerdag bij zonsondergang een vreemde door de zon verbrande man aangewandeld kwam, met een stok in de hand, den ransel op den rug, die voor het heidehuis stilstond. >Felix!" > Moeder!" Een gil toen viel hij haar om den hals. Het moederhart is de schoonste, onverliesbaarste plaats voor den zoon, zelfs wanneer hy reeds grijze haren draagt, en ieder heeft op de geheele wereld slechts n zoo'n plekje waar hy rusten kan. De oude vrouw brak aan zijn hart in tranen uit en hij, die in jaren geen traan had laten vloeien, begon te weenen, hief zijn moeder tot zich op, drukte haar hartelijk de hand, streek haar over hel grijze haar, terwijl hij niet bemerkte, dat vader en zuster en het halve dorp om hen heen stonden. »Felix, mijn Felis van waar komt gij toch?" vraagde zij eindelijk. »Van Jerusalem, moeder, en van de heide des Jordaans. Hoe gaat het u vader en u grootmoeder? Nu blijf ik lang by u en zoo God wil voor altyd." Hij omarmde den bevenden vader, en toen de oude grootmoeder, die half verlegen en deemoedig ter zijde stond toen nogmnals den vader, dien schoonen, ouden bruinen man met het sneeuwwitte haar, dien hij verlaten had, toen hij nog dikke, donkere lokken had en die er zoo allerliefst bijstond, daar hij zoo onbeholpen verlegen tegenover den defligen zoon was; het moederhart echter dat zich van haar onveranderlijk recht bewust was, gat hiervan geen blijk, zij zag niet naar zijne gestalte en kleederen, haar oog was onafge wend op zijn gelaat gevestigd en het schit terde en vonkelde en straalde van vreugde en trots, dat haar Felix 200 schoon en zoo knap geworden was. Eindeiyk, nadat hy lang den een en den ander aangezien had, dacht hij aan de kleine Martha; hy vraagde naar haar en zijn oog zocht haar op den grond doch zyn moeder stelde hem een bloeiende vrouw voor, met licht blauwe oogen, een kind op den arm, op een Madonna gelijkend, zooals hy ze in Italiëzooveel op schilderijen gezien had; hij herkende in het kiud de kleine Martha, maar durfde haast niet de moeder van het kind te kussen en ook zij stond blozend voor hem en zag hem liefderijk aan, eindelijk kusten en begroetten zij elkander hartelijk als zuster en broeder en de trouwhartige Benediclus reikte hem de hand en vertelde hem, hoe hij voor twee jaar zoo ijverig naar hem gezocht had. t Toen was ik in Egypte", zeide Felix,»en daar zoudt gij ook te vergeefs naar mij ge zocht hebben, want ik was in de woestijn". Ook de boeren met hun vrouwen en kin deren, die nu ook naar het heidehuis geko men waren, en nieuwsgierig den nieuw aan gekomene stonden aan to kijken, groette hij vriendelijk, nam zijn reishocd at en reikte hun, hoewel onbekend, de hand. Eindelijk ginp men in huis en volgens ge bruik op de heide, gingen de buurlieden mee naar binnen en waren tegenwoordig toen hij de geschenken uitpakte. Het werd stil op straat, de menseden zochten volgens de ge woonte aldaar vroegtijdig hun legersteden op en de roode pinksterwolken beschenen nog lang het dorp. IV. DE UEIDEBEWONER. Toen nu den volgenden dag de eerste zon nestralen schitterden en de bewoners van het heidedorp reeds in hun zondagspakje waren, om naar de afgelegen kerk te gaan, was er een inwoner en een kerkganger meer. De nacht had bij velen de gedachte dat hy ge komen was, ukgewischl; de andere morgen bracht het hun weer in het geheugen, de een dacht er aan met nieuwsgierigheid, de ander met liefde allen dachten er aan met zekeren angst, zelfs de ouders vroegen zich af wie hij eigenlijk was, hy die tot hen was teruggekeerd, en of hij niet een vreemd element in de kalme rust en eentoonigueid van het dorp zou zyn. Ily was echter reeds gekleed en wel in j het linnen heidepak, met den breedgerande * hoed tegen de zon op en zag met zijn groote, schitterende, zachte oogen om zich heen, toen de moeder binnenkwam en hem vroeg of hu naar de kerk wilde gaan of dat hij te moede was en God in huis wilde dienen. ? Ik ben niet moede," antwoordde hy vrien delijk, en iik tal met u gaan," want hf dat eyn moeder tot den kerkgang was, en dat ook de vader in ~ Kerkgangers ri^en in menigte velen traden nader en groetten, andere ble ven verlegen op een afstand, vooral de meisjes; dan waren er weer anderea die thuis moes ten blyven om in de Zondaaseeniwmheld het dorp te bewaken, en die nu in de huis-, deur stonden en de voorbyganfers nakeken. Toen "og de lentedauw op hel heidegroen schitterde en vonkelde en de raorgenwind over de heide suisde, zette zich alles m bewe ging om ter rechter tyd in de kerk Ie ko*men en Felix geleidde de oude vrouw aan zijn hand den heuvel op, zooals zij het vroeger hem gedaan had, toen hy nog een zwakke knaap was en Zondags voormiddags geiten en schapen thuis (moöht laten opdal Hy op kon gaan om Gods woord te hooren. De vader liep innig gelukkig naast hen. de anderen deels vooruit, deel» achteraan. Eindelyk was de laatste groep achter den heuvel verdwenen; die hen nagekeken hadden traden hun huizen binnen en kort daarop verbreidde zich die kalme rust over de daken, die steeds op warme Zondag-voormiddagen in verlaten dorpen zichtbaar ia; langzamerhand werd het warmer en warmer en hier en daar stegen dunne blauwe rookzuilen op en in den tuin van hel heidehuis knielde de oude grootmoeder en bad. En toen na urenlange -stilte, door de dunne warme lucht, de ver wijderde toonen van een kerkklok drong, toen knielde menigeen en sloeg zich op de borsl; toen werd hel weer stil en bleef hel stil; de zonnestralen violen eerst lood recht, toen schuiner, zoodat de schaduw naar den anderen kant viel, op de huizen neer toen werd het middag en kwamen de kerk gangers weer thuis; zij ontdeden zich van hun fraaie kleedcren en doeken en deden dunnere aan, en ieder huisgezin zette zich aan den Pinkstcrmaaltljd. Wat heeft Felix nu eigenlijk weer mee naar huis gebracht, en waarom bleef hij zoo lang weg, en waar is hij al dien lijd geweest? Zij wielen hot niet. Hij was met hen in de kerk geweest; "U de woorden des pastoors geluisterd, kalm was hij naast zijn moeder naar huis gewan deld, en wanneer de vader onder het eten hel woord nam, zweeg Felix dadehjk stil en was geheel oor en in den avondstond zat hij met zijn grootmoeder in den tuin in de schaduw van den vlierboom, en onderhield zich met haar, die hem wonderbaarlijke en on begrijpelijke verhalen vertelde,?en wanneer dan de moeder hem nieuwsgierig, half in verrukking, half weemoedig aankeek, terwijl zij naar de eens zoo zachte trekken zocht zij dacht dan aan haar vroeger zoo vroolijken, trouwhartigcn, schoonen Ueidekaaap ja ' dan vond ze hem ook. ' In zachte trekken was het beeld van den goedhartigen knaap in het aangezicht des mans afgedrukt, maar veel schooncr, zóó schoon, dat zij een oogenblik dacht dat zij zijn moeder niet kon zijn, wanneer hij haar zoo kalm, zoo goed en zoo vol liefde aanzag of als zij naar die wangen keek, die zóó jeugdig als vroeger geleken, maar zoo door de zon verbrand' waren, dat zijn tanden als paarlen er tegen afstaken, dezelfde tanden die bij den heideknaap zoo onschul dig en gezond geschitterd hadden «n daar om heen diezelfde schoone lippen, die nu zoo mannelijk waren, alsof ieder oogenblik een woord van liefde of van goeden raad er aan zou ontsnappen. ?> Dan juichte hét moederhari: »Hlj is goed gebleven al is hij zooveel voornamer ge worden dan wij." En waarlijk er was zulk een glans van reinheid in dien man, dat zelf het ongekun steld hart van de vrouw der heide het da delijk ontwaarde en er hem om hoog schatte. Wat was er dan in hem, .dat hem onaangevochten door de wereld gedragen had, zoo dat hij zijn lichaam als een tempel terug bracht, zooals hij het uit de eenzaamheid meegenomen had? Zij wisten het niet, steeds vroolijker en eenvoudiger legde hij zijn hart bloot, hoe meer de uren van die kalme feestdagen verliepen. Later in den avond, toen zij allen om den witten beukenhouten tafel gezeten en ook Murtha met haar kind en Benedictus en ver scheidene andere buurlieden tegenwoordig waren, vertelde hij hun van het beloofde land, hoe hij er geweest was en Jeriisalem en Bethlehem gezien had, hoe hij op den berg Tabor gezeten en zich in den Jordaangewasschen had; hij had den berg Sinaïaanschouwd en in de woestijn gewandeld. Hij vertelde hun dat zijn koffers, door de post bezorgd zouden worden; dan zou hij hun aarde laten zien, die hij Uil het Heilige Land hnd mee gebracht ook bezat hij gedroog-do bloemen en krui don uit dat land on het afdruksel van den voetstap des Heeren, en nóg veel meer wat de aarde daar slechts voorbrengt. De heide en woestijnen waren daar veel heiliger, warmer, n veel eenzamer dan de heide uier die men eerder een tuin kon noemen;?-en terwijl hij zoo rprak, zagen allen hem aan en luisterden en vergaten dat de tyd om naar bed ie gaan reeds voorbij, dat nel avondrood reeds verdwenen was, dal de slerren al opkwamen en in groote menigte boven de daken flikkerden. Van steden en menschen en hun doen had hij niets verleid, n zij hadden er hem ook niet naar gevraagd. De woorden uil zijn mond dedp.n hun zoo goed, dal hun, wal hij vertelde juist het beste voorkwam en zij naar niets anders vraagden. Martha bracht eindelijk het slapende kind weg, Bencdiklus ging ook mee en de boeren verwijderden zich nu ook, en de ouders gingen noch gelukkiger te bed dan gisteren, en de vader dacht zelfs, dat Felix veel had van een prediker des Heeren. DIDA8KAUA, XIX. Toor eenig* weken iprak ik n, gewhU .r*d*otoor om Mno brochure van d«n Utochtiohmi hooglMfMT Mr. J. baron óVAulni* ,de Booroniil, die daarin een* motie van het k*iBeiikl Dr. Sohaepman a*imel en eene lani brak voor bet behoud der drie rQktaniveriiteiten; draer cUgea ii er een ?eer uitvoerig antwoord van den tanmvallene venehenen, dat pittig, hier en daar »u» echerp en hontin^dend w; nfl behandeld den profenor «bij de wet," cooab n|j hem noemt, overdreven beleefd en zUne dankbaarheid Toor de gelegenheid om züne motie toe te lichten, heeft tnuoben beide iett TU vlUmende tatire. Wat ntf tot de hoopte dankbaarheid stemt," «egt btf tyjv. iideomitandigheid dat Gü, een profeuor bïde Wet," U zoolang met m§, een oud-profeuor buiten de wet, heeft willen betighouden. De keurige sintnede, waarin gij deze eren iuiite, al« .fijn gevoelige bij zonderheid aanitipt doet ra« m^ne \jdelheid" nog dieper gevoelen." Ln op eene andere plaat* ?0p n punt heb ik gedwaald. Volgent uwe uitdruk king beechonw ik de wet al* .de moeder der Kamergeleerdheid." Ik moet nederig erkennen, dat Gy, haar aoon, profeiwr bij de Wet" m voldingend van het tegendeel hebt overtuigd. Dergelijke zintnoden vindt men elk oogenblik in de brochure. Dr. Schaepmau toont daarin groote belezenheid en eene fyne opmerkingsgave in staat kundige zaken; bovendien beeft nq tal van ge?enriften over de Duitache Universiteiten nage«lagen om zone tegenstander en een zijner geest verwanten (Dr. Koster) te bewijzen dat l'art de grouper les chiffres juist niet altijd een bewijs van nauwkeurigheid is; dat hy per slot van rekening blijft by ssyn opinie dat onze Universiteiten kost baar zyn, en er minstens ue te veel ia, kan men wel nagaan. 11 ij eindigt ziju ongeveer 80 bl. lang stuk met deze tirade: Nog met On woord geef ik mijn laatsten indruk terug: liet wapen van uw edel geslacht voert tot devies: Prudence et fid lité." Niet geheel, liever niet gclykmttig hebt G deze leus gevolgd. Van de eene zydo te weinig, van de andere te veel. Te weinig nriidfncemhtt voeren van Uw strijd; te veel ndulitc in Utr ge hechtheid aan. .... de Utreehtsche Hoogeschool U Het zal U zeker met mij verwonderen wat do hoog leraar d'Aulnis de Dourouill nu antwoorden zal. In ean der groote dagbladen (ik meen de Nieuwe ?Rotterdammer) van do vorige week was eenparticuliere correspondentie uit l'arvjs opgenomen, -» ...w. ..w» ... ..?.- -.. ---- , , had bijna zoo kinderlijk aandachtig naar J"""* .«^or, wel de aandacht van de lieeren v«n -J J - ? ?" ? ? ' Olympia zal getrokken liobben, en waarin eene beschrijving gegeven wordt van de zoogenaamde BchoolbaUiilons in Fraiikryka hoofdstad; de leer lingen van do verschillende scholen zyn ia 24 bataillpus van vier compagniün, olk van 120 jon gens ingedeeld; de kaders zijn eveneens uit de leerlingen gevormd; de jongens leeren exerce«rcn en krijgen bovendien theoretische en practiïche leasen iu al wat den krijgsdienst betreft: aan 't hoofd van al die batailloas te zamen staat een inspecteur-generaal; die 120(0 £ocd geoefende en gedisciplineerde jongens beloven iets voor de toekomst van 't l'Vansche U(jk. eu hebben nu zclter geen nood vau zich op de schoolbanken dood of krom te werkcu waar de Olympiaden zoo erg bang voor z(jn. Ik voor my geloof dat lïonze Hoogere Burgerscholieren en de Gymasiasten op die wij*e vereenigd waren«rvdj wat «tel* voor hun pliysiek en inorc.-l gezorgd zou oi-Jcu, dan hun vrijheid tot wandelen, euz. to :even. Het verplicht exerceeren van do leerlinuen der H. B. scholen was in den beginne nog al gewild of populair, eu aan zes enkele scholen 'l nul k i dooi' allerlei kunst- en vliegwerk zoo jeblevcn, maar thans laat de lust daarvoor nog il iets te wenscheu over: waaraan dit ligt be_?_L ^_ _ j . _L_ j i. ir: in die faculteiten aan de vint Universiteiten s» Maart 1.578 reeds bU adre« kaft de Tweede Kam» d>T "Staten Generaal ia gevraagd, doch laten bek i aan de prudentie van Z. E. over of hij het tcg*a1 woordig stelsel van vrtfstelling of volledige eplik» aing verkieet, , ...... fis voor óniYaaustaaudi medici WJ>bUowi'««]É, te honen, dat er eindelMk een* (ene ttiuke en af doende beslissing in deze Teel besproken «aak . genomen worde, en aan het hinken op twee gedach ten, sooals de wet en de daarbjj behoorende Koninkl|ke besloiten doen, een einde komen. Een« vergadering van «Volksonderwijs" te Haf lingen wat deser dagen niet tonder belang; het hoofd van een der openbare scholen, de heer Jan sen, weet er ruitedtyk op hoe door het draven e» wreven vsn de anU-rovolntionnfcir»n de ohriiUhJko nationale scholen in getal van leerlingen toena- .' men, en de ruimte daar weldra te Wetn soa wor- ? den, terwijl dat op-da T>penb«re scholen stationair bleef, of lelifl iet* achteruitging; ook v«n »jtt|* .... revolutionnaire «yde werd deze beschuldiging be sproken en weersproken, vooral t geen door apreker gezegd was over het verleenen van flnanciëelen stem au de .bflionderesOhool door werke lijk liberale borgen, hetwelk de drjjver» dar' tejrenpartjj door niet altijd even kieskeurig* middelen wisten gedaan ta IcrQgen. Een bepaald besluit werd niet genomen, omdat men meende dat ondersteuning van behoeftige ouden om 't schoolgeld te beulen niet van .voUuonderwQt , maar van particulieren moett uitgaan. De waar nemende burgemeester, dia aanwezig wai. meende dat het bute middel zfln 'soa om 't schoolgeld der openbare school, hetwelk thans slechts f430 'sjnars bedraagt, tot een minimam te verlagen. Of't helpen zal?! De «aak van Poppink te Winterswijk brengt nog altyd heel wat onderwtyzengemoedaren u beweging; uit Zntfen ging reeds eea adres naar de Hooge Regeeriap; de gewestelijke onderwgzeri'vergaderingen braken allen reedt een !?£? voor den gelncrimineerden Poppink, of stonden slagvaardig, doen nu heeft Ook net hoofdbestuur van het Ned. ondenrysersgenootwhap aieh de zaak aangetrokken en in eene vergadering van 5 Mei besloten een adres aan de Tweede Kamer in t* dienen, en daarin ernstig en openhartig de ffrieven omtrent het bekende koninklijke besluit bloot te leggen. Dat zich ook nn en dan stemmen tea voordeele van het Kon. besluit doen hooren i* geen wonder; men moet daarbij evenwel ajMjd eens toekijken van welke zjjde die wind waait. Ik wijl u nog even, voor ik eindig, op de ver meerdering van openbare lagere scholen te 's Hage, waartoe de gemeenteraad deser dagen besloot, en op vergeofsche oproepingen van sollicitanten bfj L. O., zelfs voor hooTd eener school a / 800 met vrije woning; 't geval doet zich trouwens off 't oogenblik zelfs b(j het H. O. voor, daar men aan bet progymnasinm te Harderwijk te vergeeb iiaar een rector uitziet Ontvang de verzekering dat ik gaarne blijf tt. 14 Mei 1883. . Q. N. Ikoef ik bier niet te onderzoeken, doch iE verjeeld m|i dat als men onze jongens, naarmate van de grootte der plaatsen, in compagniën of latailloos, desnoods (in Amsterdam, Hottcrdam nz) in regimenten vereeuigde, die exercitie of manoeuvres zeker populair Bonden worden, eu de gedwongen of algemeene dienstplicht zeer in de band werken : ik zie onze jongens al, kranig met een uniformpet op, een eusch" geweer op ichouder, door makkers gecommandeerd, onder oczicht van heusche" officieren van 't een of nder plein mareheeron om daar gezondheid met «pels. op te doen, en tevens 't vaderland der :oekorast te dienen, o, utiniim! mocht Olympia 't ook eens zoo ver brengen ala die organijv teurs des bataillons scolaires a Paris! In Amsterdam wordt de gemeenteraad opnieuw vergast op een voorstel vau U. & W. over bet bouwen van een nieuw Gymnasium voor 400 leer"ingen. Ditmaal wil men dit bouwen aan de Weteringschans op deu hoek der van Zicseniskade; 't zal zelfs een groote speelplaats hebben, waartoe hoogstwaarlgk bij den verbouw op 't Singel tfetfn gelegenheid voor bestond. Het ad vies van Curatoren over het nieuwe plan luidt gunstig, zoodat thans de vroedschap der hoofd stad nog zal moeten bewyzen of zij 't plan wil aannemen of... opnieuw zeggen' ? wat zij niet wil; het wordt tyd dat er eindelijk-aan al 't gehaspel een eind kome. tiet eenige wat men mogelyk tegen 't nieuwe voorgestelde geboftw Keg gen kan ia, dat het niet in het midden der stad maar aan n van de uithoeken gelegen is, maar om midden in. Amsterdam een terrein te vinden zal moeiiyk en kostbaar, zoo niet onmogelijk mijn, en als op een niet al te ver verwijderd tijdstip1 hét getal leerlingen tot over de 400 tal geklom men z$n kan raenimmois aan het Westcinde dor stad een ander tweeda Gymnasium stichten! 't Is ta hopen dat er nu eindelijk aau 't gemaal een« een eind.kome! Wat is toch de^Directeur der Hoogere Burger school te 's Hage met een triomf afgetreden! Eerst wordt hem van alle kanten het aanzoek gedaan om aan te blyven, daarop motpersoneèle toelage het meest eervol ontslag als Directeur .ver leend, toen wordt ham door leeraren een geschenk. aangeboden als een bewijs hunner sympathie en achting", on nu hebben de leerlingen hem deze week wederom een prachtig cadeaus vereerd in den vorm van een mét zwart fluweel bekleed ameublement. IX & W. zullen zeker met groot genoegen rien dat ijj eoUteen verdienstelijk ambtenaar in hun dienst hebben gehad!? Thans is het tweetal voor zijn opvolger gemaakt; boven aan staat Dr. Groenman, die de'betrofci king sedert hot af treden'van Kopnenuaar reeds waarnam en Ko. Z. is de directeur der Hoornsche Hoogere Burgerschool: 't is niet moeilQk te raden" wie door don gemeenteraad benoemd zal worden. Onlangs heelt de rectoren-vereeniging, welke in de laatste dagen van Maart te Utrecht bijeen kwam, een adres aau den Minister van Binnen* landoohe zakou gezonden, om hem op het beden» keljjlte te wüz-u van hét geven van een uitvoeriger programma voor de eindexamens der Gymnasia, zooais de drio gecommitteerden bU de in 188$ te 's Hertogenbosch, Maastricht en Middelburg ge houden eidexainens en hun rapport aan den mi nister verlangden, omdat een' dergelijke zaak onbillük zou z(jn voor de candidaten en schadelijk voor t onderwijs, zoowel aan de Gymnasia als aan de Universiteiten. Verder geven de rectoren hun leedwezen daarover te kennen dat d» tegen woordige inrichting der Gymnasia voor de stu denten in de, geneeskunde, en in de wis- en na tuurkunde veel te weasehen overlaat, en ?{) vér* zoeken mitsdien art. 7 van dewetH.O.Wodanig eewüsigd worde,- dat de toekomstige studenten in beide faculteiten na «en vHijarigen eorsu bet Gymnasium kunnen verlat*»,*sjj stsmtten daarom . . -? ? in nuthjtgnndoijr Een mtlkgtvend kind. In de geneeskundig* kringen te Frankfort wekt een bgzonder voorval groot opzien. Het betreft de voortdurende af scheiding van groote hoeveelheden melk in da borst van een pasgeboren meisje, dat inmiddels , ,. twee maanden geworden is. ? Dat jonggeborenen, zelfs kinderen van het man* nel ijk geslacht, melk doch alleen slechts bij drup pels in eon of beide bontklieren hebben, heeft men herhaaldelijk waargenomen, maar gevallen waarin melk geheel op abnormale w\jse en in grooto hoeveelheden zich vertoont, komen hoogst zeldzaam voor. Ook bövolwassenen, zoowei btf kinderen, die nog niet linnne gelieele ontwikke ling bereikt hebben als by oudere vrouwen, zon der dat deze ooit bevallen of in de bhjde ver* wachttng geweest rijn, komt die abnormale toestand voor. Zelfs by mannen is dit verschijnsel waarge nomen (dusgcuaamde heksenmelk). Zoo vertelt aiidelocque een geval vau een meisje van acht jaar, in het dorp Aleuton, dat een kind, hetwelk haar moeder .onlangs had-gebaard, vaak aan baai; eigen borst legde, .tengevolge waarvan ten laatste Werkelijk het Uj 'haar- Ut eene melkafscheiding kwam, en h«t -meisje «n- staat ge-teld was het kindje langer te sooeom. £en omgekeerd geval deelt d« Carganic» (Medicina! Zeitune/dea Vereins i iir Heilkuude 1333, s. 1-1 en Sohmidt's Lehrbüeher Band XXIII i». 73.) mede. Hot betrof de 69-jarige vrouw eens HrfceiJei*!, -die sonder voorafgaand kraambed haar -kUinkind van 9' maanden zoogde. Zy zelf had asht kinderen, hst jongste was L7 jaren geleien g«beren. Daar-haar kleinkind zeer onrustig was, list» do oude vrouw bet dikwjjls, nadat ij zoo gosJ rao^elrjk sjjn honger gestild had, aan hare tepels zuigen om liet in slaap t maken. Door de daarop uitgeoefende prikkeling kwam er eene afscheiding van melk, en daar het kind dea te ijveriger aan de borst gelegd werd, nam da melkhoe veelheid zoodanig; toe, dat het kind daar mede uitsluitend gevoed icon worden. Will: (Ueber die Milchabsonderung, Erlanjwn 1853) vermeldt dergelyke voorbeelden bjj een 34javige vrouw, een meisje van 80 weken en eest pasgeboren meisje. In bét hierboven vermeld* geval, dat dit jaar te Frankfort werd waargeno men, is er sprake van een pasgeboren meisje. Dit kwam op behoorlijken tyd ter .wereld, was echter heel teer, en woog na hare geboorte 2500 gram. Toen *ij acht dagen oud was; vertoonde zcli in de beide borsten melk en wel in overvloe dige mate. By het uitdrukken, wat herhaalde malen per dag geschiedde, kon men acht en meer eetlepels inelk verzamelen. By sterken druk, spoot de melk met een hooge straal uit de borst. Het microscopisch, onderzoek, dat acht dagen nadat de melk zich vertoond had werd gedaan, wees aan dat het werkelijk molk was. Die sterke af- , scheiding dnurdeongeveer U'dagen, toen naat de hoeveelheid langzamerhand af, en toen het kind 9 weken was, Kwam de melk slechts drup pelsgewijze voor den dag. ? ... Itet kind dat aanvankeiyk veel te tobben gaf ? met de voeding, is thans geheel normaal en ont wikkelt zich tot vreugde a^ner ouders altmantend. De hoogstgeplaatste bewoners dezer aarde, be vinden fion op den Karakornm, een gebergte, dat zich in het Noord-Westen aan den imalaya aan* sluit. De hoogste top van dit gebergte, eea. der hoogst» punten der aarde, is .de Dapssng met 26,683 voet. De sneeuwgrens ligt aan het gebergte in het Noorden 17,450, m het Zuiden zelfs 18$» voet hoog, dus bfjna 400 voet hooger dan onte uropeesone rena, de Mout Blano, inneemt. In die gezegende streken groeit het graan nog op een noogte van 13,629 voet; boomen vindt men en nog op de hoogte van 13,800 voet. Demensch wilde aioh echter door de natuur niet laten over vleugelen, en daarom vindt men op n na de hoogste menscheiyke -woonplaats Haulo op een hoogte van 14.HU voet. Deze woonplaats wordt nog overtroffen op d» Cordilieren in Zuid-Amerika (Bolivia) wier hoogst» top, de Illangbu, wel is waar, slechts 23,281 voet meet. Ook hier komen nog graansoorten voor, op een hoogte van 12,000, en boomen, cantfeemn, op 15,000 voet. Nog een weinig hooger dan dit hoogst* bosoh der aarde, wonen menseden nog óp 15,127 voet hoogte. Dat zyn dos de hboxsfcgeplaatsteii van ome planeet, welke op alléendereu, onge veer 1800 mÖUoen AetuchenaisleJt. leiterlflk ? WMCttOOt . . \ ? l-'i i t il fc., m l . 'M

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl