Historisch Archief 1877-1940
8
DE AM STERDAMMER, WEEKBLAD V O O B NEDERLAND.
No. 320.
8 M gehawd pereoon, 7. O., ttUt *ük M»
MIK* tsfoo NoreeAer of etirfer. Ooed TM
kanende BOd«B en TM d* beet» get
vnoraiea, Gelieve er. fr. ia U senaen, Uiten
.IToekbM TOOI Itaterbod", ftjwMMt tM.
b«k
T, Bar.
TE HUUR:
Ben vrU BOVENUVIS sum den
HsjUen-AiDfttel, *«»m het Station van
«tea Rya*poarw«c, hevattemk» drie
croote en twee Uetee Kamer**
KenKen,. Kelner e* BeMer. Ilmsmprün
f«OO. Brieven fran««, letten P K»
boreaa wm dtt klad.
?
?????nnnnnnnnnpnnMPiaMMMia^^^^^^^
Ylaamsehe
DEN HAAG.
'Sedert primo JuU la de ZAAK Inde
Vlaming?trut OlMiUIIEt'K.'V. Wegens Bterfgeral
tte. vg genoodsaakt al de nog overgeblevene
Fibrlelugocdowi t* versilveno, «a aangezien
mot l Juli JL de Zaak gastoten l», U bat on*
nt«t mogclfik hier allee U piaiUen. Zoodoende
hebben de Erven besloten om door geheel
Stdtrlanil, tegen (wending van Pottwliael of
tegen Bembenn vaa / »», »1 d» onderstaande
Qoeileren te lenden tegen bovenstaand prjinje:
l Stak 101» fllne Medium, 6,4 breod, Scljtg
EJ {69 CmO lang, veor lleiudeu, Sleepen,
enz. enz.
I Qehool at. Vlaamich Vuldicklluaeiii
21 E), uitmuntende qoaUUit.
U S tak» praelitlse Lianen Hmvetten.
l T*r«ll*ken, 3 El l*ng.
A T«AUnkei», l«d«r 3 El Unf,
1 11 6t. Llnnon II>ndieck'en.
13 St. oohta Llnnui Diaunkn
O«u«H«ervetlciii mot Ftanje.
13 Jno «uoomae Ea»énle-K»k«»ek«n.
13 LInueu Tlieedtekeu met Hiüden.
l Keurig, grö» Lümen DuBMt T»Telklee*
met Fr&nje.
cn daarenboven nog:
l prachtige Ledikant- of Beddeiyrel met
Trtiïjn.
lader berocgd beoordeel»»r t»l seer goed
kannen begrijpen, d»t het huif ccld 11 voor
ut dis goederen, en t« me«t dur all» T«D
bet ttfi-iitr fabrikaat il; wy i(jn er Zeker
V*n, dlo een pik be«ft hteo komen, nlertoe
medewerken, om ons tpoedig T«D onzen voor
raad af te helpen.
Wagenstraat HO,
HEN HAAG.
H. FLORACK,
Schilder, Decorateur en Polygromeur
VOOK
SALONS, PLAFONDS, WANDEN ENZ..
zoowel ia degelijke OUevas-Ketbode, als
ook in onvergankelijk Itallaanicli Frosco.
?VDE*KV«»TCEe Xv. B».
Catalogus verkrijgbaar a 15 Cents.
Hollandsche Leesbibliotheek
T1X
J. \A/. DRIESEN,
BEERENSTRAAT 24.
Catalogus Terkrijgbaar 4 15 Cents.
I!f*
Bij alle Boekhandelaren in JJcderUnd
TCIUriigbaar:
n
" Ken ware acliat roor de onficlnkliigc slacht
offer» der clfbevlckkiug (uniuie) en geheime
luiten. UU beracmilo oriRinuela mooïterwcrk
van «en dnitwU Rtlccrdo li na den 39>t«n
druV in 't nollandadi vertaal J. fiy bet lezen
VMI dit bock werpt de lazer :
een diepen blik
In da harten dief ongemkkigen en zieken.
Daarom loza net een leder, die van de
vreenetyjke geTolgcn van Benoemde «motten te lijden
kwelt Door do oprechte bcleeringeo, dia
dit werk bevat, worden jaariyks dnizenden
van ««u zekeron dood gered. Bulten de
NederUnJaijbe BoekhaDdelaan ia het ook
direct verkrijgbaar voor l il 60 cU. door
den boekhandel TM KREDTEB te Keulen
(DnlUcblaud) Höble 17, en W. BEBMHABDI
io Berlin 3W., Bttle-Aülantt-StratM..;
ft Z1EKTEH «r ZENUWEN si dsr SPItRtK
wOk>u «roaoi»
uu DOOK o«
ipi§uM
PULVERMACHER
?istisi
TM
Oe
»ess>«ctns ?! _
HUM O, enoar vu, v*» S TOT S 'rau
''liÏHHmvBMUCnïia,' ??'«.«» c*»kU.'pïj!.'*
I P l L EP S l ET
STtTIPEW, ZEBTVWKRAMPBlf
en ZEKüWZIEttTEW
ra
methode.
De beuHna gesehiedt eerat na de
berttelMng. BebaadeBog per bdet
Algemeene Maatschappij van Levensverzekering en Lijfrente.
GeY<HstiK«l te AMSXEBDAM.
t>y KoMlnldJk BesOasJlt -ran l MoVesnbor I88O, No.
g i
?**
, H«ere»cr«oht
on HAJMBURO.'
HOOJPDKAMXOOKi
BUtKAKICOXKKt 8OKRABAJA.I
JUATSCBIPPXLUX KAPITAAL, SXK MlUdOSS QÜLDB1T. JOt rs&ZEKSRDSS KUNXSH DKSLSN IN DX
Ooamlstmrissan, de Heeren: Ma. W. TA» »ss Vtisr, r. J. W. R. SCHUIT*, Ma. O. VAX TIBUHOVB», Ma. F. W. B. VAX SonnMK,
sJIen te Amsteromm; Ma. W. M. BttniAXln, to Rotterdam; M». 3. P. B. TAK VAX POORXVUBT, to 's Qravenhaje; Prof. P. VAX QtM, te Ltiden;
W. A. BAXOX VAX DES, FBLTB, to Assen; Ihr. M». L. F. IL MICHIELS VAX KBSSBKICB, te Roermond ; Jhr. Ma. J. H. F. K. VAX SWMDBRWT,
te R||s (FrltsUnd); Jhr. M». 3, B. A. J. M. VKRHBUES, te 's Herto$enbosch ; Ma. F. IL J. BABOX !>? BIIBBBSTUX RTOALLA ZAITADUT.
?s Mwstrkkt; Ma. 0. fl. o» Bios en Ma. J. J. O. BXSCHBDI, belden to SoerabsJs,
, - Directeuren: D». 3, B. J. VAN SCHBVICHAVBN, B. W. SCOTT en J. P. L. BLANKENBBKG.
De Maatschappij gaat contraoten aan voor alle soorten vereekeringen op het menschelyk leven, ook voor Oost» «a
Weet-IndW. Hare tarieven «yn volgen» de nieuwste statistieke gegevens berekend. ..,., ,
EKJVE EXTRA OPLAAG
JJM UET
ZATERDAG-AVONDBLAD
VAM
De Amsterdammer
DAGBLAD l ooi! NEDERLAND
wordt alle ZONDAGEN gedmJU in de Machine-Galerij op de Rotatiepers van den
Heer ME A RIIVONI, werkende met cenc sncllicid van 18OOO Ex. per unr, welke
gratis onder het publiek worden verspreid.
Advertentiën voor dit lilad worden aangenomen tot Zaterdags 13 nnr 's middags
aan liet Bureau Spuistraat 216.
sur la m
(ALGEMEENE LEYENSYEEZEKEBING-MAATSCUAPPIJ).
Opscrlcht «e ParUa in 1919.
WAARBORGFONDS
9SO.OOO.OOO Francs.
In 1882 werden door de Maatscbappij voor meer dnn Tn. 84.OOO.OOO verzekeringen gesloten.
Prospectussen, Tarieven en verdere inlichtingen zjjn te verkrijgen b(j den eenigen Hoofd-Agent
Ij. -«VEnTHElH A ZOOST te Ai
£*v ^ot/t ^?*64«Jrttv» VirtV6icl»V loduktv«dU oj»\i*» ttv
? ««Jtfc* As- ^euvvdJTct.Kci--^ - /*x5f -.~~*^L
VOMoltM
> ftefe Q
tart"^^f^
?X.K.~'
O=>>
?&jp<
13 729 -8^eek Moi. de Wed. «. II. va» Dennen, Lecuwcnbïirg 6. NtJmegon, P. II. J.«eerlls«,
Broer»tra»t'4C; W. il. M, >»» 1'rlmpeii, Broeratr. il.?Groningen,J. H. J. Kiilleuben. S.Ebbingeatr.O ifl.
G. & J. COOL
FABRIKANTEN VAN
Marnieren Schoorsteenmantels,
bekroond AJIBTEBDAM (2 n)), PABIJS, ABNHEM, riüLADELPHIA, hebben in honne Uagazfioen to
?AMSTERDAM, ROTTERDAM, NIJMEGEN,
' Bloemgracht 71 en 77, Nkrawland l, Van BerchemsslraaV
voortdurend een groot aantal aCHOORSTEEiniAyTELS voorbanden Ier directe »AeverI«cY
De door ona op de Tentoonstelling Ned. AWeeling geexposeerJe MANTELB «8» te vlndsn Me
U linke van de HeeMjalerJJ.
6AS-ORHAIEITEH
ralsne
sorteevlsisj voorlianden In «e 3iA«*.*I*WBM vss*
PUCK & Co.
04, «KI, W en 94.
, .?._ . ^A'sti-lKCMTKiB vi. «f ??«?«?«« »Ie«"«!
tmi*m*4Um* ?? **»* *««««?« ?«vanvOe, tvat msuar ? hnlnesi Isinv l» e»
- - ??TB. AWimMWllW. Van ali«Tf>U»m<
««i. V«orMsUtlBeooMis;eaffcr "?*
l op *t A d re» en IHsuun.
eesilsjr
Biertottelarij: De Moussooring".
BEIERSCH BIER,
uit «e BlerfcroHwerüDB AM8TCJD,
* IV Ctosrtn pm ?**»« en ? Gents pes> hs>lve fl«Mb»
?Se soorten BOLLAITOBCBB «n E5GEL8CHZ BHBEN, tCKtn cononrreeMnde prtjaen. De
worden ft 8 Oents berekend en Umsgenoawa. Bl«Urs gsuiotin rabaij
r d» CeoNirtMip ittsmli m rUOJ
TotHlatn door hel Frintcti eounrnimtnt t
wortendt In dt Hotpltalen van Parijs.
Ditzuiveringsmlddelaangenaam van smaak,
gemakkelijk te verteren, gedurende vele jaren
niet bedervende, hel krachtdadigste en
onschadelijkste van uilen, wordt sedert meer dan
60 jaren met succes door de beroemdste
«nocshoorcn van d» «oh«l« wsrold gebruikt
legen huidziekten (VwiaKeii, Bettma, eiuj
Ziektea van het bloei, Klieren, Schurft,
Qeiwellen, Engelsohe dekte,
Btankeraohtlge aandoeningen, Melaatsohheld.
uTÏT T-TVTïTJ
ULLlVlEiil
Zekere tn Radicale
genezing van allo Besmettelijke ziekten
en hare gevolge», hettij van tel ? ottt statu of
overgeërfde, nieuio ontstane of'ingewortelde e»
van die welke ia» elke Wandeling teeerstand
bieden.
M MarnkmilH Academie u B' oWUTZBt HM
BBLOONINQ VAN 24.OOO Ftt. |
lofgekend te hebben drukt zich aldus in haar
deel Rapporluit : « De BeieAuite* van
« Dr. Ollivier zijn een geneesmiddel dat nooit
« bederft, derteleer bereiding is too volmaakt
*'-*, zij kunnen dus Atr menscMleid
?? ye,vt<.nige dïeiuten bewijzen, ? Wij kunnen
zo n lol genosg aanbevelen; want geen enkel
ander geneesmiddel bezit een enkel der
onderscheidingen welke aan de Zuiverende
Beschuiten van D" OLLIVIER verleend zijn.
ft IIU EUtB DOW I» II!CB BHOCaO»B eiVOMD. ^
BÓp&t i 02, roe a» SUvoll, «a, W*MO*
Depüt Amsterdam, OLÉBAÏt, Heiligenweg.
KAS-VEREEHI8IN0,
RENTE VOOR BELDEN i DEPOSITO.
Meteen dag vooraf opvragens . . . . j pOi,
. tten dagen ....... Slfc .
TMVÏMMM tennjjnen op neder or0n«n te konten.
BEWARING VAN WAAROEN
volgens Beglement UB b«l Kutoor vetkriJgbsAt,
AmsMrdsjt, 10 Anfustis UW.
DZ
- M BETAiLÜS.
oeleiftatraat
Bente-vergoeding voor Deposito «p htdui
mat l dag opvragen* op B pOt,
. 10 dep» . ' . >V «
Bewaring van Effecten of andere Waarden item Vt
p«r mille pw 6 staftnden.
Reglementen gratis verkrtjgbaaa
Amsterdam, 10 Angnstos 1988.
_ ' _' ______ ' __ ^^ _ _ '
- fc. 't
De PBOSPECTTJ(fSB.V, TAUEVEV, «M. oef
Li G O N FI ANC E,
«tja te Amsterdsm kosteloos vedaflgbakr bH de Heettn
?Agenlen: Jb. OHBI88TOFFEL8, O. VAN DIEN.BKNBI
OHB, L. KBOM en 0. J. MIENIKUS; almned»
1 «m Kantore T»nd«noBder
ten» Maitan Stroueln.
De Directonr voor Kederlsnd vuf
.Iia Oonflaaee",
? SL1NUERYOET BAMOND
G. i. ROOSEBOGf,
Binnen-AmBtel 138/40,
A. M S T E 1% X> A. M,
lieon voorbanden
uit alle bekendo Bronnen, slsmede
BRONZOÜT en PASTILLES.
M E E Ml E Of!
Wy bebben eene gehoele fabriek overgeno
men, waarby eeno party OVERHEMDEN van
zeer solide donglas vervaardigd mot ongeBteven
Bont en Boord. Zoolang de voorraad «trekt
vereenden we deze Hemden tegen ontvangst
vin postwlBsel.
3 stuks voor f 2,90, 6 stuks voor f 5,75,
franco door Nederland. FostwisMla te zenden
aan den Linnanbazir".
Amst. Veerkade 39, DM Haag,
DE HAAGSCHE
MAGARINE-BDTERFABRIEK
VAM
Dr. J. Th. M O U T O
te *s
Bleijeuburg, Den
KUDtE KEUZE VAK
RIEÜWE ER TWEEIMIDS BUTUIGElf,
SPECIALITEIT VAN
Sulky's, Battlesden en Dogcarts,
Beschikbaar voor Hypotheek
ten Kantore van een Notaris alllier 19 mille, ook ge
deeltelijk te verkregen. Brieven franco onder no. 270
Bureau dezer Courant.
MINERVA WATER,
Natuurlyk Koolzuurhoudend Mineraalwater
UIT DB
1WIMEBVA BBOtf, te Oberlalinstein I>U Eins.
TJltmnniend smakel^k TAFEtWATEB, teer belli&am tegen alle soorten van «lymtandóenlngen l
wegens z{jn onlossend venoogea «a tevens tegen znuroprUptngen «n andere maag- en
ademhaUogaongesteldbeden. ?*
Volkomen vrfl van aUe (jzerdeelen Isat het sloa met wyn en spiritualiën vermengen, condor de
kleur daarvan te veranderen.
Verkrijgbaar bij alle Handelaren hl HlnenaTwater.
Hoofdagenten voor Nederland en Koloniën M. BEHEKS « *>.,
onovertreffelp, filtreert xeer vlug en zvivert het water volkomen, zyn steeds ver.
in bet MAGAZIJK VAN ENGBL8CHB ABHEK1KN, KALYERSTI1AAT 90
DOK QUIJOTE, voor f4,50 ia plaats f 14,50,
BOV 4VIIOTE, ds pt»eh»I«» nttg»v«, direct alt hel BpMttsok vtrtssld door Xr. BOHOttEB TOl
QaHote «onder verkortingen, teal, ah prMbtirerk vHMMven, mei SI fraaie pUt»rf,
rv«*oop« «ïtts»s voor d.n spo^rfis vt»
«ke » seri«ke messterwerk niet? VU» héft neolt Jjfcootd JjaJOcci QoidMto «au HAMCHO PANZ1,
vsn let mMrterïeA vïmensobeltfk g.uit door OEBVASTM & 'MAtBn*. _fl*sn MtWhb^B^MnW*
and heeft «oit «M sehrflver kunnen noemen als Spsnts ntet «Ba TeryaariUgeei iissi «j« DOQ Qo^te. 't ft
etik boek «a werk dat most geleMn en berlsnn worden, dss totteifcadig. ysstooTssl TJ <to wer«U in
PETJR8Ü1C. de beste Don QaHote
7W bUWJden, fetissTkl. *>!, «er
f- *B
m» cedaante doen beschouwen! U opwekken en vrooffik disib|)
"* a%ootirvoorraad viïdU pradThreriTlea.?.*! sJoh.na «y» oeMea faen e*rtert« maar
^eUete vertaling die «..is van dei ftude preekt»**, vol platen, voor f 4M willen
tMJsW eMndiOfl TsVA '
Goedkoop» Boeken te'Arnnesa ef ie !
Don
N°. 821.
A*.
WEEKBLAD
NHIHtHMI.
nt «lk«n Zaterdagavond.
TOf«v«ri: DAGBLADYraZJWIGDIG Hom * 00.
Eaatooi: Spaiitraat 210.
INHOTJDf
PB INKMMmO TAK HET BBZZTTE OIB1ED OP
IIJEH, door X. STAATKtTKDIQ OVERZICHT.
OTÏBZICHt DEBÏ-BBS. KTIMBT: U» Belgil, XXXn,
fri *. A. Uit JPtrüs. LSTTEBKTJHDB: Henri
OTcr Mtbovcn, door P. J. T»n ElOil ThUmc.
iets over Qeorge Eliut, door Dr. J. de Jong.
TM* novellen, door Btiae 8ow, beoordeeld door J.
Btt Unkter vsa Persen, door Jan Willen Prengen.
lama, door ZUse Knultel TsUiu. Beriebtea «o
Uedeicdiageo. Inhoud van TfrlsohrUUn. Nitawe
Vitnnn. MIJVKBUUD: Bet eeawfeeet der nitvioding
,» den luclitt)4llon, door v.T.?MlLITAIBB ZAKEN:
Xirokkaaoscb* l«ger, dooi 3, T.
8CHAAXPBOBLIEM. FEUILLETON: Uiil.'s ttd, scbeU nit
((«.York, door BOSBNTHAL-BOHIN (slot). - flOHOOL:
p&tUli* HffP, door Q. JT. Av_.t.tttttJP. C
BjïBPOHDENTIK. RBCUUCB3. Warme kadetjes,
M Z*terd»f«.Tond-j>i»*t^), ZIT, door A^naiiu.
orbMriBgtn I, BaMl, «ace Xstor.
BBITVEMOTKBZIOHT TAM DB KFPBOTBNMABKT.
Bporen, dooi i, v. i. Burg.
THTLOBSQEN. Bargtrlrjke Btttd. Telingen. Te hunr
WonOgen. ADT2S'i'£MTlXM s
-BonouwburEIUBJUIT, BA8M8
tnkrlmping vmn het bezette
gebied op Atjeh.
b do ItAraerdttiif tw den Sisten Juni
LL richtte de heer Ratgers van Rozenburg;
jaar daartoe bekomen verlof, eene interpel
latie tot de Regeering over het beleid te
Blijkens zijne niededeeling lag het
niet in s^ae bedoeling om nu althans na
de ervaring, den 29sten September 1882
op(edaan, de Kamer wakker te schudden uit
de tevredenheid en gerustheid -ten omzien
ian Atjeh, waarin zit met de toemalige
repering verkeerde. Evenmin was het zlja
wensch de interpellatie met eene motie te
dm'len, noch op het daarvoor zeer
ongeichikte tijdstip een Atjeh-debal uit te lokken,
maar stelde hQ zich alleen voor, den Minister
TÏB Koloniën inlichtingen te vragen'omtrent
het tegenwoordige beleid in het Noondelijke
fedeeite wn gamafaa; JnUdHingea dier, naar
tijne ovenuiguig, door duizenden in'den
lande met hem werden verlangd.
Bet gold in hoofdzaak de voorgenomen
reis van den Gouverneur-Generaal naar Atjeh,
waarvan door den Minister eenige weken te
Toren aan de Kamer was kennisgegeven. Na
de, ook naar onze meening, zeer juiste
ODmerking, dat er op zijn uitreis naar Indi
oor 'g Konings vertegenwoordiger gelegen
heid had bestaan zich en passant van den
toestand aldaar te vergewissen, opperde de
geachte spreker een welverklaarbaren twijfel
omtrent de resultaten van een dergelijk
tochtje, wanneer namelijk het doel daarvan
zijn mocht, in loco rechtstreeks een beslis
sing te nemen omtrent de in Atjeh te volgen
taktiek. De ondervinding in 18*7 opgedaan
beeft geleerd, wat zoodanig tochtje beteekent
en welke min wenschelljke gevolgen daaruit
plegen voort te komen. Daarop zegt spreker
Teraomen en gelezen te hebben, zonder dat
dit olfiriüel ol door iemand weersproken is,
cat de raad van Indie in het bUzljn van den
beer Pruys van der Hoeven, den man, die
er bij zijn afscheid kort te voren sich op
beroemde, dat door hem Atjeh nu eindelijk
Toor goed was gepacifieerd, eene vergadering
gehouden beeft, waarin besloten werd de
door den tegenwoordigan Gouverneur van
Atjeh dringend aangevraagde versterking van
troepen met te zenden, maar wel het nevel
nit te vaardigen, om zich te concentreeren
tn de troepen uit de buitenposten op te
roepen naar Kotta Radja ea Oleh-leh.
Deze tijding, welke nader bevestigd werd
door de later met de mail aangekomen dag
bladen hadden z. i. opnieuw onrust in den
hnde verwekt Die concentratie kan, naar
illne meening wanneer men althans geen
versterking zenden wil wel noodig zijn,
vooral omdat uit de tegelijkertijd ontvangen
tijdingen was gebleken, hoe door den vijand
uifg Oleh-leh reeds was aangevallen, en door
halve bevolking uit vrees voor
uitmoortljdelyk of meer duurzaam was verlaten.
at daarvan zij, zegt de heer Rutgers
van Rozenburg verder, t concentratie
beteeunt b de taal van militaire rapporten
men weet het reiir*rt*\ ea ia de
oeteekenis, die zulk retireeren of de tlay ttrijkm
Tpor de Atjehen moet hebben, int mtyns
inuens een ernstig bezwaar voor bet bestaan
W van den overheerscher".
. Uitgaande na van de overtuiging, dat er
n?ds de eerste mededeefing betrekkelijk de
rct* van den Gouverneur-Generaal tQd genoeg
verloopen is om te kunnen verwachten, dat
J6 Minister uit Indie wel inlichtingen zal
heb"ra gekregen omtrent bet doei vaa die reis
tt omtrent hetgeen verhandeld is ra de
gevergadering van den Raad van Info,
de afgevaardigde:
is het besluit geweest van die
veren wat is bet doe) der reig tan
Gouverneur-Generaal naar A^ebT"
antwoord daarop verklaart de Ifinisler
ZONDAG 19 AUGUSTUS.
van Koloniën de notulen te hebben ontvan
gen van de buitengewone vergadering van
don Raad van India van 28 April 1883;
dat, vo)g«a» die notulen, de heer Pruys van
der Boeven niet in die vergadering tegen
woordig was, en dat in die vergadering ook
geen beslissing; was genomen ten opzichte
van de te Atj«h te volgen gedragen, maar
dat er slecht* eene voorloopige bespreking
had plaats gehad, waaruit bleek, dat de
gevoelens in den boezem der Regeeriog
zeer uiteenliepen, in verband waarmede de
"Gouverneur-Generaal waarschijnlijk zou be
sloten hebben, de stukken over de zaak nader
bij den Raad in overweging te brengen.
Na verder te hebben medegedeeld dat de
versterking, die door den Gouverneur van
Aijeh was gevraagd, sedert gezonden was,
en te hebben betoogd, dat bij, Minisier, op
dat oogenblik zich niet voldoende op de
hoogte achtte van de zaken, om bij het be
staande groole verschil yaa meeningen met
opzicht tot de richting, die te Aijeh behoort
te worden gevolgd, nu reeds zijne houding
te bepalen, doet 'L. Exc. verder eenige mede*
deeliugen omtrent het gebeurde ie Oleh-Jeh
en laat daarop volgen, dal hn per telegram
den Gouverneur-Generaal had gevraagd of
hy nog gebruik wenscht te maliën van de
machtiging om naar Aijeh te gaan. Het daar
op ontvangen antwoord luidde: >Myn
voornemen is, zoo niets tusschen
beide treedt in het begin van
Augustus naar Atjeh te gaan,
t e n e i n d e i n loco inkrimping o r»
zer vestiging en vermindering
der bezetting te bespreken."
Het mag geen verwondering baren, dat
dit antwoord van de Regeering den heer
Rutgers niet voldeed. Hij begreep niet
ten onrechte dat zijne interpellatie geens
zins overbodig was en het nut kon gehad
hebben te voorkomen, dat het land opnieuw
gesteld worde voor een fait accompli, voor
een maatregel van den noodlottigsten aard,
die m elk gewi.moet worden belet.
De medegedeelde, maar reeds bekende fei
len bewijzen meer n mèr'lül treurige Van
den vredestoestand; al mogen de laatste be
richten weer wat rooskleuriger zijn, zoo is
het toch algemeen bekend wat er van die
tuit pleegt terecht te komen, als de mail de
zaken meer en detail komt blootleggen.
Het belangrijkst is zeker het laatste tele
gram, waaruit blijkt dat de Gouverneur-Ge
neraal zich in persoon naar Atjeh zal be
geven, om daar te beslissen omtrent de vraag
of er zal worden geconcentreerd, dat
wil zeggen, o l alle posten zullen
worden ontruimd met uitzon
dering vanKotta Ra dj a en 01 e
h1 e h. Wordt dat beslui! genomen en uitgevoerd,
zegt de Heer Rutgers, > hetzij uit moedwil,
hetzij uit. noodzaak wegens de gevolgen der
sedert tien jaren te Atjeh in acht genomen,
immer door mij veroordeelde taktick, het
kan naar mijne innige overtuiging leiden tot
den ondergang van Nederland als Koloniale
mogendheid en mogendheid van den
tweeden rang. Indien het al mogelijk ware zich
alleen te Kotta Radja en Oleh-Ieh te hand
haven, wat blijkens da ervaring het geval
niet is, dit retireeren zou een
allernoodlottigsten indruk maken.
Daarover in nadere beschouwingen tre
dende, beschrijft hij dien indruk en de gevol
gen daarvan voor ons prestige in den Archipel
en ons volksbestaan.
Zonder hierbij op te nemen, hetgeen de
heer van Houten omtrent de uitgesproken
meening van den heer Ruigere in hel midden
bracht, achten wij het wenschelijk mei allen
nadruk de aandacht te vestigen op de
goede bedoelingen van den interpellant, en
mocht hij er ook al niet in geslaagd wezen,
zijn mede-kamerleden te doordringen van de
noodzakelijkheid om de Atjeh-aangeïgenheden
met grond en zaakkennis Ie bespreken en
maatregelen te beramen en ten uitvoer ie
doen brengen om den treurigen toestand,
die te Atjeh heerscht, ie verbeteren, maar
niet te verergeren, zoo hebben toch z(ja
woorden weerklank gevonden builen de Volks
vertegenwoordiging, bij mannen van gezag
op bet pont van de Atjeh aangelegenheden.
Gelukkig Nederland, dat zich nog op zulke
mannen kan beroemen; op mannen die zich
uwe belangen willen aantrekken en die u
willen voorlichten en desnoods ook nu weer
zonden helpen, niettegenstaande den ondank,
die vele hunner reeds hebben ondervonden l
Of is bet zoo. niet? Heeft niet datzelfde Ne
derland, dat roem draagt op zijn welvaart
en ontwikkeling, zijn bestaan uitsluitend en
alleen te danken aan zUoe uitgebreide bezit
tingen? Eo hoeft niet datzeUde Nederkuxi,
dat cijn bestaan dankt aan die mannen, die
Neérland's vlag plantten en handhaafden in
andere werelddeeleo, hen vaak miskend en
gewantrouwd?
Mat* ter zafce. Rei u niet onze todoeliftg
hierover nH te weiden. Wrj wenscben alleen
te doen uitkomen, wat de gevolgen zgn ge
weest van de interpellatie vjndan heer Rut
gers van Rozenburg en hei,daarop gevolgde
antwoord van den Minister" van KofeniW.
Wij bedoelen hel adres in-zake Atjeh, dat
onlangs den Koning it aanwboden.
Alleen de vreet voor inuftaping van het
door ons in Groot-Aljeh bezette gebied,
heeft de adressanten bezield en met recht
deden zij bun stem hooren tegen eulk een
atternoodioUigiten maatregel.. Na tien jak en
sirljdena, mocht hel ons gelukken, mei op
offering van duizenden menschenlevens en
millioenen schata, op Atjehs kusten een land*
streek te veroveren, waarop de uiterste posten
in hel noorden en zuiden niet meer dan 36
kilometer van elkander zijn verwijderd, terwijl
die in het oosten en westen op een afstand
van 25 kilometer van elkaar zijn gelegen.
Zulk een gebied zoo ongevur overeenkomende
met Noord-HoUand van het Noordteekanml
tot aan Alkmaar dat met zooveel
moeielijkheden ons eigendom is geworden, waar
wy heersenen krachtens hel recht van ver
overing, thans te verlaten, zou noch uit een
staatkundig, noch uit een krygtkundig, noch
uit een financieel oogpunt te rechtvaardigen
zijn. Het adres zet dit duidelijk uiteen; het
behandelt in korte trekken de geschiedenis
van onze vestiging op Atjeh's grondgebied,
en betoogt dat een teruggaan tot enger
grenzen thans niet meer mogelijk is. ?In
krimpen", wijken, teruggaan verraadt onmis
bare stcaidteid, onmacht en gevoel van klein
heid en de gevolgen daarvan kunnen niet uit
blijven. De bevolking die ons machtig waande
en ons daarom eerbiedigde, zal onze zwak
heid inzien en ons minachten. De vijand zal
daardoor overmoedig worden en benden
strijdlustigen zullen ons geen rnst meer laten,
en ons noodzaken telkens uit den engen,
door ons bezet gehouden kring uit te bre
ken en ten sjotte weder verder? punten te
bezetten, wellicht dezelfde die wij nu zoo
roekeloes zouden verlaten. En de goedgezin
den, zij, die zich, vertrouwend op onze
kracht, hebben losgescheurd, van hunne land»
genooten* die ziek aan .den jyrerwinnaar
hjfcben onderworpen en daarom aanspraak heb
ben op onze bescherming, zij zulten zich
opnieuw bij den vijand aansluiten en onver
zoenlijker worden dan ooit een onzer tegen
standers in Atjeh is geweest.
Wij moeten ons m Atjeh handhaven in
dien wij kunnen. Die mogelijkheid heeft de
Regeering te onderzoeken. En indien wij
de interpellatie van den Heer Rutgers van
Rozenburg en het adres aan den Koning
aangeboden, met blijdschap vermelden, is het
omdat de Regeering daardoor de overtuiging
zal ontvangen hebben, dnt Nederland alleen
zou gedoogen, dal men de vestiging injVijeh
inkrimt, wanneer het boven alle bedenking
verheven mocht zijn, dal onze krachten te
kort schieten om haar te behouden. M.
Stimtkuuillg Overzicht.
Het oproer, op verschillende plaatsen van Spanje
nagenoeg gelijktijdig uitgebroken, ia
waarachjjnIqk gedempt, all onze lezer* dit blad in banden
krijgen. Waartchijnlijk, zeggen wü; want in en
kele FrauBche bladen wordt nog melding gemaakt
van twee of meer ernstige gevechten, en wordt
beweerd dat de Spoanuche regecring de waarheid
verbergt door gestrenge censuur van couranten
en telegrammen. Men xoekt in dezen opstand
en waarachvjulqk terecht, eene republikeinBchebe
weging; doch men moet zich guene illaaiën ma
ken omtrent de beweegredenen der in verzet
gekomen troepen. 3p»anMbe oproeren dienen
in den regel de eerzucht van dezen of genen, en
evenals door een prominciamento van Marti ner
Campoi koning Allbuso op den troon kwam,
wilde men door een pronnnciamento hem er we
der afwerpen. Cui tono? De Traag i* nog niet
te beantwoorden; men vermoedt echter ZorrilkV
hand in het gebeurde.
Het eenige dat va» de beweegredenen
openba*r i* geworden, if een manifott der uit Bndajos
naar Portugal gevluchte officieren, die
protesteeren tegen het beticht, dat alleen de gelden der
militaire ka» ben tot oproer hebben verlokt. Da
_beweging van IMajoz gehoorzaamt aan het
pro'grumom van Ruiz Zomlla en Solmeron, dia da
republiek eiwhen \olgcni de «lauUregeling van
1869. De officieren ve; klaren alleen haar Portu
gal, te zjjn gevlucht om onnoodig bloedvergieten
te voorkomen, toen zjj betpeordeii dut d« beweging
met geltfktydig in andere dealen v*n Spanja uit
barstte. Behalve de at «(itsreplirtg van 1089
ichrgTCR *y in hm programma de afschaffing der
tlaverntf op Cuba, den verplichte» krijgsdienst en
een aantal hervormingen, ia het adminutratiel
beitunr des '
Frankrfifc hietd zich bezin met de verkiesingen
voor de Algemeene Roden der departemoiiteu en
verheugde zich eene niettwe overwinning der
republikeinen, dw meer dan 100 zetels wonnen.
De reeeering heeft de wet on dérechterlijke
orgkBtsKie nog niet n/gekondiprd. Z(j heeft
dnarraedfl dan t^d tot Eet einde der maand,
en zal het niet eer doen. De bladen soeken
naar de reden van drt uitstel, dut bjj eene
urgentverkkarde wet niet sehyot te passen.
Do quaeitie Bolsnd is opgelost, «f liever niet
opgelost, dww de beschnlitigttr heeft
da a»men te noemtn der K«**rlvdeii, dk b
ningen aoaden hol.ber» aiuigeMOiMii. Me* ke«dt
den m*n rn atgemeoH voor een lewrenaar.
De Kr«»f van Cbaubyrd gMt «eer *sb'«roit;
xiüle» vit j» ets voljcend
AboanMeat p«r 8/m. ....... /1.-. fr. p. D. /
AfkcBderlükeTSmaMMn mm «? Kiosken verkr«fUar l . 0.1 W
AdveftentZfiT vmm 1-6 regeh/1,-, Wke regel ?*« , . l ai(U
den tekrt par regel . . , . : . L?3
«fin overiftien moeten vermelden. Daarentegen
vjerde bet rot^t der Bonapartkten vroolök den
Jlapolevnedag. De soboimende beker op de
hertteUing der parvenu1* geledigd part ileoht bQ
tat sterfbed S legiüaifieir^
De Belgische Kamer heeft belangröke
discusiien gevoerd, die als gewoonlijk ontsierd werden
door grofheden elkander van weerszode toege
voegd. De beide partyen staan bfl onze naburen
BOO seherp tegen over elkander, dat de
welleTfndheid dikwerf uit het oog wordt verloren.
Een gewichtig beginsel werd in het Belgisch
staatsrecht opgenomen door de aanneming der
wet tot wijaiging van het kiesrecht voor de pro
vinciale staten en de gemeenteraden. De Bel
gische grondwet stelt den census als voorwaarde
sine qua non alleen voor het kiesrecht voor de
beide Kamers, doch laat den wetgever vrübe
treffende de administratieve eolleges, die m de
provincie en de gemeente worden gekozen.
Doorde aMgenomea wet worden met het kies
recht begiftigd: ministers, oud-mhnsters,
miniet«rs van staat, leden of oud-leden van provinci
ale of gemeente-vertegenwoordiging, leuen der
academie» en zy die een diploma van doctor of
eandidaat bezitten, bekroonden in muziek- of
kunstweditrfjd, leden van verschillende
administiatieve commissie*, gediplomeerden van middel
bare, landbouw- en industrieseholeo, officieren
van land- en zeemacht en van de koopvaardij
vloot, ingenieurs en opzichten bfj den waterstaat,
onderwijzers, bedienaars van den eeredienst, chefs
van dienst in winkels en magazijnen, officieren
der actieve burgerwacht, ambtenaren die een in
komen van fr. 1500 hebben, en misschien nog
enkele andere categorieën.
Daarenboven valt het kiesrecht ten deel aan
allen, die voor eene commissie een voldoend
eiaraen kunnen afleggen in lezen en schreven, de
beginselen van rekenen, het metrieke stelsel, de
spelling, aardrijkskunde, .Belgische geschiedenis
en moraal.
Bij de behandeling stelde de heer Lippens voor
om te laten vervallen hetgeen men noemt den
tiers foncier. Volgens art. lo der thans geldende
kieswet wordt voor den pachter een derde' deel
der grondbelasting van net gepachte in reke
ning gebracht b\j de directe belastingen die zjjn
kiesrecht bepalen. Het voorstel werd aangenomen'
en daardoor werd aan de groote grondeigenaars
een deel van hun invloed op de verkiezingen
ontnomen.
De voorgestelde bepaling om-rent bet
soTioolbezock werd aangenomen, door den heer Magis
zoodanig gewijzigd dat z$ die tot het kiezers
examen wülen worden toegelaten, bét bèwfis zullen
nieten. -....«*--.? ..*-- -
schoolvoor vulwassenen hebben gevobjd.
Zoo heeft men by deze wet, diéalleen de
kieabevoegdheid voor provitcie en gemeente heet te
regelen, door aftcbaffin? van deu tiers-foncier
invloed uitgeoefend op de verkiezingen voor de
beide Kamers, en door het laatst genoemde
amendement de wetgeving een stap nader ge
bracht tot den leerplicht'..
De rechterzijde verzette zich krachtig tegen de
aanneming der wet; want ij zal van de nieuwe
kiezers het kleinste contingent aanbrengen.
De groote beteekenis der wet is, dat men heeft
gebroken met den census, en dat het thana aan
genomen beginsel voor provincie en gemeente
vroeger of later moet worden toegepast op de
Kamers; dat dus bet gebiedend voorschrift van
art. 47 der grondwet door de vertegenwoordiging
ia veroordeeld.
De Engelsobe regeering ontving uit Tamatave
berichten, welke zy het nog niet raadzaam acht
te over te leggen. Het laat zich echter voorzien,
dat het gebeurde met den Engelsehen Consul geene
ernstige gevolgen zal hebben.
Omtrent de voorzorgen tegen cholera heeft
Lord Granville eene circulaire tot de gazantcn
van Engeland gericht, waarin hy de quarantaine
ten strengste vero.rdeelt. De strgd over dit pont
behoort aan de mannen der wetenschap. Voor
Engeland k het niet ongelukkig dat de belangen
Züner kooplieden zoozeer in overeenstemming
z^jn met het gevoelen der wetenschappelijke raad
gevers van de regeerittg.
Sedert de termgn van het vroegere handelsver
drag tusschen DnitschlaJid en Spanje was
afgeloopen, zonder dat de beide regeeriogen omtrent
nieuwe bepalingen tot overeenstemming waren
geraakt, werden de voortbrengselen der Dniteche
nijverheid in Spanje getroffen door dé» vollen
lost van het tarief. Het ia dut niet te verwonde
ren dat de fabrikanten, toen onlang» een uienw
ttactaat werd gesloten, aandrongen op spoedige
invoering der overeengekomen verlaagde
inkomrecltteiu Aan dezen wensen is gevolgjregeven
dxor de regeering van het Dnitsehe R^jk, die
onder voorbehoud van latere ratificatie'' bet
traetoat in wei long heeft gesteld.
De regeering heeft het dus onnoodig geacht dea
Rrjksdag bgeen te roepen om het traeUat goed
te kenren, en sQ heef t daarmede wbreok gemaakt
op de zeer duidelijke bedoeling via art* 11 der BQkf
grondwet, waarin wordt voorgeschreven, dat alle
traotsten wdke een* «taterie beaaadelen, die ón
der de bevoegdheid «er wetgevende «nacht valt,
aan de goedkeuring vtn de» Ryksdsg Moefcem
worden onderworpen,
Hat ie das boven eiken tw^el verbevem, dat
de regeerinjf de grondwet heeft geecèondeo, e»
het is te verwomdere» dat Spanje de lagere reek
ten van hek traeUat wil toeiiinmy BH bet twf»
w of dat verdrag van Daiteebe
rechte eldi(th*id zal eriangen. In Spanje shat
door de Kamers goedgekeurd.
De kiezen In het kanton Ben hebben
den Raad gekozen, dio eene herzkBing der
?wet moet tot stand brengen, en gaven ________
eene meerderheid van drie vQfden aan de liberalen.
Uit deze keuze is de gees* der herziening nog
niet te voorspellen, want onder die liberale meer»
derheid heenteht e* verschillende- punten ver
deeldheid. '
Over den aard van bet nerzittingiwerk schrift
een der Zwitsersche bladen :
AH» partgen s^n hec eeBe,of feOTen het eens te
rju over het begizvel zelf van neniêrrrng, doch over
de uitgebreidheid en de strekking der te maken ver
anderingen loopt nammeeninghemelsbi eed uiteen.
De eonaertatievesi aehtesj d« gels * "
U MTM aast ie>
' ~
)esjs>
it*
een middel Ia om d* aueat ut handen te beho»;
den en hunne popwlarteit, die i» dan laatstezt
tQd vat geleden heeft, U hentaUw d*or enkeÜ'
concessién aan de soeiansteB} deasn grepen ds)
grondwetsherxiening aan om met een programma
van hervormingen voor den dag t» komea, antsi
midden van al date quaesties van befümte
beweegt zich da peraoonl^ke etnucht vaa lieq
die op het kussen willen komen, en van hen dis)
het «oo ongaarne ?ouden verlaten,"
Het huw»Uik der dochter van Vorst MÏKt» v*s
Montenegro met dan vertegenwoordiger van pre*
tentièn op da kroon van Servië, is beschouwd alt
een blttfc dat Rusland zgn invloed in Sarvtt nisC
wil of niet kan handhaven. Daarmede brengt men ia
verband de nitnoodiging tot koning «iUi^ «.
richt om de groote manoeuvres van hetDoittoh
leger te koinen bijwonen. Indien Serviëniet ondaq
Bussuchen invloed staat, moet bet aich bfl Oosrf
jk aansluiten, en wanneer koning Milan eenM
gen tQd te Berffin en bfl de Doitsobe naaoenvrezi
vertoeft, kan de gelegenheid niet aitbujv«B, ooi
bem te wüzen op de voorrechten eener aaaaluItiDfl
aan hst Dutseb-OosteorSksoA verbond boveS
deelneming aan de beweging van het Panslavismow
Ook koning Karel van Aoemaniémat Tfifj
Berlijn om peter te zfln van het tweede kind van
pfcs Wilhelm, des Keizers kleinzooa. Men hoopt
hem daar te bekeeren van z|ne hoofdigheid la
de Donau-auae»tie en hem te overtuigen dat het
voor een kleinen vorst niet aangaat, eenig recht
voor een «uemen vorst niet aangaat, eeniff re«
te beweren tegen ds uitspraak dermogeaahedi
Of hy toestemt of niet, het Donan-tractaat
opgenomen in het Enropeeach recht.
?M
a
der Pers.
ONZE BLADEN.
Het debat liep deze week in onze pers ove»
.wee punten: lo. de Vanut; 2o. de maatregelei»
1 Ten df cholera.
t Eerste onderwerp gaf, helaas, aanleiding: tot
verschil, 't Gold onze wakkere Noordpoolvaarders',
de mannen die in den vorigen herfst in de Kara-zea
in 't gs bekneld z^n geraakt en omtrent wier lot
nen sedert in bet onzekere verkeert. Prof. Buy*
Ballot, die den stoot gegeven heeft aan den tocht
naar de Poolstreken een internationale «nder-i
neming, waarin Nederland wakker voor zijn deel
opkwam riep alle belangstellenden in de Pool-,
tochten samen ter bespreking van 't geen moest
leschieden om onze mannen te hmlp te komei
toet onverdeeld was de bflyal hem betoond, Meni
ma
te zenden voorbfl was; dat er geen i
ieid bestond nu nog net noodün geld voor
tocht bijeen te brengen, enz. Prof. Bnys Ballot
ontkende dat h$ alteen aansprakelijk zon tüni
voor het verzuim, gesteld er was een verzuim?
gepleegd, betoogde dab de tyd om te helpen
nog met verstreken was en zette de kroon op
't werk door geheel alleen de verantwoordelykheid
op zich te nemen voor de kosten, aan een
ezpelditie verbonden. Een bedrag van f 140,000 ia'
noodig voor de uitzending van 't vaartuig, TOOI*
premie en waarborg, en prof. Bnys Ballot nam,'
op het Nederlandse!» volk vertrouwende, de ver^
antwoordelijkheid voor het samenbrengen dier som'
voor zijn rekening.
t Was het JïartrfefaWadtwelkdenhoogleeraAr
hard viel en van verzuim sprak» Het blad stond '
echter alleen. Alom in den lande werd den lieer,
heer Buije Ballot hulde gebracht voor zyne kloeke
hondii -, werd erkend dat gesteld er is ver
zuim de schuld daarvan in elk geval niet alleen
hem maar allen, die zich meer in't bijzonder vooe
de Poolvaart hebben geïnteresseerd, trof. en werd
aangespoord tot spoedige en krachtdadige hulp. En
dio hulp schijnt naar de eerste vencnifnselen ta
oordeelen, werkelijk flink te zullen )üjn. Hier
dient echter herinnerd dat de Arnh. Ct. de
Pooltochten op zichzelf minder gelukkig noemde,
daar Nederland geheel in 't pad liep door anderen!
geëffend of ook reeds betreden, terwijl de Tf&
eveneens zijn tw^fel aan t groote nut der tochten
uitsprak.
Het tweede pont, H welk de algemeene belang
stelling in hooge mate wekte, was de cholera.
Wjij maakten van de verschillende artikelen, aan de>
middelen totjwering der riekte gewijd, reeds gewag;
Onder de bladon die er deze week mede speciaal
hun aandacht aan wijdden behoort de Tj>d. Op het
voetspoor van de grootere bladen spoorde geheel
de provinciale pen aan tot het nemen van voor*
zörgsmaatregelen en steunde zjj wakker hsistre*
ven van onderscheidene gemeentebesturen- tMif uileeg
wat b3 het verschotten dar ziekte de verspreiding
in de hand kan verken, te weren.
Het ziektegeval ta Ylissingen een ge val waar
door veel onrust is te weeg gebracht bleek
gelukkig minder ernstig dan eerst werd gemeld.
Er bestaan gegronde redenen om aan te neme*
dat da betrokken genaeaknndtoo door wat tal
donkeren bril keek toen hty dan borgemeestes» .
dwong maatregelen t* nemen tegen AtiaiiKht.
cholera, t Woa toch cholera nostras. DSJ vraag
is gerezen of t niet noodig fott z^n de wet zd«
ta herzien dat niet langer op advies van n ge»
-?????«?- - overleg mat den genees*
t geheel» land in vsa ea
roer kan worden gebxaclü, een maag, die «rou
wen» het antwoord in zich sluit.
Na deie twee algemeen» onderwerpen, dia van
bfzonderen aard: Het Vaderland wjidde in da
eerste plaats een artikel aan da
«Voorsohotabanken" en deeld» zér Taal goeds made over
de werking vasi enkele banken u denJande. Nog
gaf het blad een artikel over ?Schoolverzuim en
Leerpliobt". ^^
G*» Neordm gaf als nagalm opda bespreking
de vorige waak meer algnméen aan de orda, een
artikel over Aljah en spotte met den gouverneur»
gantraal, dia na een oogpunt van baiehaving dea
gouveiueur Tobias beJeT streng door ta tasten
Ook de A&m. CL kwam OS op AJtjfh terog.
maar alleen om ta verklaren fit aQ ziob ter be
antwoording der Traag: Doortasten of tamgw^-,
ken? onbefoegd acatte,
Naar aanletditig van ean artikel over dtenaV
plicht" l* net jongsUnuiniB»rvan,ïWasi«n en
Kriüeken1» va» Brnken Bnes. schreef de JSfawws
Jfoord-BoOanfler een artikel ter ontwikkeling van,
dis meemng dat b| algameenen dienstplicht do
v«oro>Bhm friet tegen da nadeeUn opwcgaa.
D» Standaard «n de oreriM bladen aar anti»
moluüttmaire: