Historisch Archief 1877-1940
TI
Be» w« BOVEHHVIS MM ten
vtteB.AHivtel. a*fc« met 8t*tt»n v*a
Vwwoorwect »«vttttemd« drie
a» Iwee "* K
«reet» em Wee
», atéletar em
ffelOO. Brteven !_.._
«?«ut Mae*.
letten
HIRBISTEDIM.
BÜBGE10BE8TKB «n TO5THOÜBEB8 vu
<tmtttl atjn voornemens aaa te beeteden, de* middag*
ten 19 w* ten nadhtaw a*a AM AwsteUök,
op Dinsdag 31 AVfistvs 1983»
A. B<* T«r*emw«« **»
Atgemëeiie Maatschappij van Levensverzekering en Ujfrefltfc
te AMSTEItOAM.
Go«<l*re)c«ur<l.t>ll Konlnkltflc Bwalult ?¥»
«i188O. Wo.
t»
«e W e*.
Met vov
eMkav ?!«*
wen de* ««Hooi
AsskrteUtJk «? hè*
vsut vl«e>be>ceU«n.
BttfeUèa net Tatkmlng »iJn tegen betaling Tan 50
Cent per exemplaar, verkrijgbaar bf) doflrmf IPEKBÜB
en 8ËLDAH, fjamrak, Amsterdam.
Inlichtingen I$D to bekomen Mn bet Barean dor
Gemeentewerken, Overtoom Ho. 363 te Sleuww-Amstel
vsn '* morgens «?U uur.
Aanwijzing in loco TOOT sub. a of Yityl»* 10 Augustijn
en Weea*4*g IS Aagustus '» morgens lOlfe w. Voor
?ab. b op Donderdag t Angustn* en Dinsdag 11 Augustus
M mats*» l» onr. '
Blcijenbiirg, Den
RUISTE KJtUZJS VAK
KW EJI TKUAIOS RUTMJL
SPECULTTETT VAK
Sulky's, Batttesden en Dogcarts,
A. AKIEBINOA te JbiaUriam geeft alt:
Btaerenffraoht
: 8OXUEfc.A.B AI A » BHU8SKJL. on HAMBURG.
3UATSCHAPPXLUK S AfITAAL, SSK MOLIOXX QVLDBN. DE YIRZSKSKOKf KVKHSS DXXLS1T IS DS
Comulwarlwen, de Hoeren: H*. W. TA» MS Vuit, F. J. W. H. SCHMITZ, K». O. TAV TUKHOTUI, M». P. "W. H. VAM
Ulea to Amsterdam; M». W. H. RIIMIAXXK, te Botter*»; M». J. P. E. TAK TA» Pooarrutt, to 's Orav«nhagoj Prof. P. TAV GE», to LeUei|
W. A. BAMOV VAX on Fatn, to Assen; Jar, M». L. F. H. Micmtui YAX KxsnxiCB, te Roermond; Jbr. M». 3. H. P. K, TAV Swrabiuiv»
to B|je (Friesland); Jhr. M«. J. B. A. J. H. VIKHXIJKH, to 'sHertofwbosch; Ma. F. H. J. BAROK t>i BIIBIRSTIUI BOOALLA ZAWADUXA,
to Maastricht; H*. C. O. DB Biua en M». 3. J. C. Evsoaan*, beide» to Soerabaia,
Krectenwn! D*. S. B. J. VAN SCHEYICHAVEN, E. W. SOOTT en J. P. L. BLANKENBERG»
De Maatschappiigaat contracten aan voor alle Morton venekerinpen op bet menicheljjk leven, ook voor Oort- en
TWïrt-Indië. Hare tarieven rijn volgens de nieuwrfe rtatiitieke gegeven» berekend» .:_
m
Oorspronkelijke verhalen voor de jeugd.
BOO»
C. AIA£B1>IHCÜK THIJK.
Mlin
De Serie Tin tien deeltje» . . , f S.
ld. ld. In keurig linnen banden -8.50
Aftondortp* deeltjes 65 Ctu., geb. - L
Catalogus verkrijgbaar & 15 Cents.
i
HollaHdsche Leesbibliotheek
YAW
J. \A/. DRIESEn.,
BEERENSTRAAT 24.
Catalogus verkrijgbaar a 15 Cents.
H. FLORA C K,
BchlWèr, Deoontenr en Polygromeur
vook
SALONS. PLAFONDS, WANDEN ENZ..
zoovel lu degelijke OliewM-Mothode. als
ook in onvergankelijk Itallaanicb Fresco.
M». M.
WERENDE BESdüTETrOLUVIER
cit«j» »«ir de BuMilulltt loiiKlt m FiBUS
" Totfltten door hgt Frintcti Soi/wilMiMt .
QiSseiild wonlcnde In i» Hospitalen van parijs.
IMtKulvoringsmidilel aangenaam van smaak,
ndinakkelijk ie verleren, gedurende vele jaren
niet bedervende, hel krachtdadigste en
onschadelljksle van allen, wordt sedert meer dan
60 jaren met succes door de beroem dsie
pcneesheercn van de tjeheelc wereld gebruikt
<:?<;«n huidziekten (Vurigheid, Eaema, ent}
Ziekten van tiet bloed, Klieren, Schurlt,
Gezwellen, Engelsche ziekte,
Kankeraohtlge aandoeningen, Melaaischheid,
PIANOpDEL
Afterl Roothaan,
HEEREHGRACHT 966,
A IV1 S T E R P A M
Steeds voorhanden een ruime keuzeIJTSTRrBIElSTEJC, direct
ontvangen nït do vóornaaniate Fabrieken.
Hoofd-Agentuur van de Hof-Pianofabriek
6ROTIAN, HELFFERICH, SCHULZ,
Opvolgers van Th. STEINWEG
an Radicale
genezing van alle Besmettelijke ziekten
n hare aeeolgcn, hettij van télf ontstane of
overgeërfde, nitnto ontstane o f ingewortelde en
van die icelke tan elke behandeling meerstand
bieden.
Di OttiHlnuilfi Academie u v oubxvzzot mi
BCLOONINQ VftH 24.OOO FR.
toegekend te hebben drukt zich aldus tn haar
oflV'letJ Rapport uit : ? De Beschuiten van
« Dr. Ollitiei' zijn een geneesmiddel dat nooit
« bederft, derieteer tereiiiiny is too volmaakt
? mogelijk, zij kunnen dus der mentchhcid
« gewichtige diensten bewijzen. ? Wij kunnen
zéniet genoeg aanbevelen; -want geen enkel
ander geneesmiddel bezit een enkel der
onderscheidingen welke aan de Zuiverende
Beschuiten rail lf OLUVIBR verleend zijn.
i' BU KLZX BOOS is ntxi BBOCBURI OXTOXOD. ,
Sepot 11», ree da lUroU, «*, VJUUTB
Depot Amsterdam, CL&BAS, Heiligenweg.
De kennt«m»kljig met dit nitmuutend fobrik»»t wordt ten «eerste aanbevolen, TUrjjk «8» de
verkUringen der eente autoritoltoji op muzikaal gebied, welke hulde brengen aan de' Toortreflfoljjkheld en 4en sollearo
bonw dezer Instrumenten. Solide constructie, aangename epeelaatd en buitengewoon vloeiende en krachtige
toon, gepaaid aan buiken pry», doen zoowol d» Vlougels als Pianlno's een eorate plaats innemen In de Ulrtjka
röder hedendaagiohe Piano-Fabrikaten, en werd rooda meermalen liet bewtjs geleverd, dat Vlengels rut dezi
Fabriek na een 8 a lOjarig Teehuldig gebruik nog niets van hun oorspronkelijke
eigenschappen verloren hadden.
Specialiteit voor Verhuringen in alle prijzen,
KAS-VEREENIM.
NTE VOOR 6 Et D EU i BEPOSI
Kti ten a«f vocitf Ofm^mA .,>>*. t
' 'nadte '«&&
BEWAfMMÖVAN WAARDEN
volgens Begltment au W Kantoor T«rkrügb»M,
CREDIËTVEREEKIGIKG.
(«MwtoU »« Murt 1813)
VAN 11 JUNI AT 18 DE BESTÏVOOS
DEPOSITO GELDEN
verlaagd met iji pCt «a alioo jebraohtt
liet «én dag opvngwi op ....... >
, eroe maand . . . ...... »V«
Zn het Disconto verlaagd met ijfc pOt.
gebracht op S pOl -,
Amsterdam, 8 Aogtutns 1883.
DtDirtelt»,
i. jr.
VKMGH.UHCK.
OKTVANfi- EN BETMLKiS.
Doelenstraat 2».
Eente-vergoeding voor Deposito op hedeül
met l dag opmgens op a pOl.
, 10 dagen . . a'/s ,
Bcwarinc mn Effecten of andere Waarden tegen
per mille per 6 maanden.
"Beglemraten gratis verkrijgbaar,
Amsterdam, 8 Augustus 1888.
De PBOSPECTBSSE5I, TABIEVEM, eu.
FransclK
LA CONFI1NCE,
JsHn te Amsterdam kosteloos verkrijgbaar b(j de Heerea
Agenten: Jb. CHKI88TOTTEL8, O. VAN DIEN.HENEI
F0CH8, L. KROM en O. J. SHEWKC8; alsmed«
ten Kantore van den ondergeteekende, HABNIXSTBAAT,
Jtaiton Stfouelbm,
De Directeur voo» Nederland van
La Confiance",
SL1NGERYOET EAMONDT.
Jl
^fc'»'*-« ' in.
NATIONALE
l WS»
Hotel Place Boyale
s u ar E « E H.
Table d'Hole 5 nor.
D
WATER
Natuurlijk Koolzuurhoudend Mineraalwater
UIT DE
i.-~?. A B11 OH, te Oberlalmsteln btj Ems.
ltmutend funaVelUk TAnUUWATEB, leer heilzaam tegen alle soorten van aiymaaadoenlngen
wegona zfln oplossend vermogen en tevens tegen zntirbprispingen en anders maag- en
adenhallngsongoateldhcdeD.
Volkomen vr(j van alle tyzerdeelen laat bet zich net irjjn en spiritualiën vermengen, zonder de
kleur daarvan te veranderen.
Verkrijgbaar bjj alle Handelaren in Mineraalwater.
Hoofdagenten voor Vaderland on Koloniën M. XEttEVS 4 Ca., Amsterdam.
Boompjes No- 9, Rotterdam.
1,OO0,OOO.
BesCrve ul«e. Dee.
Vercek.cn] beilrnc uil». Dee. 188»
VUbeUald 186» tot nlt.Dee. 189*
PreralCn en interesten in 1861
ontvangen (behalve de koopsom
men Toor lijfronten) ,
?Wlnit ulto. Deo. 1682 f74,095.64
waartan aan rorzektrdea . _,,
levens- en Kapltoalaverzekeringen, met 50 pCt,
deel in do winst, Uitzet- en Btudleverzokeringen.
renten, Pensioenen, enz.
Agenten to Amsterdam: de Hoeren A. O. BB'
Inspecteur. Singel 119: B. FBESKEL A ZOOS, Oro
burgwal, 13; KUXKENBEBQ A Co., Wannoes-*
76?78; P. E. MOES, Keizersgracht 518;M. J. D
Sngel 79.
.
. U,Ï8S,57».58 .
. 3,498,770.081/1
.<.'
. 883,414,441^
.. 4
34,7*?.8>,j
THE HEUCHATEL ASPHALTE COflPAHY, Limited.
VAN
alsmede d« MhtxMHrte ?orteferiuff
worden vervucvrdlffd In da* Kleine »«?»«««,
Morte Kie*el heet. b IJ K. AKDRIE«»EX.
V»tlgc VLECHTEN gemaakt. VOO, |ia»ll»oordlse
In A^wterd»sn. Ie* (»ed op '* Adre» en Naam
DE VAL DE TRAVERS ASPHALT HUIVEN, ZWITSERLAND,
filtreert zeer vlug en «Ivert het water volkomen. Zjjnsteeds ver.
krjjgbaor in'het HAGAZUN VAN EKGELBCHE ABÏIKEtEN, KALTEBSTRAAT 90
«IAÉK.IJETOM.
GAS-ORKAffiENTEN
?Un In ruime) sorteerids; vooi-hswélen In «o » A« A1BM »?». w* .
PECK & Co,
64, «5*5, GS en ff 4.
R W. ENOE,
ia PtotoffrapMe-AiliiiBis
voer Portretten.
Ook A L, B i: ^1S voor Pbotographiëu
die men op rcts verzamelt
(Souvenirs de Voyage).
Vooral ALBOÏS voor delegcnhciJs-Uesclienken
ES VOOB
W» IH B IE H. *^Hf
Suüne en rpe konzo. fiolledo bewerking.
FABBIEK Eïl MAGAZIJK:
SCHOUWBURGSTRAAT, 's GRAVEHHAGE.
DE HAAGSCHE
MAGftRINE-BÖTERFABRIEK
TA»
Dr. J. Th. M OTJT ON,
te *? GtMy
Gecomprimeerde Aipbaltvegen en dito Dorscbtlooren. Werken in Aaphait-Haatiek voor Trottoirs,
BkatinlUnks, MontTloeren, Eeldon, Kolf- «n Kegelbanen, Winkel- en Haguynvlóerea, Gangen, Veranda's, Brng- en Dak»
bedekkingen, Beton-Fmideeringen, Stallen, ene, en», en*.
Garantie voor het Waterdlgt maken van Kelders en Buitenmuren,
BiBdellJUt Vocbtwerend. OndoordrlnsflMAr, OerAsuwerettd.
ASPHAXT SPECIAAL TOT WEBINQ VAM VOCHTIöa MDBEN.
Voor inlichtingen omtrent liet loggen van Vloeren, Bedekkingen en», gelieve men zich te adiesMeren
aan net Kantoor der fabriek, Damrak 80, Atntterdam, ?
levert alle soorten
mnm. mim,
FantMle en Relicten* t
voor Wimke prö»en, alsook alle Btparatun, Yomtm «B
Gitttn naar alle Modellen. ?
Spuistraat b/d Haliteec 63, Amsterdam.
EENE EXTRA OPLAAG
VAN HET
Z ATERDAW-A1 OIVDBLAD
VAS
te ZIEKTEN Mr ZENUWEN w dtr SPIEREN
WOW»* CTOIDU SSMUC» DOOR D»
iripUM ElMUé-Metóche T.eiltflw
.PÜLVERMACHER
a» tm\n eeetasteBrt teer «e,"
tte BSB ssttnM bstgimMs
,
«, OHOIT vu, v» t TOT t urn.
«l U AMttldmn.bUd. UiukW.anewkZi>.,fMnntf,4)
JülMnVOLVlBÏMAOBBB, NmtiOtebnl. Pw(|fc
DÏPOTB: te Amsterdam, CTe<fc * Ce., Zeedijk hoek Kolkslnl* K 16; «t*Ma * Ce*», Kalversteaa*
41; CMhwi * *>?HeiUsjetnreffftl; W»kaer, KalTorstraat 196. 'sHage, NuaMlIë, Buitenhof 49.
ante» lei», VM fjwajs^-iuur, Booidstee« 1; PtaubMW, Oroote Markt 4. Breda, vu 4e «**rk«r«h,
«SMè» Harkt 9 110| We*. Bbw * BH, Biftdentraa* A 432. Gorean. I». J. B. Bench, Hoogstraat
? T».?aiMSVjbt, 4e W«4. ?. B, VM atansmi, Le«owe«fc<JZf «. Kresen. P. II. J. Ueetllcs,
Broer*. 44.?«msunsenJ. H. J. K?*??!«»??. H. BbUngettr. O 48.
e (Amsterdammer
DAGBLAD VOOR NEDERtAND
wordt alle ZONDA&ElkT gedrukt in de Maclilne-GalerQ
?P de Rotatlejiers van den Heer 51 jkBIHOlf I, werkende
met eene snelheid van 19OOO Ex. per nnr, welke gratis
onder liet publiek worden verspreid.
Advcrtentiën voor dit blad worden aangenomen tot
Zaterdags 12 nnr 's middags aan nee JBnrean Spui
straat 216.
PILEPSIE.
ESTIJ1PBW* ZEN U W RRAMPEH
en ZENUWZIEKTEN
itffJeii riÉiaal .puin
door ttfln» methode,'
De betaling nsohiedt eerst na de berstel*
line. BehanoeliBg per miei
Prof. Dr. ALBEBT. g^laceduTrftne O.Parla
BtoomdruldKttU
N9.
*?
WEEKBLAD
Yanoh^at alken ZkteidagftTond.
: DASBItADVZIUEKinaiRO HOLM A Co.
Kantoot: Spuistraat 216.
ZONDAG 12 AUGUSTUS.
vu 1-6 regek f l*?, ?&*
touche» de» tota* p» rtfel
IHHODD»
HET ANn-ïaEVOLOTIONNATB BBOnWWC, BH HET
BOOOEB ONDBf WIJS, «oor Auj«in». I»
JOODBCH£ CBiaSTKIfBIiOKPqüABSTIB (Slot), door P. H.
B. T. H. 0TAATKÜMBIO OVZBQOHT. OVEB*
rjCHT. DEfi PERK - KOSBT: Cüartee QonBod ow
lloiart, L - tJit België, XXX, door IL A. -
LKTTEBKÜNDK: Hultatnll eo Dr. Van Vloten, deor W.
lenige woorden over Qeorge Eltet, door X. Alberdlngk
Tb ju. OpmsrklDgen, door O. P. Betichten *?
BcdodcellDgen. Inhood van T^dsehrlftea. Kienwe
l'itgav». JCLITAIHK ZAKEK: D« vereeiOging tot
b;hanJ*üng van op de teemsoht betrekking hebbend*
ooJorwerpen, door Bh. Het aleawe Egyptische leger,
J. f. Praetlsehe oefeningen op uitgebreide
il; door W?BibUogrsphie. SCHAAKPHOBLEEM.
- FEDItLETON: LUzie's ee*, schets uit New-York,
djor ROaENTHAL-RONIN, L SCHOOL: Uidaskalla
XXXI, door Q. N. AT.T.^HT^.T _ BECLAME8.
ITtrmo kaderee, een Zater4*ga>voftd-praatje, Xffi, door
iquirins. BRIEVENBUS. Ramp op Ischla.
OVERZICHT VAK DE EFPECTENMARKT.
Amerikiinsche Sporen, door J. v. d. Borg.
UITLOTINOES. Bnrgerlyke Stand. Veilingen. T« huur
ijjndo Woningen. ADVEBTESTJEN ~ '
jtn, ens.
door
Het Antl-reTolntioniialr
eu het H«oger OnderwfjH.
Befenutt, gekverd te Arnhem
d«a 20 Juni 1883 door Dr. Ph.
J. Hoedemaker, Hoogleeraar aan
de Vrije Uniemitnl te
Amstordam. 32 bladz.
Toen ik genoemd referaat IM, werd ik als van
lelf gedwongen aan stof, water en olie te denken.
Toen ik m^ neerzette om er eene beooi-deeliog
van neer te schrijven, besloot ik allereerst te doen
wat ieder die een vriend van zindelijkheid is niet
ba laten, wanneer hy «tofferige, vochtige oi
olie«clitige voorwerpen moet aanvatten, nl. de stof
er af te blazen en het vocht en de olie er af te
vqen. Stof en vocht z\j°n'ets in vergelijking met
olie. Wrijf laatstgenoemde eens ergens af, zonder
te er tevens meer oi minder in te wreven. Gtf
kant het niet. Als wg bet daarover eens z\jn,
ui do lezer ook begrijpen dat de redevoering van
den Gereformeerden hoogleernar ook na bet
eruitigste zulverinitsproeeszalveDdisen zalvend blyft,
wo talvend als de olie die jaren geleden volgens
den Psalmist. Taa bet eerwaarde hoofd van AUTO»
gereformeerde geneeskunde «n eene
g«reform«*rde geneeskundige faculteit «an de Gereformeerde
Universiteit te stichten. Dat
deUtrwnUehehoogleerur Koster «n d* l*id«lw hoogl«eraar Kü>
enen hier wx> saam verbonden worden als pwtoi
des ongvlooft, komt i«kej eensdeels, osadathijBn*
natten MM goede «jUBtinttie v«nBeaL«!ü»e4e
««dat i» «ersto «p sfia kewetea heeft XUt nt
loken kan onUeden^ «n de tweei* dat hg
ude Testament uitmuntend ontleed heeft.
lien uit dit allee dat Prof. Hoedemaker spoe
dig op sUn teen«n is getrapt, en het Evangelie
aan den linkerwang voor nem althans niet ge*
schreven is. H(j toon deelt gereformeerde klap
pen uit aan hen die hem nieu misdaan hebben.
Maar genoeg vau de stof die wfl bi deze oratie
moeten en ook willen wegblazen, au z\jnde 'IffJits
de oocen dat ons en anderen de jWste
und in da oocen, dat ons en anderen de
WBtrdeering belet.
Ook mar de heer Hoedemaker weekhartig
wordt en ons allicht tranen met tuiten ion doen
menen, moeten wij voorzichtig zijn niet aan
zjne woorden te veel waarde te hechten; ook
dan to«h ion ons betraande oog verblind worden
voor het aotimolutionnair beginsel in cake hooger
onderwijs.
Weet gfl welken nest de meerderheid onzer
geneesheeren bezielt?" 100 vraagt Prof. Hoede
maker en rekent er op dat h^j het n kwalijk
zou nemen zoo gil antwoordét: een goeden geest
in plaats van een materialistischen geest wat z$n
Iloogel. bedoelt of welken geest bn ten minste
in zyn betoog noodig heeft. Hebt gvi ver
nomen wat het in heeft ik zeg niet geschikte
oandidaten maar goedklinkende namen
te vind*n, KOO niet voor de Provinciale Staten,
dan toch voor de Tweede Kamer ? Zoo gaat
de hoogleeraar in de gereformeerde theologie
voort, en geeft daardoor een blijk hoe week zyn
hart wordt als hij aan de politiek denkt. Kant
gÖiet» vatten van de tobberijen van Curatoren
om leeraren en hoogleeraren te werven?" Ik
tooi1 mij ben niet genoeg te huis in de
mo'ielykhcden waarmode het Gereformeerde
wevfdepot voor de VrQe Universiteit te worstelen heeft
en denk wel dat het de meesten der lezers even*
eens zoo gaan zal. -Hebt gij een oog voor het
vervloeien onzer godsdienstige familiën van aan
zien! edele gedachten, die in de geschiedenis van
de Kerk en het Réveil met eere genoemd wor
den?" Die zin is niet recht dmdelijfc, tenzij
het woord vervloeien" ons moet doen denken
aan het geld van godsdienstige familiën van
aanzien, hun geld dat vervloeit, is in handen van
ongeloovigtn.
Laat ons .echter zoo niet voortgaan; afgeveegd
onze tranen, weg met de waterlanders, en waar wy
de zalving niet weg kannen nemen, in ieder geval
.-'«^ . ? .. "....» ,.».»,. ....?'j,?^-.^VR-...?.
formeerde i8de wenscht vrïaMffer Onderwijs,
wensoht een Yrfle Universiteit ot> gwforavaerden
grondslag: de ohrirfeMu »flde wenscht dit niet,
en Wt zich neer Mjhet hooÉBr Onderw^» aan
onzfj Rgaa-Uuivmitetten en £n d«
GemeenteUnivemtdt te AmstercVm. ~
Vraagt atta welke vaa ^ftïe tfahtingen da
meeet prakthche is en op die vre>g komt het
alleen aan waar eau beginsel i* toepassing moet
gebracht worden ??dan moeten wf} volmondig
toestemmen dat dit met de fferearmeerde richting
het geval is. Dr. Hoedemaker vargetykt dan ook
niet onaardig de christelijke snU-revoluUonairen
met den man, die van geen bepaalde boom- en
bloemsoorten wil nooren, omdat faQ vreest aan
het algeraeene begrip boom es bloem tekort te
doen. HU wil eiken noch faohsia's, uoch verbena's,
maar eenvoudig straifc- en boomgewas. Het «nlke
beschouwingen komt men evenwel niet tot den
aanleg van bosch of tuin." Anders gezegd een
Christendom boven goloofsventeeldheid bestaat
niet, er is een Roomsen-KnthoBek, er is een
Protestantsch Christendom, nog befcr gezegd er zQn
Gereformeerde, Luthenche, Doopsgezinde en wat
al niet meer soorten van Christenen; de man
die kortweg zegt dat hy Christen is Bonder meer,
behoort tot geen kerkgenootschap, staat dus vrij
wel alleen als hy zich op kerkelijk gebied wil
laten gelden.
Toen Dr. Kuyper de Vrije Universiteit opende
met zyne redevoering Soevereiniteit in eigen
kring" sprak hij op p, 42 de groote onwaarheid
uit voor zone Hooggeachte Broederen, de
Bedjenaren dea Woords: Ge weet.we i$n van geen
kerk, noch voor een kerk." Hit loochende toen
met andere woorden het kerkelijk karakter,der
Vrije Universiteit, wierp voor een oogenblik den
naam .gereformeerd" weg, om eens echt vrij te
zyn. Door zulke uitspraken ir de tegenstander
echter niet te niisleidon. De Vrije Universiteit kier
te lande is de kerkelijke Universiteit in tegen
stelling met de overige Univerateiten die voor
of van geen kerk zyn. In zffngescbrift Strikt
genomen" zei Kuyper op p. 209 «elf: Een Ge-,
reformeerde Universiteit staat, binnen den om
trek der Gereformeerde kerk." Het andere woor
den de Gereformeerde Universiteit hier te lande
is de dochter van de Gereformeerde kerk, en al
heeft deze dochter nu ooit een vrije kamer in de
moederlijke woning, die vrijheid gaat zoover als
moederlief goedvindt. Waar de kerk onver
schillig welke eenmaal de leiding in zake het
onderwijs in handen neemt, daar is het zeker
consequent om met Dr. Hoedemaker te zeggen:
Wie ae vrije lagere school steunt, kan zich niet
tegen haar verzetten, als haar onderwijs verder
gaat, als züHooge School ir ge worden." Daar
moeten wjj toegeven, om ona^ggr een oogenblik
nvJoed
dieik
vu hoogere macht? Attemaal vragen,
i kan beantwoorden, daar mfl d» bronnen
?tin, en waar ik ^0k niet veel
gewicht' aan hecht
Van mier gewicht voor m J is net oordeel van
H. Heine over deze Joodsohe ChrJrtettbloedvraag.
Heine's oordeel, mag men wel aannemen, was
onbevoordeeld. Heine, eenmaal aelf jood, later
christen, eindelijk van zelf-onderaoeker, aelMenker
vrijdenker geworden. Ben man» die als Nathan
niet bleef staan op het standpunt waar het toeval
der geboorte hem geplaatst bad; die Jood geboren,
zich vooreerst op de hoogt* stilde van den
Joodschen godsdienst, deun door en door kende,
in al zijne gebruiken, ceremoniën en ritus;
hij kon weten, zoo iemand, wat w waar was van
dun beweerden ritus van Christenbloedplenging,
den Joden ten laste gelegd. Daarna Christen
geworden, bad hU de Christenen loeren kennen
in hunne verschillende richtingen en ia hunne
uiteenloopende bedoelingen; ha kende van som
migen 4e vervolgingstnèht en onverdraagzaam"
heid tegewner andersdenkenden, inzonderheid
tegenover de Joden. Te Parijs levende, die
.werkplaats van alle verbÉoedenngea ten .goede
en ten booze", doonehonwde en doorgrondde hu
de intrigues en machinaties door zekere party
gesponnen en gesmeed ter uitbreiding van de
Heerschappij der alleenzaligmakende aerk ,
ook in 't Oosten; ten koste inzonderheid van de
Joden, dat steeds geminacht, verdrukt, vervolgde
priestervolk Gods. Hij doorzag het ipinne*
weeiselder staatkunde van den grotiten staatman
van zijn tijd. Eindelijk zich zelf losgemaakt
hebbende vau alle dogmatisch geloof, aan geene
kerk meer gebonden, had hy geen reden meer
iets te verzwijgen van de mysteriën der kerk.
Vrijdenker was nu ook vrij-schrjver. Onbewimpeld
velde hQ zijn oordeel over wat of wien ook, over
den machtigen staatsman zoowel als over de
gevreesde Jezuïeten, over de Christenen zoowel
als over de Joden.
Wclon, H. Heine getuigt, dat het plengen van
Christenbloed door de Joden niet anders is dan
ein BlntmBrchen, eine Bintsage, ~~ niet meer
eine Blutfrage. '
Het zij zoo; maar toch blijft het in zekeren zin
nog eene blocdvraag. De vraag blijft te beant
woorden, hoe die bloedsage in de wereld gekomen
ia, hoe züontstaan is. Want, dat zübestaat en
dat zn telkens weer te voorschijn treedt als
een bloedkacker woekerende op het ongezonde,
rottende lichaam der menschenbroederschap
blijkt uit de geschiedenis van t jaar 1840 te
Damascus, blgkt nu 42 jaar later uit het
TiszaEszlar-gedinp. Het door Heine aangehaalde boek,
waarin liy zegt, dat bepaald beweerd wordt, dat
de Joden ter viering van hun Paaschieest
Cbrisyaof jucmwanu. : .
wllen ons hier niet langer bezighouden
met "de beantwoording der vraag, die voor
uitleggers van het Oude Testament zeker gewichtig
ij, of de baard dan wel de olie die Ailron s^n
«igendom mocht noemen, ncderdaalde tot den
zoom zijner kleederen. Aaron toch, zijn baard
en zijne kleederen zijn tot stof wedergekeerd.
Nitt met hem, maar met de Anti-reyolutionnairen
hebben wU ons bezig te houden, die het op het
«luk van llooger Onderwijs lang niet allen eens
zijn. Waar toe u de hoogleeraren aan de Gerefor
meerde Universiteit de heeren Kuyper c. s. de
stelling verdedigen: datbijzonder onderwijs regel
tn bet oudei'wys van overheidswege slechts aan
vulling behoort te zijn" zijn mannen als Prof.
Uosdes en Dr. Bronsveld het in dezen volstrekt
niet met hen eens, en kunnen wij ons daarom
zeer goed begrijpen dat beide partyen, om nog
eens terug Fe komen op den Psalmist van
ZOG even, met een zucht aan zijn woord denken:
.Ziet hoe goed en hoe liefelijk is het dat broeders
ook samenwonen."
. Als broeders niet samenwonen of kunnen sa
menwonen is het altijd toch een goed teeken
wanneer zij nu en dan blijken geven dat zij nog
aan elkander denken. Dr. Hoedemaker herdenkt
fau ook de broeders Doedes en Bronsveld door
»Is motto voor zjjn referaat te plaatsen:
Alles pleit voor de oprichting van eene
- Vrije Universiteit, die met de
Fyka-univei1siteit kan wedijveren, indien of zoodra het
noodige geld gevonden is.
8 ? * Prof I. J. Doedes.
Het plan eener Vrije Universiteit wordt
door den Hoogleeraar Doedes met fijne
ironie als onuitvoerbaar tor zyde gesteld.
Dr. A. W. Bronsveld.
Als wij beide uitspraken met elkander verge
lijken, dan moeten wy met het oog on de
verbuJing der Gereformeerden en Orthodoxen
iegRoti, dat wy hier een nieuwe proeve hebben Om
unj de bekende lofspraak op de eerde Christenen
te binnen te brengen: .Ziet hoe lief ze elkander
hebben l!"
Ia Prof. Hoedemaker niet sterk in de broeder
liefde, ook in de vijandeliefde wordt hij te lioht
? - ? /Tegenover Alberdingh
. KKT, 'Waai* wfl
met allerlei bjjzaken, die hy te berde brengt,
noodzakelijkerwijze een loopje moeten nemen.
Dat Prof. Hoedemaker ook nog anders kan
spreken dan de zinsneden getuigen die wy boven
van hem aanhaalden, bewijst liet volgende, dat
inderdaad waard is ook door den tegenstander
overwogen te worden, en waarvan de juistheid
tot op zekere hoogte niet ontkend kan worden
ook al zijn onze gevolgtrekkingen anders dan de
zijne.
? Lager, middelbaar en hooger Onderwijs vor
men eene vervolgreeks, waaruit geen enkele scha
kel kan worden gemist. Een der drie los te
laten zou den wetgever ah plicbtverzuim worden
toegerekend". Zoo zegt Prof. Hoedemaker, al
merkt hij ook elders naar waarheid op: hooger
en lager Onderwas staan niet geheel op dne lyn,
omdat de Universiteit a o k, maar niet uitsluit» nd
eene inrichting is, waar Onderwijs wordt gegeven".
De volgende zinnen getuigen zelfs van waar
deering, waar de Wet zich laat gelden op het
gebied der school.
.On de lagere school is men niet nan do
willekeur van den onderwijzer overgeleverd. De
Wet beschermt wat ons dierbaar is, de publieke
opinie houdt scherp toezicht op dttn gang van
het Onderwijs; de kinderen komen ter school met
een instinctief besef, dut, het hoofd der school"
vooral in zaken den gods'dionst befrefle de, een
zeer beperkte volmacht bezit, terwijl daarenboven
de overtuiging in deu onderwijzer zelf leeft dat
het bij den tegenwoordi^cn stand der partyen
op het terrein van dun Srnat RU do bestaande
concurrentie op dat vau de school, ongeraden zon
zijn, propaganda voor zijne bijzonder» inzichten
te dryvcn. Ken en ander maakt den geleerden
man gedwee".
Op da Uoogeschool daarentegen is de
hoogleernar geheel vrij. De Wet, dwingt, de vrees
kwelt hem niet". Uier wordt dus met zoovele
woorden hetzelfde gezegd, als dit: dat het Onder
wijs aan de Ryksuniversiteiten geheel vrüis. Zoo'n
cataigenis zegt veel nis het komt van een
hoogjceraar van de Vrijo Universiteit. Merkwaardig
is in verband daarmede de volgende «telling: De
overheid is tot ondersteuning on aanmoediging
vnn het hooger Onderwijs verplicht. Zij is
geiU(im en Babbi 'lal
beele en halve modernen vinden
icliMmd, onverdraagzaam, OEzinnig, dat do we
tenschap, ter wille van den lieven vrede, een titel
of iota zon laten vullen van alles wat in haar
boek geschreven staat." In zake het leerboek
Kollewjjn toch kreeg deze heer van den
Amitcrdsmtchen Wethouder dio met het onderwijs
taait ia geen gelijk, en wai het de
JLmtterdantncr ten minste die in dezen de neutraliteit in
Rodsdienstzaken wensehte gehandhaafd te zien.
. Niets anders dan stof «volken zQn de volgende
zinnen, die wij wel mogen aanhalen, al mogen
*tf er het Anti-revolutionnaire beginsel in zjke
bonger onderwijs ook niet uit afleiden.
Is niet de geheele dampkring der
Universiteit met dan «eest van scepticisme
n materialisme bezwangerd? Staan wy niet ver?
**»d over het cynicisme, waarmede men kinderen,
'»o wie men eerbied had kunnen verwachten
'oor hetgeen hunne ouders heilig was, waarmede
*«n jongelingen, die in de Lucas-stichting van
oet christelijk familie-leven verkeeren, hoort spre
ken over hetgeen ons als geloovigen, zelfs als
neoschen diernaar is, het Woord van onzen God
«n de lichamen van hen. die ontslapen zijn,
zoo^ zühier met de Kosten en de Kuenens in
wnraKng kwamen ?"
De Lucas-Stichttng ia eene vereeniging vaa
JJrthodoxen, die chnstelijke geneasbeeren willen
«weeken. De bateiykheid aan hun adres komt
«l«en hiervan, omdat deze goede lieden niet Ge
reformeerd zyn, niet met de artsen de Monnik ,
i Hermanidis mede wiUeo werken om eenej
handhaven, en dit to doen*zonder bevoorrechting
van een enkele richting, die zich op het terrein
der wetensehap voordoet". Men «ovoelt dade
lgit dat juist in het laatste de groote
moeielijkheid schuilt, en het in dezen nooit mogelijk zal
z^n het allen naar den zin te maken. Immers
gelijk eeoigo jaren geleden Mr. Van Houten in
zijn boek God, Eigendom en Familie" er ovor
klaagde dat het socialisme uitgesloten is van het
Staatsonderwyn, geluk hy het daar betreurde
dat de Staat de uitsluitende onderwater van de
Staathuishoudkunde is?zoo klaagt ook nu Prof.
Hoedemaker weder, dat by de jongste benoemin
gen in de faculteit der godgeleerdheid de uiterste
linker- zoomin alz de uiterste rechterzijde genade
in het oog der retteering mochten vinden1*. Met
andere woorden, ofichoonde Gereformeerden eene
eigene Universiteit hebben, ofschoon de Re«eertng
hun dévrijheid gal voor een zoogenoemde Vrije
Universiteit, zfln zy nog ontevreden dat dezelfde
Regeering geen .gereformeerde hoogteerarea be
noemt aan de Ryks-Universiteiten. Maak het
zulke lieden eens naar den zin, dat gaat een
voudig niet, zjj zullen hun zin eerst hebben
wanneer «e aelf de Regeering uitmaken, en al
wat mee regeert gereformeerd».
Het Gereformeerde beginsel en hst hooger On
derwijs, had Dr. Hoedemaker dan ook veel Kever
tfn referaat moeten genoemd hebben. larmers
juist ra sake het hooger Onderwijs ts het geble»
dat de anti-revoluöonnalre of ehristelifk-hif
tc*<i
;heid veel grooter behoefte aan een
Christelijke opleiding aan de Universiteit dan op
de lagere school." Daar heeft Dr. Hoedemaker
gelijk wanneer hij uitroept: Sticht dus vrij uw
Christelijke scholen. Indien de Hpogeschool eene
wetenschap dient die dit Christelijk karakter
vervalacht of bestrijdt zult cQ op den duur aan haar
invloed niet kunnen ontkomen." Daar zegden wij
eindelijk met Dr. Hoedemaker: Men .vraagt of
het anti-revolntionnair beginsel in zako het
onderwijs ook op de Hoogeschool van toepassing,
is :* Zou men de vraag niet liever omkeeren ? Zon'
het niet beter zijn t«_ zeggen: Voor de
Hoogetcliool geldt dat beginsel ten volle, zullen wij
bet ook op de schoof voor lager onderwijs blijven
aanwenden ?
Het geheele referaat van Dr.Hoedemaker KOU aan
duidelijkheid veel gewonnen hebben en veel be
knopter of ten minste veel zakelijker zijn geweest,
zoo nij niet ge»proken had van het
anti-revolutionnair beninsel, maar van het Gereformeerde beginsel
en het Hooger Onderwij». Want al beweert Dr. Hoe
demaker ook dat Christelijk nooit als tegenstelling
van Gereformeerd mag worden beschouwd, zoo
lang de woorden gelden naar hun gebruik valt die
tegenstelling in de christelijk-historiscbe richting
vOor een ieder! die de beweging in dezen gade
slaat, niet te loochenen. Daar zijn duizenden in
ons vaderland, die voor tiet» ter waereld hun
christennaam zonden willen prijsgeven, maar er zijn
evenzeer duizenden, die hoe ook gehecht aan dien
naam, niet mee willen met de gereformeerden en
hunne Universiteit. Die verdeeldheid is een ver
blijdend teeken voor een ieder, die het een ramp
zou achten, zoo liet Hooier Onderwijs in handen
der kerkelilken kwam, met name in handen van
hen. dio de theologie" beschouwen als oneindig
sterker dan de phuosophie", die beweren dat da
theologie het uitgangspunt, en het einddoel
van alle wetenschappelijk onderzoek moet bepalen."
Dio verdeeldheid is een verblijdend teeken her
halen wy nog eens, niet omdat men hier gebruik
kan maken van het politieke .verdeel en heersch"
maar omdat de schuchterheid van vele
antirevolutioimoiren, om zich binnen de gereformeerde
veste veilig te weton, duidelijk bewijst, dat ook
zjj den kerkeujken grond niet onfeilbaar beschou
wen, en daarom de wetenschap niet willen ver
lagen tot een dienstmaagd van kerk en theologie.
Wat regel moet zyn: bijzonder onderwijs; of
onderwijs van overheidswege is welbeschouwd
bijzaak. Hoofdzaak is in deze «rif de overheid is,
en hoe zij da belangen van het onderwijs behar
tigt Hoofdzaak is wie de onderwUwn, leeraren
en hoogleeraren zijn, die lager, middelbaar «n
hooger onderwijs geven. Zoo het deze mannen
om wetenschap" en niet om .geloof' en even
min om ongeloof" te doen ia, behoeven wij niet
bevreesd te «ijn TOOT antl-revolotionnaire of gere
formeerde beginselen, en aal wat waarheid is
gaandeweg ook als zoodanig erkend worden.
Angwilla.
, zoo 3c meen, vooral
aenaardigs dat cji opV
n, godsdienstige cer»j
l>e Joodsche
Chrinten
bloed^Kmectle.
II.
(BtotJ
Ziedaar wat Heine ons mededeelt aangaande
die Damasceensche Joden hloedrraag. Hoe het
rechtsgeding tegen die Damaieeemene joden,
beschuldigd vaa moord gepleegd op een Kapncijner
monnik, u afgeloopen, ik weet het niet Zijn zij
vrij gesproken, *ön »y veroordeeld wegens moord?
Is het gebleken, dat het was -'-?
-^ kan m. L nTet de eerste , . _,_.
Uit welke bronnen de schrgver er van geput heeft
laat ik aan de geleerde theologenter wtvorsehicg
over. My dunkt, dat het een reeds van onds
vevpreid praatje was, dat die schrijver daar boekte,
en 't welk, nu het eenmaal zwart op wit gedrukt
stond, als bewijs der waarheid moest gelden, ter
vervolging en verguizing van het arme Jodenvok,
BOO als dit geschiedde te Damascus.
Hoe, blijft dan de vraag, kan zulk een praatje
ontstaan zijn. Ik waag het, volgende gissingen
te doen. bi qnid novista."
Alle sagen hebben den een of anderen historischen
achtergrond. Aan alle sprookjes en praatjes
ligt het een of ander feit, vaak verkeerd begre
pen, ten grondslag; aan misverstand is hun ont
staan dikwerf te wüten. Dit kan ook hier het
geval geweest zijn. Laat ons zien.
Het waren de Joden geweest, die eenmaal den
Christus do doornenkroon hadden op het hoofd
gezet, dat zijn bloed nederdroop; die hem aan
het kruis hadden geslagen, het bloed van Christus
hadden gestort, aan oloedschnld zich hadden
schuldiq gemaakt in het oog der Christenen.
Deze bloeaschttld der vaderen bleef kleven op
de. kinderen in allo volgende geslachten. Den
lust dier bloedschuld moesten de joden dragen
in alle volgende eeuwen. Niet zoozeer omdat zy
ongeloovigen waren, als wel van wege deze
bloedBclmld. als inoordenaaas van den Christus, werden
de joden steeds verdrukt, vervolgd, verdreven,
ter dood gebracht zelfs, door de rechtgeaarde,
rechtgeloovige Christenen. Van verzoening
tussclien 'den Jood en den Christen kon geen
sprake zijn. Te recht draagt de Jood nog «teeds
deu lost dier bloedschuld, want nog steeds ziet
de Jood in do kruisiging van Jezus eene. wettige
daad, door zijn voorouders gepleegd. De Christus
was in hun oog niet de beloofde en verwachte
Messias, maar een valsche profeet, die hun ouden
godsdienst omverwierp, hun oud godsverbond
verbrak en er een nieuw voor in de plaat stelde,
hun ond godsryk vernietigde en een nieuw
godsryk wilde stichten, bestemd voor alle natiën der
wereld, waardoor zü, de Israëlieten, niet meer
zouden zyn het eeuig uitverkoren prieetervolk
Gods, de natie bij uitnemendheid.
Alzoo, met zulke begrippen nog behept, is het
Jodendom onverzoenbaar vijand van het Christen
dom. Wat wonder dan, dat zij die beweerden
eenmaal met volle recht den Christus te hebben
gedood, nog op den huldigen dag Christenbloed
Storten? Als eene zinnebeeldige voorstelling
wellicht, ter gedachtenis aan het roemrijke feil
hunner vaderen slaehten zy nog van tyd tottjjd,
indien d« gelegenheid zich daartoe aanbiedt, all
een godgevalljg werk, een Christen, liefst een
nog jong Christenkind; soms ook, by gtbrek aaa
beter, een ouden Kapucyner-monnik, zooah anno
1810 te Damatous. Criraine abunodjsceomneet"
Uit die eenmaal gepleegde misdaad, dea moord
van Gods eigen zoon, leert ge Matten kennen!
Allen zijn ze nog evenzeer als kanne vooronder!
in staat zulk een feit te volvoeren!
By het Iwhtgdoovige, domgeteovig»
Chrttonvolk vond zulk een voorstelling liebteiyk ingang,
en het .haatsnuivencV piiesterdem bereikte
er z^n doel mede; het stookte het veflc er door
p tot Jodenhaat, Jndeahetie. ia sBataam D«|
ioriam, ter uitbreiding der aHe«n*iUinakeBde
>ike.
Maar zelf» zód aog wat die CfcrieteaMoedpssn-,
ging niet Imter eea verzinsel aüseebiea,
ontiproten in. bet brein vaa Chri*ie«{iriesten.Ikz4evoor
myne verbeeldiag op dea hisjerisohea ?eaterft'oa*
nog radere figarea verryzen. Van aemr do
schermen konen *$ ra Tage,ea aiet ate
flgnaaten slechta neraea zy deeTaaa *t trenrifjei, ak
handalmda aenoaea. actenr», tredsn a^op bet
self wat Jood. Deeent* OkristeMB wan*
Joden. De ohriatelfike godsdienst aea ttitvloeisel
van den joodsohen; de Caristeaea eeae aeküV
slechts der Joden welk* au d* aarUvaderffik
lofsbeiydena eene nienwe toevoegde, aaa a*«
ide TeetameirteenVieawTettararaTvasilMehtt*,:
eene sekte der Joden, voor wie Jent was de>
beloofd» Messias. Christen-Joden «aren hei;
Joden van natie. Christenen van geloof. Alzo»
werden de eerste christenen laagen tfid besohouwd l
geïdentificeerd werden «y met de Joden die Jood^
Christenen, overal in dea vreemde, en aoo
de fiomeinen. Tegen deJooasehenauenabestfl
er vanouds by ae Romeinen tt*n teken
pathie, die ayn grond had,.
in zooveel vreemde en eiflei
merkten ia hare gebruiken, B?-..?-B. .
monies en begrippen, die aoozeer met hnnne]
eigene contrasteerden. Dan antipathie, de» af
keer dat Romeinen van de Joden, ging over op
de Jood-Christenen. Het gevolg er van wat, dat
onder de anders in reUgietakeazoo verdraagxamV
Romeinen die eerste Jood-Christenen hunne ' **
eenkomsten in t geheim moesten honden. Ia .
katakomben vanTUme kwamen zfi hieen. Wi
er van die goneimzinnige g4n1si1iftiisTiiTei0nini
die mysteneuse eonventptels uitlekte, wat er
dat duister aan het daglicht kwam, bet koa :
anders, of het moest tot allerlei valsche gerucnUtf
aanleiding geven. Inzonderheid was het da'
plecht'ghiid van het heilige avondmaal, die dea'
boozen laster wekte. 0e daarby gesprokea
woorden .dit is mgn vleesck, dit is mg'noloed"
'moesten den oningewyde al heel vreemd in
ooren klinken. Wat wonder, aoo hieruit het
rucbt ontstond dat de Joden of Christenen
was hetzelfde in hun oog) I^BHT nunsohea t1n%^
xoensehenbloed dronken. Dit gerucht versprei
zich en hield zich staande ook later nog, toen het
christendom ook onder de heidenen aanhanget^
vond Terwyi voor de neophvten net mystensV
tatnuriyit werd onthuld, Dieet die oude hooi».
faam gevestigd bij alle oningewyden. hy het pro?
fannm vulgus. Een eenmaal gevestigd geloof oC
«ongeloof ii niet gemakkeiyk meer uit te roeien;
een Pübelwaha" houdt onwrikbaar zich vatt
aan ja zelfs aan een staroohalm, is voor geen
overtuiging eines Beewrn vatbaar, en de waaüj
het wan- en bijgeloof erft over van geslacht on
geslacht, al ia er geen grond meer voor, al heen!
het geen recht meer van bestaan. Men vraagc
niet naar de oorzaak, den oorsprong er van;
men gelooft, omdat men gelooft.
Ook nadat het christendom algemeen wat gev
worden onder de hftidflnsfflm volken in Weit;
Europa en zelfs als staatsgodsdienst was
en allen, behalve de Jodeo, tot het christand
waren bekeerd, bleef dat Uoedgeracat, die r
i^k-faa-fk ita* g.»mii; M.II.M m de
» doah het kwam nu aiet meer tan laste
de Christenen zelf, voor bet grootste deel
heiden-christenen, geen jood-christenen meer, ?
maar het werd geworpen op, hechtte zich vaat!
als een smetstof en bleef kleven aan het eteed
gehate, verguisde Jodenvolk. Hetgeen dus oor
spronkelijk den Jood-christenen was ten latte*
gelegd, dat bloedplengen, dat bloeddrinken, kwanz!
alzoo, stel ik iny voor, ten laste van de Jodent
alleen. Het christelijke priesterdom greep naazj
dit gerucht en gebruikte liet ala een doeltreffend!
middel, ah een gewenichte brand&tof om zQal
onheilig Vuur meo te stoken, het vuur dat)
onverdraagzaamheid en des haats tegen het Seou*
tisohe, dat Ghriitus Christen-moordend ge
slacht. De Joden waren óók hier Weder de groote.
zondenbok, wien dat kwade gerucht op de tchou*
ders geladen werd, terwijl toch indurdaad do
Christenen zelf de aanleideïtdéoorzaak van dit»
gerucht wareo, daar zy volgens hunne wet dée
transsubstantiatie, eene nieuwe wet der stoP
wisseling het bloed van hunnen Christus go*
dronken hadden en nog drinken.
Een zeker ultra-heterodox man vermat zich
nog verder te gaan en de vraag alzoo te stellen: ,
Gesteld dat het gerucht waarheid bevat, wiena
bloedschuld is dan grooter, die vaa den Jood dia
ohristenbloed drinkt of die van den Christen, di»
Christus' bloed drinkt? De beantwoording diet;
vraiig laat Ik aan den geachten lezer over, naar
elks individueele opvatting en geloofsbelijdenis!'
Suum ouique." Bovengenoende anonymut
meende, dat de schuld van laatstgenoemden zoo
veel te grooter was, dan die van eerst genoemden,
als de waarde van een godszoon, zelf God, grootec
is, dan die van een gewoon menschenkmd. Hfl
vergat daarby evenwel, dat de Christen bet bloed
drinkt van een door een ander Mdooden, d»
Jood dat van een door hem zelfgedooden, en
dat niet het bloeddrinken op zien eelt strafbaar
ia gesteld door de wet, maar alleen de moord.
«.?Zal de rechtbank te Syiregbyaza het
vonnis vellen, dat Esther Solymossy te Tras»
Eazlar is vermoord geworden door de Joden,
en dat het b geweest niet een gewone moord}
maar dit ia de cardo quaestionia - een ribfc
eele moord? Het is niet te verwachten naar dei
loop dien net rechtsgeding neemt Mocht dit
evenwel het geval zjjn, wiblflveiiprotiwteewtt
en appéUeren, totdat het eenmaal cal bigben
?oaneuaar, dat deze Blutfrage oiati is dia oen*
Bintsage, ?
?-?Nattau, 3 Jntt 1833.
P. H. B. T. H.
ritneele moord?
niet een gewone,
Waren de rechten
ken dat deanU-reroluöonuatreof ennsteUHt-njsto- i maar Mn ritneele moorar waren ao recnum
rische richting «kb in tweeen tpltttt. De gtre- ^onbevooroordeeld? Stonden zo niet onder dea
De Kelter van Duitaehland hield met dim vaa
yostenryk een byeeukomst te tcbl en wisselde)
n Van vriendtcnap net nem.
mtnsjchen genoot do badktnxr te
handelende personen, actenrt, treden «ft-op
tooneel. Laat ou liga wat s| «ns t*
hebben.
Het Christendom oato^oot nit het Jodsjadem.
werd met nooto me*rd»rb*id
rale candidaat, Prof. Hmnl, een sieraad van de*
DniUchen Rijksdag, gekox«n boven lijn ooaomr*;
^__t * - - j-*._,^pg-y i
rent, oen aoemim neimeii
Een ner Tenronderrfflt besraft van deDnitsjobé)
werd aangekondigd, «m narne^k tMl
niet Vfcm te toefen tot
van hef handehverdrag tnsadiett
aues) auiinen .
ten echter meldden dat de n|
darfde overgaan, maar aaa" -.
of bet met een yeorbopige iavoariag, in t
ting der goedkmring, tevnden wat en ^
den Böksdag e» Boninatti iacwlaaddwi
