De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1883 1 juli pagina 3

1 juli 1883 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

ter oeg dnhbele dikt* van moot i van een t* .taeter. Do mtiia moet worden verspreid en wordt vervolgen» aanga .tempt eeret met lachte, later met barder ?lagen. Hiertoe wórden itampen gebruikt, die vanonder neteVn «ieHJaeren mnte bekleed UJn, en die voor het «ebroik een weinig verwarmd worden, zoodot de asfalt ar niet aan blfltt kleven. Ten einde ?en goede aansluiting te verkrijgen, wordt bet reedi afgewerkte stuk bestrating over een breedte van 10 centimeter oeheef afgesneden, voordat bet asfalt wordt uitgespreid. Kleine oneffenheden worden daarop verwijderd ?n d* voegen en randen vlak gemaakt Hierop wordt da geheala Wjmet fln nnd bestrooi! M met oen wmli vanSOO kilogram m de lengte ra in de breedte-richting behandeld. Twee of drie dagen later kan het verkeer over «en aldus ge naakte straat plaats hebben. , , Aifaltwegen Tiebben verschillende voordeelen boven andere. ZQ geven geen slijk of stof en het reg-nwater vloeit er gemakkelijk af; zy verminde ren het geraas van wagens en bet verdere ttraatverke*r; door de groote efienheid van het opper vlak il voor de paarden enn veel geringere ir*kkracht tot het voortbewegen van Tasten vereischt r-als bfl andere kunstmatige verbarding; ZQ dragen veel bü tot het geven van een fraaier »*"*>«« aan de etad en kunnen dei winters gemakkelijk van meeuw gereinigd worden. Als nad-el wordt opgegeven, dat de paarden er gemakkeljjk op uitglijden: de statistiek heeft dit echter niet be wezen, wél dat in de meeste gevallen een paard zich minder ernstig bezeert, wanneer het uitgludt op asfalt, dan op keibestrating. _, _ ? . Asfalt bestrating Is zeer duurzaam. Te Parijs be staat tusscbeu de stad en de bestratingsmaatschappjj een overkomst, volgens welke de stad aan deze jaarlyk» een vijftiende van de aanlegkosten vergoedt eu de maatschappij zorgt voor het pewone onderhond op hare kosten. Als een voorbeeld van de dnuizaamheid van asfaltwegen kan dienen, dat Jtt 1869 te Parij» in de Rue Bergere een stuk werd opgenomen, waarover gedurende vijftien jaren het verkeer had plant» gehad. De oorspron kelijke dikte bedroeg 6 centimeter en bij het op breken nog 4.3 centimeter. Dit was hoofdzakelijk het gevolg van de samenpers ng van bet materiaal en niet van het vluchtig worden van het bitnmen, d«ur bet absolute gewicht slechts met 5 pCt.was verminderd. In den eersten tod is de samendrukking het sterkst; na twee 01 drie jaren aan een druk verkeer te zyn blootgesteld geweest, kan men rekecon op een afslpng van ongeveer l millimeter per jaar. , Moet een dergelijke, straat gerepareerd worden, dan snydt men het defecte stuk er nit, liefst volgens rechte lijnen, ten einde een betere aan sluiting te verkrijgen en by voorkeur zoo weinig mogelijk naden makende in de lengte-richting der straat, daar deze door de raderen van wagens lichtelijk worden opengereden. Zoo noodig wordt de béton-onderlaag gedroogd en nagezien, waarna de nieuwe asfalt op do gewone wijze kan worden aangebracht. Men vermijdt bet maken van der gelijke herstellingen bij) nat weer. Moeten kleine verdiepingen in net straatoppervlak worden ver wijderd, dan is bet snijden niet noodig, men maakt het asfalt week met behulp van een daarboven gebonden Hieren plaat, strooit eenig osfaltpoeder m de verdieping en ztampt dit in de verweekte massa. Hoewel bovenbeschreven wijze van tot stand brengen van asfaltstraten de meest gebruikelijke il, maakt men m ook wel van asfalt-mastiek. De blokken worden alsdan in stukken geslagen, onge veer ter grootte van een vuist on in den ketel geworpen, gemengd met ongeveer 5 pCt. bitnmen. De massa wordt onder het smelten geroerd; in geheel vloeibaren toestand zijnde, wordt er onge veer 60 pCt. gewasschen grint rian toegevoegd. Het koken duurt van een ketel met 250 a 800 kilogrammen inhoud ongeveer drie uren, de massa wordt gebonden op een temperatuur van 100 tot 200'. Het toevoegen van het grint heeft eensdeels besparing ten doel, anderdeels wordt er mede beoogd de asfaltmassa meer weerstand te doen bieden aan de zonne warmte,, zoodot zij onderden invloed van deze niet te week wordt. .Op de béton-onderlaag worden nn op een onderhngen afstand van 050 tot l meter twee even wijdige ëzeren staven gelegd, die dezelfde dikte hebben als de asfaltlaag moet verkrijgen; gewoon lijk 1.5 centimeter. Een arbeider spreidt de vloei bare massa tusschen deze staven nit en een ander strijkt ze effen. Zoodra een gedeelte gereed is, wordt het met grof zand bestrooid of met fijn zaad ingewreven, ten einde het oppervlak minder glad te maken. Daarop worden de ijzeren sta ven iets verder gelogd en op deselfde wijze voortge gaan. De aansluiting van een vak aan een ander, dat nog warm is, gaat zeer gemakkelijk; zQn er achter eenige uren, bijv. een nacht, over heen ge gaan, don worden bijzondere voorzorgen noodig; het afgewerkte stnk wordt in dat geval laag» den rand verwerkt met behulp van wanne alfa», dte daarna weder wordt weggenomen en m een ketel geworpen. Gewoonlijk legt men de a-faltmOMa niet onmiddellijk op de beton, maar Uoleert haar daarvan met behulp van een dun laagje zand af van een laag grof linnen. Trottoirs worden op dergelijke w|jze gemaakt: bijna alle trottoirs van Pari}! (ongeveer 1,800,000 vierkante meter) zyn met asfalt verhard. Behalve voor bestrating vindt het asfalt verichillende andere nuttige toepassingen, voorna melijk alz isoleerende lagen tegen net optrek ken van vocht. Hiertoe brengt men op de fun damentmuren van een gebouw een laag asfalt van l centimeter dikte, alvorens het gebouw ver der op te trekken. Ook voor keldervtoeren wordt het met goed gevolg gebezigd, zooraede als voor n. Met succes irbe gesteld. Merkwaardig toowel door een verbin ding, die zy tnischentwee giooteiteden tot stand brengt, al» ook om bare reusachtige afmetingen en de vernuftige wijze, waarop z« U Bamenge?teld, iff welk? opzicht au als een der grootste overwinningen der iugenieursknnst mag gelden, Den l«den April 1867 w«rd door htt wetg^ vend lichaam van den Staat New-York een wet aangenomen, waardoor rechtspersoonlijkheid werd verleend aan de New-York Bridge Company, zich ten doel stellende het bouwen van een brug o ver de East-River tuuchen Nsw-York en Brookhjn. Dea 23 Het daaraanvolgende werd John A.Boebling tot hoofdingenieur der maaUcbappij aan gesteld en nog in het einde van hetzeVde jaar verscheen een rapport van f tyne band, waarin de verschillende richtingen, volgen» welke de brug ?on kunnen gelegd worden, onderling vergeleken werden. In den «omer van 1660, t«j het ver richten van locale opnemingen betrekkelijk de te bouwen brug, kreeg de Heer lloehfiug een wond aan den voet, die enktle weken later zon dood ten gevolge had. Zijn zoon W. A. Roebhng werd tot zijn opvolger aangesteld. Het plan der brug werd d«n 2l»ten Juni 1869 door de Regeering goedgekeurd, aii zou z«n een hangbrug en met den onderkant der liggers min stens 40 meter boven hoog water blijven. De brug is gemaakt op kosten v*n de «teden New-York en Brooklyn, dragende eerstgenoemde 1/3 en de andere 2/3 in de kosten. Zij bestaat in hoofdzaak uit twee toegangswegen tot de eigenlijke brug, ann elk einde eeu station bene vens een gelegenheid tot verankering der vier kabels, die de oouttructie dragen, met twee to ren», waar de kabel» over heen gaan. Aan de kabel» zijn opgehangen zes laugtliggeri, verdceleude de breedte der brug in tweo wegen voor rijtuigen en voetgangers, twee voor spoorwegver keer benevens een trottoir; de langsliggers zun door dwHwdragew onderling verbonden. Den 3den Januari 1870 werd etn aanvang ge maakt met de fundeeriog van den toren aan de Brooklynsche zijde. Uit boringen wu» gobleken dat de harde rotsgrond zich bevond op 30 met er dakbedekkingen. Met succes ishet toegepast voor de afdekking van gewelven: men spreidt daartoe een ? laag van l centimeter asfalt op S a 4 centimeter brdraulischen-mortel; tot afdekking van bruggewelven, tunnels, water-reservoirs, nskelders. enz. u dit materiaal zeer aan te bevelen. In Frankrijk ?h Dnitfobland worden in dé laatste jaren ook de meeste kazematten met asfalt afgedekt: in het fort van YincenoM bjj Pargs werd na 22 laren geconstateerd, dat het gewelf door da nslaltbedekking volkomen droog gebleven wal. Ook tot het maken van kegelbanen wordt het gebruikt. Een der minder bekende toepassingen van het asfalt komt voor bü het maken van maobinefundeeringen. Men heeft dit in 1862 gedaan in de werkplaatsen der Seyssel-mflnen. Bet blok is 7 meter lang en l meter breed; het draagt een horizontale stoommachine vu 50 {wardenkrachten. De massa bestond nit kalksteenen ter grootte van een vuist, goed gedrenkt in een mengsel van 60 pCt. asfaltmastiek en 40 pCt. grint Om den anderen werd een laag steenen en een laag van het mengsel aangebracht, totdat de veretsohte hoogte was verkregen. De machine werkte geregeld gedurende 17 jaren dag en nacht, zonder dat ooit e-nige verzakking was waar te verschillende andere plaatsen zjjn ,_e machine-fundeeringen gemaakt. _ ._ leent zich de asfalt teer goed tot het maken van vloertegels, veelal van 30 a 00 centinettr in bet vierkant. Voordat zfi gelegd worden verwarmt men se in water, terwQl de naden met ?uivere aslsltmastiek worden volgegotoa< _ DE BRUG TUSSCHEH NEW-YOEK EN BBOOKLYM. Den 24rtat..lbl jl WJ*d «ra der Merkwaar digste brnggéa ter wereU <voor bat verketropesr ^ C7V1I«I£ niet dieper té* gaan dan tot 12 a 15 meter bene den hoog water. Dientengevolge werd brsloten tot het bouwen van eeu ijzeren caisson met hou ten zoldering, waarop de toren zou komen te staan. Een dergelijke caisson kan men zich het best voorstellen al» een zeer groote kist zonder bodom; hy was lang 30.6 m1., breed 50.4 m. en hoog be neden de zoldering 2.9 meter. Deze laatste be stond uit 15 balklagen op elknnder; do samen stellende balken waren 0.3 m1, hoog en breed. Op den caisson waren verschillende kokers aaugebracht voor den aanvoer van lucht en materieel en voor den afvoer van ontgraven masia's. Hy werd door ijzeren tusachenschotten in zes oizonderlyke kamen verdeeld. De caisson wird alsnu op zijn plaats gebracht, waarna men op de zolderiug met het metselwerk een aanvang maakte. Ouder de belasting, die hiervan het gevolg was, zonk de caisson regel matig in den bodem, terwijl aanhoudend werklieden bezig waren met het ontgraven van den grond, het verwijderen van steenen, enz. in den caisson. Tot-n deze een diepte had bereikt van 13.5 meter beneden laag water, werd hy' met beton volgegoten. Voor dat men hiertoe kon overgaan, had meu nog een brand in de houten coldering te overwinnen, die vrü aanzienlijke verhoudingen had aangenomen, voordat men hem meester werd. Slechts door den caiaion met water te laten' volloopen kon het vuur worden gestuit: men heeft, nadat hy weder was leeggepompt, geconstateerd, dat op enkele plaatsen het hout tot op de vijfje balklaag was verkoold. De kool werd spoedig afgeschraapt en verwijderd, de aldus ontstane holteu met beton aangevuld. De toren aan de New-Torksche zijde l;gt recht tegenover den lirooVlynscbrn en op een afstand van 480 meter van dezen. De rotsbodem lag aan dezen kant op 21 a 28 m. beneden hoog water en daar hierboven zich slechts loppzand bevond moest de caisson tot op deze diepte gaan om een goeden grondslag voor den toren te geven. De caisson is 30.6 by 51.6 m', in het vierkant, verdeeld in zes kamers, hoog 2-9 m. Dezolder.iig bestaat nit balken en i» 3.GO mi. dik; de kamers waren aan de biunenzijde met ploatyzer bekleed ten einde ze luchtdicht te maken en grootere zekerheid te verkregen tegen brandgevaar. De caisson werd op een dergelijke wijze naar beneden gebracht als de Brooklynsche, alleen kou het zand op vrij eenvoudige wijze met behulp van zandpompen worden verwijderd. De torens bestaan niet elk voor zich uit een enkele, één geheel vormende massa metselweik maar nit drie schachten beneden den rij weg on derling verbonden door vier muren. De ruimte tussohen deze U beneden hoog water met beton volgegoten en van daar tot aan deu rijweg open gehouden. Boven den rijweg bestaat elku toren uit drie zuilen van langwerpige doorsnede, nabijden top door spitsbogen verhouden; het hoogste punt dezer bogen ligt op 34.2 m', boven den «yweg. Het metielwerk van den toren bestaat be neden hoog water uit kalksteen, daarboven tot aan den rijweg uit kalksteen met een granietbekleeding, boven deu rijweg geheel uit graniet De bovenkant van den toren ligt aan denNewYorkschen keüt 105 m', aan den Brooklynsohen 95 m1, boven den onderkant der fundeering. Even boven den .caisson heeft de New-Yorkache toren een doorsnede van 47.1 by 23.1 m', de andere van 45.3 by 14." -m1. Ter hoogte van den lyweg ii de Brooklynsche 13.5 by 39.3 m', in het vier kant, beneden de bekroonende lijst 12 by 37.8 mi. De openingen in de torens, waardoor het verkeer plaats vindt, zyn 10 meters wijd. De New-Yorksche heeft dezelfde afmetingen als de andere, vermeer derd met 0.9 ra', dikte van het metaelwerk inde richting van de ai der brug. Op een afstand van 280 meter met den toren is het verankeringsmetselwerk aangebracht, d'enende om de Over de torens gaande Kabels, welke M " ' nemen. Dit Juli 1877. In hit geheel werden 19 van deze ?trengen aangebracht, groepsgewijze tot 4 kabele v-rtenigd: de alzoo gevormde kabeli werden over hunne geheele lengte met gegalvaniseerd «zerdraad omwikkeld en vervolgens het geheel goed in de lünolio gezet. . ,, Waar de kabel* over de torens heengaan, lig gen dj op tadeli, ten einde hun een geleidelüken overgang te ge f en van de eene m de andere richting; daartoe vormt da bovenkant der zadels een gebogen oppervlak. In plnttr^rond *4jn zQ rechthoekig, 3.9 M' by 1.2 in het vierkant; hun grootste hoogte bedraagt 13 M'., de ijzerdikte .12 U1. Doze zad«U steunen door tuMchenkomst van rollen op zadelplaton, die aan deu toren zijn bevertigd. Het gewicht vin elk zadel is ongeveer 11000 kg., van elke plaat 6000 kg. Van den top dor to;ens uit gaan verscheidene ichuine kubeli van geriuge afmeting naar het zijvlak; zij dragen een dtel van het gewicht hier van en maken hut geheolo samenstel meer beitand tegen schadelijke werkingen van den wind. Geluk reeds gezegd werd, heelt men het zijvlak doen dragen door zes lange ligger», ondersteund en verhouden door dwarsdragers, opgehangen aan da hoofdkabels. Deze Wig-tangen, 1520 m getal, zijn van BegalvaiilseerdstHaUraad, ter dikte van 4 tot 4.5 centimeter; zij zün nan de kabeli met smeedü'zoren verbinding-»t«kken bevestigd. Met het oog op de werkingen van den wind heeft men nog horizontale kabels aangebracht uit d*n onderkant van den ry"w. g, gnande naar de toren. Om dezelfde reden komen de di'oagkabels nabij bet midden der brug wat nader tot elkander dan by de torens. Het totaal gewicht der hangconstructie be draagt 14680 tou met inbegrip van kabels, hangfangen, züvlak enz. Het gewicht van den last die er overheen kan gaan, beloopt 3100 ton. De toegangsweg tot de brug van deBrooklunsche zyde i» 330 meter lang en heeft een helling van 2.85 meter op de 100; van den anderen kant bedraagt de lengte 456 meter en heeit een hel ling van 3.25 op 100. Aan beide einden van den spoorweg bevindt zich eou station, geheel van ijzer gebouwd. L>e ter dikte, gedragen door 490 rollen over de geheele lengte verdeeld. Deze kabel is aan elk einde driemaal om een trommel geslagen, die een middeliyn heeft van 3.60 Meier en door een krachtig stoomwerktuig wordt rondgedraaid. In het spoorwegverkeer wordt voorzien door M wagens, die elk gemakkeiyk 48 personen kunnen bevatten. . ... ., De geheele brug heeft gekost ongeveer 40 raillioen gulden, waarvan: aan ingenieurskosten en traktementen f . r bureau onkosten ? ? n *«>?«*; hout . ? ? « l'l£& dagloonen . . . . ? 6,040,377 machinerieën en werktuigen . . n deling der groole spoorwegbruggen in hoofd taak uiteen maatschappelijk oogpunt nadeelig en tien in de koeten der spenorten dt o*urantie premi* die het noadig is te betalen, om hel behoud der bruggen te verzekeren. De groote spanningen van de brug bil Nymegen i«n «7 M. lang, wegen 1270.000 Kg. en kosten elk f300.000. De groote spanningen van de brug bij Crèvecoeur »yn 100 M. lang, wegen 540000 Kg. en kosten elk f130.000. Wel zegt de regeering in de Memorie van beantwoording (bl. 5): De door sommingen geopperde bezwaren betreffende den water afvoer, van de vernieUing van brugvakken te duchten, worden naar de meening fan de ondergetekenden overschat. «Snelle opruiming dier vakken is met de tegenwoordige hulp der techniek zeer wel mogelijk, daargelaten nog dat de ruime uiter waarden by onze rivieren de gevaren voor dljkbreuken enz. zeer beperken . Hier legenover kan men stellen wat Kainos in De Nieuwe Hollandsche Waterlinie en baar verbetering naar de eischen des UJds, over de vernieling der brug bij Kuilenburg zegt : tal men ooit die drie millioen kilo en staal weer uit de rivier Beschildering van pleisterwerk. Zal een olie verf beschildering goed houden op een ceincntbeuleistering, dan moet de laatste niet te versch zijn, mnar minstens een jaar oud. Voor het be schilderen wordt het oppervlak bestreken met een zwak zure oplossing (hoogstens 5 pCt. zwavel of zoutzuur); men knn ook een oplossing van l deel koolfture ammoniak i» 100 de«len water gebrui ken. Het oppervlak wordt na eenige dagen af£«wag*c1ien en daarop herhaaldelijk met olieverf beschilderd. Militaire Zaken. DE HERZIENING DER WET VAN 18 APRIL 1874 TOT REGELING EN VOLTOOIING VAN HET VESTINGSTELSEL. II. de geheele constructie dragen, op te z{jn aanzienlijke massa's kalksteen en graniet, op hout gefundeerd, aan de Brooklynsche «y'de 35.8 bij 89.6 m', in het vierkant, aan don anderen kant 1.8 m1, langer, bü een hoogte van 86 meter. Achter tegen dece massa's vinden vier ankerpla ten ateun (voor eiken kabel één); deze hebben een oppervlak vut 4.8 by 5.1 meter, een dikte in het midden van 0.75 m<; zg *ü" van gegoten ijzer en wegen elk 28 ton. Naby het veiankeringsmetselwerk worden de kabels bevestigd aan gearti culeerde staven, die door hét metselwerk heen gaan ea met behulp van zware bouten tegen genoemde ankerplaten bun steun vinden. Het totale gewicht van de verankering bedraagt on geveer 450.000 kilogram. Voor dat de draagkabeLs van do brug gelegd werden, beeft men .twee hnlpkabels aangebracht ten einde een voorloopiffe communicatie tasscben de beide oevers te verkrijaen, van waaruit de definitieve kabels op hun plaats kocdèn worden gebracht; laler werden nog meer hulpkabels gelegd, ? De drMgkabels van de brug bestaan nit gehard en gegalvaniseerd. staaldraad! Elke draad weeg) l kilogram per 9 meter en heeft een .weerstands vermogen van 1030 kilogr., zy'nde 11200 kg. per vierkant* centimeter doorsnede. B|f het leggen der kabels werden in de eerste plaats vier draden van toren tot toren met de meeste zorg aani 'bracht volgens de kromming, die de draagkal zon -moeten aannamen. Hiernaar werd de plaats dar andere draden geregeld, tlit 378 draden bee«n Jtrenff, die dóór omwikkelingen met Men ziet het, de regeering paait en troost zich mei de geduchte, dat de vernieling der groote bruggen niet of slechts voor eene enkele brug noodig zal zijn. Het blijft ons een raadsel, hoe zij aan een stelselmatige regeling der vernieling van verschillende m één baan gelegen bruggen denken kan, in verband roet de in de Memorie van Beant woording over de Uselverdëdiging uitgesproken meening, tllet opstellen van ons veldleger aan den Usel is en blij 11 eene onderneming die slechts in enkele buitengewone oriistan* ligheden -* bij zeer hooge waterstanden in de rivier, langourigen tijd van voorbereiding enz., ? met kans^op goed gevolg zou kun nen plaats hebben." Zonder andere troepen als detachementen aan de rivierqvergangen om den_ terugtocht van de Cavalerie te verzekeren (zie Memorie van Toelichting, blz. 3) is die stelselmatige vernieling niet denkbaar; men zal in stede van dien, op hot oogenblik dat de vijand deze troepen terugdringt, een keus moeten doen tusschen de voorgestelde vernielingsmiddelen. Voor de- Uselbruggen zal men moeten kiezen tusschen: Het onbruikbaar maken van het loopwerk of het vernielen van een brugvak. Voor de brug bij Nijmegen tusschen ver nieling van de viaducten over de wegen naar Heer en Arnhem of vernieling van een brugvak. Voor de brug bij Arnhem lusschen ver nieling vnn de poort in don oprit in de Betuwe of vernieling van een brugvak. Voor de brug bij Cièvecoeur tusschen ver nieling van de brug over de Diere of verhieling van een brugvak. Welke keuze zal gedaan worden? liet antwoord óp deze vraag te geven is moeielijk, want het zal. afhangen van de wilskracht, waarmede wij in den strijd zullen treden; terwijl die wilskracht afhankelijk is van den vorm en het karakter der regeering, of, indien een opperbevelhebber is benoemd van hot karakter van dien opperbevelhebber. Er beslaat geen enkele reden om uan het een of hel ander te twijfelen, en daar men in hachelijke omstandigheden liefst het zekere voor het onzekere kiest, heb ik, indien van het begin van den strijd krachtig wordt opge treden, weinig hoop op het behoud der groote bruggen; te meer daar de vernieling van een enkele brug weinig baat, daar d*j aan valler nisdan de andere gebruikt, wat zijn transporten ^lechu enkeje uren langer onder i Hoe grammen Ijzer verwijderen? >Zal niet de rivier voorgoed onbevaarbaar worden; zal niet de eerste de beste tfsgang, stuitende tegen het Ijzeren traliewerk van de brug een tysdam doen ontslaan, even uitge strekt als onvernielbaar?" «Durft men denken aan eene onvermijdelijke doorbraak van de Lekdijken? Zou niet eene doorbraak van den noorder Lekdijk onder zulke omstandigheden eene ramp zijn, veel grooter dan alle rampen van den oorlog te zamen?" Zeker is het dat de vijand, hetzij wij de brug bij Nijmegen of bij Arnhem vernielen, de massa Ijzer en slaal in de rivier zal laten liggen. De vernielde spanningen verminderen het doorstroomingsprofiel, b. v. eene overspan ning ie Nijmegen met 280 M' en wij heb ben het Waalwater te Tiel en het Lekwater te Wijk by Duurstede noodig voor het stellen van onze inundaliön. Ook met het oog op den bouw van een hulpbrug is hel in het belang van den vijand de vernielde overspanning m de rivier ie lalen liggen, daar zij hem steunpunten voor de hulpbrug geeft. En nu de kosten van vernieling, b.v. van eene overspanning van de brug bij Nijmegen. Ie. Verlies van de vernielde overspanning ? 300.000. 2e. Verliezen veroorzaakt door hoogen wa terstand, mogelijke doorbraken enz. 3e. Kosten veroorzaakt door het opruimen van het in de rivier liggende brugvak, 4e. Verliezen toegebracht aan handel en nijverheid enz. door gemis aan gemeenschaps middelen na hel sluiten der vrede. 5e. Onkosten / 300,000 voor den bouw van eene nieuwe overspanning. Naar onze meening is dan ook de gevolg trekking der regeering (blz. 5 der Jlemorie van Toelichting'. : » De kosten van herslcl van enkele brugvakken zullen toch zeker aan zienlijk iniuder ztjn, dan die van aanleg, onderhoud en bewapening van een fort," onjuist. Het is wel een merkwaardig verschijnsel, dat in de meeste militaire geschriften, o.a. in die van Von Scheiberl, sperforten nuttig en noodig geoordeeld worden, dal de meeste Europcesche Stalen ze tot afsluiting van hun spoorbruggen zelfs over onaanzienlijker ri vieren dan ds Lek bouwen en alleen in Ne derland de voorkeur wordt gegeven aan daden van Wandalisme, die rampen in het leven kunnen roepen, grootev dan die van den oorlog te zamen. De overblijfselen van de oude verdedigings werken die men langs den Usel vindt, alsmede Doesburg, die de Regeering voorstelt te sloopen, zouden wij wenschen dat behouden bleven en wel omdat Doesburg het geschiktste punt is voor cavalerie, die b. o. den Usel gestaan heeft, om, den Usel over te gaan. De overige werken zouden wy wenschen te behouden, omdat wij niet de op blz. 5 der Memorie van beantwoording uilgesproken overluiging deelen, » dat de detachementen die «eventueel tot opname van vooruitgeschoven « troepen-af deelingen, aan de rivierovergangen «zullen worden gestationeerd, over voldoenden «tjjd en voldoende werkkrachten zullen be» schikken, om zich eenigen laklischen steun « dóór vluchtige versterking van het terrein, «voor de vervulling hunner taak te verze keren." . el, w^ zijn overtuigd dat, indien de oorlog verklaard is, het verblijf van die troepen aan den Usel van te korten duur zal zijn, om versterkingen op te werpen; zij vinden in de oude werken alsdan tenminste f leun. '.-,.. Staan de troepen b.v. lot handhaving van treinen; by een wedloop met denvUwdotv* de Yeluwe hebben iy veel kans het al i« leggen en Nederland heeft helaas ie weinig geoefende troepen, om zelfs op de kleinste aldeeling niet zuinig te zyn. Met verbazing zagen wU, dat de rezeering voorstelt de werken by Heusden te behou den; dezelfde motieven, die voor hun behoud worden aangevoerd, gelden voor Doesburg in nog hoogere mate; de oorzaak van deie consequentie is ons dan ook «iet duidelijk, maar verheugt ons in zooverre, dat bet be houd van Ileusden allhans nu niet bedreigd is. Met den bouw van eene stelling bij den Moer» dijk kunnen wy ons by de bestaande leger» sterkte niet vereenigen, omdat de waarde van dit stelling ongeövenredigd is aan de hoeveel' heid troepen, die zjj tot bezetljng eischt Bovendien zullen de mundalien, die lusschen de forlen van die stelling gesteld moeten worden, de offensieve ondernemingen, die men uit die stelling wil ondernemen, zeer bemoeilijken. Voor een werkoiyk goede offen sieve positie zou men veel meer voorwaartse stelling moeten nemen, iets waaraan bU de bestaande legerslerkle niel Ie denken valt. Wy zouden daarom voorloopig wenschen afsluiting van den Spoorweg Breda?Dord recht door middel van een sper fort; en tot steun der marine, bouw van een koepeltort in den polder de Kwistgelden. Weliswaar zal by deze wijze van bsbevestigen het gevaar bestaan, dat indien de oorlog in de eerste dagen een snel verloop heeft, een deel der schutterij uit Limburg en Noord-Brabaut voor de verdediging ver loren gaat, ? wij kunnen dit echter, bij de waarde die de schutterij bezit en zelfs door de nieuwe schutterijwet krijgen zal, geen groot nadeel vinden, daar het aantal onge* oefenden achter de liniön reeds groot genoeg zal zijn. Met de slooping van Neuzen en Ellewoulsdljk kunnen wij ons, al zyn er ook Vela redenen lot behoud, wel vereenigen, daar zondsr afdoende verbetering, wat bewapening en inrichting betreft, deze werken weinig zullen vermogen legen een viool, die van de. Schelde gebruik wil maken; wij zouden de gelden, noodig om de zooeven genoemde verdedigingswerken afdoende te verbeteren, liever aan de vloot besteed zien, daar alsdan bij een aanval uit het Oosten de voor hand having der neutraliteit op de Schelde be stemde schepen, elders kunnen gebruikt worden, en er tevens geen troepen, voor de bezetting der werken aan de Schelde noodig, aan de hoofdoperatien onttrokken worden. Y. *] Vreemd Is dtn weifelend» keuze, Njjmegon o! Arn hem, alsof d* vtftnd b(J vernieling vu d» tong bfl Am. hem be-chikt orer de IUn Kleef Nü»«gen-Klit-DonJ. nolit om ffMotat BH*. Voo? het Zmdeiyk deel, en OW de nleuir t» bouwen lijn Bhenon-Amenfoort voor h»» Noordelijk deel der Nieuwe HolUndsche W.tertinlt U brengen. Hetzelfde geldt voor de keuze Crèvecpenr-KniUnbarct de zoo eren genoemde lijnen l*t«n, zoo d* brug »| Crèvocoour niet vernield wordt, den v|j»nd ??" TSH*» kerde gemeenschap. BIBLIOGRAPHIE. Indisch Militair Tijdschrift, No. 6. Het proces in reclamezaken. De bsgage van den minderen militair, het anntal zijner kleedingslnkken (Tarief No. 24) en het goedrerkoopen. De invloed van de hoedanigheid van het oog op de juistheid b(j het richten (Met eene plaat). Subordinatie b|j officieren. Beschouwingen over de dood straf met den kogel en het recht van gratie. Beteekenis van repeteergeweren als oorlogswapen. (Met eette plaat). Varia. Overzeesche sprokkehngen door een verlofranger. Brief aan de Redactie'. Het reglement op den inwendigen dienst. SCHAAKSPEL «rena, aie aoor omwiKKeimgen met.i -r r. ":,,." op attapdett ««Att KI wordt bgeen- W0« doet Mtfven. ~* Aentt) ttteag, was gm&fzLUd*o j liaoaU r«*dB gingd Ui achun-wy-de veronze neutraliteit aan den Usel, dan zal er geen sprake van vluchtige versterkingen zijn, daar men niet over liet terrein beschikt en de regeering zich vermoedelijk wel wachten tal om den Staat van oorlog af te kondigen, die volgens de wet op onteigeningen eerst het recht geeft om particuliere eigendommen in bezit te nemen; om dit te ontgaan en by dringend oorlogsgevaar onmiddellyk iets te kunnen doen, wenschen wy behoud der oude werken aan den UseL De zoogenaamde Grebbe-hme, die de regee ring voorstelt ie behouden, zouden wy wen schen dat werd opgeheven. De regeering wil erj ingeval van oorlog, delachementen plaatsen tot opneming van terug trekkende troepen, , , Daar zy, behalve cavalerie, zich slechts voorstelt enkele detachementen aan den Usel te plaatsen, is het volkomen onnoodig de Grebbe-linie voor bovengenoemd doel te be houden. De vefltgrtè (ebuièkomst i* dien Ufelwr»k*rd door gereedstaande ;-, .«>.«» ' WIT. Wit spssli voor en geeft u 9 zetten (Wit 7, Zwart « stokken met E D i). Oplrniog vu SohaakprobUm M». 23. l O a-H S! E 8 at D 4 (» 08-H8! l ? 08 mai i a i 9 l 9 l 9 l ? 9 D 4 nt K 4 nut (b) II B nt F 5 m*t. B5? ; D 4 ? D 5 m»t. H S nt F 5 mat. -F« (i FEUII.I.ETOM. HET flEHGHZDINIG DEFICIT, No. 35. V»n W. Jen»en (Krnmmerap). Bekroond met den derden prtf* in 't Tornooi V*D «M ?Brighton On»rdi*n" In 1883. ZWABT. . T.j »»ö AjMterdam; aUmed* W. v, B. U M» D nt K 9 mat, IHOBZOHDBN OPLOBBKOBK. Joist opgelost is No. SS door Br.i W. d ?a Met «1» as *« ai. . BBIEÏWIS8ELINQ, Vet s'o vi*Mi: Pe tolgojU Btt HOOFDSTUK L luist toen de beer Reiehei, de waardige en algemeen geachte directeur der Centraalbank te Neuberg, nezi? was den laalsten brief over zaken te leekenen en de brandkast af te «luiten, werd iu] door de mededeeling van zijn kashouder Georg Salbach opgeschrikt: »tlct sp\jt my, mijnheer, u te moeten zeggen dal er twee duizend gulden in mijn kas te kori komen". Salbach wds ontzettend bleek geworden btj deze woordei en zijn stem sidderde, hoewel hy zich de grootste moeite gaf om kalm te blUven. Voor iemand die hem. niet kende zou net moeilylc te bepalen geweest zyn, of de opgewondenheid van den jongeling uit schrik of jschufdbewuslzljn voortsproot De neer Reichel kende hem echter te goed, om de gedachte aan het laatste ook slechts een oogenblik in zijn ziel te doen opkomen; maar de opgewondenheid van den jongeling was eenigszins aanstekelijk en hij antwoordde daarom niet zonder hartklopping: iGy schertst, waarde Salbach". Daarop leunde de heer Reichel achter in zijn stoel en kauwde op zijn ganzenpen, terwijl hy zyn blikken op den jongen man Hel rusten. »Ik ben in mijn geheele leven niet ern stiger geweest;" hernam Salbach. »Het is een rekenfoul, dat b niet anders mogelijk," zeide Reichel op een toon, die den armen kashouder wéér eenigszins geruststelde. i Gij hebt zeker heden veel te doen gehad?" »Daür zit het hem juist, er is heden juist zeer weinig omgegaan. Er zijn nauwelijks drie ztydjes in ons kasboek aangevuld." «Twee duizend gulden, hm! Ik ga nu mijn diner gebruiken. Wees zoo goed inlusschen de posten en den slaal der kas nog eens na te rekenen, dan zullen wij daarna te zamen de brandkast nazien. De kashouder begaf zich met ernstig ge laat naar het privaat kantoor van den bankier. De heer Reichel, die mei zijn familie het huis vlak naast het kantoor bewoonde, gaf den correspondent nog eenige brieven om te kopieeren en ging toen langzaam naar zyne woning. De levenswijs van den heer Reichel was voor een man, die geen hinder hoeft van een aanhoudend verblijt in een provinciestad, een zeer aangename. IIlj behoefde niet hard te werken en had aan niemand eenige verpllchling. Jiy bezat een vriendelijke, lieve woning, in een ouderwelsche landelijke stad, en het verlies van zijn vrouw, die luj reeds voor tien jaren ten grave had zien dalen, werd hem vergoed door het bezit van zijn tweo dochters, Mina en Marie, de mooiste meisjes uit geheel Neuberg, die beiden geen grooter geluk kenden dan zijn leven gelukkig en zonnig ie maken. Zyn oudste dochler Jenny had een gelukkig huwelijk gesloten en leefde in de residentie. Daar men wist dal hij vermogend was, daar hij als yverig én nauwgezet man van zaken besend stond, daar hy disconto's betaalde en de verschil lende fortuinen der gansche omstreken be heerde, was hij een persoon van gewicht te Neuberg en verkeerde er zooals dat van zelf spreekt, in de beste kringen. Iedereen kende hem, hij kende iedereen en juist doordat hij op de hoogte was van ieders zaken, ontzng men hem. Hij leefde, zooals ik reeds zeide, op een goeden voet en stond op een vriendschappeitjken voel met zyn chef in de residentie, die hem achtte als een man van verstand en scherpzinnigheid, die nimmer schulden maakte, hem nimmer om verhooging van salaris of vermindering zijner werkzaamheden lastig viel en die, in het algemeen gesproken, nim mer om een gunst vroeg. Hij verleende Veeleer gunstbewijzen door zijn herhaalde invitaties om hem te Terborg te komen be zoeken, waar de beroemde forellen en zalmen te vangen waren en waar, afgezien van al het andere, de likeurslokerijcn crèmes van meer dan lokalen roep vervaardigden. De heeren uit de residentie zuimden dan ook niet nu en d:m van die invilalies te profileeren, vooral daar de heer Reichel. een aangenaam causeur was, die altijd een aardige anecdole te ver tellen had en zyn gasten steeds aangenaam wist te onderhouden. Zoo was een der di recteuren' der bank dikwijls overgekomen om de sohoone Jenny,-de oudste dochter, het hof f.6 maken, -tot hy haar op zekeren dag voor goed met zich voerde, wat in Neu berg algemeen zeer betreurd werd. De bankier was aan tafel niet langer on gerust over de zooeven besproken zaak. Toen hij de trap opklom, dacht hy reeds Biet meer aan het bleeke gezicht van George Sribich; hij Het zich, nadat hij het krachtig mid l.igmaal de beste eer had bewezen, in ZIJD stoel vallen om ten tweeden male het bericht over zyn onlanjfs in den gemeente raad gehouden redevoering, die de «NeuberRer llerold" uitvoerig beschreef, over te lezen en zich te verheugen in de heerlijke kroniek van zijn eigen improvisaties en uitspn/ken, die hij daar zwart op wit voor ach zag slaan, terwijl hy zich al meer en meer van zijn eigen gewicht doordror.gen gevoelde en erkende, welk een in vloed hij op de openbare meening uitoefende. Hel was bijna zeven uur geworden eer de heer Heichel zich herinnerde, dit hy zyn bnindkist nog moest nazien en dat zyn ondergesrhikten waarschynlljk op hem wachtlep. Op liet kantoor komende, was hy niet weinig verrast, Salbach nog steeds over »yn kasboek gebukt te vinden, terwijl pakken banknoten de binnentredende zorgeloos. «Hebt gijaltyd het verschil nog niel gevonden? i Er zijn 2000 gulden te kort mynheer. Geen twyfel meer." Salbach had lederen post nog eens doorge werkt, zyn banknoten stuk voor stuk nage teld en een diepe zorg en droefgeestigheid had zich van zyn hart meesier gemaakt, want voor zyn ziel verrees het beeld van zyn geliefde oude moeder, die te huis op hem wachtte en die aiet in staat was het verlies bij te passen, als het verschil ten minste met werd opgelost. >Ik wed dat er een rekenfout achter schuilt," zeide de heer Reichel goedig, terwijl by Salbach's plaats voor het kasboek innarn. Zorg vuldig en atlent zag hij daarop eiken post na, even nauwkeurig telde hy de kas eens na en nog eens na; de uitslag was de bevesti ging van Salbach's woorden. Geen twijfel om de brandkast | 'oor hem öi ?Is de ,_ lessenaar lagen. , l n. ityd oog niet border vro«g><J meer, in de kas ontbraken 2000 gulden »Ik vind dat wy nu maar naar bed moeten gaan," reide de heer Reichel ten sloite met wsen blik op zijn horloge. Het verschil zal morgen wel gevonden worden, daar ben ik zeker van." Hij sloot de kas en de boeken in de bandkast en het kantoor werd voor den nacht gesloten. De arme Salbacli kon goen oog sluiten en dacht er over na, hoe hy hei vermiste geld weer op zou kunnen sparen. Nog nimmer had hy de bank mei zooveel kommer vertalen; want hij wist dat hij alles juist had onderzocht, dal hij aan niemand een zoo aanzienlijke som te veel had bclaald en hij wist, dat hij voor elk deficit aansprakelijk was en men hem daarvoor in de gevangenis kon zetten. Zyn moeder had drie volle uren op hem gewacht en het eien warm gehou den, dat hem volstrekt niel smoakte. Hij beantwoordde geen harer vragen en het ge lukte haar den geheelen avond niet, de oorzaak van zyn verdriet op htt spoor ie komen. ZIJ ging er nu naar raden en begon te ver moeden dat Mina Reichel misschien wel iets met zijn verdriel kon ie maken hebben, wanl zij wist hoe haar zoon over de jongsie doch ter van den bankier dacht. U ij'gaf echter geen antwoord op al haar vragen, on zuchle slechts. Den volgenden morgen was hij reeds twee uren voor den kanlooriyd op zijn post; doch geen spoor van hel vermiste geld was er te vinden. Dien dag verzocht men allen, die den vorigen dag groote sommen ontvan gen hadden, hun geld na Ie willen zien; toea het echter vier uur wos geworden en de kas opnieuw werd nageteld, was de zaak nltijd nog niet opgelost. Indien het geld in ver gissing te veel was betaald, was niemand eerlijk genoeg geweesl het lerug te geven. Zoo moest er dus ten eerslen male in de geschie denis der Neuberger filiaalbank ? aan den chet een deficit van, 20ÜO, gulden gemeld worden. Twee duizend gulden nu mogen een rijk man een te geringe zaak schijnen om by hun verlies gr(js haar te krijgen, voor George Salbach echter, wiens salaris, natiën jaren van trouwe en conscienticuse pliclitvervulling nog geen 2000 gulden bedroeg en wiens moeder, buiten het geringe weduwenpensioen dat zij had, grootcndeels van hem afhankelijk was, viel' de verplichting deze som te moeten bijpassen, buitengewoon zwaar. Hij bleef angslig en opgewonden en juist in deee opgewondenheid beging hij de volgende dagen verschillende fouten, die het vermoeden, dat hij het geld aan een gewetenloozen schurk te veel zou hebben betaald, tot zekerheid maakte. . Een maand was voorbijgegaan, een maand die wel een jaar leek, loen een brief aan den Inspecteur Berger, den schoonzoon van den heer Reichel, de zaak lol een eind brachl. »Aangezien," zoo luidde deze, de voorbeel dige wijze, waarop de bank ie Neuberg tot nu toe geleid werd, zijn de directeuren over eengekomen het manko in de kas dat, naar wij hopen, nog opgespoord en geredresseerd kan worden, te dekken. De chef, die te Neuberg de kas voorstnal, moet echler wel bedenken, dat dit de eenige keer kan zijn waarop de directie de verant woording voor een tekort dekt en moeten wij hem hiermede tot verdubbelde waak zaamheid aansporen." «Ziehier, beste Salbach, neem dit schrijven eens mede naar uwe moeder," zeide de heer Reichel goedhartig, terwijl hij den kashouder den brief overhandigde. »lk dacht wel, dat mijn schoonzoon de zaak tot een goed einde zou brengen." Vreugdetranen schitterde^ in Salbach's oogen, nadat hij den brief gelezen had. »Dat is zeer grootmoedig," zeide hij, »ik vreesde reeds dat men mijn moeder uit haar huisje en mij voor schuld in de .gevangenis zou zetten *' . '* >U in de gevangenis zetten? Haar ik zon u immers niet kunnen missen." De jongeling spoedde zich vroolijk naar huis, een zware last was van tljn ziel ge wenteld. Den volgenden avond echter, bij het sluiten van het Kantoor, was Salbach's gelaat nog bleeker dan te voren. Zijn handen sidderden, terwijl hy de kas natelde en de lange rijen der cyfers in zyu kasboek op nieuw op telde. Het was marktdag en daardoor was er veel te doen geweest en groote sommen waren door zün handen gegaan. Tot zijn ontzetting vond hy een nieuw manko, nu van 6000 gulden in de kas. Hij had niet den moed zich naar het- privaatkantoor van den heer Reichel te begeven en dezen zijn nood te klagen. De bankier zag echter dadelyk toen hy op bet kantoor kwam, dat er iets aan haperde. »Nog aan bet werk, mynheer Salbach?" de principaal xeide gewoonluk niet «myn heer' tot hem, en reeds deze toespraak maakte den kashouder ongerust. >Ja mijnheer, maar ik Jat (do meteen naar huis gaan; Zyn Kopen l .c^ewondenMl, lerwtiLbÜ.dit i Zijl gy zoover met my na te zien? >Nog niet geheel. Indien gy het goed vindt, maken wy haar open, wanneer gy weer beneden komt." >Goed." De heer Reichet ging naar huis, maar ditmaal hield hy cich niet onnoodig by het middagmaal op. Toen hy een half uur later weder op het kantoor kwam, was Salbach nog niet ver genoeg om de brandkast na te zien. Iiy slaarde voor zich heen roet het hootd in de hand geleund. ils de kas nu in orde?" vraagde de heer Reichel, en zyn woorden klonken wel eenigstins onrustbarend. »Neen mijnheer, er is een verschil van 6000 gulden". >Te veel of te weinig!" i Te weinig, mijnheer." ^ t De hemel «y ons genadig. Dat mag niet zyn, gij moet u moeite geven om dat geld terug te vinden. Ik roemt van avond uit." De bankier sprak geheel mismoedig. Noch eenmaal rekende Salbach onder de oogen van den heer Reichel koortsachtig op gewonden zijn cyfers en telde zijn kos nog eens na. Het verschil was echter vergeefs ie vinden. >De zaak is zeer pijnlijk, Salbach". De jonge man aotwoorde met een door tranen geslikte stem: iJ>i mijnheer, en zij zal mij nog razend maken". Toen de heer Reichel tegen elf uur van zyt uitgang terugkeerde, was Salbach nog even opgewonden nis voorheen. DD jongere beambten wjren naar huis gegaan. Nog eens rekoiidcn de bankier en Salbach te zamen elk cijfer na, alles Ie vergeef*. >\Vij mogen dil niet naar de residentie melden, wij moeten ons op een andere wijs zien ie redden", uu m de heer Reichel toornig het woord. >\Yat zullen wij doen?" »De luut moei gevonden worden". Troosteloos gngcn zij elkander aan, beiden fiingcn met een bezwaard hart ter ruste. Ook den volgenden dag brnchl het onder zoek geen licht in de geheimzinnige zaak. De heer Reichel kon maar. niet besluiten dil tweede verschil aan zijn chefs mede te deelen; 'teenigewathem dus overschoot was het ontbrekende uit zijn eigen zak bij te passen. Hij deed dat natuurlijk slechts ongaarne, en voor hel eerst in zijn leven hield hy een waakzaam oog op alle bedienden, ja zelfs op zijn vertrouwden kashouder, want of hij wilde ol niet, hij begon dezen nu wel eenigszins te verdenken. Zulk een vergissing moclil eenmaal voorkomen?eon herhaling daarvan ectiier in een zoo kort lijdsverbop, veront rustte hem nog erger dan het verlies van hel geld. Hij liet een omheining van glas en bout om Salbach's lessenaar maken, zood&t voortaan niemand dan Salbach alleen de kas kon naderen. Daarop waarschuwde de heer Reichel alle bedienden op nieuw, betaalde hei geld, daar hem, zooals hij zeide, niet anders overbleef, dan in den zuren appel te bijlen. Een week lang ging dan ook alles goed. Toen bemerkte de neer Reichel opnieuw, dal Salbach lang na de kantooruren over zijne boeken gebukt zat. En nu vernam hij dat de kashouder op nieuw en nu niet minder dan 10,000 gulden in zijn kas miste! De verstandige, vertrouwde Salbach scheen wel plotseling krankzinnig geworden te zijn. )Dat is te erg," riep de heer Reichel, toen hel voorval hem werd medegedeeld. i Het is onbegrijpelijk," zeide deradelooze kashouder, en het scheen hem alsof alle booze machten legen hem opstonden. >Het is onmogelijk, dat gij zooveel geld verkeerd zoudt hebben uitgegeven.'* illet is op de een of andere wijze ver loren geraakt." »Dan moet gij het vinden. Ik kan niet langer de kosten van een verzuim dragen. Niet minder dan 18000 gulden mosten in den tijd van zes weken worden bijgepast! Men heeft menigeen om minder dan dat naar Amerika gezqnden." De jongeling verborg het gelaat In de handen en brak in tranen nit. >lk moet het opgeven," snikle hij. »Ik kan het niet langer verdragen. Ik moet de slad vcrlalen!" De heer Reichel zag hem mei vorschenden blik aan, terwijl hij aldus in klachten uitbarslle: > Neuberg vcrlalen? Luister eens, mijnheer Salbach, gij moogt Neuberg niet verlaten, alvorens deze zaak zich heeft op gehelderd." - r , Het grootste gedeelte van den nacht bleven de beide mannen wakker en rekenden en vorschlen naar de verloren sommen; toen de mor gen aantu^k, waren zij" echter nog niet nader bij hun doel dan voorheen. .De heer Reichel nam den volgenden dag tot groole verwondering van al zyn cliënten zelf de kas; en was dus zyn eigen kashouder. Salbach werd een ondergeschikte bezigheid aangewezen. De moed van den armen jongen man was geheel gebroken. Geen spoor van het vermiste geld was te vinden. Natuurlijk kon de heer Reichel ook zyn zaak als kas houder niet lang waarnemen, daar zyn te genwoordigheid op gewichtiger plaatsen vereiicht werd. . Een zoon van den burgemeester te Neu berg, namens Glankwiiz, die by een andere filiale was aangesteld, kwam om dezen tyd toevallig te Neuberg logeeren en daar hij zich voor de zaak interesseerde, bracht hy steun, sloeg hy Blankwitz voor, zich tot de direktcurcn der bank ie wenden om com pagnon of mededirekieur der zaak in Neu berg te worden. Zoo gebeurde het dan, jdtt binnen korten tyd de heer Herman Blankwitz, een dcgelgk, zaakkundig koopman den heer Reichel aan de kas ter zijde stond om langzamerhand op de hoogte te komen van de cliënten van het bankiershuis. Eenige dagen lang ging nu alles goed. Toen kwam er weder een marktdag. En tegen het einde van dien dag miste den hoer Blankwitz 10,000 gulden in zyn kas! (Slot volgt.) SCHOOI*. DID^SKALIA, XXY, Maak het nu eens iemand naar den zin, waarde redacteur; de H H. inspecteurs van het lager onderwya hadden in hunne najaarsbijeenkomst be sloten, om de examens voor de hoofdonderwijzersacte in de groota vacantie af te nemen,teneinde daardoor te gonioet te komen aan de klachten van EemeeDtebesturen, dat z(j gedurende den schooltijd vorloi moesten verleenen aan onder wijzers, lednn dier examnncummissiSn. U och daar vergaderen nn do burgemeesters en secretariceen van Noord- en Zuid-Beveland en be klagen zich dat er ongeveer 30 leeraren en hooi den van gemeentescholen in die cotnmisuSn zitting hebben: die personen worden du* geruimen t{jd aan hun werkkring onttrokken en eene weige ring aan 'e lands regeerinff was toch hoogst moeilijk. De vergadering wilde dui tegen de sameuitelliog dier eotnraüuiën protesteeren; zoo ik mU nn niet vergis beginneu die examens door het geheelo land op 16 Juli a.a., dus gedurende de groote vacantie Afin de middelbare scholen: moch ten nu de lagere scholen eene week later den cursus eindigen, welnu, wat nood voor de gemeente besturen, dau kunnen «<) immer» de vaeantie op die scholen ook op 16 Juli doen aanvangen en wat vroeger eindigen; daarbij prodteeren de kin dei en er van, want die groote vacantie gedu rende de maand Augusiui is vrQ wat minder aangenanm dan in Juli, wanneer de dogen zooveel langer zyn; maar ik zeg nog eens: maak het iedereen eens naar den zm! Een tak van ons onderwys, welke geen aan houdende zorg der regvering uitmaakt, schijnt toch de aandacht buitenslands te trekken, want op dit oogenblik reist Madeinoisellu Matrat, in«pectrice des écolee préparatoires en Franco op la*t van den minister van onderwijl in Frankrijk in onz land rond om de inrichting der bewaarschoten na te gaan. Of zij dien toestand voorti eifelijk zal vinden, zsl ous eens verwondei en, doch 't is te hopen van niet, zelf» dat er nog al wat op aan te iacrken valt (en volgens de laatste provinciale rapporten zou ons anlki nist verwonderen), want is, volgens haar die toestand slecht, ~ en komt haar rapport onzen echoolautoriteiten, maar vooral den minister onder de oogen, dan is het te hopen dat de regeering zich eiodeljjk dat stiefmoederlijk bedeelde onderdeel van ons onder wijs eens aantrekt en de toestand «W bewaar scholen bohoorlgk geregeld worde. . Van 'talgemeene naar het bütondere afdalende, wil ik n eeu paar zaken mededcelen, welke onze hoofdstad betreftVn; daar is nam. door Burg. en Weth. eene voordracht b|j don Gemeenteraad ing> komen om de onderscheiden jaarwedden by het middelbaar en Gymnasiaal onderwijs te regelen. GÏ} zult n herinneren dat onlangs de heer K. W. Posthumus, directeur van een der U. B. Scholen met 3-jarigen cursus aldaar, in een leeraren-vereiderÏDg een voordracht over dit onderwerp hield. it een gezegde, bij die gelegenheid door dra wet houder van onderwijs geuit, bleek het, dat het Dafielijksch bestuur in die zaak toen reeds diligent was, en thans is het voorstel ingekomen om b(jna alle tracteinenten te verhoogen; die verhooging betreft, zelfs voor leeraren aan t gymnosnm na een twaalfjarig verblyf een som, die hnn tractemeut op f 3400 brengt; by de U. B. School «et 5-jarigen CUMUS, en de Handelsschool is dat ?3100, en aan de H. B. Scholen met 3 jarigen cursus . f 2800. Eene zaak evenwel is hierby zonderling, nm. dat de Rector van 't Gymnasium, de Direc teur VBO de H. B. School met 5-jarigen cursus en die van de Handelsschool met ongelijke maten worden gemeten; de eertte krijgt ?4000 met vrije woning, of vergoeding daarvoor van f 1000, de tweede in eens f 6000, zonder woning, (woareen groot gedeelte van zijn tyd op het kan toor van den heer Reichel door. De nood lottige zaak van het vermiste geld kwam tusschen beiden ter sprake en werd bespro ken en weder besproken. Duarby kwam nog dnt Ilerman Blankwiiz niet ongevoelig bleef voor de lietolltgheden van Muria Reichel; om kort te gaan. daar de -beet. t ?dus leer verlatogde naar een schijnlijk omdat de tegenwoordige inrichting geen Directeur-woning bevat, of omdat de tegenwoor dige JJirecteur een eigen huis hoeft) en eindelijk de derde ? 4000 of f 4500 met woning of vergoe ding daarvoor van f 1000. Dat de Directeur der Handelsschool f 5500 moet hebben, dus f 500 meer, dan z|jn beide collega's, is onbegrijpelijk; meestal is hij ook Directeur van een zoogenaamde H. B. School met 3-jarigen cursus, zoo- heeft hg voor beide inrichtingen, bv. nog niet zooveel te doen, als de Rector van 't Gymnasium, welke inrichting ruim tw'eomual zooveel leerlingen telt als de Han delsschool en de daarbij behoorende H. B. School met 3-jarigen cursus te zaaien. Voor hen, dia achter de couliessen kunnen zien, zal het echter duidelijk z|jnr waarom hier met ongelüke maat gemeten wordt, en men den een boven den ander bevoordeelen wil. Staat die facultatieve verbooging tot f 4500 traktement ook in verband met de in dertijd afgeslagen benoeming van den tegenwoor dige» titularis tot Directeur der Handeliacademie te Luik, en het daarop gevolgde intrekken van bet reeds gevraagde ontslag als Directeur der Amrterdamsehe Handelsschool V 't Is maar eeae eenvoudige veronderstelling, doch onmogelijk is Eene' andere zaak, de hoofdstad dei rQki be treffende, is de vrUe universiteit, waarvan w|j vernomen dat z<j in 1882 door 25 theologanten, drie juristen en twee literatoren bezocht werd. De geldader blijft voor die inrichting even mild vlooien, waut in genoemd jaar was de som der contribuüön een k wat t ton; ten geschenke ontving het bestuur f3000 en voor 't hospitium nog V 4000. Op de jaarvergadering van de Vereeniging. voor Hooger Onderwijs op gereformeerden grond slag, 28 Juni a.s. té Arnhem te honden, al de vm<ig behandeld worden of de voorziening in de behuofte aan artsen, niet vijandig tegen.de helijdonis van Christus, ook tegen de voorschriften der U. Schrift is. Daarvan aal dan waawohanWk het gevolg zün dat wfl in 1884 eene ttedueb» faculteit aan dio vrHe universiteit «uilen zien ver rijzen; of diezelfde faculteit aan de gemeentelijke Universiteit voor concurrentie aal moeten vreezen is tninttgenomen twijfelachtig. ., Te Nümegcn is dezer dagen het tractement drr hulponderwijzers bjj 't openbaar lager onderwüs verhoogd, terwijl de gemeenteraad te IJlst besloot om te volharden by z|jn eenl genomen. en door Gedeputeerde Staten niet goedgekeurd besluit om de bezoldiging van het te benoemen schoolhoofd te verlagen'. ? Hoe vrüunnig men hier te Unde ook handelt in zake van onderwee, zoo schijnt die liberale handelwijze 011 schuoJgebied nog niet in onze koloniën en bezjttingra<te bestaan) ?ithanetjz.èr bU bwlult van de gnuv.-gtneraal yaa 2» April 1883 bepaald, dat «c voortaan geen ?vteomda meer.jwbniik mogen makear'van de e-inrlehtiagen voor middelbaar ondit beaiajt ü gwaun Chineeaen nog aiet slimmer te naken daa zf reeds tyn, maar bet isergerltikdateweregeertet van een constitutioneel laad w het I*aWe v» rendeel der negentiende eeuwf be-luiten nitvHai digt; *'*> wv n ook wel .vreemde wcetwlingen" kunnen 't Ia te hope t dat dit besluit« want het wekt b|) ona aeker erj lachlost op en aal ons eeoe « geven op den vroeger veel g; welke men one naar t hoofd wierp ChinoU de l'Europ»" te küo. Ali die bttnsaut van Ouneezon althani op ee« «du-i-isüich volk doelt, dan hebben wfl mee ,.-' die uitsluit ing van de heuiche Chiaeesen diesl ^ naam dubbelen dwars verdiend. Uit Wonw vernamen wil deaer dagen eenM»> ! derling bericht, nl. dat de gemeenteraad aldajÉ besloten heeft een subsidie van f 300 te verie* nen aan de btfzondere bewaarsohool der geett*» l|jke tosten aldaar, onder uitdrukkelijke voor* waarde dat er dan ook kinderen beneden zei ja* ren van allerlei gezindheden sullen opgenome* worden. Nu ik van geestelijke1 «uiten spreek d«nk flk onwillekeurig aan Limburg, en komt uitdaaraw herhaaldelijk voorgekomen historietjes mttOhrietnsbeelden op de openbare scholen voor den geest; daar is op dut terrein wederom wat nieuws. Godt-putoercfe Suten dier provincie hebUn.daar omtrent hun gevoelen geuit, en gezegd dat >g 'tin het geheel niet eens waren mét deschoolantoriteiten; aj vinden het verwijderen dier beelden eene onomalle; volgens art 33 der wet moest bet openbaar onderwils dienstbaar worden gemankt tot opleiding in alle christelijke en maatschappe lijke deugden, en ging het dos niet op het beeld van den leermeester en eerstm beoefenaar dier deugden uit de school te verwijde! en. G|J schudt misschien het hoofd, doch ik verzeker tt, waarde redacteur, dat dit besluit genomen i»', WÜ zullen e<ns afwachten of 't er bü blijft. Wat hebben die prantjesmaken in Dordrecht een succes op hun rondgestrooid vertelsel oier gedwongen vaccinatie; te Poederoyen was al ver teld dat het ook op de bijzondere scholen zon worden toegepast, en 't schijnt al-of het praatje geheel Zuid-Holland doorloopt, althans dan van de eene dan van 'de andere plaats komen daar omtrent betichten. Dezer dogen sprak ik n over de verhouding van onderwas en leger, zoowel wat het onder* houd'van beiden betivft, all wat de percentsgeW|j» verhouding aangaat voor hen die niet leren on schrijven kunnen Uit België kwam daarover dexer dagen een opgave, welke ons medelijden opwekt met de arme sUohtoffers van het onder* wij* daar te lande; b|i een sohrifteltyk onderzoek naar de bekwaamheden van miliciens, kwamen daar allerzouderlingste en treurige staaltjes voor den dag; hiernevens een paar voorbeelden welke ik uit oen der onderwjj-bUden putte: Vraag: Onder welke drie toestanden kan het water in de natuur voorkomen? Antwoorden: Zee Nord Zee Zavarte Zee. L'Angleterre L'Island et la Sicfle. La bouche Ie nez les orrielles. De drü toestanden zijn: Antwerpen, Ooitende, Blankenhcrge. L'eau du mer, dn fontai&e et dn plnL De zeeën en het aoholde en de senne oostend* antworpen Brussel. De natur van het water komt vort ut iu| iel ven. , Les tnii étatz dont Tean se presente dant l* nature zont l'engleter la france et auxétatsunJt. - La franc»LaTttoibbd*et LaTtnate. L'indoatrie U molsson ValimenUtion corporeL L'alimontation les reeoltei et ^Industrie. . Elle se présente de Ie cosiier etdansleatuiaw , et dans la vessie. Pre miez den labonebe den Ie guanr siéz daa lea tuianx et dans la vetve. Men ziet, er is vooreerst nog geen gevaar, dat deze jongelieden te diep in de geheimen der na tuurwetten y.Tjn doorgedrongen, eu daarbQ het uoodige talent bezitten om de som hunner erva ringen op wetenschappelijk gebied klaar en een* voudig op ichrift nit te drukken. Nu voigen eenige antwoorden op Bot gebied der aardrijkskunde, welke voor de hierboven gegevene in geen opzicht behoeven onder te doen* Vraag: Hoe bepaalt men de vier windstreken op bet oogenblik dat de zon ondergaat? Antwoorden: In de Hoorde (?) Meen betalt zamet arbyden en werken en te zweten van 7 emorden tot zoaieni. A louete. De maan de sterren de duisternis en da nagb Bruscelles Paris Londen en Hoornen. liet Nor* den Oosten Zuiden eu Westen. Il secouche entre lesude leue et Ie nord et lemidit Op de vraag welke boeken *4j reeds gelezea hadden kwamen onder andere antwoorden als deze S Liatoir saint. La graramair francaisse histoir saint. ... de Kattenjesmis. De catecismus. Lami dei enfant larimétiqne Ie grand mêre fran cais et lexercii de gran mêre, V fn di J'ui qnelone foi In del livre que javaialescolla je ne soueról plus vou» dire Ie non j'ailubtbiblo la chramère. L'Evangrle romans, eb fenille,tons, etc. * Katkieeemii ... De katdekismis. (Idem, quatrième veriion.) ... Da Katekusmus, ? De kategumis. ? De kattenkiienmu, enz. . < Trouwen» gQ behoeft niet te. denken dat by <ms alles couleur de rose is; mijn brieven geven a dikwijls genoeg mededeelingen welke het Vg»ndeel bewazen: als één daarvan voeg ik hieronder nog een briefje, dat naar men zegt dezer dagen door een onderwijzer eener openbare school aan het hoofd zijner school geschreven werd; mogelijk was het wel een Sinjo. «Ondergeteekende, hnlpond«rwö»r aan uw« school, kan wegens naar ik wensen geringe afwij king der lemnegewndheiditoesUuden m^oe in» functie niet aanvaarden. Hopende dat het van een zeer korter tjjddunr mag zijn is da wenseh ; van uw dienaar en vnend". En hiermeda vaar wel 26 Juni 1883. Q. N. Een bswonderingiwaardig kort leerdicht van den PeriSaobon dichter Baadt: ? ?Ik b-ebrnfl," zeide hij, .nimmer over mijn armoede beklaagd vóór den dag, waarop de nood mij drong barre» voets" rond te loopen. Dienzelfden morgen ont moette ik echter een man zonder beenen, en toon voelde ik mij genoopt ora der Voorzienigheid mön dank te betuigen voor al de weldaden die zj) mj) bewezen had." . Volgeni een itatisüsohe otfnyv* .bedraagt h«t oetal der te Londen gevestigde pUuHttropiieM veroenüringen 1601. Haar inkomsten beliepen van het iaar 1881 op 82 4,452,902 pd. et. Het if opmerkingiwaardtg, dat de Mndingzaenootsebapper. alleen een derde der gezamenlijke «om verIroiken, terwijl sieohts e.m achtste gedeelte der ontzaglijke inkomiten voor-de hospitalen w«den besteed. v. Het getal artsen in Europa en in de Vereenlgde Staten bedraagt-volgen» de berekenisg»» «e», Aeadémi» de Médeoine te Parti* op het b)ik 189,1000. Daarvan leven er ü» 4e Vf in DaUeebland: en 0(JSnvfll 82,00_ _ , en ïün Kolonies 80,000, Tn IteW tStff» «J .H; ,

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl