Historisch Archief 1877-1940
DE AM8TEftD»ÉIMEn(v W fi-£ K.B L A D VOOR; V $ Q, E R L A X D.
T"* ^ . . ' ' , ?. '"','*
«? Wo. 811
Sent moeten de begTOoUafea werden
n eenie kart, dan tal de
Sakt II er dan
van finaaeien overwegen en -,-?--- , ..
andednlsn .ef ea zoo je welke"
Ulaefcaff"Hat"! ieMinister nog niet kan antw
i» vraag .welke" plaaaem hfl Jneft
*tfeven. Maar -dat .«P» onbet
antwoorden op
i» bem te
onbetaalbaar.
De Oottveraettt-Generaal ii naar Atjeh, vaarde
tJaB.del(|theden weer ernstiger ajja.
T5T«|£reteYking heenT*
Poen overigen weet do Rcgeeriag ni*te vaa
dn t oesteml
Met d* froóW?kalmU verklaarde deitmiitot
Yon KoloaïtVltvt ia de Eent» Kamer.
? En OMB wae er tevreden mee.
Aliof hot wc
r maar o»aoldean,w( ... ,
neer Viwer van- Hazenwoude wüdt tot d*
?itveerfng Tan net Merwedefcanaal medewerken,
nadat de wit er i». ?
Maar dit wit Mi erkende het deugt niet,
?eelt aan Amsterdam en aan deaMederlandiohen
Kandel niet wat aty met recht eisenen.
2e .laat ham .onvoldaan."
Ii 't dan oneerlek" ia 'ilands raadsaal TOOT
?M dringend ludsbelangf,voldceningni« vragen?
De vaflatie TM denheer Vluer ii i niewenMI
Verdient «V dank" mr.
Doen wtl Btfa onvoldaan".
Oa/érclcbt «tor. Pen.
' OKZE BLADEN,
^erklesingen, nog eoni verkiezingen en weder
verkiezingen vormden deae week den hoofdschotel
van liet men« in omw bladen.
De liberale bladen «tonnen dat de strijd onder
, aiet ? «eer«opwekkende voorteekenen wordt
ge,-<B4rede.n. 't Vod. erkent. dat .afwaehtou'' een
aleohte, leuze i* voor, den-, strijd,: «naar. acht «p
-4H «ogenblik geen andere mogelijk. Voor het
behoud d« verkregen vrijheid en de handhaving
der .voorrechten moet da kaap aanvaard. De
If. B. 0. wijst weder op hetgeen nog te
verdediien valt, en op de aanhangige
grondwets? commissie, welk punt ook meer speciaal door
t Hand. wordt genoemd.
De Standaard/heeft in een serie artikelen den
kiezen den:-weg geweien dien. men behoort te
Volgen en vooral gewaarschuwd tegen
overschatfctng. van .eigen kracht. De eenheid in.de
antirevwntionnaire partij, andere In het tijdperk der
verkie*i*g vrfl wel -onbekend, laat ditmaal wel
iets te wenscnerïover. Xantix, de kieiersbond
dje ook in 1881 reedi candidaten stelde tegen
dr. Knyper c. s. o. a prof. Brummelkamp te
Kampen heeft zich thans weder zeer stellig
togen de iStendoafd-partjij verklaard, en zich daar
enboven eeer scherp uitgelaten over de wyie
?raarop dr. Knyper 0.1. uoh bij deze verkiezing
De Tjd heeft haar sedert laag ge volgde tactiek
ook nn niet ?verlaten en beveelt overal waar de
L Katholieken zelf geen candidaten kunnen stellen
die der anti-revolutionoairen aan. De Amstdbode
i en wenscht dat
«?i
VI
r m~"'F"êene" distrioT door d*
anti-revolutionoair: ondersteund^
dan dient in 't andere de katholiek ge
holpen. De Stand- wil daar echter niets van
vreten en wijst op het totale gemis aan
partijformatw by de katholieken waardoor soortgelijk
overleg onmogelijk wordt.
Hier en dsar is ook strijd ontstaau in de gele
den der liberale party. Vooral de verkiezing te
Groningen, waar de meest invloedrijke
kiesvereeniging mr. Van Houten wil weren, geeft daar
tot vrij wat geschrijf aanleiding. De A*. Gron. Ct.
en de Pro». Gron. Ct. hebben een reeks van
artikelen voor en tegen 't aftredend lid ontvan
gen. De be weting van den heer Leopold, dat in
Van Ilonten's«toeven als grondtoon weerklinkt:
algemeen stemrecht en afschaffing van bet erf
recht, heeft Mr. Van Houten «elf aanleiding ge?
geven zich in 't debat"te meteen en te protes
teeren. Ik wil', met ntfne ^beginselen aan
de atembus «taan «egt hij'?maar niet met
mty toegedichte beginselen. Hoe men uit mijn
?traven Kan beweren dat ik voorstander ben van
een afschaffing van het erfrecht, begrjjp ik niet.11
Overigens ontbreekt het niet aan protesten
(èzen de houding der liberalen te Groningen.
Behalve ons dagblad, hebben ook 't Vod. de
Wcrkuuinibode e. a. op de wenschelykheid. de
noodzakelijkheid eener lierkieaing van Mr. Van
Houten gewezen.
Hot artikel door door Mr. De-Beaufort in de
Gid* van dwp maand geplaatst .de
Antt-RevatatiODnaire partij en de 8cfaoolqmaestie heeft vooralsnog
by détegenpartij tot weinig opmerkingen .geleid.
D* -hitte van den varkienttgsttrgd sch^nt daarvoor
een minder aangewezen tijdstip. Een uitzondering
vormt de Rolt. 01. Zjj wijst er op dat Mr. De
Beaufort hoe hjj het ook voorstelt, voor dwang
?trndt en de anti-liberalen voor vrübeid.
JDe artikelen in vorschillende Ircale bladen voor
en tegen de aftredende of aanbevolen candidaten
kunnen wfl niet allen vermelden. Wij bepalen ons
tot de opmerking dat het daar aller&unit aan
belangiteuing ontbreekt.
UIT DE BISSCHOPSSTAD.
Ali «en rechtgeaard kiezer ion het mj) betamen
het een en ander.mede te deeleu over de voor
de deur staande verkiezing. Ik zje er geen kans
tos: er beer.cht hier op dat tewein een verdachts
atilto. Onder de liberalen schijnt men zieh niet
ongerust te maken óver de herleiding van den
heer Baitert. Wan het anders, hun sta zitten
«n stil zwegen ware on verantwoordelijk. Al merkt
m«a ook niets van de anti-revolutlonairen en
«an de katholiekan, men kan verzekerd xtfn dat
die partyen niet «til zitten, maar in alle stut*
hard werken. Hing de besüasing alleen van Utrecht
af, ik zou ook met t wafelen aan de herkieaing
Tan den heer Battert, maar de buiten-district«n
kunnen om zoo gemakkeliik overstemmen. Stelt
Utrecht er prijs op door dea heer Battert verte
genwoordigd te .blijven dan zQ Dmsdaa leder
ezer op zQn post. Waakt en werkt" roept
Dr. Schïepaan heden den Frieschen kiezen toe
?n dat werken is natuurlijk stemmen. De volgzaam
heid en gedweeheid komt der katholieke partij fatf
aolke gelegenheden uitmuntend te itade:
die volgzaamheid en gedweeheid ontbreken btf,
de liberalen; telkens bQkt het dat vele liberalen
MOO liberaal zijn dat ae nieti doen. Komen Dimv
dag allen op, dan hebban wij tenminste gedaan
«at wij konden eii wQ zullen ons niet*
teverwttten hebben al werd ooze oandidaat ook door de
Jieve combinatie va» antiretolutionairtn en ka
tholieken overwonnen. Ik weet, wat ik daar zef,
» zoo oud als de we« naar Rome, maar het schtot
dat bet niet te dikwgls geatgd kan wordenTDe
emnbuatie van anUrevoTotionaireh n katholie
ken worde vooral niet te
De ivtaMtUe
?e antirêvolntioaaire
U v
eA de\aiKoli*k«p«^j -teMaw«e<d% mÜ«root
dat Dr. 80 lanymaa en Dr. Kuyper op deastufdeu.
dag m unnne organen hetaeilcM oaderwerp
bensjtdelvn. Het zoogenaamde' monsterverbond
alt haUen averechts iu de maag en de explicatie
die de twee doctoren er ieder voor zich aan geven is
klaar- atomodAir. Jfian gooot idee heeft Dr.
ieaaepmaa van de Friewhe vo&ehagen aiet, uit die goSde
beofdartiken zal men met gemakkelijk de fijne ipen
van Dr. Scbavpmau herkennen, maar Dr. Kuwer
maakt het tooa nog fraaier als hj) «^jne volge
lingen aanraadt: woest nachteren. Dr. Kuyper
schijnt bang voor de twee schaapmanneijes,
die ijjne volgelingen aan den mede-vennoot
deukeade} sioh wellicht zullen veroorloven.
Waarom rïn de liberalen niet even gemak
kelijk naar de stembus te krijgen als naar een
concert l Zondag was het stampvol in Tivoli.
Omdat hel Utreehtuhe orkest in Breda tyj het
muziskfeeit werkzaam was, trakteerde het be
stuur van Tivoli ons op een oocoert van de Gre
nadiers en dat ii ueft steeds een extra t ractatie.
Dat wg prachtige muziek hoorden behoeft niet
gezegd te worden, maar dat de leden zoo trouw
voldeden aan Eet verzoek van -het bestuur om
gedurende de muiek te blijven zitten, mag wel
gei«g4 worden. In Tivoli «it men Riet ia de kerk;
m een tuin eonigèhonderden daniea en heeren
het zwQgen op te leggen terwijl er muziek ge
maakt wordt, is wat kras, maar het verheugt
mij dat het bestuur eindeljjk eens aanmerking
heelt gemaakt over -bat- eeuwige- ronddraaien
gedurende een concert. £n nu gebleken is dat
de leden kunnen- blijven zitten, nu yergunne het
bestuur m^ het voorstel, zich aan dien maatregel
te houden.
Toen ik heden mijn dagelyksch bezoek aan het
postkantoor bracht, zag ik uit dat gebouw de
nationale driekleur wapperen. Ik begreep niet
waarom, en nieu vsgierig als elk Eva's kmd, vroeg
ik: wat die beduidde/ Ik vernam dut liet e*u
zeer bijzonder leest gold. Een der beambten
herdatht het tijdstip <&t hjj 50 jaren brieven had
besteld- Bij de tegenwoordige vervullinif van het
alles haakt ai«r naar verandering" msg een op
.post blijven gedurende eeu hal vu eeuw wel ver
meld worden. De jubilaris ontving van den Mi
nister, van den Directeur, vaa zQn medebestollers
oadeaux en alle bestellers vierden 's avonds feeat
MÜwvrd dezer dagen ter liand gesteld
eeupresentAexemplaat- van: Een ontntideauier door .M.
?v. Anttfl. l>en onbekenden gever myu dnnk. Ik
vermoed1 dat unu Jan van Utrecht dat boekje
heeft gejoaden' om er iets van te zoggen en
?daarom doe ik iet. -De «chrgirer bdhundelt in
?zijn bóekske tweo personen: Dr. J; v. Vluteu,
mesr speciaal de onkruidxaaier; Muttatuli voor
wien al dat onkruid expressetyk gezaaid werd.
Ik rekqn het mij tot een eer Dr. J. van Vloten
en Multatuli. persoonlijk te kennen; den heer
H. M. v. Andef ken ik in het geheel niot. Uit
zijn" voorwoord maak ik op dat hij behoort tot
de verdedigers van' het ?vaderland en ik word
daarin versterkt' door zyn spreken ~van een cur
sieve krügsmacseer en door net overdrukken t an
10 bladzijden uit the Journal of the ftoy. United
service Institntion. Het doet er trouwens niet
toe'welke -maatschappelijke betrekking de heer
H. M. v. Andfl bekleedt; wtf hebben hier slechts
te maken met den schrijver en, bedrieg ik m\j
niet, met den schrüver vun een eersteliug. Meu
dwepe met Multatuli, tot ia do hoogste hemelen,
men verafichu wc v. Vloten tot in de diepste
diepte dat is een persoonlijke liefhebberij, ina >r
de zaak wordt anders als men het publiek tot zijn
dwepen en verafschuwen wil overhalen. Er dient
een stokje bij gestoken als men dat zoo
onbekookt doet. Hoewel bet bóekske van v. Andel,
na aftrek van de overgedrnkte bladzijden uit het
genoemde engelsche tijdschrift en uit de wer
ker, van Multatuli niet zeer omvangrijk is, is
het toch nog groot genoeg om het onbofcookte van'
het geheeL;aan t» toonsn. Enkele voorbeelden
mogen T**?jrtJziünhtf staven. ' ? ? .
Volgens' wïrheer 7. A. is Multatuli een engel,
zoo engelachtig. als er nog nooit een op 'aarde
heeft-rondgeloopen; dr. v. Vloten een duivel, zoo
zwart als nooit een is vertoond.
, Ziehier wat Multatuli, altijd volgens den heer
van Andel, zoo al is. De groote dichter;
Neerlands groote burger;'M. heeft een door- endoor
gezonde levensopvatting en onverbiddelijke lo
gica; M. heeft een porspronbelQkheid van denk
beelden bereikt, die zonder wederga heeten
mag; wie M. bespreekt, hetzij als kunstenaar,
als bespiegelaar van den godsdienst, of als
pnilosoof, als mathematicus, als recensent onzer staat
kunde of van ons onderwijs zy allen beschou
wen hem eenzijdig; want M. is meer dan schrij
ver, artist of wijsgeer ??b^j is menacti'w den
hoogsten z'in; M. is denker m deu hoogsten en
oorspronkeMJksten zin; zelden is er eenstipteren
nauwlettender man geweest; M. is een der
grootste, der merkwaardigste geesten, dien
onze tyd heeft opgeleverd; bij heeft de hoog
ste zedelijkheid nagestreefd; M. liad te vél hort
en te veel lief; een zachter, geduldiger, toege
vender hervormer is niet te denken; nis
scbrbver streafdo hy mar de hoogstmogelyke
zedelijkheid, enz. enz. enz. Gode zij dank de
heer van Andel heeft toch n gebrek in M.
ontdekt; men zou voor zoo'n volmaaktheid
toruRdeinzen. Eu dat gebrek is? Dat M, heeft
beweert dat onze rivierdijken van tand zijn en
ze zijn, volgens den Heer v. A., althaas in hoofd
zaak van Ktei. '
Ik houd van M. niettegonstasndede vele gebreken
die hem als nrensch aankleven. Vele van de let
terkundige .rooitbreugselcii van M. stel ik zeer
hoog, al maakte hij onze rivierdijken van eand
tóch zon ik niot gaarne M. zóó in de hoogteste
ken; Ook het goede kan men overdrijven.
En wie is nu Dr. v. Vleten volgens den Heer
v. A.? v. Vloten is valscb, 'oneerlijk, onbillijk,
een kwakzalver, een leugenaar, schaamteloos,
laf, een speurhond, onverstandig lasteraar,
een schijnheilige, bjj schrijft met era
onkieicho pen enz. enz. enz; en als Dr. Van Vloten
nn niet heel gauw zijn oordeel over M. herroept:
-dan zal het nageslacht uwen naam vervloeken
dr. Van Vloten."
Dr. Van Vloten kan het daarmede vooreerst
doen; hfl is al niet verwend door lieflijk klinkende
bijnamen, maar dr. Van Vloten zal wel erkennen
dat V. A. allen de baas is.
Weet. n wat ik vermoed, mUnheer V. A.? ($
kent noch Mnltatnli noch dr. V. Vloten en daarom
noemt güVan Vloten een onkruidzaaier; ik zou
minstens evenveel recht hebben u een onzinkraaier
te noemen. Van M. hebt gij waarschijnlijk attet ge
lezen, maar dat lezen heeft u nog niet tot schrijver
gestempeld; van v. Vloten hebt gij Hief» gelezen
zeker
aigesohrikt, omdat gij v.
rotessor in de theologie
._ Ont
Vloten een gewezen pro
waant.
Ook het artikel van Buiken Hnet over M. heeft
de heer v. A. eens ingezien: maar ach! die B. H.
is ook maar 'n stomper. Gelukkig voor Hnet dat
de heer v. A. hem verzekert: datuitM'i werken
nog menige wenk valt te putten."
Di deu regel pot men geen wenken, maar zoo
nauw moet men niet kijken.
Het ergert den heer v. A. vooral dat onder*
wijzen en dominés de werken van M. ongeschikt
vinden als lectuur voor jongelieden en dat
doen zij alleeen omdat v. Vloten het onkruid
onder de tarwe" schreef.
Di moet die onderwijzers en dominw volmaakt
gelijk geren; de werken van M. zQn niet geschre
ven voor whooljongeni en voor hen zeker totaal
heer van A. kraait maar altijd door, en hjj
?beeft dit met den haan gemeen, dat hö'in zQn
schrijven. niet minder vervelend il dan 3e haan
in .zin. kraaien.
a 6.1888, Ju van Utoeoht.
PRAATJES OVER BOUWKUNST.
VU.
Ben ik b(j mija laatsten tocht bij de
Weteringpoort gebleven, thans weneeh ik dezen voort te
zetten. Vooraf echter een kleinen terugblik.
Tusachen het gebouw der VrQe Gemeente en
de hoekvilla tegenover het Museum a\jn een
drietal villa's verreten, dio bj mija laatste wan
deling nog pas even uit den grond kwamen; i(f
ajjn geen vaa allen fraai.
De eerste villa (.van d<i gevangenis afgerekend)
is nog wel débeste. Er is hier een streven op
te merken, om naar de pittoreske vormen onzer
Oud-Vaderlandsche Bouwkunst terug te kteren,
dat alleszins waardeering verdient De grillige
toreubekroningen zijn zeker meer in het karakter
onzer Ond-oollandsohe Renaissancespitsen, dan
de tentdaken van de Muteuoitorens. H«t is echter
te betreuren, dat de ontwerper niet wat meer
studie gemaakt heeft; vooral do détails zijjnzwak,
terwijl ook het met opzet zoeken van pittoreske
effecten door ? het noodeloos aanbrengen van er
kertorens een onbedreven hand verraadt.
Het gebouw daaraan grenzende voldoet ten
deele aan de beschrijving van het wit gepleisterd
graf, waarvan dtf Gewijde Schrift gewaagd. Wq
hadden gehoopt, dat men gebouwen van dezen
omvang, de vroeger zoo geliefkoosde lijkwade
van portland-cement, niet zou hebben omgeslagen,
te meer daar zelfs de specnUtiebouw van oen
laatsten tM hiermede heen gebroken.
Do derde villa i* een mislukte poging, om uit
tal van heterogene motieven oen geheel saam te
stellen. Wat wonderlijke combinaties de ontwer
per ook iu dakvensters deurbekroningen, erken
etc. mocht aanbrengen, het gelukte hem niet,
wat bevalligs te leveren. Wil men eklektisch te
werk gaan, dat il uit verschillende stijlen wat
nieuws samenstellen, dan dient men eerst wat meer
studie gemaakt te hebben, dan waarvan dit
gebouw blijk geeft. Hoe jammer dat steeds nog een
goede architecten-school zich laat wachten en dat
meestal nog een ttmmerwiukel de kweekplaats
onzer vakmannen is,
Waarschijnlijk uut het oog op de Tentoonstel
ling hebben de oude Weteringpoort-bruggen een
verandering ondergaan, dip schijnt aan te duiden,
dat onze officieele bruggon-arcbiteetmir eindelijk
beter banen, dan de tot dusver gevolgde, wit gaaa
bewandelen. De smaakvolle wjjie, waarop bier
met weinig veel gedaan i», moet geprezen worden.
Het zou onbillijk z(jn aan de tweo blokken
woonhuizen, die aan de Schans, bij de
Weteringpoort staan en voor een 15-tal jaren geleden ge
bouwd werden, dezelfde maatstaf aan te leggen,
als aan do tegenwoordige. Eerstelingen dient men
met consideratie'te behandelen, vooral als z{j
blyk geven, dat de ontwerper in een tyd, toen de
grofste wansmaak op bouwgebied heerechte, naar
wat.beters streefde.
Moest de ontwerper deze gebouwen thaus ma
ken, voorzeker w|j TcreRen iets franiers. Men heeft
getracht het hoekhuis van het eerste blok,wat meer
ut overeenstemming met déthans gevolgde kunst
leer te brongen en gemeend daaraan een paar erkers
en een hijscukoker .van blank hout in gemengd laat
Gothische rn Renaüsance-vormen to moetcu aan
brengen. Deze bijvoegselen zullen op ieder den
ti druk van een anachronisme maken; hoewel op
zichzelven niet kwaad, psssen zjj geenszins by
het huis dut zij moeten versieren,
Op het voormalig Moleoerf, een weinig verder,
is een groep huizen gebouwd, die meerendeels
aan specuütiegcest hun aanzijn te danken
hebben en dan ook al het onbeholpono van
dergcl\jke gebouwen yertoonen. Een uitzondering
maken wij echter fvoor het gebouw, dat tejm><
woordlg met den wijdschen titel van Ja va-Hot el
pronkt, en dat, niet als zoodanig ontworpen, toch
is aan te merken als een poging, om den
speculatiebouw een betere richting te doen inslaan.
De deuringangen zijn niet kwaad gedacht en al
zouden wij ook aanmerking hebben op de dunne
steunijzers onder de erker aangebracht en de
bloembol-vorm van den toren te zwaar vinden,
toch blijkt het duidelijk, dat men tamelijk ge
zonde ?denkbeelden had omtrent do bouwstoffen
en hunne toepassing.
Gaan wij de Stadhouderskade langs, van de
Wetering- naar de Utreohtsehepoort, dan
worden' wij getroffen door het gemis aan
goede bouwwerken, dat daar is waar te nemen.
Zonderen wy de ? bierbrouwerij van Heineken
uit, dan is er op dat pnot geen enkel gebouw,
dat het oog ook maar eenigszins aangenaam aan
doet. Platte lijsten, gepleisterde gevels, onmoge
lijke consoles, worstvormige guirlandes, kortom
al de gruwelen van den speculatie-bouw zijn in rijke
verccheidenheidbjjeen, en daarbij de logge zwaarte
van den tempel, waarin onze aanstaande kunste
naars hunner opleiding ontvangen. Werkelijk men
kan het wel zien, dat daar aan de architectuur geen
plaats te midden harer zusteren gegund is, anders
ttadde z\j zeker nist geduld, dat eeu dergelijk
onwaardig gebouw de bakermat onzer artistën
moest zijn. Moeten w{j ons ongunstig oordeel
oter-deze stichting nog moti veeren. Wij gelooven
wel, dat de publieke opinie voldoende uitspraak
gedaan heeft.
De gebouwen van Heinoken'e bierbrouwerij
maken een weldadigen indruk op den beschouwer,
en leveren het bewijs, dat ook utiliteitsgebouwen
op een artiitieke wyse kunnen behandeld worden.
Wel heeft hier en daar deze of gene nuchtere
ingenieur of mechanious, zonder acht te slaan op
het artistiek karakter, wat weo; gebroken of
buffemaokt, maar niettemin blijft dit gebouw als
fabrieksgebouw te Amsterdam onovertroffen.
, Eerst' onlangs is tnsschen de Brouwerij en de
Academie een gevel opgetrokken met Gothische
eu Renaissanoe-motieven^ , dia niet bijzonder ge
lukkig is uitgevallen. De plalgedrnkte erker be
haagt ons niot en de gepleisterde kolommen had
men liever moeten vermijden.
Het Hofje dat aan de Academie paalt, maakt
geen pretentie, doch geeft den iudruk van rust,
die een dergelijke stichting moet kenmerken, zeer
goed weer. et Gesticht voor volwassen blinden
w zeer karakterloos. - . . .
Gaan wij uu de brug van het Weatainde over,
dan valt ons oog op de onlangs geopende winkel
galerij romdom den toin vau liet Palels voor
Volkivlijt. Van deze zijde zien- wij haar niet op
bet gunstigst, daar de aohtorgevel langs het
water volstrekt geen aanspraak maken kan op
bouwkumtig schoon; zelfs ii bet bekronend ge»
meentewapen met de twee, op uitgespreide ban
den gelijkende lauwertakken, al «eer ongelukkig
uitgevallen. Overigens is van dezen gevel afi
blinde muur, gemaakt wat er van te maken
was. . ?
Do twee woonhuizen aan bet Westeinde, die
ons een voorsmaak moeten geven van de reeks,
die men zich voorstelt, dat daar zullen worden
gebouwd, missen karakter. Zij onderscheiden zieh
in niets van den gewonen speculatiebouw en het
is te betreuren, dat er'niet getracht is, dien gevel
wat eleganter te maken. Zf hadden daarom .toch
niet kostbaarder behoeven te worden.
De hoekgebouwen aan Oost- en Westeinde zijn
werkelijk geslaagd. Geïnspireerd door de
KalzerGalerie te Berlijn zijn zif echter met byzondere
zórg gedetailleerd en geprofileerd. By het aan
schouwen biervan ion men niet vermoeden, dat
dezelfde hand aan bet werk was geweest, die onze
stad met gevels als van het Nieuws van den Dag
of het Zomer-Theater Fraicati begiftigde. Of zou
hier 'een andere liand in te zoeken z^n? De
indruk,-dien deze hoek-gebbuwen utaken, is
werkeiyk monumentaal, en ware het niet, dat zU in de
onniidfellUfce uabiheidvaQ Int Paleis voor
Volksvlgt atin gelegen,«« zouden nog' beter uitkomen.
Jvmiuvf u het. dat men de' noorteu a»u de
atfdf van het Paleis heeft aanseoiaobt, deietoch
verbrekrn de ru.t van het geheel;
. Het beeldhouwwerk, hoewel naar motieven van
het Paleis Borsig en het Zenghau te Berlijn
geconieerd,ligoedvanuitvoeriug^81eohts de*kuderen ea
andere snuisterijen in het hoofdfries, die
waar?chJinUjk origineel eQn, vieleo ongelukkig uit
T«d«n wüde aalerjj binnen, dan maakt de ro
tonde met sgraffito'i een behagtiyk effect. Inde
galerij *«lve i* iets onrustigs door de telkens zieh
herhalende ijzeren boogleggen. Overigens «Ju de
winkelpuien, plafonds ea vloeren met smaak
georneerd, al komen ons de tegels wat grof van
trekeuipg voor.
Over bet geheel genomen achten wjj de Galerij
zeer geslaagd en schtynt het geheel door een
smaakvolle band bestuurd te zyo geworden.
WJj stellen ons voor binnen een uiet to langen
tyd onze wandeling to hervatten.
Puplex.
UIT BELGIË. /.
XXII.
Belasting. Salon?Portaels. De
Braekelter. Standbeeld
van.Conloienct.
Op zekeren dag zeide een der hovelingen van
eenen Spaanschen koning, wiens historiiene naam
onbekend is, dat er geen beter middel bestaat
om achterstallige schalden to vereffenen en een
deficit to dekken dan aan alle onderdanen eeneu
maandeljjkichen vastendag voor to schrijven,
waarop iu met water en brood tevreden moeten
zyu. De daardoor bespaarde som aau vleesch,
boter, kaai, melk, enz. zonden zty dan
gemakkeUjk aan de staatskas kunnen schenken. Aldus
?pot de geestige Calderon, en verhaalt do
Indeftndance Beige ter gelegenheid der voorgeslagen
nieuwe belastingen.
Da lezer weet dat *(j, volgens het wetsvoorstel
van minister Grauz, vyfderlei zullen wezen: be
lasting op fondsen eu wisselhandei, verhooging
der personeele belasting, en va'n die op den
brandewjjn, vermeerdering der lasten op de tabak
eu der invoerrechten van koffie, cacao en, \viinaajin.
De daardoor opgebrachte som moet 22,300,000
frankeu beloopen.
't Is nog al aardig by deze gelegenheid de ver
schillende ministerieele en anti-miuisterieele orga
nen te vergeleken. Och, als men iemand iu zjjne
beurs tast, dan wordt een goede vriend zoo ge
makkelijk een vijand! Nn, de eigenlijke pur-sang
ministerieele bladen durven natuurlijk de regee
ring uiet aanvallen. Maar niet alleen. de ka
tholieke bladen schreeuwen' moord en brand;
liberale bladen, als de Eloite Beige, hebben
moaito om 's ministers voorstel. te verontschul
digen, wunt een aantal abonnementen staan
hier op 't spel. De meer geavanceerde organen
daarentegen, roepen tot allen die 't willen
hooren: r\>'y 'zullen onder de onsen wel een
zuiniger minister als' den heer'Graux veten
te ?vinden!"' De volbloed' economisten alleen,
die eene zekere edelmoedigheid voor 't alge
meen welzijn willen toonen, en daarneven ook
de middelen goedkeuren, dienende otn aau de
staatsscholen de grootste uitbreiding te geven,
dezen alleen zeggen: .Hoe meer opgebracht
wordt, des te meer circuleert liet geld, en komt
eindelijk toch weer aan het volk ten goede."
De lezer onzer artikelen voet, dat zij niet ge
schreven worden om strijd te voeren, of eene
politieke meening te doen zegevieren. Bef. be
paalt zich tot mededeeliug van do&dzaken
de lezer moge gevolgtrekkingen maken en partij
kiezen. . Genoeg, uit de bladen der laatste dagen
blijkt, dat de regeering eenen vry harden kamp
te gemoet gaat. Daarom zoekt de EloUe zijne
lezers te troosten met het uitzicht dat de mi»
nister hét meeste vraagt, om het mindere te ver
krijgen. Hoe dit ook zfj zooveel is in elk
geval zeker, dat de 22 millioenen eeno aanleiding
zullen wezen tot verscherping van den politiek-n
stryd.
Want daarover is men het eens: vooral het
schoolwezen was oorzaak dat sedert 1878 het
deficit van G millioen op 22 millioen is gestegen.
Daar nn de bisschoppen bewijzen hebbon gegeven
dat ook zij van meerdere millioenen niet verstoken
zijn, om schoollokalen op te richten, waarin zij
viij zyn in hunne handelingen, zoo is er aan het
uitgeven van millioenen wei geen einde te voor
zien. Die sommen zullen gedeeltelijk aan den
stand der -leeraren ten goede komen; dat is eon
voordeel; want deze.geplaagde weldoepers van 't
meuschdem worden gemeenlijk zuinig, betaald.
Maar overigens zien wy nog niet, dat-op den
duur veel heil voor 't volk uit dien strijd ont
spruiten zal, want, geiyk een duitsch spreek
woord zegt:
rZir»l harten Stelne
MiUlen Holton rein»,"
ea (daar wij nn toch aan de spreekwoorden zUn)
zal hier waarschijnlijk bewaarheid worden: Twee
honden vechten om een been," enz. De uiterste
linkerzijde is de derde.
Van de Staatkunde, of liever van de politieke
partyschappen op de kunstbeschermmg en aldus
op de tentoonstellingen is maar «éne schrede.
Hoeveel er ook alhier voor de kunst worde ge
daan bijna alles heeft eenen politischen
bdsmaak. Niet de. steengroeven van Jan en alle
man worden voor de groote monument»
nationaux" gebezigd, 't Is in 't geheel niet onver
schillig of een liberale of een katholieke kiezer
een ot anderen tekst in muziek gezet óf eene
Ouverture'' gecomponeerd heeft, dat die bij de
eerste gelegenheid worde uitgevoerd. Zoo gaat
het ook met onze schilderyen. Maar kon,
wollicht is er toch eenijie verbetering te bepeurcnl
W\j willen het aannemen dat een onverdeeld
medegevoel ' voor den zestigjarigen, begaafden
kunstschilder Portaels, die in elk geval door zon
schilderwerk aan de kerk op de Place Royale
allen uwen lezen, die ooit Brussel hebben bezocht
bekend is, dat, zeg ik, wezenlijk medegevoel voor
do verdienste eens kunstenaars, die in de laatste
jaren slechts zelden onder de oogeu van het pu
bliek trad, de tentoonstelling heeft bevorderd,
welke voor eenige dagevto Drasse! in het Palaia
de» beavx Arts door den Koning «elven is geopend.
ZU beitaat uit werken van leerlingen des genoem
den kunstenaars, on dient klaarblijkelijk om te
kunnen zeggen: «Ziet, wQ hebben den man onder
ons, welke zulke talenten heeft gevormd, en 'til
zoolang sedert men hem geen openlijk blijk van
hulde heeft gebracht!" . ;
Portaels heeft namelijk eenige jonge sohuders
gevormd of geleid op zijnen eigenen,
zoogenaamdcn .vrijen atelier", Tauiten den dadelyken invloed
der kunstacademie. Hunne voornaamste werken
vindt men hier ten getale van 450 bijeen.
Ref. heeft in zfine artikels reeds zoovele schil
derwerken besproken, dat hij zich bg deze gele
genheid met weinig bijzonderheden wil m laten.
OndertuMohen U de gelegenheid merkwaardig
genoeg, om eenige algemeen» opmerkingen to
maken. ?
By een overzicht der opgehangen doeken wordt
de toeschouwer getroffen door de volgende ver
schijnselen lo. vervullen de. portretten, zoowel
naar getal ali naar schoonheid, de aanzienlijkste
plaat*. 2o. hebben de meeste dezer kunstenaars
(die elk 20?80 schilderijen leverden) zich op
valerlei gebied van schilderkunst tegelijk (portret,
landschap, zee, genre enz.) bowogen. De mees
ten z^jn geeoe specialisten.' ,
Hot groot getal portretten (waarin onder ande
ren Em. Wauters, Ed.' Agnessiens,
Fred.Tschag
wnjr, tes. wJtmjwtw») fe to* triear9vea*ev*et
lucratieve van derg«l|jke werkea,bijaodere|teiir*|
te vergeltykea. De grond waarom de atbilden in
dit vak uitmunten 11 tweeërlei. Vooreerst wordt
door de meeste MimprenionistiieheH voontolHagea
gebrek aan verbt-eluii-g (Bug. Verdttea schilderde,
(hoewel met talent) eeu keer óf a*h* hetselfae
.?praaiionisUsohe ja*rtje, een beette meor link*
of rechts staande ea liggeude geauu) ea eeae
zucht naar nieuwigheid bewezen, die niet doocds
natuur gerechtvaardigd wordt Beeft de aohilder
na een bepaald voorbeeld te volgen, zoe kam hl
der natuur niet straffeloos geweld aandoe», ol
haar met eene naïeve nalatigheid behandelen, ga*
lijk het impressionisme dit toelaat Men, moet nel
model en diens familfo daarenbo-en bevred
Ten tweede hebben vele «hUden, door het
naald portrettoerea, in dit vak eene gemakkei
heid verworven, welke den meester verraadt,
bijvoorbeeld op Wauters' Oairo" (een gekleurd
prentje scbijuend) ver te zoeken is. Kan men utt
een portret een genre-stuk maken, gelijk dezelfde
Wauters en Ticuaggeuy dit «ken, dese met stfn
levensgroot, uitmuntend portret eeaer jenkvrouw
in «sn spoorwegcoupé, gene met den jongen neet
Somzée dei te beter.dan.} ofschoon wg gaarne
toegeven, dat de enkele kop van Madame N. V.
door Agoeessens geschilderd boven allee uitblinkt.
Wat u echter n« de hoofdoorzaak, waarom de
meeite dezer jonge schilders weinig boven het
middelmatige hebben geleverd ? - .
Het ii niet door gebrek aan talent, maar ver*
keerde aanwending daarvan.
Geiyk zoo vele andere m o dei in schilder
kunst, is tegenwoordig ook de mode heersohend,
flodderen, geiyïmen meent dat groote meenten
het deden, zoo zoeken de Jonge schilden Hnbeni
te evenaren, door het behandelen ' van velerlei
genre te gelijk. Daarom munten iuj in geen enkel
genre uit. -Onder de schilderstukken van Blano*
garin zijn de stadsgezichten de beat geslaagde*' <
Waarom houdt de schilder zich niet strenger daar
aan? Emile Charlet moest dunkt my, nietbuitea
het portret «aan ; nLes Blessés de Septembre"
bewast ons dit. Coppieters heeft vinding, dbdhde.
kleur ontbreekt hem. Hier Valt my in, heb ge
lukkig het is dat meerdere schilden hunne, wer
ken Esquisse," Etude," Garton," enz. hebben
genoemd; daardoor vallen de aanmerkingen op
gebrekkige teekening weg en kunnen zij neb de»
te beter veronUohuldigen, wanneer het nimpre»'
sionisme" zal hebben uitgediend. Want immers
Manet zelf lachte om zyne zoogenaamde volge<
lingen, geiyk Wag er d« nWagnërianen" bespotte.
. Op de meeste letten van den alpbabetucheni
Catalogus vinden wy namen, waarop deze onze)
lof der voorzichtigheid past. Men zie b. v. P.
Cormon, Ch. Lefebvre, Jean Maynéenz. 'Noemde
D. Oyens zyne Crèche" óók maar Etude"!
P. Oyens zijne ^Prairie l" enz. Verheydeni
Moiison" en Dófncheur" kouden almede wat nader.
komen aan de natuur, hebben echter verdienste
vau toon en perspectief. A. van HanimèYi stre
ven is in 't algemeen te pryzen. Maar ook by maakt
te veel allerlei. Ik zo a hem gaarne op Alma
Tadema wyzeu. Van der Hecht kan als landschap-,
schilder nog iets wórden: de regen en 't water
van Hillegenberg. zyn recht goed opgevat. Zyne
meeste stukken lijden evenwel aan onechten toon.
Meerts is in de laatste weken veel genoemd ge
worden, door zijne in Spanje vervaardigde copie
naar eene schildery van Hubert van Eyck: Le
triomphe de l'Eglise sur la synagogne. ' Meerte
bootst bftter de Italianen na. DOOK hy trooste
zich. Ik ken meDigen grooten, modernen schilder,
die Van Eyck niet kan copieërenl Geiyk ik ge
zegd .heb : men kan een goede muzikant op de' .
violoncol zijn. zonder klarinet te kunnen blazen, '
en omgekeerd. Specialiiten, specialisten moeten
wy hebben, om vooruit te komen l >;
Les deux soeun" van Josw Imnena ie neht
liefel-k, maar de omgeving te nalatig behandeld;
ook is de schilder in andere werken vaak te ?
zwart. WU hebben nog een woord voor eenige van
A. Honneoicq's histoiuch» portretten, en stuiten
ons overzicht met eenen warmen handdruk aan
Van dor Stappen; zyn marmerbnsten Pasoncia,"
het portret van jonkvrouw Berardi z^jne ware
meesterstukken met nog andere van zyn tentoon- '
gesteld beeldhouwwerk. . . , En daarmude, basta !
Laten er nn door alle Cerclei
tentooustelUagen worden ingericht, wy zeagen voorloopig;
Valete," 't is genoeg l Don heer Portaels wenscbea
wq alle eer door zjjne leerlingen! , ?
Onderlussqhen is de in Holland door zyne
binnenhuizen en andere genrestukken roemrijk
bekende Fcrdinand de Braekeleer, de nestor der
Belgische kunstschilders te Antwerpen uit het léven .
gescheiden. Hy was Rehoren. in, 't j«sr 1792. Uy
won zijne eerste lauweren door historiewhilderHig,
maar zyne Comte de Micarême", Maitred'4cól?'.
en andere geestige werken verwierven hem zijnen
eigenlijken roem. HU werkte tot de laatste jaren
zijns levens voor ket publiek, doch zijn, neef
Adriaan en zon zoon Henri werden tegenwoordig
meer besproken dan de vader. Henrt Lry* be
hoorde nog veel meer tot de Braekeleers leer
lingen, die een groot licht tot zich trokken. Men
heeft aldus den vroeger zoo getierden
negentujarigen kunstenaar eunigszins stil uit de wereld
laten vertrekken. Heeft men deze onverschilligheid
aan Portaels willen goed maken? . . . Dat is een
geheim, maar zeker is het, dat men zich ton
opzichte van den begaafden Henri Conscienee
niet aan denzelfden steen wil stooten. Men Raat
hem reeds bit zyn leven een standbeeld oprichten,
gelijk men dat te Keulen voor Biimarok heeft
gedaan !
Nauwelijks was Conscienoe .by de uitgave van
n honderdste boekdeel het voorwerp geweest
van eene even algemeene ah .oprechte 'halde,
wannmn de Hollanders met liefde deelnamen, ol
de beeldhouwer Frans Joris werd met de
vervnardiaing van een standbeeld belast. Het model
is nu byna gereed ; het stelt den kunstenaar der
pen voor in zittende, hslf leunende bonding, met
eene pen in de hand, bladen papier op de knie.
La Compagnie des Irorues zal het kunstwerk
gieten, wat, naar men zegt, zeer goed geslaagd
u. Blsmarck telegrapheerde aan de Keulenaars
dat hy by de onthulling van zijn eigen standbeeld
uiet kon tegenwoordig zqu! Hoe Conscience dok
daarover denke ... Riet 'duizenden eijner vrien
den wenschen wühem nog vela jaren leven' en
goede gezondheid!
Brussel, & Juni 1883. . . M. 'A.
UIT PARIJS,
Do dooden. Naar de Acailêitiie ?
Francaise. . Het duel van Al^ionst
Dauaet. DewftiWw ItocJtegrorte.-?'
- Vei-treh van He Talisman.
ToeUreidselcn voor Jen 14 Juli. Hit ,
Japansche feest en ile -Grand- Prix ,dt
f arts. Theaters en boel-en.
6 Juni
De dood heeft' in de laatste veertien dagen
huisgehouden. In de eerste pluatt gingccn wijs
geer en zeer keurig schijjver heen, de heer
Edouard de Labonlnye, die op 72 jarigen leeftijd .
overleed. Zyne boeken, vol opmerkingsgave on
ironie, o. a. Paris en Aménaue en Le prinee
Canictie, bezorgden hemoenwelverdienden naixm;
als politiek min slaagde by minder, In Tonkin
U de dappere commandant Ri»ière by een uitval
uit het fort Hanoi bezweken onder de slageader
i?zwarte vlaggen"; deze, onverlaten zoude a hém
zelfs, naar men zegt, blootgesteld kcbben aan de
verschrikkeujka pyuiginif vkn hot spietsen. Uy was
een Frantchman m alle betcekeniisen van het
woord, ondeHomead, vaa groote wüikra-óut en
aan. a|na eJg(meyhaniseA. aU. aafpan.ej»
«r vai een tcfitüt??: Me* dankt hen
toont dkhtM
dt,, bat
te zieneawMTU
«???aart
i,j»Uteld:
aficbeÏis_
tttmaendtaotonn
ea hoe klein b in ons
geulvau UoOu
geen rMker d».afl.
llt hoor reada db,i
n, «aj|,o£«od«r
latllateMfd v
Manv tham aUeen.
.
Badelttfe is^de
oaveiMhte vdenèva»lf'it«knjH
overiaden,, deer ieéarean tet
begraftnw nvtft «g kwtfta. du
?M JrVaisajnM een. aaeai opew
de talrijk» canüdaten* dia. atob,
AuKuate Mauuot, d« oude dramaturg, M mede
werker van- Jflexander Dumai dea vader, Bdtaondt
«bout de lif uitnewendfaeid' met etfèt Oantofe"
haueakie) pros^st, di«a inea-.zeUkMik4Mianftdtn<
kleinen Voltaire noemde, enxAlphon»ei»tté3,sd(e'!
siph door zijn. ?keurig talent all renenoiar
onaericheidt,. Abont tomjnt dwr ?eeaim t» innen
-"
r<wr«'dheTjóngen cRohten f i
a heaft aangebnohfrte de
roeatow), série va*. dag*»
^5. T»__ w.....-!! .^_
Hv
lio* f*mt.irrOeï6ile vnfrm DelgiUe mttawaar
«an den- arm gewond, maar even ala itaeda,
Tja?tfst dit niet dat hij, hetaügetyk, hetojj. ongeluk
beeft gehad.
Ik sprak n in mijn laatrtenhrief«verdfcn beee»>
boawer Dalen, wieni naam. buitengewone», op*
maakt: voeg er aaa. tbe den naau.van don.
gen aohilder. den heer Booheorasie, die met
(-rooto en indrukwekkende sohiWerii
Andro_«M, aaa. wie men. haar aeon. Aityana* onfe>
wringt, to. midden van de gruwelen en< bloedige
tooneelen van Troje'a belegering, thana. den Prix
dn 8alo» heeft verkregen. In bem schuilt een
toekomstige Deiacroix; b^ heeft een schitterend
pelek. ' '?
Eeni hoogst b«langrijkfti wetoniehapnel£ke.
aeniBg ii d<« l Juni uit Rooheiora vertrokken.. Zij(
ii gamêngeitflld .uit zee geleerden, uitstekende
aatw<üfitéa ? onder aanvoering- van dvn- beer M^
pbonae Milne-Edwarda. du drie maanden aan beord
vinde Xahatunnl bly ven, een vaartaig dab door
den staat is gebouwd en waarmede, onaerceesohe
onderzoekingen zullen worden verricht iu de buurt
na de Oanari<ehen, Kaap VenKsohe- eilanden en
Tooral in deSargaatenase.
eeneuttgebreide'wateropjwrviflkte in de Atlantienha aee, waanzeeplanr
tin en wier in overvloed voorkomen»
De natüraüslen zullen, onderzoeken waorom er
eene zee vol wier juist ia die buurt voorkomt,
welke die wiaran zja e» door welke dhtren. ze
worden, bewoond. Dank zij d» verbeterda werk
taken, nal men .tot. 8000, meter diepte kunnen
dttiken. M*en zal ook de w$ze der £ormat.e.der logen,.
ds- temperatuur der aee ep bepaalde diepten
door middel van zelfsluitende fijatehen- nagaan;
man aal dei enderaeesohe atreomhigea. aanwüzen
en de versohiUende diepton-meten, hetgeen, zeer
tmttiff cal zijn te weten met het oog op bet leg?
gen- van de transatlantische kabels; men zal
nauwwrig- opteekenen waar de bodem rotsachtig en
V*Ê* h| ilijkong is. Het ia de vierde tocht vaa
dien aard, welke ondernomen wordt ;daae is zeker
de best georganiseerde en zal meer gevolg, hebben.
voor de wetenschap, dan al da vroegere. OH ziet
d»t Frankrijk >in weerwil van zijau veelvuldige
tw*lommeringen, toch da groote belangen, niet.
m het oog verliat;:deze tocht is van niet weinig
belang en zal niet minder dan 8 of 400,000 fran
ken kosten.'-
-.;..Hen houdt ziet reeds, twaig met de
toebereidnlen roor het nationale feest van M Juli. Op het
ilonde plein van het Ghateaa d' Eau- zal> eev ko»
fotiaal standbeeld der Eepnbliek worden ingewijd.
Htt middelpunt van het feeit zal dit jaar nxar het
Trocadéro worden overgebracht Tienduizecd vaan
dels zullen dienen ter versiering van dit pataia,
dat a giortto verlicht wordt. De prachtige
waternl zal geheel gerestaureerd en in het midden
TM het bassin een enorm groota greep van den
beeldhouwer Falguicre geplaatst worden,
voorittllende de Seine en hare bijrivieren. Een
waterfeest zal voorts op de rivier plaats hehbenv
Iu spijt van de- beslommeringen der politiek
en da koloniale gebeurtenissen, beeft Parijs zich,
ia de laatste acht dagen vrij» wei geamuseerd.
Het zijn de laatste pretjes voor het algemeen op
breken naar buiten, want de zomer is heel vroeg
gekomen dit jaar; de maand Mei is reedt zeer
vorm geweest; de maand Juni bracht kookbitte;
men vraagt zioh met ontzetting af wat de maand
Juli brengen zal
Een weldadigheidifeest, zoogenaamd Japansch
tast, heeft eenige dagen geleden plaats gehad
in het prachtig liotel der familie de.
Laroohefoucauld-Bisaccia. De tuin, de serres waren pr«ch*
tig verficht; op een klein tooneeltje werden door
de mooiste actrices van Parijs, Baretta,
Reichamberg. Jeanne Granier enz. Japansche stukken
goipeeld. La Belle Salnara. van den geestigen
en phantasierijken rnest. d'Horvilry en Tigc de
Lotus, operette van Toch» en Serpette. Er werd
thee en Japansche snuisterijen verkocht ten voor
dele .van ce behoeftigen; d*, dames patroneasen
hebben wonderen verricht. Men bad zoo juist
den Japaiisohen stijl nagebootst bq-het vereieren
der salons, in het menbibiir es in- de kostumeaj
dïit;. de JffpaBflfrhfl flnwiv a ** " ~
ovar stond.
Sn daar ik nu toch praat aver
tnag ik aiet fvf^goaoier(leD.-&randórixdePai'i^\
vsn honderd duizend franken, die trrt de wedren
rea to Longchamp-i Zondnic onder bogunst.iging
UU prachtig weder is behaald. In itrjjd met de
voarmitiliiigen dienaangaande, heeft het Fransche
paard' Frontin de overwinning behaald op het
Engehche paard Saint Blaise, dnt nochtans b(j
de Derby-wedrennen de zooe had behaald; De
gtcrtdriit was groot, maar ik erken dat ik m^n
nderlandsliefde elders plaats dan in de stallen.
In weerwil van de inderdaad buitensporige
Varratc, hebben de schouwburgen, die bijna, allen
op het punt staan de deuren te sluiten, eenige
loviteiton of reprises voor het voetlicht gebracht
het Thèatro Franfait heeft eon bedrijf vaa
' de Conrcy. TovJoin-3, tamelijk soccoi
gede fabel komt neer op de ijdelheid van
._, afgelegd dóór twee minnenden, die beloven
eilander altoos lief te zullen hebben en elkaar
{ebawd terugvinden. Ik zal niet nader ipreken
«er oen bedrijf ja van» Octave Fenillet, in uet
«.vmnase gespeelit, la Portie de Datnes, vertoond
«onr den acteur Saint Germain n madame' Paatct.
Het is hoogstens, een goed geslaagde grap,
ta op een casino to worden gespeeld. De Gail
" beter geslaagd met zijne reprise van Henri III
« sa cour, drama m vnïaotoa van Ahxander
Uoma8 don vader. Men heeft eenige overeenkomst
ontdekt tnsschen het hpofdtooneel van dit drama,
*»ar 'de hertog de Guise zijne vrouw noodsaakt
*>n Saint Mégria, haar minnaar, een brief te
?«wrijven; die hem 'm een hinderlaag aal doea
val'ra en de jongste misdaad, bekend als Grime du
ftcy, w,a«rt>ij madame Fenajron, toegevende aan
oen aandrang van haar man, den apotheker, haren
Binnaar in den- dood voerde. BenJeng artist,
J>nno8 genaamd, heeft zijne talenten doeakennen
«de rol van Henry IU. .
, In het Pulais Soyal beeft eene vaadevill* van
fen heer Ordonneau, L'heute dn berger, den
"«Iruk gensaritt van een vzf «pwekkead ttnk,
naa» een beetje veraodevd hier en. daar: t ie**»
nok voor deu aoiaer, daanneée ia allee gezegd l
j* Dédaasée, drama kt vMf aetea vaa de» heev
J^elahaye heeft een zeer doodiehen indruk gemaakt
m het TftAü**n?v. mes «let hier
«WenCe; «roke» overbët feit
*i.Li _A^^,Itt^!r*r'l^t'wl'
*«£"$%£££
' anjimhappam '
(eeromanqaoorvi
^ merkwaardige
r*ifil i an
Auguste Sauuere,
' met
nf zelLox verhaaad
POTQWTERS FLORENCE.
'II.;
HnltatoD toont zich ergens zeer ontevreden
over de ranooceiheid der Hollandsche
teekenaawj dto t«t na toe volstrekt mei schijnen
in te rien, boe goed zich dégeschiedenis
van Woutertje- ter Utuatralie zou leenen.
Ill> had dttana pw»; ongelijk. Terwijl toch
het pTos oneer jonge letterkundigen
zich-'bescheidenlijfc voedt mot' de kninnfcen*, die
vallen van d& tafel der tritverkorcnen; heeft
het er veel van of de: schilderende broeder
schap die t»feF met opzet den rag toekeert
Ongelukkig genoeg is Multatuli dan ook ds
eenige niét, diéover zulke achteloosheid te
klagen* heeft Indien Potgieter niet altoos,
waar het zijn eigene geschriften betrof, de
bescheidenheid zelve geweest ware, zou ik
het zeer begrijpelijk hebben gevonden, zoo
hij, om dezelfde raden als de auteur der
Ideên, onzen1 artistën eene kastijding bad
toegediend:
Het spreekt toch van zelf dat eene kmist,
als de bovenaangedaide, moest uitmunten in
tal van tafereeièn, door den dichter met zijn
zin. voor schoone vormen, met ingenomen
heid behandeld; Vooral waar die dichter,
door den aard van ifyn onderwerp zich
voortdurend bewegen moest ra een tyd, die
hem reeds lang dierbaar was en waarvan
hij het eigenaardige, meer dan de meesten
waardeere» ion; Waar hij bovendien zijne
fantasie vrg kon laten; werken m da natont
van het «matoe ZoTdbn r-J* torwyl het feest
van den dagTiem gelegenheid te over aan
bood» het italiaansche volksleven in de
grootste verscheidènhefd te zien ontvouwd.
Potgieter was dan ook nooit zoo rijk als
ia Florence. Langs de lanen van Dante's
leven zet hij, nu over dan naast den weg,
zijn beeldengroepen en bloembakken neer, en
het scheelt maar weinig of hij zou schilde
rijenaan de hoornen spijkeren, als fasso deed
met zyn verzen voor Eleonore. Soms zelfs
verdwijnt hij in een zjjlaantjen, en komt niet
eer op den- rechten weg terug, voordat hij
allerlei middeleettwsche vermaken heeft
bygewoond en tal van nieuwe beelden op hun
plaats gebracht Wie neiging vertoont hem
daarover lastig tévallen, tracht hij met een
vroolijk: *Maak u niet bezorgd over den dag
van morgen l" het zwijgen op te leggen.
Bij zulke poging tot omkooping mag de
criticus dan nog de wenkbrauwen samen
trekken zijn ambt is het zich ongevoelig
te toonen voor de liefste lachjens en de aar
digste kozertjen doch waar is de schilder,
die bij zooveel schoons niet gaarne het zwij
gen er toe doet?
En toch zijn Potgieters tafreelen nog door
geen enkelen artist overgenomen. En toch
blijft eindelijk aan den criticus de taak de
acutetooze .gildebroeders, van St. Lucas, te
iizentfOp uri~vërïnini^ v ??,-»? '.;
Daartee weet-ik geett-heler middel
datfm annwil dar teekeitactitigstr torzen uk te
knippen, "en ah sohkdwtjijes aan de
Itolortlraen van de Amsterdammer op te hangen ;
eene versiering dte niet weinig tot opluiste
ring van het mij toegewezen gedeelte strek
ken zal, en tegelijk het oog der voorbijgangers
treffen moet.
Om te beginnen met iets huiselijks, wat
zegt ge dan van dit tooneeUjen, eene herin
nering uit den, goeden ouden tijd, toen nog
? de vrouw -hur weretd vond
Zn 'thoisvartudt, COO'WM» van hoofsetm weoldo,
Dat 't eigt* Uebt, jteai-fn lutar tankjtu ttond
Ojp vlioiiHH'liitil tfl^tft eflfOnstnd tflurad tpttldt,
Potgieter beweect in zijn vrij lijvige » Toe
lichtingen" tot de Florence dat bij dit ge
deelte. aan. da woorden van Cacciaguida in
den XVen zang van H. Paradiao ontleende,
en hij haalt de vertaling van de Kok aan om
het ta staven, ik-, laat den navolgers der
Obd-Hollandsche . «ahilderschool te beslissen
of diiir wal d» rechte verwantschap
met het werk vaaren Hollandschen dichter
te vindan is. Dal',Po^ieier werkelijk scherp
zag en helder wistvweertegeven, bewijzen
de twee laaisV A aangehaalde verzen,
waarin, niet alleen het geheele groepjen
nauwkeurig, wordt geteekend, maar met eigen
aardige zinswending ook het licht wordt aan
geduid,. dat er lewn aaa geeft.
Doch gaan. we verder. Zooals vóór de
Herverraing ook ia.oaze noordelijke steden de
gehaaste voorbyawiger even stilhield voor de
nis vaa zijn haage, zoo zag Polgieter nog
in Italifl
esn frosp T»H biyje feestalingsz*
Voot anv MJr Mnor, i'>or ballilaay
Ziolt om ew taëokl 4*r Xo«dormMcd
Door OhuabtM «r-ïWfayii 80Ds»Hield.
. .Vil J . J . -V
---, n#m dai ,
JS wtggtioin.
»oh niet «ooi, h»*th BM HAtoerd ioa
dmr misplaatst i$o rftatwm eea Wank
byvoeKen, die noodnkelUk, «b alle klanken, den
mdrak d«r overigeir motst vrijzfgen en hier,
waar de indruk volkDUWB-jöial weergege
ven, ion *dtn wö-jsürzthtele doen IQ
poëzie is het er niet om te doen
gramnwtisefa inecngciette rmneit trhjveren. Bet doet
.wu-w.wwwwn.a «utitwi «ViaTOIWUI. UOkUUQt
van den kunstenaar taéct sUa door middel
w* woardöo, dea indiall tédMfctt, *e
oMati ia d» natuur da* ouden wUMtat
word» opgewekt Wib-flu tuat. naar
dool ta 8trovea tobt
bOcaak,
Laten w(finuisicben
schildergalerij niet- v« _
hetniet dal ook over hél darde deak een ntli
van vroegere eenwaa?adicbtera liefde heeft
zfln laven lang een eeaw of wat achter hem
gelegea;dooh da liefde ii ar niet minder om,
want wat zegt. ga vaa dat aardige paarden
"-'] den moeroeiboonv
.
fcuuiaalica
ie bfnak enz»
Doch misduid
De Jonker, die iQn eohneats*-tcli*lke
Zoo fMine on 't-fia+tHir ltg*-)nurt zon
Eén penseebtreeojet», £ls die' 2fe regel en
wij zien een bèefdjen op* porcefein voor ons.
Indien déovergang, va» daar niet te groot
is; kunt ge na een beetder doefc bewonderen;
een> nachtgezicht Op de wallen van FTorehce.
Onrustig woelt daar da menigte, want
is! er geen bericht van den strijd bij.
dino en
.Ten wtllen !" rept h«t oiK*dald zich voort!
fiMoo» 'l falOtelUdit mot? fl&Urtn ep i» mart»,
Stat. bei, gtt» ktftt. Ui 'i ImiKhap» ratio H
Omhoog, omlaa? ha«nebt ll»fel|)lM TroJa
Daar i» e/ftn elatd eau ttaaUHteh'ttriaff gloort }
Itux de Indrnk.dMH du T^«M 4ch nltt m»d«;
Om Wipeni t" vnutgt het krHiolien vu d» achw,
Als dreigdo reM»<tM vt)*a4e «pot de stede,
Als WM «laad» d» mt*da Mssabop<4aarl
sTorior»D]" spreekt .d» «jtjjfr n» »lf»r oogen.
l'^laigt h«t nUtom
Is H wedervoord. WJa majihtJ.sön die 't zegt,
Bn 't Lof dea Hoiigenl" ryssn dost tin hoojen ?
Dl« tot dsn dood gemitd*<w»penkiieeltt,
Op gtadwhe baar, daar langzaam root (gedragen?
Ik verzoek u mijn citaten niet te mim
ineren, lezer! Ik heb er niet zooveel; afs
fleine, te verteren en dien er dus zuinig mee
te lijn. Maar toch, raad ik ieder aan da
tafereeièn te zien, &a*oiamige onzer artisten
ik aeg het n zeer, fn vertrouwen
weldra zullen tentoonstaBèa,; talereelen als
Daató in zyn studiecel; maM imêt der knaap
aan den afgrond, Dante bij het klooster del
Corvo, Dante den Prior zijne venen-lezende,
Dante, nogmaals met don Prior, aan 't
hoogaltaar,
Ali nog de nacht hensnht in de zijkapellen; «?
Dante aan de fontein van Verona:
Een ommeiten bl\jft Dante wand'lmd pozan,
De kijktrt randt* hlewe ataaa soa-reiitt
Wat luehttrpttar in lelie» eu roztnl
Kaar 't wichtje neemt de irijk aaa moeder* knie,
Dl* 't aaoht bortrtft, «m «wt tav alf do* «<mm
Toch voelt d* schaar zoo kiesch niét Zie, ei l zie,
n'tl« Dante, die den weg woot nur de helle,"
Zegt de eane.vroair, aaw Imt bexaskt hy die,
Opdat hij oni wio 't leit er kwam Te r t alle;"
H(j vangt bet op, bij 't in de echaduiv ttaan
Zich Tlejjend dat liet kind ^*ér tot hem anelle,
Ali zag moo," flolitert do andre, hem niet aan
Hoe daar de rook 't gezicht zoo doikor kleurde;
Aan 't kroesen ii lijn baard In 't mur gegaan l"
De lezer roept om nóg een uttroepteeken:
Arti zal vol worden, mijn nobele kunstenaren!
Laten wij echter voorioppig nog wat verzen
bewonderen. 6e verlangt n.iuurbaschrgviog:
wees dan zoo goed bij Potgieter niet het
woord > beschrijving" te beiigea hat zegt
zoo alles, zoo weinig. Maar wilt ge weer
schildering of liever, wil. uwe verbeelding
klare plastische vocraen, ga dan met Dante
naar 'l pijnenwoud van Ravenna; en zoo Alex
von Humboldt den Italiaanschen dichter prees
om. de waarheid zijoer natwirschildariBg, gij.
zult ntyoa gelijken tof- voor Potgieter vragen.
Bot krmtpeUiont, waittOi» hjj 't blnneagnigv
Dut Jiti»4t eu veer uut Noen eu, ter ttlocbl prtiUun,
Tosit- de ueliitninlet noy ont fee's bi-nijuit Mag,-*
De ititto dia hH onder t oud g*bootnt*
flisteld daont, gaar. hom 'tgawelf
Ea dalu den tred Teriauhton daad
of dik- wvoefen. wat imnr-tamtft waBtt*
er trilt ia de fijne asaonaatiai an
dar verzen: .
«et noes tatnid.dat wtfkl o»«a*z.te
t Q*ldr der daive. o/-lwNrt «em
Ala tieaOea oog d« W atptt Ja
Eo
aarschtoiyk nog gering» ft het getal
dla^-WÖir «eT^T d* diahlM!
VM Jwèang-is,waar bet» «et t»
doen ie 'door woorden den iodlnrit tÉn oaalit
ot- mhaarttnjH, wAtr t* nvai,,BJai) atibOer
is dairU' )ÉHBV w*k Utntit wf' wttanJe> ta>
wtttaftv
De indruk, dtat. aen klank op da del
maakt de psychologie moge.: nog niet ver
genoeg gevorderd ityn, om diea voor iederen
afzonderlijk, voor alle gezamenluk ta bepeJen
zooveel is zeker dat dia indruk zeer in't
bgzonder medewerkt aan de voorsteHibgen der
Khantasie. En hoe moet het dan zyn, als de
«er de klanken niet leest t
Zeker zal hy ider hagedis, vetsohynen
an verdwynen" niet voor zich zien, wanneer
hy niet de klanken gehoord heeftt
, Hervoakloode als de stoomt» Is Winst
KSL da apj?«l ittchlta, oatvaUea aaa de ptt»<%
Ea gewis ook om de lyst vaa Pot
gieters schoonheden met aen laatste ta
vergroeten?zal hy niet zóöjuiénand staren in ge
dachten naar de glanzende zee van Italiö, als
hy niet. eerst dan klinkandsten metaaltooa
der taal hoorde eindigen in. langere, laagte,
otn straks weer uittezweUen in een golfslag,
weehirig; dat die zee zelf ham der dichter
benydan zou.
Sf etyae tut teln !anyi 'l tta* ttr leeft «s,
Dit Wwi* ea» pneiit alt attlitrtjftte dar SeJlOonta^
Zoo MM* it rlaf dtt Doffen h*»d outfit*)
Sn 'i Liio *ti ten niemfe vtott tlm *?#«?». . . ?
Potgieter heeft wal eens geprofeteerd mat
meer hoop op spoedige uitkomst, doch nimmer
klonk de profecy zóó schoon»
Bomnncnlo»v
C8W {n net vtfsenit nummer}
(EEN NAGERECHT TAV HEB
GBOTIUS-FEBSTK ^ ?
&nlto operam dtseriptt'
{IM OlflNéd 94mlOttC8i w Uf ^
ration* habUa, atetmdvm temptris wüinem
recenaentur, ParsI.Higoe Comiium, apudM.
Nghoff 1883. 8w>
San gaar ZM frisob als «lachte de hars ar slaakt,
Door veerkracht OM bevrijdend* van loorate,
Dl* 'tgUjitn onr Malden wseld* miaJki,
Set toet geluid, dnt letftt ont uttr tt lettrtn,
't Otttir dtf ilitiae, op 't nut, tt tntg onivfokt,
Ali 'tguoikta utg. He» kop houdt to de tieren,-*
Een koelte, die x(jn voorboofd stralend kut,
Wat lomm*ncherm d« svlf/Htig soeM to Weren,
Slnta 18 op de ree gewekt werd uit haar rost,-* ?'
Dtf hagtüit eertekyiun en perdttffueH*
IftrcoHkleiule al f de tlooniit it ge* tut
Dit de appel ttlclittt oMtalltn MM de pijiten,-"
Al wat op 'ttno^ de schemering ham bood
fVtu neggfUetkt tot itinehtut toe der H/intt,
Hoo coet ft|j ia in h«ar wobtueld straks genoot
Het zou de moeite waard zyn en voor
de Hollanders het een moeite zulke
verzen langzaam, luide en oh oerren, te lezen.
Dat wil zeggen regel na regel» met heidera,
juiste betoning van iederen klinker, met
omhooghetöng van eiken klank, die
weerkaalst wordt in rljna -of assonantie; altoos
met de gedachte, dat er in goede verzen niet
n toon overtollig is, en hij, die ze ge
nieten wil,] de volheid dier vetgchiHende
tonen moet opnemen in zyn tial.
Men stelt er by ons eene eer in slacht ta
lezen, en schermt met da woorden natuur
en eenvoud om. bet te rechtvaardigen* Met
natuur en eenvoud badoek men dan de wijze,
waarop men gewoon, is zich ia bat gesprek
uit te drukken: >lees zoo al» ga spreekt an
het zal goed zijn l"
Och neen, lieve meoacben! h«t zal niet
goed zyn, want ge spreekt zou slecht,.* >óó
leeUjk. Hebt ge wel ooit opgeschrevea vat
zrönfcewoöDiyk het »plat *~ .»...»?«.?-
Ts ?.___!.»- A n, f.._.
Sedert wijlen de bfbliograaf EVederik Mnller
in 1876 de wetenschap der boekbeaahryviiig
ondemheidde in: lagere, hoogere en hoogste biblio
grafie» ifjn er in Nederlana maar enkele. Doeken
verschenen, die onder de laatstgenoemde rubriek
behooren te worden ingedeeld; Indien men de
niet afzonderlek verschenen bibliograflen van
Ortftlins' Kaartboek, Wagenaars Vaderlandsohe
Hiitorie, de werken van Mambb. door T. J. b
Arnold, en de Bouwstoffen v»n ProL Bierena De
Haan voor eene geschiedenii der wiskundige we
tenschappen in Nederland uitzondert, ion ik er
slechts vier vaten te noemen, nL:Boele Van
Henebroek's studie over Lud. Quciardmi; WlUems,
Lel Elzeviers;. Van Doorninok's Vermomde en
naamlooze nhrQven en bovengenoemd werk van
den heer Rogge. Wflt de belangstelling in een
wetenschappelijke bibliografie van De
Grootsgeschrifcen, evenmin als de veispieidittg van zone
werken zelve, zich heeft te bepalen tot het gebied
der Nederlandeehe grensen, was de bewerker ver
plicht de aanteèkeningen betrekkëtök de uitgave,
don inhoud en de gesohiedenL der neekea ut te
drukken in eon der meest versprwdewereHtaïen,
Hy kooi daartoe de taal van het oade Bome
de taal, die De Groot zelf zoo vloeiderid sprak, en
waarin bfl de meeste en meest geroemde werken
heeft g«*ehroven. De kennis en moeitevolle arbeid,
aan deze bibliografie ten koste geleed, verdient het
onderwerp., ten voUe; al ware het atteen hierom,
dat De Groots werken ever i.etvoJkenreeht eneyae
verdedigiaa van den chriaUl^ken godsdienat met,
al hunne nadrukken, commentaarn, vertalingen»
voor- en tegenaehriften een. bekutgqike niaata ia
de wereHiaeratnnr innemen. Utvfioggekeeft de
opgave» vaa P. A. Lehmann en van andere
aamsnitellera van Bibliotheeae CSretiande!getoetet;
zoodoende bleek het dat vele der door hen ver
melde uitgaven tot het rok der verbeelding be
hoorden, of wel aan drukfouten hun onts+aan
te danbeu hadden. Versohaidene anderen
daaNntegeu worden nier voor het eerst aan het licht
gebracht. Dit eerste gedeelte der bibliografie
Bet tweede zal de voor- ai tegeneehriften en
biografiön over De Groot bevatten.?behelst reedi
402 titelt, zonder de dkshntakjw en brieven die in
verzamelingen of werken van andere sebrtfveri
voorkomen. Een enkel woord over ?omtaiga Ne»
derlandsche uitgaven zal -in dit blad niet misplaatst
xgn. Dr. Bogge'i cataloog all leiddraad gebrui
kende, viel mfln aandacht allereent oiar de Hol»
landsehe vertalinge» van 't Recht dei Oorfoghl
en Vredes, waarvan Kimmige aaomerkelök in uit
drukking venehUlen. Waacvan dit komt, verneemt
men uit de voorrede va» de vertaling, in 1651 te
Aauterdam bfl Jaeob Colom uitgegeven, waasiu
de uitgever in reoht naïeve bewoordingen mededeelt,
dat de vorige vertaling (Haarlem 16&) >veeUn
deelen ghetinelcebjok en vol mv-«MiUmghea^iiw
somtUdi oook door des ovenettemv anekt ea
respect tot iyae kercke dea
verandert, ea- vaa ayn Ja, 2f«tn*. oft wt-Netn,
Ja, gemaeekt, oft merokalW» varw(hBra>.cm 't
-«bevoelen der kercke niet plat teghen te spreken.
Omtïcnt het debiet van- deae tweede vertaling
ft de voorrede vaa den vierden drak (Botter»
a 1705) de opheldering: 3trEerste hebben we
niot gezien, maat d» tweede i* aratia^ varJbaft es
gelezen."
De Kpe. 9&~fl9 naenett d* .
nitgavea van .de Veraat*eordii«lt vamjè»
mttelyoke ReKieringh, va» oUande ea dk>. WeMVVUe»
land. All aanteekaming oneer kei. eeraa» nwameB
bericht de bewerker, da* matt «x AajatavAia hè»
gonnen had de Hnllanrlniha iMÉiHng, wnarvi
net orgiueel te Parijs gednkt «erd, ier pan»
" ^ ;; ^uiteT1^?*»**
en verbranden^dettegeasti
gel lobiinen er inch voor beteflide dei jaan!622 twee
vierde druk daarentegen téRotzejtfai
ootavo gedrnkt^heeft ga-den tjteteegi ^^ ^^
l»da^
fave Tand* Amalea et
_Ü(Amet J. JUaem M6, te)
oadite aoea Pleter d» nitajav» aan .,
" vaoW.dt.ie0d*«l*.-anX,i«kf
^amutemaien. Deel l en S sonde»
DftTalttm- ^a) ^BBaBQÉBiVÉaiBMaM -B& TOÉHI T^VtatHflM^BtlB'*'
tfcialaiiit dh««H4 ~
P,|W,,m (1§. "traetattu.de j'
de ..woiftjNaiene efce.) & Opera
F?W" ^tSktSfetiTar"^4tt '
.... .ter jfajb ia er mtr *
ontjrorpea nitgaaTdan de
tlse, (k» ketwoa-.
peetas bevatten? Eerit vür en twintig jaar later
aag een HeUaadesbe vertaling vaa dit warkdoe*
Joan Oorii het kobt, met aaateekeajageo, het
leven dee sehr(jreza> en koperplatea venierd. In
die. uitgaaf komt oja, de vertaling voor van eeav
* mgbt van den beer Joaa filaen, voor den>
ien
drak^dienieAindeaUeeBbekendeFn»sohe nitgaaf van 1662 wordt aangetrofF«o. Ze trok
a ^ .. . * *. ..* ?%.« ?* *, ?_?.
.
.opdragb
Fransche
verlicht oordeel nüepwekt over de i
?chiedvoTtohing van a|)n tyd. Esaigne", aegt
H»J.hebben den naet onser aaeken nietleeren kennen
dan van onae vjonden; en andere hebben aio*
verooeght hunne Boeken op te- vullen met be- .
?onderheeden. van Beleeghenhghen en Veldtilaw»
ghen, die niet andere dan een geringh gedeett» >
der Historie, maeken. Ik .kan hkr % voeghea»
MHne Heeren, dat onder alle diese besehreeven. ^
hebben, selfs onder ont, -eeer tveinighe gevonden
worden; die-gewette* hebbent toe men een Htf» 7
torie behoort te schrören. Ik ben niet bevneet, >
dat men sulx kan eegghen van onsen Qrootea
Man, noch ten «psieht van «goa erdigheit, noohv
ten aansien van silne oabeqnaemneit. De
vyanden Mlve a^a veralight aUoereedi.loi.heit te pt*
?en. In sjju Beek siet men de weeeenüfike oor- '
?aekea der Banmten, en in, 't vervokh des .
Oorloghen de meest natnerljjke beweegiüRhea.
van alle de aenmerkeljjke «ylkoomsten. Om alle» "
met «en woord te segghen, hy doet mts,' dat hf
volkomenriyk verstaat de konst om .een Historie;
te .besohryven, ea van Jaerboeken te maekan.11
Hét oltfft dni over. to aodenoeken, of een
Fransohe nitoaaf met da*«opdrachtoejt beataanaeefb!
De HoUandsehe vertiUng van De Groota apo- ?
logie over de waarheid dee ohriiteUtke* god*» >
dienst, hy Abraham Castoleyn. to Hairlem ia
1667 ian de pen gekomen, mag niet over het
hoofd worden gezien, al wan het alleen .
om het keurige titelvignetje en sluitstuk, waaria
de meesterbaöd van den Haarlemsehen
hoatgr*veur Dirk de Bray il to herkennen. Het vcc»>
wondert mq sleeht» dat de uitgever gewaagi
heeft op den titel de woorden to laten drukken
.tot noch toe noyt in Nederdaybi gedrnckt\daar ,
net werkje reeda veertien, jaren, vroeger door &.
D. Volder was overgeaet Over de in U93 VOOR ,
het eerst dóór. P. Le Jeone ia. net fiehft aMwem "
Franeefa» vBi tslhig beriaha. ae->o««redeJae«u2dav :^r
ytjffijtf^nH-raftT ^^..«p.mpm?.. Ai^-M..!};^^ ?*?
da Trritj.de l» vétite deta reiigjffb chrtóenne; ,
ndn oólébrèGrothu sont devenusmrares,(jtt'onse) ,
.fl&tte de W** pltt?g''°np ir**^^ *v *"' <^"iTTsnt u»Hf
nouvelle ditión". Men «eboeft niet to vragenv
of dit boekje ,n& De navolging van Chrirtu vaa
«Thomai a Eempii het miesi gelezen boek van dea.
nntettwerentjdmagheeten".(Dr.Eoggeisdevoorr.)
Onder de opera poëtica mis ik, voor de ver
zen van De Uroot op den slag b$ Nieawpoor»
(Rogge 292) do vermelding van s$i vera op do
prent over den ondergang der Onqverwinnetyke) ,
vloot, alsmede dat op de, exen sop zeldzame ola
fraaie afbeelding-van de verrassing van-Breda)
door het Turftohip (Zie Muller, HaatoriepL NoJ .
976 en 990). Zoo ontbreekt, ook de afzonderlek*
uitgave van het merkwaardige gedicht op deav
Seylwaghen", waarmede de vijftienjarige De)
Uroot zelf in het gezelschap van Manrits, dan
Admirant Mendoza, den gezant, de Buzenval ea ,
andere hooggeplaatsten een tochtje laagjs het
Scheveningsche atraud hccit meegemaakt. Het
gedicht komt in het Litjfoi en in Hollandsen on
de plaat voor (Muller, Historiepl. No. 1167.) Grotiu*
toont er opnieuw zijn nmestonohap over de taal
van Rome. door de namen van zaken, die in
Ciojro's tijd niet bestonden, in kliniek Lat^n. ta
omschriiven.
De l\jst dor pmlologieohe werken, door Da
Groot in hét licht gegeven, nagaande, bluft het
nog altjd een raadsal, of net uitnemend fraaie)
portret van De Groot, door De Gheya vervaar*
digd, met opzet bertemd was voor do uirgavo
VAU het Satyricon Mortiaqi Minei Felicii Capellae)
(Rogge No. 374) en wél als tegenhanger van bet .
portret dea Franschen Koning», aan wien de jdiiga
philolovg, het werk heeft ongedragen, dan orisp*
vriendennet slechte in somnHge exemplaren hebben '
ingevoegd. Men yindt even dikwerf eXBmplai*??,
»n zonder al«. met portretten. :
Tiidens De .Groot zioUin het buitenland opliiel^'
Sszorgden hetag Daniel Beiasitw. u-uy WUlenj
e Groot zijne wtxavor & Holland tor perse. ?
Zoo giog bet met 4e Vèraotwaordin«h, met da .
Animadveniouw in aniomdversiones Andr. Beveti .
^ï/
i.-\
wisseling te danken, diéDe Groot doet
kenneaals eenbihliofiel ia den jruntiigen, in den meetf
edelen «in van 't woord. Hét i* aardig om te
lezen welk een zorg hQ aan de nitgave ijjner
werken besteedde, en hoe. kinderhjk hfl sJoh ver
heugde, ab dit of dat werk xonder belMgrjifce .
.peocato typograpW" van de ptn kwaa). (Zie,
hierover: Sjnogei epistolaram a virii fituetr.
scriptanim. oll P. Barman T. H ,np580?445 en dar
uitgaaf der Epistolae van 1687 sn folio.) Ka eena
geelt hfl zelfaaawflzJngen aan, Heiniini, hoe da.
Utel móet gedrukt worden; dan eena ii h|| niet
tevreden met de hoofttlettent die Blaeügebruikt.
Vooral vejmaant hfi dezen, om wat meer ; '
voor de randen uit te ivacen. «Blagni
ocnant libroirt lectonbtt» itmt ad no
ntlles. Miror Blavium adeo chartae «we psrenm.M
Ieder wetomehapnelQfc .bewerkte en betede»
neetde hibKograöe brengt nieuwe bouwstoffen,
aan, schaft ongekende bedragen tot de levena- ;
henhriivingv an den schrflver, wiens pennevruehten
ae opeomt, of tot de getchiedenii en letterkund*
van den tBdV waan» deze. leeffle. Zoo er dna
iemand uien «angprdt om de zoo weinig samen
hangende, en gebrekkige biograftën van het
DelKioh ojaket tojt eau geheel to verwerken on '
DehoovlQk aan to, vullen, laïhQ niet mogen
nalaten den noogjt vertrouwharen, met
aUesortfsaeuaaeJesen arWd to «adjlegen, aten Dr. B. C.
Boggfl ali een hulde op <wn drionongerdttent '
van HUgo,De wooA geboorte, in het
a??"fW TJT__¥__l_L__tj_At_L * *- ^ '
getOBden. in ixeaerianuione ieuer»
ir «oo arm aan Oegenjk bewerkte bjU».
nau een enkelen schrHver, dat
af. ._ otmr dete aanwin* Wjaonder fieeft to ver*
Béngen. ZtkQc een voorbeeu doet goed ve^geai
.?-?