Historisch Archief 1877-1940
No. 327
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD T OOR NEDERLANDJ
Ka 327
Dit d» ?UUrttoos opgave ten htt
luolfemr, die onlangs te Frankrijk werd opgemaakt,
bekend dat de Enmbcüinu gemiddeld per
"8 ittdfen gebwlkt de Zweel» ttakf, de
jscber 11 ea de Fruuebman 16, hetgeen
eaa. de in Frankrijk gelarulkeiake ruielaoifen
feilt geen uitstekend getuigenis toetchrpt. Het
«tal der lucifers, die djsgelgta in Europa gebruikt
«orden bedraagt, volgende deielfde jUtUUsche
«ffere, ongeveer 2 miDiardeo.
Wet het plaatsen der gedenkieekenen voor
Vilhelm en Alétander T. Hamboldt, wordt bet
gtUl der publieke gedenkteekenen en
ttandbeel3en te Berlijn tot 89 verhoogd. Zonder deze
belde tUn op dit oogenblik 19 alleenstaande
etandbeelden roorhanden, waarbtt men diegene
BOK kan meerekenen, die in de Zuilengang van
Jwt museum ataau. Grootere standbeelden of
gedenkteekenen «Un er 13, daaronder 4 «uien en
l obelisk, die in bet InvaÜiedeapark staat en aan
de herinnering van verdronken teelieden werd
gewüd. Allegorische groepen die op pleinen en
bruggen staan, *yu er 12 te Tinden.
Z*id-Amertkaa*sehe jagcrtUuf. Eon nit Brazili
teruggekeerde reiziger pochte er op, dat bij een
groot aaotal gorilla's naar de andere wereld bad
gezonden. r.Dat zal niet zoo gemakkelijk geweest
*4fn," merkte een zijner toehoorders op.
Och ja l" antwoordde de verteller, want ik
wist van de zucht tot navolging bjj de apen partij
te trekken." Hoe dat'r" Doodeeovoudio; op deze
wjjze. Op de plek waar ik yermoodde dat gorilla's
neh bevonden, schoot ik een met los kruit geladen
pistool op müzelf af en liet een met scherp ge
laden in de plaats. Toen ik na een korte poos op
'dezelfde plaafcs terugkeerde, vond ik het l;k van
een gorilla, die zioh zelf doodgeschoten bad. Dit
»u heb ik talrijke malen herhaald.
Dezer dagen lag een ma? op
lijn sterfbed. Tegen middernacht toen zijn vronw
alleen bjj hem was en zich zeer moede voelde,
giog züuaaat den zieltogenden liggen, op bod,
terwijl ijj hem toevoegde: Sam, ik mout een
beetje slapen; als je straks gaat sterven, roep me
dar. . Maar Sam is gestorven, zonder zijn vrouw
geroepen te hebben. NYaarschynlyk wilde hn zyn
trouwe echtgenoot, die reed» meer slapelooze
nachten by hem doorgebracht bad, la haar zoeteu
nut niet storen.
Bevolking van IJsland. De laatste volkstelling
op IJsland heeft eene vermeerdering van 3S3pCt.
iii de laatste.tien jsrenaangetoond. 72445, waar
van 38295 vrouweu en 3115Ümannen. EtkcJcimilie
bestaat gemiddeld uit 7 ",,* personen. De
hoofdstad Reykjavik telt 2564 inwoners. De
leeftijd van 80 tot 100 jaar hebben 237 mannen en
SÖ1 vrouwen bereikt, waaronder 2 mannen on 5
vrouwen boven de 95. Het oiland onderhoudt 2421
armen. Aan gevangenen telt het 12.
PecJilmaiige verontschuldiging. Eon
ApachIndiaan bad zyn moeder, zün vrouw en z'tlii kind
«dood en verkreeg deswege den bijnaam: don
ueohtan Indiaan."Hierover vertoornd, begaf hy zich
tot den Indianen agent en sprak: Ik word slecht
behandeld, men noemt mij een slechten Indiaan.
Zij «eggen: ik beb mijn moeder gedood, dat is
vel waar, maar de vrouw was te oud om te
werken. Z\j zeggen: ik heb myn vrouw gedood:
heel goed, maar zj) was ziek en kou niet werken.
Z# leggen: ik heb myn kind gedood, dat is ook
zoo, maar bet kind schreeuwde, zoo dat ik niet
kon slapen. De lieden zullen müniet meer een
kteoriten Indiaan" noemen. Ik wil goede Indiaan"
genoemd worden,
lelt over de Ttous. Ook de kous heeft haar
geschiedenis. Wel U waar heeft men geen boeken
.over haar geschreven en geleerden hebben er zich
uhnmer mede beziggehouden; toch komt haar,
van een zedelyk standpunt, even als nit dat der
kunst en der ontwikkelingsgeschiedenis, een lang
niet verachtelijke plaats toe. Slechts bescheiden
, treedt zij uit de aanteekcningen van ouderen en nieu
weren tijd te voorschyn; zy voert ons echter langs
verschillende interessante ontwikkeling sp >riodeu,
die in het kort hier aangestipt zullen worden, Aan
alle kiesche gemoederen wil ik echter dadely Ie belo
ven, dat ik geen toillettcn-geheimen zal openba
ren, en ook niet van plan ben, müin een pole
miek over de koketterie der kous in te laten.
De kous, dit nu zoo onontbeerlijke
kleeding»tnk voor elk beschaafd menscb, \t «en kind vjn
den nieaweren tyd. De klassieke oudheid en het
grootste gedeelte der midduleeuwen kenden haar
nog niet. Haar moeder was een lange, van de
heup tot op den voet reikende beenbekleeding,
die veel overeenkomst heefc met den pantalon
van den tegenwoordigen tyd.
In den aanvang was die pantalon wijd; hij-ver
anderde echter ia den loop der middeleeuwen
zoozeer van vorm, dat hU langzamerhand nauwer
werd, en ten laatste uit n stak vervaardigd,
ook been en dil bedekte. Hij doorliep nu verschil
lende ontwikkelingsphasen, bleef echter in hoofd
zaak dit karakter behouden. Eerst tegen bet mid
den der zestiende eeuw zou de groote omwec te
ling plaats hebben.
Do mode bad hem te dier tjjde een zaer on
gemakkelijke D vorm gegeven. Van de knie naar
Boven was hij wijd geplooid, opengeknipt en met
ploóiscla en volants versierd; naar beneden val
lende moest bU daarentegen nauw sluiten. Het
was een moeiehjke, tjjdroovende dracht, vooral
voor soldaten op het veld. Men beweert dan ook
dat Dnitiche landsknechten de eersten zy'Q ge
weest, die met alle macht tegen de toen bestaande
node ijverden.
De naam van den chirurgen, die bet eerst de
navolgende operatie ondernam, bleef niet be
waard : wij weten slechts zooveel, dat de tot nu
toe gebeele beenbekléeding met vaste hand aan
de knie werd doorgesneden; op deze wy'jetreedt
óns bet hant-de-chausse, de eigenJyko pantalon en
bet bas-de-ebansse of, kortheidshalve, de ba* te
gemoet de kous was geboren.
Deae verandering der mode werd al zeer spoe
dig als uiterst doelmatig erkend en net uitzon*
dering van Spanje, waar nog langen tyjd de
tricotvormiffe aansluitende pantalon in zwang bleef,
tien wy baar al zeer spoedig zich over de andere
beschaafde landen verspreiden.
Man vervaardigde de kous aanvankelijk nit wol
of katoen. Tegen het einde der zestiende eeuw
werd er echter reedt zijde toe gebruikt; anders bad
hamers de Franiohe schrüverBrantomenietkunnen
Vertellen, dat bfj veel minnaars gekend bad, die,
wanneer rij nieuwe z(jden kousen hadden gekocht,
ban geliefden verzoent hadden, ze eerst acht of
tien dagen te dragen, waarna zjj de aldus
injrewflde kledingstukken met groot genoegen verder
droegen.
Ook bQ de vrouwen vond bei nieuwe
kleedingstok ingang; t$ badden tot nu toe niets
gekend, dat zoo gemakkelijk en doelmatig was.
««kleurde ttfde of filet de Florence was bf baar
de meest geliefkoosde grondstof. Ofschoon bet
breien reeds bekend was, werden de kousen toen
mees*al genaaid en er behoorde groote
kunstvaardJgheid toe, M'natzwsrattend, «onder plooien
?propremerit et mignonnenent" tévervaardigen.
Meer algemeen werd bet gebruik eerst toen de
?oo doelmatige konsweefmaehine uitgevonden wat,
(1889 door WJlliam Lee in Cambridge). Het
karakteristieke leven w voortbloeien der kou,
baar zelfstandig en doortastend gebruik werd
bierdoor eerst mogelijk gemaakt; na eerst kon
in volle mate aan alle aanvragen voldaan en de
eiacben die de schoonheid van been en voet aan
baar «telde, volkomen bereikt worden.
Niet slechts aan de schoonheid van been en
voet van den man, neen, ook aan die der vrouw
begon men nu sjjn opmerkzaamheid te wQden,
en een schoon been, ae seboone voet van een
elegante vrouw, oefende veel meer dan vroeger
baar aantrekkingskracht op de mannen uit. Het
voorliefde werd hierover geredetwist; men dichtte
venen en schreef boeken over baar en van de
bierboven aangehaalde Drautome bezit men zelfs
nog een (verhandeling over de schoonheid van
Wat was nu natuurlijker, dan dat ook de dames
op het idee kwamen, met do kous eenige
vertooning te maken? Daar bet lange kleed nog
steeds den vo«t bedekte, en een nu en dan koket
opnemen daarvan, niet voldoende was voor dezen
bebaagueken tyd, en een zeer korte dracht der
japonnen weder niet met het klimaat strookte,
moest er op andere wyw raad worden ?verschaft.
De in modezaken steeds voorgaande hoven
brachten bulp. Zij vonden de allegorische
berdersspelen uit. Geen groote partij kon nu
plaats vinden zonder het kostuum a la Nyraphale,
en bet ging nu tot den goeden toon behoeven,
het boofdamusemout iu zulke uitvoeringen te
zoeken. Tot aan het einde der achttiebde eeuw
kunnen wy deze spelen in r\jke afwisseling
volpen.
Dit plotseling in aanzien brengen van een be
paald lichaamsdeel, oefende ook een
merkwaardigen invloed op de schilderkunst uit. Beschouwen
wÜde werken der Hollandsche schilders vóór de
helft der zestiende eeuw, zoo moet de weinige
studie opvallen, die zn in tegenstelling met het
hoofd, aan de onderste lichaumsdeelen wyden
De laatsten rijn bijna doorlooneud uiterst stief
moederlijk, dikwijls zelfs kinderlijk naïef behandeld.
Geheel anders vindt dit na plaats. Voet on been
zy'n niet meer bijzaak en ook hierin ziet men nu
juistheid en smaak, soms zelfs een zekere voor
liefde aangewend.
De kou* deed ook nog op ander gebied haar
macbt gevoelen.
Wy kennen allcn.de betcekccis, die door een
bepaalde kleeding zich bjj den menacb doet ge
voelen.
Het is volttrekt niet onverschillig of ik mij ia
een gomakkeliiken morgonrok of in een gebor
duurd staatsieklccd beweeg. Gang, spraak en
gedrag voegen ziclt (laarnaar, ea de toon vazi
mUn geheela leven is meer of minder afhan
kelijk daarvan. De Idecdiag dor mannen liet
vóór de invoering der kous weinig beweeg
lijkheid toe. Siy't', ernstig en afgemeten was hun
gang, onbeholpen hun gesprek, zij dansten slechts
springend on huppelend, en hun goheele houding
miste elke bevalligheid. De kom zuu hierin als
hervormstcr optreden. De door haar geschapen
vrijere beweging ging op alle gewoonten der
meuschen over. Hun pang werd vluptcer, hun
dons bevalliger, de sierlijke pas trad in de plaats
van den onbeholpen stap, de galanteriedcgen nam
dio van het zwaard in en da sierlijke, frasenrgke
zinnen volgden op al die veranderingen.
Slechts eenmaal dreigde de heerschappij der
kous verloren te zullen gaan. Tijdens den
dortigjarigen oorlog zocht do kolossale, naar beneden
overslaande, vaak met kant bedekte ruiterlaars
haar geheel te bedekken. Bet was eon felle
strijd, die echter gelukkig ten goede werd opge
lost. Het galante Frankrijk, dat steeds don toon
bleef aangeven, schudde haar nn het sluiten van
den vrede snel weder af, en de kous trad in nog
grooter mate in haar recht en met haar werd de
eisch, dij men aan een welgevormd been stelde,
nog grooter. Men verlangde van het laatste
bijna klassieke schoonheid en met de grootste
zorgvuldigheid word do beste bekleedina van
voet en boen tot een soort studie verheven. Waar
do natuur soms fouten toonde, hielp de kunst.
Stof, kleur en versiering der kous met lubben,
lint en gespen verlangden algeheele overeen
stemming, want aller oog rustte daar het allereerst;
houding en beweging van boen en voet verried
büden man dan ook of hij tot de elite der maat
schappij behoorde.
Zoo ging de kous, tweo eeuwen lang, rnstig
haar gang, totdat de Fransclie omwenteling zien
ook aan haar te buiten Ring. Men wilde baar
zichtbaar bestaan verdrijven en de moeder der
kous weer den voorrang geven. De bceubokleeding
van den man vertoonde zich weder en trachtte
haastig over heup en knie zich te ontwikkelen.
Onder allerlei afwisselende voimen werd zij steeds
langer, ten laatste tot onder den arm en tot over
deu scheen, tot op zekeren dag, om en bij het
jaar 1793 de eng sluitende pantalon, de nieuwe
stamvader van een talrijk en gelukkig nageslacht,
zy'n zegepralenden intocht hield, liet duurde
daarop met lang of men voegde er don langen
blankgepoetsten mars aan toe en beiden traden
als alovcrwinnaarj uit den strijd, met laars, kous
en verdere beenbckleedingen te voorschijn. De
pantalon en de hoogo laars begroeven bij den
man de elegante kous onder stof en leder; slechts
in de danszaal en aan de tlicetnf.1 ziet men te
genwoordig we Ier onder dun pantalon een be
scheiden stukje kous i» do lage schoen verschijnen.
De tijd dor nerdersspclcn is voorby, en onze vrou
wen laten hoogstens bij regenwccr nog een streep
eentoouig efien geweven kou i z'en. Of baar
geachtedenii, die wy tot hiertoe zoo juist konden voljren, nn
voor altijd aan de navorscuinp der geschiedschrij
vers onttrokken zul wordcii, wie kan liet weten ?
Beschouwen wU de damesmodes der laatste twin
tig jaren met naar haastig wisselen van da
ontzachelijke krinoline tot op bet anatomisch nauw
sluitend gewaad, van den langen sleep tot de voet*
vrqe wande^japon, bet op en aftreden der tour
nure en van den voethoogcn valschan haartooi
tot de wonderbaar naïefste hapsols & l'onfant
dan zjjn wy' waarlyk nog tiet zoo zeker, of de
dames ona niet misschien eenmaal weder in
een toilet a la Nymphale begroeten ea degoadea
tyd der kous opnieuw tot eera zal komea
JAN VAN NASSAU.
Eerlang zat te Utrecht bet standbeeld worden
onthuld van Jan de Oado, Graaf van Nassau.
Reeds eenige maanden staat bet op bet Domplein
aldaar en wacht geduldig, totdat men bet omhul
sel zal wegnemen en hu, de stamvader van bet
doorluchtige Onraniehuis aan Utrechts ingezete
nen, neen! aan bet goheele Nederlnndrcue volk
zy'n gelaat kan vertoonen en aan dat volk in her
innering brengen, hoeveel hij daarvoor beeft gedaan.
Gewoonlyk vindt men zijnen naam slechts en
kele malen in 'slands geschiedenis van de tweede
helft der 16de eeuw genoemd en wükunnen niet
anders dan met leedwezen er op wyzen, hoe lan
gen tijd van voorbereiding is noodig geweest om
tot het nu eindelijk bereikte standpunt t» gera
ken, II er eenige andere grond mogelijk voor
deze weinige belangstelling dan onwetendheid
net 's mans groote verdiensten?
Wij achten bet daarom niet overbodig in her
innering te brengen, wie Jan van Nassau was,
boe hu *an ons tegenwoordige vorstenhuis ia
verwant en wat bij voor het Kederlandsohe volk
beeft gedaan.
Graaf Jan van Naisaa was de tweede loon van
"Willem, Graaf van Nassau, Dülenburg, Vianden,
ena. en Julfana van Stolberg, den oudsten broeder
van Willsm den ZwUger 1) maar jonger dan deze.
werd den 21 November 158& te Dülenburg
waar bQ bet grootste gedeelte ttan
' tb t$> vader «n
broeden was fctt den hervormden godsdienst toe
gedaan en werkte ntf reedt by bet leren xiïni
vaders mede aan de uitbreiding daarvan in *im«
Duitfohe staten. Ia 1550 volgde hjj zijn vader
btf diens dood op.
Jan vaa Nassau ii drie malen gehuwd gewee*
en heeft niet minder dan 21 kinderen gehad
Onder deae was Ernst Kaïimir icon uit ityn
eerste huwelijk met de Gravinne van Lichtenberj
die de overgrootvader was van don Stadhouder
Willem IT, 2) van wion omen tegenwoordigen
Koning in rechte lijn afstamt
Jan van Nassau was een schrander man, mei
een helder inzicht in regeetingszaken. Uereic
tot iedere opoffering, waar het gold de uitbrei
ding van het protestantisme «n de ondersteumnq
der verdrukte gcloofsgenooteu, verleende h\j reedt
in 1568 zooveel geldeujke hulp aan zijnen broeder
Willem van Oranje, uat hg daartoe züno heer*
lijkheden moest verpanden, alen kent den
ongelukkigen afloop van dieus eersten inval in ons
land, waarbij hun broeder Adolf, voor de goede
wak het leven liet.
Groot was de belangstelling van Graaf Janvopi
alles wat in de Nederlaodscho gewesten voorviel
en hoezeer de Prins van Oranje den raad en bol
doorzicht van tjjnen broeder op prijs stelde, blukt
uit eenen brief, dien hy hem schreef uit Middel*
burg den 3den Maart 1577, waarvan de korte
inhoud luidde, dat hn run broeder verzoekt, zoo
mogelijk, tot hem te KOWCU, daar Houltre Ie
conteutemeut, quo je aurei de vous veoir, il se
prosontent plusieurs attuircs de grande iroportance,
que je dójircrois de les vouw coinmuuiquer ei
avoir votro bon advis." 3)
Toen nu de Pacificatie van Gent, Philips II zyn
bostaardbrooder, Don Juau van osteorylt, «aar
de Nederlanden zond, schroef de Prins aan znucn
broeder: Indien zü(do Staten van Holland eu
Zeeland) met Don Jucin ia cene schikking treden,
zal het ons, die van da religie zyn, ten vcrderve
strekken, want hunne bedoeling is, niet te
gedooffon dat iemand van dat geloof in de Neder
landen een vast verblijf houdt."
Zoo hield de Prins z»n broeder steeds op de
hoogte van hotpeen iu de Nederlanden voorviel
en deze beproefde Alles, wat in zijn vermogen
was, om de protestantsdio vorsten en zelfs Een
Keizer over te halon, de benarde gewesten te
hulp te komen. HU zelf was geldelijk geheel
uitgeput. Zeshonderd duizend gulden op
zya minst was door hem ea zijne
broede.s voorgeschoten ter bevordering van Ne
derlands verlossing. Lodowyk en hij hadden
zonder aarzelen ea onmiddellijk tot aat heilig
doel de honderdduizend kronen gestort, dio de
Koning van Frankrijk hun voor hun persoonlijk
gebruik aangeboden had; het was dus 'niet de
'rius van Oranje alleen, dio zij a goed eu loven
ann de zaak der vrijheid hnd gewijd, maar zelfa
de leden zijner familie, wier belangen ni:t zoo
onmiddellijk met het land verbonden waren, had'
den een geldelijk offer gebracht, dat wel verba
zend groot mag genoemd worden ea niet geëvea
rodigtT was aan hunno middelen. Niet alleen
hadden zij al het gcreedo geld gegeven, dat ter
hunno beschikking stond door de verpanding van
hun zilverwerk en kleinodico, maar zij hadden,
met de eigen woorden vnu Graal' Jau: hunne
vrouwen eu kinderen en moeder de kettingen en
juwcelen van don hals genomen en zo overal
omgeveild, als waren züzelven winkeliers en mars
kramers geweest.'1 En tooh, zelfs nu, onder dien
verbazenden schuldenlast gebogen, vroeg Graaf
Jau niet om oogcnblikkelyke teruggave. Hij meldde
den Prins elachts dj uiterste geldverlegenheid
waarin hu zich bevond, en verzocht hem van de
Hollandscue of Zeeuwsche steden eenig schriftelijk
bewijs of schuldbekentenis te vragen, daar zij
tol hiertoe nog geen U<jk van dankbaarheid of
erkentenis hadden gegeven. (4)
Toch bleef Jan van Nassau zich in het buiten
land wijden naa de belangen der Nederlandsche
gewesten. In Oetober 1577 verliet hij Dülenburg
om aan het verzoek van den Prins to voldoen,
die iütusschen de Staten van Heiland en Zeeland
had trachten over te halen, zijn broeder tot
Stadhouder te benoemen. 11 schreef aan de
Staten: dat Graaf Jan wel goed verstand had
en proper was om eenige goede dingen te wege
te urengen, gelijk hij ook godaan had Lij de
verkiezing van den nieuwen JJi-sehop van Keu
len, die onze zaak zeer toegedaan was."
Zeker had Graaf Jan by die verkiezing zoowel
Duitscblond als de Nederlanden een grooten dienst
bewezen, want. reeds langen tijd bestond by den
Keiaêr als by den Paus het plan om cenen van
Bulclca quahteydt omtrent die Nederlanden te
planten, ende tot grote macht te verhoghen, om
mot da Spacnïche regieringhe e vereen tastemmem,
denselven bewysecde ende den Nederlanden af
snijdende alle voordeden, die men van
gunstiffhe Nabucren plagh te ghenicren, enz."
Iu stede van Ts Pausen kandidaat werd door
do ijverige pogingen van Graaf Jan en vu n den
Landgraaf van Hessen,.Truchgesz. van Waldburg
gekozen, die later zelf tot den hervormden gods
dienst overging.
Teneinde dus zijnen broeder te ontmoeten,
kwam Jan van Nassau in do Nederlanden eu
niet zooals Wogenaar ze#t: om vergoeding to er
langen, van zijn verschot ten dienste van den
Lande gedaan, waarvoor h(j al z{jao goederen
in het particulier had verpand.
In een brief van Charlotte van Bourbon aan
haren gemaal te Brussel, vinden ivij gemeld, dab
Jan van Nassau den 7dcn Oetober ,1577 te Dord
recht by haar zijn intrek nam, door don heer
Burgemeester en het gebeele volk mot groote
vreugde werd ontvangen et nous", zoo schrijft
zij verder, nous avons esté, nos fillos er moy.
plus aise encore qae tont Ie reste ot avons diiiu
ensemble et bion beu & vostro sanctó, désirant
lort, Monseigneur, que mies estéen prcsance
pour nous faire raison" 6). Eenige dagen later
meldt do prins aan zijnen broeder hoe het hem
verheugt dat hjj aan zjjn verzoek beeft gevolg gege
ven en noodigt hem uit, om mot Charlotte naar
Breda te reizen, waar z(j elkander beter kunnen
spreken dan te Dordrecht. In denzelfden brief deelt
de Prins de komst medo vanMatthias V*n Oostenrijk,
Deze deed in Januari 78 ttyn intocht binnen Brussel
en benoemde rlen Prins tot algemeen Stedehouder.
Een ieder kent den grooten invloed, dien de
Prins op den nieuwen Landvoord had; zoodat
hy dan ook reedi in Jnni door Matthiaseen ont
werp van algemeene verdraagzaamheid wist te
doen teekenen, waardoor althans voor een poos
godsdienstvrijheid KOU worden verkregen.
Dit viel echter volstrekt niet in den geest zijner
vrienden; zelfs zyn broeder Jan verklaarde zich
tegen godsdienstvredo, uitgenomen waar het voor
deel uitsluitend op de »(jde der Hervormden was.
Daar, waar de Katholieken, zooals in Holland en
Zeeland, waren ten onder gebracht, >ag de
eeryke Jan van Nassau geen reden' om hen weder
op de been te helpen. In de Roomscbgezinde
gewesten daarentegen was hy vttyr een godi*
liensvrede.
Graaf Jan was eindelijk een vast ambtenaar in
bet bestuur der Nederlandsohe gewesten gewor
den. Hoezeer ook aangezocht door de hoofden ea
de groote menigte der hervormden, was hij lang
ongezind geweest om zijn vaderlijk verblijf w
verlaten en zijn huiselijke aangelegenheden te
verwaarloozeo, welke door zgneopoSeringen voor
de eaak der Nederlandsche gewesten in groote
verwarring waren geraakt Ook de Landgraaf
van flessen, wien hij om raad gevraagd had,
schreef hem het volgende:
Hoezeer wij het betreuren dat de zaken in
Nederland zoo sheht staan, tnlooven wy, dat wij
ook voor ona eigen gemeenschappelijk vaderland
groote bezorgdheid moeten koeltoren. De staten
oaanrinds atn onderling en,-niet het
volkoneensen w)| jneeneajh* Us* beter wie* geweest,
nn, het volk te helpen om het gezag van den
Koning «elf te ondermijnen. Daarom, en omdat
gij «oo vertrouwelijk by ons om raad komt, kun»
nen wy u, als onzen neef en vriend, niet anders
dan ontraden om u in den dienst van dat
oneensgetind volk te begeven en daarroor nwe lieve gemalin
en vele nog jeugdige kinderen, uw land ea nw volk
en voomameliJkTieïheilige D uit scha volk, dat gij
als een verstandig graaf met raad en hulp kunt
bijstaan, te verlaten. Wat tooh kunt gU by een
volk dat onderling «oo oneeusirezind is, ander*
verwachten don hoon en smaad r'
Niettegenstaande dat alles had Graaf Jan den
post van Stadhouder van Gelderland aanvaard,
waartoe hem de Staten van dat gewest den l In
Maart 1578 gekozen hadden.
Reeds in het vorige jaar hadden de Staten po
gingen aangewend om Jan van Nassau aan net
bestuur der Nederlandiohe gewesten te verbinden.
Het boven aangehaalde schrijven van den Land
graaf dateert toch reeds van November 1577.
Eenige maanden echter lieten noch de Staten,
noch de Prins iets van zich hooren en Jan van
Nassau, hierover ongeduldig geworden, schrijft
aau den Landgraaf, dato 17 Maart 1578: dath
wacht op een schrijven van de Staten van Holland
en Zeeland om zich naar die landen te begeven, in
welk schreven »y' over sommige punten zich nader
zouden verklaren".
Op denzelfden dag schrijft l.ij aan broeder: dat
het hem bevreemdt in zoo langen tyd niets te
hebben vernomcu, nadat toch de Staten bom ver
zocht hadden eenigen tijd iu de Nederlandsche
gewesten te komen doorbrengen, gedurende wolken
tijd zij hoopten eiudulyk tot ecu vergeiyk te
komen".
Dat vergely'k" en die punten waarop de sta
ten zich nader zouden verklaren," botrtll
devereoniging van Hollncd en Zeeland met de aan
grenzende gewesten ouder hot stadhouderschap
van den Prins of van Jun van Nassau. Uoeds
langen tijd had de Prins eeno dergely'ko veveeni
O op het oog. Koningin Elizabeth van E D
geliet hierop aandringen door haren gezant,
maar voorzeker de Prins had haren raad niet
noodig om er allo voordeelen van ia te zien.
Hoezeer hy toch by da Pacificatie van Gent o;
eeno algemeene bevrediging aandrong, schy'nt h.
al aanstonds geen al to gunstige gedachten van
do duurzaamheid dier vereenkiug te hebben ge
had; te meer daar op het stuk van de openlijke
uitoefening van den Hervormden Godsdienst bij
sommige Keweston veel zwarigheden werden ont
moet. Ook van de zjUe der Staten van Gelder
land was in Januari 77 reed* de vraag uitgegaan
of bet niet raadzaam KOU zy'n, met do na
burige landen eu -vrienden, 't zij' dan die van
Utrecht, 0 ver sol, Friesland, Groningen en
andere goede correspondentie te holden ufid de
een den andereu te helpen in de aanliggende
nooden," en zooals de Pnns er bijvoegde: togen
alle invosiën en listige practiquen, die Don Junn
en andere viaudea van den gcmeene ruste
hemluyden souden moegen opwerpen."
Den iGden Juli schreoi do secretaris van Graaf
Jan, dat hy do Staten van Holland en Zeeland
herinnerd had aan hetgeen hij voor vijf maanden
reeds uit naam van zijnen lieer mondeling had
besproken: omme zich wat naarder metten
Gelderschen te vereenigen en coufedereren." Graaf
Jan wachtte met ongeduld het resultaat dezer
deliberaties.
Het zou ons te ver voeren alles medo te deelen
wat de Unie van Utrecht is. voorafgegaan, genoeg
zy het dat do toetreding van Gelderland vooral
van groot belang was. Tot nog toe had de Prins,
wel upeulyk. maar niet persoonlijk het aangaan
van een nauwer verbond kunnen bevorderen.
Maar thans was zijn broeder by de band, die de
verschillende en tegenstrijdige gedachten kon
vereenigen, die de ontstane zwarigheden der
andersdenkende leden kon oplossen en uit den
weg ruimen, die door zgn gezag en aanzien
de tegetistrevenden kon o verhalen en die eindelijk
de onwilligen en al to veel Spaanschgezinde
Gelderscho regenten, door zijn gcz<<g, zoo bot hem
noodig dacht, buiten bewind kon steUen, En Graaf
Jan heeft de verwachtingen zyns broeders niet
beschaamd; door zijn toedoen hoeft de zaak ten
laatste een goed einde genomen 6).
Rteds in het midden van Mei 1578 was de on
derhandeling over het nieuwe verbond zoo ver
gevorderd, dat men het 't best oordeelde do af
gevaardigden der naburige gewesten by'een te roe
pen om met elkander te beraadslagen en een
ontwerp tot eene nauwere vereeniging op te maken
en in geschrift te brengen. Te dien einde hadden
de Staten van Gelderland oen van hunno leden
gezonden, die de Utrechtfcbon zou zoeken over
te halen, om ook hunne afgezanten naar Arnhem
te zenden. Eindelijk werden do Staten der
omliggeade gewesten door Jan van Nassau persoonlijk
verzocht om tegen het midden van Juni to Arnhem
bijeen to komen. Dit geschiedde en van nn aan
stelde Jau van Masaiu alles ia het wei-kom do Staten
dezer cwesten het formulier van het ontworpen
verbond te doen goedkeuren. Geen arbeid ontzag
hy o.m ten laatste dien eeuwigdurenden
eendracht»band verder too te knoopeu en reeds zoo ver had
hy die z iak bevorderd, dat de atgovaardigden der
meeste gewesten in het begin van September
1078 andermaal bijeengekomen zy'n. In deze
verRedering Bchy'neu zij het reeds te voren opge
maakt outwtrj) van het nieuwe verbond hervormd
te hebben en onderling overeengekomen to zy'n,
dat do gevolmachtigden tegen den 15denOetober
to Utrecht wederom zouden vergaderen.
Men meeno niet dat in alle gewesten het toe
treden zoo maar voetstoots geschiedde. Tusschen
Geoningen-stad en Ommelanden ontstonden he
vige twisten, Amersfoort verkoos in het geheel
niet toe te treden, enz., zoodat noch Groningen,
noch Amersfoort, noch Franekcr hunne gezanten
zonden. De reeds bijeengekomen afgevaardigden
stelden de vergadering tot den 23sten November
uit, doch ook op dien datum ontbraken nog een
groot aantal afgevaardigden. De aanwezigen
brachten echter in korten tyd dézaak gelukkig
ten einde. Keeds den oden December hebben sy een
ontwerp vastgesteld, dat aan hunne Meesteren"
werd onderworpen, waarbij zij beloofden, indien
deze dat cntwerp goedkeurden, op den lOden
Januari '79 weder bijeen te komen. Afgezanten
werden gezonden aan die staten, welke geen af
gevaardigden badden gezonden.
En 200 kwamen dan op den lOden Januari
LS79 de afgezondeuen weder te Utrecht b#een;
Johan van Nassau was zelf daarby tegenwoordig
om door zyn aanzien de gemoederen te vereeni
gen, de zwarigheden, zoo er nog wawn, nit den
neg te ruimen en de butste hand aan deze on
derhandeling, waarvan hy en zyn broeder de
voornaamste ontwerpen waren, te leggen. Met
groote standvastigheid, wijs beleid en warme va
derlandsliefde hebben beiden door dit feit getracht
de eendracht vast te stellen tunohen zooveel
verschillende gewesten. Jan van Nassau
onderteekende het eerst bet geslotan verbond.
De Unie van Utrecht is zeker eenig in de ge
schiedenis. Door dit verbond werden de Nederland*
robe gewesten door eendracht machtig" en toen,
na den Mnnsterschen vrede, de Unie door alle vor
sten van Europa openlijk was erkend, was daar*
door het vrije Nederland geboren, waarop geen
nogenbeid het minste recht had en, zoolang
ut die vrijheid waardeert" ooit «al verkrijgen.
Jon van Nassau bleef tot 1581 zijne waardigheid
als stadhouder van Gelderland bekleeden. De
lood «tjner gade drukte bf m zwaar en maakte
hem voor eenken tyd van «oóveel drukte
afkeerig. Hy vertrok daarom naar «yne Dnitsche
lanlen, waar zijne tegenwoordigheid dringend
ge'orderd werd. Ook verdroot nam de komst vaa
Anjon, dien de meeste Nederlandiche staten «la
andvoogd gehuldigd hadden en voorzag by
welicht toen reeds de noodlottige gevolgen, die dien»
komst «enden n» «ich sleepen.
Den Ssten Oetober 1606 maakte de dood een.
einde aan «4jn nuttig leven, waarvan hu de ketste.
25 jaren aan het inwendig bestuur sjjner DuiU
sche staten wydde. Zyn geestkracht en onver*!
droteu |ver hebben hem eene eereplaats verce.
kerd in de Nederlandiche geschiedboeken rn wB
kunnen dsarom niet eindigen dan na eon woord
van lof toegebracht te hebben aan hsn, van wit
bet denkbeeld is uitgegaan, hem ook een eer».
Slsats te geven in de stad, die getuige was van
e gewichtigste daad «Mos levens.
Moge het door hen genomen initiatief en hnnn«
betoonde wilskracht Deloond worden door d«
sympathie van het Nederlandsohe volk, maar ook
door die van H.H. M.M. den Koning en de Koningin
en van Z. K. H. den Prins van Oranje.
1) WU«m de Zwijger erfde van zün noof It£nó htt
prinsdom Oranje, wurdoor by ilon titul kreeft vinfrin»
TWJ Oranje; evenals «(jae broodon (J»n, Adolf, Uondrik
en Lodewijk) had bij door xijne geboorte recut op den
titel vtn Oraaf T»n Masiia.
1) De Tidnr T«n d«n SUdhouJer \TUl«m IV, Johm)
WiUam Frijo, w» d» ««alff» «riken»»m TU den SUiJ. l
houder 'Willem III. Als ood»a!a erfde hy ook k«t]
Truudom Onuije, watrran het betit aaa hem on Int«r l
ook »ao KiUtm IV werd b«t«l*t door Fredorik Willem 1 1
van, Pruisen, op grond van ieoi abtemming van l'rini
Frederik Hsndril's oadate aocliter, Louius Hpnriötto,
, ,
WUlem IV stond zHoa rechten op b«t PrinuJom Or»n]« l
af, docu beutold den Utel. j
S) Bahalro het genoegen D te xlea, i(jn kter tal va*
geirlchtlgo zaken vooreoTsllcii, die Ik U wcnucli mcj« j
to deelcn en waarover U uwon rsad wcusuh in to winnen. ]
t) Motlay.
O Wjj, mijna doclitart on ik z(jn nog bj(j<]er dan alli l
anderen on hebben te tam«n cecetcn on een extra gldi
Bedronken op air* «oiondliold, W(J venachtcn dat ga
meJo aaagezeton tadt om Onu bosoholil te
0) F. Bondam, de unie van Vtraahb
WARME KADETJES,
Een Zaterdag-avond praatje:
XX.
In de goede onde tijden, toen de Salon dei
V a r i e t e s bloeide en men in een dergeiyk Uh
grappige gewoonte,
By sommige gelegenheden toch, met Nieuwjaar»*
dag of Sint Nicolaas, word eene tombolu met
fraaie prezen" georganiseerd, wa-irnan ieder be
zoeker der voorstelling deelnam, daar men by het
binnentreden van het gebouw een lot present
kreeg.
Eens nu gebeurde het dat men onder de prijzen
uncouvert d'urgent vermeld vond. BWat
is dat voor ccn ding r' vroeg de een den ander.
Wel, begrip je dat niet ?"?luidde het antwoord
dat is natuurlijk een paar zilver, of, als je het
nu nog niet begrijpt, een zilveren vork en dito
lepel!" Eindelijk begon de trekking; de
toeschouwers zaten te poperen on de spanning bleek
algemeen, totdat het eensklaps heette: uummet
325, een couvert d'argent!"
Toen bij zekere verloting geroepen werd:
pnummer 999 een vet varken", gilde eene diltks
juffrouw op zenuwachtigea toon: dat ban ik!"
Ook ditmaal gebeurde ongeveer hetzelfde ea
de gelukkige winner werd vitgenoodigd om op
het tooneel te komen, waar men hem een, aan
alle kanten met zilver papier beplakt, stuk karton
ter band stelde: .ziet uwé", zeide de regisseur,
hot is een ding dat met zilver bedekt is en u
hebt dus niets te reclameeren." Onze gefopte
naat trok woedend af en werd op den koop toe;
nog daverend uitgelachen.
Iets dergelyks gebeurde in een frenschen schouw
burg, waar men een kasteel zoude verloten en
den pr^awinncr verteld werd: Ziedaar mijnheer
hetgeen wij beloofden, en wel Saint- Clona,"
tcrwyi men hem vyf spykers (Ging clous) ter hand
stelde.
Waarom ik die onde geachiedenifscn ophaal?
Eerlijk gezegd naar aauTeiiing van de bekroo
nihgen, aan exposanten op de Internationale Ten
toonstelling ten deel gevallen. Ik weet wel dat
het niet do eerste maal is dat de gouden en zil
veren medailles in stukken papier bestaan, die
den bekroonde bet recht geven om zioh voor
eigen rekening het eoro-metaal aan te schaffen,
maar ik kon toch niet nalaten om bet feit, dat
ik voor my ontzettend grappig vind, eens even
op te halen.
Wat men moge treuren en klagen, lachwekkend
zyn de hedendoagsche toestanden wel. Overal
vindt men Klatergoud en alles draait op
bedibberen" uit, eelyk een mijner vrienden zoude
zegen, zoodat het wellicht overweging verdient om
e zinspreuk die een vriendenkring zich tweehon
derd jaren geleden gekozen had, thans als voof
de gebeele beschaafde werold geldig te verklaren.'
Die in deez' vriendenkring mee gratie wil
vorkeeren,
BDie foppa of word' gefopt of..,, moet nog
foppen leeren!"
Dezer dogen tramde ik op de liju Dam?Print
Hendrikkade toen de wagen, als gewoonlijk, eenig»
oogenblikken op den yissd moest wnchteti, waar
door een mede-passagier, eau Duitechcr, ecnsklapi
onze beroemde melkmarkh te aanschouwen kreeg,
-Wat doen die menschen ?" vroeg hy. «Zy
verkoopen melk'*,] was myn antwoord. Ja maar
zij plonsen er water in!" Dat ia liier zoo
Landes-Sitto", heb ik gezegd en de Germaan
verklaarde daarop: bei uns zu Hauaonenntman
daas FaUchung!"
Bei uns zu Hause", doceerde ik daarop, noemt
men het verdunning" en maakte hem er op altent
dat zoolang zuiver water gebruikt werd het woord;
vervalsching niet mocht gebruikt wordon endst
te meer niet, daar ten onzent de pretender melk
naar het mindere of meerdere watergehalta
gereseld worden en de Amsterdammers zich nu
eenmaal de weelde willen veroorloven om er :nelk
met een beetje water, melk met veel water,
en water zonder melk op na te bonden.
Zoo iats had hy nog nooit gehoord en hij vond
het bijzonder curieus en belachelijk en ik moet
erkennen dat ik ^nedelachto, maar dat dnurd»
niet heel lang; want een-klaps vroeg de vrcem*
lincr of andere levensmiddelen, en wellicht ook
melk, ten onzent niet vervalscht werden.
Ik ben geen keurmeester van voedingsmiddo*
len", heb ik gezegd, maar ik heb het meermalen
hooren vertellen", want ik wilde de eef
van ons land ophouden en hing hem dus niet aan
den neus dat vervalschingen ten onzent officieel
geconstateerd worden: waarna ik hem verteld*
boe zeker heer, die in een stadje woonde watt
zeven kruidenier», waren, eens Dij een hunner
twee pond suiker bad gekocht, die hy met mew
of kryt vervalscht vond. In woede ontitokea
plaatste de man eene advertentie in bet dagblad
?yner woonplaats, waarin by bet feit, zonder ver
melding van naam verhaalde en er aan toevoegde
dat wanneer hy, des anderen daag*, niet twea
pond onvervalscnte suiker ontving, Ky den naa«
van den van bedrog levenden kruidenier publiek
bekend «oude maken. Den volgenden dag ontviog
hy.... veertien pond suiker l
Dat is toot oomrae ehei nous", «eide de
Duitschor, laatst was in de baart waar ik woon
de dominéjarig en de boeren bodden besloten
zyneerwaarde een fust wijn cadeau te dotn,
maar daar «y allen hetzelfde merk in huls had
den, vonden zy beter om ieder drie flesichen mt
den kelder (e balen ea die in een ledig vat over*
lachende namen mjjn reisgenoot ea ik, af*
tbaid van elkander, nadat wij overeen
waia gekomen dat de geheele wereld tegenwoordig
ut en door fopperij Destoat.
Wanneer, in vroegar jaren, iemand de
afgeligde aardigheid .d biteerde dat er ergens eene
oom-garnalenptaie.ru was opgericht, dan volgde
den regel, de zoogenaamde ui dat er in Amerika
«e fabriek van kunst-eioren bestond.
Tegeniwrdig !? die ui eene waarheid geworden en
an kan. in alle dagbladen leien hoe in de nieuwe
sreld kippen-eieren kunstmatig worden
voortibraobt, lerwhl sjelfs het bereidings recept
tamenitvoerig wordt medegedeeld. Toen onlangs
*' e«n ander dag-blal, werd bericht, dat een
per vervolgd werd, omdat men hem ver
kent dat hi) sQne wijnen vervalsohte, moest
«o den man met glans vrijspreken, daar bij
ineklaar bewees dat in zijne artikelen
hoege_imd niets te ontdekken was wat op wijn geleek.
Ik verwonder müover niets meer," «egt
Con' Bol* in Freytag's Journalisten;
wandeie of gene op de gedachte komt om
lerd müTiöen guldens uittegeven, tenebde alle
,jrs met witte olieverf te beschilderen of on
?ika vierkant te maken, dan'zal niemand mij
?baasd >ien. Als ik morgen als nachtuil, voor»
van vederbeesen op de plekken waar na
jne ooren zitten, en met eene muis in den
wakker word, dan zal ik volmaakt
tevren zijn en bedenken dat er al vrfj wat meer
.. iheden zijn voorgekomen."
Ook ik, ik verbaas mi} over niets meer en als
'gen den dag iemand opstaat die het
perpeaum mobile heeft gefabriceerd of een n
onnoulus in het aanzijn heeft geroepen, dan
ik vermoedelgk zeggen, zoo, is dat eindelijk
,_ gelukt?"
Het allergrappigst trachten de mentchen eikan
te foppen, door zich voor iets anders
uittedan zij in werkelijkheid zijn. Op
intelleo.?gebied beproefd, mislukt dergelijke poging
tuurlijk jammerlijk, maar het wordt geheel wat
_ders, wanneer men .door klei dij en opschik
jjn doel tracht te bereiken. Menig
handwerktpsu of winkeljuffertje gaat op Zou- of feestdagen,
Bits ujj bandschoenen aantrokken en hun mond
tonden, voor spruit uit hooggeplaatste kringen
oor en schijnt zioh dan ook feitelijk te verbeel*
«n iets meer dan anders te zün. ?
Ook in inrichting van woningen, van
meubi?ir, ja van spijzen heerscht fopperij. Is er niet
tene stad in out land, waarvan de Sage vertelt
it de inwoners des Zondags houten hammen en
kwenen met bietwater op tafel hebben, om
vonrqgangers te doen gelooven dat zij zich in weelde
Aden? Wanneer fabrikanten en winkeliers
rilden vertellen hoe hot er met sommige edel'
inten of voorwerpen van ed-.l metaal, met
roige zijden japonnen of fluweelen mantels
liet, dan zou en men grappige zaken to hooren
gen en de fraaiste hermelijnen boa voor een
Wtunvel gaan honden, waarvan de inhoud door
een bekwaam poelier tot haas was
gemetamorphoMtrd.
Hoe ik er toegekomen ben om over foppery te
prtten ia mij feitelijk een raadsel. Ik begon ovar
de bekrooniugsn der Tentoonstelling te praten en
verklaarde te weten dat deze manier van bekroonen
niet nieuw was, zoodat daarbij, aangezien.iedereen
rooraf geadverteerd was, van foppen geen sprake
kon z\jn, en toen....
Ik verdiep mvj echter niet in het vraagstuk; Ea
nel eer verlaat ik mijn thema; want wanneer ik
orer hedendaagsche fopperyen wilde doorpraten,
sou ik moeten zeggen: deze twintigste kadet
is slechts eene inleiding, ik zal voortgaan l"....
en 't geen daar verder volgt.
Mundus vult decipi. Ik heb nimmer
Morianen trachten schoon te wasschen en nimmer
leverde ik tooneel-kriüek; evenmin wil ik trachten
de wereld, die bedrogen wil worden, verstandiger
ta maken,-het Boude eenvoudig onbegonnen werk
Er moet mij vandaag nog wat van het hart.
Dit de dagbladen is gebleken dat er een adres
MD d eu Gemeenteraad pp getouw ia gezet in zake
«ne gewenschte politie-reorganisatie en wellicht
lijn er onder mijne lezers, die verwachten dat ik,
naar aanleiding daarvan, ic-ts zou zeggen. Nn
de zaak echter is gebrdcht voor de viewchaar
Jer vroede mannen, aie onze veste helpen
regeertn, wensch ik juist niets to zeggen en
aftewachten wat de tijden zullen brengen en wat het
beiluit van den gemeenteraad wezen zal.
Aquariua.
BHIEVE^BIIS.
ren gedacht bad: ik «al maar dri« fleeseben wa
ter nedebnnfan, want dat woid» op de massa
toch niet bemerkll1!
TE VEEL IJYEtt.
Onder de berichten en mededoelingen", voor
komende in het Weekblad van 23 September is
tepu beoordeeling geplaatst mijner Letterkundige
kroniek, I, welke vrtn zooveel vijandschap getnigt,
dat ik, op de liberaliteit der redactie vertrouwend,
«enige plaatsruimte vraag voor do volgende
repliet.
Ue verslaggever wil mij klaarblijkciyk als
chroniqucur" afmaken, doch met to veel overylioff te
werk gaande, vervalt, hy in een geforocerde
uitlucht, welke 's mans bedoelingen te duidelijk aan
het licht brengen.
Hij begint met het aanhalen ecner periode,
vol(ens hem aan gebrekkige constructie" ladend,
doch volgens müvolkomen correct, wanneer men
onderscheid gelieft te maken tusschen een
levendigen stijl, waarby de. gedachten ineenvloeien en
ten wiskunstigen stijl, die scherper begrenzing der
gedachten vordert. _
Verder wordt deze zin aangehaald: Dan ver
melden de bladon iederen dag een jnbilé", waarop
bij laat volgen: Dan wanne r P De
verslivggever schijnt in zyn onkunde het woordje dan
ulecn gebruikelijk toe aU bijwoord van tyd. Het
w v uit nog andere diensten, als blijkt uk dezen
tin; Bi> wilde vitten, dan het ging hem slecht
fl/t '
Dij het tentoonstellen van den volzin: Spot
en luim maken zyn beroep verdacht", roept de
nrechrikkeiyke man nit; Spot en luim, van
fitnif van nemtelf of van ten ander? By
aet neerschrijven dezer phrase stonden my de
wie spotgedichten door fiilderdyk, Prudens van
Dnysp, enz. op recenrenten gemaakt, voor den
Recit en stolde ik ml] voor, dat zulks ook het
val «ou z{jn bij scherpxinnige lezers der kroniek.
dele hoop! Had ik ook deze gedachten mo-
ten omschrijven, de kans om vervelend te worden
sou toegenomen run. Ziedaar nogmaals een
onBitcewcrkte zin, die den verslaggever stof aan
biedt voor een tweede artikel, wanneer by dit
noodzakelijk acht. ? ' , . .,
De berichtgever tracht my belachelijk te maken
ooor de boteekenüvan in n'gunriyken zin
gebe«igde begrippen te vereenzelvigen met de
betee«nis dier Begrippen in eigenleken zin. Spoedig
vit hij bet onderscheid weg tusschen een
aan«houwelijke voorstelling en eene abstracte
voorrttlling. Ware, zooals hy in zyn onzuivere taal be
iert, iedere beschry ving aansehmMclWt", by alle
Plaats-, terrein- en ffevechtsbeschrijvingen konden
"*h plannen of kaarten gemist worden. Alle
theoretisch onderwijj moet aanschouwelijk wezen.
"och zegt men: het onderwijs van Pestalozzi was
WHscJiomcelijb, vele jongeueden togen naar zijn
'Bstituut om zioh door aanschouwing lot
ondervüzers te vormpn, welke-vorming door anderen
gehaald moet worden nit boeken, waarin de
>ethodn van opvoeding op aantehonweiyke en
oiet-aaoichouweiyke wijze beschreven w. Wanneer
*en romancier van zün beid zegt, dat hy een
Jjaraoristischen geest bezit, dan be$chH/ft hy OM
dien persoon, maar laat hy de humoristische ader
nn a^n held vloeien, dim «telt nfl beu ou a<wi:
tc1uutoet$k voor. De eritisobe aanteefceningen van
dexen verslaggever. beduiden «po weinig, dat «U
uitgewischt worden, «oddra een lichte ademtocht
der rede er overheen strijkt En zulke nietig
heden durft hy aan te brongen in oen Weekblad,
waaraan de namen verbonden zyn onier eerste
letterkundigen l
's Mans kreupele logica moet ieder oplettend
leser in het OOK vollen. Men oordeele: Ue rest
van het artikel is soo luidt het ofschoon
eveneens in kranten-hollandsch gesteld, niet aoo
aanstooteiyk..,." hetgeen volgens hem daaraan
te danken is, dat de schrijver «ich grootendeels
tot aanhalingen uit, en inhoudsopgave van
anderman's werk bepaalt." 2Uyn werk of tnf/n styi
is het dus niet. Dese stelling wordt opgeheven
door do vooropgestelde bewering, dat de rest van
het artikel eveneens in kranten-nollandach gesteld
is," dus nu tooh myn eigen werk' «on «yn. En
iemand, die met een phrase als dezo, uit het voile
stof der alledaagsche hekelxucht geweven, voor
den dag komt, durft zich opwerpen tot wachter
over een tijdschrift, dat sjjne diensten niet gevi aagd
en niet noodig beef 11
Met een hier te lande overbekende banale phrase
tracht dese beschermer van tijdschriften mij te
verpletteren. Vol christelijke edelmoedigheid bied
ik hem nqna*i-seherteeadn mijn eigen pro
gramma aan, om welks pas trop dl gele hu het
noodig heeft geacht zün ro sinante te bestijgen,
Verbeeld iT', dat een Minister van Buitenland'
sche Zaken by het aanvaarden van zijn ambt tot
deu Koning zegt: Sire, geen yver to veel aan
den dag to leggen, zal myn eerste streven zijn!"
en na dit vermetol gezegde een hoveling uitroept:
Dit durft te zeggen de administrateur van een
departement, waaraan de namen onzer eerste
staatslieden zooveel eere verschaften!"
In elk geval is het vleiend, dat mijne kronieken
zoo oplettend gelezen en nagepluisd worden,
waarom bet voor deu yvtrigen verslaggever te
hopen is, dat hy later nog eens de bewnzen zal
kunnen overleggen eener nu ongemotiveerde be
wering, volgens welke ik b(j myu arbeid getrouw
ben gebleven aan mUn quasi-schertsend" voorop
gesteld programma. Mocht dit tweede berichtje"
verschijnen, dan zal ik er niet op antwoorden.
21 September. "Wolfgang.
CORRESPONDENTIE.
Stukken, waarvan de naam des schrijver» niet
by de redactie bekend b, worden ter zijde gelegd.
SPOOBWBOZK.
Overzicht van da Effektenmarkt
fan 33 tot 38 September 1833.
Als wjj wedor de afgeloopene waek bosolionwen, d»n
moeten w(j verklaren dat er nog weinig levendigheid
ontstaan is.
Wat dB Europ. BUtntsfondaon betreft, worden ds
varlation in bet leven geroepen door de afkomende merken
nit Londen, Parijs ot liorliju ontvangen.
Steeds blyt't de politiek nog in liet onzekere on aan
weinig of nlota bottekor'oniJo guvullen wordt er al
spoedig waarde gehecht. Zoo beschouwt men het bezoek
van <laa koning van Spanje a»n Frankrijk voor con
gohoim verbond tusschen beide tttataa.
Hoe dan ook, de hoofdsoorten bleven flaanw gestemd
eu moest aangeboden.
Onze Uollandscho fondsen liepen opnieuw ieU torug;
de openingsrede van deu ntliiister vaa flntiDtivn, vr^lUe
algemeen gelezen werd, doeil eeuig aanbud untstaan
zoodat Integralen en drieën beide l.'s pCt. en de vieren
l/g pCt. verminderden.
Entrepot Dok verbeterden l pCt.
11/3 Franscho rente noteerde '4 pCt. hoogor.
Van de Hongaren klommen C pCt Goud rente ''9 pCt.
doch 4 pCt. dito waren daarentegen Vi PCt- flaauwer.
OOstonrtfksrs verminderden mede een fractio; Polen
werden ','«. pOt, hooger genoteerd en Portugezen
varflauwden een weinig.
Bassen waren zwak gcatomd op flauwere Beriynsclie
merken; 200 was er meoat 1/4 a Va pCt. achtevultgang
voor de Itoebelsoorten op \e merken.
Bnanjaarden, waarin zeer woiuig omgaat, liepen door
eenig aanbod 9/4 pCt. torng; althans de l pCt.
Buitenlandsche schuld, in al de overige soorten was geen af
faire. Ook Turken konden de willige stemming van on
langs niet handhaven en werden door coiug uUb.ecras.ch
aanbod circa Vit » V* Pct- '"S01" nlgegeven.
Egyptenaren /8 pCt. zwakker met wotnlg of geen
haddel.
Aan Slexlcanen was nog steeds de grootste aandacht
gewyd, per saldo mogen oude leenlng 1/4 pCt. vorbotcren,
de nienwe daarentegen lieten "';o pCt. ach tor; nog maar
?Ityd bleven do berichten omtrent de conversie met
elkaar In atrrjd.
Van de Zuid-Amerikisnache waren Pcmanen 1870
l/i pOt. minder, Venezne'a's waren in het begin der week
zeor zwak door nog al aanbod voor Londen, maar kon
den zich later geheel herstellen; naar CoIutnManen
ontBtond meerdere vraag, zoodat ','s pCt. avana voor dit
soort kan vermeld worden.
In onze Induatr. waarden waa mede weinig handel.
Naar handelmasjtacliappii was veel vraag op do be
richten, wolke voor waarin;» kunnen aangenomen worden,
dit zjj do leverantie voor Atjoh wat mondbehoeflon BUK.
aangaat van do rogcering heeft verkregen en daaruit
voor de aandeelhoudcre con goed ayans zon l;nn en
voortspruiten; stukken & contant .1/4 pCt. on dito a et
ntaut per saldo b;u pCt. hoogor; Afi-iL,
Handels-Voreeniging en llottord. Intern, credit boidc- 3/4 Pc'- vastor.
Aandeolen ohdcrn. ErasnapoUiky l'.. pCt.,
llavenstoombootdienst on Palcis van Yolksviyt beide 2 pCt. vastor
dooh Hundols-Vur. Amsterdam l pCt. stoomvaart Kcder
land l'/üPft-, Ned. Panottlcnm a';'^ PCt. on ParkscUouw
bnrg-Aandeolen zelf» 9 pCt. lager; in de overige soorten
was de variatie van zeer weinig belang.
Naar Maxwell ontstond nieoniflro vraag, zoodat Aan
deelen % pCt. en Inuomo Bonds dito % pCt. beter
«luiten.
Eo meeste handel van onze Spoorffcgwaardcn was
opnieuw in Buitel VTczelwaaidvn en Centraal soorten, ilo
eerste door verdere vraag, zuodat Ie en 2fl Hyp. s/4 i
l pCt. en Aandeelen en 4V<> Hypotheek 1/4 pCt,
avincoeiden, ook de Centraal uoortt-u wonlen niet het oog
op de in de a.s. vergadering te beliitudrlcu overdracbt ge
zocht, Aandeelen on obligatien 3I4 pCt, en do titgüt.
schuld zelfs 3 pCt. hooger, Qnarlcrn-Zantvoort en llijn
Aand. Uoido 1/5 Pct zwakker, overigens waren Jeoverigo
vsriatien vaa woinig boteckenia.
Do overige nitheemsclie apoorwogwaarden waren meest
alle minder; zoo verminderden ObliR. Teiw. Vietor.
Einanne), Fransch-Ooatonr: VTarachMi Weenon onOblig.
Itaialscba mede moest alle l'« 9/4 pCt. minder.
Toor de Amorikaansehe valt evenwel bij nilzondeiing
eene vaste stemming to vermelden, de laatste dagen was
de New-Yorkache markt bepaald willig to tioomen; alllmns
vandaar ontvingen w\j hetero prezen en bepaald eenige
kooplnst voor New-York, ook Londen was vastt gestemd.
De jonaste opgaven der spoorweg Maatschappijen K\Jn
dan ook meest alle bepaald verbeterd, da meeste
stwrton konden in meerdere of mindere mate hiervan
pronteeren en bedroeg do kóorsverliooging vtn Va tot 21/3
pCt, Dit Uatste gold voor Qeoóna. Denver-Bio Grande;
het voorstel om B railliocn dollars als Hypotheek uit te
geven net ren Uonns voor Aandeden bracht de
rtjiing teweeg, zoodat men de rentobotaling .van ten
volle T pot. voor do Oao.-Denvor «U zeker kan sek
ten. Ook enkele ternggangon waren toch nog to bemer
ken, b. v. Chio Northw, Illinora, Canadioo ptclf weike
alle eire» l pCt. tarngliepen. .
In de Tramsoorten was de handel al zeer Rering.
Aandeelen Amsterdamscha lieten 3 pOt. an \rnbemsche
ai/s pCt. achier, docb Koord <t Zuld-Hullandache klom
men met vaal vraag 4 pOt., Yolgehs de opgaven, schijnt
deze Maatschappij da ongelukkige Jaren te boven ta zijn
daar de exploitotle-onkustan 80 put. van de brnto ont
vangsten bedraagt «n er alzoo voor do aandeolUonderd
kan gereserveerd worden. Hat materieel schtfat ook in
betere toestand te z(jn. .
Premie-Laeningan op een enkole nitznndering na be
paald flauwer. ?
Amsterdamnche i f 100 A'a pOt Antwerpsehe l pCt.
Het i« heden niet voor d* «ent» maal, da* ik ia dit
bUd de tandijoht vestig op de Aand»ol»n Penntylvania
Spoorweg Maatschappy.
Hield ik mij b\J vorige gelegenheden me»r bepaald
besig mat de lUatsahappQ »elve in trachtt» ik te do*a
uitkomen, over w*lk« krachten do MsaUohsppt) to
b*schikken hè«ft, ditmaal «11 ik spreken orer d» AsndMlen
als een* voor ons laad seor geschikte gcldtwUgging.
Zy behoonn tot d» se«r klein» k»t«gori«, welke ton
Jara 1880 of daaromttre«ki a»q oue beurs iagevoerd,
den houder» go«n schade hebben berokkend.
Wel U waar hswft niet iedereen schade «led»n, di«
iloh met andere AandeelensooiUin heeft ingilaton, maar
loo men hier niet verloren hwft, is dit hoofdMJultfk
ta dankeu aan do gelukkig* wtfse, waarop men van do
groot* koeraschommelingen heeft gebruik gemaakt.
Voor sp*valaU»u z(jn de A»nd**l«n PennsyUanla Spoor
weg Ma»Uoh»ppy ongeschikt. ZQ «uilen in moei«Hjk*
tiJdsn looals Amerik» «r «ck*r nog zal hebben te door
staan, «enigszins vaa de algemeene malaise t* Ity<l«n
hebban, maar groot* dalingen en minder uog groot»
vuiatlSn in korten ttfd, dl« groot* wlaston maar ook
groote verliezen kannen geven, i(ja in dese Aandeelen
niet t» wachten.
Toor diegenen echter, welke ter verüesung vaa hnn
kapitwl eenig geld ia Amertkaansche 8poorweg«n willen
beleggen en bovoudien oen goede rente van hun geld
willen trekken, ȆE de rennsylvania Bpoorw, Aandtelen
z«or a*nb»rblen»w»arj.
Is b«t aiel e*a g«rasUUllaail folt, dat dei* Aandeelen,
die In dan wilden tyd van 1080 ongeveer ISO pCt. gol
den, nu ia «en tndpark, dat sJle handel gedrokt is, «n
nagenoeg alle aanouelen enorm zün gojuld, slscht» een
ticnul percenten verloren?
En teg«nov«r die auhternitgang in waarde tn
benrswaard* staat oene uitkeering, van 1880 tot baden, van
circa 36 pCt. dividend, coodat, het verlies in den koers
in Mnmerklng eenend, toch nog een vr(J goede rent»
van hut belegde geld is getrokken.
Ook in vroegere jaren heeft do Pennsjlvanla Bpoorw,
Ilaatfob. liaro innorltjke kracht duidelijk Mngetooad en
in de hevige crisis van 1873 en daaropvolgend» droevige
jaran, x(jn de aandeelen nimmer beneden dso parikoert
g«d»Hld.
net tegenwoordige zoowel ala het vorledeno leert ons
dus, dat de Pennsylvania Spoorweg Aandeolen de groot
ste finuncleole beroeringen glansrijk kunnen doorstaan
en al ia het niet mathematisch zakor, dat al wat go*d
was on goed in, good cal bltfvon, too hebben wy toch
do WAarachynljjkheJd voor ons, dat do toekomst niet
slechter zal wezen.
Do meest gerenommeerde spoortrïg-maaUchappiJen
bobben in dagen van crinis en druk op verre n»
zooveel veerkracht niet getoond als de
Fennsylvanta 8poor\vos-m»atnch«pp\j.
Om sfecIiU enkele vooibeeldon to noemen, daalden da
IlUnui* Central in 1877 tot op 40 pCt. ; Aandeden
Baltimoro, Ohio waren voor 100 pCt. beneden hunnen
tegenwoordigen koers to koop; de aandeelen Chlcago
North Western zyn een 10-tal jaren geledon hnn onder
gang nn]>\l gewcott; de e&ndvolcn Bt. Paal MinueipoHi
en tlunitob» hebben nog geen hevige schokken
tudoorstiun (jfhad.
Hoo het mot de jongere soorten de aandeelen Den
ver Eio Grande. Wabunli Kt. Louis & Paciüc, Louiaville
Naihvillc, Now-ïotk, OnUrio & \?e9te«, enz. onï. U
gegaan, zal hier wol nlot uiteengezet behoeven towor.lon.
Het staat m. 1. vast, dut do aandeden Pcnnsylvunia
even goed, too niet beter nan aUo govaren het hoofd
kunnen bieden, als de besta onder do hier bekend»
ptpnorweg-aandoelen, Illinois Central, Fittsbnrgh, Fort
Wnyno en Baltimoro & Ohio niet uitgezonderd, De
soliditeit van al die aandeclcn mag thara boven
bedenkingworden genoemd en by «ne vore*lü!<üis mot hetoog op geld
belegging, hebben \r\\ dus alleen of althnns hoofdzake
lijk te lotten op do effoc'.ioïrente, dio z\j »f*-erpon.
Zulk cone vergoiyltin» vnlt nit ten voordeel» der
Pcnnaylvani» BpoorwoK-maat»chapp\j, zooals nader uit het
volgende staatje blijkt.
Koer». Dlv. Effcclief.
BaH. & Ohio. . . pl.m.ïOOpCt. IflpCt. 5 pCt.
Pittsbnrg F. W. . 131 7 B.Ï2
N.-Y. Central . . 117 8 0.84
Chioago Bock Wand 123 7 5.01
Chio. Karllnstna Qniuey 126 8 G.35
Chieago N. TV. . . 128 7 8.47
I.linois Central . . 130 8 C.15
Ponnsylvan!» (t). . 118 8 0.80
De gevolgtrekking, die meermalen gemaakt is, dat do
Ponntylvania Atindoclcn wel hoogcr in koers zottden
staan, als zij oven sollcde waren als andare der hier
genoemde soorten, is, hoo logisch zy ook klinken moge,
in dit geval niet Juist
Toor die lager» benraprü» z(jn «ndere redenen, dl»
voor geldbcleggeis van geen betëekonla zyn, als:
1. hot gemis van con ofUcleelo notcering ea van aan
ovorschryvingsbureatt te New-ïork, waardoor de markt
beperkt en tüdciyko beleggingen aldaar ecnigszin» worden
en Bru»s«Uche U» pCt. minder, Hongaarscho 7/« pCt. en
Tlieiss V4 pCt. minder. OostenrtJksÉho >/3 »' t rC'.
Boisischo 1881 l?/j pCt. en dito 18GO l pCt. en Torksobo
i/ig pCt. minder.
De «nkele verbeteringen waren voor BotUrdamsche
van l pCt Oost. Boden Credit vso t/3 pCt. en
Madridsclie van 5,'e pCt.
Van de Dlvene waren Vet. Atner. fondsen 8e Berle
?n dito Hypotheek beide ife pOl. aangenamer.
Geld op prolongatie bltfft op 8ft «n ipOt, dobberende
?n » 4 pOt. IMT goed ts
3. De min gunstige stemming vtn de Enpelscho markt
voor dezo «andeelen, oen gevolg van de zeer conserva
tieve politiek der Maatschappij.
3. Het vrij mocloiyk to ontleden samenstel van hare
financiën en de uitgebreidheid van haar spoorwegnet,
waardoor volon tegen een grondig onderzoek opzien en
zich liever geheel holten do zaak houden.
Deze bezwaren kunnen nataurlyk voor aerietue beleg
gers niet pelden. Denznlken breng ik nog in herinnering,
dat in November s. s., het half jaarlijksehe dividend van
l pCt. (thans nog in den koors begrepen) vervalt,
ft) Brengt men de extra nitdeelingcn ook in rekening
dan is het verschil in het voordeel dor Pennsylvanla,
eng grooter,
Amsterdam, 37 Sept. 1883. 3. v. d. Borg.
IITI.OT i:\GEIV.
Helnckon'a Bierbronwertj-Uaateohappy. (Leening,)
NOB. 18 42 121 147 152 155 187 188 197 333 210 231
253 258 208 2G5 270 308 811 831 332 359,364 366 375
382 497 512 5H 550. Aflosbaf r l Oetober 1888 i ? 1000,
ten kantore der Kasvereaniging alhier, an der
Kotterdamscbo Dank ta Rotterdam.
Gemoor.to 'a Oravonbage. \H pOts. loaning 1876
groot ? 250.000.) NOS. 18 72 231.
ASosbttr l November 1888, ten cantor» vso dan
gemeente-ontvanger, aldaar.
Loten der stad Milaan 186S a fr. 10.
Loaning, groot fr. 7,500,000.
(4a preuuentrokkiug op 17 8ept. 1883. te Milaan.
130 serien: .
51 60 136 198 260 311 S89
198 599 050 753 768
10J2
J «l-f _
1778 7Ü2 828 89Ï912 2003 9038 3093 9136
3129 2212 212G 2211 3213 3330 2511 2708 2861
2931 2933 3007 3!07 3290 8271 3311 3339 3318
3377 3130 3113 3170 8517 3G72 3631 3753 8831
3921 3929 3035 3913 3065 1187 «17» 4227 4331
1357 iiCl 1311 1363 1107 1137 1511 4585 4003
1G31 1G51 4723 1782 4SS3 S037 S10S 5133 B370
5149 5151 5593 5007 6C31 5710 6723 6761 0195
0198 6217 C255 6Ï99 6311 0330 «382 6037 6611
C700 CTCO C830 C871 CO 14 7030 7038 7127 7301
7M4 73)1 73B3 7498.
411 418
769 821 828 949
-10Ü3 1087 lï11S8 1175 1274 1283 1334
1381 1135 1166 1501 1516 1680 1653 1729
fier. 389 No. 10 fr.
498 01
39
13
11
10
3
BB .
70
74
1104
1834
1504
3093
2129
8212
2333
8097
30S7
31G7
? 3271
8311
3948
3477
3377
9479
70
88
84
96
30
33
41
28
100
500
30
30
20
30
50
30
100
50
00
60
60
60
100
30
SO
30
Ser. 3479 No. 100 fr. £0
4363
4514
4G08
4634
4733
4782
6105
6503
6C07
5716
6198
0198
6314
6637
G760
6874
7244
1000
30
60
30
60
30
30
30
100
60
60
l'O
30
61 60010
38 30
15 30
71 90
39
24
76
67
60
l?
00
34
90
4
87
4
De overig» 1200t nommers', vervat in bovengsnoemo
130 serien, » fr. 10.
Betaalbaar 15 December 1833.
BIJRGEBLIJJtE «TAND.
Oadartroaffden op 97 September 188».
W. f. Balmer an A. E. Bis.
B. Bodeker en E. A. Booten^. .
J. Bossink en E. vso dar Teer.
A, K. BoHserd an A. van Bootf.
«\. H. Or»mar an M, K, H. Ts».
J. O. Dnük«r au A J. Prins.
J. t. vaa Bit «n I. A. W. Bohnlkan.
O .L. Vutr» en Xt J. D. Hiitjaa.
J. Fluitman «n M. Vtrktrk.
O. H. d* HMn «n A. E. a Mtleaen.
f, O. H»m«rsUg «n K. Wajena»r.
B. B. Hubers «n B. A. Vermooton.
J. H. Kerkhof «n D. Hoof »»»M.
F. H. Kilngalnborj *n A. B. Slooi
H, L, Knies* »n B. van Versevsld.
J. P. von Kopp «n 8. B. Bowal.
O. L. Eromboaw en M. B. vaa DHk.
H. Kuhbanch «n J. W. Tf«J«f,
A. Lange en H. F. Togw.
. Hogju»!.
O.
O.
P.
H
B,
3.
O,
J.
3.
E.
J.
D.
3.
3:
. . .
Lelinvald «n A. M. G.
J. Laucers «n O. ZUlstn.
0. A. ll*l«han «a K. B. van Dijk.
Naota sn J. L. D«kk*r,
J. Othrman «n J. T. A. d» Bus.
BigUrs an X. W. vu ZOU
E. BI* *a W. J. 3. ter Strooi
J. H. lïoelofs an A. II. O. J. P.
W. 8ond«rran en M. M. Blok.
A, Bpaink «n T. Dok.
R. J. Iferijt.
A. Vonk «n . .
da Tos en C. Tak
Voswjjk ea X. at. Mstjer. ~
O. WUk»n «n H. O. H. van Losnaa
Tel lint; e n.
Op Kaandag, l Ootobor, das middags 13 uw.
Iit Frtutatt,
Twoa Kampen Bouwland, in dan Buiksloterh»m, gt.
h., 69 a., 70 c.
Twee Kampen Bonwland, in dan Boiksloterh«nl, gr.
6 h., 93 a., 30 o.
Eon Halsmanswonin;, in dan Dulksloterham, 38, mat
Ichuur, 10, benevens twao Kampen Weiland an dria
Csmpon Bouwland, allen aan dan Bijweg, te zaman gr.
8 h., 78 a.
Twee Kampen Bouwland, in dan Bniksloterham, gr.
3 n.. 71 a., 60 c.
Ben Zomer en Wintarverbiyf en Erve, gen. Gooitaut,
Voorweg gem. Bnasnm, gr. 87 t., 60 e.
Dei avonds tan 6 nor.
Ken Zomer- en Winterverbljjf, enz. gan. Luit»ot«*,
fienwe Tuinpad, 8, gem. M.-Amstel, ta zamen gr. 7 »., 86 c.
Een Koopmanshuis on Erve, eni., Prins Hendiikk., 65.
EOQ Heorenhuis en Erva, Keizersgracht, 103.
Een VfinkelhuU on Erve, Vijzelstraat, 90.
Tweo Hulzen en Erven, Kerkstraat, 333, 7.
Twee Huizen en Erven met Koetshuis enz., in de kon
an Bloterdük, 216, 317, 318, 231.
Eon Huis en Erve, Bpaarndammerdyk, 394.
Eon Huls en Erve, Prinsengracht, 308.
E«n Huis en Erve, Oude Looieratraat, Ot,
Een Huis en Erva, Heintjahooksteeg, 1.
Een Huis en Erve, Westerstrut, i BS.
Vier Huizon en Erven, Liurierdwarsstrut, 30,33,31,12.
Eon EoopmannhaU en Erve, O.-Z. Voorburgwal, 99.
Een Pakhuis on Erve, O.-Z. Aehterbnrgwal, 78.
Tijf Bouwterreinen, Spaarndammerstiut, ieder braad
6.73 H., diep 20 M.
Drie Bouwterreinen, Dpawndammerstnat, ieder braad
5,73 M., diep 17 U.
Vier Bouwterreinen, 8paamdammoratrs*t, ieder breed
5.73 M., diep 16.50. M.
£en Huis en Erve. Prinsengracht, 1017.
Twee Huizon on Erven, Llnjengracbt, 292/194.
Een door brand beschadigd Huis en Erve, tliddernr- 43.
Twee Halzen an Erven, Hartreldscuobrag, C, 6/6, ge
meente Watergraafsmeer.
Op Woensdag, 3 Oetober., de* avonds tan 6 uur.
In Htt Ourinijdi llttrm-Loytment.
Een Heerenhuis en Erve. Keizersgracht, 726.
Een Koopmanshula en Erve, Oude Turfmarkt, 167
Eon Boerenhuis on Erve, Doelenstraat, B.
TK HUUR
Onder de rubriek TS UU UU worden voor onze abonnés
gratis opgenomen woningen, kamera en», welk» vóór
VrtJdng n finf opgegeven «on, mat -T*nnridin« v»n
Stand, Lokaliteit, Hunrpr^a an wannear ta s*nv*ard*n.
Opgaven hieraan niet voldoende'kannen niet geplaatst
wordSD.
Beleefd m mar Drlnsrend wevMteUen wy
b U verlmrlüff der woningen Ammrvmn
direct henni» te ireven aan bet Bnrean
van dit «lail, Bpnlatraat *IO.
Toor nlet-abonneés !? de pry* fjeileld
op 9& cent* per resrcl.
Amttel,
298. Een Bovennnls.
Bloemgracht.
31, Een bovenhuis i f 100, een benedenhnis l 300 ta
bevragen Prinsengracht 257,
Itromicerftraat.
li. Twee BovenhuUan, f 350 en f 17S p. J. Terstond.
Damrati,
70. l Gem. Voorkamer met Alkoof, terstond.
70. l Qem. Achterkamer met Alkoof terstond.
Drooglta».
15. l Huis bevattende l Kamers, Keaken, enz. Torci
11. Een Bovenhttis f 275 p. j. terstond ta bevragen by
G. Kleerkoper, Rapenburg 32; 's morgens vóór 9 nnr,
37. Eeu Huis bovatt. G kamers, plaats, kelder etc. f 800.
&erar4 Domttrmat.
1. Een zit- en slaapkamer, in een stil gezin f 18 p. m.
81. Een onderste en een bovenste bovenhuis, ZQer ruime
ea hooge kamen, terstond.
113. Een huis met tuin, primo' Nov. a.s.
Jmn vmm der Hcn*e*ftra«t.
340. Een HóiJ met tuin, 6 kamsn, alk., keuken, kelder,
zolder, hnurp. 700 p. J.'Qct.
Ketxertgracht.
409. Een kamer met koit f 45 p. m.
Twee ongem. k>mors en suite m. keulc. f 80 p. m.
Een kamer, f 10 p. m. Alloa tent.
Kei'kttrattt.
32. Een gem. Toort, Alk. en Badk. Isto Et»g«, f 40p.tn.
147. T we» gem. kamórs, f 10 en f 15 p. m. tegen l Oot.
.
16. Een goatoff. Voorkamer, f 18 p. m. Terstond.
16. Een gestoft. Achterkamer f 2 p. w. Terstond.
10. l seer (UB (**«. sabw «a slaapk. ssM s4k
l* BtaV-f M p. n. l Oei ^ ..
16. Twea gom. kaam, la «ta«a r 18, p. m. l Oei,
.
1. Ban buis bevaU. T k*m. aas. «B gmotea
p. J. torst of l Nor.
?* Kan wfl bov*a*als.
4. Gem. Toor- en 'Achterk. f 35 p. m. Tent.
14, Een Bovenhnis, 7 Kamen, l Nov.
OT. Z. FoerbHrgicalt
79, Twee gem. kamen, f 35 p. m. _
258. Een gem. Yoorkatder met alk... f 35 p; m. l Ooit
O. Z. Aahtfr*mrffH,*t.
44. Een. voor- «n achterkant., f 18 p..m?tent.
148. Een gast Kamer met alk., f 15 p. m., tegen l Oot
Fmlmgracht.
29. Een eerste Bovenhuls, f 300 p. ]. Terstond.
S9. Een tweedo Borenhni», f 160 p. J. Tantond.
J», C. aooft*tra*t.
84. Een mm. Zit- en Bltapk. f35 P- m. direct of l Nov.
33. Hnis mat inrichting vaa Magazijn, f 1400 p. j. Tent
108. Eonte bovanb. met 3 kamen, 9 alk., keuken,
marnieren binnenplaats an solder, f 400 p, J. l Nov. 1883.
108. Tweede bovenhnis mat 3 kamers, 3 alk., keuken,
zolder, f 350 p. J. I Nov.
336. Een ond. Bovenh. 3 Kamer», Keuken, Alc.f435p.J.
006. Een net gem. kamer met alk., f 20 p. m. tent
.
30. E«n benedenbnls bevalt. S kamers, keuken, kelder
en zolder f 750 p. J. l Nov.
Rozengvmcltt.
56. 2 Bovenh., f 300 en f 300 's j. van all» gemakk. voor*.
Rolttm. '
Een nat gast. l* EteJ» kamer en suite f 60 p. m,
50. Een nat gast. la EUge kimar en suite f 60 p. m.
Mtmgét.
67. l rij bovenb., 6 kamen, keuk.ens. f oSOp.J.lOot
164. EaTgest. voork., Sa etaga, f 12 p. m., tent
398. Eeu ZQkamer «n Bla»pkamsrtje. f 30 p. m. Tarat.
Xtte apmiirmlmmmHrftrmmt...
5a. Dria Bovanhuizen, f 800, f ISO an f300 p.): Tank
Dao.
u.
a»»sssj»i«siSi»t
Xaa Holt; 6 kuoars, aaidaak«aw «as. f TM p. t
l MoT«mbc« a. s.
BanBovanhui», T kamen, sseiaaiSjkaiMr. snM«f Si»
1 1000 p. j. Hov. a, s. Te berr. ia Oatt
VFWiwsMfnsMsf .
.
«T. Bast jam, Xam« fit p. B», Tandead.
13. Bw t*ta. Tootk. mat aMtwbsdJ«.i4l^si.iOltV
ADTKBTEIfTIJBIf,,
Afdaelln»: AJC8TBBDAK.
Zondag M Baptosaber au Msanaav l Oetoberr
Drama In 6 badrtfvan
uit h»t FrsMoh van HAtTBIOB DBAOK, vertaald AN
ABOBDIDB HAH88BM. ^
Isto Ta&iaaL Bat gehate» van dan
3da Da i«lfopofl«ring.
8d» M Da band* van lt*fifht.
4da . Moadar «n Uad.
6de . Een gadwongan bekantoala,
«de D« valsene doodaoto.
Aanvaoc t» 7%, Zondigt ton « mi
T»r»«nlging.- .Ba
KONINKLIJKE FBAN80HE OPBBA.
Dtr. A n t. V o 11 n s van Hammej
Dinsdag 2 Ootobar 1888:
N*, l v»n hei s*a>ameca«stt,
SM A M K. B f,
«3r»nd Open «n 6 aotos «t 7 UbUftnx,
par M. CABBÉ«t J. BABBIBB.
Musique d'AJCBBOWB THOMAS.
Aanv*ng 71/1 nor.
Pl*ats»n knnnen besproken «orden A 10 cent DM
pU*U, van af Vrrjdag, d»galt|k* vu 10?S nor.
tmm
HOLLAND8CH TOONEELOE2EL80HAP.
Directie: A. r Alf LUS.
TELEPHOOX Kt>, 330. TBLBPBOOlf 1T«.
Zondag 80 September en M»»ndag l Ootobwi
DK BKOEfjAABITCill,
Tooaealspel in 6 bedrijven,
Ctar het Fransch van BOÜEOEOI8 «n MASSOH.
De hoofdrqllan zullen vervuld worden door d» Damaa
THÏO FBEKKEL BOUWKEE8TEB, ELLENBEBOKB,
MÜLDEB ea de floeraa POTOABST, TOS, JTmOEKS
en HE38ELINK.
Aanvang B nur.
Prezen der plaatsen : Statie* en Baleon f 1.50 Log»
f 1,25, Parterre f l,?, Gaanderrj-Loge 60 Cl»., Oa*nd»rfl
40 Cts.
Plaatsen z(]n vaa 10 tot 4 nnr aan. het Théstr» te
bespreken, & 10 cents extra per plaats.
Verwacht eerstdaags:
A., vmm liter.
Plantage, Fransche Lsan.
Wiener Operette o -Besels chaf t
Director Berm SIGMUND LAÜTENBUBQ.
Caite Sffnuuy Anfaiia 8
71/j Vhf.
Bonnabend 29 and Sonntag 30 September:
Xter ond tier AnflraJirauB v»ni
B» E H. raKTTELSTVDElVIV
Grosso Operette in 3 Akten,
Ton F. ZELL nnd R. GEKKE.
MOJÜron O. lOLLÖCKEB. .
Comtesse Laura .... ranlein LUCEE TË&DIEB.
BronUlava. . . PLOBA FI30HEB.
Slmon Bymanorioa ... » BETSY JIÜNK,
Jan Janlczky . . , . , Herrn O. LÖWE.
Obent OUendorf ..... E. BEBLA.
Preisen der Plitr» i Stallos f 2.?, Baleon f 1.50.
Parqnet f 1.?, Parterre f OM.
Eesflrvirta Plitze slnd von 10 bU 4 Uhr an dar
Thóatre Cuse zu bekommea
.H'.
8tf. Baa lagaabel Boranhnls, f 1000 p. j. tofaa
a. «t. Te beslobt. Dlnsd. *fi Dondard. v. 2?4
«9. Bén gam.voork.matalk,ankl.k»mnf85p m.lSor.
10S. Twaa gen. Kaman an suite mat alt, f 40 p. m, l Oo*. '
*
Plantagi iftdrfwtfuan.
Directie: G. PBOT * ZOON.
Zaterdag 29 September en volgende dagen:
. De PRETTIGE OOIaLOO,
Operette in 3 bedreven,
mar bet HoogdulUch van F. ZEL an BIOHAItD OENBE.
Muziek van JOHANN BTBAU38.
Chtmonteerd in navolging van déopvoeringen la
bat Friedrioli-WUljslmstadtisches Théatre te
Berlt)n, waar deza Operette, onder d« Utel van ,iêr
tiuliyt Ki-itjf', m«or dan honderd
achteroenvolgen te malen met buitengewoon succes werd
gespeeld,
Nienwe Decors v»n ODSTAVE PBOT * ZOOH
Klauw» Costumés van A. 8EBNÉE * ZOON.
Gewon» Pr{fs«B. Aanvang 8 nor.
DE K1ESVXJBEENIGING "
BURGERPLIGT
m
da harstammlng voor aan Ud van den
Gameentarsad op
2 OCTOBEB 1883
met aandrang aanbar«l«n
Vooral thans rast 'op lederen vrijzinnigen KIe f er d
plicht tot krachtige samenwerking, want d» h' u«« l
beslissend, n b(J herstemmingen brengen i(j die itoh
ontbonden, allsèa daardoor, eeoe stem uit ten gunste
der togenparty. .
Dat daarom allau ter stombos opkomen, om te. rap.
hoedan dat bet Antlravoluöonnslre element la dan
OemMDteraad veld wint
Ieder branga darhalva aQne stem uit op i
Mr, J, N, VAN HALL
Pt Commiul» ra» BtiHèw ttr Kieirfrttntgt*t
S» Saptentbw
J, A. tETT, roortilttr,
3. BOOSEGAABDE.
H. BOÜKAN.
AB3IAND 8ABSBN.
. . A. 7AH BAJIZL.
J. a. TAM DBN
.. TOftTS Ok,