Historisch Archief 1877-1940
B f
JT E B
AD
D« nUnUterBainal legdr b de Kamer de Tier
ontwera-overeenkomitan mat da ?ëMrwMtmMt*
?ehappSan ovar. Z« «tfa oogtnblikkelpt wor
deaaS.t aaer voardeatig an inde toekomst hoopt
üln
o4at de aadaaktdoor «e
ieaiBgaverk aan
-.de^ w»» waarop
Katholieke «ode de
IÏ-.
op
_"mizJstorraad'b«taadilaagde over
kat ontwerp v«ót. *ea kol(u»ia»J Jeger, dat
door daa mwister van oorlog ia gereeft gemaakt
aa door z^n colloga vaa marine over«ej»oawH.
? Volgetis' dit. onfwe» juillen da onWerea van.
da iaMotario ea o»
oorpa meer vormen; de officieren vaa
logee sullen «duraada drie jaraa^dael mogen
nitzMkaa van *et koloniaal lager, en daarna weder
.i» nun rang b|J het landleger geplaatst worden.
Da heer d* I-aseja keaft E» de vergadennjt
der Aeadtmit dei Bettnee» medegedeeld, dat de
Saea-maatsohappü besloten had een tweede ka
naal to gravatt, eveowiidta* met hat reeds ba*
staand p. tt^j voeada er b^Tdat het met het oog
bot kaAaaTaoo *po*ditf «oMiiJk dia naohte aleo.
trièch to verlkntea, aoodatletgodarende de veile
vier en twintig aren vaa deo dag bevaarbaar zou
«azen. Da heer da Lesseps riahtto aaa verzoek
tot de aanwezige geleerden, die vaa de bakende
toepassingen dar electricitoit op de hoogte waren,
.om hem plannen tot regeling van stü<een ver
lichting aan de hand todoen. ;? .
Zeer gunstige berichten kwamen uit Algene.
Si-Slünaa, het hoofd van dea opstond in Zuidelijk
Oran, heeft iku aaa den^ Fransühen consul te
Tanger overgegeven ea onderwerpaw beloofd,
Hat proces vaa den markies d« Rays, die naar
aene zoogenaamde Kolonie te Port-Breton vier
achepen met emigranten uitrustte en ken daar
vangeoTÖk liet omkomen, terwijl hij te Parijs
liet geld der aandeelboaderi in a^ae maatschappij
vertoaxde, il deze week aangevangen.
In Italië nam. na hevige woorden in het Par
lement, de weinig achtbare Afgevaardigde
GposaveUer «Qn tnrtaug. Ben der vooraaamstoredeMn
was de nederlaag, die zjjn be»ohermeliag, Ricciotti
Garibaldi, bjj de verkiezingen te Rome geleden
.bad tegenover prins Colonna.
De rtaliaansone kust wordt krachtig in staat
van verdediging gebracht Met den grootsten
?poed wordt eea reusachtig en verontrustend plan
«utoevoerd. Het ontwerp is toevertrouwd aan
net hoofdbestuur van het geschoten de torpedo's.
Het rapport is reeds gereed, en zal tegelijkertijd
met het wetsontwerp aan het Parlement overge
legd wórden. . ., ,.
Aan het ministerie zal een nieuwe afdeeling
voor dssen dienst worden ingesteld en men spraskt
er reeds over een' der bekwaamste
marine-omowren aan het hoofd daarvan to stollen.
Deze dienst is zoo belangrijk, dat hy
hetorgabis«eren van een afzonderljjlc militair corps zon
vereisohea. Men zal zich echter bepalen tot het
inrichten, op militairen voet, van het corps
haventommandanten.
De kosten .zullen vele mülioeaeu. bedragen,
maar de minister Van marine zou voorstellen die
te.verdeelen over eenige dienstjaren, om er de
StaatsbegrOoting niet to zeer mode to bezwaren.
In Spanje ontving, na veel bespreking vóór en
tegen m den ministerraad, de koningin verlof
net hare twee kinderen een reis naar Oostenrijk
te Ondernemen. Een aantal bladen, die zich
uitlieten over de reden waarom de koningin
bare familie wenschto te spreken en deze zoch
ten in eene zeer slechte verhouding tunchen
de koninklijke echtgenooten, zullen in staat van
beschuldiging gesteld worden voor de rechtbank
voor persoelicten.
In Griekenland dreigde een crisis; de minister
TricoupU kan het niet vinden met zijn
atabtgenooten van marine en justitie. Een dezer heeft
«ich weder onderworpen, de ander echter zal de
terngkooHt des konings afwachten om zijn ontslag
in te dienen.
Door Fransehe ingenieurs zal een stelsel van
rijwegen worden aangelegd om de nieuwe
provinciën met het midden van Griekenland te
verbinden.
De Keizer van Rusland heeft aan Petersburg
geen joytuse entree gegund. Dit en bet feit,
dat de thans uitgevaardigde
hervormicgsmiatregelen niet veel beduiden, heeft de bevolking
?eer ontevreden gestemd. Een aantal verminde
ringen van straf aan politieke beschuldigden, eea
kwatechelding van achterstallig hoofdgeld en
- eenige godsdienstvrijheid aan dissidenten, is al
?vat de Keizer heeft toegestaan} van politieke
. berrormiBgea dus geen sprake.
Allerlei.
Jnist eea dag nadat de Eerste Kamer op reces
gescheiden was, is bfi de Staten-Generaal do Ko
ninklijke Boodschap ingekomen, houdende
mededeeling van bet overlijden van Prinses Marianne.
BBna 14 dagen na den dood en haast een week
«a de begrafenis der Prinses.
. Nadat ae hofronw van buitemandsene
aanver? wasten was uitgeschreven.
Is men in de Hofkringen eindelijk tot het besef
gekomen dat in deze allo traditien met voeten
. wiTCa getreden en dat dit nog behoorde to wor
den- goed gemaakt, dan «eggen w« ?beter laat
dan nooit". -. .-'v >?. ???..???>.?
Maar hebben andere consideratien vaa de over
ledene Prinses plotselmg een diep betreurde
Kaderlandsche Vorstin gemaakt, daa Zouden we
geneigd ztttf to zenen: ?beter ntat daa a* .
In elk geval klinkt het aUanbtsf 'dat thans de
Beide Kamers aog zullen bijeen komen om een
adres van eeoirbeUag vaat to atonea.
De altidaft der verTdesmuen voor de Tweede
Kamer is^oosls te verwachten was: ?
DoïUÉralen hebben weder 2 stemmen verloren, de
. «aoservatléten 1. de anti-revobiüonnaire wotfnén
ar %;oa roomsohen zullen er vermoedel^k te Delft
Maar'dé, liberale.meerderheidvblijft bestaan ea
W ministerie aal 'dai een paar jaren het leven
aondtaa, an door de rechterzijde bestookt, de
caken kannen waarnemen. Daarna niéuwe over
winningen der-k«-lwyjken? '.'?'.? ??
Dei Is de stemburmoraaL
Een MBOQM opvatting voorwaar
d*t 8taifru«igar£ JÉa*r toeft, met toyg op d»
wgw waarop door somorigen b(J d* verkiezing k
t« werk gegaan. il de verwohtrog b})na
veraohoonbaar «n althans verklaarbaar. ?
De liberale bladen hebben door hou
waartohtiwint tegea de ele«0aklavloedeBbflo*ver&elng,
doorauns^enecberpflveren tegen de bemoeizucht
bieren op het verki
gegeven tot itrijd
van aati-retttetioaaaire en
aanhangen der liberale partij aga geschetst als
mentenen die dw laatste vonk van het
Christendom U hu gemoed aettea u^Hbhuoht, sQo
gescholden voor dwingelanden, (iodlooohensars,
enz., ii niet te verdedigen. Burgen van één
Staat mogen elkander «iet ido uitschelden.
l)e uitslag der verkiesing is dat de liberalen in
Gelderland twee seteb verloren, maar in 't noorden
dei lande eeaig terrein herwonnen.
Da liberale bladen erkennen net geleden ver
liet. Sommigen, all de N. Sott. Gt., trachten
zich t* troosten met de cntwiuiging, dat het nog
erger had kannen zijn en de hoop der Ugeupart»,
om een beslissende»! slag U slaan althane niet
verwezenlijkt b. AndereVals 't Vod., bet U.D*
de Midd. Ct. en het Mg. Band. erren&en on
verbloemd de nederlaag-, troosten sieh met den
meerderen ijver hier en daar door de liberalen
betoond, en met den onverhoopt gunstigen nitslag
ia enkele districten. De T$a en de overige
Katholieke bladen «ga »eer ingenomen met het
verkregen resultaat; de Standaard zwijgt tot
dusver.
Slechts één herstemming moet plaats hebben,
en wel te Delft tussehen den katholiek Van Berckel
«n den liberalen oandidaat Modderman. De
antirevolutionnairen brachten op hun candidast ruim
700 stemmen uit, zoodat z)j feitelijk den doorslag
bjj de heratemning kunnen gevea. De Auer Ct.
wijst op 't gewicht dezer herstemming en hoopt
dat Nederland de lohande niet «al beloven, in de
plaats waar Willem I door Balthaur Gerardt
werd doorschoten; den Roomichcn candidaat door
de hulp van orthodoxe gereformeerden te zien
De Tod 'vertrouwt dat de anti-revolutionnairen ,
verstandig zullon zijn en toonen sullen, re
kening te kunnen houden met den
tegenwoordlgen toestand. Hoe de Stand, zich zal
houden, il qnaeatieus: dat echter het Wag.
Weekblad Mr. v. Berckel zal verkiezen boven
Mr. Modderman, ia niet waarschijnlijk.
De verkiezingen namen omstreeks alle. redactien
in beslag. Slechts enkele bladen behelsden ar
tikelen die buiten dat terrein bleven. De Ti)d
besprak de vraag: £i elgemaene beschaving de
.vracht van ons Middelbaar Onderwijl? en beant
woordde die vraag ontkennend, 't Blad «af echter
meer eea oritiek op eenige bepalingen in
onze onderwijswet, dan wel een bestrijding van de
wet zelf als zoodanig.
Voorti besprak Man in 't Hand. de coöperatie
gelijk lijzich heelt geuit in de afdaeling Leger
en Vloot in ?Eigen hulp", en waarschuwt tegen
overdreven verwachtingen in de eerste
toeJcOfllST*
Dr. Coronel sprak in 't zelfde blad .Een woord
naar aanleiding van de jongste werkstakingen.
De hoofdoorzaak zit naar ztfn meening in het
ontbreken van een innige verstandhpudlnff
tnsBéhen patroon en werkman. Aan beide zijden is
schold, maar, zeker niet 't minst tyj den werk
man, die over 't geheel te weinig hart voor au n
werk toont te bezitten. De Werkmansbode er
kent dat dr. C. wat do hoofdzaak betreft, den vinger
op de wond heeft gelegd, maar vergeet niette doen
uitkomen dat het geringe belang 't welk de werk
man bfl bat werk zelf neeft, reden voor dat ?te
weinig hart hebbeu" geeft.
Nog moet gewag worden gemaakt van een ar
tikel in het Volk»blad\ 't orgaan van
-Volksondenriji." ter weerlegging van 't oordeel der Arnh.
Ct. over de straf den onderwijzer Poppink te
Winterswijk opgelegd en van 't antwoord van de
A. Ct. Kamp geven doet de laatste natuur! jj k niet.
l«esV dan
r&*"ypr..
del*» oTab
bare krachten
' KUNST.
HET TOONEEL TE ROTTERDAM.
Kleine Banden, Miss
Multon, Nog een tnkel woord aan de heer
Peypers.
Daar ik door omstandigheden verhinderd
was over de voorstelling van Kleine Hemden,
door de Vereeniging het Nederl. Tooneel in het
zomertheater opgevoerd, te schrijven, heb ik mijn
vriend, den heer H. P. Boudier verzocht att
voor mij te willen doen. Hy heeft zich daartoe
bereid verklaard en ik geef nu hier zijn oor
deel. Ik maak van de gelegenheid gebruik, om
den heer Bondier voor zijn bereidwilligheid dank
to zeggen. ,
H§ schrijft mijt
Amice l
Gaarne voldoe ik aan uw verzoek, om U een
verslag der voorstelling van Kleine Handen,
door de ?Ytreeniging" opgevoerd, te geven.
Lesvelltes maina in 3 bedrijven van Labiohe
door Emna zeer verdienstelijk in hot Nederlandsen
overgezet is, zooals gij weet, e n geestig geschre
ven blijspel. Ik. zou net, wat den inhoud betreft,
pendant van Le gendre de Mr. Poirier
?aar spoedig te kort; h»
looals bier, een rol van
be_ »«Ua. Ook haartoUetWM
^ . walka dame van smaak aal zich om
10 * 11 nor IB den morgea kleedea SB robe
blanohe? Men Jma het Mej. Fuohs aiat kwal«k
nemen, dat arj niati vaa kaar rol wist to maken:
de schryver heeft deze figuur (die slechts zoo af
en toe voor steunpaaatti moet dienen) zoo
stiefmoederlük mofaMptbaMadeTd.
VooraTgiBg fniim dt Xodtctool (Le fea
au Couvaai)i vaa Barrière, een aUerliefiit lever
de rideau. ? -'.
Da saai.was U da tweede opvoariag aog
al bezet Waaaeertoeh tal ons publiek eens oogéu
oor krijgen voor iets werkeluk goede? Eann!
to diea opüehto schtot het in Amsterdam al
«iet beter gesteld te zijn dan bg ons, want wie
had ooit ktteea denken, dat eea gezelsokap als
dat van het ?héatre dol'OdeOtt nit Parijs, geïn
troduceerd door degelijke, bekwame mannen sou
spelen voor...Woeien«a banken. Ongetoofslijk,
ma«r «aar. .' ' F. a V.
" Bondier.
3tïn Jf»%«, in de laatste dagen door da
Vereeniging aet tfedl Tooneel opgevoerd, is een
der onmogelijkste, stukken, die i£ ken, de eene
onwsarschjnljkhe'd stapelt ziob op de andere.
Toch kaa ik bet beirijpen, dat oen groote
actrice Bootte Mm, BMnmans da rol vau
Fernande ? aHai Miss Mnltos ? heeft willen
spelen, want z)j geeft baar gelegenheid hare volle
talenten ten toon to spreiden. Ut -moet echter
bekennen, dat het spel vaa Mevr. .Beers
mans het stuk niet alleen niet beeft kunnen
reddeu maar dat het het slechtste is, dat ik nog
van haar gezien heb. Die rol vol hartstocbt werd
hartstochtelijk genoeg gespeeld; maar was dat
een FerandeV Was dat een vrouw uit de beschaafde
wereld? Telkens en telkens werd ik aan Zwarte
Griet herinnerd en ik zou verschillende passages
kunnen aanwSxen, waar houding, gebaar en item
geKeel met het spel van Zwarte wiet overeenkwa
men en wat eenondersobeid tossohen beide perso nènl
Nu Mevr.- Beersmans die rol had op zich geno
men, had ik oneindig veel beters van haar; ver
wacht. De lieve rollen harer kinderen werden
door Mej. Yan Eykea en Mej. Mina Beursmans
gespeeld. Ik heb reeds vroeger er op geweien, dat
Mej Van Eybaa in haar spel en stem iets tomends,
iets gemaakte, iets geaffecteerd* heeft}; in de rol van
Jeanne kwam dit wéér zeer erg nit. Mej. van Eijken
zal zich heel veel moeite .moeten geven, om die
leelrjke eigenaardigheden to boven te komen;
anders vrees ik, dat nooit iets als tooneelspoelster
van haar te recht zal komen. De rol van Paul
daarentegen werd door Mej. Mina Beersmans
aliervoortreffelükst gespeeld; lief en eenvoudig,
een type vaa een echten, goeden, rondborstigen
jongen. Die jonge actrice geeft groote hoop voor
de toekomit; zg ga zoo door, want zij is op den
allerbesten weg. Ook Mevr. Burlage en de
heeren D. Haspels en Le Gros deden al hot
moJjjke, om vau hunne rollen iets te maken; dat
hun niet mocht gelukken, is aiet hun schuld.
Den heer .Paupers nog een enkel woord opzijn
ing t zonden stuk van Zondag jl. In dit stuk bor
duurt hij een heele redevoering op twee
praemissen, draaft daarop door, maar...,. de
praemissen z^jn onwaar.
Ik heb nergens gezegd, dat ik Fedora mooi vind;
ik heb nergens gezegd, dat ik geen dood op hot
tooneel wil. Ik beweerde juist het tegendeel, als
het hoe en waarom maar goed gemotiveerd waren.
Drie vierde van het antwoord a«s beeren Peypers
is hiermede vervallen.
Lessing is, volgens den heer Peypers, verouderd
en Sardon zou vreemd opzien, als men hem wilde
dwingen ziek* aan Lessing's regels to binden.
Maar wat zan,- Sardou opidjkea, als men hem
eens wilde 4*£3gen zich aan des heeren Peypers
regels te'binqtti; hy, die'Loris'moeder en broeder
onschuldig (misschien wel eonder vergtffenit) laat
sterven en Louis onschuldig doet lyden.
Lessing verouderd, Peypers in zyn plaats. Le
roi est mort, vive Ie roit
De heer Peypers zal wel begrepen hebben, dat
ik de wooden drama en melodrama \melo volgens
den heer Peypers van milodic] (sic!) niet in hunne
etymologische, maar in de algemeene daarvoor
aangenomen b'eteekenis heb gebruikt.
Ik heb hiermede mijn laatste woord in deze
zaak gesproken, want ik zie in, dat, toen de heer
P. my een ander slot voor zQn ituk vroeg, hy
dit deed met de vaste overtuiging, dat het my
onmogelijk zou zijn hem op zyn vraag to ant
woorden. Ik gaf hem echter twee in plaats van
één; het eene kon hy niet gebruiken (de reden
waarom, door hem opgegeven, is kostelijk), over
het tweede zweeg fiy, dui was zijn slot het
üeste. Tegen zulke argumenten Kümpfèn
Götter selost vergebens.
13 Juni 1883. M.H.
UIT BELGIË.
XXIII,
Alfiemeen stemrecht. ?Dicht- en
Kunsthalle", vau Boers, enz. Muziekfeest te
Gout.
«B haar te befat-j*» JtyeijijttB»» werd wal
aangenomen, laaar aaa groot aantal Senatoren
oathield zteh van de lUmodag, want men moet,
ap hoon jarea gekoutB, vooodohtig s|n,
tfurgmr b ehèwe et k
Ortraleltt «tor Per*.
OHZE BLADBH.
Dt
vaa
«»*?.
een ^__ ......__. ?
willen noemen. Ook hier een schoonvader, wiens
stokpaardje het is zün schoonzoon tot het
practi»che werken te willen overhalen zonder gevoel
voor de ideale zijde van het le*en; een schoon
zoon, die met betonden humor de aanvallen van
dien schoonvader weet te beantwoorden; een
vrouwtje, dat even als Antoiuette bij kinderlijke
liefde voor den vader tevens één do .is gezond
verstand bezit, om het póötiscbe' in bet karakter
van haar man té begrepen en te waardeeren;
een vriend van den man, die zijn minnaressen
ameublementen geeft onder dions naam.... Voor
een Labiche dus gegevens te over, om een wer
kelijk lief, van gezonden humor sprekend
toonéelatuk te distilleeren. *
Wat de opvoering betreft, hadden wy alle reden
ceer tevreden te ,zgo. De heer Rosier Faessen
spéélde den schoonvader. allervoortKe&eiykit 'en
leverde daarvan .eene zoo mogelijk nog batere
type dan mdertyd. van Poirier. De heer de Vos
wa| als schoonzoon onverbeterlijk; gentleman op
eu top, wist hy de geestige scherts, waarvan zyn
rol overvloeit, tot haar volle recht te doen
komen. Wat den heer de la Mar betreft, by had
de rol van dea viènd (dea al eenigszfnz op jiren
zijnde roué) tot in de kleinste détails bésfudeei d
en bracht door zQn goedgekozen maske en flink
geacheveerd spel niet weinig tot het welslagen
der voorstelling by. Zelden nog heb, ik hem een rol
me t zulk een opgewektheid, lust en ijver zien spelen
Ook de beer Poolman was als de ietwat bleue
minnaar zeer ? goed op zijn plaats, terwijl de
heer Matter* da rol vaa een luien, vadsigen bediende
uitmuntend weergaf; ia Ma woordT gezegd het
spel vaa de heeren bet niets to wanschen over.
De dames-rollen wsren minder goed bezet en
waarom niet Amélie door Mei. de Groot en Anna
door Mej. Mina Beersmsns, b.v. warden vervuld
ia mij aan raadsel. Toch móet ik ronduit zeggen,
dat Mej. de Groot my erg meegevallen is in de
rol van Anna. ZQ is nu eenmaal gein jngénue
aa ik «M daarom erg bang, dat niets via die
rol Boa to recht komen. Zfl beeft ie echter met
vaal leaaeid ea nafauriïtheid gespeeld; veel
beter, daa ik bad durven verwachten. De
tol VBB_Aa**ue.liër4 Soor Mal. Schepers
ge..
speeld. Waaneer dk dame veel meer te doen
Wat lief. verleden week lachend voorspelde is
werkelijk reeds waarheid geworden. De linker
zijde heeft eene overwinning behaald, welke aan
het ministerie niet minder pynl(jk is dan aan de
katholieke party. De regeering ziende den tegen
stand welken haar ontwerp van belasting vindt,
zond één, twe», drie, eea nieuw .wetsvoorstel in
de wereld, blijkbaar nedergeschreven ten gevolge
der woeling ten voordeole van het algemeen
?stemrecht; sedert eenigeo tjjd door den heer
Junion rum suis in vergadering op -vergadering
teweeggebracht. ?
Hut sch\jnt dat de behandeling dezer wet nog
aan dia der belasting zal voorafgaan. Wellicht
zullen daardoor voor de belastingwet eenige
stemmen gewonnen worden; en dan vogue la
galère; dan mogen de beartcpmroisrien zooveel
protesteeren nis zq willen: on vaste Oittre.
De nieawffiwet op 'titemreoht, d. i. te zeggen,
voor de provlniiinlt» staten en den gemeenteraad,
geeft dit aan .allen die gedurende zes jaar de
lagere school hebben bezocht, en op hun acht
tiende jaar bewHzen van bekwaamheid in de
aangeleerde 'schoolvakken zullen geven.; ZJjn de
progrrssisten hier mede voorloopig tevreden, dan
klimt bepaald de kans voor de belastingwet. Het
is noodig. Er hebben zich toch zelfs stemmen
doen hooren met het voorstel {Vlaamsehe Stand
aard) dat koning Leopold het voorbeeld moeit
volgen van den Uollandschen koningv en komen
?met'een groot deel van sttu inkomsten (8Mi
raillioen franken) .en dat eeniger hooge ambtenaren
aan het deficit tegemoet. Dan ware mea geholpen.
Eene zoo algemeene ontstemming bestond in
vele jaren niet. , . .
Op andere irijse is ook eene wonde, bijzonder
van 't Vlaamsen» volk, opgekrabd, en daardoor
il de afgeloepen week eene rechte pngeluksweek
geweest. In den Senaat ii het wetsontwerp op
1 gebruik der Nederlandsche taal in de middel
bare scholen besproken. Door deze wet wordt
(als eone groote gunst voor de.Vlamingent) toe
gestaan, dat aan de kleine Icnapen in de laagste,
de »vo jrbereidende klasse" eener middelbare school
ia de Vlaomsohe provinciën niet alle vakken in
het Franich worden voorgedragen.
De voorzitter vau genoemd deftig gezelschap,
baron Selys de Longobamps, en de heer Dr. Crooq,
hoogleeraar der Brussahmbe univenitahV vonden
deee vrijheid aan 67 pOt. der bevolking gegeven
aog te groote ea haddm geen» woorden genoeg
Doze grief, met de nog püniyker belastingwet
in uitalcht, maakto de voordracht vaa
eenjprogreiaisUseh ontwerp aoodaakamk, om waokerttoediRa
partijgenootoa ta wiaaaa. Man b nieuwsgierig
naar aea afloop. »
Wat au bet Ylaamsoh betreft moet men alle
pogingen loven welke strekken om last aa liefde
voor de letteren, die paria onzer asbolaa. door
schrift en voordracht gaand» te houden, of op to
wekken.
.Jong Vlaanderen," aL_____
door den heer Pol D«nonL heeft _.
In den ouaeren oollega: de ?Nederlanoiche dicht
en kunithalle," om niwraan -de gewenschto uit
breiding, all ook meer degelijkheid toverleenen."
De zesde jaargang s*l maaadelfiks vier en een
half vel leveren. ?Tal van nieuwe, hoogst gevierde
medewerkers ia Koord ea Zuid zegden resds
welwillend gewrochten.toe," Daaronder vinden
Wij nit N. Nederland Joan Bohl, Taco 4e Beer,
.Fiore della Neve," Hofdiik, LtttkeWhl, Smit
Kleine, Louise Stratonus, Vosmaer.' De eerste
aflevering bevat > twee verhalen:
?Paohtverhooging, van mevr. Courtatans, ?Ik aal t' huis
Wijven," van Teirlinck-Stflos- to samen 39 hls.
Vereen vau Van Been, Boni, Waatner, Klam
Groth en Hofdijk, Sta blz., een artikel .Theogonie,"
?onder dea titel: ?Harmania'a er&met," van ?Fiore
d. N.", 4V» bis., eeae boekboschouwing van de
Flou, 13'A blz. en 3,W», .kroniek." ,
Bet ii niet meer dan billijk dat men aan dan
voortrefieli|ken Jan vab'Beera de eerits bladzijden
van den nieuwen jaargang heeft ingeruimd. Diep
moeten wy echter betreuren dat de voormalige
zanger van de hoop, van da tevredenheid, thans
die van de wanhoop is geworden. Gewoonlyk
nemen de dichtere oenen tegeuovergeatelden loop:
in de jeugd lijden .zij meeat aan sentimentoelea
achlüende-eeuwschen, Bohillersohea Welttehwsn,
aan Byroniaaniwhe ztekeujkbeid; op hoogeren
ouderdom worden hoaae zangen meestal gezonder,
frissoher, naarmate ziöh de moed, in hét dragen
van teleurstellingen by hen hééft ontwikkeld,
of althans er klinkt onqerwerping in hun dichten
door. Van Boers treurt-in het hiei
af^«dn}ittefrdiohtje dat bÜ eenmaal in »ijn ndoodkist
vastgeschroefd, -van eenwig donkeren nacht
omtogeu", aan zijne kleinkindereu geenen kus zal
kunnen geven. Ik geloof niet dat de kleinkinde
ren van Vondel (als er leefden), gaarne gekust
zonden worden door dien Half tandeloozen mond
van den doodskop, dien men by de oprichting
van des dichters standbeeld heeft getoond. Vader
Joost heeft voorzeker daaraan ooknooitgeducht;
hy geloofde niet aan een .eeuwig donkeren en
Üzeren nacht", zoomin als de dichter van .Livarda"
?elf. De beide dichters zijn overtuigd, dat er
tusschen de meüsohelijke wezens eeae betrekking
bestaat die hat graf trotseert, en men de
tusüchenkomst van den doodgraver en zijnen schroe
vendraaier die de kist' opent wel kan missen.
Waarom komen ons de kunstenaars tegea*
woordig toch voortdurend met
doodend»ns e n op den hals, waaraan zij zei v en niet ge-.
looven ? Voorzeker bewonderen wü het
meestef,werk van Holbéin, de geestige teekeniugen van
Alfred Bethel en zelfs Gothe's ballade. Uiterst
leerrijk ziju vooral de twee eerstgenoemde
doodeodanien. Doch waarom honden zich heden
zouvele schilden en jonge dichters daarmede
bezig? 't I» al te veel! Pa» touJMrsperdrixl
?Welk een afstond tasschen ?Livarda" (uitge
geven aan 't hoofd der ?Jongelingtdroomen") én
van Been' .Droom van 't Toraaijs," benevens
ïen heden uitgegeven klaagzang, zonder titel.
?Livarda" verscheen met eene kenspreuk uit
bet ?Hooglied" van Salomo: ?Sterker als de dood
i* liefde.". Men herinnere zich den inhoud:
Eene jonge, kuisohe maagd, nit liefUesmart ge
storven; wordt door oenen engel ten hemel ge
dragen, nadat bare ziele etne reiniging heeft on
dergaan, die naar alle aardache lusten moe ;t
doen vergeten. Doch zelfs by -'t aanschouwen
van dien ?tintolbaen" en die ?blauwe diepte"
denkt de jonkvrouw aan haren minnaar terug.
De engel staat haar toe hem een oogeublik weder
ta zien, indien zy zich aaa eene nieuwe loutering
wil onderwerpen.
: Livarda ontdekt nu baren beminde, doch..,., aan
de zijde eener nieuwe bruid..Hare smert daar
over oa haar afkeer van de ongestadigheid der
wereldsoho driften 'zijn zoo groot, drtt de engel
haar, na deze boete aldus veredeld, pijlsnel naar
den hoogen hemel- voert, thans Livarda's eenig,
haar vurigst verlangen.
Komt oen lezer de verbeelding van grootvaders
toegeschroefde doodkist mannelijker, trooateader
voor?,Het zy zoo! Zeker is het in. elk geval, dat
vau 's dichters, harp nooit een lage,
gemeenxiunelijke toon heeft geklonken. Daar.oor alleen
reeds eeren wy hem.
Wy gelooven dat ook de zoogenaamde Theo~
gonie (!) van den heer ?Fiore d. N." zoo kwaad
niet gemeend is als zy schijnt, Doze zeer jonge
dichter beschrijft (in proza) een ?Paradijs, vóór
het Eden, waarvan de legenden veriialen," met
?nog minder ontwikkeling," zegt by. Daar was
de diepte ?pui-per" en de aether ?violetblauw."
Daar be.tonden oemnmtl peri'8: dezen ?stoeiden
met geuren", en kleedden zien ?in de verstui
vende tinten van den regenboog." Z(j begroeven
soms den zonneschyn in de ingewanden der
aarde..: Dit alles bad (N.B.!) ?de Schepper zoo
besloten."
Doch de Peri's sloten .duizend huwelHken"
met de klanken, wonende aan ?den rand van
den wereldnevel" ?waai* Goda eigen engelen
zweven."
Toen God nu beval dat de klanken zich zouden
verdeelen ?brullend" in den donder en
pmormelend" in het beekje, gehoorzaamden zjj met vaut
zy hadden kinderen, waarvan de Peri's de moe*
ders waren. .
l De Schepper werd toornig om de ongehoorzaam
heid, zoo zelfs dat .de eeuwige Wijsheid zich
zelve vergat" (!)-Weldrft echter «prak God eea
rechtvaardig vonniè: elk» klank én élke peri
!creeg eene bestemd? plaats: aan hun kind
Barmonia liet HB het eenwig leven behouden, doch
daaraan kleeft aea. -^rfnnet", (1) deewege moet
het gehoorzamen aan den mensph, en smachten
naar verlossing uit de snaren (11)
Voorwaar, deze jonge dichter zondigt niet door
beieohryving van bet drek der straten en den
geur van half-verteerden champagne geluk ande
ren; maar wel door A tegenovergestelde. Wij
wenwhen den weigezinden jongen man eeae goede
portie van het gezond, vroolflk, maar tooh
poftösch realisme van Mevrouw (burtmans toe.
Ronduit gezegd steken al. dia paradyidroomea,
bij Moore's Mrijke ?Lalla Rookn" treurig af.
De Flou heeft eeü goede daad vemcht met de aan
beveling van GaOlard1! woordenlijst.'t Is echter
yol'tls echter valkomen overbodig «yn artikel
hier te ontleden. Da lezers van .de AmstordAmmer"
zullen sich herinneren dat dr. Te Winkel een
zeer aanprijzend artikel over Gaülardi arbeid
schreef, waarin b. v. er op werd gewezen, hoe
een goed deel der aloude Vlaamsche bMchaving
zich in dit glossarium afspiegelt, ea hoe altooi
meer aan 't licht komt dat de Hollander! in hunne
msatschappeiy ke ontwikkeling, in de middeleeuwen
op de ichouden staan der zuideiykestamgenooton.
Wy wéosohen aan het tijdschrift eene groote
verbreiding en hopen dat de jgegevea wenkea
werkeiyk de gewenschte degelykheid mogen In
vorderen: dan tullen wy bet tfuueaé vaa W.tot
tUd aanbevelen. De prijs voor Nederland is
/? 7.W «n't jaar.
**««« vaa P. Ben(tokit vaa
2V**tf«*»f, voor orkest, vutTBabertL
dag Ouverture vaa Hmtle*. opera «*a A.
leid, en eenige ariaüi door de gaaoemde i
De dafftookraing d* sttvearing .{?
W ^MHEI^Wyi
vaitgesteuL.
JTruwetU
Juni 1883.
M. A.
POTGIETERS FLORENCE.
w.
. Eene gave, die Polgieter alioöila
nutte- getoond iieek te beiitlaD,
Aan oma
programma voor
madedaeling van het
ekfeest ta Gent ijla na
alhet bestaande tweeniMl'èflMveÉ JAM,
in de ^erkelUkhefd en (ÜuW in de
verbeelding. Ja, -w whiipe de
ook ondeugend, waar iy den^
vormen Diet luchtigen ÜMtadwNMrëiM '*»?
ik durf beweren dal de laatste»vp|«s;
l6ve&« ben veckiesalUk-icbeeobof
tOaderwu inden regen" is
een zQner kleinere schetsen ? ge.vindt, et ?
Potgieter in een wagen van den spooit^elli»
die. juist Piet Gyzenbrug is voorbljgestoóald,
De administratie is te zuinig dan datarlicju
op iou overschieten voor den reiziger ca de
regen, die tegen de ruiten klettert, is niet
geschikt om de duisternis te doea a)(B6üvn;
maar zóó donker is hét niet of ge kunt. op
merken dat de dichter ? alleen u, meent ge?
Toch niet ? schoon uvye oogen va^t iot
de beète mogen behooren, dié man in dto
wagen ziet beten HU ziet iemand vóór «ich
zitten, die. waarschijnlijk, als hy, reeds aan
de verkeerde zijde van de vyftig gekomen i*V
een mager man met donkeren koev0I ea
dunne, grysgrauwe lokken om het liooge*.
breede voorhoofd. Hoe hy is binnengekomen j
vraagt Polgieter in zich iel ven: de trein heeft
een oogenbük stilgestaan bij Piet Gflrenbrug;
maar het portier is gesloten gebleven. ...'nj[
heeft juist in Pansie gelezen, die lieve laatst»
novelle yan Hawthorne, en Göthe is er ken
borg voor, »dat katten van heksen wWen,"
maar de poes, die melk dronk uit Pansïe'S
schotelt jen kan hier loch kwalijk in het spaï
zijn eeweest.
Wie de vreemde z^n zou? PotgtetCf "weet
het nietf'doch ik zal het a zeggen, het ia;
Hawthorne, de scbryver van Pansfe... Zon»
derling, vindt ge, niet waar? :
Indien ge den datum vergeten zyt, wil ild
u Wel herinneren dat Havilhorne juist oplaag*
is overleden in Amerika, terwijl hy nog voort*
schreef aan Pansie.., .
En toch hier... zonderling, meent ge?
Hoor, de Hollandsche dichter geeft eentf
aanhaling uit dat werkjen en...
i»Zonderling," pruttelden die knevels".
Zonderling, vindt ge nieit Of het wezen-}
HJk Hawthorne zou zijn? .
Laten wij uitstappen, lezer! Ik hen niet ^
vreemd aan het denkbeeld, dat Potgieter'de ?
twintig zangen der Florence ook onderweg in
den regen heeft beleefd. Het is er juist poëzie
naar, zult ge mij toegeven, al hebt ge a)leea
maar gelezen wat ik er hierboven uit over'
schreef. Het eene tooneel is er niet of met
schimmige snelheid glijdt een ander reeds er
voor en langs u. .
»Hoe in 't verschiet hier groep bij groep
me boeit", zegt ge; toch niet voor lang, zou
ik meerren want weldra zie,»daar zweeft eea
stoet van andre erinneringen den: optocht
voor", een nieuwen optocht alweder]
Uet is er juist poëzie naar, en als Petgie
ter een nieuwe bergrede schrijven moest, zou
zijn eerste woord zyn: Zalig zijn de éenza- '
men, want zij zullen met God wandelen.
Zijne poëzie is er niet eene van lerende,
handelende raenschen: men is er in eene een
zaamheid, maar die eenzaamheid is zóó god
delijk! Alles wordt er schoon, dus is alles
er belangrijk. Het groote is er overvloedig,
maar de boom is niet meer dan hel. mosterfeaad
en daarom is ook het kleine niet vergeten. Een
duifje, dat koart op een boomtak, een hagedis, .
die nu en dan tusschen het mos en de stammen
voor den dag komt, >een blaadje, dat rolt over
den weg, een zonneslraaltje, dat valt op een rim
peltje der beek, een meisje dat even glimlacht of
zuur gekeken heeft en wat vodderljen" ? par
don, lezer! ik had myn taak met een gerust nart
aan Max Rooses overgelaten, bij zijn glim
lachend meisje dacht ik met een glinllaeh.
aan het uitnemende sonnet van Jacques Perk,
beginnende: «Gelijk wanneer op eens de
zonneschijn;" doch voor 'sraans
onbeleefdheden wil ik niet aansprakelijk zijn.
Max. Rooses is een pleizierig oud heer»
die op 't oogenblik in die voorkamer van da
Gids zit te medheeren over de verdorvenheid
van de 19de eenwsche poëten, van de Hol-.
landsche in het bijzonder. Ik mag graag .
eens naar. hém zitten luisteren, maar soms
vertelt hij' zoo wonderlyke zaken ....-? '.;
Zoo is hy'p. a. van meening dat het vol*
strekt niet te pas komt, als Potgieter, in dé
eenzaamheid met God te wandelen en op
meisjes ea andere kleinigheden te letten;
kleinigheden, die hy, als daareven, met dea,
weinig beleefden naam van »vodderi)en '
aanduidt. Al» Potgieter de litteraire richting
van Max Rooses had willen karakteriseren,
wm hy stellig beleefder geweest zyn.
Soms wordt de oude beer boos én gaat
dan nog verder. Wel drommels! zegt h(i
en geert een ruk aan zyn kamerjapon, wel
drommels! »de raenschen bebben wel wat*
anders te doen dan u luisteren naar
geneurie over nietigheden, naar gejammer ,over:
geheimzinnige smart, dan liederen te zingen*
waarvan hun de woorden ondnidelyk en d«
denkbeelden vreemd zyn. Wie onze aandacht
wil boeien moet ons sproken van dingen»
die de moeite waard «yn om er naar f*
luisteren, wie ou wil ontroeren, moel'zeB
ontroerd zyn!"
Men hoort het: Hat ttoosei
No, S12
DB AMSTKRWAMIIOI...., -.PtfAtBLAD .T O O B
tiet van menens et awsterdzaad ei *4
er gevoel en ontroerd ifyt ba hel
«aodeleö In de eemaamheid te j>as komt ? d»
grijsaard is overtuigd dat difalU» aaniteüery
». ZQn ziel is'gelUk
eeo»aliffloUi*cbe"kIaMkast met haken en aan dia uakan aaa hali
dozyo jassen van deftig fatsoen; jassan, waar
mee styit overgrootvader voor den dag dorst
komen en die oog slechts weinig verloren
bebben van bun oude irisehheid.
Aan die jassen ge«ft Max Rooses deo naam
van »mengcheiyfce gevoelens*'. Al wat daar
buiten is, dat is uit den Booze, zegt by.
Andere sentimenten daa die it> tün ziel aan
den kopstok hangen, kan hij1 zien dan ook
niet denken en hij ia er verre van in te
sien dat b.v. ieder landschap on verschiltende
uren «an den dag een verschillend sentiment
kan opwekken by den «e*vo«di$iten waada>
Isar. En dan afs die wandelaar ?oi«jeier neet l
Lees Florence m ge uilitmy begrtttMB*
0e dichter hoeft ö&bf van tij» gevoel ? oi
het bok imenschelnk gevoel" zijn zoo' 7 ?
wel degel\Jk gebruik gemaakt; doca alken
om aiiQüe groepen to geven ia oieuwe
rtemmingen.
Li'gt er een fout in verzen, die op- deze
wijze gevoel en verbeelding vereenigen? Of
ztfn zy geen poëzie, de stukken, die wy daar
straks als schilderyen bebben bewonderd?
Zij zijn immers wat men gewoonlijk met het
woord »schoon" kenmerkt.
Wij hebben die stukken »als schilderijen"
bewonderd; en daarin ligt, myns inziens,de
(out van Florence: dat gedicht w geen
schilderljen-galerü. De jaartaUen 1265?1865 slaan
op het titelblad: zeshonderd jaren die wel
met op de krygskuadigheden van Fransehe
soldaten neerzien, maar by gebreke van deie
op blikken naar het woord i Florence", dat
er boven prykt. Die zes eeuwen omvattende
foheele worsteling om de éénheid van Italië,,
waarvan Dante profeet en i-rtester was, en
wier blijde .inkomst e wel niet beter gevierd
kon worden "dan in z^ne stad, in zijnen naam.
Potgieter had ze.'l minder burger moeten
tijn dan hij altoos-geweest is om in het le
ren vaa den groeten dichter diens streven
naar de ionheid van zyn land en volk niet
hel meest aantrekkelijke te vinden.
liy.had minder minnaar van schoonevor
men moeten geweest zyn om niet mét
kennersblik uit dat leven de tafereelen op te
merken die zyn kunst op 't schilderachtigst
vermocht weer te geven.
In het laatste hebben wij de maat van zijn
lalent kunnen bewonderen; het eerste tot
poëzie te maken was buiten zijn vermogen
Het individu Dante was voor hem alleen de
drager van eea gedachte, die hij bad ge
wogen en goed bevonden, die echter slechts
zelden in staat bleek zijn ziel te stemmen
tot poëzie. Inderdaad is een der meest
gemoag«a1Pen''völ$rekt prozaïsche gedeelten
de karakteristiek van dezen Dante ia de vol
gende verzen:
D* tuidiletfeait ketfl voor 't Kaar tchiMrtttd dicht
Om Dnniti ttrain etu 7«»ir^rtrflit» ytcloclilm,
ZttMinkt»* tehoó», 4at setf* hei oordttl titicM !,.
Wst don kt» «alm 't rerselstot omlaag rtraporro,
Sékofn 'tJtutflnysovrit Het floers maar aars'ltiu} ligt,
Wat zee vao gliun rcrbllnde op vatte sterre,
tit jwii jttted iat tlnèttng htm antthot,
J» ooit !t<iiiljt,1t aait Florence ven-e,
Yan 't vaderland T«r»r«*milt on» zolfu geen aood,
Een (Jd'lo droom ifj 'toitiioht, dat hem riclda
Al» toefde mooi- ïtr «rob mnrgenrooi
'i GetegcHfl uur dut it oarinh* nKwItlt* teJitiidt.
Den Koii«r 't ryt, den Pao» der zinion hoe,
Taeh leliitttri m *#n iêeettti nut befde
Dt lioaytt» tceiuch e«n» vrVm eoHa out W*.
In dit stuk zijn al de gecursiveerde regels
onjuist uitgedrukt en bevatten verkeerd
gebniikte beeldspraak. Het is een misker van
poCtorigheid op een gezicht van slecht proza:
om die verzen te begrijpen moet men niet
langer vragen -wat er m gezegd wordt, maar
vat de schrijver er in had willen zeggen.
Zij, die deze bedoeling weten te raden,
meenen dat die er werkeiyk staat uitgedrukt en
beginnen te oreeren over vorm en inhoud
in Gids of Tijdspiegel ? dat kleedt!
Trachten wij na te gaan, hoe het mogelijk
was .dat Polgieter zulke verzen schrijven
kon den zien wij: de groote gedachte,
waarToor Dante geleefd had: scheiding van kerk
en staat, éénheid van Italië, was door zyn
verstand erkend en opgenomen; zyn gevoel
had zich de zaak aangetrokken ? hoe kon
het ook anders? ? maar dat gevoel bezat
geen leven genoeg om de beelden te schep
pen, die alleen m staat waren de gedaehte
ie verzinnelijken. En Potgieter?we zagen
het?was bij uitnemendheid de man, die de
beelden liefhad, die in beelden zich Hitte,
was het wonder dat hy daar deze hém ont
braken bij valsche» beeldspraak", voovpoftiM
m .dichterlijke taal" vergoeding zochiT
Tweemaal in da eerste, eenmaal ia elk der
one volgende strofen verpenoonlgfct bij: de
middeleeuw, bet oordeel, ja zelfs
hetloui'ringsjoord, zonder aan één van die alle een trekjen
toe te voegen, als hy er elders zoo juist
«eet te teekenen. D« reeen voor het laatste
[B duidehjk: personiflcaüea, dns voor^esteid,
"jn, geen gestalten, die bij-zelf gezien heelt;
l net zijn boutsneè-fkuren nit de
stereotypen., t der Hollandsen»poëten,
«ome hand eogeset niet onvers
?- zoo iemand, danr bad Potgieter ,
«gen zolder gesloten kunnen laten.
«pen met
' Blik;
«ofopmerkingen dienen niet om de
dichwaarde der Fkrtnet te verkleioen:
l «j verscherpen aflemn de omteekkan vaa het
nt, dat wij boven reeds hebben bepaald. Dat
eter dia grenzen overschreed was een*
, ,.ig, dia waardeering verdient; dat hlfc
l« m faalde bewijst het keniwrkendfe ztjnet
pre. HIJ vergat itochts «oor een
otgenblikniet aflen stnffel«ot ab gaataft mwen
aan in déHalki van PoiünafH omdat
««t allen
.Ks4.d»
*»?»*<?
D*tM
Behalve ia tal van tafireeto, wat» BB}
het uiddajpejri ^ woHtDaole
gcAUW-io oefceisMUtaft tm Uta levw, ëia.
minder |m»ki^ a» kei doet
te gwenv waar i^ati^twaevvwÉ
taieM bezkUB BMH, o4 mar he
van dt gmoatlMiiMaiiing d«s étcBter*
takeiyk blaek,
Men zal zicb wn d« wtfze, nacref W zkh
hiervan gekweten heeft, Dttlbettr een denk
beeld keawm vwnte», to *»or debajobo»»
wing ras eea fragment, dat «iwchieo m*a
dan anderea U*i«at. VkiUiw ea SordeUo
onimoeien tlkaader ? ik taf dit ««deelt»
reed» j» luja.aantv «wofdatok ? ?)
DanU «lottd
Ben «m te.aU»; bew> «b* koe
.Aok.di«iM»»i«I«*sU»l A«h
.Büblp londei toodsTdU *Vln h»t
.Ventte «sv veaw, «e bo*fc*rtt«r
ssteiMst
Aw smut,
l*H4el
,OMD uafOng ww 3êMf ««dl* stel MbiBgtB
VilMis-aaeten MSA maar keoMM. heel lur
w- etulpHMotlB Hmttw» «o» t* ~
T<wi al wmi
?En bvfen t bla«4 VM ?Mdtbargere j,
«Soboon de eigra v«st heq aller bava omriaiatl
ito rond Uon i*Jer« mde
.Tot wur uw Ktrid dirtodablile ze* vens4nt,
JZio te uw tihiaeiMt, ws«t fex*, «Mr beenoht vreder4
HO «wygt »<m -wül, ? en 't I» hom in «fln klagt
Of 't groot»«h vCTbcB ook op dMi* droev* stede
HerdUBi uit meor d»D iav«MMir*ek«B nachts
HO slet nog een» dei Untotn «fld* smengfo.
Bet tMffMid bealdT voos >? v«lk> miabraikU kneki
Door 't brotdleu van ?«& kloeke hand bodwoueeoj
Joatinlaan xwMlt andermaal den staf,
Bet InMed «lier talen, «Her tongen
Verbreidt den roem der w«tt*n, die hy gsf>
Bea glorlo dia in dmwsMmheia 't gesteente
l)evh«ineo mojtt vsn oenJjr Hemmon'» gnt, ?
Nog be«r*oh«n sjj; ? w»t woviM Jan die gett*«it«7
Wat Iilest ie, ds WSM vu sinnen itj berooft],
Door bitseti n^jd Tertewd tot in t gebeente,
ukans led'ren kinkol, die haar vleit tot hoofd?
Helaaa l d« toom llffg' 't tos aog op de Undeo,
Qeon keizers meer wier hart 't hnn pligt golooü
Dien Tart te voenm fa) onwrikb're handen ;
Bet zaal ie }têg, wat wonJêr dat het dier,
Al> togt b\) togt r.ijn Ingnwaod doet branden,
Tot echnddeni toe va& 't urd'r^k bot die Tier'?
i Onderweg in don repen," lezer? Medunkt,
ik zie er Potgieter, mt alleen in den wagen,
lezende, neen herlezende het tooneel uit den
G"" zang van II Purgatorio, lezende totdat hel
boek hem uit de hand glijdt en hij verder
tuurt dnn de vochtige ruiten van het rijtuig.
Nu ziet hy, door de blauwe wolkjens van
zijn sigaar heen, niet Pansie en den dokter
en de poes, die melk drinkt uit Pansie's
gfhoteltjen. ... *
t Hij ziet nog eens des kleppers wilde spron
gen, en altijd verder in bet gevoel vpor tijn
land, zijn burgerschap in allerlei visioenen
den Dante, dien hij in Comoedia en Vitn
Nova bewondert, den Dante die geleefd heelt
en gestorven is, maar weer opgestaan uit de
dooden *y bat plein van Florence, in steen
daar sUand* gffl^t n^ ahoor RcteeFd tud:
Of 't staf liü scbadt van vee* gebeurden Toet»
Of 't kleed ter nln hy ncliort in brcede rouwen,
Of de atiotoar het opvaarttein T«ntaoedt.
En de phantasy dor werkelijkheid gaat bij
hem over in een droom van de schimmen
uit den voortijd: Boccacio, die Dante waar
deeren deed door het volk dat hem nog niet
kende; Petrarca, die eigen lauwer den meester
wel reiken wou, schoon ook zijne Laura vast
eene andere Béatrice heeten mocht.
Savonamla en Buonerrotli, Alfieri en Foscolo,
Foscolo en Niccolini, Pellico en Manzoni ?
hij ziet ze allen samen den lof van Dante ver
kondigen.
Is het wonder dat hij, na den drom van
zoovelen, voor Tasso en Aiïosto afzonderlijk
de aandacht vraagt?*)
En Béatrice ? zegt ge, in antwoord op al
die namen. Ik geloof dat het een gevolg is
én van Potgieters eenzijdige opvatting van
Dantes karakter, en van zijn onvermogen om
het innerlijke van den mensen in de kunst te
verzinnelijken, dat op Béatrice niet al het
licht is gewo.,,01), waarin men haar wenschen
zou. Misschien juist, omdat bij gevoelde, dat
hier nog meer dan voor het in poëzie bren
gen van het een of ander stelsel een talent
noodig was, waarop hy niet kon bogen, heeft
hij zich bij do voorstelling van deze tot hel
uiterlt|k-schilderaclitige bepaald en haar overi
gens in de schaduw gelaten.
Doch waar gebreken, de consequenties van
deugden zijn, lomt het niemand toe er den
dichter hard om te vallen.
liet versjen van Poot :
E«n dichter, dl» oUt aobermen kso
Is thsns e»n ongelnkkig man,
is
buitendien al meer daa een Hollandsch
pjiaa uit een vroegere eeuw!
, en wy liever ten slolte de twee enkele
gedeelten, waar Potgieter eea «ogenblik di»
andere s^de vaa slja ziel naar het licht keertr
at* eea belofte dia hebas aiet werd vervuld:
Boboond* eelsUB vw gteUobt* tot g««l»(iht«,
Wi«r hstts hns tif» **& UotMm* lm*
D» vlragTen dei gnnotd* «t iat gedachte
Veihitven in kUeagt m«w itooto vlagt,
Tot DvuMi Bid' niet mar getrooit Ttrwaalrtt»,
Ta» *H skb. wrt «wjt btd« ta g«na«*t,?
Ba «dde» nete ?(# k** i* Kamtfatatne^
Dié 't kUurlg glat er opkuf ik d» ImU,
Bra irewnhD Ttamn van der rarira
EM feoo«tr b*em*dM»«>MtaMli
Xn tamtam tel i* 'tkemelMh
-%.*
<MI
it «MM toiUH t» «{UU. mtfttitek droomt*
M iUKttr, ttJtoo* mtt JlUlon* vaart dl» rij*;
MW 4Nv JMNKet lH tftMflTlt
f/sav aBe» Meht m toaiw hiluUr drinU,
Vm* «M* «ea gta» atodita b-mrikalW.
t* MM «M» oom «ewMe «trmlond bllakU
De ptaak» on over te sohrijtea ondkfeeit
my, MM» ik ook OOK bet laatste nven zal
maar f* 4ia dil Jeaat, zeo f«J. stM ewü, al
wu hat Mk voor eent miniairn damBeattiee
gebogMB k«M «i fBiieéia, wat ÏÉVBW aofr»
woord wp de waag ém didittn:
^ «as» aw- s*«% at aay waari
voert * dWJter
wo fw van*
*
Vlo
weegt i
filjn»
tal
?)Bst
.da» én
vau de atat
eanivetr ik
du
Agriapa
BIJ bUa/een C
! oHollandKbe
'83.
anarr Ik ken
iMv s*M atrdlf* etadtt
Pia)rus: rt
bete wordea.
enr*c«eae*len!
Homancolos,
,
Tatt does twidai door Djroa, O9tke m
""? A'
OPMERKINGEN.
Ab d* Zon aaa onzen bénal versob^ot,
verdwMaa da Hnaa ea da Sterren, doch ia den
aaeh» veratrekkaa dam awrtot twost,
fat haaae werken
hunner idealen en
verbaast zich
Da bette kunrtt_
ia* Üa strakke nli
idéea; slechts oabedrsvaa
over eigen wark.
Die iett of iemand bestigdeii wil, dient dan
vijand zoo goed of nog béter to kannen daa
zich Belven, aooali de Danaonen met de
Pranschen in 1370. Die wild waf gaat kampen, doet
als een Don Qtüchotto en laOpt gevaar zich voor
niets dood to vechten.
Etiquette komt nit de erfgte ea maakt st|Jf,
dient slechts voor orde en raugbepaling, en heeft
weinig of aiets met wezaalfke beschaving ge
neen. B(j de ruwste en domst* naturen is zi)
geliefd, om eigen kleinheid . «n onbeduidendheid
te bedekken. Elegantie daarentegen is in de
ziel zelvo geboren, komt uit de ruimte en maakt
ruim, want zij kiest het. aekoona naar vrij» keus.
Medelijden met het groote. on schoone verheft
en zuivert, ? de ware Katharsis van Aristoteles
? madelyden met het kleine ea lage verwart en
verzwakt
Het pessimisme van onzen
zoover met ztine klachten over _.
de der wereld, dan de voofstellingen van
Augnitinus, door Roomaahaa en Calvinisten
beleden. Het onderscheid bestaat daarin, dat de
pessimisten het rijk des Dnjvels o Is het eenige
ware aannemen en geen cfvitas Dei erkennen.
tau helder oog weet echter in het mengsel der
wereld, zoowel God, d. i. het goede, als dea
Duivel d. L het kwade, af to schelden.
Nooit ii iemand alles. Meermalen is een kind
de meerdere van den mau én meniir vrouw is
liefelqker en kinderlijker dan een nufje van acht
war. Kinderen zijn onvolmaakte mensohen en
Volwassenen groot geworden kinderen. In de
jonge jaren is echter meer harmonie, zelfs bfjhet
gebrekkige en zwakkere, tonrijl met den voort
gang dei levens zkh leeigktr uitwassen gaan
vertoouen.
Iemand, dien edele vrienden met geschenken
overladen, geniet een dubbel geluk. Het mat-rieele,
genot van de weldaad «n hef aielsge&ot, dat het
anno vrienden zijn, die s»» handelden. Du
woeden ziel en lichaam beide .heweldadigd.
tad gaat niet
over de ellen
hem aanwast, al bÜJit KV verstoord op den
berisper, eene Qdelo vrouw daarentegen ma'ikt
hare fouten nog grootcr, om We
oBafbankelgkheid en ontevredenheid met den bedillcr to
toonrn. Beiden handelen echter tegen de natuur
in, «l noemt men het natuurlijk.
Woorden wekken woorden, dadea daden op.
Bij de besten wordt echter het woord een daad,
tenrijl by de slechten de daden woorden blijven.
Logisch redeneeren en grammatisch spreken
z|jrt geen van beide onbepaald te prijzen. Krank
zinnigen zjjn dikwijl» Keer logisch en domme
schrijvers zeer grammatisch.
Dwaze theologische en philosophisehe stelsels
zjjn meestal toch zeer logisch in elkaar gezar. Ook
in het dagelSksoh leven brengt de logica menig
man ea menig vrouw tot onnatuurlijke, ja tot
wreed e Bedachten en daden. De fout nroge voor
een deel gelegen zijn aan de algemeenheid der
praemisaen, maar veel meer nog in de
meening, dat redenering op zich zelve wijsheid
worden kan. Hiermede is echter Ju-maar niet
op de been geholpen.
Orde en trffMd, die als ia een eoht huweigk
innig verbonden moeiten zjju, bevechten gemeenlijk
elkander. Wanneer de orde geheel triomfeert, is
de Dood gelukkir, zoonls in het hotel van den
Hertog Praslin, tóen d« rust hersteld WM ;
verslsat daarentegen de vrijheid de orde, dan keert
de menschheid tot den natuurstaat terug, waarbij
moord en doodslag evenmin wegblijven. Over
heden droomen steeds van orde en onderhoorigen
Van vrijheid. Het komt echter riechts op de
goed» vermenging aan. In «roote Staten, zooall
thtna en Raslaud, waar de orde overmatig is,
daalt de menscli. terwyi in de VereeniRde Staten
waar de Vrijheid Het wint, z\jn« grootheid voor
den dag komt. Het frnat er mee, ah met alleen
staande hoornen, die wijder hunne takken ver
spreiden, dan z|j, die in een boioh elkander
beperken. Kleine volken kunnen meer vrijheid
verdragen dan groote, van daar dan ook dat de
meoschbeld er zooveel nan te danken heelt, want
orde doet krimpen, vrghcid Kt nit
De waarlijk groote houdt. zich hoogstens voor
goed, en die waarlijk goed is houdt zich klein,
e» «oo ook omgekeerd : de wtarHjk- kfcine refeant
zteh onder de goeden: aa da waarhjk
slechteonder da grooteo. .
O. P.
LORD BTR03T.
(Tke reat Lerd Byrr-n\ Neto
Cordy Jeafrenn.
Buni and
en.
Smds jaar ca dag oeiaat d« aaaav va» terd BVron
een beteovmutdu invloed «ik B» aobittsraBde>
gaven van dezen dichter, zttae- baitangasiona
varmaardueid, de hooge dnnkv dien. h(j vaa. zich
zalven koesterde, da opzien barende episoden nit
«tyo kortstondig en vaelbewoge* leven en de
vergodmg an de vargtuaing, waarwa l| aavrasMag*
bat voorwttf was, da» aUssvaaefeniaagawathtotn
banu ta atamp01aa tot aan dar markwaardigate
ftguna ia de £ngel>che lattacknade. ZoBderUng
ganaeff kon- tot Sedan ? ?ftaro
KberariscttoogMzot ? Maaa la*sBs«sss«sirit>jBg vaa liavd-Byrvn*
daitaonar, dr. Karl Elze» galevecd ik. Onlanp
eohttr haalt da heer Jeafteson een waak aailieSt
dven -sdan, da* aam aerapiaatr iaaaamt onder
haigeaai ever Item gassikaav
ÜÉjai,. daa dtvasaww «JE
die tot hadtn. g«sJbtaa htow».
aebtwi *»
.
oor da wflw, waarop
gazaive^keaft wa>
Jaraa gelees» gtwaraaa
'i aagedaohtonia
Babaeoa Lady Byroa
«grdaB ?t*****
li» komt ook aa»
iad,atowart het
dtt n herinnering ta
i beloften
T__
iadruk
aiaafar,
ds* omgaan.
» i
Zfl gaveu elkaodar aiïeriai
de wedenQdsek
aieavveraliaBè.
a**m«, gsSftée
dar
. laten
boek/Aa iadrokTdit eW
voorBsht,
Da eerste lèvenajarea w» Bvroa,
met a^ae geboorte <a BaUss-street,
beid ia Sfthötlind getla^aav jftsvokd
b»f ta Harrow «S»uthwtU-rd»lag»n van
GaatEa hoewel h» jMa
sofarijvar dom aDaa t
van Itaroa.'s ha&ël^k laad; da» laten va» a«a
Wtwawba** gids hen
as mag ga
valtxa bat
feaAtwaSaa. TooS vaJiaTkat hewusto werk off
QCafO itttSD flUn USItW a&inBaV 6tt MMjdfOf Tflsf^
schilt de algemeana astrale, diea maa vaa
dan dkhter, «J dea aaavaag igoer luoaaain,
pBtvangt, van dien, valkan aadore
6v«nabeschriJVers doea oatataan. Bat liebaamMi
waaraan bjj leed, va» vaa bedeaKënlkar aard,
daa men meent &*o fawoaa klöêmvottaouam
nog in staat hebben gesteld tot vale verrichtingen,
dia hg zich moert aatacggaa, maat bg leed aa»
eaaa spier-contractie, die oom «aapte osdetaenan
to loopea ea zfia leven lang .rond te hapnata»
ali een vogeltje", gelgk Leigh Hant ket wwa.
aardig doea weinig gevoelvol uitdrukt JBgeotyk
kon htf met dien voet weinig doea ea dit maakte
hem awasrmoedia ea deed hem tikwtfa in woede
ontsteken. Met dit gebrek behoort derhalve reke
ning te warden gehouden, evenzeer als mat da
dwaze manier, waarop z$ne moeder eea knaap
bejegende, die vaa nature geen innemend karak
ter bezat
Tea opzichte van Byron's vealieJBheid ia da
teren zijner jeugd op de Ideiaa Mary Duff, op
Margaret Parker en Op Maiy Anna Chaworth,
toont de heer f eaffresoa aan, dat zgn hartstocbt
voor Mary Duff veel bestendiger en vaa grootar
invloed was, dan b.v. Moore onderstelt; dat Mar
garet Parker da heldin der gedichten was, die
Byron aan Thyrsa opdroeg en dat de mate zijner
genegenheid voor Mary Ohaworta grootoljjk*
overschat wordt
De onjuistheid van Moore's meening, dat het ge
dicht ?the Dream" eene ware gebeurtenis tot
grondslag zon hebben, wordt door dea schrijver
axDgetoond en tevens medegedeeld* dat (met uit
zondering van enkele httzonderhedaii) de inhoud
van den eersten regel tot den kotsten een ver
dichtsel bevat en dat dit vers met kwade bedoe
ling en nit wraak to Geneve door Byroa ge
schreven werd, om xjj&e haatdragende vroaw to
tuohtigen voor da minachtende wnaa, waarop *ij
Sogmgen tot verzoening had afgeslagen, pogingen
oor Byron op raad van Mevrouw de Staal, van
Diodab uit, in het werk gesteld.
De bijzonderheden vaa 's dichten tocht naar
het Oosten honden den schrijver niet lang bezig:
Langer staat hu stil by Byron's
geldelijk*.moeieIgkhedeu, lig da eigenaardige trekken van >ün
karakter, bij zijn temperament ea hft zjjne ge
moedsstemming, toen hij te Londen agae intrede
in rie wereld deed.
Zoowel lichamelijk als geestelijk, had hU voortdu
rend met zich zei ven te kampen. Bij v. niet ia staat
tot velerlei lichaamsbeweging* word bij,
inverhowding tot g$te lengte van 5 vt. 7'.f dm.,
zwaaejijrig. Zijn eigen voorkonioaboe«amda bant afkeer
in en om het te wijtigen ? waarin hf van liever
lede slaagde ? volgde bjjj aan ,aeer w«ojg
v*r?terkenden leefregel. OngelulAifterwitte gulg
zkh dikwgb aan het geteuik vaa, eea oj
zijne aangeboren droefgeestigheidtoeaemen i?««,
doch niet geregeld, maakte hjj misbruik vaa
alcoholica. Voor sjjne uitspattingen en liederlijk
leven to Venetië is geen verschooning to vinden.
Zijn hoofdgebrek intuaschen was zijne verregaande
zelfzucht. Niets mocht de bevrediging van SJJM
persoonlijke wenscben in dea weg «taan. Het is
echter niet meer dan billnk, na de aebadawsgdea
van ZQB karakter vermeld to bobben, de woorden
aan te halen van iemand, die moer dan eeuig
ander met Byron bevriend was. Hebhouae (Lord
Brougbton) verklarende, d*t do waarheid door
hem Doven de eer van zijn vriend gesteld wordt
zegt: ?Lord Byron bad gebreken an buiten kijf
groote gebreken, maar de lagere roerselen van
bet menschelijk gemoed waren hem vreemd en
zjjne deugden, zijoe goede hoeisougheden, wareu
allen van edel gehalte."
Onze dichter was nog een aankomend jongeling
toen hy naar Londen vertrok; wat manieren en
omgang met de Eogelsehe vrouwen betreft, had
hu zich slechts gevormd in eene kleine provincie
stad. HU Ring daar op en neer met meutehen
nit de middelklasse en werd plotseling oen
voorwerp, ook van vrouwelijke vereering, in do
voorname kringen der. werekUUd. Het was
vooral de vertrouwelijke omgang met Lady Caroline
Lamb, die Byron veel kwaad deed. De heer
Jeaffreson schetst dea loop van deze betrekking
nauwkeurig en laat rniuchioa nog te weinig
licht vallen op Lady Caroline's loszinnigheid,
waarvoor zU intusnchen aiet altijd aansprakelijk
kon gestold worden. Wanneer men rekening
houdt met hare-meerderheid in leeftijd, met hare
ondervinding van de wereld en nare maat'
schappelijke positie, dan te er misschien wenug
grond om Byron hard te vallen. Hem voor het
eerst ziende, verklaarde zij, dat mj ?dolzinnig,
verdorven eu gevaarlijk was in den omgang;"
buiten Bvroa zelf, was zg meer dan maand
aauspraktljijk vóór de maatsebappelöke verne
dering, die zijua schitterende zegepraal op den
voet volgde.
Min Mubank, de bevallige en zich> steeds
bebeerscheude nicht vaa Lady Lavb'i schoonmoeder,
is. op voortreffelijke wijze gesehetot en.de heer
Jearfreson bewijst Byron aea onwaardeerbare
dienst door hem vrij to pleiten van de zoo dikwijls
tegen hem ingebrachte Mtehuldiging, dat hu zga
huwelijk met miss Milbank doordreef, omdat z3
eene rijke erfgename was. Ztt bezat integendeel
slechts VÜOQ p. at nut «eer tv^falaaatigo
«ooruitaichtea tea opzichte vaa aaar oon, Lord
WenLworth, wiens groot fortuin af ten akttte
tooh eride. Aan d» anderen fent .dost esn o ver
zicht van Byron's geldal«be aaageJeffBahadMi
duideiyk alen, dat -r- ia weerwil vaa da-g«ringa.
opbrengst zijner pachthoeven ia Nottinghamthire
en in weerwil vaa zijne groote verteringen ?
Newstead Abbey eeae bezitting, vertegenwoordigde,
wier verkoop hem vergehjkfnderwnza aea
vermofend man zou maken; MO. was hem, toen bij
paslaanmek had gedaan naw de band vaa mus
MitRnk, P.«M;
veroorwowo. jaaiigk» fiflQO p. sa, ta veetere», om
niet to spreken wi zijn* gronden te Bóehiialet
die ook gaaeht konden worden eene i
winst af to warpaa. Hoa het o«k zo,
iofctirda aan s$aaj Ii>e1iaa.iiiiifln vrosw, -t?r-n?
tijdens zijn huwelijk mat baar, nog nwEs geërfd
met grond verklaren, dat zSn vriend niet trouwde
am. bet geld «n er bartas* groot*. BnasiakUaH'
haid dat de veronifltoüla uit IM^geriotjenwc
ea aiet uit finaneisde, berekaninf. Botton küf wei
ten< altörlW itavfoedea samen Ut ooi
Maarten werd en zeer omhusteiunt éa> door i
MeRwarne, om baiwbeaadigdetJBseht to kunnen
n«laaitaischen Byroa ea Lady. 'Carofine Lamb,hare
liabiainnige ichoondoekter. OawiUekenrig '
aiet» to waaaoben ovar.
Buiten bedenking scheidden maa ea vroaw
(rond vaa radttaan, dia door da rakbarvi
*'?«" nn««^aBighaarneid vaa humeur" wordft
. eaaa uitdrukking, dia zoowel aan
sluier werpt over verregaande liefdatooahaid ato
wnadaardiga keaaadaliBg. Dtt i» Baker, dat kat
tooget oazëdetyk gedrag, waarvan de laatar Byrcat
bettehtte, sta» d» reden was waarom Inj doop
zijne vronw verlaten werd.
En al naakte htt aJek aenddtg aan da wa«daaeV
die men hem ten latte legde, daa geschiedde d»
|óo in het gehebn.dat £t zjhie vrouw niet kojn .
tOfiJft 6H 1^1 ttOOO BaVV TTMBoiB 61* tSvij^HM aWlrtV '
loe ontstond dan eigenhjk de breÜ\l|a ajarztar
heelde? In de eerste plaata inmë aviaiarfiÉr
aanmerking dat Byron BOB» agn ''
waren. TeArjl ztf wloemh ra
aard was, wierp Byroa's verregaande _
een vlek op agn overigens edelmoedig k
Meegaand», ffevoetif, tserhartig en mild van i
nam bij deal in het lijden vaa anderen,
zooang hij niet to kampen had met de gitilen e»
aimea van bat oogenbEk. HU kon van aQea anrUadi
doen om eene lofielgke inspraak to volgen, har
tahre van dat waarnaar hij op een gegeven oegeabllk;
kaakte. Maar dat Mno zocht hf ook toa
vaa alles maehtlg ta worden ea h», d» zJak
stoutte zich Hiiaihan. Byroa en het voorwarpvaai
zijne begeerte to stellen,- daad hem ia beftigai
woede ontstoken. Da kihbetaril tasaohau maat
ea vroaw ontstond vooreejcst «aardoor, dat d»
aaUte ontevreden was over 's dichters voetval»
diga bezoeken op Melbourne-hoBse, maar bar*
wuding reeds maakte Byroa to halsstarriger, ba
>laats van a|na vroaw ta sommige opzkhtoaj
tort vóór de geboorte vaa, hunne doeater Ada,
wat toe to geven, ging hij m* eigen w«g. Danf»
enboven werd tij door geldzorgea ge»w«ld ?'
maakten zijne schnldeisehets het hem Ui"
haakte naar dan bcaawea heawl van hat
«i wansobte op rsw to- gaan, daab Bf^e vwa«f
verzette zich daartegen. Haar tegenstand jrik*
gelde ham das to moer aa z^ne «aaanpea wantt
«tzjahtaik vaa Budaaan. Ook wél>fcf tuleia-»
_,
nonen gaf'biQ door z^n gedrag eenige
t*t ét geiaeMa aaa »Büiiia. ZffiM
ooJd» dat b« aiat wel b# bet beö£»w«s>,«
a die meeaiag versterkt
brrop. ,
P. J. T» EMik Ttótma.
(Wfrdt eertiotyf.)
BERTCHTER EN MEÜEDEELIKGEt^
Twee nieuwe reeds aangekoa«Hgde Eorabth»
dkhtbandels zijn thans verKnemn. m. Smnonrne1»
Oenturg tf BawÜMf ea 0. MertdMt Aan»
and Lyries e/ tto. Jiyof Etrtk.
Ter jnis'a waardeeriag dar verdieMtM vaÜ
Jan ten BrinVt laatste werk, d» bfograi* vss*
Nioolaaa Beats, deel» wtJ onzen toers da vat»
jende zonderlinge zinnen er uit mede:
?Als vroeger spreekt ook in deze verzen h*4
iart van den vriend, van den echtgenoot, vaa den)
vader. Mocht eenaarl de etteh geëerbiedigd wor*
ten ? maar dat zal hfl nimnivr ? dat da
yrtocke dichter, de nedertandtche ooMtiot, geat
regel seJtrtift voer dat M al de kronkelpaden to#
al desièbeüfcr betviegelendt wtOtgarte, al df
sehutOtoeJee* ttui bütiêtMken e* archieien heeft
onderrvckt, mat verbod daarenboven iets vaa af»
inisljjk Hef en ked te reppen, dan znUea neg d*
ïoronbloenWB vaö Nlooïaas Beeta het wel all*
londea tegen den «ttdaerücfo» «MHIN van M
oogenblik. Juist de taal van het hart klinkt ha»
welsprekendst uit den mond van lyrische diefataM,
Victor Hugo heeft als eader, eekigntwt eaaroa^»
vader du«»:*amer verzen geschreven dan al*
wijsgeer en Alfred de Maant maakte door de>
onbeschroomde ontboezeming zftwrr wanhoop ezi
levensmeeheid uwer indruk daa Öallv Pradhomm*
met »i}n nflsgaerige moraal ia kenrtge sonnetten
ea Madame Aekarmaoir ant bare
wereldbesohoBwiat ia dmttere
(WQ eorsiveeran). Wat aan mengelmoes
vaaoagagronde beweringen, verwarde besehouwfaMMav aai
&de-Iwshr-aeaarmerf tegen eea denJAeeSUf
VBandl Juist aooah de wudan, die op bekkens e»
ketels gaan slaan in rasenden dans, ateaf maenea,
dat er een onweer kt aantocht is. Dat eaatoaif»
getrompet ia het Qle, die telkens herhaalde floret»
stooten naar een laehtverhevaliDg, waarop deo/e?
ten Brink na1 reeds een jaar ea tengwaatMadnS
landtaba- pabfiafe aathiaE bette? dat pabHak
gedacht tégen .te. staan. Bat ware to-weaaehaa,
dat isBna-if dea t|d- en de moetta er voor ovar.
had; om door «en.Btreng-logisoh, en toeh aehaV
terentgeaaUg artikel dan
eau voor goVl «r a^D
ook Vflft fftoftmttè M"
«ü da haa> ta. Brüik, «mb WWendenW**
wed, 4» laehara aiet op njna i|de tebbea. Oavfi?
aatObnnlaB.
Jlavriee Tooraaax, die nam BnsUad ?M
mat.net doel «m lr?zoaderheéen owtmrt
ta veraamelea, ia a» taragg«kajaaB
«^ ^ .,?» al.,1 A m »,M.fc. ..... iTTfc ? ? -'
OBSver oaDananai oaooaDorut, wasir _ . .
mening ovar vanehiffanda oadetwergea vazj
?teslkaad«i psRtiwplaa aa kOTat nftthütandl
bestemd vWTieizerïa Kathariaa ÏL Eea M.
daela vaa dit weA «4 bjaaaakort ia d»
HfomOfo Stmf \
zal aan werk vwi
LOM, getiteld :
Oj^erte» 'aaM jaar fajadanj
vaaTaTda im«-- .""j? ».? ^
vooenanasto _ ..... ,
terwf «en
aan
%*