Historisch Archief 1877-1940
:-. * *# v :*v^ - r,-. v^<fp!^^?^^
: ??*' |r. ?' '?' '? ' ? ' ' '.s ? .'?? ", t" ? : ..' ' :- > .' ?? '"V:'-,'". '??"..-'.?" .-'?..'' ??.'?'"' ?'?%,'." '?'.''.r V''.;'." *.'v ".":>' ^L-'i-'ïfSJi'iüfS^j
?-' ' ' ' ? ' ? ?;?-.*??. >? »--, \r'£s&
DE AMSTEEDAMMBB, WEEKBLAD V O O B NEDERLAND,
NO.SM
No.
DB A M ST EB D AMM EB, WEEKBLAD VOOB NEDERLAND.
IM;
feleAM.Eve»
MM axaeajale
fl^sW
Evea dwaas
f i
!/.'.
afdeeljzyi te laekaa, da
m'van oase expositie, evea, oarodaliia>Boa.bet
, _ atehte beUagea, omdat men ia Amsterdam
/?e op de Alt*Bbetrekkiag hebbende
voorwer, vaa mist, die ejgeneardlgia Zwitserland (s huis
,; behoor**. Ik groad mfla oordeelop hst alf smssa»,
*jp ofc t^utoottfltaUiott %wt fHwtimljW fiswisi dtvfttliflE
tooi mg hot uitwendige vaa het EeoHgebeuw,
gekeel ia ZwtUemh«n7at|l opgeirokksn. Mttit&k
sehillet>d van het oase vet diea de qualinoatta
Is niet v»u m| sajkerbstttn voorgevel Albea
het g«bouw . er koloniale teateonatelUng kan dea
toets dw vurgflüUmg doorstaan. De goede indruk
werd U Zn. Wb nog verhoogd door de frisache kleu
ren vaa wapsas en wimpels, waaraan blijkbaar de
haad wwd eenouden, terwM de verbleekte
vutte l*pt>en, die hier aaa de vlaggestokken flad
deren, ons dageityks ergeren. Gok aaa aadere
getaawna, bier en daar ia het schoone park eea
behtideiMwa~i4i||tdekje - owretrokkenv was de
Mfedijte zorg besteed. De iieiae masiaktemBel
U de küiortale fontein zag er reobi vriendeftk
ott, terwijl de oase met dat houten alt bouwsel op
ruwe palen aaa een .kemistent herinnert. Vaa
kermis gebroken; te Znrioh geea .oonoart des
ambftsaadenrs", geen galende Zoeloe'», thans door
een watuUiraam vervangen, geen vreemde mars
kramers die hunne waren uitventen; behalve een
paar tentjes waarin sigaren en photographieia
te koop sfln, vindt ajf niets wat niet direct tot
de tentoonstelling behoort. Hebt ge l fr. entree
betaald, dan behoeft ge niet bevreesd te «ijn,
dat men verder eenige Mlasting van n sal heffen;
g$ kunt overal vrij inloopea, behalve in het groote
aquarium, waar gij voor 10 Pf, dus 6 eenten,
de zeer merkwaardige vissoben aitdeZwitsenehe
wateren kunt zien. Alle banken ea stoelen zijuvrü,
en ongehinderd kunt gij u neder vleien om de
?eer goede muziek te hooren. In het gebouw
Vindt ge enkele tafeltjes, waar ge de algemeene
en blondere estalogen, loten en voor eene klei
nigheid een keurig geborduurd bouquetje van
Alpenrozen of eene andere herinnering kunt
koopea. maar de bescheidene verkoopsters zullen
n niet lastig vallen en men lokt den vreemdeling
smet in dea val, «oor zijn handteekeniug te
vragen voor eea gedenkboek. Zet n gerust voor
de conditoaei, of een der beide bierkiosken neder,
om in den schaduw van het geboomte wat uit
ie rusten, go betaalt er geen cent meer dan el
ders. Er is maar eene restauratie, waar aan alle
bezoeken gelegenheid wordt gegeven om te 12
aren te middagmalen voor 2 frca. het oouvert
Beken hierbij l fr. voor een karaf goede landwjjn,
dan zal men erkennen dat het bezoeken van de
tentoonstelling te Znrich voor uw beurs niet te
beawareud is. Ik at dien middag zeker met bOO
bezoekers en zeer voldaaa stonden we kwartier
voor een uur van tafel op.
En nu de tentoonstelling zelve. Zfl is de
beaicbtiging overwaard, ea «Ü» voor een oppervlak
kig overzicht is een dag veel te kort. Men staat
verbaasd over hetgeen de Zwitsers uit hun eigen
land op schier elk gebied hebbun bijeengebracht
De, galerijen waarin de in werking zijnde
machtneriia z:|ja geplaatst benevens Jde
Jandbonwwerktuigen, en alles wat op den tuinbouw betrekking
heeft, beslaan naar gissing geen minder opper
vlakte dan dezelfde afdeeltngen te Amsterdam.
Hce smaakvol is alles in het hoofdgebouw geëta
leerd; boe aardig zija die vertrekjes ingericht,
van het weelderigste boudoir, tot de eenvoudig
ste woonkamer van den Uudbevorierl Hoe op
merkelijk is hetgeen de gezamenlijk*
logement_aandflcs in Mn« «fwJidrJr.^
AutiinoBTWorop de uitgebreide hotel>stetistJek0&, die stof
knnnen leveren tot belangrijke beschouwingen!
Doch ik wil niet herhalen, wat reeds BOO goed
door correspondenten in onze dagbladen, met name
het dagblad De Amsterdammer" is geiegd. Al
leen wil ik n nog wtfeon op datgene, waarop «a
met in het bijzonder de aandacht vestigden.
De Zwitsers hebben bijzonder veel werk gemaakt
van alles wat op de geographie van hun land
betrekking heeft, en in dit opzicht waarlijk eene
modeltentoonsteUing gelevero. Hier hebt gfi eene
Volledige geschiedenis der cartographie, &> gij
doorloopen knnt aan de hand oener met zoïg
bewerkte catalogus, waarin o tevens facsimile's
van de oudtte Kaarten worden gegeven. Van
aue bergen en gebergten sjin voortreffelijke relieis
vervaardigd, sommi«ten zelfs van buitengewone
afmetingen, die o een juist denkbeeld geven van
hunne ligging en vormen en gij kunt tevens te weten
komen boe rulke reliëfs, op kleiner schaal, ten be
hoeve van bet onderwijs worden vervaardigd. Hier
to de geologische gesteldheid van den bodem, ginds
af n oe middelen van bestaan, elders weder
meteorologische verschijnselen of de onderdeden
dei bevolking in kaart gebracht. Yolgt my naar
het gebouw, waarin het Alpenverein alles heeft
weenigd, wat op de Alpen betrekking heeft
paar hebt go de flora, de fauna, de ffletsohers,
de .hoorn waarmede de herder ejjne kudde
veraamelt en welker toonen door de steile rotswanden
ah? orgelmusiek worden weergegeven, de boks
van den gtaEexjager en de instrumenten wacrvan
de gidsen neb bedienen, om. over sneenwmassa'f
aa JJsaeeBn heen de hoogste toppen te bereiken.
Sta een oogenblik stil voor de aandoenlijke
«ttrin« met voorwerpen, door den vriendeüken
pwdik-nt Strasserïs.Grindelwald ingezonden.
Paarhggen», de Fahrerbuoher", de gehavende
nsedingstakken van mannen, die opdeJnngfrau
pr,Finmeraarhom den dood vonden en soms om*
fciramen rast reitwen, wier namen er bij vermeld
*$<***? H«ft fftW een wetensehappeujk doel,
of wel jdelbeid bon het leven gekorf ?
voorwerpen. Inderdaad, op dit
een edele wed|ver de Zwitsers van
kantons te hebben bewld. Bet hooger
onfa .roowel^vertegenwoordigd ab het kger
baar. Ook de toeken-, handwedcs- en
den toet aeer fijae a|dea dradea ea deae doer
VeTzss. OBontoaoQO af verf T*" de lucht sfroslotea.
InFraakrlkismea oagevesr op deaêuoo wfze
te werk flWaaa; eohter heeft men, ia pleata vaa
der geaktea om dea stalea loop gewoadeo. Deze
omwtedfaupsn Tergrootoa hst weerstaadvermogen
vaa deasMea loop op detejtte wüse als de ringen
om de zware kanonnen der marine. Ken kent de ver
bazende sterkte vaa agde. zoowel als vaa staal»
draad ea het is dus gemakkeujk to begrijpen, dat
eea stalea loep, zalft een van geringe afmetingen,
die omwonden is ais boven is omschreven, een
vnurmood vormt, die veel lichter ia dan de ge»
wone en toeh voldoende weerstandsvermogen beut
Er héft zkh eohter een groot beswaar voor
gedaan. Zflde b> namelijk een slechte
warmtegeleider, zoodat een lichaam, hetwelk met die stof
is omwikkeld, gedurende langen t$d eea verkregen
wanatemad behoudt, ten minste zeer lang
zaam afkoelt San dus de loop, welks wan
den nu niet meer eaa de buitenlucht zttn bloot
gesteld, de door de verbranding vaa het bus
kruit verkregen warmte niet kwijt raken, dan
kunnen zieh twee gevallen voordoen. Eerstens
kan het kiehnte stukje, dat van de kardoes ach
ter blijft «a ia stede van-uit te dooveo, langzaam
voortbrandt de nieuwe kardoes doea ontbranden,
voordat de kamer gesloten h; voorts zal de lang
zamerhand verzameld wordende hitte, de zijde
doen verschroeien en eindelijk verkoolen, waar
door hare werking ophoudt.
Ven bUjJt in beide landen de proeven voortzet
ten, zoowel met zijde als met staaldraad.
De uitvinder van de Vétoeipèk, Nog steeds
is de vraag onbeantwoord gebleven, wie de uit
vinder van de vélooipede is en bjjna wordt het
een punt van nationale eer of het een
^ngelschman of een Franschman geweest is.
__ De Engelsche vélopédisten zeggen natuurlijk
(lat de véiocepèdes in Engeland zQu uitgevonden,
maar pok de jeugdige Fransehe rijders staan
stokstijf «P aan stak ten gunste van hun
vaderland.
Hartstochtelijke ondheidkenners hebben zelfs
beweerd dst zij afbeeldingen van velocip4d«s
hebben gevonden op Egyptische Sarcopbagen,
maar bf een onderzoek door een daartoe
aangewezen commissie is gebleken, dat hot af
beeldingen waren van eenvoudige bandwagens.
Eeu onlangs gevonden document bewust het
bestaan van eene vélocipède in Parijs op het eiude
der 17de eeuw. Natuurlijk wordt bedoeld een
tntpvélocipède, daar andere soorten van veel
Vroegen dagteekenine zijn. Men ei*t dezer
dagen (1690)", zoo luidt het bewuste document,
een voertuig door de Straten der hoofdstad rijden,
veel gelijkende op een draagstori op vier wielen,
twee groote en twee kleine. ' Een hikci, die ach
terop staat, brengt bet in beweging door
buurtelings op twee pedalen te werken. Dit voertuig
beweegt zich- met de snelheid van eea gewonen
voetganger, het draait en wendt naar alle zijden
en wekt in hooge mate de verbazing op van
geheel Parijs.
Het mechatu'smus van dit voertuig bestond uit
een katrol, waarover een koord liep, dat nan de
beide pedalen bevestigd was; doze Katrol draaide
dus dan eens naar de eene, dan weder naar de
andere zijde; door middel echter van een pil,
die op twee tandraderen werkte. Werd de bewe
ging op de aa overgebracht in enkelvoudige
richting.
Voorzeker bestaat er een enorme klove tusschen
dit zware en samengestelde voertuig en den lich
ten, vluggen tweo wwW"7jin djinJ««tóKMr$'W
gaan, die de volmaaktheid meer nabH kwamen
naarmate sjf eenvoudiger werden.
Bet menschélgk lichanm en de warmte. De
wetenschap heeft over de warmte in betrekking
tot het menaehelfik lichaam in den laatsten tüd
merkwaardige cijfers aan het licht doen kooien.
De gemiddelde temperatuur van het meuschelük
lichaam, onafhankelijk van het klimaat, is 37 a 38
graden; niettemin zon er voorbeelden van
verBchUlen tot 100 graden toe. Zoo is te Yakontsk
m Bibend de gemiddelde temperatuur in Januari
en in Juli, respectievelijk 42 grad-n onder nul en
18 graden daarboven, dun een verschil van 60
graden. In deze zelfde plaats is een minimum
voorgekomen van 62 graden onder nul en een
maximum van 88 «adcH daarboven, dus een vor
send van 100 graden.
In Augustus 1842 wees de thermometer in de
Boode Zee 45 a 50 graden warmte aan. In de
S,*88.. «nrzuk constateerden de beide reiziger»,
Kitcbw en Lj-on 66 graden in de cchaduw: doc
tor Araand spreekt van 63 graden hitte onder
een tent m de bergpauten van Chiffa, terwjjl in
de zon de thermometer 73 graden aanwees. De
mensch kan echter nog een veel grooteren
warrntegraad uithouden. Daar-zyn voorbeelden van
mensch«n, die gedurende eenige minuten een tem
peratuur ondervonden van meer dan löOgradsn.
Trouwens sommige ambachten brengen mode,
dat de werklieden uren lauif in een ti-uiperaiuur
verkeeren van 40 a 50 graden, als rfe glosbluzers,
stokers, metaalsmelters en vooral de stokers op
de mailboóten. .
*>anneer wij aannemen dat het menschelük
Uchaam een opperylakte beeft van l M' en.dat
de gemiddelde snelheid vsn de kcbtstroonien is
a H. m ds seconde, of 11 K. M. per uur, dan
volgt daaruit dat een wandelaar per uur 11000
M* versche locht ontmoet. De genenheeren, die
in de hospitalen GO M' lucht eischen voor iedere
zieke, «fin dus WMtigk niet veeleiso'iend, dsar
deze hoeveelheid ongeveer het IBO.OOOategedeeltu
bedraagt van heteeen een buitenbewoner
dageUjks vaa de frissche lucht kan genieten.
hetgeen de oogit geaukkal jjk*r ea mMat kost
baar uiakt.
? ui?-UTJ?*?* *»derinjs tot la de
DazonaerbeaeB volgen tot de leerhnffen
van aUeri.i scholen hebbeamet p^oevea^vu
bonne bekwaamheid ieder onderdeel toegelicht.
Een aan Zwitserland, dst zoo goed begrepen
b*eft, vaa hoeveel belaag bet is to
doenttSb*^P» ^^^T0?? ** «PVoëdlBg der jeugd ea de
.volksontwikkeling wordt gedaan. Frankrijk heeft
dit op onae tentoonstening, JT**^ het pavüjoea
n^dat juist iaTaw afdeafciff wde Z
. ^U11| »oontteHmg een aantal mannen ea ook
vromen bezig waren met atlas nauwkeurig te
Msuiuuureu en aanteekenuuwn te maken, voor
Haderlaad was hier veaUeieerezl ^^
, . ' ' ? .'Ester.
Kanonntn ton tfde m kanonnm van
ttaatdraad. ^Zoowel ia frankrijk als in DsitschW
proeven geaoawn om een
kadat liofit U en U
haait,
Kalk au OHtploffinamiddel. Ia Engeland en
in BelgiS a&u hoogst belangrijke proeven geno
men ten einde de kelk te bezigen als middel, om
in de steenkolenmüaen groote stokken kool te
doen uiteenspringen. De uitvinding, die wij aan
*« «^-f^'Bfielejr Tersehnldigd «fin, berust
op de eigenschap dat ongeblusebte kaltdoor
bflvoeging vaa water teer sterk nftaet.
*««^o«rt, e« reeks gaten van ongeveer 7 a 8
e. M. viddeUgn ea l H. diepte, op afitanden van
aooerbalven nieter en pteatat daarin de patronen,
dw «Jtpapier of dnnn» stof bestaan en fijne
ongeUuseht? kalk bevattni. Eenmaal de m$n
aldus geladen, hebben do werklieden niets anders
te doen dan water in,-te pompen, waarop na
eenige oocettbUkkea de kalk zoodanig uftzet,
dat groote stukken steenkool los raken ea af
vallen; lomtfjds tljn die stukken *oo groot, dat
au me^ honweelen moeten worden stuk geslagen,
alvorens, men -ze op de wagens kan Uden.
De werklieden hebben frenoegzaam tijd om zich
te verwijderen, zoodat deze wwe van zprhima
minder gevaarlijk ea zeker met kostbaarder is
dan die jnet buskruit; In sommige mttnen, waar
geen >uskroit gebruikt mag worden/zaL deze
nieuwe uitvinding vaa onberekenbaar nut "
SoormacMn» sweV M KtnmA EngeUad met
het vasteland te vereenigen door eea spoorweg,
ziedaar het traag; u», dal geleerden en ingenieurs
ainus laagso tjjd brsjff hoadi Na een groot aan
tal plannen bsetadeerd te hsbben, is men tot de
ovartuigliifgekj,iaea, dat hM yerkieteliiker was,
ra het- oventeken van het Kanaal, dea Oceaan
boven zijn hoofd dan onder zijn voeten te hebben.
Vooreerst eohter, moest»» de iafenienrs dea
aard dar rotsen kannen, die dan grond van het
Kanaal vormen, Alle onderzoekingen, elke studie
hebbeo de meéaing bevestigd, dat ia eea bedding
van grjjsen krijtsteen, wier samenstelling elke door
boring onmogelijk maakt, ea die sich zonder
ophouden vaa Frankrijk tot Engeland uitstrekt,
de i U' el wlcgd moet worden. .
De «middelde diepte der zee tusschen Oalais
en Folkwtone bedraagt 63 meter; de dbète vaa
den tunnel onder d» oppervlakte van het water
z»l 125 meter bedragen; de miaite diepte van dm
grond tusschen den bodem van de zee en dea
tunnel zon dus 72 nieter bedragen; ern dikte,
ste k genoeg om hen gerust te stellen, die vree
zen dat onder het gevinkt der fee de tunnel
verpletterd zal worden. ' '
0e lengte van den tunnel onder zee, zou verfde
Engelsehe tot de Fransebe kust 35 k. m.
ongeve-r bedragen, en de afstand vto 6400 m. aan
elke kust landwaarts in, er by wrekend, sal de
totale lengte, onderaards af te leggen, ongeveer
48 k. m. zgn.
Van de zijde van Engeland, zal de weg van den
in 't land voortgezetten tunnel, zich aan de lijn
der Compagnie vnn de Sonthorn Railway aan
sluiten, op een afstand van 4 k. m. van Folkvstons,
en van de zQde van Frankrijk zal de tunnel te
Sangatte. by Oalais beginnea> Te Sangatte beeft
men twee boorputten gemaakt; van uit deze put
ten, i« men begonnen met het graven van
twee gangen die onder de zee uitkomen en die
naderhand zullen dienen om het water der bron
nen, die den tunnel zouden knnnen schaden, te
ontvangen. Op de Engelsche kust heeft mou
een put van 47 m. diepte gemaakt, en men heeft
bemerkt dat de bedding van grijs krijt, gebeel
oudoorbootbaar was. Vervolgens heeft men een
gang begonnen, die de zee nadert en in de bed
ding eeu neerhangende balling van 12 m .m. 5
per meter volgt.
Deae gang is het beUngrilkste deel van de
gehrele onderneming; de bedding van krijt doet
zich voortdurend als zeer regelmatig voor, geen
enk«la bron water van eenig belang heeft men
er gecontbtteerd. Overigens kan de volkomen
cylindervorm aan de binnenzQde, hetgeen do
werking der machine van den Angebcheu kolonel
Ueaumont bewerkt hoeft, gemaklwlyk de lekken
afzonderen en weer aanvullen, die ontstaan met
beiiulp van een bcklpödael dat gevormd is uit
ringen die nauwkeurig voor 'buitenste
middelluu, de binnenste middeliyn der galerij hebben.
Deze middellijn, van 2.14 M. zal verder vergroot
worden en do bepaaMe sectie Van den tuunal zou
een cirkel wurden met eeu miffdelya run 4.30 M'.
waarvan bot laagste gedeelte ingericht zon wor
den om de rails te dragen. De boormachine van
Ueaumont verschilt geheel van' die, welke l>üde
doorboring van deu MontCenia en de St.
Gotbardttannel gebruikt zijn. In plant» van zoottls deze
laatste, door middel van ontploffingen op kleine
schaal, door te boren, graaft z$ mot e»>n enkelen
slitg, zonder hulp vau exploa*»e stoffen, door
de «ang in haar geheele sectie* tiet u meer een
ffi'irewëg:M~ge"b'acht" dóór sscaengeperstêInohti
en terzelfder t^d dat zij door do rotsen snijdt,
laat eg achter zich de o?erb^faplen, die met be
hulp van een ketting, Onophoudelijk voorzien van
emmers, in de wagens vallen die op de rails voort
rollen. Een man van voren en een van achteren
zouden in staat zya de machine, voor te bewogen.
liet gereedschap bestaat uit twee stevige fceren
armen, die elk op hun lengte van meer d*a l
M. 7 harde stalen platen diagen; büelke
bewogiog van deze soort van grooten brilboor, wordt
er een klein laagje groud mefgenomen en de
cjrlindervormige hanff van 2,14 m. diameter is nu
geopend. >aarmate de stalen platen boren, komt
de horizontale boom waaraan de armen beves
tigd ztin naderby, en deze verplaatsende bewe
ging wordt veroorzaakt door een hydraulisch
svbteem, geluk aan dat, hetwelk de Parijzenaan
gebruiken als middel tot oph|sching naar de
bovenste verdiepingen hunner woningen. Als de
boom in de oeheele lengte genaderd ia, laat men
eenige oogenblikken het geheile toestel stilstaan,
om liet op te heffen, en het voor een nieuwe
werking op zün plaats te zetten. Men komt in
27 uren 15 M. vooruit, d. i. 60 cM. in bet uur.
Een machine die op hetzelfde principe berust
wordt reeds aan de zijde van Frankrijk gebruikt;
zÜverricht 2 M. per uur.
Volgens de oude methode, zon men 20 a 80
jaar noodig hebben om een tunnel onder bet ka>
muil te doorboren; nu zal mep het in vier of
vtff jaar kunnen voleindigen. Dan zal het direct
van Parijs naar Londen in 7 of 8 uur kunnen gaan,
Fransclte evdefabrieken. De vervaardiging van
zijden stoffen i* een der voornaamste takken van
nationale nijverheid in Frankrijk. Zügesit daar
aau 600,000. individuen werk. De^werktuiffra,
d» etmte grondstoffen, de vervaardigde zjjÜen
vertegenwoordigen een kapitaal van lift mil&ard
franken. De zeepindustrie ia in Frankrijk onder
Hendrik IV ingevoerd, maar l«aar groote
ontwikkeling dagteekent slechte oit het begin onzer
eeuw. In 1787 gebruikten de fabrieken te Lyon,
djereeds sedert lang beroemd waren slechte
18000 getouwen, en verbruikten slechte 12000
centenaren süde. Thans telt men 120,000 getouwen
en het verbruik is Bestegen tot 2^00,000 (kilogram)
'sjaars. De waarde der vervaardigde stoffen be
reikt ten minste 460. millioen fraacea in het jaar
Er bluft slechte in Frankrijk voorde waardevan
110 millioen over. De twee andere derden ver
tegenwoordigende ongeveer 350,mdlioen franes
worden uitgevoerd naar den vreemde. De Fransehe
zjjde-fabrieaten a^jo dan ook wereldberoemd.
toop van veel gedagere dikte dea die van
? onasnj ttf» ~!?'r?'**'??*??? ? *? *^*-^
te var
De Jnffieproductie. Voor twee eeuwen gelede»
bereikte de koffieproduct.* nanwlgka eeuw» m
lioenen .küogretnmen. In 1859 st»egl«|tot 888
?4ar*h t .- *+m^n*** _V mrf,^.
mOJioeuen, in 1874 tot
?iet<
bei
«n, fii 1874 tot 450, la 1878 tot &90, om
het oogenblik de 700 mUlio«i.nnab^to komen.
einde deaer eenw
kg. bedragen, ^Ju
aend schepen vaa duizend
300
aal
de
Hkrvaa
MILITIE-OFFICIEREN.
Nu kadervormiog ba de militie door den
Min. van Oorlog Weitiei aangemoedigd wordt,
oude Coaranteo er utfs melding van hebben
gemaakt, dit er per regiment eene commissie
benoemd is om' de voorwaarden te ontwer
pen, waarop uit de militie ofjbieren kannen
aangesteld worden, komt net .ons niet
ondienaüg voor nog een* op bet groote belang
te w&sen, dat het voor het leger zoowel als
voor de scbmtery in gelegen fa kader uit
de militie te trekken, [alsmede mede te deelen
op welke wUse dit U* best KOU kunnen ge
schieden, vooral met het oog op onze toe
komstige militie-officieren. ?
Dat de kadervorming volgens
devoorschrften der Wet van 1897 by de bestaande
schutterden niet goed is ttl wel zeker door
niemand ontkend worden, die met eenige
aandacht de opleiding van dit kader als ook
krijgsraad vtn geoehübdheid jbteft nagegaan;
**f door temtnd, die met anabcbTïtet ata
de
dst door het annénwa dewf Wot o* be
staande gebreken geheel loliea wordea
weggeuomen. daar o, a. bet stelten vaa eenige
eisebeo van bekwaamheid tot bet bekleeden
van een rang of graad by de schuttery aan
den Koning wera toegelaten, jüet verplich
tend eohter maar facultatief, en de benoe
ming van onderofficieren en korporaals ge
heel aan den kommandant werd overgelaten,
conder advies van de kotnpagnle-kommandtQ'
ten, niettegenstaande deie toch de
aangewesen personen z(Jn hunne geschiktheid voor
de bedoeling van een graad tébeoordeelen.
Verder is net gering aantal uren voor de
theoretische en practische oefeningen be
stemd, ten eenenmale onvoldoende om officie
ren en kader, reeds bij den aanvang van een
oorlog naar behooren te doen optreden, zoo
dat daarover ia geval van mobiuiatie door de
nieuwe wet by de schuttery tnilen aangetroffen
aangetroffen, naar onie meenlng geschikt om
tot militie-officieren te wórden opgeleid, en
z^n wy daarom dan ook teer bensawwd .te
vernemen, welke rapporten er door de ver
schillende regimentscommandanten rollen uit
gebracht worden voor de al of niet
mogeJkheid van uil het tegenwoordig gehalte der
miliciens, militie-officieren te vormen. Mocht
de minister \Veitzel er echter een weg op
weten, zonder de persoonlyke dinstplicht in
te voeren, de meer ontwikkelden in het
leger te brengen, dan zouden wij niet weten
waaron wij niet even goed militie-officieren
zouden kunnen vormen als
militie-onderofficiern en korporaals, en eenmaal dat kader
voorhanden, zou het tevens als in andere
legers geschiedt, gebruikt kunnen worden
om bij mobilisatie tot uitbreiding of tol ver
vanging van een gedeelte van het zoogenaamd
beroepskader bij het leger in te deelen.
at het leger door zulk een maatregel
zou gebaat worden, wie zal het ontkennen,
terwijl de schuttery er nog meer voordeelen
van zou trekken, daar zy in het bezit zou
komen van een kader, dat in het lager ge
vormd is en dus zoowel theoretisch als
praclisch onderwezen is geworden, waardoor bU
velen het vertrouwen op zijn geschiktheid
voor onderwijs en aanvoering, zal worden
opgewekt, zoo moeten tot handhaving van
gezag en orde. ts hét duidelijk dat een tal
rijk en goed geoefend kader zoo wel voor
het leper als voor de schutterij een
hoofdvereischte is, thans zullen wij aantoonen, dat
als werkelijk eenige goede wegen dien men
volgen kan, om dat kader uil de militie te
trekken, ler bereiking van dit doel staan 3
wegen open. De eerste zou kunnen zijn, om
de geheele militaire vorming der schutterij,
op denzelfden voet te doen plaats hebben'
als by het leger; hieraan zouden echtor voor
dat aan een dergelijke opleiding niet te den
ken valt. De tweede die, waarbij aan het
va?te kader van het leger eene zoodanige
worden eenige onderofficieren en korporaals
en wel'icht ook eenige officieren die in het
leger zullen gediend hebben, dat de over
groote meerderheid der officieren en van
het overige kader, zal bijna elke geschiktheid
voor hun laak missen, niettegenstaande thans
van bet kader veel meer tact tot het uit
oefenen van gezag en kennis gevorderd
wordt, dan vroeger. Nu zou hel wel van
veel belang zijn dat men in geval van mo
bilisatie eon gedeelte van het kader van het
leger bij de schutterij kon indeelcn, doch
daartoe is noodig, dat men in tijd van vrede
zonder te veel kosten, over zoodanig perso
neel kan beschikken, wil het leger er zelf
niet onder lijden; wat nu alleen mogelijk
is door het xader van hel leger dat bij de
schuiten) ingedeeld wordt, door
militieofficieren en militie-kader te doen vervangen.
De vraag is dus nu maar, of bij ons even
als in Duitschland, Oostenrijk en Zwitserland
dat kader in een oefeningslijd van n laar
mei eene herhalings-oefening van zes weken
'sjaars, kan genoemd worden, welke vraag
wij wat de onderofficieren en korporaals
betreft, uil volle overtuiging op de onder
vinding gebaseerd, met >ja" kunnen beant
woorden, mits de beschikbare tijd goed be
sleed worde, en ieder zich beijyèró de op
leiding daarvan zoo goed mogelijk te doen
zijn. Daardoor toch kunnen jaarlijks alleen
bij het wapen der Infanterie van iedere
lichting 186 milicien-sergeanten en 540
milicien-korporaals gevormd worden, die in
vijfjaren, voor 5 lichtingen, 900 onderoffi
cieren en 2700
korporaals.Als dit nu mogelijk is, dan zHn wy pok
geneigd aan te nemen, dat het ook mogeiyk
zal zijn, militie-officieren te vormen, mits de
daartoe benoodigde «to/ m de muitte voorhan
den ii, hetgeen wy echter' vermeetten t
mogen belwyfeleo, daar wy ons in het tal
van jaren, dat wij met de opleiding van
kader zyn belast geweest, niet kunnen her
inneren, onder de militie personen te hebben
uitbreiding werd gegeven, dat aan dat gedeelte
der schutiery dal onmidellljk tegen oen vij
and sou moeten optreden, een volledig stil
kader worden afgestaan, hetgeen eveneens
om de enorme daaraan verbonden kosten
voor geen uitvoering vatbaar is, Er bluft
dus alleen over, militie-officieren en
militiekader bij de militie teloen te vormen. Hoe
nu de opleiding der militie-onderofficieren
en korporaals dient geregeld te worden is
door w« reeds zoo dikwerf in dit Weekblad
besproken, dat wij hierop niet behoeven
torup te komen, doch, daar die tot
militieolficieren in het leger by .ons nog niet heeft
plaais gehad, willen wy bier in herinnering
brengen, op welke wyze de kapitein A. Kool
die opleiding zou wenschen" geregeld te zien,
omdat wy ons van die regeling de beste
resultaten voorstellen.
Op blz. 80?82 van den eersten jaargang
fan van da Mü&fr» Oidt leren wfl oTa!
liet volgende: «Wanneer men' ónv eens
*JWS
schikbar* tyd foor müitie-k*der
derwUs te maken, van bet eerst» oefeoiog*.
jaar 6 waken aftrekt, welk* noodif sty» vw*
de eerste militaire vorming, en Boveadksi
6 weken gedurende «elke men titnbretde
oefeningen, xooals die met geoombineerdt
wapent, in kampen, by menoeavres ea,
plaat» hebben en daa gedurende de winter*
maanden slechts op gemiddeld i uren ea
gedurende de zomermaanden op gemiddeld
i uur onderwUs per werkdag rekent, dn
heeft men 350 oren te syner besebikkW,
Het is doideiyk. dat de verdeeling dezer
uren over de verschillende dagen ia verbead
met de dienstregeling de oefeningen, waehtet
ene., kan en moet geschieden. Voor de Is>
fanterie zou men M kunnen verdeelen tte
als volgt:
Exeroue- en dienstreglementen en
voorschriften. ....... 100 «,
Tactiek en velddienst . . . . » 100 s
Wapenleer 4 50 i
Versterkingskunst en pionierkunst . QO »
Militaire wetten en administratie. . 50 >
Bovenstaande tydsverdeeling van het theo
retisch onderwas is voor elke, door de
ervaring als nuttig en noodig erkende
wystging vatbaar; het doel waarmede wy haar
ter neer schreven, was geen ander dan aai
te toonen, dat eene behoorlijke theoretische
vorming van den aanstaanden militie-officier
zeer goed kan geschieden. Dit springt te
meer in het oog wanneer men nagaat met
welken oefeningstyd volstaan wordt by da
vorming tot olficier bij het Zwitsersche legee;
waar de overgroote meerderheid der officieren,
men zou haast «eggen op enkele uitzonde
ringen na, allen militie-officieren zHn, op
wier schouders dus byna uitsluitend de zorg
over de troepenleiding drukt, terwUl zy by
ons, by doelmatige organisatie steeds op de
hulp en den steun van beroepsofficieren
r,ouden kunnen rekenen. TerwUl onze Grond
wet in het geheel 533 oefeningsdagen der
militie in een tijdsverloop van 5 jaar toelaat,
bedraagt bet getal oefeningsdagen gedurende
den 15-jarigen dienst van officieren in Zwit
serland in het geheel by de infanterie 463.
De adspirant militie-officier zouden de kor
poraals- en onderofficiersrangen moeten
doorloopen, die hun na een 4 en 7 maanden
dienst zouden kunnen worden verleend.
opdat men gelegenheid verkrljge hen geduj
rende de laatste helft van hun oefeningsUjd
als onderofficier, de diensten te verrichten.
welke naderhand van hen als officier gevo£
derd zullen worden. Het officiersexamen
heeft echter eerst plaats op bet eind van
het eerste dienstjaar. Zij, die daaraan voldoen
benoeme men, wanneer men bezwaar heeft
tegen eene onmiddelljke aanstelling tot officier,
*o* ?nxn.drigj men kmt iioii iiy an« verdere
herhalingsoefeningen officiersdienst verrichten,
Hunne benoeming tot olficier geschiedt uiter
lijk bij overgang in de schuiiery, en ingeval
van mobilisatie worden ook zij, .die als
militie-officier in de organisatie der korpsen
van hei leger worden begrepen, tot officier
benoemd."
Mochten deze beschouwingen het nut
hebben, de aandacht van hen, die wellicht
geroepen zullen worden mede te werken
voor het door ons besproken onderwerp tot
een groot einde te brengen, te vestigen op
een belangrijken inhoud van het arulbl door
den kapitein A. Kool geplaatst in net ge^
noemde militaire tijdschrift, dan zien wy
onze moeite ruimschoots beloond.
T. t
SCHAAKSPEL
Ho. M,
T»n 0. 3. Wainwrlght
Bekroond ut tut luitt* Tonool vu Dstrolt tree
Prew" met den inten p«Ds voor S-set probleem.
ZWABT.
d
WW.
'M spMtt voor en g*»n In a zetten mat.
(Wit 41, Zwstt 7 stokken met K. B S)
«aa SehaakarsMeeai Ne. 32.
' T?H B! ESntrs (a
O B nt D 7 nut. *
W'
Ó B A S out. ~" ?
(b)
bi~BS».t. '-1»8 (*
(o)
B s-r s («
H 8 nt S aai
W.
Pd.' nt a 8* nat.
(?)
? ? ? « .
O t D S mat
E,?d 4 (?
BS-f «
ntonut
B-speslU
a. Ia pmbletm No. 81 ao«t Mn onmUbsr* t#art»
Of H f worden b««tvo«(4, dU
p«r abais nlel S**
10,
Frank Melville waa een man va» karakter.
gen uur, nadat hu in de herberg terugge
keerd was, had hy liet dorp Monterosa
verkten, n« een korten brief aan Helita
verfonden te hebben, waarin by haar meedeelde,
dit dringende «aken hem noodzaakten weg
ts 'gaan, het dorp te verlaten en de
noodnkeiukheid van >yn plotseling vertrek
beireuroe. HU hield toen nalt aan een herberg,
in een klok dorpje, twintig mijlen van bet
Tor^e verwyderd, en besloot bier voor een
paar dsgen te vertoeven, totdat hy eeo be
sluit genomen bad, voor zyn volgende plannen.
HIJ gevoelde zich meer terneergeslagen dan
bij dacht dat mogelyk was, tengevolge van
bet aisi'tieid van de bekoorlyke Zingari. Te
fsrgeeU trachtte hy door schryven, lesen
of schotsen haar beeld uit iljn gedachten te
Tftrdryven. Waar hy ook ging en wat hu
deed, het gelaat van het zigeunermeisje stond
altijd voor zijn geest
Op den avond van den derden dag nadat
bjj Monterosa verlaten had, «at hy in het
kleine kamertje van de dorpsherberg. Hy had
twee kamers gehuurd; zijn slaapkamer on
middellijk achter de zitkamer en beiden
geiykloers. De herbergier trad binnen en zeide
dal een bezoeker hem wachtte. Terwijl Frank
lich verwonderde, wie het wel kon wezen,
hoorde hy een stap in de gang en een jonge
ogeuner snelde den waard voorbij en stond
tegenover diens gast Bet was Orundot Zyn
gebruind gelaat droeg den stempel van bittere
gewaarwordingen.
Melville strekte zijn band uit en uitte een
welkomstgroet in de taal der Zigeuners.
Maar Orlando sloeg geen acht op den
vriendeiyken groet van den Schot. Zijn linkerhand
speelde zenuwachtig met een lang, breed
nes, dat los in zijn gordel hing.
tWaar is Melita?"
Deze woorden werden fluisterend gesproken,
terwijl zyn gitzwarte oogen, vlammend vaa
aandoening, op Melville gevestigd waren, alsof
hu diens innerlijke gedachten wilde lezen.
iMelita! Is zy met bij u? Ik heb haar
niet gezien sinds ik het kamp verliet."
De Zigeuner bedacht zich. Toen vroeg hij:
lis dat waar?"
Melville sprong naar hem toe, terwijl zyn
tplaat van woede donkerrood ward. »A>4 gij
Keiita's broeder niet Waart, zou ik u uit het
venster werpen l" was zijn hartstochtelijk
antwoord.
Weer dacht de Zigeuner een oogenblik
nt, geheel ongércerd door dit woedende
antwoord. Hu had zijn doordringenden blik
nog niet van Melville's gelaat afgewend, ge
durende het gesprek. Schijnbaar voldaan,
tfok hij zijn hand uit en zeide:
lik geloof ."
>Maar blijf toch, Orlando," hernam
Melrifle. i Vertel rail wat er gebeurd at Waar
ifiMelKa?"
i Ik weet alleen dat zy het kamp
onmiddeliyk verlaten beeft, nadat zij uw brief
«Wangen had."
lEn waar gaat gij nu heen?"
i Ik g» haar zoeken!" antwoordde Orbndo
doffen toon, terwyi hy snel de kamer
g, en Frank achterliet ten prooi aan
kwellendste vermoedens en angst. Maar
duurde niet lang. Terwfll hy by het
vtogier zot en peinsde over het vreemde ver
dwijnen van het meisje gleed een schaduw
^n een menschelyke gedaante over de
counat, die ongeopend aan zijn voeten lag.
Toen hij opkeek, zag hij Melital Hy Ijlde
tor de deur, opende haar en geleidde het
meisje in de kamer.
Hebt ge a w broeder Orlando gezien?"
OFLOBBWQtB. >
W. * te
.. Is rjando hier?" sprak zy bevend met
wodsbleek gelaat, terwUl zy langzaam en
W bewusteloos in MelviUe's armen zonk.
Spoedig weer tot bezinnig gekomen, wierp
$ een onderzoekenden blik naar de deuren
»ide: Als hy u ziet, zal hy u doodenl"
Houd u kalm' wees niet ongerust
«lita; er zal niets gebeuren".
>.0, gy kent Orlando's karakter n i et t ter*
leef iny, dat ik by u gekomen ben, maar ik
verlangde u te zien l Ik gevoelde dat ik u
noest zien, of sterven! Ge weet,
gijbeloof* nog eens in het kamp te komen".
...Ik weet het Helita; jnaar ik handelde
soottik dacht dat het beste was. Ik wilde ons
taoen de smart van een afscheid besparen''.
een zwakke, dankbare glimlach vloog over
i trekken der gipey, toen Melville de WOON
u ons beidetf' sprak.
,,Maar gy ziet er vermoeid uit", vervolgde
' Ik vrees dat gy ziek zyt. Gy kunt
eea anderen keer morgen vertellen
,gy my gevonden hebt Ondertusschen
IK den bediende schellen, hy zal u naar
080 kamer brengen, waar ge rusten kunt en
Wiaraan ge wel behoefte nut hebben. Ik
"«u uw broeder niet. Hy zal
wsarschynVj niet weer hier komen. Hy is zonder
'wyiel reeds mylen van hier om u te
?eken."
De Zingari wierp een smeekenden en
be?<«den blik op HeiviUe. »GlJ tyt toch niet
?u on mij? Ik wenschte zoo u te tien l"
«« volend oogenblik kwam er een byna
trek op haar schoon gelaat »0,
yt .gy in het kamp gekomen 1 Ik
.-; cvwuaaïg totdat gy kwaanul"
Eenharuwcbtelyke uiibarstnn van tranen, zoo hevig
,«' baar nmfce gestalte sis een, door den
fod getweepttft wilg, -boog, deed haar iets
riep zy vurig
«r hals «a
gekeouB, Daarna,
terwti een diepe blos haar
t bodtkts: »zou ik niet dl uw bedieode
mee konaea gaan, eene slaaf, als het eea of
het ander, liever dan naar mUn «tam tanig
te keerent Dat durf ik niet l"
Eensklaps hoorde baar geoefend oor,
terwyl zy sprak, bet geluia van voorzichtige
voetstappen op het kiezel onder het venster
«a het volgend trad een man binnen. Het
was Orlando l Met eea blik vol haat ea
dulvelaóhtige woede op fyn bleek getast, wierp
hy lich op MelYifie en de dolk, die hy in
zya rechter band hield had doodelyk getrof
fen, en het volgend oogenblik was de moord
gepleegd.
Een do
doordringende kreet klonk door bet
huis, aa toen. de verschrikte
ux de kamer snelden, zagen zy,
hoedelevenlooze gestalte van het ongelukkige zigeuner
meisje, in de armen van Melville lag. Z(
had zichzelf tusschen haar broeder en zyn
slachtoffer geworpen, en had den noodlottigen
slag ontvangen. Uaar laatste stervende blik
was op het gelaat van den man gericht, dien
zij beminde, ea wiens leven zy reddend,
stierf.
Frank Melville is na een der eerste kunste
naars. UU is nooit gehuwd, en tal wel een
vrygezel biyven tot zijn dood toe. Het
avontuur met de gipsy U in zün hart ge
grift en blyft daar rusten, tot de dood net
in het vergeetboek brengt. De eereplaats
in zyn ateuer wordt ingeooraen door een
groote schilderij, door hem zelf geschilderd,
van een schoone brunette van achttien jaren
in het costuum van een zigeunerin. Als
iemand naar den naam of den oorsprong van
dit stuk vraagt, antwoordt hij op een toon,
die een eind maakt aan verdere vragen: >Zy
was een Iialiaansch Zigeunermeisje".
SCHOOL.
PIOASKALIA.
XXXIV.
Te Nymegea Is de vorige week een groot aan
tal leeraren en directeuren, werkzaam bij het
M. O. vergaderd geweest, om de belangen van
dat onderwas te bespreken. Door ambtsplichten
was de luitenant W. de Meester van bet
InstructiebataiUon verhinderd zga vroeger door m|j reeds
vermelde rede over militair onderwijs te honden,
en moest dat punt dus tot een volgend jaar
worden uitgesteld. Daarentegen leidde de voor
zitter dr. U. de Loos op een zeer behartigens
waardige w&tedeqnaettie in welke alxoodikwgls
is behandeld, am. hoe de opleiding van toekom
stige artsen geregeld moet worden om aan leer
lingen van H. B. scholen en gymnasiën gelijke
reenten te geven. Dr. de Loos heeft zich voor
die aaak heel wat moeite gegeven blijkene de
door hem opgemaakte en by de Mededeelingen"
gedrukte statistieke tabellen, waarin gegevens
wordau verzameld die aauw^zen wat er van tal
van leerlingen der H. B. Scholen geworden is, die
later -een academische opleiding genoten: de uit
slag is alles behalve slecht voor het M, O.
Zich aauhütend bj} dit vraagpunt Iside dr. Van
Oren van Dordrecht de vraaginofhefcwenschelijk
was om tüdelijk met het Middelbaar ook het
onderwas te regelen; omdat er be
hoefte bestaat aan eeno school, die aansluitend
aan het lagar, voorbereiden moet voor technisch
en gymnasiaal onderwas, wenscht bjj een ?middel
bare school, waar de jongens tot 15 of 16 jarigen
leeftyd knnnen bljjvén, om ^lan al naarmate bun
lust of aanleg is, eene beroepskeuze te doen. Over
dit jraiit werd heel wat gediscussieerd ; de H.H.
Brtunsma, Barge, Doeke, Vorsluyg en anderen
voerden het woord,, en het was zeer wys dat de
voorzitter eindelijk matvr voorstelde om onder
dankzegging aan inleider en sprekers .... geene
conclaeie te nemen.
B. en W. der hoofdstad hebben na 't inkomen
vaa tal van adressen in zake
traetementsverhoogbg en regeling op de H. B. scholen, Handels
school en Gymnasia, eindelijk een definitief woord
aan den raad gericht : zij bleven in alle hoofd*
punten hun eerste voorstel handhaven, en hebben
alleen enkele kleine wijzigingen voorgesteld of
overgenomen b.v. een tweede
Iractamentaverhooging voor gepromoveerden, die aan scholen met
driejarigen cursus les geven, voor aan te stellen
ondor-durectenreu, welke ook hunne bevoegdheid
z|] om onderwijs te go ven, en eene geljjkslelling
van de leeraren aan He meisjesschool met hunne
coleg&'s aan de scholen met driejarigen cursus.
Deze zaak zal nu wel spoedig in den raad Worden
behandeld en 'i zon mg genoegen doen als het
voorstel met overgroote meerderheid, zoo niet
met algemeene stemmen werd aangenomen, omdat
het hoog Od wórdt dat de toestand der leeraren
te Amsterdam eens verbeterd en definitief gere
geld wordt. Hetzelfde wensch Uc ook zeer dat
te Breda het geval zal afin, waar de Commissie
van Toezicht op het U. O. een missive aan den
raad heeft gericht om te betoogen dat, niettegen
staande dégroote offers reods door do stad ge
bracht, het hoogstnoodzakelgk is on de traote*
mentea der leeraren te verbeteren. Zon dit wel
licht daar ook kunnen dienen om de leeraren
langer tébehouden, en voortdurende verplaatsing
te voorkomen?
Er is den vorigen Zaterdag (26 Aug.) te Am
vergadering- gehouden van de
versterdam
eenfging
handena
, tot JMvordérinY van het onderwas in
irbetd, waar 22 leden aanwezig -waren.
Dat die vereeniging, waarvan de lezers misschien
voor het eerst booten, aeer in bloei toeneemt,
blijkt hieruit, dat het getal van 40 leden b 1882,
thans reeds meer d*a verdubbeld is, en tot 90
klom. Er is besloten om 't volgende jaar te Arn
hem,1 waar daa de Vereeniging vergaderen sal,
een tentoonstelling te honden vaa voorwerpen in
scholen vóór en door leerlingen vervaardigd,
terwfll men texeas in een uit te geven tijdschrift
zooveel mogelfik trachten aal om aaa te wüzen
hoe ea waar OP de'goedkoopzte
wQsebenoodigdheden en gronasto&en voor dit onderwijs te krij
gen. De Maatsehappfi van 't Kut been zooals
men slet zegen op baar werk, want door haar
steun werd dn onderwijs op vele plaataen mogelijk.
In Zeeland is op t gebied van L. O. onderwijs
wat fraais gebeurd; in Juli nam. besloot de ge
meenteraad van Aagtekerke om (N. B.) de open
bare school te sluiten, omdat er zoo wemis; leer
lingen waren, ea het te voorzien was dat die
weinige ook spoedig souden verhullen;
natnurpcbebbeh Gedeputeerde Staten van Zeeland
dit aiet goedgevonden, waarop ds gemeenteraad
van dit besluit sfoh op den Koning beroepen heeft;
büdit beroep ia een adres vaa bijna 60 leden
der gemeente gevoegd, die het ondarteekondea,
en verklaarden dat alle kinderen op drie aa
ondenrijs genietea op de "diakoaiaseaeol; menig
een aal zeker nieuwsgierig uitzien naar de
conohsne m den asaku
Te utrecht en
enmiMereB' voor
dn
d Is
Hkr w daar
noaitëka vaa dit tamn.
loof dat die «tenuMft i$a
of Tan hunne
inirfut «JUlat __
AM* «v«awallii hei (eteel «iet.
verhanVa «tob «temmen ov«r M
doA ik
vu
verwanten.
.
Ia. de feraeent* Sohotariand vaa voonMettia
om nat 6aottm««t taa de óndanrQaen ie
verhoogw: toettbetttpMtt daarrap is den
femeeatenad bahandaU wirt atoad de beer JelWop
en setde oagtttretr bet volgende : Ik raad aaa
gedold U hebben tfftdat ma* de femeettta
«bdetyk aal oViiven on tot verhoooiiig OT«T t*
gaan. waai daarmede ia ma reedTbeiig. D*
adiDfraaten moetea «Mfeei kennta besittw, dat
aleohta weiaifea «wdaa aitvarkona, waaroadar
miaMaien acff. die er door wkere baTOomehtiag
komen. Ik vind het een vreemd voortUl fat
den iohoolopaiener, aan bet hoofd der aehool te
Jubbega gedaan, o* «aa gedeelte der Mholiarwi
weg te Mndea. Ik amf liavar het aantal leerarea
tegttageUelfiketegjteoetkAiniagiiitgebreid.'1 OOM
tpaeeh noet Boo%alud<ikaaa d* »«g«Ult«id
worden ontrokt, daarom deel ik K haar mede.
In verband dajraada moet g<j veten, waard*
gadMteor. dat ^Jubb««» de hoefdondarwtfaw
Scaawga allén ttaat voor 120 lawlingen; «n
aan dien voor de kiadena varderfelflkentocataac
«en «nde U maken, heeft de tehoolopzieaer aan
geraden om een «watt* der kinderen naar htdi
te aenden, omdat aet veel beter i» een gedeelte
dar leerlingen ffoed, dan da geheele ichool
omxrfdotndt onderwjja U geven. T)e karigheid bij het
uitloten van besoUiging voor hulpperaono«l ia
bier, ali op loo vele andere plaateen, oonaak
van de kwaaL Ia den gemeenteraad vaa
Schoterland, waartoe Jnbbega behoort, werd dan ook
aeker na de weuprakeooe rede dei heereo Jellema,
met 8 tegen 6 atenuaea de verhooginff afiteatemd,
atettegenitaaade da Gedeputeerde Staten «n de
dutrwtaHaoolopaienw ar erattig vóór hadden
geadviMerd. TeXobltli b.v. gaat een adrei
Uedep. Bteten ter teekening rond om verhoogiag
van traotementen voor bnlponderwiiaen te kriJ2«n.
Daar ook staat het hoofd der school met n
balponderwgaer TOOT ongeveer 150 kinderen l
Voorbeelden «ouden genoeg bjj te brengen
derffeM)k« toMtanden aqn kelaaa, talrijk genoeg
de kwual sit evenwel niet allén in lage
traetementen, maar ook daarin dat op vele plaateen
hulponderwjjzen go«a hulp of leiding kannen
krjjgea om «eb voor de hoofdaete te bekwamen.
In BelgiëU de vorige week door de Commüuie
van het kchoolondenoek een rapport ingediend
m de Kamer van volkivertegenvroordiger*; dit
ondenoek liep over de kennii van de miliciens
die het vorige jaar by het leger agn ingeluid;
ik gaf u de vorige maal reedi eenige proefjes
van taal «n «tul dier jongens; schoolbladen weteu
er u den week nog meer van te vertellen; de
Commissie acht de aaak bedroevend, doch teveni
T»tbaar voor verbetering; tij wil allo toekomstige
militairen by hnnne indiensttreding een examen
afnemen om te aiea of x^j dageiyk lager onder
wijs hebben genoten, en voldoen zy daaraan
met, se dan in de kazernen nog onderwijs
laten geven. De Oommissie wil bovendien aan
alle militairen gelegenheid g«ven om eich voor
het wettelijk examen ter verkrijging vau het ge*
toigschrift van lager onderwfr aan te bieden,
als cy het leger varuten of celf» nog gedurende
hun diensttjjd. Dit sluit aan büde ni«u we kies
wet, welka 43 artikelen bevat en 21 Aug. is af
gekondigd ; daarbi worden allerlei ambtenaren,
geSxaminaerden eni. eus. opgegeven die het
kiesr*eht hebben; met vrystellinB van dea cemas
zullen evenwel ook ctf dit recht mogen uitoefenen
die ces jaren geregeld een lagere school bezocht,
den loeftgd van achttien jaren bereikt hebben,
en een examen hebben gedaan of kunnen doen
in acht vakken van L. O. nm. lezen, schrijven,
beginselen van rekenkunde, metriek stelsel, spel
ling, aardrijkskunde, geschiedenis des vaderlands
en r.edeleer.
GO ruit u den strijd herinneren, welke te Haar.
lem in den Gemeenteraad en op een paar
onderwjjiersvergaderingen gestreden is over het al of
niet wenschelyke Om jongens en meisjes samen
de lagere school te laten beaoeken;diez«udestr$d
is ook in Amerika gevoerd; men heeft daar
evenwel een ondenoek in 't werk gesteld in 340
steden der unie, en van dese waren er 321 waar
alle vakken in olie klassen aan jongens en meisjes
samen worden onderwast». Aan geaamenfük
onderwas wordt daar dan ook de voorkeur ge
geven, cptadat het naitutrlak is en de inrichting
Van gmin en maatechappa volgt, omdat bet in
overeenstemming ia met de dagekksohe levens
wijze, recktvaardöf Omdat het aan beide geslach
ten dezelfde middelen tot ontwikkeling aanbiedt,
wsinig kostbaar, gemakte®* voor onderwüters
en vonuend voor geestesontwikkeling, manieren
en Mdeq|k gevoel van jongens en meisjes.
Mat eeo paar kleinigheden van bnitenlandscbe
scholen eindig ik ; da oamerkïng moet mij daarbfi
van het hart dat het gelukkig ta Nederland nog
niet zoo is als daar, al cj)n er misschien
parti|drüvers, die bet BÓÓ uoden wensdwn. TelSncoln
rfabnuka V. S.) i» een leeraar o&tslagon, omdat
i5 . . . . koffiehniten beaooht, en te Beraoena in
Zwitserland ia ar een afgezet op «m>df*H vai»
een geestelijke, omdat hj had gezegd dat men
de hel waal l
Q.N.
,
niet nauwkeurig wist.
28 Aug. '83.
waar
Een «pel van het toeval. ___ ,
den had er te Par^s een ontmoeting pi
koogst toevallig was doch voor beide
ongedachte gevolgen bad.
De «aak is deae:
Een wonderschoone, Iteliaansehe gravin ver
voegde «ich ba dim commissaris van politie van
den faubourg HoAmartre, en riep diens bijstand
m. Baar waren, naar >Q mededeelde,
familiajoweelen van groote waarde, dia s$ nog den
vorigen avond ia haar beat had, ontvreemd, «t
een der dienstboden moest de dief weien. De
commissaris van politie-Tomato begaf tioh
onverwijld naar da woning der edele Romeinsoh*,
me Lafavette, doonooht da dienstbodenkamen,
doch vond niets. HJj Het sich by de vrouw des
hoiaes aandieoen om haar rapport to doen, «a
werd, terwijl atf op haar wachtte, in een «eer
«legaat gemeubeld vertrek gelaten, Aan da
moren hingen eenige aohilderijen van onde
mees*ts, en daaronder een ,Jndita"-vaa Morillo, die
den Commissaris cekere onbestemde herinne'
ringen opwekte. H0 spande ?$> geheugen ia
n vond ploteeling een verloren spoor terng.
Deze HMonUo" was door een Spaansche
avontariertter een liohtgeloovigen geest ei^ke met aadere
schilderstnkken «B een aansieol^ke jgeldsom ont
vreemd geworden. Zon die bekoorlBke
Itellaangravin die Bpaansohe kannen weien?
Tobareau terug, tocht
bladerde se, eo&d een
sobe
mate keerde naar
lèpeene aan den s^ee^k^Tdie aansto'ooügehoor
gaf aaa de aitaoodlging, en hem naar roe
Lavergezelde. Bf net binnentredea van dea
Abbéontstelde de gravin Piana ten hoogste en
«Sjaaa^J.,^
on aa
De inneohteaisnemiag volgde
vuüuww^*, w n» bleek het,dat dalUuaaaseae
gravin, te Batigaottas geboren, de doehter vaa
eea neederaiakar n vaa een frnitverkoopzter
was, ea aiads vete Jaren ab Spsaasone, Foolaehe
<n Italiansohe, tal vaa dwazen,'aan wier bood
da Abbe>a*t, Mrof. UefL Jaar preoss aal
vtroBw vaa
MM «eMbr. Ulae grootaweder, de
eea raadaüd, keadVra karea t#die*l
aTo BMrkw
dogheden: zoo kleedde s« stak tot «araa deed ia
1*0 steeds als de bvrgervrenwea van kot einde
der vorige eeaw, waardoor z| aataorlMk iedereea
opviel; auar aooit soa iemand aet gewaagd
aobbaa zset haar dea saot te driven. ^ was streng
jegens iedereea, heV awest jegens atea aalvè?
goasdJesMtiff en trotsoa Jsgeas: aaaaknl^eii ea
geriagea. vaa hare waarneidslkfde boa Ben
aeker aga, daaroat is ook de volgende anaeodota
die zy ons sheau daa vertelde als af erg «oei
geluimd was, ea aelfs daa aog ssat diésékere
seaaekterheid, die ook zulk eea rieread is vaa
oude dames, oagetwfMd volkomen waar.
, OP eea helderen winteravond in Jaaaari 1786
braoht ai als zestienjarig meisje bare vriendin
Seits (ikbea haar voornaantvërgeten), de
doebter vaa dea bofkapper, over de mar kt naar attis,
Op de straat lag dehelderwitUsaeeaw eaiebert»
sead wierpen af elkander net sneeawbaUea, Jaist
waren a^| in hel heetst vaa bet gevecht, toenait
bet zoogenaamde oude paleis van prins
Ohrsrtlaan (befvoond door de oude vorstin" Albertine
Lonise, ide ?gemaUa vaa pri» Oeorge Wilhelm
.broeder'vaa den landgraaf, de grootmoeder vaa
koningia Lonise van Proisen) twee hoeren kwa
men. JEen van bea kreeg b| toeval dea sneeuw
bal, die voor eea vriendin bestemd was, tegen
aioh aan. Het meisje gaf een gil van schrik en
beide zetten bet zoo gaaw mogelgk op eea
toopen, maar «de straf aalt ge niet ontgaan" rie
pen de beide hoeren en achtervolgden baar
oogenblikkettjk. Deze jacht bielden zU vol tot
aan het oude jachthuis; hier werden de zonda
ressen ingehaald, gepakt en ondanks al ban
schreien en tegenstribbelen flink af gekust; rood
van schaamte liepen ig naar buis, tenryi de hee*
ren lachend hun weg naar bet slot vervolgden.
Dea volgenden dag was er groote receptie aan
het hot, er waren vele boHenlandscbo venten,
het was dus iets bijzonders. Onder de toeschouwers
bevonden zich ook de beide meisjes, wier vaders
hooge betrekkingen bekleedden. Maar wie
besohryft hunne verbazing, toen z9 in den kring
der gasten de beide jonge lieden bemerkten, die
den vorigen avond eeno kleine onvoorzichtigheid
zoo zwaar hadden gestraft l Het waren prins
George van Hessen en de dichter Friedricb Schiller.
Deze laatsten had den vorigen dag den
landgravinnen, dochters en schoonzusters van de gees
tige vriendin van Merck en Klopstock, Hennette
Caroline ter wier eere Frederik de Groote
het gedenkteeken oprichtte: Temma sexu ingenio
vir en haren vorsteUjln gatten het eerste
bednjf van Don Carlos voorgelezen, nadat hjj door
dien gestolen kns eerst in de rechte stemming
was gekomen. Dat lieve ffrootmo dertjel met
welk een trotaob herinnerde zfi zich dien kus
van Schiller! Want stellig heeft prins Georga
hare vriendin, die eene opvallende schoonheid
was, uitgekozen en die kus moet een btizonderen
indruk op hem gemaakt hebben, want later toen
zy tot barones verheven werd, heeft htt haar
gehuwd. Hier was dus een sneeuwbal de aan
leiding tot eeu huwelflk.
Ett ibttamtnt van een natourondertoeJter. Men
de elt ons de copij van een zonderling'- testament
mede: het is dat van een natuurliefhebber, die
zich door zUne bijzondere liefhebberijen geruïneerd
beeft, en, bii z$n sterven niets anders aan z$n
erfgenamen kon nalaten:
Door dit testament of deze acte van laatsten
wil, onderteeken ik, ziek van lichaam maar
gezond van verstond, en beschik op deae wijze,
over de goederen, die ik op- de wereld beert:
Ten eerste vermaak ik aan m$n goede zuster
Christine, een doos met kapellen, eeu andere met
schelpen, het geraamte van een vrouw en een
mummie van basiliek.
Item aan mQu tweede zuster, Elisabeth, mijn
mengsels van zonnedauw en embryon; tevens
mttn geheim om rupsen te balseauo.
Item aan mijn nicht Jéanne, drie
krokodilleneieren; vervolgens een nest van een vogel (dat baar
gegeven moet worden, b\j de geboorte van haar
eersteling.
Item aaa mijn oudsten broeder Paul, de wilde
planten op koninklijk papier geplakt; vervolgens,
een verzameling van zéltere soorten van kooien
oie in Indiögroeien, prachtige exemplaren.
Item aan mijn neef GuvUaf, mijn verzameling
sprinkhanen van verleden jaar.
Ik geef en vermaak aan mfln neef Anatolis, al
mffn nloemea, planton, mossen, al mijm loost
ijen, minerale», steenen en sebelpen, m$a vlin
ders, rupsen, sprinkhanen, mijn torren en mijn
opgezette of op sterk water gezette dieren.
Daar Jan, myn jongste broer, mij blrjken gaf
van een slecht karakter, doordat hq oneerbiedig
gesproken heeft over de voorwerpen, die ik be
waar ui geest van irijn, onterf ik genoemden Jan
en verklaar ik hem verstoken van broederlijke
goederen, als eenig aandenken Bern een schelp
van een aükroik vermakende.
Ik beschik niets ten gunste van m$n broeder
Oharles, daar ik reeds overdadig voorzien heb in
z$n behoeften, door hem neg niet lang geleden
eea gehoornde sohalebyter, de huid van een ratel
slang, en de mummie van een Egyptiachen koning,
to geven. ,
Een AmsrOuanacbe 8trandMdtn. Op de
LimeRooks in de haven van Mewport b den staat
Bhode-Islend, het Ostende der Amerikanen, staat
een van de vele vuurtorens van deze, aan klip
pen zoo rijke haven; des daags valthfl ookdade*
Ujk in bet ooff doer z|jae mtgjekalktemarea. De
wachter van dezen toren stierf voor eenige jaren
ea de weduwe met bare dochter namen zjjne
plichten waar. Dese dochter, Ida Lewis genaamd,
is door hareb moed een lieveling van bet AmerK
kaansche volk geworden. Het jonge meisje heeft
reed* meer dan een dojdjn menzchen bet leven
gered. Wanneer bet schuim der golven do lamp
Bereikt ea de storm byna de rots doet instorten.
waar de vuurtoren op gebouwd is, maakt wj
onversaagd hare reddingsboot los, om
omnslagen booten ter hulp to .komen en drenkelingen
Ee redden, wat baar tot nu. toe alt^d gelukt is.
Toen sy voor eenige jaren twee seezoUaten, wier
boot- omgeslagen was, redde, bad de geestdrift
ztjn toppunt bereikt Onder dankbetuigingen bood
men haar uit naam der stad eea prachtig uitge
ruste reddingsboot aan, benevens verschillende
medailles der Veraenigde Staten; denzelfden
zo
Mhen bezocht.
Daar ik nieuwsgierig was om dese heldin eens
te leerea kennen; besloot ik haar op te zoeken.
BÖde trap ia de rots gekomen, waar w| onze
boot vastlegden, werden wfl ontvangen door eea
rensaohtigenNew-Foundlaadsehen hond met groote
schellen, waardoor h| ons bezoek aankondigde.
Ia de openstaande daar ontving ons Ida Lewis,
een eenvoudige, sympathieke verschïaing, met een
gelaat dat door weer en wind gebruind was. Hare
tleediag toekende netheid ea besehetdeafaeid.
7% geleidde ons door bet raimev aeldere huls,
liet ons «onder démiaete «delbeid. al bare me
dailles ea souvenirs zien, en als ik baae over
aare reddmgstooatea ondervroeg, antwoordde a|
zoo aatmrqk alsof zQ over iets alledaags
sprak. ZQ aam ons ook mee aaar de lamp SM»
tflae reuzacbtige lenzen, verklaarde ons de
btrichting die at) bestuurde, daar hare moeder
langzamerhand oud ea «wak wat gewordea. Op
de vraat «** «4 nooit bei reeed was als af zich ft
de sehauaeade golven wisn.. antwoordde atf:
'^^ vk&*mut*&
en ik
«m^sjf jav| ||p ^ea* _AM^ JH,_
dc*awKikmf totpbektrekea
tt vroeg haar of afliet Usraieteeazaamveai
taHeaaa *» rotsea aa al beraam dat kat wel
ztf was, dook dat er SU* s«e vee) gastea.
kwamen, dat sf aU was weer aflos* te aw?t
SwtTUd 3^TJI^ w««7w-ro31:
ttttCMeP AMttsl TeWMsHflzfe zejftlk ^*^f fliUh''tteitl ?m.^B^L
1_??^* ^^^z«e7 Sa^^^^^ ?^*_ ^^^? «V el^eï?s^kw*
,
vlak voor denhoadasér*
sast kangeade oom
*
s^s?1ursj.ki3rtc*'*
Jsfstps
komt, waardoor
weer thuki komt
Onlancs werd de waohtendieaet ia
eenlaVLewi
rael Shsimaa
inkomen vaa
woordea: »Ali eea tsekea van ._.
uw edele ea heldhaftig» pefnjta. ia t
sta» om meneohenlevens vaa dea dood U
.Ab de storm voorbf
het Boeit weer zal wagi
begavea aieh andfs burgen van Bermoa
aoiri> naar de gevaafeais.
De waeKten verzetten zich wel tegen aaa wensea
pm er binneng/Jateri te worden ea dreigden aeUg
«ebruik te makan na aaa wapeaen doch *% vot
voerden hun bedreiging aietTmaar weigeniea,
ondanks allen aandrang diea men beaigde, de
sleutels af te geven.
De aanvallers sloegen de deuren der gevangeals
in ea drongen naar binnen. Ia eea der osUaa
vernam men een luid, innig bidden. Bet was df
eel vaa Whitnej, eea wegens manslag m hechte*
ais genomen man.
De burgers hielden TOOT de door dezer eel
stand, gelastten den gevangenbewaarder, diea zf
voor zich uit geduwd baddea, haar te openen,
grepen den gevangene aan, maakten eea touw
om sjjn lijf vist, en bevalen hem hen te volgen.
Op straat gekomen, viel de aangeklaagde on
de knieën en smeekte hem nog gelegenheid &
geven wat te bidden. Dit werd nem toegestaan.
Toen zyn gebed tooh wat onbehoorlijk huig werd,
rukte men hem overeind ea sleurde hem voort,
Eene groote menigte nieuwsgierigen volgde dea
troep Lynchen tot zeker oogenbUk, waarop de
achterhoede van dezen rechtsomkeert maakte,
en het publiek hun revolvers toonde, en het aata
het verstand bracht «ÖBS weegs te gaan. Wat
opmerking verdient, is dat geen der personen^
die aan de expeditie deelnamen, gemaskerd wast
De meesten hunner waren bekende lieden. Aaa
den zoom van een dicht boaca gekomen, taven
Bf} hun gevangene over aaa 12 mannen, die wal
gemaskerd waren, en wian de taak beschoren)
was de executie te volvoeren. Withaey wiatekU
eenige vriendelijke woorden en hartelijke (?) baad*
drukken met de eiecatewt, en werd hierop door
hen aan een boom opgeknoopt H{j was beschut^
digd een zekeren Tonng' fiurohard te hebbea
vermoord. Een oogenbuk voordat hij den dood
onderging zeide hij nog, dat hQ niet met zeker
heid wist of de moord door hem dan wel door
aija. kameraad Collier was gepleegd. Beiden tooi
hadden op het slachtoffer vgf revolverschotesi
gelost, zoodat Bnrchard evengoed door de kogelt
van den een als van den ander kon getrouw*
geweest zijn.
Logisch. In een banketwinkel trad dezer da*
gen iemand binnen, die aan de Juffrouw, die er
bediende vroeg, hem een appeltaart te gevea*
De taart werd gebracht De heer geeft haa
terug ea zegt: Och, geef mij liever daarvoor.
eea roomtaart." Het meisje neemt zeer bereid/
willig de appeltaart terug en eet den bezoeker
een roomtaart voor.
Nadat deae de lekkernij heel gemakkelijk op
gepeuzeld heeft, ttaat hu op en wil heengaan,
'De juffrouw loopt hem na en roept hem toe:
Patdon, mijnheer! U moet de roomtaart nog
betalen." De bezoeker: Daarvoor heb ik n df
appeltaart in de plaats gegeven/ Bet meisjaj
Maar die beeft u ook niet betaald." De be
zoeker: Na, die heb ik immers ook niet ge
geten." Het meisje deukt een oogenblik na, knikt.
toestemmend en zegt: ,0 ja,'t is waar ook." Tegen
deze redeneeriag bad ag niets in te brengen.
Oesters op boonten gelnceekt. Oesters op
booroon te keeken is zekars aéts nieuws, ook voor
degenen die meenea dat er niets nieuws onder!
de zon bestaat
Natuurlijk komt de eer dor vinding en _,
slag van die methode het IJankeedom tos.
zoo is het ook. Bjj de Amerikaaaseho smnlbroers.
staat de oester dte uit de Poouonoc rivier afkomsUi
is, in een- welverdieoden roep. JaanMr was *
dat er to weinig voortgebraeJht werd, en de aaaf»
vraag het aanbod steeds drie of viemaal ovee»
trof. De Foqnonoo-ririer een breede ara vaft
den Sond van Lonx-Island is nasaelhk dermatt
aerslykt, dat «jo bedding «leekte heel beperkte
gedeelten die moddervrQ ign. bevat, waar de oes»
ters, de tot vorming vau banken benoodigden
noddervrijen grond vinden, Toen kwam eest
viertal jaren geleden een speeolant op het denk*
beeld de nadeelen, die in de door eb en vloed
bewerkte verslüking voor d«a oestorteelt beston
den, uit den weg to ruimen, door een aantal
krachtige berkenstammen met volle blad in het
rivierhea ts lalen zinken, zoodat slechts hu»
toppen büeb boven dea waterspiegel ziohtbaat
werden. De specuUtw gelukte. UuUarden van
het oeztergebroed zetten zich neder tnsschea d*
Ukken, tegen de knoesten en den stam en host
voorspoedige groei beloofde op den normalen tgd
een prechtigen oogst. ?
H«T voorbetld van dea uitvinder vond bf de
gosameniyke bewonen van de oever* navolging»
en in korten tyd geleek de Poanonoo-rivur eea
uitgestrekt terrein met paalwerken bedekt,
Hu gebeurde het evenwel dat in de nabijheül
van dea stroom onder de kinderen een boosaar»
dige roodvonk- en Dlphteritis epidemie uttbrak.
De overheid kreeg toen het denkbeeld dat d
stremming van den waterloop door de tallooaa;
berkenetammen, van het uiflttefceh der
besmetteUjke ziekten de schuld waa. ? ' '?'
Kortom, op hooger laat moest de heele nsnlcj
ia den korst mogêmken tQd worden
wegfterauit).waardoor natuarllfi de geheele vexHrdeelu» oef*
teroogvt en de daaraan verbonden verwacBtingem
te gronde gingen. De hieruoor benadeelden hel'
ben een eizchtotschadévergoedingtegendei
seUpee overheid gerecate^k'ingesteld. Het proost
?alsoowel uit eenjuridlach als een ssattair oogv
punt
Uaivenitsitsetad aaa den rVnoever werd eea
hataiUon infanterie verplaatst, waarbij een meaift*
eenjarige vriJwilliMn dienet deden. BetwaM*'
ofiaa uRsluttend studenten en behoorden voor as*,
meerendeeltotde JurWisohefacnltei». Peiergmaji
ff l
gelederen bugs om _
beroep dep aie«w aaufekomeiMB
diotoerde den krachtens de eatvaai
den korporaal diehw
risten en
kregen, kwam de
,Na*ei?"