De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1883 14 oktober pagina 5

14 oktober 1883 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

m%^ .? DB AMSTKKD A M M E E, WEEKBLAD VOOB «EDERLAffÖ. No. 329. i:. Vitier ??ertMtt-teteUtttft S» 0MM* Ju weitor M.4M* Wi M* TfeitMM M. HOWDD) M 0**»k«r: m»-. FniM ter RUn: Btattu f l?, 1 f I.-, Fatten r *M. ?tad TOD IA Us 4 Bar aa «u BB HAAOBCBB ?MARWIE-BBTEIIFABWI TAB Dr. J. Th. M O U T O N, «e ?» BBKBOOKD te A d* ,!? Hoooei» oma BCfQ toez«k*Ml. Mt»fe0««L Kinderen Isntëls. Twe* Vertel*» «H k*! l«ren dv Mba bt OaBaJI» HMT a«t HMtOattMh ia» LBOPOLD VOS aaOBBB KAflOCH. Prfrf». KAS-VEREE|I8IH8, IEIITE VOOR fiCLBEU i DEPOSITO. m M HoojdBitoen door X, W. P. HOtHAH. MOET8IJEJR. Ata MOdMte U*it 4eh M» «en «riravd Tcnton, P. O. «a vaa ?? tmto §»Mfm «Mntak fctar_o*«M«rm. POSITIE GEVRAAGD. ' K» 70KGJHCN8CU Tin go*d«» bnlM M jau «roei, i*xond en »t«rk Ttn gmte), MD« niUt«kuul* npMiltos) TOOT den H»»d«lB«ioUah*bb«»J«.iatU«>tT»nW»«n fctnni*. h»ZHj«toraüU» u nh«iib« plMtelng oDTanehilUg in w«lk tend. Goed bMprtakt en foed kaanend* g*Mhflrttt, vutnnvt tt«0«r fMahifct te fJk»r i» »?»?>?* ftopmtB, TBUtakrato raftnntün ?tean ten dlmte, Tn«o« bdttvn nd«r Uttcrt r B O, ter Be«kAmnd«l van P* Ttwrtwi BinM^BMitufttttntorMl 25, TE HUUR: Een irril BOVEIf HBIS *UM dem hei Station van Keu? Kelder «? »«Ugr* HMV*rft» r«OO. prieven franco, l«*»er» P K* ra' vaat 4tt blad. ABOHHEMENTEN ?p alle fil en Buitenlanaworden auuageno BMUafcl te in Men biedt het geluk de band! MARK te wtautem» t Dit groot* kttitMl bcdmgt ia tot i kln'e (end de Hoofdpijn, weA fat <1* *i Hunkin-eer «MMMMrf- «-^?~. 'iJl ii goedgekeurd dóór d* tiii} i» toto lfmÏMr«llrtt Aigemeene Maatschappij van Levensverzekering en Lijfrente: ««t4 te AMSTERDAM. 1S8O, No. JJiPnUJi. JTKT JULLTOJCT SülDjE.V. Off 7XAIKEXBD2V JTUHKBir ZUEBUOT Df JUf d* Htetra: M». 1T. VAX on Yiwr, F. J. TT. II. Bcmnts, H*. Q. vur Tiavnovn, K». P. W. H. VA» 'die» te Aiutonhm; Sf». TV. 3L BttPKutt, *» SotterdMB; H», l F. B. TJUC VAI PoonTVUM, to ^ QMv«ah«ée; Prat P. TUI Qasa, ULtldm; W. A. DABO» VAX »aa Fu.li, to AHMM; Jhr. M». L. P. H. MtCBUtis VAX KKSSKnra, ta Roermeni; Jhr. M-. J. H. F. K. VA» Bwotoauni, te Rg» {Prictlawi}; Jkr. M». J. B. A. J. M. Yawnnn, to 1» Bertoftnooieh j K». T. XL J. BAHOK »a BiMMtx*» KMAUA ZiwiDiar, to MMtftcfelrt; ÏI«. C. O. n» BICS, MI. J. J. C. KMCBU* «a J. Duoaa, «Utn ta tarabaU. Directeuren: D". S. B. J. VAN SCHEVICHAVEN, B. W. SCOTT en J. F. L. BLANKENBBBG> D» XMriMbftppftgaat eoutmeten aan voor alle «oorten venekeriagea op het «enscoeUip. leven, ook yoor Ooit- en?, West-Indit Hare tarieven zzhi volsrens de nieuwste statatieke gagevena berekend. TRE RED6IUTEL ASPHALTE (OIPANT, Limited. KKN1GK BnOBTNji-AJttÖ VAN DE VAL DE TRAVERS ASPHA.LT MliXEX, ZWITSERLAND, Gecomprimeerde Aipbaltwegen en dito DowcliTlooren. Werken in Aiphalt-Xuttak Toor Tiottofew, SkctiaBlnki, Moiitvlocnm, Keilden, Kuif* en Kegelbanen, Winkel- en M»gmitjnTloeren, Ougen, Tenuidft'% Brug- ea Dakbedekkipgen, BetoB-7m»reeringen, Stellen, enz, en», enis. Oarantia roor bet Waterdigt maken van Selders en BaHenmoren. Blndelllk, Toehfwereixl. <*ti(loov*lrlifirtNi«r. Cteramweread SPECIAAL TOT WEBETO TAJf VOOHTIOÏ MCBElf. .. Toor nuiofiUngen omtrent het 'liggen v»n Vloeren, Bedekkingen het Kantoor der übriek, Damok 80^ JaHttrimit, _ «Mltetiirl Mr ii hMMtafifi latal* m PJOtn S»6«;«rf «rrftotfr l» d» Be^lUlea T» Fariji. DitzuWeripgamtdelrtaangeoaaiBTan smaalt, emakftelljt ie rerleren, gcfJnrendo tele Jaren Intet bedervende, Iwt kraeht(I(»)lg»te en onschadelijlule raa allen, wordt ledeil me«r dan 60 jaren met lucce» door de beroemdst* Seneeshecrcn van de geboeid wereld gebruikt igen hnidaleltUn (Vurigheid, Sctema, tntj Ziekten van het Moed, ICUoretl, Schurft, Gezwellen, En gelach* El«kte, KmfUter'itige te. adreMeeran J* d* BodérUoAuhe Uinulotn^, met IM «nkd Terachi], d*t d* Sfi ?!>?>»r «?!«?» tart! MKAIM» pr$un brnU, dl* ia 7 UMMB getrokken wordttn en «!? volst Umengvsteld Prfl. i Prttcea ,t! «aoa 39030 Prenfc . 19340 Prezen » 124, 100, 94, 61. 40, 30 ïUrk. Ben boofdnket^jlE pont Tnn belaag ii in de Hunbargar Ot]*oU»t) oneiM«n en beitut daian, d«t g'e«» niaten, BJÉAT v«l pr^jzon ge trokken worden; een ieder beeft da» tot Mn net oind der 7de liTim kanwen behoeft niet te vicesen, Mede trc*gw HO al* in do NedorUadKhe kUMMUottr^. »et een nlit nügeloot te worden en zoo doende 'de kmni te verliezen. D» pitjehekklinrea ifln TOtgBni het pin officie*! iiMtgMteld. Voor ite ccrttkomendo prflirtretWng der TUI «M Stut «vwuvborgd» öoWtetortJ koet/» G*he«ta Ot%ineeie-Lot«n SJL 3^* et» Ihhre . ? .. W» é .' Kwvrt . » ? ? w ?fl^V9 « Da oiden werfea, ?? luttnïtiiif TMQ het bedrtg, met de grootste opmarkzMmaeiil door ooi gefiffeetneom. Het bédrar getiere men in ?BBtbUJetton, NedvL portses»!» of k*t ge. nukkelpiUi dooi ojiddel «a totem, poitwlnel te remittMHB ea ontnu>(t een ieder T»n on», do orijineele loten, met net 8U*t««?pm Toarriig. Ook de balr* en kw«rtloten *Ü» odifaiMl. B» het wn*nde« te Mn worde» d* neodtge Hibte)^* plH btt)(iTWg4 ea TermUren wy oni met OTetcmkomtt de loten TOOT de ten* t* nmm n het tMMMdm »ri* t» rotoameweo. De nuntn dar Mitallen worden ia OBM totarjirogtitei» d*Jfflpi genoteerd en en '..M itdev trelUM OMtfui^» 4to iMQdev TU een lot onopgerahUrd de unbtel^ke trekter twukht der BagMriag' Itonut kunnen o*k 4* wiMte» trtttlng tai wooantoUl 4<M « WUI'QBtt. OOM «aHMtff feMMbvcBMpA* te ' " " "" ?? - ? - m i 'Vrtudd >. taucbran» elke ^toittmulttso.oeo, * H»t la Toonit t« xlea^At dotoidiede oodarwaüaf wer wol deebMÓv* vUd* en vmMfcnwf vtoriuln, om tl * onton tekumwntülToeren, de bwteUintea «4o tpoadlg mogeltpt ia «Ik gmrri voor £0 Octo&er ft. «. tn» tt sendM. Jsenthal & Co., Bw»*-w WteMtnak P. & ^v ?&-*«? vitjf on bö Kt hfa*ii«k^n,door ?Ten 1 ven. Haarden^ Kachels; tf1" s ~ * Fornuizen, I«edelcaii£&B, Üfangcte, Sti-ykliacliel», TUBF- en KOI.XnrBAHK£W, H»»r!^ellcii em»t«»daara»,Por«e-M»ttte«nx,FwapI»teStandaard». -Raffel-, Bes»«rt-, V^el-, Tleescb-, Trancheer- en tt**fcTfeèïcnmcsBCia e» an« BltII»BIOlJl>EI-IJltE ABTERKIJSK to «e groótsste «orteerlng, In de Hlenwe Magazijnen van MEYJES & HÖWELER, l fr*^ \ l Jlumrifft 49* se»iM »nn«i»«B*rn lm de a pecK & co. «eB lm de M AO A XXJ WKX «a* «g ere «TA ma^,^^. Br. M. FHKSISHfliT©, geheime Hofraad en Hoogleefaar te "Wiesbaden, bekend als een der hoogste autoriteiten, schrgft omtrent net ülilierva-* o. a.: , ?Dé smaak van bet water f s zacht, aanjfcma»ra, veffrbttbend, niet sterk prikkelend." ftm voor Jtotjerfand en de Koloniën, ff. HEBEIS & Co. t» Amsterdam BISCUITS-QLLIVIERI Zeker, M fittdtcate geneitri» yan aHe BnmeUelilke Biekten TH n«re gevolfftn, ktttijvx* ttlf ontstane of Ofurfttffêt. nüu* t*tst*xt of titfeiBtrtelde t» ,mn dit t»U« u» tikt *iAa««Ki«/ wttrttamd fiitden. il* MMtklMlf* Aoa^lMMta tt 2»' OUTVXzOl Hl( toegekend lö bcbbea drultl ziek aldus In baar oukteol lunport uit : ? Et Beschuit* «*» < JJr. OÜivur tijn een gtxtmnidtUl ittt nooit '? Itdtrfl.derttlctr ttrtiilinff is too volmaakt ? lïtoffflifl, gtf ItuMm rfw rf*r utenseAMd « gtwichtije diensten tticijten. » Wij kunnen (ie niet genoeg' amrbevelen; wanl geen enkel ander «neeamlddol b«iit een enkel der ndorf cneldingöft welke aan de Zuirwxdt - OLLTVJ£B Terleend lijn. »? «U BUO WW» B l tmtyam op aader omean te BEWARIW VAM «AARDEN Trfj«n« Becteaeot au bet t»ntoor wrkrögbMR. Afiutardua, U Ootobw 1889, "r\ DKDIBEOTa, 16 Maart 1888> 11 «na A» n BB KBRB VOOB DEPOSITO GELDEN act NI pCt M »toM febnóbtr Xtt Mn d*ff upiityeui op ....... V . MMmMnd . 81/4 ?a bat DfeooM* v*rl»»«« mt 1% pOi «m l«brMfat op S pCt - -, AnwtardMhliO«tob«rl8S9. ' ''' , i. OSTFMÖDoelenstraat Bsnte-Tergoadiag voet Depoiito op bedot ?at l da« opTnc«M op l pCt . 10 dagen . . Vh . Bawmrliifl Tan Effecten of andere Waarden tegen por mflle per 8 maanden. BeglezMktan «ntU rerkrQcbaar. Amiterdam, 13 Octobar 1883. TOLLENS! Gezamenlijke Dichtwerken. VolbaitaBYa In één deal f9.99; gebondon /4.?T' TOtgcv* ta twaalf deellfei /M».?; gebond*n ? 13.-C TerkrtlgbaM bfl alle Boakhandelaren. Ha toezendW TU nat bedrag aan den Vit|taT«r. HDQO SÜIUNGÜJ to iMmeurdi*, fruuo tooMnding door gehael Nederland] ?Tedicliten Van H. TH. O.brochserd la Mklcnrd omilmg f 9.10. Idem In $nchtb*Dd . . - 8,25. BEHDBBODE. Wie op rrjperen leeftijd gemakkelijk vreemde talen wfl leeren» eobaffa ziob aan: HET FIARSCIl ZWDÏIIEESTBB. Compleot In 50 lewen i 15 et per lea. In t groot t» T«kTft«n btt A. W GBOOTE, KaW Ttntnattt. DE BAZAR, Dames Mode-Gids, 4a KWABTAAL 1888. , . x /!.? »or Ew»rtiml. \\ - " . ?V B8 toetendtog TU ? 1.? per poetwiwei oamngt men No». 19?1* Bmiar, franco per poet Tan da Uitgeren Den Haag. CEBB. BELKWAOTE. ComplMt ta M IOMB * iS et per !«?. HET CHfi&SCB ZOKDEK IEESTB. Ooapbet ia U IMMO t, BB «i jwr IM. FrwtiBaha Methode on *coi ??lfö«f«tting. in korten ttjd, Fr»nh. ttnltMb «n EiiielMh to l«eren lezen, spreken «n »ehrt|T«n, door B. C. Bl'HUÏT en I. 8OHBFPBB, Iiwriren bij het GynmuiJaal «n Middelt»» Onderwtf*. EWftwe -na KOOBDBOf* * »HIT, to Gioniiicra. Jfm t«*«rt «i »v *1H B*Uumd4aren n (of ptaotmi voor tUz* nitt tij*) ook W d» Froepeetos alom G. & J. COOL, marmeren FABBIKANTEN VAN bekfooad AKSÏS&DAK (3 m ), FABIJS, jUüffiElf, PHILADELPBIA, hebben in.bnnna lUgmzyn.n te AHSTEBQAU, ROTTERDAM, NIJMEGEN, Bloamgnobt 71 en 77, Hienwland l. Van Berobeniaitraat, TOOrtdnrand een groot aantal B$BOOR3TEBmiJ.XTSL8 TDorbanden ter dtraeta BflaTerinf» D, door oni op de Tentoonitelllng Ned. Antseltag geexpoieerda MANTEL 9 ifln ta rlnden Ste Biert o tte^rij : ,,D0 Mousseoring". uit BEIERSCH BIER, de Blerbronwerll »E Cemte per beele en O Cent* per ItaUwv fleeclif ' 17 alrawda «Bö «oorten fiOIULOTBCHB en ENGELSCHB BIEBBN, togen eonenzrMKend* prQsett, D« floMebea ea kruiken worden i S Cen*» benktad en toroggenomen. ? Biyton genieten i*b»t. r ? -~~ EENE EXTRA OPLAAG ZATERDAG-AVONDBLAD .?- * """.- , . ' ? ? VA» . . .r Be Amsterdammer rrermJnderliig bet beste Work Tam Dr. J. YAI VLOTEIÏ. n«t We^eriandMli* KtacltMpd.TUde llo totdelSe ?evw, 3 deelen, 4e Term, drak 1881. Eet hpoc»t Intoro.Mnte bflUngryke werte VAM VtOTEÜ. Het Nodcrland?obe Klaebtepel TUI i» 14e tot de 18e oenw, S deelen, ia iriMto ^ 7.M ?toebto f *.*O. Voor ben, dl* ntt bekend ?$» «et dltiUndtardirrrk, - " '-Tbiideebft Uttontanr 100 UUn(trük,»tJfti«r yOOY O HMOi I»IW1»WIO Hnuawiuir B^w UWIBilBfi|», »u ^>? madegedeeU, dat Dr. I. VAN VLOTEN daarin nit de SederlandMAe ElnoblapalaX aena Tenamfling Uftrt Tan onder bet In de Machlne-«alerU op Oe Hotailcpera van den eene «nelbeld van 19é«» Ex. per nor, welke ' bta* ISO atokkan. Do belanortlfce ophelderingen en aantekeningen T«n den lamentiellar Terhoogen do waarde Tanditwork niet waMg; voor tlkn ifln teeb dia ^taeblen" daardoor n-tf wat dnklaltlttf, on dat niat ?liaan c^f. die itudie van OOM onda Tolkataal maken, ar o»tiaeett|k Taal ainbabbea, ka> blejr na* genat btt«eToo«d wonten. dit dit «Ie ,tirmaMUItt Uuekttn outtr tiuU DMUtn" de hoof»M waarde hebben TOOT bat eigenaardig en trouw biatoriub wedergeren Tan «eden gobratMn, nitapannlng *n ontnlkkettng TBI oue Toorzatea in de middeleaawen, en later tot au da 18e ee»w. Ben betrekkelijk klein getal if rooriwAda m Bn JMfc-r. KtneMtftf. JH?lSt mui", t doelen, door X VAN VLOÏEH. , . Wla aan eunpl. wrUngd TOOT tleob«>/>.e«ii> P»»»« f 7JH>, ontraagt dit beUagr^ka, werk franco tegen to«»ntan eo» poetwliaal iffK waaropiUak .VAN TJLOTEH klnebtneV ? doelen, bö «KBIte. B. * ». COUBM, Tan Ooedkoope Boeken, te Arohem en ta NV3SÖ. eiken Zaterdttgarond. ültf«tari! DAOBLABTEBEUOfiDIQ Hoiw * O* Kantoot: Spuwtraat 216. ZONDAG 21 OCTOBER. Abonnettent per 3/m. . . ... . . f L-.fr. p. P. fWfr Aüonderltik* Mommen un de Kioelten Tezkr^giwar 4 ? 0.10. AdTertenSn van 1?6 tegeli YL?, dkffegel m*er . . . OJ*. i den tflunt ?CRBOüDt [ IEN VCEBTGAVE. ? 8TAA.TKTIHDIQ OVERZICHT. AlXEHT.g. ? OVERZICHT DÏB MEM. - Warma l»rt tj*a, «*n ÜatoKdigatuud-praatJe, ÏXItl, door AotJariw -Üirocht Octobcr 1883, door Jan Tan 'tStlcbt?lüKBTi t tooneel in da Hoofdttad, door Patriot. ? Hat tood te Bottcrdtm, door M. H. ? Anuterd. Coneerten, dooi , ? Pa TruMoba Opera, door D. ? Pit België, IY OT, door K. A. - Uit Parkje. ? LETTEBKUNDE: i piaUlach man M een woeita tronw, I. ? Verloren irfde, naar Emiuraal Gelbel, door B. Tb. Boelen. . Berichten on Hodedcellngon. ? Inbond Van T(jd? Hleuwe ÜitgaTcn. ? De getoWtdenis der tg Tan den Telephoon, door V. t. ? WKT1ÏN: Bet rmpport der daitiebe enolera-cottminle in (rpte. ? MILITAIRE ZAKEN: Het korpa Marinier» t hnlpkorra Tan Je MC- en de landmacht, (tint.) door i. ? 8CHAAKPHOBLEEX. ? rEülLLETON: Ontkt all een TUnder, een pbantaaie door Antoinette, I-XYI. ? SCHOOL: Dlda*kalia XLI, door Q. N ? ? BECLAJCES. ? OVERZICHT VAN DE BTi«Ji4ki-»MABKT. ? Amerlkaaniobe Sporen, door 3, L i. Burg. ? UITLOTIKGES. ? BurgerlUke Btand. ? tingen. ? Ia bxwr zijnde 'Woningen. ? ADTBO* STIES: BohouwburK«n, eoa. Een Feeetgave. | Toen het besluit genomen werd, dat het de INTERNATIONALE COHGRBS DER ORIENTAISTEN te Leiden ton bijeenkomen, was het i verwachten, dat het in ons vaderland met enomenheid zou worden begroet, ea bleek weldra, dat men bij dit Congres ook de ynesische talen en volken eene voorname. «als zou doen innemen ? men kon zich irens verzekerd houden van veler belangling, meer bepaald van die wetenschapijke instellingen, welke zich de bevordering de taal-, land- en volkenkunde van 's Ryks zeesche beziiüngen en koloniën ten ou stellen. Met bijval werd dan ook door het Bestuur het Koninklgk Instituut voor de taal-, i- en volkenkunde van Neder l. Indie het fcrslel van den Secretaris .begroet, om niet fcHdWtW nemen tast*&*VH*at teu«K iwidige tentoonstelling van oostevsche hand* ichrinen en boeken, die aan het congres rerbonden zou zijd, maar ook door de uigave van eenige geschriften blijk te geven dat men het doel van het Congres naar Térmogen wilde bevorderen. Door prof. 6. K. Niemann te Dellt werd ten deel der Boegineesche letterkunde bearbeid. Zijn geschrift over de Geschiedenis nn Tanelte, Boeginetche tekst met aanteelte*i*gent is den Oriëntalisten als (eestgave angeboden en evenzoo Eenige proeven van Botgineetche ea Maiausdarsche potzie, van Dr. B. F. Matthes. Aan de Redactie van de Bijdragen van het instituut werd opgedragen een feesinummer na dat tijdschrift te doen verschijnen. Het pdeelte dat gewijd is aan de land- en volicnkunde ligt thans vóór ons. Wij treffen daarin de volgende verhandelingen aan: De oudste kaarten van den ia l ei s ch e n Ar c h i p e l, door P. A.Tiele. De studie van de kartographlsche voorttelling van den Maleischen Archipel voorde 19e eeuw is een veld dat nog geheel braak igt. De gropte moeielijkheid om dit veld ie Karbeiden ligt hierin, dat men van heinde o ver de gegevens moet verzamelen, inzon derheid, waar het de oudste kaarten, van de «tiende eeuw, betreft. In de laatste jaren leed men verscheidene kaarten van dien lijd o facsimile weergegeven, maar meestal lagmentarisch, namelijk die gedeelten, waarop Imerika wordt voorgesteld, daar deze meer algemeen belangstelling wekten. Voor eene Mie van het onderwerp zou men de kaartftrzamelingen in het buitenland, inzonderheid die te Londen, Parijs en München moeien raadplegen. De mededeelingen in het het opstel van den heer Tiele nopdigen tot die ttQdie uiu Bij deze Verhandeling is een facsimile pvóegd van een fragment der wereld kaart an Diego Ribeiro (1529) op de Gr. Hert «blioth. te Weimar aanwezig. Het bevolkingscijfer van Nederl. öost-lndiö, door J. Kuyper. Indien het onmogelijk is eene kolonie loed te besturen als men de bevolkingsflwklo niet kent, dan .... moet er wel fcts haperen aan het bestuur van de O.-l. joloniön-, want met onze wetenschap van de «volkingscljfers daar ginds is het al bysler «leclit gesteld. Het is reeds zoover gekomen Bet die onzekerheid, dat de statistieken tan nederl. O.-Indiö alleen de getallen aanwijzen, «elke betrekking hebben op Europeanen en vreemdelingen, althans voor zooveel de buifeobeziiiingen betreft; eene misschien prljteaswaardige voorzichtigheid, maar zeker nog wanhopig voor ieder belangstellende die op betere tüden hoopt. Door verzwijging vordert oen in rt geheel niet, door het meedeelenTvan °P beredeneerde gissing gegronde getallen, men daarentegen opmerkingen, toelichD, bestrijdingen uit, die allen op hare wurt leiden tot eene toenadering aan de vfsarheid. De Regeering zegt zelve, dat de bevolkingscijfers taraelUk nauwkeurig zijn voor Java en Ahdoera, de Lompongsche distcicten, Patembaog, Bongka en Blitong; ? «le^hU by benoderifet T»rkrpgeia van lüiva* tra's Westkoü, Bengfcoflleo," WötivP-liflgaarchipd, ^uftatra's Oostkust, Celebes en onderb., Menado, Ternale en Bali en Lombok. Aan Atjeh, Djambi, Indragmi, Siak en NieuwGuinea wordt zelfs geen gissing gewaagd. Het ziet er derhalve treurig uit en wij kunnen dus niet anders dan ons verheugen, dat er ook van andere zijden pogingen wor den aangewend om het ware cijfer te leeren kennen. Een bevolkingskaart van Ned. 0. India op een schaal van l : 8.000.UOO door den schrijver van het opstel bewerkt, verduide lijkt in kleuren zijne opgaven in cijfers. Die wichtigsten Daten nnserer geologischen Kenntnisa vom Niederl. Ost-Ind. Archip,eJ, von K. Martin. In dit opstel brengt de Leidsche hoogleeraar kort en bondig bijeen, wat tot dusver over den olgemeeneu geologischen bouw der eilan den van dezen Archipel bekend is ? voorparneiyk met het oog op hetgeen de aard rijkskundigen daarvan wenschen te weten. Want speciaal mineralogische, petrographische en palaeoBtolofische werken zyn-slechts gebruikt wanneer zij voor bovengenoemd doel noodig waren. Prof. Martin begint met Suraatra, behan delt vervolgens 4e eilandengroep ten westen van Sumaira, Bangka, Bljlong, Java en Madoera en 200 voorts. Do lijst van boeken in het opstel geciteerd draagt 47 numours. Geschiedkundig overzicht ^van de expeditie naar Tomorie op Celèbes in het jaar 1856, door A. W. P. WeitzeL, . *-,*>-?»* Onder de talrtyke krijgsverrichtingen van 4r«ir^eded. béwMa*iB|p*. komm «J»oe dié niet alleen belangrijk ztjn door de mach tige gevolgen, die zij voor het vaderland hadden en ook door den moed en het be leid daarbij aan den dag gelegd, maar ook door de bijzondere en hoogst zeldzame om standigheden waaronder zij werden yolbrachtTpt de laatsten behoort de expeditie die in April 1856 uit den Molukschen Archrpel naar de baai van Tomorie stevende. Zij had te worstelen met zoovele moeilijkheden die men onmogelijk had kunnen voorzien en trof den vijand in eene zoo geheel eigenaardige ver sterking aan, dat het de moeite waard is zich door de lezing van do verhandeling des heeren Weitzel bekend te maken met de wijze, waarop al die bezwaren werden te boven gekomen, en het doel werd bereikt. Het wordt gemakkelijk den loop der expe ditie te volgen door een kaart van het ter rein der krijgsverrichiingen op de oostkust van Celebes, door den luit. t/e De Stuers in 1856 vervaardigd. Een en ander over het inlnndsch onderwijs in de Padangsche Boven landen, door Dr. C. Snouck llurgronje. Niet zelden hoorcn wij over de inlandsche scholen van Ned. Indie en de waarde van het daar gegeven onderwijs een oordeel uil spre ken ; bijna nooit deelen de beoordeelaars ons echter mede wat daar eigenlijk wordt ge leerd, dit laatste om de zeer eenvoudige reden dat zg zelven het niet weten. Toch zijn er wel hulpmiddelen om in dezen ach ter de waarheid te komen. Dit toont ons de heer Snouck Bnrgrooje in het boven aange haalde opstel. Il Ij doet ons kennis make» met hetgeen ter Westkust van Suraa tra, meer bepaaldelijk in de Padangsche Bovenlanden de talrijke moerids (studenten) aan de soerau's (de scholen die hier niet slechts de Javaahsche pasantrens vervangen, maar waar tevens het meest elementaire onderwijs gegeven wordt) bezig houdt Met den schrijver volgen de lezers in deze schets den jongen moerid, die slechts hel Koran-lezen en opdreunen heeft geleerd, op den tongen weg, dien hij heeft af te leggen om de Wet van Allah te leeren, en nemen zy kennis van de iliefhebberij-studien" der Ma lden, die ook b\J hen eene niet geringere plaats in het hart innemen dan de plicht matige. zijne inzettiogen in stryd is. Het Ifohammedaansche strafrecht verkeert nagenoeg in dezelfde phaso van ontwikkeling ^ito dat van de volken van den Archipel. In d» landen, die het zelfbestuur behouden hebben, is het gebied vaa bd in indsch recht door de toepassing van de Baropeesche rechtsbeginselen reeds meer en weer beperkt; anders is het ten deze in die streken, zooals er zyn in de binnenlanden van Suraatra, Borneo en Celebes, op Nieuw-Gufnea, om van de kleinere eilanden niet 4e spreken, die, slechts in naam aan ons behoorende, geheel of grootendeela builen onzen invloed gebleven zijn. Hier gelden op het gebied van rechtspleging nog onveranderd de voor vaderlijke instellingen, die de heer Wilken ons leert kennen. ^ Kritisch overzicht der reizen naar Nederlandsen Nieuw-Gninea in de jaren 1879?1882, met kaart der toen voor het eerst weder op genomen Zuidkust, door P. J. B. C. fAobidé van der Aa. Trok Nieuw-Gninea in de laatste kwart eeuw veelvuldig de aandacht Tan geleerde natuuronderzoekers, en was deze uitge strekte terra incognita ? juist wegens de aantrekkelijkheid die het onbekende schijnt aan te bleven ? het geliefd doelwit van een aantal avontuurlijke ptonnenmakere, in de lenle van dit jaar werd dit grootste eiland der wereld eensklaps hel onderwerp van staatkundige overwegingen, toen de Gouverneur van Queensland, Sir Artnur E. Kennedy, per telegraaf aan de Brilsche Regeering aankondigde, dat de door hem bestuurde volksplanting bij proclamatie van 4 April 1883 haar gebied óók over Nieuw Guinea had uitgestrekt, een daad terstond door de Engelsche luster-kplpnien op het vasteland van Australië toegejuicht. , De heer Robidé van der AavindtinbovenI genoemde feiten aanleiding om de reizen te l* ---??- -??- .. ?-??_ i....,» l^^ ?,,? Au directeur van het Ethnogr. Museum te Lei den, de beschrijving van 14 toooeelen vol gen uit de wayang-poerwo. De «lof is geput nit de epische Hindoe-gedichten, de Mababharata en de Ramayona, die den strijd besclurijven van de Kaurawas en de Pandawas, eindigende met de nederlaag van de laataten. De afbeeldingen van de poppen zooate ztj m de verschillende bedrijven ten tooneele ko men, zijn ten deele voltooid. De uitgave geschiedt onder toezicht van Prof. P. J. Veth. Op het taalkundig gedeelte van deze feestgave komen wi} later terug. Staatkundig; Overzicht. stolde voor. de opschriften ia beide talen te laten. D« stemming «rar Alt TOOT*tel was voor dea minister e«ne groote MgepraaL Terwjft' d* Kroaton ulven niet medestemden, behaald» d» regeerinff toch eene meerderheid vnn 82 stetamen, Vele afgevaardigden der oppositie, o. a» ook Iranyi, een der Toornaamste hoofden der voornaamste hoofden der nitervte linkerzjjd», hebben voor het ministorieele voorstel gestemd. De kleinere nationaliteiten hebben thans be> speord dat zjj met Tisza tot «en Tergelflk kun* nen komen. Den 16den dezer werden te Agram terstond is tegenwoordigheid vaa dea regeacingscommissu-is en eene compagnie soldaten, onder d* toae» der militaire muziek, de wapenschilden nutob* sclirift in twee. -Uien van de beide belasting kantoren afgenomen en verrangen door «chÜden zonder opschrift. In Hongarije kwam het bcgiootings debat aan de oraa. In het overzicht van 's loada HHet strafrecht b IJ de volken van het Maleische ras, door G. A. Wilken. De hr. Wilken stelt zich met deze schets ton doel in hooidtrekken het strafrecht na te gaan bij de volken van het Maleische ras ?naar de oorspronkelijke inlandsche begrippe^. De veranderingen, die daarin gekomen zijn ten gevolge van vreemde invloeden, laat hy daarby builen beschouwing. Over het algemeen zijn echter die veranderingen uiterst gering. Ook de Islam is niet bij machte ge weest om datgene ie verwijderen, wat met wésterhetft van Nieuw-Gninea werden onder nomen. Bij geeft een overzicht van: de eertte reis van den control. J. van Oldenborgh met de Havik, van 15 Jan.?13 Febr.'79 naar Gebe, Waigoe, Dorei, de Mapia-eilanden, Andai, Jappen, Roon, Wandammeo, Salawatli en Misool; de dienstreis van den resident van Tcrnate 0. M. de Mannick met de Havik in Aug. '70 naar üorci en de Mapia-eilanden; de tweede reis van v. Oldenborgh, mei hetzelfde vaartuig, van 22 Sept?11 Nov. '79 van Misool, Atlj-alii, Kapaur, naar de eilanden Karas, Adi, Namatotte, Aidoema en Lakahia, naar Wakara bij de Oelanalarivior, naar Prinses Mai-ianne-straat, en naar Sitlawatli en Dorei; van de derde reis van denzelfden ambtenaar mét de Brem», van 17 Mei ? 21 Juni *80 naar Misool, Roembalti, Kapaur en Prinses Marianne-straat en naar Lakahia; van zijoe vierde reis per Baiavia van S Dec. '80 ? 21 Januari '81 naar N. Guinea's zuidkust op LU0 0. L. en van daar terug langs die kust en de Zuidwestkust tol 135° 0. L. voorbij de Oelaonlarivier; van zijne vijfde reis met hetzelfde vaartuig, van 14 Maart tot 29 April '81 naar Asia- Ajoe- en Mapia-eilanden, naar Dorei, Kotrido, de kust van Jappen en naar de Humboldt-baai; van de dienstreis van den con,lr. J.M. van Berckcl per Batavia van 18 Jan.?l Feb '82 naar de Mapia-eilanden, Dorei ea de eilandjes bewesten Waigoe; van de reis van den controL H. J. Monod de Froideville per Batavia van 20 tot 30 Juni '82 naar Wai goe, naar de Fofag- en Rosselbaaien op de noord kus t. (onderzoek nnar de niet beslaande Duif-eilanden); en eindelijk van eene reis van den resident van Tcrnate, Jhr. Boreol, per Sing 7)'«n taa 14 Oct.-»8 Nov. '82 naar Gebe, Waigoe, Dorei enz. Het is ontegenzeggelijk dat door deze reizen de kennis van dien verren uithoek onzer 0. I. bezittingen aanzienlijk is vooruitgegaan. Men heeft gezegd dat verschillende Europeesche mogendheden geen bezit moeten hebben op hetzelfde eiland. Hel moge in 't algemeen waar zijn ? voor eilanden van een omvang als Borneo en Nieuw Guinea geldt dat beginsel niet- De schrijver.geeft de Ro* geering in overweging' om, bij het zekere vooruitzicht, dat de Engelschen zich op Nieuw Guinea's Zuidkust zullen vestigen, het zuiderdecl vaa hel tegenwoordig Neder). N. Guinea tusschen de zuidkust en den Oden breedtegraad te ontruimen, maar de noordkust tusschen 14i en 145 graden 0. L. in bezit te nemen. . Scènes tirées du Wayangpourwo; Chfomolithographies failes et exposées d l'occasion du si^iime con gres dos Orientalisles, tenu & Leide en 1883. Na een korte uiteenzetting van de geschie denis dezer uitgave en^eene beschrijving van de wayang-poppen laat de heer Serrurier, Uitrustend van de öermonia-geestdrift, en de zittingen voor Bgks- en Landdag voorberei dend, gaan de Duitsche politici den sUnd der partjjen na. Zooals men weet is een der hoofd beginselen van de Fortsohritts-partjj de inkrim ping der indirecte belastingen, vooral yan de eerste levensbehoeften en hare vervanging door rechtstreskscho heffingen. In hot zich thans ontwikkelende proces, waardoor de nntionaalliberale partij *ich losmaakt van hare jongere liberale zuiten*, wordt dooi het hoofdorgaan der paxtfl, de Nat.-Lib. Correspondenz, dit begicmel ten sterkste aangevallen. Wy lezen daar: ,De inkomsten des &üks zyn bgna uitslui tend gegrond op de belasting van geheel onont beerlijke levensmiddelen of van bgna oamkbare genotstoffen ais brandewijn, bier, Euiker, koffie, tabak enz. Het is eenvoudig onmogelijk deza honderden mÜUoenen te innen door rechtstreeksche heffingen of door belasting van andere zaken; oen politiek man die slechts ten halve zijn geweten raadpleegt en de lage kunsten der volksverleiding versmaadt, moet dit feit erkenncn en kan de onvermijdelijke noodzakelijkheid niet in twijfel trekken, dat verreweg het grootste deel des Rijk,-behoeften moet worden bestreden nit indirecte verbruiksbelastingen, die ? zooals van zelf spreekt ? worden gelegd opvoorwergjen van grootejxmsumBiie. Daaraan.(««mime ngeering leËTlnumea Ye'rMSertnptélüf aTwaïfê de heer Engen Bichter Eijkskanselier." Men zou uit deze bestrijding opmaken dat de geavanceerd liberalen alle indirecte belastin gen verfoeien en zoo spoedig mogelijk uit de wetgeving willen schrappen. Zy hebben dit nooit ge/.egd; slechts willen zü de indirecte belastingen temperen door een EijtsmkomstenbelasÜng van een rekbaar, naar behoefte in te krimpen of uit te zetten bedrag. De onmogelijk heid hiervan zal door de nntionaal-libcralen met bewezen worden; de practgk in Engeland zon hun dadelijk voor de voeten worden geworpen. De Povttschrit is, als elke oppositie, in hare critiek meer radicaal dan zij als regeeringspartg in hare handelingen zou zijn. Als de conserva tieve pers enkele «tellingen der party uit een oogpunt van regeeringspractijk onder handen neemt, heeft zij vrij spel om te betoogen dat ïulke denkbeelden niet in het brein van praotische politici kunnen opkomen» In die .critiek ligt dan dikwerf veel waars. Hot is echter billijk van die zoo heftig aange vallen partij niet alleen de woorden, maar ook de worken in rekening te brengen. Zij heeft sedert jaren de stad Berlijn geregeerd en de Kölnische Ztitung die wet instemming het veroordeelend vonnis van ds Nat. Lib. Correspon dent overname, moet met prijzenswaardige ejrlijkheid vaa dat battuur getuigen: ,Enkele misgrepen veranderen niets aan net feit, dat de stedelijke regeoring van Berlijn kan wijlen op glansrijk en sohed Work, op ontwij felbare eerltjkheid en grootheid van streven, en dat zjj de verandering van Berlijn in eene groAte stad met groot succes heeft volbrachL Wat men ook op politiek gebied tegen de partjj heeft aan to voeren, hier moet men haar récht laten wedervaren. Zy is op het gebied der gemeente, waar z{j practisch te werken heeft, eene andere dan op politiek gebied; ginds bezonnen, conservatief, rekening houdend met dé feiten, met de be hoeften dos levens en met de mogelijkheid; hier radicaal, negatief, critiich, goedkoope oppo sitie Voerend en hare theoretische beginselen door» drjjvend zonder op de werkelijkheid te letten." Die partij welker oppositie zoo grooten smaad verdient, i.s dus niet geheel zonder tevenskracht Wat de Fortschrittspartjj deed in Borljjn, ion zij ook op het gebied van den Staat doen, als z\j tot xegoeren werd geroepen. Da noodzake lijkheid om met de omstandigheden rekening te houden zou dan haar doetrinarisme berooven van d» «cherpe kanten waaraan taan thans aanstoot neemt. Nu U zg oppositie quand-mêm», on zg moet dit »ijn, omdat 19 da partij is van het in de grondwet geschreven, doch door de redering geloochende parlementariame. PB binnenland wh* financieele positie wekt steeds nieuwe bezorgheid. Het plan tot op richting eener gropte co3p«ratie ve vei eeniging van Dnit'che officieren van land- en zeemacht doet den winkeliers in groote garnuoenBplaatson de schrik om het hart alaan. De Kamer , van Koophandel te Hannover heeft het initia, tief tot ecne beweging van den Duitsoben han del tegen het plfto. *Hare moeite zal vergeefschzp»; reeds hebben bjjna 10.000 officieren ea militaire ambtenaren zich aangemeld om deel uit te maken vaa, de officieren-vereeniging. OaU UO V4UOh AU u«w VIC«««U«.« «nu a *MMWM .« aancieelen toestand, waarvan da minister vaa financiën het begrootingsoatwerp vergezeld deed gaan, verklaarde hjj dat bet totaal deficit 20,300,000 Üorijnea bedroeg. Nadat hiervan d* uitkomst van het gewone budget gedekt zal 190. door da hervorming der belastingen, zullen d* overblijvende 17,300,000 van de gezamenlijk* begrooting en nog 10 millioen voor amortasatia door aanwending van het crediet der lands moe ten worden bestreden. Betreffende de conversie der rente, deelde d* minister mede, dat sedert Oetober 1882 er Si millioen 6 pCt. gondrente geconverteerd is ea nog 166 millioen te convtrtearen overblgft. Het verder verloop der conversie ia af hankeljjk van de omstandigheden; vandaar dat het nof niet mogelgk is, de besparing op de rente over ket volgend .jaar te bepalen. Betreffende de 23,800,000 florijnen voer dé voorgenomen openbare werken, mwkt de mi nister op, dat na den aanleg der hoofdspoprig* nen, het voltooien van het net van aansluiting der nieuwe l$nen, en het afmaken, van het sta tion te Budape^t, in long geen groote fomavm voor den spoorwogbouw meer noodig zullen zjjn. | Het groote poËtieke feit in Engeland is deze week de Woensdag te Leeds geopende alge* nelioha Iiberakn. Er meene jé afgevaardigden vartagimwoorSïgd." Da bekende en beroemde letfeu dor party werdea" bij hun verschenen lang en luide toegejoicbt. Het voorztttet|achap bekleedde de beer Morioy. In zyne openingsrade icide hy, dat hij, ie$ j». ren geleden, eene vergadering bad gepresideerd vnn eenige duizenden plottelands-arbeider», die in staatkundig opzicht vefiscbten. gelgk ge-teld te worden met banue broedere de werkSoden in de stedeo. In deze. nieuwe bijeenkomst, die zeker niet minder merkwaardig was dan d» vorige, zag hij hef bewijs, dat m de liberale) part]) de overtuiging meer en meer veld wou, dat het niet voldoende was, aitmuntende denk beelden uiteen te zetten, maar dat de tyd ge komen waa om te organkaeron, ta vereenigen, en i amen to werken. Xoar aanleiding van een* ? reis in Frankrijk, die hg voor korten tjjd met den beer Chamberlain had ondernomen, wees . nij op de zwakheid der regeariag van dat land, welkfl hjj toeschreef aan de veel te ver voort» gezetto verdeeling der partijen. Terwijl men. bot ' over hoofdbeginselen zeer .wel eens kon zyn gaf daar ta lande verschil vaa meenlng over puntéa van ondergeschikt belang aanleiding tot da vorming van talrgke kleine groepen. Dm splitsing moest in Engeland, worden verbinder*. De voorzitter besprak verder de meening dir tegenpartij, volgens welke do qnoestie der par» lementaire hervormingen de groote meerderheid van het volk gehtffll onverschillig liat, en al» leen op bet tapnt werd gebracht, om de sterk afnemende populariteit van het minüterie eeaigxias te vermeerderen. Hjj voor zich .bemerkte niets van die vermindering vaa populariteit. Da vergadering stomda door hartelijke toejui- ' ebing met deze opvatting in. . Ten slotte werd het onbïllgke van het tagcnwoordig heerachsnda stelsel in het licht gesteld» De eigenlgke conferentie' begon met de beipreking dar notie van dea baer DaU, die oldiu luidde: . ' ?Deze vergadering, overtuigd zgnde, -dat d* uitbreiding Tan bet ftemrecht eane zaak is van overwegend en dringend belang, meent, dat het i'-gadg diaw^exenu 011 \uiug»»» ?«?a,?-?--? -??-de plicht dar regear.ng »» ui da èeBtToIgM* parlenientiatting ten wetsontwerp m te *«* De groote vraag der wapenschilden in Kro atië, ia door den behwdunn greep vaa dan ..i ,..i_B?5.t-.i, na miniitex TUza althaas opgelost. Hg ' ^ ->ii 1' \ ;i« :sF . ???! ,ïi'; Wtj parieiucu»u»u.^ »? -,-_ 1 _ nen, waarbjj deze zaak geregeld wordt.r Eigenlgk» tegenspraak vond deta motie niet,. ? alleen waren er sommifiv tBde&,di«aaadavaoé»' gestelde hervorming & behandeling der wek betreffende het stedelgk hestunr van Londan eat der County Qmtrnutent BUI wensohten te zieavoorafgaan. Deze amendementen werden mei gvoote meerderheid verworpen, en de oorspron» kelgke resolutie werd daarna, onder Inida toe-; juiching, mét algemeen» stemmen aangenomev. ' .Een tweed* resolutie, di» «veneens den algaméenen hgval verwierf, waa door den ^wwirf Foyle voorsattald in de volgende termen: ,Tea einde te. voldoen aan de billijke ver wachtingen!, van het land en de beloften te vervullen, b§ ' da laatste verkiezbgen gegeven, moet, volgens de meening dezer vergadering, een maatregel voor d« uitbreiding van bei stemrecht aan de, eigenaars en bewonen van huizen op het platte?',. land dezelfde rechten toekennen, welke thansa door eigenaars en bewoners in de torotij/Mi' worden beuten." Ten statte werd, ofschoon niet met alge» meene stemmen, de wensen uitgesproken om' i het itemrecht ook toe t« kennen aan vrouwen, l wanneer deze in dualfde ematandighëdu wa»«% VS: ?"!>"

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl