Historisch Archief 1877-1940
m%^
.?
DB AMSTKKD A M M E E, WEEKBLAD VOOB «EDERLAffÖ.
No. 329.
i:.
Vitier ??ertMtt-teteUtttft
S» 0MM* Ju
weitor
M.4M*
Wi M*
TfeitMM
M.
HOWDD)
M 0**»k«r:
m»-.
FniM ter RUn: Btattu f l?,
1 f I.-, Fatten r *M.
?tad TOD IA Us 4 Bar aa «u
BB HAAOBCBB
?MARWIE-BBTEIIFABWI
TAB
Dr. J. Th. M O U T O N,
«e ?»
BBKBOOKD te A
d*
,!? Hoooei» oma
BCfQ
toez«k*Ml.
Mt»fe0««L
Kinderen Isntëls.
Twe* Vertel*» «H k*! l«ren dv Mba bt OaBaJI»
HMT a«t HMtOattMh ia» LBOPOLD VOS aaOBBB
KAflOCH.
Prfrf».
KAS-VEREE|I8IH8,
IEIITE VOOR fiCLBEU i DEPOSITO.
m M HoojdBitoen door X, W. P. HOtHAH.
MOET8IJEJR.
Ata MOdMte U*it 4eh M» «en «riravd Tcnton,
P. O. «a vaa ?? tmto §»Mfm «Mntak fctar_o*«M«rm.
POSITIE GEVRAAGD.
' K» 70KGJHCN8CU Tin go*d«» bnlM M jau «roei,
i*xond en »t«rk Ttn gmte), MD« niUt«kuul* npMiltos)
TOOT den H»»d«lB«ioUah*bb«»J«.iatU«>tT»nW»«n
fctnni*. h»ZHj«toraüU» u nh«iib«
plMtelng oDTanehilUg in w«lk tend.
Goed bMprtakt en foed kaanend*
g*Mhflrttt, vutnnvt tt«0«r fMahifct te
fJk»r i» »?»?>?* ftopmtB, TBUtakrato raftnntün
?tean ten dlmte,
Tn«o« bdttvn nd«r Uttcrt r B O, ter Be«kAmnd«l
van P* Ttwrtwi BinM^BMitufttttntorMl 25,
TE HUUR:
Een irril BOVEIf HBIS *UM dem
hei Station van
Keu? Kelder «? »«Ugr* HMV*rft»
r«OO. prieven franco, l«*»er» P K*
ra' vaat 4tt blad.
ABOHHEMENTEN
?p alle fil
en
Buitenlanaworden auuageno
BMUafcl te
in
Men biedt het geluk de
band!
MARK
te wtautem»
t
Dit groot* kttitMl bcdmgt ia tot i
kln'e (end de Hoofdpijn, weA fat <1* *i
Hunkin-eer «MMMMrf- «-^?~. 'iJl
ii goedgekeurd dóór d*
tiii} i» toto lfmÏMr«llrtt
Aigemeene Maatschappij van Levensverzekering en Lijfrente:
««t4 te AMSTERDAM.
1S8O, No.
JJiPnUJi. JTKT JULLTOJCT SülDjE.V. Off 7XAIKEXBD2V JTUHKBir ZUEBUOT Df JUf
d* Htetra: M». 1T. VAX on Yiwr, F. J. TT. II. Bcmnts, H*. Q. vur Tiavnovn, K». P. W. H. VA»
'die» te Aiutonhm; Sf». TV. 3L BttPKutt, *» SotterdMB; H», l F. B. TJUC VAI PoonTVUM, to ^ QMv«ah«ée; Prat P. TUI Qasa, ULtldm;
W. A. DABO» VAX »aa Fu.li, to AHMM; Jhr. M». L. P. H. MtCBUtis VAX KKSSKnra, ta Roermeni; Jhr. M-. J. H. F. K. VA» Bwotoauni,
te Rg» {Prictlawi}; Jkr. M». J. B. A. J. M. Yawnnn, to 1» Bertoftnooieh j K». T. XL J. BAHOK »a BiMMtx*» KMAUA ZiwiDiar,
to MMtftcfelrt; ÏI«. C. O. n» BICS, MI. J. J. C. KMCBU* «a J. Duoaa, «Utn ta tarabaU.
Directeuren: D". S. B. J. VAN SCHEVICHAVEN, B. W. SCOTT en J. F. L. BLANKENBBBG>
D» XMriMbftppftgaat eoutmeten aan voor alle «oorten venekeriagea op het «enscoeUip. leven, ook yoor Ooit- en?,
West-Indit Hare tarieven zzhi volsrens de nieuwste statatieke gagevena berekend.
TRE RED6IUTEL ASPHALTE (OIPANT, Limited.
KKN1GK BnOBTNji-AJttÖ VAN
DE VAL DE TRAVERS ASPHA.LT MliXEX, ZWITSERLAND,
Gecomprimeerde Aipbaltwegen en dito DowcliTlooren. Werken in Aiphalt-Xuttak Toor Tiottofew,
SkctiaBlnki, Moiitvlocnm, Keilden, Kuif* en Kegelbanen, Winkel- en M»gmitjnTloeren, Ougen, Tenuidft'% Brug- ea
Dakbedekkipgen, BetoB-7m»reeringen, Stellen, enz, en», enis.
Oarantia roor bet Waterdigt maken van Selders en BaHenmoren.
Blndelllk, Toehfwereixl. <*ti(loov*lrlifirtNi«r. Cteramweread
SPECIAAL TOT WEBETO TAJf VOOHTIOÏ MCBElf. ..
Toor nuiofiUngen omtrent het 'liggen v»n Vloeren, Bedekkingen
het Kantoor der übriek, Damok 80^ JaHttrimit, _
«Mltetiirl Mr ii hMMtafifi latal* m PJOtn
S»6«;«rf «rrftotfr l» d» Be^lUlea T» Fariji.
DitzuWeripgamtdelrtaangeoaaiBTan smaalt,
emakftelljt ie rerleren, gcfJnrendo tele Jaren
Intet bedervende, Iwt kraeht(I(»)lg»te en
onschadelijlule raa allen, wordt ledeil me«r dan
60 jaren met lucce» door de beroemdst*
Seneeshecrcn van de geboeid wereld gebruikt
igen hnidaleltUn (Vurigheid, Sctema, tntj
Ziekten van het Moed, ICUoretl, Schurft,
Gezwellen, En gelach* El«kte,
KmfUter'itige
te. adreMeeran
J* d* BodérUoAuhe Uinulotn^, met IM
«nkd Terachi], d*t d* Sfi ?!>?>»r «?!«?»
tart! MKAIM» pr$un brnU, dl* ia 7 UMMB
getrokken wordttn en «!? volst Umengvsteld
Prfl. i
Prttcea
,t!
«aoa
39030 Prenfc .
19340 Prezen » 124, 100, 94, 61. 40, 30 ïUrk.
Ben boofdnket^jlE pont Tnn belaag ii in de
Hunbargar Ot]*oU»t) oneiM«n en beitut
daian, d«t g'e«» niaten, BJÉAT v«l pr^jzon ge
trokken worden; een ieder beeft da» tot Mn
net oind der 7de liTim kanwen behoeft niet te
vicesen, Mede trc*gw HO al* in do
NedorUadKhe kUMMUottr^. »et een nlit nügeloot
te worden en zoo doende 'de kmni te verliezen.
D» pitjehekklinrea ifln TOtgBni het pin
officie*! iiMtgMteld.
Voor ite ccrttkomendo prflirtretWng der TUI
«M Stut «vwuvborgd» öoWtetortJ koet/»
G*he«ta Ot%ineeie-Lot«n SJL 3^* et»
Ihhre . ? .. W» é
.' Kwvrt . » ? ? w ?fl^V9 «
Da oiden werfea, ?? luttnïtiiif TMQ het
bedrtg, met de grootste opmarkzMmaeiil door
ooi gefiffeetneom. Het bédrar getiere men in
?BBtbUJetton, NedvL portses»!» of k*t ge.
nukkelpiUi dooi ojiddel «a totem,
poitwlnel te remittMHB ea ontnu>(t een ieder
T»n on», do orijineele loten, met net
8U*t««?pm Toarriig. Ook de balr* en kw«rtloten
*Ü» odifaiMl. B» het wn*nde« te Mn
worde» d* neodtge Hibte)^* plH
btt)(iTWg4 ea TermUren wy oni
met OTetcmkomtt de loten TOOT de
ten* t* nmm n het tMMMdm »ri* t»
rotoameweo. De nuntn dar Mitallen worden
ia OBM totarjirogtitei» d*Jfflpi genoteerd en
en '..M itdev trelUM OMtfui^» 4to iMQdev
TU een lot onopgerahUrd de unbtel^ke
trekter
twukht der BagMriag'
Itonut kunnen o*k 4* wiMte»
trtttlng tai wooantoUl 4<M «
WUI'QBtt.
OOM «aHMtff feMMbvcBMpA*
te ' " " "" ?? - ? -
m i
'Vrtudd >.
taucbran» elke
^toittmulttso.oeo,
* H»t la Toonit t« xlea^At dotoidiede
oodarwaüaf wer wol deebMÓv* vUd* en vmMfcnwf
vtoriuln, om tl * onton tekumwntülToeren,
de bwteUintea «4o tpoadlg mogeltpt ia «Ik
gmrri voor
£0 Octo&er
ft. «. tn» tt sendM.
Jsenthal & Co.,
Bw»*-w WteMtnak
P. & ^v ?&-*«? vitjf on
bö Kt
hfa*ii«k^n,door
?Ten 1
ven.
Haarden^ Kachels;
tf1" s ~ *
Fornuizen, I«edelcaii£&B, Üfangcte, Sti-ykliacliel», TUBF- en
KOI.XnrBAHK£W, H»»r!^ellcii
em»t«»daara»,Por«e-M»ttte«nx,FwapI»teStandaard». -Raffel-, Bes»«rt-, V^el-, Tleescb-, Trancheer- en
tt**fcTfeèïcnmcsBCia e» an« BltII»BIOlJl>EI-IJltE ABTERKIJSK to «e
groótsste «orteerlng, In de Hlenwe Magazijnen van
MEYJES & HÖWELER,
l fr*^ \ l Jlumrifft 49*
se»iM »nn«i»«B*rn lm de a
pecK & co.
«eB lm de M AO A XXJ WKX «a*
«g
ere «TA
ma^,^^. Br. M. FHKSISHfliT©, geheime
Hofraad en Hoogleefaar te "Wiesbaden, bekend als een der
hoogste autoriteiten, schrgft omtrent net ülilierva-*
o. a.: ,
?Dé smaak van bet water f s zacht,
aanjfcma»ra, veffrbttbend, niet sterk prikkelend."
ftm voor Jtotjerfand en de Koloniën,
ff. HEBEIS & Co. t» Amsterdam
BISCUITS-QLLIVIERI
Zeker, M fittdtcate
geneitri» yan aHe BnmeUelilke Biekten
TH n«re gevolfftn, ktttijvx* ttlf ontstane of
Ofurfttffêt. nüu* t*tst*xt of titfeiBtrtelde t»
,mn dit t»U« u» tikt *iAa««Ki«/ wttrttamd
fiitden.
il* MMtklMlf* Aoa^lMMta tt 2»' OUTVXzOl Hl(
toegekend lö bcbbea drultl ziek aldus In baar
oukteol lunport uit : ? Et Beschuit* «*»
< JJr. OÜivur tijn een gtxtmnidtUl ittt nooit
'? Itdtrfl.derttlctr ttrtiilinff is too volmaakt
? lïtoffflifl, gtf ItuMm rfw rf*r utenseAMd
« gtwichtije diensten tticijten. » Wij kunnen
(ie niet genoeg' amrbevelen; wanl geen enkel
ander «neeamlddol b«iit een enkel der
ndorf cneldingöft welke aan de Zuirwxdt
- OLLTVJ£B Terleend lijn.
»? «U BUO WW» B l
tmtyam op aader omean te
BEWARIW VAM «AARDEN
Trfj«n« Becteaeot au bet t»ntoor wrkrögbMR.
Afiutardua, U Ootobw 1889, "r\
DKDIBEOTa,
16 Maart 1888>
11 «na A» n BB KBRB VOOB
DEPOSITO GELDEN
act NI pCt M »toM febnóbtr
Xtt Mn d*ff upiityeui op ....... V
. MMmMnd . 81/4
?a bat DfeooM* v*rl»»«« mt 1% pOi «m
l«brMfat op S pCt - -,
AnwtardMhliO«tob«rl8S9. ' ''' ,
i.
OSTFMÖDoelenstraat
Bsnte-Tergoadiag voet Depoiito op bedot
?at l da« opTnc«M op l pCt
. 10 dagen . . Vh .
Bawmrliifl Tan Effecten of andere Waarden tegen
por mflle per 8 maanden.
BeglezMktan «ntU rerkrQcbaar.
Amiterdam, 13 Octobar 1883.
TOLLENS!
Gezamenlijke Dichtwerken.
VolbaitaBYa In één deal f9.99; gebondon /4.?T'
TOtgcv* ta twaalf deellfei /M».?; gebond*n ? 13.-C
TerkrtlgbaM bfl alle Boakhandelaren. Ha toezendW
TU nat bedrag aan den Vit|taT«r. HDQO SÜIUNGÜJ
to iMmeurdi*, fruuo tooMnding door gehael Nederland]
?Tedicliten Van H. TH.
O.brochserd la Mklcnrd omilmg f 9.10.
Idem In $nchtb*Dd . . - 8,25.
BEHDBBODE.
Wie op rrjperen leeftijd
gemakkelijk vreemde talen
wfl leeren»
eobaffa ziob aan:
HET FIARSCIl ZWDÏIIEESTBB.
Compleot In 50 lewen i 15 et per lea.
In t groot t» T«kTft«n btt A. W GBOOTE, KaW
Ttntnattt.
DE BAZAR, Dames Mode-Gids,
4a KWABTAAL 1888. , .
x /!.? »or Ew»rtiml. \\ - " .
?V B8 toetendtog TU ? 1.? per poetwiwei oamngt
men No». 19?1* Bmiar, franco per poet Tan da
Uitgeren
Den Haag. CEBB. BELKWAOTE.
ComplMt ta M IOMB * iS et per !«?.
HET CHfi&SCB ZOKDEK IEESTB.
Ooapbet ia U IMMO t, BB «i jwr IM.
FrwtiBaha Methode on *coi
??lfö«f«tting. in korten ttjd, Fr»nh. ttnltMb «n
EiiielMh to l«eren lezen, spreken «n
»ehrt|T«n, door B. C. Bl'HUÏT en I.
8OHBFPBB, Iiwriren bij het GynmuiJaal «n
Middelt»» Onderwtf*.
EWftwe -na KOOBDBOf* * »HIT, to
Gioniiicra.
Jfm t«*«rt «i »v *1H B*Uumd4aren n
(of ptaotmi voor tUz* nitt tij*) ook W d»
Froepeetos alom
G. & J. COOL,
marmeren
FABBIKANTEN VAN
bekfooad AKSÏS&DAK (3 m ), FABIJS, jUüffiElf, PHILADELPBIA, hebben in.bnnna lUgmzyn.n te
AHSTEBQAU, ROTTERDAM, NIJMEGEN,
Bloamgnobt 71 en 77, Hienwland l. Van Berobeniaitraat,
TOOrtdnrand een groot aantal B$BOOR3TEBmiJ.XTSL8 TDorbanden ter dtraeta BflaTerinf»
D, door oni op de Tentoonitelllng Ned. Antseltag geexpoieerda MANTEL 9 ifln ta rlnden Ste
Biert o tte^rij : ,,D0 Mousseoring".
uit
BEIERSCH BIER,
de Blerbronwerll »E
Cemte per beele en O Cent* per ItaUwv fleeclif
'
17
alrawda «Bö «oorten fiOIULOTBCHB en ENGELSCHB BIEBBN, togen eonenzrMKend* prQsett, D« floMebea ea
kruiken worden i S Cen*» benktad en toroggenomen. ? Biyton genieten i*b»t.
r ? -~~
EENE EXTRA OPLAAG
ZATERDAG-AVONDBLAD
.?- * """.- , . ' ? ? VA» . . .r
Be Amsterdammer
rrermJnderliig
bet beste Work Tam
Dr. J. YAI VLOTEIÏ.
n«t We^eriandMli* KtacltMpd.TUde llo totdelSe
?evw, 3 deelen, 4e Term, drak 1881. Eet hpoc»t
Intoro.Mnte bflUngryke werte VAM VtOTEÜ. Het
Nodcrland?obe Klaebtepel TUI i» 14e tot de 18e oenw, S deelen,
ia iriMto ^ 7.M ?toebto f *.*O.
Voor ben, dl* ntt bekend ?$» «et dltiUndtardirrrk,
- " '-Tbiideebft Uttontanr 100 UUn(trük,»tJfti«r
yOOY O HMOi I»IW1»WIO Hnuawiuir B^w UWIBilBfi|», »u ^>?
madegedeeU, dat Dr. I. VAN VLOTEN daarin nit de
SederlandMAe ElnoblapalaX aena Tenamfling Uftrt Tan
onder bet
In de Machlne-«alerU op Oe Hotailcpera van den
eene «nelbeld van 19é«» Ex. per nor, welke
'
bta* ISO atokkan.
Do belanortlfce ophelderingen en aantekeningen T«n
den lamentiellar Terhoogen do waarde Tanditwork niet
waMg; voor tlkn ifln teeb dia ^taeblen" daardoor n-tf
wat dnklaltlttf, on dat niat ?liaan c^f. die itudie van
OOM onda Tolkataal maken, ar o»tiaeett|k Taal
ainbabbea, ka> blejr na* genat btt«eToo«d wonten. dit dit «Ie
,tirmaMUItt Uuekttn outtr tiuU DMUtn" de hoof»M
waarde hebben TOOT bat eigenaardig en trouw biatoriub
wedergeren Tan «eden gobratMn, nitapannlng *n
ontnlkkettng TBI oue Toorzatea in de middeleaawen, en later
tot au da 18e ee»w. Ben betrekkelijk klein getal if
rooriwAda m Bn JMfc-r. KtneMtftf. JH?lSt mui",
t doelen, door X VAN VLOÏEH. , .
Wla aan eunpl. wrUngd TOOT tleob«>/>.e«ii> P»»»«
f 7JH>, ontraagt dit beUagr^ka, werk franco tegen
to«»ntan eo» poetwliaal iffK waaropiUak .VAN TJLOTEH
klnebtneV ? doelen, bö «KBIte. B. * ». COUBM,
Tan Ooedkoope Boeken, te Arohem en ta
NV3SÖ.
eiken Zaterdttgarond.
ültf«tari! DAOBLABTEBEUOfiDIQ Hoiw * O*
Kantoot: Spuwtraat 216.
ZONDAG 21 OCTOBER.
Abonnettent per 3/m. . . ... . . f L-.fr. p. P. fWfr
Aüonderltik* Mommen un de Kioelten Tezkr^giwar 4 ? 0.10.
AdTertenSn van 1?6 tegeli YL?, dkffegel m*er . . . OJ*.
i den tflunt
?CRBOüDt
[ IEN VCEBTGAVE. ? 8TAA.TKTIHDIQ OVERZICHT.
AlXEHT.g. ? OVERZICHT DÏB MEM. - Warma
l»rt tj*a, «*n ÜatoKdigatuud-praatJe, ÏXItl, door AotJariw
-Üirocht Octobcr 1883, door Jan Tan 'tStlcbt?lüKBTi
t tooneel in da Hoofdttad, door Patriot. ? Hat
tood te Bottcrdtm, door M. H. ? Anuterd. Coneerten, dooi
, ? Pa TruMoba Opera, door D. ? Pit België,
IY OT, door K. A. - Uit Parkje. ? LETTEBKUNDE:
i piaUlach man M een woeita tronw, I. ? Verloren
irfde, naar Emiuraal Gelbel, door B. Tb. Boelen.
. Berichten on Hodedcellngon. ? Inbond Van
T(jd? Hleuwe ÜitgaTcn. ? De getoWtdenis der
tg Tan den Telephoon, door V. t. ?
WKT1ÏN: Bet rmpport der daitiebe enolera-cottminle in
(rpte. ? MILITAIRE ZAKEN: Het korpa Marinier»
t hnlpkorra Tan Je MC- en de landmacht, (tint.) door
i. ? 8CHAAKPHOBLEEX. ? rEülLLETON:
Ontkt all een TUnder, een pbantaaie door Antoinette,
I-XYI. ? SCHOOL: Dlda*kalia XLI, door Q. N ?
? BECLAJCES. ? OVERZICHT VAN DE
BTi«Ji4ki-»MABKT. ? Amerlkaaniobe Sporen, door 3,
L i. Burg. ? UITLOTIKGES. ? BurgerlUke Btand. ?
tingen. ? Ia bxwr zijnde 'Woningen. ? ADTBO*
STIES: BohouwburK«n, eoa.
Een Feeetgave.
| Toen het besluit genomen werd, dat het
de INTERNATIONALE COHGRBS DER
ORIENTAISTEN te Leiden ton bijeenkomen, was het
i verwachten, dat het in ons vaderland met
enomenheid zou worden begroet, ea bleek
weldra, dat men bij dit Congres ook de
ynesische talen en volken eene voorname.
«als zou doen innemen ? men kon zich
irens verzekerd houden van veler
belangling, meer bepaald van die
wetenschapijke instellingen, welke zich de bevordering
de taal-, land- en volkenkunde van 's Ryks
zeesche beziiüngen en koloniën ten
ou stellen.
Met bijval werd dan ook door het Bestuur
het Koninklgk Instituut voor de taal-,
i- en volkenkunde van Neder l. Indie het
fcrslel van den Secretaris .begroet, om niet
fcHdWtW nemen tast*&*VH*at teu«K
iwidige tentoonstelling van oostevsche hand*
ichrinen en boeken, die aan het congres
rerbonden zou zijd, maar ook door de
uigave van eenige geschriften blijk te geven
dat men het doel van het Congres naar
Térmogen wilde bevorderen.
Door prof. 6. K. Niemann te Dellt werd
ten deel der Boegineesche letterkunde
bearbeid. Zijn geschrift over de Geschiedenis
nn Tanelte, Boeginetche tekst met
aanteelte*i*gent is den Oriëntalisten als (eestgave
angeboden en evenzoo Eenige proeven van
Botgineetche ea Maiausdarsche potzie, van
Dr. B. F. Matthes.
Aan de Redactie van de Bijdragen van het
instituut werd opgedragen een feesinummer
na dat tijdschrift te doen verschijnen. Het
pdeelte dat gewijd is aan de land- en
volicnkunde ligt thans vóór ons. Wij treffen
daarin de volgende verhandelingen aan:
De oudste kaarten van den
ia l ei s ch e n Ar c h i p e l, door P. A.Tiele.
De studie van de kartographlsche
voorttelling van den Maleischen Archipel voorde
19e eeuw is een veld dat nog geheel braak
igt. De gropte moeielijkheid om dit veld ie
Karbeiden ligt hierin, dat men van heinde
o ver de gegevens moet verzamelen, inzon
derheid, waar het de oudste kaarten, van de
«tiende eeuw, betreft. In de laatste jaren
leed men verscheidene kaarten van dien lijd
o facsimile weergegeven, maar meestal
lagmentarisch, namelijk die gedeelten, waarop
Imerika wordt voorgesteld, daar deze meer
algemeen belangstelling wekten. Voor eene
Mie van het onderwerp zou men de
kaartftrzamelingen in het buitenland, inzonderheid
die te Londen, Parijs en München moeien
raadplegen. De mededeelingen in het het
opstel van den heer Tiele nopdigen tot die
ttQdie uiu Bij deze Verhandeling is een facsimile
pvóegd van een fragment der wereld kaart
an Diego Ribeiro (1529) op de Gr. Hert
«blioth. te Weimar aanwezig.
Het bevolkingscijfer van Nederl.
öost-lndiö, door J. Kuyper.
Indien het onmogelijk is eene kolonie
loed te besturen als men de
bevolkingsflwklo niet kent, dan .... moet er wel
fcts haperen aan het bestuur van de O.-l.
joloniön-, want met onze wetenschap van de
«volkingscljfers daar ginds is het al bysler
«leclit gesteld. Het is reeds zoover gekomen
Bet die onzekerheid, dat de statistieken tan
nederl. O.-Indiö alleen de getallen aanwijzen,
«elke betrekking hebben op Europeanen en
vreemdelingen, althans voor zooveel de
buifeobeziiiingen betreft; eene misschien
prljteaswaardige voorzichtigheid, maar zeker nog
wanhopig voor ieder belangstellende die op
betere tüden hoopt. Door verzwijging vordert
oen in rt geheel niet, door het meedeelenTvan
°P beredeneerde gissing gegronde getallen,
men daarentegen opmerkingen,
toelichD, bestrijdingen uit, die allen op hare
wurt leiden tot eene toenadering aan de
vfsarheid. De Regeering zegt zelve, dat de
bevolkingscijfers taraelUk nauwkeurig zijn
voor Java en Ahdoera, de Lompongsche
distcicten, Patembaog, Bongka en Blitong; ?
«le^hU by benoderifet T»rkrpgeia van lüiva*
tra's Westkoü, Bengfcoflleo,"
WötivP-liflgaarchipd, ^uftatra's Oostkust, Celebes en
onderb., Menado, Ternale en Bali en Lombok.
Aan Atjeh, Djambi, Indragmi, Siak en
NieuwGuinea wordt zelfs geen gissing gewaagd.
Het ziet er derhalve treurig uit en wij
kunnen dus niet anders dan ons verheugen,
dat er ook van andere zijden pogingen wor
den aangewend om het ware cijfer te leeren
kennen.
Een bevolkingskaart van Ned. 0. India op
een schaal van l : 8.000.UOO door den
schrijver van het opstel bewerkt, verduide
lijkt in kleuren zijne opgaven in cijfers.
Die wichtigsten Daten
nnserer geologischen Kenntnisa vom
Niederl. Ost-Ind. Archip,eJ, von
K. Martin.
In dit opstel brengt de Leidsche hoogleeraar
kort en bondig bijeen, wat tot dusver over
den olgemeeneu geologischen bouw der eilan
den van dezen Archipel bekend is ?
voorparneiyk met het oog op hetgeen de aard
rijkskundigen daarvan wenschen te weten.
Want speciaal mineralogische, petrographische
en palaeoBtolofische werken zyn-slechts
gebruikt wanneer zij voor bovengenoemd
doel noodig waren.
Prof. Martin begint met Suraatra, behan
delt vervolgens 4e eilandengroep ten westen
van Sumaira, Bangka, Bljlong, Java en
Madoera en 200 voorts. Do lijst van boeken in
het opstel geciteerd draagt 47 numours.
Geschiedkundig overzicht ^van
de expeditie naar Tomorie op
Celèbes in het jaar 1856, door A. W. P.
WeitzeL, . *-,*>-?»*
Onder de talrtyke krijgsverrichtingen van
4r«ir^eded. béwMa*iB|p*. komm «J»oe
dié niet alleen belangrijk ztjn door de mach
tige gevolgen, die zij voor het vaderland
hadden en ook door den moed en het be
leid daarbij aan den dag gelegd, maar ook
door de bijzondere en hoogst zeldzame om
standigheden waaronder zij werden
yolbrachtTpt de laatsten behoort de expeditie die in
April 1856 uit den Molukschen Archrpel naar
de baai van Tomorie stevende. Zij had te
worstelen met zoovele moeilijkheden die men
onmogelijk had kunnen voorzien en trof den
vijand in eene zoo geheel eigenaardige ver
sterking aan, dat het de moeite waard is
zich door de lezing van do verhandeling des
heeren Weitzel bekend te maken met de
wijze, waarop al die bezwaren werden te
boven gekomen, en het doel werd bereikt.
Het wordt gemakkelijk den loop der expe
ditie te volgen door een kaart van het ter
rein der krijgsverrichiingen op de oostkust
van Celebes, door den luit. t/e De Stuers in
1856 vervaardigd.
Een en ander over het inlnndsch
onderwijs in de Padangsche Boven
landen, door Dr. C. Snouck llurgronje.
Niet zelden hoorcn wij over de inlandsche
scholen van Ned. Indie en de waarde van het
daar gegeven onderwijs een oordeel uil spre
ken ; bijna nooit deelen de beoordeelaars ons
echter mede wat daar eigenlijk wordt ge
leerd, dit laatste om de zeer eenvoudige
reden dat zg zelven het niet weten. Toch
zijn er wel hulpmiddelen om in dezen ach
ter de waarheid te komen. Dit toont ons de
heer Snouck Bnrgrooje in het boven aange
haalde opstel. Il Ij doet ons kennis make»
met hetgeen ter Westkust van Suraa
tra, meer bepaaldelijk in de Padangsche
Bovenlanden de talrijke moerids (studenten)
aan de soerau's (de scholen die hier niet
slechts de Javaahsche pasantrens vervangen,
maar waar tevens het meest elementaire
onderwijs gegeven wordt) bezig houdt
Met den schrijver volgen de lezers in deze
schets den jongen moerid, die slechts hel
Koran-lezen en opdreunen heeft geleerd, op
den tongen weg, dien hij heeft af te leggen
om de Wet van Allah te leeren, en nemen zy
kennis van de iliefhebberij-studien" der Ma
lden, die ook b\J hen eene niet geringere
plaats in het hart innemen dan de plicht
matige.
zijne inzettiogen in stryd is. Het
Ifohammedaansche strafrecht verkeert nagenoeg in
dezelfde phaso van ontwikkeling ^ito dat van
de volken van den Archipel.
In d» landen, die het zelfbestuur behouden
hebben, is het gebied vaa bd in indsch recht
door de toepassing van de Baropeesche
rechtsbeginselen reeds meer en weer beperkt;
anders is het ten deze in die streken, zooals
er zyn in de binnenlanden van Suraatra,
Borneo en Celebes, op Nieuw-Gufnea, om
van de kleinere eilanden niet 4e spreken,
die, slechts in naam aan ons behoorende,
geheel of grootendeela builen onzen invloed
gebleven zijn. Hier gelden op het gebied
van rechtspleging nog onveranderd de voor
vaderlijke instellingen, die de heer Wilken
ons leert kennen.
^
Kritisch overzicht der reizen
naar Nederlandsen Nieuw-Gninea
in de jaren 1879?1882, met kaart
der toen voor het eerst weder op
genomen Zuidkust, door P. J. B. C.
fAobidé van der Aa.
Trok Nieuw-Gninea in de laatste kwart
eeuw veelvuldig de aandacht Tan geleerde
natuuronderzoekers, en was deze uitge
strekte terra incognita ? juist wegens de
aantrekkelijkheid die het onbekende schijnt
aan te bleven ? het geliefd doelwit van
een aantal avontuurlijke ptonnenmakere,
in de lenle van dit jaar werd dit
grootste eiland der wereld eensklaps hel
onderwerp van staatkundige overwegingen,
toen de Gouverneur van Queensland, Sir
Artnur E. Kennedy, per telegraaf aan de
Brilsche Regeering aankondigde, dat de door
hem bestuurde volksplanting bij proclamatie
van 4 April 1883 haar gebied óók over Nieuw
Guinea had uitgestrekt, een daad terstond
door de Engelsche luster-kplpnien op het
vasteland van Australië toegejuicht.
, De heer Robidé van der
AavindtinbovenI genoemde feiten aanleiding om de reizen te
l* ---??- -??- .. ?-??_ i....,» l^^ ?,,? Au
directeur van het Ethnogr. Museum te Lei
den, de beschrijving van 14 toooeelen vol
gen uit de wayang-poerwo. De «lof is geput
nit de epische Hindoe-gedichten, de
Mababharata en de Ramayona, die den strijd
besclurijven van de Kaurawas en de Pandawas,
eindigende met de nederlaag van de laataten.
De afbeeldingen van de poppen zooate ztj m
de verschillende bedrijven ten tooneele ko
men, zijn ten deele voltooid.
De uitgave geschiedt onder toezicht van
Prof. P. J. Veth.
Op het taalkundig gedeelte van deze
feestgave komen wi} later terug.
Staatkundig; Overzicht.
stolde voor. de opschriften ia beide talen
te laten.
D« stemming «rar Alt TOOT*tel was voor dea
minister e«ne groote MgepraaL Terwjft' d*
Kroaton ulven niet medestemden, behaald» d»
regeerinff toch eene meerderheid vnn 82
stetamen, Vele afgevaardigden der oppositie, o. a»
ook Iranyi, een der Toornaamste hoofden der
voornaamste hoofden der nitervte linkerzjjd»,
hebben voor het ministorieele voorstel gestemd.
De kleinere nationaliteiten hebben thans be>
speord dat zjj met Tisza tot «en Tergelflk kun*
nen komen.
Den 16den dezer werden te Agram terstond is
tegenwoordigheid vaa dea
regeacingscommissu-is en eene compagnie soldaten, onder d* toae»
der militaire muziek, de wapenschilden nutob*
sclirift in twee. -Uien van de beide belasting
kantoren afgenomen en verrangen door
«chÜden zonder opschrift.
In Hongarije kwam het bcgiootings debat
aan de oraa. In het overzicht van 's loada
HHet strafrecht b IJ de volken
van het Maleische ras, door G. A.
Wilken.
De hr. Wilken stelt zich met deze schets
ton doel in hooidtrekken het strafrecht na
te gaan bij de volken van het Maleische ras
?naar de oorspronkelijke inlandsche
begrippe^. De veranderingen, die daarin gekomen
zijn ten gevolge van vreemde invloeden, laat
hy daarby builen beschouwing. Over het
algemeen zijn echter die veranderingen uiterst
gering. Ook de Islam is niet bij machte ge
weest om datgene ie verwijderen, wat met
wésterhetft van Nieuw-Gninea werden onder
nomen.
Bij geeft een overzicht van: de eertte reis
van den control. J. van Oldenborgh met de
Havik, van 15 Jan.?13 Febr.'79 naar Gebe,
Waigoe, Dorei, de Mapia-eilanden, Andai,
Jappen, Roon, Wandammeo, Salawatli en
Misool; de dienstreis van den resident van
Tcrnate 0. M. de Mannick met de Havik in
Aug. '70 naar üorci en de Mapia-eilanden;
de tweede reis van v. Oldenborgh, mei
hetzelfde vaartuig, van 22 Sept?11 Nov.
'79 van Misool, Atlj-alii, Kapaur, naar
de eilanden Karas, Adi, Namatotte, Aidoema
en Lakahia, naar Wakara bij de
Oelanalarivior, naar Prinses Mai-ianne-straat, en naar
Sitlawatli en Dorei; van de derde reis van
denzelfden ambtenaar mét de Brem», van
17 Mei ? 21 Juni *80 naar Misool,
Roembalti, Kapaur en Prinses Marianne-straat en
naar Lakahia; van zijoe vierde reis per
Baiavia van S Dec. '80 ? 21 Januari '81
naar N. Guinea's zuidkust op LU0 0. L. en
van daar terug langs die kust en de
Zuidwestkust tol 135° 0. L. voorbij de
Oelaonlarivier; van zijne vijfde reis met hetzelfde
vaartuig, van 14 Maart tot 29 April '81 naar
Asia- Ajoe- en Mapia-eilanden, naar Dorei,
Kotrido, de kust van Jappen en naar de
Humboldt-baai; van de dienstreis van den con,lr. J.M.
van Berckcl per Batavia van 18 Jan.?l Feb
'82 naar de Mapia-eilanden, Dorei ea de
eilandjes bewesten Waigoe; van de reis van
den controL H. J. Monod de Froideville per
Batavia van 20 tot 30 Juni '82 naar Wai
goe, naar de Fofag- en Rosselbaaien op de
noord kus t. (onderzoek nnar de niet beslaande
Duif-eilanden); en eindelijk van eene reis van
den resident van Tcrnate, Jhr. Boreol, per
Sing 7)'«n taa 14 Oct.-»8 Nov. '82 naar
Gebe, Waigoe, Dorei enz.
Het is ontegenzeggelijk dat door deze reizen
de kennis van dien verren uithoek onzer
0. I. bezittingen aanzienlijk is vooruitgegaan.
Men heeft gezegd dat verschillende
Europeesche mogendheden geen bezit moeten
hebben op hetzelfde eiland. Hel moge in 't
algemeen waar zijn ? voor eilanden van een
omvang als Borneo en Nieuw Guinea geldt
dat beginsel niet- De schrijver.geeft de Ro*
geering in overweging' om, bij het zekere
vooruitzicht, dat de Engelschen zich op
Nieuw Guinea's Zuidkust zullen vestigen, het
zuiderdecl vaa hel tegenwoordig Neder). N.
Guinea tusschen de zuidkust en den Oden
breedtegraad te ontruimen, maar de
noordkust tusschen 14i en 145 graden 0. L. in
bezit te nemen. .
Scènes tirées du Wayangpourwo;
Chfomolithographies failes et
exposées d l'occasion du si^iime con
gres dos Orientalisles, tenu & Leide
en 1883.
Na een korte uiteenzetting van de geschie
denis dezer uitgave en^eene beschrijving van
de wayang-poppen laat de heer Serrurier,
Uitrustend van de öermonia-geestdrift, en
de zittingen voor Bgks- en Landdag voorberei
dend, gaan de Duitsche politici den sUnd der
partjjen na. Zooals men weet is een der hoofd
beginselen van de Fortsohritts-partjj de inkrim
ping der indirecte belastingen, vooral yan de
eerste levensbehoeften en hare vervanging door
rechtstreskscho heffingen. In hot zich thans
ontwikkelende proces, waardoor de
nntionaalliberale partij *ich losmaakt van hare jongere
liberale zuiten*, wordt dooi het hoofdorgaan
der paxtfl, de Nat.-Lib. Correspondenz, dit
begicmel ten sterkste aangevallen. Wy lezen daar:
,De inkomsten des &üks zyn bgna uitslui
tend gegrond op de belasting van geheel onont
beerlijke levensmiddelen of van bgna oamkbare
genotstoffen ais brandewijn, bier, Euiker, koffie,
tabak enz. Het is eenvoudig onmogelijk deza
honderden mÜUoenen te innen door
rechtstreeksche heffingen of door belasting van andere
zaken; oen politiek man die slechts ten halve
zijn geweten raadpleegt en de lage kunsten der
volksverleiding versmaadt, moet dit feit
erkenncn en kan de onvermijdelijke noodzakelijkheid
niet in twijfel trekken, dat verreweg het grootste
deel des Rijk,-behoeften moet worden bestreden
nit indirecte verbruiksbelastingen, die ? zooals
van zelf spreekt ? worden gelegd
opvoorwergjen van grootejxmsumBiie. Daaraan.(««mime
ngeering leËTlnumea Ye'rMSertnptélüf aTwaïfê
de heer Engen Bichter Eijkskanselier."
Men zou uit deze bestrijding opmaken dat
de geavanceerd liberalen alle indirecte belastin
gen verfoeien en zoo spoedig mogelijk uit de
wetgeving willen schrappen. Zy hebben dit
nooit ge/.egd; slechts willen zü de indirecte
belastingen temperen door een
EijtsmkomstenbelasÜng van een rekbaar, naar behoefte in te
krimpen of uit te zetten bedrag. De onmogelijk
heid hiervan zal door de nntionaal-libcralen met
bewezen worden; de practgk in Engeland zon
hun dadelijk voor de voeten worden geworpen.
De Povttschrit is, als elke oppositie, in hare
critiek meer radicaal dan zij als regeeringspartg
in hare handelingen zou zijn. Als de conserva
tieve pers enkele «tellingen der party uit een
oogpunt van regeeringspractijk onder handen
neemt, heeft zij vrij spel om te betoogen dat
ïulke denkbeelden niet in het brein van
praotische politici kunnen opkomen» In die .critiek
ligt dan dikwerf veel waars.
Hot is echter billijk van die zoo heftig aange
vallen partij niet alleen de woorden, maar ook
de worken in rekening te brengen. Zij heeft
sedert jaren de stad Berlijn geregeerd en de
Kölnische Ztitung die wet instemming het
veroordeelend vonnis van ds Nat. Lib. Correspon
dent overname, moet met prijzenswaardige
ejrlijkheid vaa dat battuur getuigen:
,Enkele misgrepen veranderen niets aan net
feit, dat de stedelijke regeoring van Berlijn kan
wijlen op glansrijk en sohed Work, op ontwij
felbare eerltjkheid en grootheid van streven, en dat
zjj de verandering van Berlijn in eene groAte stad
met groot succes heeft volbrachL Wat men ook op
politiek gebied tegen de partjj heeft aan to voeren,
hier moet men haar récht laten wedervaren.
Zy is op het gebied der gemeente, waar z{j
practisch te werken heeft, eene andere dan op
politiek gebied; ginds bezonnen, conservatief,
rekening houdend met dé feiten, met de be
hoeften dos levens en met de mogelijkheid;
hier radicaal, negatief, critiich, goedkoope oppo
sitie Voerend en hare theoretische beginselen door»
drjjvend zonder op de werkelijkheid te letten."
Die partij welker oppositie zoo grooten smaad
verdient, i.s dus niet geheel zonder tevenskracht
Wat de Fortschrittspartjj deed in Borljjn, ion
zij ook op het gebied van den Staat doen, als
z\j tot xegoeren werd geroepen. Da noodzake
lijkheid om met de omstandigheden rekening
te houden zou dan haar doetrinarisme
berooven van d» «cherpe kanten waaraan taan thans
aanstoot neemt. Nu U zg oppositie quand-mêm»,
on zg moet dit »ijn, omdat 19 da partij is van
het in de grondwet geschreven, doch door de
redering geloochende parlementariame.
PB binnenland wh* financieele positie wekt
steeds nieuwe bezorgheid. Het plan tot op
richting eener gropte co3p«ratie ve vei eeniging van
Dnit'che officieren van land- en zeemacht
doet den winkeliers in groote
garnuoenBplaatson de schrik om het hart alaan. De Kamer
, van Koophandel te Hannover heeft het
initia, tief tot ecne beweging van den Duitsoben han
del tegen het plfto.
*Hare moeite zal vergeefschzp»; reeds hebben
bjjna 10.000 officieren ea militaire ambtenaren
zich aangemeld om deel uit te maken vaa, de
officieren-vereeniging.
OaU UO V4UOh AU u«w VIC«««U«.« «nu a *MMWM .«
aancieelen toestand, waarvan da minister vaa
financiën het begrootingsoatwerp vergezeld deed
gaan, verklaarde hjj dat bet totaal deficit
20,300,000 Üorijnea bedroeg. Nadat hiervan d*
uitkomst van het gewone budget gedekt zal 190.
door da hervorming der belastingen, zullen d*
overblijvende 17,300,000 van de gezamenlijk*
begrooting en nog 10 millioen voor amortasatia
door aanwending van het crediet der lands moe
ten worden bestreden.
Betreffende de conversie der rente, deelde d*
minister mede, dat sedert Oetober 1882 er Si
millioen 6 pCt. gondrente geconverteerd is ea
nog 166 millioen te convtrtearen overblgft. Het
verder verloop der conversie ia af hankeljjk van
de omstandigheden; vandaar dat het nof niet
mogelgk is, de besparing op de rente over ket
volgend .jaar te bepalen.
Betreffende de 23,800,000 florijnen voer dé
voorgenomen openbare werken, mwkt de mi
nister op, dat na den aanleg der hoofdspoprig*
nen, het voltooien van het net van aansluiting
der nieuwe l$nen, en het afmaken, van het sta
tion te Budape^t, in long geen groote fomavm
voor den spoorwogbouw meer noodig zullen zjjn.
| Het groote poËtieke feit in Engeland is deze
week de Woensdag te Leeds geopende alge*
nelioha Iiberakn. Er
meene jé
afgevaardigden vartagimwoorSïgd." Da
bekende en beroemde letfeu dor party werdea"
bij hun verschenen lang en luide toegejoicbt.
Het voorztttet|achap bekleedde de beer Morioy.
In zyne openingsrade icide hy, dat hij, ie$ j».
ren geleden, eene vergadering bad gepresideerd
vnn eenige duizenden plottelands-arbeider»,
die in staatkundig opzicht vefiscbten. gelgk
ge-teld te worden met banue broedere de
werkSoden in de stedeo. In deze. nieuwe bijeenkomst,
die zeker niet minder merkwaardig was dan d»
vorige, zag hij hef bewijs, dat m de liberale)
part]) de overtuiging meer en meer veld wou,
dat het niet voldoende was, aitmuntende denk
beelden uiteen te zetten, maar dat de tyd ge
komen waa om te organkaeron, ta vereenigen,
en i amen to werken. Xoar aanleiding van een* ?
reis in Frankrijk, die hg voor korten tjjd met
den beer Chamberlain had ondernomen, wees .
nij op de zwakheid der regeariag van dat land,
welkfl hjj toeschreef aan de veel te ver voort»
gezetto verdeeling der partijen. Terwijl men. bot '
over hoofdbeginselen zeer .wel eens kon zyn gaf
daar ta lande verschil vaa meenlng over puntéa
van ondergeschikt belang aanleiding tot da
vorming van talrgke kleine groepen. Dm
splitsing moest in Engeland, worden verbinder*.
De voorzitter besprak verder de meening dir
tegenpartij, volgens welke do qnoestie der par»
lementaire hervormingen de groote meerderheid
van het volk gehtffll onverschillig liat, en al»
leen op bet tapnt werd gebracht, om de sterk
afnemende populariteit van het minüterie
eeaigxias te vermeerderen. Hjj voor zich .bemerkte
niets van die vermindering vaa populariteit.
Da vergadering stomda door hartelijke toejui- '
ebing met deze opvatting in. .
Ten slotte werd het onbïllgke van het
tagcnwoordig heerachsnda stelsel in het licht
gesteld»
De eigenlgke conferentie' begon met de
beipreking dar notie van dea baer DaU, die
oldiu luidde: . '
?Deze vergadering, overtuigd zgnde, -dat d*
uitbreiding Tan bet ftemrecht eane zaak is van
overwegend en dringend belang, meent, dat het
i'-gadg
diaw^exenu 011 \uiug»»» ?«?a,?-?--?
-??-de plicht dar regear.ng »» ui da èeBtToIgM*
parlenientiatting ten wetsontwerp m te *«*
De groote vraag der wapenschilden in Kro
atië, ia door den behwdunn greep vaa dan
..i ,..i_B?5.t-.i, na
miniitex TUza althaas
opgelost. Hg
' ^
->ii
1'
\
;i«
:sF
. ???!
,ïi';
Wtj
parieiucu»u»u.^ »? -,-_ 1 _
nen, waarbjj deze zaak geregeld wordt.r
Eigenlgk» tegenspraak vond deta motie niet,. ?
alleen waren er sommifiv tBde&,di«aaadavaoé»'
gestelde hervorming & behandeling der wek
betreffende het stedelgk hestunr van Londan eat
der County Qmtrnutent BUI wensohten te
zieavoorafgaan. Deze amendementen werden mei
gvoote meerderheid verworpen, en de oorspron»
kelgke resolutie werd daarna, onder Inida toe-;
juiching, mét algemeen» stemmen aangenomev. '
.Een tweed* resolutie, di» «veneens den
algaméenen hgval verwierf, waa door den ^wwirf
Foyle voorsattald in de volgende termen: ,Tea
einde te. voldoen aan de billijke ver wachtingen!,
van het land en de beloften te vervullen, b§ '
da laatste verkiezbgen gegeven, moet, volgens
de meening dezer vergadering, een maatregel
voor d« uitbreiding van bei stemrecht aan de,
eigenaars en bewonen van huizen op het platte?',.
land dezelfde rechten toekennen, welke thansa
door eigenaars en bewoners in de torotij/Mi'
worden beuten."
Ten statte werd, ofschoon niet met alge»
meene stemmen, de wensen uitgesproken om'
i het itemrecht ook toe t« kennen aan vrouwen,
l wanneer deze in dualfde ematandighëdu
wa»«%
VS:
?"!>"