De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1883 17 juni pagina 2

17 juni 1883 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

B f JT E B AD D« nUnUterBainal legdr b de Kamer de Tier ontwera-overeenkomitan mat da ?ëMrwMtmMt* ?ehappSan ovar. Z« «tfa oogtnblikkelpt wor deaaS.t aaer voardeatig an inde toekomst hoopt üln o4at de aadaaktdoor «e ieaiBgaverk aan -.de^ w»» waarop Katholieke «ode de IÏ-. op _"mizJstorraad'b«taadilaagde over kat ontwerp v«ót. *ea kol(u»ia»J Jeger, dat door daa mwister van oorlog ia gereeft gemaakt aa door z^n colloga vaa marine over«ej»oawH. ? Volgetis' dit. onfwe» juillen da onWerea van. da iaMotario ea o» oorpa meer vormen; de officieren vaa logee sullen «duraada drie jaraa^dael mogen nitzMkaa van *et koloniaal lager, en daarna weder .i» nun rang b|J het landleger geplaatst worden. Da heer d* I-aseja keaft E» de vergadennjt der Aeadtmit dei Bettnee» medegedeeld, dat de Saea-maatsohappü besloten had een tweede ka naal to gravatt, eveowiidta* met hat reeds ba* staand p. tt^j voeada er b^Tdat het met het oog bot kaAaaTaoo *po*ditf «oMiiJk dia naohte aleo. trièch to verlkntea, aoodatletgodarende de veile vier en twintig aren vaa deo dag bevaarbaar zou «azen. Da heer da Lesseps riahtto aaa verzoek tot de aanwezige geleerden, die vaa de bakende toepassingen dar electricitoit op de hoogte waren, .om hem plannen tot regeling van stü<een ver lichting aan de hand todoen. ;? . Zeer gunstige berichten kwamen uit Algene. Si-Slünaa, het hoofd van dea opstond in Zuidelijk Oran, heeft iku aaa den^ Fransühen consul te Tanger overgegeven ea onderwerpaw beloofd, Hat proces vaa den markies d« Rays, die naar aene zoogenaamde Kolonie te Port-Breton vier achepen met emigranten uitrustte en ken daar vangeoTÖk liet omkomen, terwijl hij te Parijs liet geld der aandeelboaderi in a^ae maatschappij vertoaxde, il deze week aangevangen. In Italië nam. na hevige woorden in het Par lement, de weinig achtbare Afgevaardigde GposaveUer «Qn tnrtaug. Ben der vooraaamstoredeMn was de nederlaag, die zjjn be»ohermeliag, Ricciotti Garibaldi, bjj de verkiezingen te Rome geleden .bad tegenover prins Colonna. De rtaliaansone kust wordt krachtig in staat van verdediging gebracht Met den grootsten ?poed wordt eea reusachtig en verontrustend plan «utoevoerd. Het ontwerp is toevertrouwd aan net hoofdbestuur van het geschoten de torpedo's. Het rapport is reeds gereed, en zal tegelijkertijd met het wetsontwerp aan het Parlement overge legd wórden. . ., ,. Aan het ministerie zal een nieuwe afdeeling voor dssen dienst worden ingesteld en men spraskt er reeds over een' der bekwaamste marine-omowren aan het hoofd daarvan to stollen. Deze dienst is zoo belangrijk, dat hy hetorgabis«eren van een afzonderljjlc militair corps zon vereisohea. Men zal zich echter bepalen tot het inrichten, op militairen voet, van het corps haventommandanten. De kosten .zullen vele mülioeaeu. bedragen, maar de minister Van marine zou voorstellen die te.verdeelen over eenige dienstjaren, om er de StaatsbegrOoting niet to zeer mode to bezwaren. In Spanje ontving, na veel bespreking vóór en tegen m den ministerraad, de koningin verlof net hare twee kinderen een reis naar Oostenrijk te Ondernemen. Een aantal bladen, die zich uitlieten over de reden waarom de koningin bare familie wenschto te spreken en deze zoch ten in eene zeer slechte verhouding tunchen de koninklijke echtgenooten, zullen in staat van beschuldiging gesteld worden voor de rechtbank voor persoelicten. In Griekenland dreigde een crisis; de minister TricoupU kan het niet vinden met zijn atabtgenooten van marine en justitie. Een dezer heeft «ich weder onderworpen, de ander echter zal de terngkooHt des konings afwachten om zijn ontslag in te dienen. Door Fransehe ingenieurs zal een stelsel van rijwegen worden aangelegd om de nieuwe provinciën met het midden van Griekenland te verbinden. De Keizer van Rusland heeft aan Petersburg geen joytuse entree gegund. Dit en bet feit, dat de thans uitgevaardigde hervormicgsmiatregelen niet veel beduiden, heeft de bevolking ?eer ontevreden gestemd. Een aantal verminde ringen van straf aan politieke beschuldigden, eea kwatechelding van achterstallig hoofdgeld en - eenige godsdienstvrijheid aan dissidenten, is al ?vat de Keizer heeft toegestaan} van politieke . berrormiBgea dus geen sprake. Allerlei. Jnist eea dag nadat de Eerste Kamer op reces gescheiden was, is bfi de Staten-Generaal do Ko ninklijke Boodschap ingekomen, houdende mededeeling van bet overlijden van Prinses Marianne. BBna 14 dagen na den dood en haast een week «a de begrafenis der Prinses. . Nadat ae hofronw van buitemandsene aanver? wasten was uitgeschreven. Is men in de Hofkringen eindelijk tot het besef gekomen dat in deze allo traditien met voeten . wiTCa getreden en dat dit nog behoorde to wor den- goed gemaakt, dan «eggen w« ?beter laat dan nooit". -. .-'v >?. ???..???>.? Maar hebben andere consideratien vaa de over ledene Prinses plotselmg een diep betreurde Kaderlandsche Vorstin gemaakt, daa Zouden we geneigd ztttf to zenen: ?beter ntat daa a* . In elk geval klinkt het aUanbtsf 'dat thans de Beide Kamers aog zullen bijeen komen om een adres van eeoirbeUag vaat to atonea. De altidaft der verTdesmuen voor de Tweede Kamer is^oosls te verwachten was: ? DoïUÉralen hebben weder 2 stemmen verloren, de . «aoservatléten 1. de anti-revobiüonnaire wotfnén ar %;oa roomsohen zullen er vermoedel^k te Delft Maar'dé, liberale.meerderheidvblijft bestaan ea W ministerie aal 'dai een paar jaren het leven aondtaa, an door de rechterzijde bestookt, de caken kannen waarnemen. Daarna niéuwe over winningen der-k«-lwyjken? '.'?'.? ?? Dei Is de stemburmoraaL Een MBOQM opvatting voorwaar d*t 8taifru«igar£ JÉa*r toeft, met toyg op d» wgw waarop door somorigen b(J d* verkiezing k t« werk gegaan. il de verwohtrog b})na veraohoonbaar «n althans verklaarbaar. ? De liberale bladen hebben door hou waartohtiwint tegea de ele«0aklavloedeBbflo*ver&elng, doorauns^enecberpflveren tegen de bemoeizucht bieren op het verki gegeven tot itrijd van aati-retttetioaaaire en aanhangen der liberale partij aga geschetst als mentenen die dw laatste vonk van het Christendom U hu gemoed aettea u^Hbhuoht, sQo gescholden voor dwingelanden, (iodlooohensars, enz., ii niet te verdedigen. Burgen van één Staat mogen elkander «iet ido uitschelden. l)e uitslag der verkiesing is dat de liberalen in Gelderland twee seteb verloren, maar in 't noorden dei lande eeaig terrein herwonnen. Da liberale bladen erkennen net geleden ver liet. Sommigen, all de N. Sott. Gt., trachten zich t* troosten met de cntwiuiging, dat het nog erger had kannen zijn en de hoop der Ugeupart», om een beslissende»! slag U slaan althane niet verwezenlijkt b. AndereVals 't Vod., bet U.D* de Midd. Ct. en het Mg. Band. erren&en on verbloemd de nederlaag-, troosten sieh met den meerderen ijver hier en daar door de liberalen betoond, en met den onverhoopt gunstigen nitslag ia enkele districten. De T$a en de overige Katholieke bladen «ga »eer ingenomen met het verkregen resultaat; de Standaard zwijgt tot dusver. Slechts één herstemming moet plaats hebben, en wel te Delft tussehen den katholiek Van Berckel «n den liberalen oandidaat Modderman. De antirevolutionnairen brachten op hun candidast ruim 700 stemmen uit, zoodat z)j feitelijk den doorslag bjj de heratemning kunnen gevea. De Auer Ct. wijst op 't gewicht dezer herstemming en hoopt dat Nederland de lohande niet «al beloven, in de plaats waar Willem I door Balthaur Gerardt werd doorschoten; den Roomichcn candidaat door de hulp van orthodoxe gereformeerden te zien De Tod 'vertrouwt dat de anti-revolutionnairen , verstandig zullon zijn en toonen sullen, re kening te kunnen houden met den tegenwoordlgen toestand. Hoe de Stand, zich zal houden, il qnaeatieus: dat echter het Wag. Weekblad Mr. v. Berckel zal verkiezen boven Mr. Modderman, ia niet waarschijnlijk. De verkiezingen namen omstreeks alle. redactien in beslag. Slechts enkele bladen behelsden ar tikelen die buiten dat terrein bleven. De Ti)d besprak de vraag: £i elgemaene beschaving de .vracht van ons Middelbaar Onderwijl? en beant woordde die vraag ontkennend, 't Blad «af echter meer eea oritiek op eenige bepalingen in onze onderwijswet, dan wel een bestrijding van de wet zelf als zoodanig. Voorti besprak Man in 't Hand. de coöperatie gelijk lijzich heelt geuit in de afdaeling Leger en Vloot in ?Eigen hulp", en waarschuwt tegen overdreven verwachtingen in de eerste toeJcOfllST* Dr. Coronel sprak in 't zelfde blad .Een woord naar aanleiding van de jongste werkstakingen. De hoofdoorzaak zit naar ztfn meening in het ontbreken van een innige verstandhpudlnff tnsBéhen patroon en werkman. Aan beide zijden is schold, maar, zeker niet 't minst tyj den werk man, die over 't geheel te weinig hart voor au n werk toont te bezitten. De Werkmansbode er kent dat dr. C. wat do hoofdzaak betreft, den vinger op de wond heeft gelegd, maar vergeet niette doen uitkomen dat het geringe belang 't welk de werk man bfl bat werk zelf neeft, reden voor dat ?te weinig hart hebbeu" geeft. Nog moet gewag worden gemaakt van een ar tikel in het Volk»blad\ 't orgaan van -Volksondenriji." ter weerlegging van 't oordeel der Arnh. Ct. over de straf den onderwijzer Poppink te Winterswijk opgelegd en van 't antwoord van de A. Ct. Kamp geven doet de laatste natuur! jj k niet. l«esV dan r&*"ypr.. del*» oTab bare krachten ' KUNST. HET TOONEEL TE ROTTERDAM. Kleine Banden, Miss Multon, Nog een tnkel woord aan de heer Peypers. Daar ik door omstandigheden verhinderd was over de voorstelling van Kleine Hemden, door de Vereeniging het Nederl. Tooneel in het zomertheater opgevoerd, te schrijven, heb ik mijn vriend, den heer H. P. Boudier verzocht att voor mij te willen doen. Hy heeft zich daartoe bereid verklaard en ik geef nu hier zijn oor deel. Ik maak van de gelegenheid gebruik, om den heer Bondier voor zijn bereidwilligheid dank to zeggen. , H§ schrijft mijt Amice l Gaarne voldoe ik aan uw verzoek, om U een verslag der voorstelling van Kleine Handen, door de ?Ytreeniging" opgevoerd, te geven. Lesvelltes maina in 3 bedrijven van Labiohe door Emna zeer verdienstelijk in hot Nederlandsen overgezet is, zooals gij weet, e n geestig geschre ven blijspel. Ik. zou net, wat den inhoud betreft, pendant van Le gendre de Mr. Poirier ?aar spoedig te kort; h» looals bier, een rol van be_ »«Ua. Ook haartoUetWM ^ . walka dame van smaak aal zich om 10 * 11 nor IB den morgea kleedea SB robe blanohe? Men Jma het Mej. Fuohs aiat kwal«k nemen, dat arj niati vaa kaar rol wist to maken: de schryver heeft deze figuur (die slechts zoo af en toe voor steunpaaatti moet dienen) zoo stiefmoederlük mofaMptbaMadeTd. VooraTgiBg fniim dt Xodtctool (Le fea au Couvaai)i vaa Barrière, een aUerliefiit lever de rideau. ? -'. Da saai.was U da tweede opvoariag aog al bezet Waaaeertoeh tal ons publiek eens oogéu oor krijgen voor iets werkeluk goede? Eann! to diea opüehto schtot het in Amsterdam al «iet beter gesteld te zijn dan bg ons, want wie had ooit ktteea denken, dat eea gezelsokap als dat van het ?héatre dol'OdeOtt nit Parijs, geïn troduceerd door degelijke, bekwame mannen sou spelen voor...Woeien«a banken. Ongetoofslijk, ma«r «aar. .' ' F. a V. " Bondier. 3tïn Jf»%«, in de laatste dagen door da Vereeniging aet tfedl Tooneel opgevoerd, is een der onmogelijkste, stukken, die i£ ken, de eene onwsarschjnljkhe'd stapelt ziob op de andere. Toch kaa ik bet beirijpen, dat oen groote actrice Bootte Mm, BMnmans da rol vau Fernande ? aHai Miss Mnltos ? heeft willen spelen, want z)j geeft baar gelegenheid hare volle talenten ten toon to spreiden. Ut -moet echter bekennen, dat het spel vaa Mevr. .Beers mans het stuk niet alleen niet beeft kunnen reddeu maar dat het het slechtste is, dat ik nog van haar gezien heb. Die rol vol hartstocbt werd hartstochtelijk genoeg gespeeld; maar was dat een FerandeV Was dat een vrouw uit de beschaafde wereld? Telkens en telkens werd ik aan Zwarte Griet herinnerd en ik zou verschillende passages kunnen aanwSxen, waar houding, gebaar en item geKeel met het spel van Zwarte wiet overeenkwa men en wat eenondersobeid tossohen beide perso nènl Nu Mevr.- Beersmans die rol had op zich geno men, had ik oneindig veel beters van haar; ver wacht. De lieve rollen harer kinderen werden door Mej. Yan Eykea en Mej. Mina Beursmans gespeeld. Ik heb reeds vroeger er op geweien, dat Mej Van Eybaa in haar spel en stem iets tomends, iets gemaakte, iets geaffecteerd* heeft}; in de rol van Jeanne kwam dit wéér zeer erg nit. Mej. van Eijken zal zich heel veel moeite .moeten geven, om die leelrjke eigenaardigheden to boven te komen; anders vrees ik, dat nooit iets als tooneelspoelster van haar te recht zal komen. De rol van Paul daarentegen werd door Mej. Mina Beersmans aliervoortreffelükst gespeeld; lief en eenvoudig, een type vaa een echten, goeden, rondborstigen jongen. Die jonge actrice geeft groote hoop voor de toekomit; zg ga zoo door, want zij is op den allerbesten weg. Ook Mevr. Burlage en de heeren D. Haspels en Le Gros deden al hot moJjjke, om vau hunne rollen iets te maken; dat hun niet mocht gelukken, is aiet hun schuld. Den heer .Paupers nog een enkel woord opzijn ing t zonden stuk van Zondag jl. In dit stuk bor duurt hij een heele redevoering op twee praemissen, draaft daarop door, maar...,. de praemissen z^jn onwaar. Ik heb nergens gezegd, dat ik Fedora mooi vind; ik heb nergens gezegd, dat ik geen dood op hot tooneel wil. Ik beweerde juist het tegendeel, als het hoe en waarom maar goed gemotiveerd waren. Drie vierde van het antwoord a«s beeren Peypers is hiermede vervallen. Lessing is, volgens den heer Peypers, verouderd en Sardon zou vreemd opzien, als men hem wilde dwingen ziek* aan Lessing's regels to binden. Maar wat zan,- Sardou opidjkea, als men hem eens wilde 4*£3gen zich aan des heeren Peypers regels te'binqtti; hy, die'Loris'moeder en broeder onschuldig (misschien wel eonder vergtffenit) laat sterven en Louis onschuldig doet lyden. Lessing verouderd, Peypers in zyn plaats. Le roi est mort, vive Ie roit De heer Peypers zal wel begrepen hebben, dat ik de wooden drama en melodrama \melo volgens den heer Peypers van milodic] (sic!) niet in hunne etymologische, maar in de algemeene daarvoor aangenomen b'eteekenis heb gebruikt. Ik heb hiermede mijn laatste woord in deze zaak gesproken, want ik zie in, dat, toen de heer P. my een ander slot voor zQn ituk vroeg, hy dit deed met de vaste overtuiging, dat het my onmogelijk zou zijn hem op zyn vraag to ant woorden. Ik gaf hem echter twee in plaats van één; het eene kon hy niet gebruiken (de reden waarom, door hem opgegeven, is kostelijk), over het tweede zweeg fiy, dui was zijn slot het üeste. Tegen zulke argumenten Kümpfèn Götter selost vergebens. 13 Juni 1883. M.H. UIT BELGIË. XXIII, Alfiemeen stemrecht. ?Dicht- en Kunsthalle", vau Boers, enz. Muziekfeest te Gout. «B haar te befat-j*» JtyeijijttB»» werd wal aangenomen, laaar aaa groot aantal Senatoren oathield zteh van de lUmodag, want men moet, ap hoon jarea gekoutB, vooodohtig s|n, tfurgmr b ehèwe et k Ortraleltt «tor Per*. OHZE BLADBH. Dt vaa «»*?. een ^__ ......__. ? willen noemen. Ook hier een schoonvader, wiens stokpaardje het is zün schoonzoon tot het practi»che werken te willen overhalen zonder gevoel voor de ideale zijde van het le*en; een schoon zoon, die met betonden humor de aanvallen van dien schoonvader weet te beantwoorden; een vrouwtje, dat even als Antoiuette bij kinderlijke liefde voor den vader tevens één do .is gezond verstand bezit, om het póötiscbe' in bet karakter van haar man té begrepen en te waardeeren; een vriend van den man, die zijn minnaressen ameublementen geeft onder dions naam.... Voor een Labiche dus gegevens te over, om een wer kelijk lief, van gezonden humor sprekend toonéelatuk te distilleeren. * Wat de opvoering betreft, hadden wy alle reden ceer tevreden te ,zgo. De heer Rosier Faessen spéélde den schoonvader. allervoortKe&eiykit 'en leverde daarvan .eene zoo mogelijk nog batere type dan mdertyd. van Poirier. De heer de Vos wa| als schoonzoon onverbeterlijk; gentleman op eu top, wist hy de geestige scherts, waarvan zyn rol overvloeit, tot haar volle recht te doen komen. Wat den heer de la Mar betreft, by had de rol van dea viènd (dea al eenigszfnz op jiren zijnde roué) tot in de kleinste détails bésfudeei d en bracht door zQn goedgekozen maske en flink geacheveerd spel niet weinig tot het welslagen der voorstelling by. Zelden nog heb, ik hem een rol me t zulk een opgewektheid, lust en ijver zien spelen Ook de beer Poolman was als de ietwat bleue minnaar zeer ? goed op zijn plaats, terwijl de heer Matter* da rol vaa een luien, vadsigen bediende uitmuntend weergaf; ia Ma woordT gezegd het spel vaa de heeren bet niets to wanschen over. De dames-rollen wsren minder goed bezet en waarom niet Amélie door Mei. de Groot en Anna door Mej. Mina Beersmsns, b.v. warden vervuld ia mij aan raadsel. Toch móet ik ronduit zeggen, dat Mej. de Groot my erg meegevallen is in de rol van Anna. ZQ is nu eenmaal gein jngénue aa ik «M daarom erg bang, dat niets via die rol Boa to recht komen. Zfl beeft ie echter met vaal leaaeid ea nafauriïtheid gespeeld; veel beter, daa ik bad durven verwachten. De tol VBB_Aa**ue.liër4 Soor Mal. Schepers ge.. speeld. Waaneer dk dame veel meer te doen Wat lief. verleden week lachend voorspelde is werkelijk reeds waarheid geworden. De linker zijde heeft eene overwinning behaald, welke aan het ministerie niet minder pynl(jk is dan aan de katholieke party. De regeering ziende den tegen stand welken haar ontwerp van belasting vindt, zond één, twe», drie, eea nieuw .wetsvoorstel in de wereld, blijkbaar nedergeschreven ten gevolge der woeling ten voordeole van het algemeen ?stemrecht; sedert eenigeo tjjd door den heer Junion rum suis in vergadering op -vergadering teweeggebracht. ? Hut sch\jnt dat de behandeling dezer wet nog aan dia der belasting zal voorafgaan. Wellicht zullen daardoor voor de belastingwet eenige stemmen gewonnen worden; en dan vogue la galère; dan mogen de beartcpmroisrien zooveel protesteeren nis zq willen: on vaste Oittre. De nieawffiwet op 'titemreoht, d. i. te zeggen, voor de provlniiinlt» staten en den gemeenteraad, geeft dit aan .allen die gedurende zes jaar de lagere school hebben bezocht, en op hun acht tiende jaar bewHzen van bekwaamheid in de aangeleerde 'schoolvakken zullen geven.; ZJjn de progrrssisten hier mede voorloopig tevreden, dan klimt bepaald de kans voor de belastingwet. Het is noodig. Er hebben zich toch zelfs stemmen doen hooren met het voorstel {Vlaamsehe Stand aard) dat koning Leopold het voorbeeld moeit volgen van den Uollandschen koningv en komen ?met'een groot deel van sttu inkomsten (8Mi raillioen franken) .en dat eeniger hooge ambtenaren aan het deficit tegemoet. Dan ware mea geholpen. Eene zoo algemeene ontstemming bestond in vele jaren niet. , . . Op andere irijse is ook eene wonde, bijzonder van 't Vlaamsen» volk, opgekrabd, en daardoor il de afgeloepen week eene rechte pngeluksweek geweest. In den Senaat ii het wetsontwerp op 1 gebruik der Nederlandsche taal in de middel bare scholen besproken. Door deze wet wordt (als eone groote gunst voor de.Vlamingent) toe gestaan, dat aan de kleine Icnapen in de laagste, de »vo jrbereidende klasse" eener middelbare school ia de Vlaomsohe provinciën niet alle vakken in het Franich worden voorgedragen. De voorzitter vau genoemd deftig gezelschap, baron Selys de Longobamps, en de heer Dr. Crooq, hoogleeraar der Brussahmbe univenitahV vonden deee vrijheid aan 67 pOt. der bevolking gegeven aog te groote ea haddm geen» woorden genoeg Doze grief, met de nog püniyker belastingwet in uitalcht, maakto de voordracht vaa eenjprogreiaisUseh ontwerp aoodaakamk, om waokerttoediRa partijgenootoa ta wiaaaa. Man b nieuwsgierig naar aea afloop. » Wat au bet Ylaamsoh betreft moet men alle pogingen loven welke strekken om last aa liefde voor de letteren, die paria onzer asbolaa. door schrift en voordracht gaand» te houden, of op to wekken. .Jong Vlaanderen," aL_____ door den heer Pol D«nonL heeft _. In den ouaeren oollega: de ?Nederlanoiche dicht en kunithalle," om niwraan -de gewenschto uit breiding, all ook meer degelijkheid toverleenen." De zesde jaargang s*l maaadelfiks vier en een half vel leveren. ?Tal van nieuwe, hoogst gevierde medewerkers ia Koord ea Zuid zegden resds welwillend gewrochten.toe," Daaronder vinden Wij nit N. Nederland Joan Bohl, Taco 4e Beer, .Fiore della Neve," Hofdiik, LtttkeWhl, Smit Kleine, Louise Stratonus, Vosmaer.' De eerste aflevering bevat > twee verhalen: ?Paohtverhooging, van mevr. Courtatans, ?Ik aal t' huis Wijven," van Teirlinck-Stflos- to samen 39 hls. Vereen vau Van Been, Boni, Waatner, Klam Groth en Hofdijk, Sta blz., een artikel .Theogonie," ?onder dea titel: ?Harmania'a er&met," van ?Fiore d. N.", 4V» bis., eeae boekboschouwing van de Flou, 13'A blz. en 3,W», .kroniek." , Bet ii niet meer dan billijk dat men aan dan voortrefieli|ken Jan vab'Beera de eerits bladzijden van den nieuwen jaargang heeft ingeruimd. Diep moeten wy echter betreuren dat de voormalige zanger van de hoop, van da tevredenheid, thans die van de wanhoop is geworden. Gewoonlyk nemen de dichtere oenen tegeuovergeatelden loop: in de jeugd lijden .zij meeat aan sentimentoelea achlüende-eeuwschen, Bohillersohea Welttehwsn, aan Byroniaaniwhe ztekeujkbeid; op hoogeren ouderdom worden hoaae zangen meestal gezonder, frissoher, naarmate ziöh de moed, in hét dragen van teleurstellingen by hen hééft ontwikkeld, of althans er klinkt onqerwerping in hun dichten door. Van Boers treurt-in het hiei af^«dn}ittefrdiohtje dat bÜ eenmaal in »ijn ndoodkist vastgeschroefd, -van eenwig donkeren nacht omtogeu", aan zijne kleinkindereu geenen kus zal kunnen geven. Ik geloof niet dat de kleinkinde ren van Vondel (als er leefden), gaarne gekust zonden worden door dien Half tandeloozen mond van den doodskop, dien men by de oprichting van des dichters standbeeld heeft getoond. Vader Joost heeft voorzeker daaraan ooknooitgeducht; hy geloofde niet aan een .eeuwig donkeren en Üzeren nacht", zoomin als de dichter van .Livarda" ?elf. De beide dichters zijn overtuigd, dat er tusschen de meüsohelijke wezens eeae betrekking bestaat die hat graf trotseert, en men de tusüchenkomst van den doodgraver en zijnen schroe vendraaier die de kist' opent wel kan missen. Waarom komen ons de kunstenaars tegea* woordig toch voortdurend met doodend»ns e n op den hals, waaraan zij zei v en niet ge-. looven ? Voorzeker bewonderen wü het meestef,werk van Holbéin, de geestige teekeniugen van Alfred Bethel en zelfs Gothe's ballade. Uiterst leerrijk ziju vooral de twee eerstgenoemde doodeodanien. Doch waarom honden zich heden zouvele schilden en jonge dichters daarmede bezig? 't I» al te veel! Pa» touJMrsperdrixl ?Welk een afstond tasschen ?Livarda" (uitge geven aan 't hoofd der ?Jongelingtdroomen") én van Been' .Droom van 't Toraaijs," benevens ïen heden uitgegeven klaagzang, zonder titel. ?Livarda" verscheen met eene kenspreuk uit bet ?Hooglied" van Salomo: ?Sterker als de dood i* liefde.". Men herinnere zich den inhoud: Eene jonge, kuisohe maagd, nit liefUesmart ge storven; wordt door oenen engel ten hemel ge dragen, nadat bare ziele etne reiniging heeft on dergaan, die naar alle aardache lusten moe ;t doen vergeten. Doch zelfs by -'t aanschouwen van dien ?tintolbaen" en die ?blauwe diepte" denkt de jonkvrouw aan haren minnaar terug. De engel staat haar toe hem een oogeublik weder ta zien, indien zy zich aaa eene nieuwe loutering wil onderwerpen. : Livarda ontdekt nu baren beminde, doch..,., aan de zijde eener nieuwe bruid..Hare smert daar over oa haar afkeer van de ongestadigheid der wereldsoho driften 'zijn zoo groot, drtt de engel haar, na deze boete aldus veredeld, pijlsnel naar den hoogen hemel- voert, thans Livarda's eenig, haar vurigst verlangen. Komt oen lezer de verbeelding van grootvaders toegeschroefde doodkist mannelijker, trooateader voor?,Het zy zoo! Zeker is het in. elk geval, dat vau 's dichters, harp nooit een lage, gemeenxiunelijke toon heeft geklonken. Daar.oor alleen reeds eeren wy hem. Wy gelooven dat ook de zoogenaamde Theo~ gonie (!) van den heer ?Fiore d. N." zoo kwaad niet gemeend is als zy schijnt, Doze zeer jonge dichter beschrijft (in proza) een ?Paradijs, vóór het Eden, waarvan de legenden veriialen," met ?nog minder ontwikkeling," zegt by. Daar was de diepte ?pui-per" en de aether ?violetblauw." Daar be.tonden oemnmtl peri'8: dezen ?stoeiden met geuren", en kleedden zien ?in de verstui vende tinten van den regenboog." Z(j begroeven soms den zonneschyn in de ingewanden der aarde..: Dit alles bad (N.B.!) ?de Schepper zoo besloten." Doch de Peri's sloten .duizend huwelHken" met de klanken, wonende aan ?den rand van den wereldnevel" ?waai* Goda eigen engelen zweven." Toen God nu beval dat de klanken zich zouden verdeelen ?brullend" in den donder en pmormelend" in het beekje, gehoorzaamden zjj met vaut zy hadden kinderen, waarvan de Peri's de moe* ders waren. . l De Schepper werd toornig om de ongehoorzaam heid, zoo zelfs dat .de eeuwige Wijsheid zich zelve vergat" (!)-Weldrft echter «prak God eea rechtvaardig vonniè: elk» klank én élke peri !creeg eene bestemd? plaats: aan hun kind Barmonia liet HB het eenwig leven behouden, doch daaraan kleeft aea. -^rfnnet", (1) deewege moet het gehoorzamen aan den mensph, en smachten naar verlossing uit de snaren (11) Voorwaar, deze jonge dichter zondigt niet door beieohryving van bet drek der straten en den geur van half-verteerden champagne geluk ande ren; maar wel door A tegenovergestelde. Wij wenwhen den weigezinden jongen man eeae goede portie van het gezond, vroolflk, maar tooh poftösch realisme van Mevrouw (burtmans toe. Ronduit gezegd steken al. dia paradyidroomea, bij Moore's Mrijke ?Lalla Rookn" treurig af. De Flou heeft eeü goede daad vemcht met de aan beveling van GaOlard1! woordenlijst.'t Is echter yol'tls echter valkomen overbodig «yn artikel hier te ontleden. Da lezers van .de AmstordAmmer" zullen sich herinneren dat dr. Te Winkel een zeer aanprijzend artikel over Gaülardi arbeid schreef, waarin b. v. er op werd gewezen, hoe een goed deel der aloude Vlaamsche bMchaving zich in dit glossarium afspiegelt, ea hoe altooi meer aan 't licht komt dat de Hollander! in hunne msatschappeiy ke ontwikkeling, in de middeleeuwen op de ichouden staan der zuideiykestamgenooton. Wy wéosohen aan het tijdschrift eene groote verbreiding en hopen dat de jgegevea wenkea werkeiyk de gewenschte degelykheid mogen In vorderen: dan tullen wy bet tfuueaé vaa W.tot tUd aanbevelen. De prijs voor Nederland is /? 7.W «n't jaar. **««« vaa P. Ben(tokit vaa 2V**tf«*»f, voor orkest, vutTBabertL dag Ouverture vaa Hmtle*. opera «*a A. leid, en eenige ariaüi door de gaaoemde i De dafftookraing d* sttvearing .{? W ^MHEI^Wyi vaitgesteuL. JTruwetU Juni 1883. M. A. POTGIETERS FLORENCE. w. . Eene gave, die Polgieter alioöila nutte- getoond iieek te beiitlaD, Aan oma programma voor madedaeling van het ekfeest ta Gent ijla na alhet bestaande tweeniMl'èflMveÉ JAM, in de ^erkelUkhefd en (ÜuW in de verbeelding. Ja, -w whiipe de ook ondeugend, waar iy den^ vormen Diet luchtigen ÜMtadwNMrëiM '*»? ik durf beweren dal de laatste»vp|«s; l6ve&« ben veckiesalUk-icbeeobof tOaderwu inden regen" is een zQner kleinere schetsen ? ge.vindt, et ? Potgieter in een wagen van den spooit^elli» die. juist Piet Gyzenbrug is voorbljgestoóald, De administratie is te zuinig dan datarlicju op iou overschieten voor den reiziger ca de regen, die tegen de ruiten klettert, is niet geschikt om de duisternis te doea a)(B6üvn; maar zóó donker is hét niet of ge kunt. op merken dat de dichter ? alleen u, meent ge? Toch niet ? schoon uvye oogen va^t iot de beète mogen behooren, dié man in dto wagen ziet beten HU ziet iemand vóór «ich zitten, die. waarschijnlijk, als hy, reeds aan de verkeerde zijde van de vyftig gekomen i*V een mager man met donkeren koev0I ea dunne, grysgrauwe lokken om het liooge*. breede voorhoofd. Hoe hy is binnengekomen j vraagt Polgieter in zich iel ven: de trein heeft een oogenbük stilgestaan bij Piet Gflrenbrug; maar het portier is gesloten gebleven. ...'nj[ heeft juist in Pansie gelezen, die lieve laatst» novelle yan Hawthorne, en Göthe is er ken borg voor, »dat katten van heksen wWen," maar de poes, die melk dronk uit Pansïe'S schotelt jen kan hier loch kwalijk in het spaï zijn eeweest. Wie de vreemde z^n zou? PotgtetCf "weet het nietf'doch ik zal het a zeggen, het ia; Hawthorne, de scbryver van Pansfe... Zon» derling, vindt ge, niet waar? : Indien ge den datum vergeten zyt, wil ild u Wel herinneren dat Havilhorne juist oplaag* is overleden in Amerika, terwijl hy nog voort* schreef aan Pansie.., . En toch hier... zonderling, meent ge? Hoor, de Hollandsche dichter geeft eentf aanhaling uit dat werkjen en... i»Zonderling," pruttelden die knevels". Zonderling, vindt ge nieit Of het wezen-} HJk Hawthorne zou zijn? . Laten wij uitstappen, lezer! Ik hen niet ^ vreemd aan het denkbeeld, dat Potgieter'de ? twintig zangen der Florence ook onderweg in den regen heeft beleefd. Het is er juist poëzie naar, zult ge mij toegeven, al hebt ge a)leea maar gelezen wat ik er hierboven uit over' schreef. Het eene tooneel is er niet of met schimmige snelheid glijdt een ander reeds er voor en langs u. . »Hoe in 't verschiet hier groep bij groep me boeit", zegt ge; toch niet voor lang, zou ik meerren want weldra zie,»daar zweeft eea stoet van andre erinneringen den: optocht voor", een nieuwen optocht alweder] Uet is er juist poëzie naar, en als Petgie ter een nieuwe bergrede schrijven moest, zou zijn eerste woord zyn: Zalig zijn de éenza- ' men, want zij zullen met God wandelen. Zijne poëzie is er niet eene van lerende, handelende raenschen: men is er in eene een zaamheid, maar die eenzaamheid is zóó god delijk! Alles wordt er schoon, dus is alles er belangrijk. Het groote is er overvloedig, maar de boom is niet meer dan hel. mosterfeaad en daarom is ook het kleine niet vergeten. Een duifje, dat koart op een boomtak, een hagedis, . die nu en dan tusschen het mos en de stammen voor den dag komt, >een blaadje, dat rolt over den weg, een zonneslraaltje, dat valt op een rim peltje der beek, een meisje dat even glimlacht of zuur gekeken heeft en wat vodderljen" ? par don, lezer! ik had myn taak met een gerust nart aan Max Rooses overgelaten, bij zijn glim lachend meisje dacht ik met een glinllaeh. aan het uitnemende sonnet van Jacques Perk, beginnende: «Gelijk wanneer op eens de zonneschijn;" doch voor 'sraans onbeleefdheden wil ik niet aansprakelijk zijn. Max. Rooses is een pleizierig oud heer» die op 't oogenblik in die voorkamer van da Gids zit te medheeren over de verdorvenheid van de 19de eenwsche poëten, van de Hol-. landsche in het bijzonder. Ik mag graag . eens naar. hém zitten luisteren, maar soms vertelt hij' zoo wonderlyke zaken ....-? '.; Zoo is hy'p. a. van meening dat het vol* strekt niet te pas komt, als Potgieter, in dé eenzaamheid met God te wandelen en op meisjes ea andere kleinigheden te letten; kleinigheden, die hy, als daareven, met dea, weinig beleefden naam van »vodderi)en ' aanduidt. Al» Potgieter de litteraire richting van Max Rooses had willen karakteriseren, wm hy stellig beleefder geweest zyn. Soms wordt de oude beer boos én gaat dan nog verder. Wel drommels! zegt h(i en geert een ruk aan zyn kamerjapon, wel drommels! »de raenschen bebben wel wat* anders te doen dan u luisteren naar geneurie over nietigheden, naar gejammer ,over: geheimzinnige smart, dan liederen te zingen* waarvan hun de woorden ondnidelyk en d« denkbeelden vreemd zyn. Wie onze aandacht wil boeien moet ons sproken van dingen» die de moeite waard «yn om er naar f* luisteren, wie ou wil ontroeren, moel'zeB ontroerd zyn!" Men hoort het: Hat ttoosei No, S12 DB AMSTKRWAMIIOI...., -.PtfAtBLAD .T O O B tiet van menens et awsterdzaad ei *4 er gevoel en ontroerd ifyt ba hel «aodeleö In de eemaamheid te j>as komt ? d» grijsaard is overtuigd dat difalU» aaniteüery ». ZQn ziel is'gelUk eeo»aliffloUi*cbe"kIaMkast met haken en aan dia uakan aaa hali dozyo jassen van deftig fatsoen; jassan, waar mee styit overgrootvader voor den dag dorst komen en die oog slechts weinig verloren bebben van bun oude irisehheid. Aan die jassen ge«ft Max Rooses deo naam van »mengcheiyfce gevoelens*'. Al wat daar buiten is, dat is uit den Booze, zegt by. Andere sentimenten daa die it> tün ziel aan den kopstok hangen, kan hij1 zien dan ook niet denken en hij ia er verre van in te sien dat b.v. ieder landschap on verschiltende uren «an den dag een verschillend sentiment kan opwekken by den «e*vo«di$iten waada> Isar. En dan afs die wandelaar ?oi«jeier neet l Lees Florence m ge uilitmy begrtttMB* 0e dichter hoeft ö&bf van tij» gevoel ? oi het bok imenschelnk gevoel" zijn zoo' 7 ? wel degel\Jk gebruik gemaakt; doca alken om aiiQüe groepen to geven ia oieuwe rtemmingen. Li'gt er een fout in verzen, die op- deze wijze gevoel en verbeelding vereenigen? Of ztfn zy geen poëzie, de stukken, die wy daar straks als schilderyen bebben bewonderd? Zij zijn immers wat men gewoonlijk met het woord »schoon" kenmerkt. Wij hebben die stukken »als schilderijen" bewonderd; en daarin ligt, myns inziens,de (out van Florence: dat gedicht w geen schilderljen-galerü. De jaartaUen 1265?1865 slaan op het titelblad: zeshonderd jaren die wel met op de krygskuadigheden van Fransehe soldaten neerzien, maar by gebreke van deie op blikken naar het woord i Florence", dat er boven prykt. Die zes eeuwen omvattende foheele worsteling om de éénheid van Italië,, waarvan Dante profeet en i-rtester was, en wier blijde .inkomst e wel niet beter gevierd kon worden "dan in z^ne stad, in zijnen naam. Potgieter had ze.'l minder burger moeten tijn dan hij altoos-geweest is om in het le ren vaa den groeten dichter diens streven naar de ionheid van zyn land en volk niet hel meest aantrekkelijke te vinden. liy.had minder minnaar van schoonevor men moeten geweest zyn om niet mét kennersblik uit dat leven de tafereelen op te merken die zyn kunst op 't schilderachtigst vermocht weer te geven. In het laatste hebben wij de maat van zijn lalent kunnen bewonderen; het eerste tot poëzie te maken was buiten zijn vermogen Het individu Dante was voor hem alleen de drager van eea gedachte, die hij bad ge wogen en goed bevonden, die echter slechts zelden in staat bleek zijn ziel te stemmen tot poëzie. Inderdaad is een der meest gemoag«a1Pen''völ$rekt prozaïsche gedeelten de karakteristiek van dezen Dante ia de vol gende verzen: D* tuidiletfeait ketfl voor 't Kaar tchiMrtttd dicht Om Dnniti ttrain etu 7«»ir^rtrflit» ytcloclilm, ZttMinkt»* tehoó», 4at setf* hei oordttl titicM !,. Wst don kt» «alm 't rerselstot omlaag rtraporro, Sékofn 'tJtutflnysovrit Het floers maar aars'ltiu} ligt, Wat zee vao gliun rcrbllnde op vatte sterre, tit jwii jttted iat tlnèttng htm antthot, J» ooit !t<iiiljt,1t aait Florence ven-e, Yan 't vaderland T«r»r«*milt on» zolfu geen aood, Een (Jd'lo droom ifj 'toitiioht, dat hem riclda Al» toefde mooi- ïtr «rob mnrgenrooi 'i GetegcHfl uur dut it oarinh* nKwItlt* teJitiidt. Den Koii«r 't ryt, den Pao» der zinion hoe, Taeh leliitttri m *#n iêeettti nut befde Dt lioaytt» tceiuch e«n» vrVm eoHa out W*. In dit stuk zijn al de gecursiveerde regels onjuist uitgedrukt en bevatten verkeerd gebniikte beeldspraak. Het is een misker van poCtorigheid op een gezicht van slecht proza: om die verzen te begrijpen moet men niet langer vragen -wat er m gezegd wordt, maar vat de schrijver er in had willen zeggen. Zij, die deze bedoeling weten te raden, meenen dat die er werkeiyk staat uitgedrukt en beginnen te oreeren over vorm en inhoud in Gids of Tijdspiegel ? dat kleedt! Trachten wij na te gaan, hoe het mogelijk was .dat Polgieter zulke verzen schrijven kon den zien wij: de groote gedachte, waarToor Dante geleefd had: scheiding van kerk en staat, éénheid van Italië, was door zyn verstand erkend en opgenomen; zyn gevoel had zich de zaak aangetrokken ? hoe kon het ook anders? ? maar dat gevoel bezat geen leven genoeg om de beelden te schep pen, die alleen m staat waren de gedaehte ie verzinnelijken. En Potgieter?we zagen het?was bij uitnemendheid de man, die de beelden liefhad, die in beelden zich Hitte, was het wonder dat hy daar deze hém ont braken bij valsche» beeldspraak", voovpoftiM m .dichterlijke taal" vergoeding zochiT Tweemaal in da eerste, eenmaal ia elk der one volgende strofen verpenoonlgfct bij: de middeleeuw, bet oordeel, ja zelfs hetloui'ringsjoord, zonder aan één van die alle een trekjen toe te voegen, als hy er elders zoo juist «eet te teekenen. D« reeen voor het laatste [B duidehjk: personiflcaüea, dns voor^esteid, "jn, geen gestalten, die bij-zelf gezien heelt; l net zijn boutsneè-fkuren nit de stereotypen., t der Hollandsen»poëten, «ome hand eogeset niet onvers ?- zoo iemand, danr bad Potgieter , «gen zolder gesloten kunnen laten. «pen met ' Blik; «ofopmerkingen dienen niet om de dichwaarde der Fkrtnet te verkleioen: l «j verscherpen aflemn de omteekkan vaa het nt, dat wij boven reeds hebben bepaald. Dat eter dia grenzen overschreed was een* , ,.ig, dia waardeering verdient; dat hlfc l« m faalde bewijst het keniwrkendfe ztjnet pre. HIJ vergat itochts «oor een otgenblikniet aflen stnffel«ot ab gaataft mwen aan in déHalki van PoiünafH omdat ««t allen .Ks4.d» *»?»*<? D*tM Behalve ia tal van tafireeto, wat» BB} het uiddajpejri ^ woHtDaole gcAUW-io oefceisMUtaft tm Uta levw, ëia. minder |m»ki^ a» kei doet te gwenv waar i^ati^twaevvwÉ taieM bezkUB BMH, o4 mar he van dt gmoatlMiiMaiiing d«s étcBter* takeiyk blaek, Men zal zicb wn d« wtfze, nacref W zkh hiervan gekweten heeft, Dttlbettr een denk beeld keawm vwnte», to *»or debajobo»» wing ras eea fragment, dat «iwchieo m*a dan anderea U*i«at. VkiUiw ea SordeUo onimoeien tlkaader ? ik taf dit ««deelt» reed» j» luja.aantv «wofdatok ? ?) DanU «lottd Ben «m te.aU»; bew> «b* koe .Aok.di«iM»»i«I«*sU»l A«h .Büblp londei toodsTdU *Vln h»t .Ventte «sv veaw, «e bo*fc*rtt«r ssteiMst Aw smut, l*H4el ,OMD uafOng ww 3êMf ««dl* stel MbiBgtB VilMis-aaeten MSA maar keoMM. heel lur w- etulpHMotlB Hmttw» «o» t* ~ T<wi al wmi ?En bvfen t bla«4 VM ?Mdtbargere j, «Soboon de eigra v«st heq aller bava omriaiatl ito rond Uon i*Jer« mde .Tot wur uw Ktrid dirtodablile ze* vens4nt, JZio te uw tihiaeiMt, ws«t fex*, «Mr beenoht vreder4 HO «wygt »<m -wül, ? en 't I» hom in «fln klagt Of 't groot»«h vCTbcB ook op dMi* droev* stede HerdUBi uit meor d»D iav«MMir*ek«B nachts HO slet nog een» dei Untotn «fld* smengfo. Bet tMffMid bealdT voos >? v«lk> miabraikU kneki Door 't brotdleu van ?«& kloeke hand bodwoueeoj Joatinlaan xwMlt andermaal den staf, Bet InMed «lier talen, «Her tongen Verbreidt den roem der w«tt*n, die hy gsf> Bea glorlo dia in dmwsMmheia 't gesteente l)evh«ineo mojtt vsn oenJjr Hemmon'» gnt, ? Nog be«r*oh«n sjj; ? w»t woviM Jan die gett*«it«7 Wat Iilest ie, ds WSM vu sinnen itj berooft], Door bitseti n^jd Tertewd tot in t gebeente, ukans led'ren kinkol, die haar vleit tot hoofd? Helaaa l d« toom llffg' 't tos aog op de Undeo, Qeon keizers meer wier hart 't hnn pligt golooü Dien Tart te voenm fa) onwrikb're handen ; Bet zaal ie }têg, wat wonJêr dat het dier, Al> togt b\) togt r.ijn Ingnwaod doet branden, Tot echnddeni toe va& 't urd'r^k bot die Tier'? i Onderweg in don repen," lezer? Medunkt, ik zie er Potgieter, mt alleen in den wagen, lezende, neen herlezende het tooneel uit den G"" zang van II Purgatorio, lezende totdat hel boek hem uit de hand glijdt en hij verder tuurt dnn de vochtige ruiten van het rijtuig. Nu ziet hy, door de blauwe wolkjens van zijn sigaar heen, niet Pansie en den dokter en de poes, die melk drinkt uit Pansie's gfhoteltjen. ... * t Hij ziet nog eens des kleppers wilde spron gen, en altijd verder in bet gevoel vpor tijn land, zijn burgerschap in allerlei visioenen den Dante, dien hij in Comoedia en Vitn Nova bewondert, den Dante die geleefd heelt en gestorven is, maar weer opgestaan uit de dooden *y bat plein van Florence, in steen daar sUand* gffl^t n^ ahoor RcteeFd tud: Of 't staf liü scbadt van vee* gebeurden Toet» Of 't kleed ter nln hy ncliort in brcede rouwen, Of de atiotoar het opvaarttein T«ntaoedt. En de phantasy dor werkelijkheid gaat bij hem over in een droom van de schimmen uit den voortijd: Boccacio, die Dante waar deeren deed door het volk dat hem nog niet kende; Petrarca, die eigen lauwer den meester wel reiken wou, schoon ook zijne Laura vast eene andere Béatrice heeten mocht. Savonamla en Buonerrotli, Alfieri en Foscolo, Foscolo en Niccolini, Pellico en Manzoni ? hij ziet ze allen samen den lof van Dante ver kondigen. Is het wonder dat hij, na den drom van zoovelen, voor Tasso en Aiïosto afzonderlijk de aandacht vraagt?*) En Béatrice ? zegt ge, in antwoord op al die namen. Ik geloof dat het een gevolg is én van Potgieters eenzijdige opvatting van Dantes karakter, en van zijn onvermogen om het innerlijke van den mensen in de kunst te verzinnelijken, dat op Béatrice niet al het licht is gewo.,,01), waarin men haar wenschen zou. Misschien juist, omdat bij gevoelde, dat hier nog meer dan voor het in poëzie bren gen van het een of ander stelsel een talent noodig was, waarop hy niet kon bogen, heeft hij zich bij do voorstelling van deze tot hel uiterlt|k-schilderaclitige bepaald en haar overi gens in de schaduw gelaten. Doch waar gebreken, de consequenties van deugden zijn, lomt het niemand toe er den dichter hard om te vallen. liet versjen van Poot : E«n dichter, dl» oUt aobermen kso Is thsns e»n ongelnkkig man, is buitendien al meer daa een Hollandsch pjiaa uit een vroegere eeuw! , en wy liever ten slolte de twee enkele gedeelten, waar Potgieter eea «ogenblik di» andere s^de vaa slja ziel naar het licht keertr at* eea belofte dia hebas aiet werd vervuld: Boboond* eelsUB vw gteUobt* tot g««l»(iht«, Wi«r hstts hns tif» **& UotMm* lm* D» vlragTen dei gnnotd* «t iat gedachte Veihitven in kUeagt m«w itooto vlagt, Tot DvuMi Bid' niet mar getrooit Ttrwaalrtt», Ta» *H skb. wrt «wjt btd« ta g«na«*t,? Ba «dde» nete ?(# k** i* Kamtfatatne^ Dié 't kUurlg glat er opkuf ik d» ImU, Bra irewnhD Ttamn van der rarira EM feoo«tr b*em*dM»«>MtaMli Xn tamtam tel i* 'tkemelMh -%.* <MI it «MM toiUH t» «{UU. mtfttitek droomt* M iUKttr, ttJtoo* mtt JlUlon* vaart dl» rij*; MW 4Nv JMNKet lH tftMflTlt f/sav aBe» Meht m toaiw hiluUr drinU, Vm* «M* «ea gta» atodita b-mrikalW. t* MM «M» oom «ewMe «trmlond bllakU De ptaak» on over te sohrijtea ondkfeeit my, MM» ik ook OOK bet laatste nven zal maar f* 4ia dil Jeaat, zeo f«J. stM ewü, al wu hat Mk voor eent miniairn damBeattiee gebogMB k«M «i fBiieéia, wat ÏÉVBW aofr» woord wp de waag ém didittn: ^ «as» aw- s*«% at aay waari voert * dWJter wo fw van* * Vlo weegt i filjn» tal ?)Bst .da» én vau de atat eanivetr ik du Agriapa BIJ bUa/een C ! oHollandKbe '83. anarr Ik ken iMv s*M atrdlf* etadtt Pia)rus: rt bete wordea. enr*c«eae*len! Homancolos, , Tatt does twidai door Djroa, O9tke m ""? A' OPMERKINGEN. Ab d* Zon aaa onzen bénal versob^ot, verdwMaa da Hnaa ea da Sterren, doch ia den aaeh» veratrekkaa dam awrtot twost, fat haaae werken hunner idealen en verbaast zich Da bette kunrtt_ ia* Üa strakke nli idéea; slechts oabedrsvaa over eigen wark. Die iett of iemand bestigdeii wil, dient dan vijand zoo goed of nog béter to kannen daa zich Belven, aooali de Danaonen met de Pranschen in 1370. Die wild waf gaat kampen, doet als een Don Qtüchotto en laOpt gevaar zich voor niets dood to vechten. Etiquette komt nit de erfgte ea maakt st|Jf, dient slechts voor orde en raugbepaling, en heeft weinig of aiets met wezaalfke beschaving ge neen. B(j de ruwste en domst* naturen is zi) geliefd, om eigen kleinheid . «n onbeduidendheid te bedekken. Elegantie daarentegen is in de ziel zelvo geboren, komt uit de ruimte en maakt ruim, want zij kiest het. aekoona naar vrij» keus. Medelijden met het groote. on schoone verheft en zuivert, ? de ware Katharsis van Aristoteles ? madelyden met het kleine ea lage verwart en verzwakt Het pessimisme van onzen zoover met ztine klachten over _. de der wereld, dan de voofstellingen van Augnitinus, door Roomaahaa en Calvinisten beleden. Het onderscheid bestaat daarin, dat de pessimisten het rijk des Dnjvels o Is het eenige ware aannemen en geen cfvitas Dei erkennen. tau helder oog weet echter in het mengsel der wereld, zoowel God, d. i. het goede, als dea Duivel d. L het kwade, af to schelden. Nooit ii iemand alles. Meermalen is een kind de meerdere van den mau én meniir vrouw is liefelqker en kinderlijker dan een nufje van acht war. Kinderen zijn onvolmaakte mensohen en Volwassenen groot geworden kinderen. In de jonge jaren is echter meer harmonie, zelfs bfjhet gebrekkige en zwakkere, tonrijl met den voort gang dei levens zkh leeigktr uitwassen gaan vertoouen. Iemand, dien edele vrienden met geschenken overladen, geniet een dubbel geluk. Het mat-rieele, genot van de weldaad «n hef aielsge&ot, dat het anno vrienden zijn, die s»» handelden. Du woeden ziel en lichaam beide .heweldadigd. tad gaat niet over de ellen hem aanwast, al bÜJit KV verstoord op den berisper, eene Qdelo vrouw daarentegen ma'ikt hare fouten nog grootcr, om We oBafbankelgkheid en ontevredenheid met den bedillcr to toonrn. Beiden handelen echter tegen de natuur in, «l noemt men het natuurlijk. Woorden wekken woorden, dadea daden op. Bij de besten wordt echter het woord een daad, tenrijl by de slechten de daden woorden blijven. Logisch redeneeren en grammatisch spreken z|jrt geen van beide onbepaald te prijzen. Krank zinnigen zjjn dikwijl» Keer logisch en domme schrijvers zeer grammatisch. Dwaze theologische en philosophisehe stelsels zjjn meestal toch zeer logisch in elkaar gezar. Ook in het dagelSksoh leven brengt de logica menig man ea menig vrouw tot onnatuurlijke, ja tot wreed e Bedachten en daden. De fout nroge voor een deel gelegen zijn aan de algemeenheid der praemisaen, maar veel meer nog in de meening, dat redenering op zich zelve wijsheid worden kan. Hiermede is echter Ju-maar niet op de been geholpen. Orde en trffMd, die als ia een eoht huweigk innig verbonden moeiten zjju, bevechten gemeenlijk elkander. Wanneer de orde geheel triomfeert, is de Dood gelukkir, zoonls in het hotel van den Hertog Praslin, tóen d« rust hersteld WM ; verslsat daarentegen de vrijheid de orde, dan keert de menschheid tot den natuurstaat terug, waarbij moord en doodslag evenmin wegblijven. Over heden droomen steeds van orde en onderhoorigen Van vrijheid. Het komt echter riechts op de goed» vermenging aan. In «roote Staten, zooall thtna en Raslaud, waar de orde overmatig is, daalt de menscli. terwyi in de VereeniRde Staten waar de Vrijheid Het wint, z\jn« grootheid voor den dag komt. Het frnat er mee, ah met alleen staande hoornen, die wijder hunne takken ver spreiden, dan z|j, die in een boioh elkander beperken. Kleine volken kunnen meer vrijheid verdragen dan groote, van daar dan ook dat de meoschbeld er zooveel nan te danken heelt, want orde doet krimpen, vrghcid Kt nit De waarlijk groote houdt. zich hoogstens voor goed, en die waarlijk goed is houdt zich klein, e» «oo ook omgekeerd : de wtarHjk- kfcine refeant zteh onder de goeden: aa da waarhjk slechteonder da grooteo. . O. P. LORD BTR03T. (Tke reat Lerd Byrr-n\ Neto Cordy Jeafrenn. Buni and en. Smds jaar ca dag oeiaat d« aaaav va» terd BVron een beteovmutdu invloed «ik B» aobittsraBde> gaven van dezen dichter, zttae- baitangasiona varmaardueid, de hooge dnnkv dien. h(j vaa. zich zalven koesterde, da opzien barende episoden nit «tyo kortstondig en vaelbewoge* leven en de vergodmg an de vargtuaing, waarwa l| aavrasMag* bat voorwttf was, da» aUssvaaefeniaagawathtotn banu ta atamp01aa tot aan dar markwaardigate ftguna ia de £ngel>che lattacknade. ZoBderUng ganaeff kon- tot Sedan ? ?ftaro KberariscttoogMzot ? Maaa la*sBs«sss«sirit>jBg vaa liavd-Byrvn* daitaonar, dr. Karl Elze» galevecd ik. Onlanp eohttr haalt da heer Jeafteson een waak aailieSt dven -sdan, da* aam aerapiaatr iaaaamt onder haigeaai ever Item gassikaav ÜÉjai,. daa dtvasaww «JE die tot hadtn. g«sJbtaa htow». aebtwi *» . oor da wflw, waarop gazaive^keaft wa> Jaraa gelees» gtwaraaa 'i aagedaohtonia Babaeoa Lady Byroa «grdaB ?t***** li» komt ook aa» iad,atowart het dtt n herinnering ta i beloften T__ iadruk aiaafar, ds* omgaan. » i Zfl gaveu elkaodar aiïeriai de wedenQdsek aieavveraliaBè. a**m«, gsSftée dar . laten boek/Aa iadrokTdit eW voorBsht, Da eerste lèvenajarea w» Bvroa, met a^ae geboorte <a BaUss-street, beid ia Sfthötlind getla^aav jftsvokd b»f ta Harrow «S»uthwtU-rd»lag»n van GaatEa hoewel h» jMa sofarijvar dom aDaa t van Itaroa.'s ha&ël^k laad; da» laten va» a«a Wtwawba** gids hen as mag ga valtxa bat feaAtwaSaa. TooS vaJiaTkat hewusto werk off QCafO itttSD flUn USItW a&inBaV 6tt MMjdfOf Tflsf^ schilt de algemeana astrale, diea maa vaa dan dkhter, «J dea aaavaag igoer luoaaain, pBtvangt, van dien, valkan aadore 6v«nabeschriJVers doea oatataan. Bat liebaamMi waaraan bjj leed, va» vaa bedeaKënlkar aard, daa men meent &*o fawoaa klöêmvottaouam nog in staat hebben gesteld tot vale verrichtingen, dia hg zich moert aatacggaa, maat bg leed aa» eaaa spier-contractie, die oom «aapte osdetaenan to loopea ea zfia leven lang .rond te hapnata» ali een vogeltje", gelgk Leigh Hant ket wwa. aardig doea weinig gevoelvol uitdrukt JBgeotyk kon htf met dien voet weinig doea ea dit maakte hem awasrmoedia ea deed hem tikwtfa in woede ontsteken. Met dit gebrek behoort derhalve reke ning te warden gehouden, evenzeer als mat da dwaze manier, waarop z$ne moeder eea knaap bejegende, die vaa nature geen innemend karak ter bezat Tea opzichte van Byron's vealieJBheid ia da teren zijner jeugd op de Ideiaa Mary Duff, op Margaret Parker en Op Maiy Anna Chaworth, toont de heer f eaffresoa aan, dat zgn hartstocbt voor Mary Duff veel bestendiger en vaa grootar invloed was, dan b.v. Moore onderstelt; dat Mar garet Parker da heldin der gedichten was, die Byron aan Thyrsa opdroeg en dat de mate zijner genegenheid voor Mary Ohaworta grootoljjk* overschat wordt De onjuistheid van Moore's meening, dat het ge dicht ?the Dream" eene ware gebeurtenis tot grondslag zon hebben, wordt door dea schrijver axDgetoond en tevens medegedeeld* dat (met uit zondering van enkele httzonderhedaii) de inhoud van den eersten regel tot den kotsten een ver dichtsel bevat en dat dit vers met kwade bedoe ling en nit wraak to Geneve door Byroa ge schreven werd, om xjj&e haatdragende vroaw to tuohtigen voor da minachtende wnaa, waarop *ij Sogmgen tot verzoening had afgeslagen, pogingen oor Byron op raad van Mevrouw de Staal, van Diodab uit, in het werk gesteld. De bijzonderheden vaa 's dichten tocht naar het Oosten honden den schrijver niet lang bezig: Langer staat hu stil by Byron's geldelijk*.moeieIgkhedeu, lig da eigenaardige trekken van >ün karakter, bij zijn temperament ea hft zjjne ge moedsstemming, toen hij te Londen agae intrede in rie wereld deed. Zoowel lichamelijk als geestelijk, had hU voortdu rend met zich zei ven te kampen. Bij v. niet ia staat tot velerlei lichaamsbeweging* word bij, inverhowding tot g$te lengte van 5 vt. 7'.f dm., zwaaejijrig. Zijn eigen voorkonioaboe«amda bant afkeer in en om het te wijtigen ? waarin hf van liever lede slaagde ? volgde bjjj aan ,aeer w«ojg v*r?terkenden leefregel. OngelulAifterwitte gulg zkh dikwgb aan het geteuik vaa, eea oj zijne aangeboren droefgeestigheidtoeaemen i?««, doch niet geregeld, maakte hjj misbruik vaa alcoholica. Voor sjjne uitspattingen en liederlijk leven to Venetië is geen verschooning to vinden. Zijn hoofdgebrek intuaschen was zijne verregaande zelfzucht. Niets mocht de bevrediging van SJJM persoonlijke wenscben in dea weg «taan. Het is echter niet meer dan billnk, na de aebadawsgdea van ZQB karakter vermeld to bobben, de woorden aan te halen van iemand, die moer dan eeuig ander met Byron bevriend was. Hebhouae (Lord Brougbton) verklarende, d*t do waarheid door hem Doven de eer van zijn vriend gesteld wordt zegt: ?Lord Byron bad gebreken an buiten kijf groote gebreken, maar de lagere roerselen van bet menschelijk gemoed waren hem vreemd en zjjne deugden, zijoe goede hoeisougheden, wareu allen van edel gehalte." Onze dichter was nog een aankomend jongeling toen hy naar Londen vertrok; wat manieren en omgang met de Eogelsehe vrouwen betreft, had hu zich slechts gevormd in eene kleine provincie stad. HU Ring daar op en neer met meutehen nit de middelklasse en werd plotseling oen voorwerp, ook van vrouwelijke vereering, in do voorname kringen der. werekUUd. Het was vooral de vertrouwelijke omgang met Lady Caroline Lamb, die Byron veel kwaad deed. De heer Jeaffreson schetst dea loop van deze betrekking nauwkeurig en laat rniuchioa nog te weinig licht vallen op Lady Caroline's loszinnigheid, waarvoor zU intusnchen aiet altijd aansprakelijk kon gestold worden. Wanneer men rekening houdt met hare-meerderheid in leeftijd, met hare ondervinding van de wereld en nare maat' schappelijke positie, dan te er misschien wenug grond om Byron hard te vallen. Hem voor het eerst ziende, verklaarde zij, dat mj ?dolzinnig, verdorven eu gevaarlijk was in den omgang;" buiten Bvroa zelf, was zg meer dan maand aauspraktljijk vóór de maatsebappelöke verne dering, die zijua schitterende zegepraal op den voet volgde. Min Mubank, de bevallige en zich> steeds bebeerscheude nicht vaa Lady Lavb'i schoonmoeder, is. op voortreffelijke wijze gesehetot en.de heer Jearfreson bewijst Byron aea onwaardeerbare dienst door hem vrij to pleiten van de zoo dikwijls tegen hem ingebrachte Mtehuldiging, dat hu zga huwelijk met miss Milbank doordreef, omdat z3 eene rijke erfgename was. Ztt bezat integendeel slechts VÜOQ p. at nut «eer tv^falaaatigo «ooruitaichtea tea opzichte vaa aaar oon, Lord WenLworth, wiens groot fortuin af ten akttte tooh eride. Aan d» anderen fent .dost esn o ver zicht van Byron's geldal«be aaageJeffBahadMi duideiyk alen, dat -r- ia weerwil vaa da-g«ringa. opbrengst zijner pachthoeven ia Nottinghamthire en in weerwil vaa zijne groote verteringen ? Newstead Abbey eeae bezitting, vertegenwoordigde, wier verkoop hem vergehjkfnderwnza aea vermofend man zou maken; MO. was hem, toen bij paslaanmek had gedaan naw de band vaa mus MitRnk, P.«M; veroorwowo. jaaiigk» fiflQO p. sa, ta veetere», om niet to spreken wi zijn* gronden te Bóehiialet die ook gaaeht konden worden eene i winst af to warpaa. Hoa het o«k zo, iofctirda aan s$aaj Ii>e1iaa.iiiiifln vrosw, -t?r-n? tijdens zijn huwelijk mat baar, nog nwEs geërfd met grond verklaren, dat zSn vriend niet trouwde am. bet geld «n er bartas* groot*. BnasiakUaH' haid dat de veronifltoüla uit IM^geriotjenwc ea aiet uit finaneisde, berekaninf. Botton küf wei ten< altörlW itavfoedea samen Ut ooi Maarten werd en zeer omhusteiunt éa> door i MeRwarne, om baiwbeaadigdetJBseht to kunnen n«laaitaischen Byroa ea Lady. 'Carofine Lamb,hare liabiainnige ichoondoekter. OawiUekenrig ' aiet» to waaaoben ovar. Buiten bedenking scheidden maa ea vroaw (rond vaa radttaan, dia door da rakbarvi *'?«" nn««^aBighaarneid vaa humeur" wordft . eaaa uitdrukking, dia zoowel aan sluier werpt over verregaande liefdatooahaid ato wnadaardiga keaaadaliBg. Dtt i» Baker, dat kat tooget oazëdetyk gedrag, waarvan de laatar Byrcat bettehtte, sta» d» reden was waarom Inj doop zijne vronw verlaten werd. En al naakte htt aJek aenddtg aan da wa«daaeV die men hem ten latte legde, daa geschiedde d» |óo in het gehebn.dat £t zjhie vrouw niet kojn . tOfiJft 6H 1^1 ttOOO BaVV TTMBoiB 61* tSvij^HM aWlrtV ' loe ontstond dan eigenhjk de breÜ\l|a ajarztar heelde? In de eerste plaata inmë aviaiarfiÉr aanmerking dat Byron BOB» agn '' waren. TeArjl ztf wloemh ra aard was, wierp Byroa's verregaande _ een vlek op agn overigens edelmoedig k Meegaand», ffevoetif, tserhartig en mild van i nam bij deal in het lijden vaa anderen, zooang hij niet to kampen had met de gitilen e» aimea van bat oogenbEk. HU kon van aQea anrUadi doen om eene lofielgke inspraak to volgen, har tahre van dat waarnaar hij op een gegeven oegeabllk; kaakte. Maar dat Mno zocht hf ook toa vaa alles maehtlg ta worden ea h», d» zJak stoutte zich Hiiaihan. Byroa en het voorwarpvaai zijne begeerte to stellen,- daad hem ia beftigai woede ontstoken. Da kihbetaril tasaohau maat ea vroaw ontstond vooreejcst «aardoor, dat d» aaUte ontevreden was over 's dichters voetval» diga bezoeken op Melbourne-hoBse, maar bar* wuding reeds maakte Byroa to halsstarriger, ba >laats van a|na vroaw ta sommige opzkhtoaj tort vóór de geboorte vaa, hunne doeater Ada, wat toe to geven, ging hij m* eigen w«g. Danf» enboven werd tij door geldzorgea ge»w«ld ?' maakten zijne schnldeisehets het hem Ui" haakte naar dan bcaawea heawl van hat «i wansobte op rsw to- gaan, daab Bf^e vwa«f verzette zich daartegen. Haar tegenstand jrik* gelde ham das to moer aa z^ne «aaanpea wantt «tzjahtaik vaa Budaaan. Ook wél>fcf tuleia-» _, nonen gaf'biQ door z^n gedrag eenige t*t ét geiaeMa aaa »Büiiia. ZffiM ooJd» dat b« aiat wel b# bet beö£»w«s>,« a die meeaiag versterkt brrop. , P. J. T» EMik Ttótma. (Wfrdt eertiotyf.) BERTCHTER EN MEÜEDEELIKGEt^ Twee nieuwe reeds aangekoa«Hgde Eorabth» dkhtbandels zijn thans verKnemn. m. Smnonrne1» Oenturg tf BawÜMf ea 0. MertdMt Aan» and Lyries e/ tto. Jiyof Etrtk. Ter jnis'a waardeeriag dar verdieMtM vaÜ Jan ten BrinVt laatste werk, d» bfograi* vss* Nioolaaa Beats, deel» wtJ onzen toers da vat» jende zonderlinge zinnen er uit mede: ?Als vroeger spreekt ook in deze verzen h*4 iart van den vriend, van den echtgenoot, vaa den) vader. Mocht eenaarl de etteh geëerbiedigd wor* ten ? maar dat zal hfl nimnivr ? dat da yrtocke dichter, de nedertandtche ooMtiot, geat regel seJtrtift voer dat M al de kronkelpaden to# al desièbeüfcr betviegelendt wtOtgarte, al df sehutOtoeJee* ttui bütiêtMken e* archieien heeft onderrvckt, mat verbod daarenboven iets vaa af» inisljjk Hef en ked te reppen, dan znUea neg d* ïoronbloenWB vaö Nlooïaas Beeta het wel all* londea tegen den «ttdaerücfo» «MHIN van M oogenblik. Juist de taal van het hart klinkt ha» welsprekendst uit den mond van lyrische diefataM, Victor Hugo heeft als eader, eekigntwt eaaroa^» vader du«»:*amer verzen geschreven dan al* wijsgeer en Alfred de Maant maakte door de> onbeschroomde ontboezeming zftwrr wanhoop ezi levensmeeheid uwer indruk daa Öallv Pradhomm* met »i}n nflsgaerige moraal ia kenrtge sonnetten ea Madame Aekarmaoir ant bare wereldbesohoBwiat ia dmttere (WQ eorsiveeran). Wat aan mengelmoes vaaoagagronde beweringen, verwarde besehouwfaMMav aai &de-Iwshr-aeaarmerf tegen eea denJAeeSUf VBandl Juist aooah de wudan, die op bekkens e» ketels gaan slaan in rasenden dans, ateaf maenea, dat er een onweer kt aantocht is. Dat eaatoaif» getrompet ia het Qle, die telkens herhaalde floret» stooten naar een laehtverhevaliDg, waarop deo/e? ten Brink na1 reeds een jaar ea tengwaatMadnS landtaba- pabfiafe aathiaE bette? dat pabHak gedacht tégen .te. staan. Bat ware to-weaaehaa, dat isBna-if dea t|d- en de moetta er voor ovar. had; om door «en.Btreng-logisoh, en toeh aehaV terentgeaaUg artikel dan eau voor goVl «r a^D ook Vflft fftoftmttè M" «ü da haa> ta. Brüik, «mb WWendenW** wed, 4» laehara aiet op njna i|de tebbea. Oavfi? aatObnnlaB. Jlavriee Tooraaax, die nam BnsUad ?M mat.net doel «m lr?zoaderheéen owtmrt ta veraamelea, ia a» taragg«kajaaB «^ ^ .,?» al.,1 A m »,M.fc. ..... iTTfc ? ? -' OBSver oaDananai oaooaDorut, wasir _ . . mening ovar vanehiffanda oadetwergea vazj ?teslkaad«i psRtiwplaa aa kOTat nftthütandl bestemd vWTieizerïa Kathariaa ÏL Eea M. daela vaa dit weA «4 bjaaaakort ia d» HfomOfo Stmf \ zal aan werk vwi LOM, getiteld : Oj^erte» 'aaM jaar fajadanj vaaTaTda im«-- .""j? ».? ^ vooenanasto _ ..... , terwf «en aan %*

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl