De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1883 28 oktober pagina 2

28 oktober 1883 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Na «SI i en Nieuw-Zeeland zich bereid verklaard nebben, on afgevaardigden te «enden, naar eeoe te Melbourne U honden conferentie, op welke maat* regelen aullen worden genomen, om do vereentging van die landen voor to bereiden. Vynalle *H M BOO schrift men nlt Adelaïde aan de KolMi <*? Zeitung wordt het hooge belang ven deze grooce onderneming erkend, van welke de toekomt* van ttaat en volk in Australiëafhangt en door welker Turig geweuscht totstandkomen Australië' als zelfstandig lid in de rij der volkeren Ml ontraden, «U het dan ook voorloopig nogouder de bescherming der Briteohe vlag. Amerika voegt de eohryver veelbeteekend aan deze mededeelitigen toe had slechts twee millioen in wonen: toon het aioh van Engeland losmaakte; Australiëheeft er nu reedi vier millüen, en volgens den tegenwoordigen maatstaf der vermeerdering Tan bevolking, aal het over een kwart eeuw veertig millioen inwonen hebben, Ali eenten, hoognoodigen maatregel, noemt de berichtgever de. annexatie der veel besproken eilanden, en eilandengroepen. De regeling der onderlinge verhouding van de samenstellende dee» kn, het Tot «tand brengen der eenheid van het Australische rik, is daarna nog deohttt eene e;uaestievanty* ^ , Ziedaar inderdaad eene dreigende dMnteoratio*. Bet voorbeeld van Amerika wekt den naijver van Australië, en uit hetgeen wU in om laatste blad mededeelden, blijkt dat de Engelsohe onderdanen in Zuid-Afrika ook al van een Statenbond droomen. Doch deie verbreking van samenhang, die onvermijdelijk schijnt, al laat z|j nog jaren op zich wachten, kan niet aan een roekeloos liberaal beheer worden' toegeschreven. Ome Engelsche -oorrespondent heeft onlangs den vinger op de wond gelegd, toen h|) wees op de verderfelijke richting, die hetgeen in Groot-Brittannie «elf wellicht nuttig en noodig kan zfln, aan de millioenen Engelsche onderdanen buiten Europa als bet eenige nuttige en noodige voorhoudt, en daardoor schijnbaar de banden tusichen moeder land en kolonie nauwer toehaalt, maar feitelijk bét >aad der verdeeldheid strooit, dat, te zijner tjjd, in den vorm van openlijken afval welig cal opschieten. In Portugal had eeneministeiieele crisis plaats, die niet het gevolg was van de onlusten in de provinctöu, maar van Tenohil in meening tns?chen den minister van binnenlandsche zaken en ?fine colega's, betreffende de gemeenteraadsver kiezingen. Het nieuwe ministerie is aldna samengesteld: Fontes Pereira de Mello, President en Minis ter van Oorlog; Barona Freitas, Binnenlandsche Zaken; Serpa Pimental, Buitenlandsche Zaken; Lopo Vaz, Justitie: Hintz Bibeiro, Financiën; Barboia, Bncage, Marine; en Pinheiro Chagas, Openbare Werken, De sultan van Marokko beeft eindelijk er in toegestemd, aan Spanje de baai van Santa Craz de Mar Pequena at te staan, dat bij het verdrag Tan 1860 belooft! was en niet te vinden scheen. Spanje wilde de baai aan den ingang der rivier Yeni in het gebied van Sus als de beloofde streek beschouwd zien, en heeft dat tenslotte verkregen. Het doel van den markies de la Vegad'Armijo met het eischen van deze baai was, den invloed der Engelsohe North African Company tegen te gaan, die sedert 1879 daar vlak bij, mede in bet gebied van Sus, gevestigd is. Er tal een factorij en een fort gevestigd wor> flen en een eskader voortdurend m die wateren verblijven om er de visohvangst van de bewoners der Canarischo eilanden te beschermen. Generaal Lopez Dominguez, minister van oorlog in Spanje, beschouwt de Spaansche legerorgani?atle als een Augiautal, dien men niet te krachtig kan sohoonvegen. De officieele Gaceta bevatte gisteren een de creet, waarbij hét maximum van duur der mili taire commando's op S jaar bepaald wordt. Dei maatregel schrapt uit den actieven dienst een maarschalk, Oaesada, 19 luitenants-generaal en divisie-generaals en 60 brigade-generaals, zonder de kolonels te rekenen. In een tweede decreet worden 17 generaals benoemd, de meesten bekend om de rol die zij tijdens de September-revolutie gespeeld hebben en om hunne geavancterde denkbeelden. De resultaten der verkiezingen voor den ge meenteraad van Berlijn zijn, niettegenstaande de felle oppositie, voor de liberalen gunstig uitge vallen, van d<3 42 districten behielden de liberalen in 22 de overhand, terwijl de arbeiderspartij 2 en He burgerparty 5 districten veroverde. In 13 districten moeten nog herstemmingen plaats heb ben, en wel in 9 tusschen liberalen en arbeiders partij, in 8 tusschen liberalen en burgerparty en lu een enkel distrikt tnssehen de beide antiliberaie partyen. De burgerpartij onderscheidde zich bij deze ge^egenheid door buitengewonen ijver. Op ule «traten en pleinen zag men de vermaning aange plakt: Kiest geen Joden l Zelfs was deze spreuk (ier en daar met groene letters op de trottoirs geschilderd. Het gewone motto der antisemieten is: ranselt de Joden \" (Haut die Judent) Voor dezen keer scheen men echter aan een minder onparlemen tair motto de voorkeur te geven. Het was eene teleurstelling voor de conserva tieven, dat in de eerste en tweede afdeeling der gemeenteraadkiezers, door de meer gegoede kiezers Bus, mot groots meerderheid de liberalen werden gekozen. Dit ontneemt ook voor de toekomst den conservatieven de hoop op eene zegepraal jn den Berlijnschen gemeenteraad. In de derde afdeeling der kiezers echter, onder ben dus, die het minst belasting betalen, hebben de conservatieven eene stevige minderheid be reikt. De 4000 Berlijnsche politie-ambtenaren droegen daartoe wat bij, en de fO percent der kies»» die thuis bleven, hadden ei-waarschijnlijk wat aan kunnen veranderen: maar dit neemt niet weg, dat de conservatieven thans groote bewon deraars z|Jn van het drie-klassenstclsel, en dat zij de 19,000 kiezers der hoogste twee klassen?de menschen die bezwaren koesteren tegen grond belasting, personeel- en' bedrijfsbelasting nu bestempelen als kapitalisten en beunmannen. Dexe geschillen ouder den indruk der verkie zingen zQn van slechts betrekkelijk gering belang. Vat men ook voor oorzaken of voor vergoeüjking wan den uitslag aanvoere, bet feit blijft bestaan, dat in 1881. in 1882 en in 1888 onder de werking ?van vertchüleadekieswgleiiMcten, bij verkiezingen ? voor den Rijksdag, voor den Landdag en voor den gemeenteraad, te Berlijn de conservatieven telkenmale) met glans zijn geslagen. Men bericht thans met zekerheid dat de Prui sische Landdag tusSehen 15 en 20 November ml geopend worden. Men hoopt dat de vergadering ving tal werken en in Februari zal plaats maken foor den Duitschen Rijksdag. Een ontwerp van wet Betreffende de kosten ?van het onderwijl in Pruisen gaat uit van bet beginsel dat de'Staat de kosten van hét personeel en de gemeente de andere kosten draagt. De gemeente zorgt dut voor terrein en gebouw, voor inrichting en onderhond, en kan tot behoorlijke verzorging door den Btaut gedwongen worden, ?IDe Staat betaalt echter bet traktement der onderwijzen en houdt dezen van zich afhankelijk, terwijl de gemeente voor bare groote uitgaven geen zweem van invloed op het onderwijzend per soneel koopt. Deze belangrijke uitbreiding van bet personeel van rijksambtenaren ligt geheel in den geest der Pruisische regeering. Misschien en de onderwijzen wel eene uniformpet. kosten voor den Staat worden, metoenootraktementen, geschat op fc «««"enten vondel» Volgens berknten nik Friedrichsruh is print Bismarok'i gezondheid zeer bevredigend. Bijwerkt weder Ijveng en wordt daarin bijgestaan door z4jn schouniooa, graaf Bantzau, die «erlang door den zoon dee kanseliers, graaf Beroert Biimarck, zal worden afgelost. Reeds bracht een der minis ters, dr. Friedbsrg, minister van justitie, den kan selier een bezoek. Alles voorspelt dus, dat wij binnenkort de Duitscho biunenlandscbe politiek wederom ut baren aomenlasp zullen zien ont waken. De delegatièn der ostenrtiksch-Hon^aancbe Monarchie zijd bijeengekomen en beginnen aan bet onderzoek der begrooting. De Oostenrijksoho delegatie ' benóeBde den Pool Ozartoryski tot voorzitter, de Hongaarsche kardinaal Haynald. Bij de eerste zitting van de Hongaarsehe dele gatie was een schrijven ingekomen van drie leden, graaf Albert Apponyi, Desider Szilagyien Wgust Pulszky, welke verklaarden, het hun opgedragen mandaat niet te zullen aannemen. De meerder heid van het. Huis van Afgevaardigden had na melijk goedgevonden, bet gewone aantal der volgens gebruik uit de oppositie aangewezen leden- met n te verminderen. Zulk eene onge motiveerde afwijking van parlementaire us»ntifln was, volgens hen, zoo weinig bevorderlijk aan de goede verstandhouding der gedelegeerden onder ling, dat het hun niet wenschelijk voorkwam, aan den arbeid der delegatiSn deel te nemen. Volgens' het reglement moeten in snik een ge val, als zich hier voordeed, d« overige leden der delegatie de gronden voor bet niet aannemen van het mandaat onderzoeken, en beslissen, of zij deze al of niet als geldig erkent. De heer Falk keurde weliswaar de redenen af, welke deze leden der oppositie tot het nemen van hun ontslag hadden bewogen, maar meende, dat hun w.-gblyven aan den goeden gang en de vruchtbaarheid der beraadslagingen geen afbreuk zon doen. Hij stelde daarom voor, de voor deze leden aangewezen plaatsvervangers op te roepen, en dit voorktel werd, zonder verdere discussie, goedgekeurd. Het Deensche Foltcetinp heelt in zQn verzet tegen de regeering tot «on uitersten maatregel de toevlucht genomen, Het besloot, op voorstel van den liberalen afgevaardigde Hörup, alle voorstellen der regeering bij de eerste lezing onmiddeujk naar eene commissie te verwijzen, der halve niet in behandeling te nemen. Deze han delwijze zal het Folketing blijven volhouden, tot dat het ministerie Estrup zijn ontslag heeft ge nomen. In gewoue gevallen zon een dergelijke dwang ongetwijfeld sterk moeten worden afgekeurd. Maar alle zachte middelen, die de liberale meer derheid tegen het reactionnaire ministerie kon aanwenden, zijn uitgeput. l)e heer Estrup en rune ambtgenooten ejjn jaren lang hun weg ge gaan, zonder zich aan de besluiten der vertegen woordiging te storen. Deputatiën, tot den koning gezonden, zijn vruchteloos gebleven. Het is dus oog tijd, dat aan den onhondbaten toestand een einde kome. Wij kunnen ons nauwelijks voor stellen, dat dit langs anderen weg zou kunnen geschieden, dan door het ministerie te ontslaan en mét de rechten der parlementaire meerderheid rekening te houden. Immers eene kamerontbinding zou deu toestand slechts verergeren. In de Kaapkolonie is men druk bezig met de voorbereiding der nieuwe verkiezingen, daar beide Huizen van net parlement zijn Ontbonden. Het Hoogerhuii, of de wetgevende Raad, be staat uit 22 leden, n gekozen door GriqualundWest en van de Overige drie door iedere der zeven provinciën waarin de kolonie is verdeeld, Wil men voor deze vergadering een candidaat stellen, dan richten minstens 25 kiezers zich tot den uitverkorene met het verzoek dat hij zich candidaat zal stellen en de verzekering dat zij niets zullen nalaten om zijne verkiezing te be vorderen. Is de ontvanger van den brief geneigd candidaat te worden, dan zendt hij den brief der kiezen, vergezeld van zijne toestemming, naar den Kolonialen Secretaris, waarop de regeering de namen der candidaten in de officieele courant bekend maakt De Hollandsche partij zal zich zeker bij deze verkiezing laten gelden; toch is men bang, dat zij hare volle kracht niet zal ontwikkelen, wart de provinciën die kiesdistricten zijn, zijn zoo groot dat de bewonen elkaar niet kennen of dikwerf, zeer uiteenloopeude belangen hebben, en eene organisatie der partij met het oog op verkiezingen bestaat niet. Noch het AfrikaanderBond, noch de Boeren-Vcreeniging heeft een centraal bestuur dat b|j zulke gelegenheden krachtig kan optreden. De candidaten moeten zich stellen on 5 Novem ber, en de verkiezing heeft 5 December plaats. Laten wij hopen dat St.-Nicolaas aan de Kaap kolonie eon flink parlement moge geven. De Duitsche bladen honden zich, het voorbeeld. der Norddcutsche Allgemeine Zeitung volgend, bezig met het bespreken van de zending van de zending van Mukhtar Pacha naar Berlijn en naar Weenen. Zooals men weet, bracht de 'hoog geplaatste Turksche ambtenaar te Friedrichsruhe een bezoek aan deu Dnitschen RUkskanselier, en is hij daarna naar Weenen gereisd, waar bij met groote onderscheiding werd ontvangen en her haaldelijk met graaf Kalnoky confereerde. Men zal zich tevens herinneren, dut het gerucht over eene toetreding van Turkije tot de alli antie der groote mogendheden van Centraal-Europa formeel is tegengesproken. Mukhtar Pacha is echter niet ongetroost naar huis terug gekeerd. H|j kan zynen vont de verzekering overbrengen, dat Oostenrijk en Duitachland vast besloten zijn, de bepalingen van het traktaat van Berlijn te handhaven, en dus de Porto téwaar-. borgen tegen inmenging van Engelache z|jde in Armeniëen van Russische eyde in Bulgarije, waar door hare souvereiniteitsrechten zonden kannen worden gekrenkt. Daarenboven heeft graat Kal noky, zooals de Kölnisehe Zeitung mededeelt, den bnitengewonen gezant van den Sultan op de plechtigste wtyee verzekerd, dat men er in Weenen niat aan denkt het Oostenryksch grondgebied ten koste van Turkije uit te breiden. Overzicht der Ferm. ONZE BLADEN. Financieele beschouwingen, fwancieele beschou wingen en nog eens finaneieele beschouwingen men kan geen onzer bladen opnemen of men wordt terstond herinnerd aan den zorgeischenden of zorgwekkenden toestand onzer nuanciën, en aan de voorstellen tot verzachting der kwaal of tot algeheele verbetering, gedaan. Het oordeel over 's ministers plannen blijft even ongunstig. Zelfs het Saagsche Dagblad viel de regeering af en ook de conservatieve Bott. Ct. kan zich slechts, en dan nog onder voorbehoud, vereanigen met n onderdeel van netplan: de verhooging der opcenten op bet personeel. Ook het U. D, is er tegen, hoewel net blad zioh evenmin vereenigen kan met het voorstel-Van Delden c. s. Het wacht meer heil van bezuiniging. De N. S. O- beeft in een derde artikel nader aangetoond dat de regeering op den verkeerden weg was. Het vierde is aan het ontwerp-. V.Deldenj o. s. gewijd en bespreekt «den goeden weg" welWT daarin wordt betreden. Ook de Veend. Ct. en d* | Sred, Ct. alsmede de Boorntehe Ct. verklaarden ?jjeb, voor het ontwwp-V.ftelden.. Het Vtad was er mede voor en roemde den'aan loop als loffelijk, maar betreurde het dat de moedige voorstellen waren teruggedeinsd voor d» oonte* quentie van hun plan. De Standaard bracht ban beschouwingen over de richting waarin dient gestuurd te worden" ten einde, en kwam daarin tot de conclusie dat de anti-revolotionnain-olub de gelden niet mag weigeren die uit de geldende wetten voortvloeien, maar als *an man weerstand moet bieden tegen nieuwe leeuioe- of belasting-aanvragen. Zti moet den eisch stellen dat niet door nieuwe lasten, maar door inkrimping van uitgaven het e Tenwicht wordt hersteld. Het bezoek van den Belgischen koning heeft nog bier en daar in de pen tot korte beschou wingen geleid. 0. a. toonden T$d en Nieuwe Noordhoüander zich Verheugd over de goeds verstandhouding tussohen beide vonten en volken, een goede verstandhouding die echter met de politiek niets uitstaande behoeft te hebben. De maatregel tegen den heer Mooren te Kam pen genonwn, gaf de Purm. Ct. nog een artikel over Vrijheid" in de pen. De schoolwet gaf tot eenig debat aanleiding tnssehen den heer H. J.Betz en bet .Hand. Eerst genoemde toonde in het Bott. Ntt, aan, dat het betoog van het Hand. de schoolwetregelins: kan niet veranderd worden zonder dat het peil van het onderwijs daalt onvoldoende gemoti veerd moet heeten. Nog werden door de N. B. CT. artikelen gewijd m over Begroo_ Jt. schreef over aanleiding: van het niet toestaan van uitgaven voor een bestaande wet; het Vad, ovor de vaart naar de Maas"; de Veend. Cl. over examens voor ambtenaren; het Noorden over de wrekende Nemesis, die in den vorm van 't voorstel Vermeulen, de liberale partij had getroffen. WARME KADETJES. Een Zaterdag-avond praatje» X3UV. Het spijt mij razend dat ik het vertellen moei, maar Sagittarins en ik zijn gezworen vijan den geworden. tuigd dat het publiek zeer goed zal begrijpen boe de vork aan den steel zit en dat het erjonehkel om te doen is geweest om mty, onverdiend, in denzelfden slechten roep t» brengen waarin ju naar ik meen, zeer terecht verkeert, maar dat ra mij niet genoeg en daarom zeg ik je by deze de vri-ndsohap op. Ik ben volstrekt niet van plan om mij te ver dedigen, en franc hème n t gezegd ben ik eigenlijk wel blijde, dat er eene tydjilüke veete tusïchen mijn vriend en mij bestaai, (men zal zien dat de zaak naderhand tbch weder wordt bijgelegd) want ik had anders weder een avondje aan 't verslag over de g_emf£nte-begrooting moe ten wijden en dot zou boven mijn Krachten zijn gegaan, want, gelgk een fransoh geleerde, bij het vervaardigen van de diotionnaire de l'Acaqémi kon zeggen: je monrrai du dictionnaire, zoo kon ik tegenwoordig zeggen: je m o u r r a i du .... verslag!" O, onzalig verslag, hoe verwensen ik het oogenblik dat ik u in huis heb gehaald! Luister, m'un lezer, wat het m|j op den nals heeft gehaald, en beklaag mij. Mijn rampzalige zoon Jan, hij blijft daarom toch mijn zoon, is, naar de lezer zich wellicht herinnert, leerling van een der openbare scholen hier ter stedejhet z|j verre, van mjj om te wil len beweren dn htf völstNktrgbette nuttige kun digheden opdoet, maar h\j leert, mijns eraohtens, te weinig van die zaken die hem naderhand in het practische leven kunnen te pas komen en (jn hoofd zit, helaas, vol met allerlei nuttelooze zaken. . In een onbewaakt oogenblik nu heb ik het verslag" op tafel laten liggen en Jan maakte er zich meester van. Hè, Pa," zeida hij, ik heb ieta van een plan netje gelezen om de raadzaal electrisch te ver lichten en dat heeft müop de gedachte gebracht om u voorteatd en om electnsch licht in onze huiskamer te maken; dat zoude doeltreffend en goedkoop zijn." Ben je mal, jongen!"" heb ik geantwoord, wij hebbeu nu eenmaal gas, en als ik ooit zonde w-Hen veranderen, zonde ik petroleum nemen, die tegenwoordig, maar negen centen per liter kost.'"' Och toe pa!" zanikte Jan, ik zal het zoo netjes doen en dan zult u er plezier van hebben om te zien dat ik op school, zoovele nuttige kundigheden leer l" Het gaat mij als de meeste vaders en ik ben tegen de smeekbeden mijner telgen niet bestand: goed Jan!"" heb ik dan ook gezegd, .?ga je pang, maar het grapje moet mij niet veel kosten, hoor!"" Jongens nee, pa! als ik dan in de eerste plaats de Papiniaantche pot mag hebben die, ongebruikt, in de keuken staat." De pot in quaestie werd vroeger druk in mijne huishouding gebruikt maar, sedert de meid is gaan beweren dat ZQ (dat wil zeggen de pot) stukjes verglaossel in de soep achterliet, werd het ding op non-aotiviteit gestelden. Ik Stond het verzoek dns toe. Vervolgens moet ik een poreus potje hebben," sprak Jan, maar daarvoor kan ik best deze af gedankte melkkan gebruiken, als ik het verglaastel van binnen en van buiten er maar wat ferm afkrab." Dadelijk ging hij aan het krabben en bemerkte, tot zijne groote verbazing dat de, oogenschijnlijk witte kan, van gemeen rood aardewerk was ge fabriceerd. Ik verzuim nimmer om, waar zulks te pas komt wtfsgeerige opmerkingen te maken: «Zie je Jan,"" doceerde ik, ? .?daar bemerk je nu op nieuw de waarheid van hst woord, dat schijn bedriegt; de fraaie witte kan is. op de keper beschouwd, een lor; 't zal je in het leven meer overkomen, jongen, dat je dergelijke ervaringen opdoet en net kan bijv. gebeuren dat je, door een fraai gettelde prospectus verlokt, je geld aan iets opoffert dat naderhand apenkoolblijkt te sfln.1'" Ja, pa t" zei Jan, maar van kool gesproken, die moet ik ook hebben en zink ook P .Kool?"" vroeg ik verbaasd. ..moet dat roode kool of bloemkool zyn?"" MQn zoon haalde verachtelijk de schonden op. Och, pa," sprak hu, ik geloof dat het vroeger rare tyden moeten zijn geweest want u weet na letterlijk niets van natuurkunde, chemie of der gelijke zaken en bet draait bij u altijd om reke nen, talen, geschiedenis, aardrijkskunde en derge lijke vervelende en oppervlakkige vakken! De kool die ik bedoel moet zuivere koolstof zijn, zooal» men die uit de retorten der gasfabrieken klopt; nu ik echter bezig ben om die fabrieken te benadeelen, zal ik maar geen moeite doen om die machtig te worden en 't maar met een bruinkool-briquet probeeren, terwijl ik, wat zink be treft, wel raad weet; de gek van bnurmans schoor steen is verleden week, door de wind, op onze plaats te land gekomen en ik zal daar maar een stuk van afnemen." Nu vond ik het eigenlijk wel niet goed om het eigendom van een' buurman te annexeeren, maar de gedachte dat annexatie tegenwoordig aan de orde is, deed mij zeggen ga je gang Jan l"" En nu nog twee soorten van zuur l" zei Jan. Hola!'"' nep ik, zoo z(jn wij niet getrouwd ventje, ik heb vooruit gezegd dat de affaire niet kostbaar mocht worden en neb volstrekt niet ge zegd om de kostelijke ingemaakte komkommers en augurken voor Je proefneming af U ittan."" Sakkerloot wat heeft «jjn soon toen verachte lijk gegrensd, hg gtohelde nog toen hij, na lang zoeken, met eene kruik wtfn- en eene dito bierazijn voor den dag kwam. Nu ga ik de geheele rataplan in elkander zet ten," sprak mijn spruit, let n nu eens goed or De Papiniaansohe pot werd gedeeltelijk met azijn gevuld: toen kwam een ring van s' de afgekrabde melkkan, voorzien van w. en bnquet; het butste artikel werd, door draad, aan enne oompositiegasbuis verb__ terwijl het zink, eveneens door koperdraad, de huissohel in rapport werd gebracht Op de plek wzar de kwartslag van de schel de gasbnis al te veel naderde, werd de laatste met isoleerende zijde omwonden; de deksel werd hermetisch op den pot geplaatst en op de plaats waar eertijds zich de veiligheidsklep bóvono^, bevestigde Jan den loop van m|jn oud soh,nttersgeweer, dat sedert jaren geen dienst meer doet en dat ik hem dus maar liet vernielen. Ziet n," zei Jan, «dat dient nu voor den af voer der zich ontwikkelende waterstof, die n kunt aansteken; ik maak' ing sterk dat de groote hitte er van n zal overtuigen dat we ons keukenfornuis best naar de Zon" of het Oudeztydo Heeren-logement" kunnen sturen. Ten slotte nam de jongen een faber-potlood, sneed er al het hout van af, sleep aan het overblij vende stiftje twee punten, en schreeuwde toen triomphantelijk: Kou ben ik klaar l" Ik wil wel bekennen dat de zaak mfl langza merhand begon te interresseeren, ook omdat ik, als zuinig en bedachtzaam huisvader, tot de conclusie kwam dat Jan's vinding, groote bespa ringen zonde kunnen te weeg brengen. «?Hoor eens jongen,"" sprak ik, nu zullen wq het er voor vandaag bij laten en dan invi teer ik voor morgen-avond eenige kennissen en vrienden, om de proefnemingen bij te wonen.'*'. Hèpa," pruttelde Jan, 't lijkt wel alsof wij hier op het Stadhuisplein zijn en n de brandweer gaat vertooneu." Kerel,"" schreeuwde ik woedend, «wat beteekenen die woorden'?"" Nu, u doet me denken aan bet Kermisspel, waarvan de baker vroeger vertelde, de boos er van stond altijd te roepen: .Hier is d« groots zeelut, heeron l HU duist en ipringt op n beon, heereul..; en als de voorstelling was afgeloopen, heette het: Jan, trek 'rei» »»Q bet sohelietje Eu lut de minson 't «pul uit!" Zeer energiek heb ik mijn zoon het stilzwijgen opgelegd en hem verteld dat m ij n haan Koning zoude kraaien: hij onderwierp zioh dan ook spoedig aan het vaderlijk bevel en braeht zelf de uitnoodigingen, die ik aan mtfne vrienden verzond, naar de poit Den volgenden avond was er groote vergade ring ten mijnen huize, en mijne vrienden en ik wjj zagen, in gespannen verwachting, de groote dingen te tfemoet die komen moesten; Janbegon de séance met het geven van eenige inlichtingen en beschouwingen en toen bracht h\j zijne machine in werking. Oordeel over de gevoelens die mij bezielden, waarde lezer, toen ik zag dat ni|jn zoon een schitterend succes behaalde; de eerste vonk sprong over en ging in een constant licht over, dat veel constanter was dan dat b|j Kras, het was ech ter niet zoo sterk, ja men zoude zelfs geneigd kunnen zijn om het zwak te noemen, maar ae geheele vergadering verklaarde anoniem dat zulks niets om het lijf bad en dat ook dit gebrek ver holpen zoude z|jn, wanneer Jan nap zijn plan, om nog een tweede element te fabriceeren, ge volg bad gegeven. maar tegelijkertijd schrik ik mij een doodstuip, want eensklaps gaat het licht uit en onmid dellijk daarop hoor ik brand" roepen, de gordijnen on het behangsel van de vergaderzaal geraken in lichtelaaie, de vrienden loopen op een drafje weg, de brandweer rukt aan en eer ik van m|jne ontsteltenis bekomen ben, wordt möeene dikke waterstraal tigeu het lijf gespoten. Wat was er gebeurd? Door het harde schel len was de scheldroad in aanraking met de gaspijp gekomen en had de zijde weggeschuurd, waardoor het electrische licht uitgegaan en de gaspÜp gesmolten was; natuurlijk was eene gas ontploffing er het gevolg van, terwijl ten over vloede du waterstotvlam, d.e het keukenfornuis concurrentie moest aandoen, het hare deed om de rampen te vergrooteu. .Dat is de tweede maal datje me brand bezorgt." heb ik tegen Jan gezegd. Weg met den rommel l" Maar pa . . ." " zeide déjongen huilend. .Geen -tegenspraak," bulderde ik, je smüt de geheele santekraam niaar in den Nienwe-ZijdsVoorburgwal, want die wordt nu toch gedempt; voor mijn part gooi je er gemeente-begrooting. verslag en memorie van beantwoording ook bijl Kou je er maar alle moderne scholen met leeraren en al, en alle couranten met hunne redacteuren en medewerkers ook bij deponeerën, dan zoude ik eerst tevreden zijn." In mijn boosheid vergat ik heelemaal dat ik zelf een stuk krantenman ben en mij zalven dus niet veel goeda touwenschte; waar geraakt echter een boos mensen al niet toe? Maar pa,"" sprak Jan, er waren toch ook couranten die tegen de demping waren,"" Dat doet er niet toe," fulmineerde ik, al wat maar eenigszins nieuwerwets is, moest maar meteen de wereld uit." .Ik begrijp er niets van,"" zei Jan, en ik be merkte dat hij, zeer oneerbiedig, zijn wijsvinger tegen zjjn voorhoofd plaatste, maar ik deed alsof ik het niet zag. ^ Ik blijf nooit lang kwaad en toen de uitbran der achter den rug was, ging ik dood bedaard de zooeven nog verwenschte couranten lezen, die mütwee opmerkelijke berichten brachten. In de eente plaats las ik met overgroote be langstelling dat het vermaarde badhuis te Muiderperg door de golven verzwolgen was; men zal zich gewis herinneren dat ik de eerste persoon in den lande ben geweest die, door middel der pers, de algemeene aandacht op dit ge wrocht heb gevestigd, en het dns zeker met vreemd vinden dat ik een weemoedjgon traan heb moeten wegStaken, toen ik het droef verscheiden las. Voor et geval dat men het gebouw denkt te reeonstrueeren, geef ik in bedenking om het op de eene of andere wijze te bezwaren door er bijv. stapels aandeelen m financifele ondernemingen in te deponeerën; dergelijke aandeelen zijn te genwoordig voor een prikje te krijgen en althans goedkooper dan steen»n. Dan nog las ik dat Mina Eruaeman terug komt, voorzeker eene heuglijke tijding, want dan zal er wel weder wat leven in de brouwerij komen; heeren tooneel-ritici die nog niet zóó hoog verheven zijn dat z|j naar goeden raad wil len luisteren, zij naar aanleiding: van de komst der moderne Judith medegedeeld, dat op de tentoon» ?telling van retrospectieve kunst machtig mooie maliekolders te vinden ztjn die ongetwijfeld wel te imiteeren zijn; mejuffrouw Kruseman zij het adres aanbevolen der heeren Mauser die, in het hoofdgebouw onzer koloniale tentoonstel ling eene prachtige collectie revolven exposeerden. Voor ik eindig moet ik u, mijn lezer, toch een grapje vertellen, dat het voordeel heeft waar te ?ijn; eenige jaren geleden kreeg iemand die eige naar is van groote «bouwen en van enorme voorraden goederen, dispuut met een paar zijner assuradeurs, en bij verklaarde zijnen No. 531 DE AM S TE R D AMMBB, WEEKBLAD YOOB N E D E B L A NB, 3 bezorger, dat de namen dier heeren nimmer i op z|jne SHifissnii mochten voorkomen. Korten tijd geleden nu ontstond bij __ heer brand, en .... de wreed gestrafte _ deun lachen thans in hun vuistje, de een liep vroeger een risico van vijftien-, en de zelfs van twintigduizend gulden op aft g» met voorraad, waarin thans bet sinister plaats gevonden. Ten slotte wensch ik te vragen of er geval, iemand is die het volgende raadsel oplosten: ter tentoonstelling is, in de ?Jdeebng, een model-machine te zieo,vei ._ door een invalide van de .invalide" inrichting \ Z. M. den Koning; welke inrichting kan daarn bedoeld zijn? Ik voor mij heb er nooit Iets ?, gehoord en hond de zaak voor een verzinsel t wijl ik het, in elk geval, zeer onbeleefd vind i zoo iets neer te schrijven, Aquarhu. KU1VOT. HET TOONEEL IN DE HOOFDSTAD! woraKst over lamst. De orgeldraaier i t$n pleegkind. Machines. Toor wQ overgaan tot de bespreking van tooneel in de hoofdstad lust het ons eenigen stil to staan bij eene beoordeeling van Aug Fourchambaults, door «en swnderli&gioort moralist ten beste gegeven. In faPrécun van 21 October schrijft de Amsterdamsohe . respondent een artikel over de ontvangst vau koning der Belgen in de hoofdstad. In dat kei wordt natuurlijkerwijze gewag gemaakt de gala voorstelling in den stadsschouwburg; men daarvoor de Keuze heeft laten vallen op Fourchambaults wekt 's mans verontwaardig Hij schrijft toch: Tous connaissei natureOe\,., Ie chef ff oeuvre de Vauteur du -Qendre deXt sieur Polrier", et vous tere» d'accord avec que cette pièce saisissante, spiritueUe, mais tenant guetaues scènes et paroles risquées n' pas trop Sien choisie gour une représente gala a lagutllt assistait une foule de jeunes A^ïill Mn H058?* en Mr V8rïaMend ?rd<4typelijr noëmc"n "w»"hët~vanwaar 'heV NeAl hebben wfl, helaas, zeer veel oonvenÜoneejiK^nct=ch tooneel, eene verceniging, dio do moraal en van buittngeleerde deugd bflgewooad;Chefilnjr dor dramatische kunst en streven tot dit staaltje komt ons grappig genow voor. oaY!".:.',_:?.. eencr ? ----- -?gooi laten booren) zij baar aanbevolen. lij 'nieecen, dat do fout lit in te rad sprek«in; icrs van bet lied, dat se toitft kwam ieder ird veel beur tot zij a recht Mej. van Biene was een aor&g trovwlustig "loldochtMiie, en dofir. Lageninvoldeedieer TFtf/ti» l'cieis, dit genre van rollen is hem ir wel toevertrouwd. Mw. Huysers kan ook Mttpraak makeu op baar aandeel iu het succes. Wo sprvkou ochtcr dea wensob uit, dat nu we "erom eene reeks atuk «n van min of meer duis litterarisch gehalte hebben genoten, een tr degeljjk kunstproduct aan de beurt zalko* i, waarin de beste krachten van hel geielip optreden. Dat w|j met die boste krachten dames Fronkcl en Ellenberger, de betren iltitan, Vos en Eigot bedoelen, zal wel over..H j z'iiu op te merken. Woensdag 11. riep eene eerste opvoering van Machines", blijspel in vier bedrijven, door Julius DSC;I, vertaald door Ch. Zljlstra ooa naar den ftdsscbouwbnrg. \\'io den auteur van Citroenen11 en Onze nueji" kent zal begrijpen, dat wi) geene hooge ?wachting koesterden, toen wij ons ten sohouwrgo begaven; Julius Ilosftn komt ia geene ver* Hjking niet l'Arronge, en staat, indien mogelijk, Inger dan von Moser en Sohönthon. £11 zelfs geringe verwachting k ten zeerste beschaamd. rdor, onmogelijker, armhartiger klucbtspel mcoilyk to vinden, grooter verzameling itte InVrhuis-aardigheden dnn ons op dien avond rliedischt werden, hebben wij nog zelden aange'oflVn. Du Vereeniging bctNederlandschTooneel" telt zeker gedachtig aan hot spreekwoord: Er (fecn grtk zoo groot, of er is notr een grooter gek, e om hem lacht, pus het verkwikkende schouwspel geven vau ettelijke verdienstelijke leden van haar «alschap op te doen treden in clownsi oliën van ;t minste allooi. Dat eon zeker gedeelte vau het ibhek veel behagen schept in eene hinkscüne gevoerd door de HH. Morin, Spoor, Tourniairo, luien, Plas en Mej. Lorje, dat er menschen z|jn, eene onwederstaapbare komische kracht vmin het gezegde: Je kunt naar den bliksem inru; dat er almede- gevonden worden, dio ictneu. to bersten van het lachen, wanneer vijf ersonno tegelijkertijd met eene kaars in do het tooneel betreden is begrijpelijk; onbe er staaltje buitengewoon de gronpig geno.eg voor, aandacEt op te wtó Welke onder de talrijke moralen" een stuk vroordeelt dat in lyriaoh-poetisch-proza geschreven,' zoowel uit een litterarisch als uit een dramatisa oogpunt een kunstjnweel mag genoemd wor' een stuk, dat noch zijne komische kracht zi in gewaagde toestanden of dubbelzinnige] a heden (scènes ou paroles risqueü) noch . dramatische kracht vindt in bet voorstellen overdreven hortstoohts uitingen , weten wij niet; wat wij wel weten is, dat een bekend critica] sommige scènes van da Fourchambauilt, o. a, de scène tntsohen Bernard, Marie LeteUier, en de dochter van Fonrchambault vergeleek met de benrtzangen van het klassieke Orieksoht treurspel, en wij voor ons zijn immoreel ge noeg, om te bekennen, dat wij de FourchambauUs, een stuk, wat de leer verkondigt: dit liefde is de eenige hechte grondslag voor een gelukkig huwelijk; alle verbintenis om andere redenen aangegaan, vindt in zichzelve hare straf, vol vinden vau die booge en edele geest, die wf niet willen verkleinen door ze te bestempelen met de banale en al te vaak misbruikte tem moraal." W{j voor ons vinden die leer een evangelie, voornamelijk voor de jeunes demoi* Belles." Genoemd correspondent meldt niet of dl vieilles demoiseUes" ook niet naar dit stuk mot gen gaan, ons inziens maakt hij een compliment fort mal tourne" door er voor hoor geen bezwaar in te vinden. Ook van dezen moralist schijnt d> moraal, zooals vela moraal, afhankelijk te zijn van tijd, ouderdom, klimaat, e 'c. Wanneer zal men eindelijk eens ophouden met b|j de beoordeeling van een kunstproduct over moraal te zaniken (sit venia verbo); moraal en kunst hebben niets met elkander uit te staan, de kunst is eeuwig, de moraal is eindig en wis selvallig, ars loiiga vita breyis, en nog korter dan dat leven de nooit objectieve moraal. LaUn zij, dio alles willen toetsen aan de bekrompen maatstaf van hun moraal, en die alles, wat buiten dat enge kringetje staat, veroordeelen, solliciteeren bij den Sultan van Turkije naar eene hooge be trekking in zyu harem; dan zullen zij naar harte lust kunnen beoordeelen, wat of al of niet gepait is pour ces jeunes demoiselles"; de kunst erkent zoodanige voor onbevoegd de vierschaar over haar te spannen. In van Liers Grand Théatre maakte John Kout plaats voor De Orgeldraaier en fijn Pleegkind. We hebben Dinsdag il. met veel genoegen dit stok uit de fabriek van Charlotte Birch-Pfeiffer bijge woond. Van te voren weet men, dat deze schrijister niet veel kunstgenot weet aan te bieden; onze ver wachting was dan ook lang niet hooggespannen; maar dit volksstuk in vijf bedrijven met zang ademt zulk eene geest van bonhomie; de personen ten tooneele gevoerd ztjn allen zulke beste brave menschen, dat wij van harte deelen in hun lot, en verge noegd naar huis gaan, wanneer alles zoo goed op zijne poolen terecht komt. De korte inhoud van net stuk is deze: In het eerste bedrijf fl6^ teld: de landverhuizers" (in onze titnlatuurzieke eeuw worden zelfs bedrijven getiteld) gaat eene familie emigreeren; door een ongelukkig misstap pen op de loopplank valt hunne oudste dochter in het water, welke gered wordt maar achterblijft, daar hare familie baar voor verdronken houdt Haar redder is de matroos Willera Peters. Het lot van de arme wees trekt zich Frederik Kraan aan, een orgeldraaier, die door veel verdriet, het wegloopen van zijne vrouw en het s "er ven van zijn eenig dochtertje een dronkaard il geworden. Hoe of die weezede goede engal wordt van den verloopen drommel, hoe zij eindelijk all dochter wordt aangenomen door de rijke bakkerin weduwe Marta Steveas.en tenslotte trouwt met haar redder Wiliem Peten, alen wij in de vier volgende bedrijven, die respectievelijk den titel dragen van: Het huisgezin der bakkersweduwe. Het zolderk»merKe, De orgeldraaier en de flesch, Het loon der deugd. De tal van aardige tooneeltjes in het stuk, en bet uitnemend samenspel der vertoonen, waren déoorzaak van veel succes en daverende toejuichingen van het zeer talrijk op gekomen publiek Met uitzondering van don Hr. Bigot die op zeer verdienstelijke wijze de rol van den orgeldraaier vervulde, «n van Mevr. Huyzers, die als bakkerin optrad, was uitsluitend de jonge garde van bet gezelschap aan het woord, en wij melden met genoegen, dat ze zich voor het meerendeel boven verwachting van hort taak beeft gekweten. Het is dunkt ons een groot voorrecht voor de jonge ortiaten, dat hun m dit gezelschap de gelegenheid wordt verschaft in rollen van meer beteekenis op te treden, zoo doende it er veel gelegenheid tot oefeningen kunnen Bij ziohzelven er reeds spoedig rekeniohsp van geven, of ze .hoop kunnen koesteren iets te wor den. Vanden Hr. Dekker zouden we dit betwijfelen, we zagen zelden iemand als acteur optreden, «? zooveel tegen zioh heeft. Zijn naar plat Amster damsen, z|jne houterige manieren en onduidolyM spraak, maakten dat bü, aan wien de aardigste accessoire rol van het stuk was toevertrouwd, daarvan weinig terecht bracht. Voor de anderen een woord van lof, voor Mej. Grader, die van de hoofdrol veel meer terecht bracht, dan wij ver wachtten; bet il evenwel jammer dat zij, in vele opzichten 100 kwistig bedeeld door moeder natuur, te kampen heeft met eene tamelijk onduidelijke oitipraak. Qoed artiouloerea (d. L iedere betere tooueellitteratuur in , vaandel schrijft, de treurige moed gepn leeft, tal vau hare beste acteurs op dio wijze te «mederen, en het eerste tooneel des lande te zen tot een* kermist ent. Te onbegrijpelijker o dit genoemd worden nu do vereenigirg zoo itt geleden eene gevoelige les heeft gehad in Haas;, waar eene even armhartigo klucht m en Eva) op de treurigste wijs fiasco naakte; daar-is bewezen, dat men het publiek iaar tiet alles kan voorzetten. Het zonderlinge heeft zich daar voorgedaan, dut eono seuiglng, nota beno in hot leven geroepen, om smaak van het publiek te leiden en te vereteren, door datzelfde publiek, dat zijne eischen «zenlijk niet hoog stelt, aan da ooren moest etrokken worden voor bare ongepaste aardig«dcn. We herinneren ons hoe indertijd, toen de Ver eniging bij Raadsbesluit van het Leidsche plein trdreven werd, Mr. J. C. de Vries onder meer ndere argumenten, de opvoering van Citroenen mede vau Julius Rosen) aanhaalde als een bcrjjs, hoe weinig de Vereenigiug aan de beloften, ij) haar optreden gegeven, voldaan had. Die [êtJÜgo spreker beklaagde zioh ten zeerste, dat na zehVter gelegenheid vaa eene calavoortelling door Z. M. bijgewoond, die knollen, neen tenen aan het publiek in de handen had BCit Zouden die dagen teruggekeerd zijn. \Vij en von neen; de Vereeniging heeft voornaijk in de drie jaren in het Grana-Theatre dooribracht, een waarlijk schitterende campagne 'iter den rug, tal van degelijke stukken toen op uitnemende wijze door haar op'oerd, en we verlangen, er na weder eens trots te kunnen wijzen op ons Nederlandsch .?eel, dat niettegenstaande vele tokortkominlen, onnoemelijk veel gedaan heeft voor de vaitrlondsche tooneelkunst. Moge een groot fiasco ftt dit prul er toe bijdragen, dat er een einde [emaakt wórdt aan de opvoering van stukten, die hun succes hopen te vinden in eene peenlatie op de lachlust van het minst ontrikkeld gedeelte van. bet publiek. Wat de aruiten betreft, de voste vertooners der duitsche ^spelen, d. w. z. de dames Stoetz, van Slnijters, Röising-Sablairplles, Lorjé, Bos en de H H. Morin, Bpoor, Tonrnioire, Schulze en Plas; waren op hun tost; de Hr. Jac. de Boer was ditmaal afwezig. Bet is onnoodig to vermelden, dat door het spel, »«t nog te redden viel gered werd, het talent UT artisten is daar borg voor. Iedereen deed zijn beat, do Hr. Spoor forceerde zich zelfs met blazen tt hinken, twee bewegingen, die wij iemand van lijn leeftijd, als in strijd met do wetten der hypene teu zeerete afraden. De Heer Morin verge noegde zich zeer verstandig met trippelen. Eon bijzonder woord van lof moge toekomen aan Me v. wssiug-Sablairolles, die met de minst nare rol b het stak bedeeld, daarin veel talent tentoon«prcidde. Mej. Lorjó was oen alleraardigste jonge lo.it van een jaar of veertien. Onze welge meende condoleantie aan de overige vcrtooners un Machines", voor de droevige taak hun optelegd. Na al bet voorgaande to .vragen: Wanneer [tordt er eens een begin gemaakt met de repe tities van King Lear, schijnt wel eenigszins perEn toch willen wij dat doen: als het dan toch om een Kossenstttck te doen is, willen wij vozen, op het succes van Romeo en Julia, misKnien bespoedigt dit argument de opvoering. In >0e gevallen willen w\j niet overhaasten; wij veten dat met het voortdurend heen en weer trekken er weinig tijd tot repeteeren overblijft, dezer dagen b. v. speelt de Vereeniging wederom te Xwolle. Als men bedenkt, dat King Lear zeer veel voorbereiding noodig zal hebben, vooral, omdat de Meeste der artisten zoo weinig bekend zijn met is werken van Shakespeare, kan men, o. i., niet te vroeg beginnen met het repeteeren, Want, al 'erlangen wil naar dio opvoering, we zouden bet kn zeerste Betreuren, indien daartoe niet de toodige studie en voorbereiding werd besteed. liever geene opvoering dan eeno slechte; daartoe "ebben wij tó veel eerbied voor den onsterfelijken unger nit Stratford on Avon. 25 Oct "83. Patriot. Tcrwjjl dit artikel reeds afgedrukt is ontvanftn wij van eon tooneelvriend, die onbekend wil Wijven, eene reprimande, omdat wij in ons vorig *ftikel (zie Weekblad 21 Oct.) den Hr. Holtrop w leerling van de toonselschool betitelden. Bq fchrijft: .Daar ik bet voor den naam der toojeelschool hoogst gevaarlijk vind leerlingen.' die "Utchentijds de inrichting verlaten U qualificee*tn als leerling der tooiieelsohool" aangezien ?et publiek zulke onrijpe talenten (?) allicht voor «ervol ontslagepen en gediplomeerden zal aan?wi, acht ik bet mijn plicht tegen uwe betiteling ""> den Hr. H. op te komen, met vriendelijk '«?zoek, zoo u althans de schooi ter harte gaat, JU zy uwe sympathie eenigzins kan wegdragen, .D do eerstvolgende gelegenheid uwe mededee«nff te rectificieeren." wij begrijpen niet hoe iemand uit om schrijven: f8 Br. Iloitrop is leerling der tooneelsehool en 'ad daar nog lang moeien bU/ven, zou op kunJ'n maken dat de Hr. H. bet einde-diploma aan Jj« toonoelsehool zou behaald hebben. Iemand, "u dat verkregen heeft» den raad te geven nog wat aan de school to blijren, zou al to ennooMl aijn. Intnsschen zou bet ons leed doen, indien wij, doordat wij dia omstandigheid alleen maar heten doorschemeren, en a« niet duidelijk ver meldden, daarmede afbreuk gedaan, hadden aan eene instelling als de tooneelsöhool, die ons teer ter harte gaat en ome voile sympathie heeft, we vermelden dus volgaarne dat de Hr. H. in geenen deele de toestemming van de tooneelsebool gekregen beeft voor itjo optreden als acteur, en dat hu maar korten tyd leerling der school gt; we«st u. 27 Oct. m Patriot HET TOONEEL TE BOTTEBDAM. Een onhandige vriend. Die Zaulcrflöte. Een onhandige vriend van Tbiboust en Barrière behandelt een onderwerp, dat wij ook vinden in een zeer bekend Dnitiob blijspel Der Störenfried van Roderich Benediz. Is hier de schoonmoeder die gene, die den huiieltyken vrede komt verstoren, ginds is het een vriend, een onhandig vriend. Dat het Duitsche blijspel niettegenstaande het hetzelfde onderwerp behandelt, toch hemelsbreed van het Franscbo verschilt is duidelijk, beide ver raden hunne afkomst. Een Fransoh tooneelstnk kan het na eenmaal niet doen zonder een ge vallen vrouw, een onecht kind of een bedrogen echtgenoot en bet is al het minst, wat men een vrouw toedicht, wanneer men van haar zegt, dat zij or een aantal minnaars op nahoudt Het is dus gemakkelijk to begrijpen, dat het Fransche blijspel de aardigheden en verwikkelingen op dit terrein zoekt. Uet Diiibche blijspel daarentegen (ik laat hier natuurlijk de soms ilauwe Posse buiten be spreking) zooH de verwikkeling liever op een meer huiselijk, ik zon haait zeggen meer gem ihlich terrein; het is meer alledaagsoh, de menschen beminnen elkander meer gewoon weg en wanneer de schoonmoeder in Der Störenfried bet zoover heeft gobrncht, dat hoor dochter in den waan komt, dat haar man een andere bemint, dan beeft zij do hoogste sport bereikt; verder zou zij niet kunnen gaan. De gevolgtrekking van bet zooeven gezegde ligt voor de hand. liet Fransche blijipel, dat verwikke lingen van niet al to fijn allooi te zijner dispo sitie heeft, zal meor stof tot la:hen geven; net Duitsche, dat, voor onze begrippen tenminste, meer naar waarheid heeft gestreefd, zal ons moer bevredigen. Do Frar.sche vriend ia voor ons een kwast, wiens handelingen zoo doorzichtig z\jn als het helderste kristal ec wij vragen ons af, of die lui, die door zoo'u. vriend nnn huiselijk geluk laten storen, niet nog grooter kwasten ziju. De Duitscho schoonmoeder jaagt ons daarentegen flink hot land aan, wij weuschea bij haar vertrek van harte, dat zij in het vervolg stilletjes thais blijve en \vy verheugen ons met do anderen, dat zij werkelijk voor goed is heengegaan. Bj beide stnkksn hangt echter veel van het spel af, of zij succes zullen hebben; wordt het Duitsch.9 blijspel te ernstig opgevat, daa verliest het zijn waarde als blijspel en wordt tooncelspel, wordt hot Fransche to luchtig opgevat, dan ver liest het ziju waarde als blijspel en wordt klucht; het Duitscho stuk zal dan vervelend, hit Fransche eeu flauwe Posscnreiszerei worden. Hiermede heb ik ook mijn oordcel uitgespro ken over de voorstelling van Een onhandige Vriend. Het stuk ia niet veel zaaks, de aardig heden zijn soms vreeselyk gezocht en al zou het voor een zoraersch:uwburg als oen licht kostje listen waren: Mejuffrouw Beomer, rovw Sarab, Beaedicts, pianiste, ea den £ iri HeuseUiBg. bariton. Hat te* jeboore jhte programma bestond «U de vobje na een warmen dag nog to genieten zijn, in oen winter-schouwburg, kan het geen dienst doen. Wat er nog van te maken zou geweest zijn, is door de heeren Mutters, Poohnan, de Vos en t, d. lleuvel bedorven; deze heeren wilden te komiek zijn, zij wilden met alle geweld doen lachen.. Vooreerst die grimes! Waarom moeten nu in's hemels naam een p'aiiosteininer en een ambtenaar bij het Mi nisterie zulke bespottelijke gezichten hebbeu? Dan de vorschrikkelïjke overdrijving dier heeren; telkens en telkens verloren zij uit het oog, dat zij met een blijspel te doen hadden; het publiek lachte, maar tot welken piijs! ? Voeg hierbij de overdreven scènes met- die pop, die een bind moest voorstellen, dan kan ik de vraag niet on derdrukken, of dit stuk werkelijk werd gespeeld door het Nederlandsch Tooneel. Faasscn, die de rol van den Vriend speelde, was beter dnn da anderen, ofschoon ook zijn spel niet van overdrij ving was vrij to pleiten. De dames vatten hunne rollen veel beter op. Mej. Schepers heeft revange genomen op een oordeel, vroeger over haar uitgesproken; zij speelde als Atndic heel lief en zag er goed uit. Mej, Mina Beersmans is een zeer talentvol, jong actricetje ; wat zij doet, doet zij goed en zoo was ook haar Lucienne weer zeer lief en natuurlijk. Door ongesteldheid van Mevr. Burlage kon Tk eet bf/ myn moeder niet gespeeld worden. In de plaats daarvan werd Ken wissel, een door den heer D. Haspels naar het Dnitsch bewpi-kt stukje, Opgevoerd, liet was een geschied«nis van ecu mijnheer, die een valschen wissel had gemaakt en die wissel was in handen gekomen van een Jood (hij sprak ten minste met eou Jpodsch accent) en die Jood had een meisje lief gehad (of was het een vrouw ? ik weet het niet meer) en die mijnheer, die die valsche wissel had ge maakt, was met dat meisje of die vrouw weggeloopen en nu was die Jood zoo braaf, datliij hom den wissel in kleine stukjes gescheurd, te ruggaf. Het was een erg treurig stukje, maar de beide Haspels konden Eet niet redden. Nog steeds blijven wij wachten op een stuk, het Nederl, Tooneel meer waardig. De heer Pflaging is niet zeer gelukkig met zijn lyrische tenors. -Heeft bij den eersten debutant, den heer Calliga, niet kunnen engageeren, de twee, die thans voor dat vak optreden (in Am sterdam debuteerde de neer Copit als Manrico en te Rotterdam de heer Tronnika als Taminó) schijnen ook beiden schipbreuk te zullen lijden. Wat den hoer Copit betreft, ga ik hier of op het oordeel door Amsterdamscbe oloden gegeven, bij den heer Tronnika kan ik ratin eigen oordeel uitspreken. Ik wil niet zeggen, dat deze beur te weinig stem heeft, om een dragelijk lynsch tenor te kunnen worden, in het hooge register heeft hij meerdere goede tonen, maar bij kan _heel eenvoudig niet zingen; óf hij breekt af na ieder woord, zoodat w|T eene opelkandervolging van verschillende triaten krijgen, of hij zingt zoo lang ac'ater elkander, dat hij daar, waar het noodig u, geen adem meer beeft en dan ternauwernood wordt gehoord, of hij raakt totaal van streek en zingt dan b bet geheel niet meer. Niet een enkele hand verroerde zich na de aria .Dies Fildniszist bezaubernd schön," bet publiek was dns blijkbaar nietr tevreden. Haar misschien vergis ik mij in mijn oordeel en is indispositie, verkoudheid of wat an ders de schuld en zal een ander debuut een beter denkbeeld van dezen zanger geven. Voor den heer Pflaging wil ik het hopen, want wanneer htf niet veel beter ia dan hij Woensdag-avond deed ver moeden, dan kan hij. "hem onmogelijk engageeren. Het trio der drei Damen" voldeed minder dan de namen Flor, Van Opbemert en Jaide to ver wachten gaven. Meermalen werd verkeerd inge zet, zoodat verscheiden* dissonnance gehoord werden. ? S., 25/10 '63, M. H. gevolgende ttummen: Ouverture »le Qsneval Bomain . Berlio*. Aria uit den Barbier1* V . . Koanni. Concert v. piano in G OMsIL. . Bt Satoz. Ari» uit .Herodiado" . . * . Massenet. Eine Faost-ouvertttre . . : , Wagner. Air de la Coupe da RddeThnH Diaz. Nocturne in Dw dor ] « Ohopin. Caprice ] piano , Heudelssobn. Rhapsodie H*. 13 l , Us«t Bérénade S * . «Soubre. Ouverture .Leonor* J" . . . '» Beethoven. Voorwaar een prashtif pMgramaa, dat geluk kig ook prachtig uitgevoerd werd. Ik wil mij eens wagen aan bet ffogea van eene onhoffelijkheid en ik zal in do eerste, plaats eens spreken niet over de dames-solisten, maar over het orkeat. De taak, die het orkest dezen avond te verrichten bad was lang niet gemakkelijk, maar hoc glansrijk werden alle. moeilijkheden overwonnen. In de eerste plaatf trof mij de nauwkeurigheid, de finesse, waarmede de begelei ding van net piano-or^ert van St. SaSns, werd ter mboore gebracht. iX; was van bet orkest be paald 'een knnststuk en een sohitbtrenden triomf voor den directeur Wiliem Kes. Dit concert is herhaalde malen ten geboore gebracht in Felix" en bij wijlen de Vereenigde Toonkunstenaren, doch dit i» zeker, zóó als op den I8dcn October in den. Porktchouwbure nog niet. De begeleiding van dit concert biedt zeer groote zwarigheden, moor b|jn» alle werden glansrijk overwonnen. Alles aan te wijzen wat mij bizonder getroffen heeft, zou mij to ver voe ren, alleen kan ik niet tot de bespreking van een ander nummer overgaan, sonder den Heer Gaillord een woord van balde gebracht t e hebben voor de wijze waarop h$ bet b«kende lastige hoorcfiguur in de 2e Sati van dit concert ten gehoore bracht. Alle solo's werden door het orkett begeleid en alle deze begeleidingen wnren in doazelfden geest, als die van net piano-concert. Hot moet voor solisten bepnald een heerlijk heid zijn met zulk eou orkest op te treden. Do arie ouverturen werdea exact en metaplomb gespeeld. Fijn genuanceerd en goed bestudeerd, konden zij aan de strengste eischen der kritiek voldoen. Den heer Kes zij hierbij my'no nederige hulde gebracht voor hetgeen hy, met zij* orkest, dien avoncl te genieten gaf. En nu de solisten: Mejuffrouw Beumer ia bij het kunstminnend publiek reeds zeer gum>iitf bekend. Zij bezit een zielvclle, omvangrijke stem, is uitstekend geschoold, en draagt zeer muzikaal voor, dit is alles wat men maar verlangen kan. In de bekende aria uit deu Harbitr, in het'Italiaansch gezongou: ««a voce poco fa," bewon derde men. oyn strijd luro natuurlijke voordracht en haro schitterend ontwikkelde coloratuur. Ik beschouw haar als een van do beste concertzancercascn. die ik in de laatste jaren hoorde. Na de voordracht der Serenade, gaf st|] op algemeen verlangen nog een nummer ten beate (ik kende hot niet), en betoovcrde daarmedo'aUe toehoor ders, door de eenvoudige, smaakvolle wy'zo waarop zy dit weemoedige lied voordroeg. Mejuffrouw Benedicts is eene pianiste van zeer veel talent. Ik prijs zeer hare schoon ontwik kelde techniek, haar duidelijken aanslag, maar vóór alles, de muzikale wijze waarop zij denum-. mers harcr kouzo voordroeg. Het Concert van St. Saëns, overstromende van moeielijkheden, die, het zij bier vermeld, bijna alle glansrrjk overwonnen werden, droeg zij op even smaakvolle, als muzickale wij ie voor. Dedrie nummers na de pauze ten gehoore gebracht, vonden in haar een uitstekend vertolkster, vooral Mendelssohn's Capricio: dit nummer viel beter in haar genre, dan. do Nocturne van Chopin; nu is hit goed voordragen van Chopin's werken een afzonderlyko gaaf! Ook de Rhapsodie van Liszt verschafte den toehoorders veel genot; ik aarzel dan ook niet met te vorklaren, dat volgens mijne meeniop, mejuffrouw Benedicts reeds eene .efreplaats inneemt in de rij der Nederlandschc artisten. De Heer Heusolding is een beschaafd zanger en in het bezit van een zeer mooi orgaan, waarmade hij weet te woekeren zonder ooit tot valsch effekt-bojag zijn toevlucht te nemen; daarbij zingt deze zanger zér zuiver. Het air van den Hoi de- Thuló" vooral kon mij zeer be hagen, hoofdzakelijk door den waren eenvoud die do voordracht er van kenmerkte; het publiek vond dit blijkbaar ook en een warm applaus was des zangers deal, die de bereidwilligheid. had nog een nummer ten beste geven, welk stukje (ook dit was müonbekend) echter.micdër in mijn, smaak viel. Dankbaar voor al het schoonst dat ten gehoore gebracht was, verliet ik den Park?cliouwbnrg, en Ik zou dus gevoegelijk dit verslag kunnen eimligen ware het niet uat er zich een vrang bij niij opdringt en wel deze: nlloe ia het uiozelijlo, dat een Orkest Donderdag-avond zoo ieta eéhoons ten pchoore brengt, terwijl den daaraan voorafgaanden avond, door een orke.it, grootentleels hestrumde uit dezelfde artisten, zoo jammerlijk geknoeid wordt. Diegene, onder de lezerd vnu dit blud, die mün versla*? van laatstleden week gelczeu kebbeu, zullen mij begrijpen ; ik zal mij er niet aan wagen hier een antwoord op die vrang te geven, maar hot geval geeft toch te denken. En nu .nog iets: men heeft mij mijn artikel van gepasseerde week eenigszins kwalijk genomen, en dat nog wel trots, dat men het geheel met m .eens was; waarom dan zal men vragen? Uet antwoord op die vraag ia bepaald vermakelijk, het luidde: omdat men zulke dingen niét zegt, don zwijgt men liever l" Als dat waar wa«, waar moest het dan mot de Kunst naar toe! Men zon das alleen gerechtigd zijn om iets mooi te vindfin en in het tegenover gestelde geval moest men zwijtren, foei welk een domheid, dan was immers critiek geen cntiek. meer, dan kan elke courant een en dezelfde re censie voor altijd aan htt hoofd van hst blad laten drukken en naar gelang van-omstandig heden, den zetter bevelen Iif/" of tg" te plaatsen en, hem den datum van het concert en do plaats waar bet gegeven werd opgeven; de woorden -mooi", ^prachtig", kolossaal succes" etc, kon den voor altijd blijven staan, en alle directeuren of artisten zouden altijd tevreden zijn. Dat ik het biermede niét geheel eens ben, ge loof ik in mijne artikelen wel eens getoond te .hebben. Stripte. D» wederopvoeringen van SlfUais Rei, van L« Trouvite gaven «8 gwn «tof tot irienwe opzoerkiDgen; te minder na de boeren Delpech en Robert zfin afgewezen. Gisteravond, was er een «prise vantfofd*. d» goed slaagde en dat niettegenstaande de hoofdpersoon in deze opera door een ?waren slag wai getroffen. Belrock ontving kort te voren bet bericht van bet over lijden zijner moeder. Dat hij toch optrad is een bewijs van hjizonderen goeden wil; dat hij bet er goed sfbracbt een bewijs van zeldzame veerkracht. Gelukkig is Lorédan in Haydée en somber per sonage, maar met dat al was bet een ware tour de foree" to moeten zingen e> spelen, ab n*en ten prooi is aan een zoo natuurlijke smart. De nieuwe dngazon, die de beer Van Hamme «gageerde, beeft aanvankelijk weinig reden met genoegen aan de residentie te denken, f ai bier aangekomen verloor zij baar moeder, die haar hierheen vergezelde. En nu moet de arme Don derdagavond debnteeren! Met den dood m bet hart zal zifin ,lt Chdten tralala" moeten zingen en alles moeten doen om bet publiek te behagen. In een volgend schrijven koop ik « to kannen melden dat da Directie er in geslaagd M een nituwen tenor en baryton op te duiken. Ut tweede bas Desgoria is aangenomen, boewei nipt zonder een achtcnswoardig aantal .non»". Ja njj DE FR.VNSOIÏE OPERA. Onf! welk een week, de week van 13-20 October! Ik berichtte u reeds in mijn vorig schrijven den val van de dugazon ralle. Odezenne. Den volgen den Donderdag viel de baryton Delpechv hetgeen niemand verwonderde, en twee dogen later werd de fort-tenor Robert afgewezen. Terwijl de duga zon ruim 49 pCt. van het totaal der uitgebrachte stemmen voor zich bod, kreeg de baryton nauweluks 22 p(X, de tenor niet eens 10 pCt.l de geabonneerden wier taak ik in mij n onnoozelheid zoo moeilijk waande, waren ten aanzien van den tenor Robert van een verwonderlijke eenstem migheid. De Haagsche couranten zijn bet er over eens dat er iets mysterieus ii in deze stemming. Aan gissingen 'u geen gebrek en sommigen ver moeden dat de afwijzing van den tenor eene wraakoefening was van hen, die de mooie dngaton ., _ w» *M»»>V»WU«»K. »- , met leadwezeji zagen heengaan. Hoe dit zii, de heer Vrijdag 18 October. Ik ben verheugd, dat ik \ Robert had zulk een verpletterend vonnis niet volmondiit erkennen kan, dat&mdrnkkmlnjaa l verdiend, ook doaroier zijn oeHaagsAe couranten zonder ujaoadering «eer gnntis; waren. De N* > bet DE AMSTERDAMSCHE CONCERTEN. Ik stel m|j voor den lezers van dit blad, in dit venlag, de indrukken mede te ? deelen, die ik kreeg op bet Groot vocaal en instrumentaal eoneert" gegeven in den Farksebonwbnrg op kreeg nog meer nons" dan de larnette Dervend, dien hij toch in talent verre overtreft. De stembus bereidt soms wonderlijke verrassingen. Den Ilaag 23 October. f & UIT BELGIË. 1). XXXIX. Da Vlamingen in 't Tltatnich te Brunei. Ontdekking van kunstwerken te Antwerpen. Eet bezoek door Z.M. Leopold II aan Z.M. koning Wiliem Hl afgelegd wordt nog steeds algemeen besproken, en oprecht toegejuicht. Kaar olies .wat ik heb kunnen vernemen zal de ont vangst, die door onze hoofdstad aan den koning van Holland bij zyn tegenbezoek in 't voorjaar van 1884 wordt bereid, in glans en leven niet achter staan b|j die, welke men aan onzen koning in de Amsfordnmscbe veste, op 'tLoo enz. heeft bereid. Alles ttemt zich tot eene ernstige verzoe ning en samenwerking der beide Nederlanden. Men vindt ondtr de beide politieke partijen alhier duizenden, welke eece nadere aansluiting terugwenschen. Men wil meer en meer in 'thchUtelIcn dat Belgiëin de eerste plaats, dietsch, Germaansch, vlaamsch ia, te beginnen met Brussel zelf. Onza hoofdstad telt, zonder de voorsteden 162,498 inwoners, daarvan spreken minstens 59,212 J altoos vlasiuich, 48,752 spreken tweo talen, doch zyn bepaald van vlaamuche afkomst; dat geeft te zaraoa 107 en indien men Vlamingen, op eene bevolking De Walen hebben natuurlijk hunne organen en kampen lustig tegen honne broeder». Nu heeft eon schrijver, met name F. Goupil, iu 'tlicht ge nt el d, boe weinig die heeren, welke tot do libera len behoorcn, hun partijbelaog verstaan, daar," zegt hij de Vlamingen liberalen door de tegen kanting worden afgestooten, in plaats van ge wonnen. .Ces assauts," zegt h\j, consent un tort cönsiaérable au liberalisme qui, surtout a l'beure de crise qu'il traverse a Bruxelles, n'aura pas trop de tontes ses farces réunies et groupées en un tenl faisceau pour sontenir victorieusement la lutte." Het moet den wandelaar door de Brusselsche (en ook door de Antwerpsche) straten eigen aardig voorkomen, op welke wijze dén&mcn der straten Ju 't Vlaamsch zijn vertaald, 't Is onge looflijk welke on-historische verwarring in deze kleinigheid alleen is teweeg gebracht, door 't n i tsluitend gebruik van 't Fransch. En die verwarring groeit altoos aan. D.e teg nwooi-dige Jïue Vcsalc, bij voorbeeld, wordt door 't volk Spcückcnfstraat genaamd. Zy heeft dezen naam gekregen door den beroemden proost Jan Giouwel?, bijgenaamd Speüekens, door den raad van Brabaud m 1572 ter dood veroordeeld. Drie honderd -jaren later, iu 1672, verstond de ge meenteraad dien naam niet meer-en vertaalde hem met Jiue des pïngles. Heden wil men be roemde, mannen ceren door straten naar hen to noemen (gocd!)l Doch wat doet men? Men her doopt de lïuc des pinglcs en noemt baar Rue Vésalc, tot wanhoop van alle postboden en van de geh:clo wijk, die hare Speltétensstraat niet opgeeft. Zoo vertoonen zien honderden voor beelden, waarover ik bij eene andere gelegenheid zal spreken. Alleen wil ik u nog melden, dat eennwerlandgenootenv de heer Dr. Vollgraf, hoogleeraar aan de universiteit alhier, benoemd en met de cureuaseu van Oude Romeinsche Letteren on Histoin de la lilttrature flamande belast is. To Antwerpen is eene ontdekking van kunst waarde gedaan, die in Nederland zeker bijzondere belangstelling zul opwekken. Voor een jaar of .acht geleden hebbeu de besturen der liel'dadig"hcids^estichten aldaar een onderzoek doen instel len naar de voorwerpen van kunstwaarde, welke zich in do verschillende gebouwen mochten bovimlen. Daardoor zyu werkelijk een aantal opgeroldo schildcrdoeken van groote meesters der lüe en 17e eeuw, ja zelfs van ouderen dïtum, tnn den dog gekomen. Men heeft zich aan t reinigen gezet, want sommige dier werken waren >ahevkenbaar zwart, andere door den tand den tijds afgeknnagd. Doch nu reeds herkent men het penseel van De Vos, RtfbrnS, Poiirbus, Van Dijck, Van Coxie, Otto van Veen, Frans "pK Mostnerdt; verder Holbeitt, Quontin Matsgs, enz. te zamen ongeveer 140 schilderijen. Dócd allen niet gaaf genoeg om bewaard te kunnen worden. -De kapel van het ondo weeshuis ia! voorloopig tot een bijzonder museum voor deze werken wor den ingericht Men beweert dat door 't buiten land reeds 300,000 franken voor een enkel por tret ia geboden. Brussel. 23 Oct 1Ë84. M. A. 1) De ToraUndige lezer he«ftzek«r verleden week be merkt, (Ut de naam van den' btstuurOer Tin Htt Aaf/onaai Toaiutl tlbier niet Is eon DoemUw," mur .van Dó«»clacr;" dat la UYfod'iaifo.gotne-.Harders" voorko men, retor trol een .Hcrodee", dat onder »an b), 3, Bo kolom htt woord .beter1' is nltgeT«n«n, dut men Teider leztn moet ,tn«iij«i liet lobilderea, «DB." ; DE INTERNATIONALE TENTOONSTELLING TE MUNCHEN. 1\ VÏI. Tervolff van de Geschiedenis der beschaving. Itoliüzond evenals-Frankrijk sleebti enkele historiestultken. Daaronder mant eene schilderij van Pietro Michis uit, voorstellende Leo X aan de lijkbaar van Raphael, sijnen lievelingsaehilder de band kuuende,omgevon van enkele hooge prelaten: een werk van treffeiyko en sobere oompojitie, rijk van kleur en innig, van uitdrukking, allen lof o verwaardig. fWiJ zouden daaneven bet werk van den Belgischen schilder A. Devriendt kannen noemen: Paulus III, an een arnutoel geseten, eenzaam in lijn studeervertrek bet portret van Lutber, voor hem op den grond staande, met vaderlijken blik beschouwende. Uok hieraan kannen ^-.. . !?J. ^ dien aard, wier vermelding wfl kier wiüen invlech ten, is het .Intermeuo" van den Parijienaar Jee* Beraad. Deze schüderii stelt eesi gezels<èap van mees* gedecoUeteerde dames voor, welke «rfrfriheartaa> sehen den dans in, InistereB moeten naar een* litteraire voordracht van eenen barer cntaliert, waaraan men niet kan >ien of bfl werkelijk ds) aandacht dar dochter* van Ternsjebor* weet to boeien. Doch zooveel bespeurt smen, dat deFraa?cbsn in hunne sebilderkunst niet zooveel ontzaf betoonen voor bet vrouwelijk geslacht als bi voorbeeld de Engebwhen dit doen. Er beersebt althans in de Engeleehe kunst gel$katt zkh bier voordoet, eene grooto Uesèhbeid. VU ii waar vinden wij hunne werken alleen, in de) verzameling Heffner; doch zij zün daar dan ook door menig stuk vertegenwoordigd. Wübalea alleen H. Herkomer aan, bil wiens naam,b«halvS) eenige portretten, aangeteekend staat:. De butste) revue," of .eerbewüzing''. eene bijeenkomst vaa invaliden in eene kerk, bij gelegenheid eener be grafenis, m roode rokken gekleed, vol karakter en uitdrukking, uitmuntend van teekoning ett effect, ondanks de schelle kleur. ?Hongarije leverde in eigenlijke historie wei nig bijzonders. De heilige EUsabeth van Liezen» Mayer, De zegen van BJahelieu," een aquarel van den schilder der Valleïde sterren," M. von van uen sciuiiter uer ,nmvmnv «WMIOU, 4». TUU Zicby, zal men niet als meesterstukken beschouw en. Het eigenlijk Hongarije moet men uit d* portretten feeren kennen, Bij voorbeeld uit het belangrijke werk van den reeds genoemden Ji Benczur: ,ï)e vergadering van het eerste assu* rantiegezelichap" (1657), uitmuntend als portret schildering, ofschoon die heeren, ietwat komisch, allen uit de schilderij den toeschouwer, in plaatst van elkander oanxien. Eene uitzondering make ik echter bij Hongerije, namelijk voor eene schilderij in zaal No. 55, vau E. Gyarfas, Das Bahrgericht", gegrond op eene, ballade, waarvan bier de korte inhoud. De bruid van den edelman Barcz wordt door diens zoon, welken zq opgevoed heeft, bemind en om wederliefde aangezocht. Hij dreigt zich van kant te maken, indien de jonkvrouw hem geen gehoor verleent Abigail, zoo ia haar naam, reikt hem zelve het moordend staal. Hij sterft Een godtgericht wordt gehouden, waarvoor ook Abigail. verschijnt. Ofschoon zij den jongen Barca niet gedood heeft, wordt züLalf. zinneloos op 't zien van den bebloeden dolk, doch niemand waagt de hand aan haar to slaan. De schilderij b van eene f ? "*L krachtig koloriet, goede groepeering, ofschoon de hoofdpersoon zich iu bare wanhoop, wat leven-, en bewegingloos voordoet. Uit de atdeeling Noorwegen en Zweden kunnen wij, geloof ik, met het noemen van .Kleopatra's dood", door H. Heyerdahl volstaan. C. G. llellgrirt, een te Parijs wonende Zweed, schilderde ccno theologischcn twist tusschen Peter Galle en Olaus Petn, in tegenwoordigheid van Gustav \Vata (1524). liet werk is met talent ge groepeerd, doch zonder krachtig leveu en karakter, levert ech'er een «antrekkehjk beeld van dien tijd. Amerika zond ons eenen Ahasveros" bij bet lijk.van een jong meisje, door de golven aan het strand geworpen, van 0. Man1. Teekening en kleur toouen een groot talent van uitvoering, en de blik van deu ongelukkigen wandelaar, di niets liever wenscht dan ook de eeuwigheid' bin nen te gaan, is van treffelijke uitdrukking. Aan eenen anderen Amerikaan, D. ?Teal, die ons John Uilton aan 't orgel afschildert pp 't oogenblik dat Cromwell hem bezoeken wil, hebben wij. eveneens dank te zeggen, en vooral do figuur, des blinden dichters te prijzen. - Ofschoon dit laatste werk ook reeds meer dan 't eerstgenoemde, aan den Amerikaanschen geest beantwoordt, door de voorstelling van eenen held . der repnblikeinsche vrijheid, dragen deze en an dere werken van Amerikanen toch den stempel van hun geboorteland Beieren. Zoo ook het belangrijksto van allen: De doodstraf van Constanze de Beverley" naar het verhaal Mormion , van W alter Scotr, geschilderd te Munchen door J. Eosenthal, te San Francisoo uit Duitscha oudera geboren. Constantia, eene non te Fontevrau was aan 't klooster ontvlucht, en leefde als page verkleed met haren minnaar Marmion, diéhaar echter verliet. Ontdekt, wordt zij, door de intrigen van eenen misdadigen monnik, tot den dood door inmetaeling veroordeeld. De schilder vertoont ons voortreffelijk den blinden abt van 8. Cuthbert» de priorin van Tynemouth en de abdis van S. Hdda door verscMlleude gevoelens, hier door nijd en afkeer, ginds door medelijden bewogen, de veroordeeling uitsprekende en zonder over drijving doarneven de nog hartochtelijker uitvoer ders van het vonnis. Veel vroolijker is (tnssehen twee haakjes) de voorstelling van het vonnis, uitgesproken over eenen kleinen bedelaar, eenen appelendief, die door do kinderen van den eige naar, eenen smid, betrapt is. Leven en handeling zijn uitmuntend, daargesteld door S. H. Croue. Doch, nog meer Beiorsch, noff meer Munchensch. is de voorstelling van Hans Sachs aan Albrecht DureJ zijne gedichten voordragende, van den . Amerikaan Richard Gross, hoeveel lof het werk ook anders verdiene. De portretten (waaronder zich zeer merkwaar» dige bevinden) geveu eerst den rechten Amerikaanschen type aan de hand. Zoo b. v. bet werk van W. M. Chase, J. Lafarge, W. Page, en vooral het vrouwenportret van C.li. Brandt, terwijl W. Mack-Ewen'r portret wel een karikatuur gelokt. J. H. Caliga's vrouwenportret is door 't kolo riet eene negerin geworden, doch allen lof ver dient bH voor zijne Fout in t testament, wat eene echte bijdrage ia tot de nieuwste ge schiedenis; een zedestnk van de beste soort,. voorstellende eene jonge (treurige)? weduwe, in gesprek met eenen slümcn advocaat. Als tegenbeeld van 'tAmerikaansebe leven zou danEakins/ getstiffe Muziekavond" kunnen dienen» waarop een echte Amerikaan met groote inspanning eene zingende dame op de viool begeleidt. Kostelijk t Van W. H. Lows (er z|jn namebjk drie Ameri ka ansehe knnstenaan Low) Capitoin Treion" zouden w^ liever zwijgen, indien het feit. niet zoo karakteristiek was, hoe een zeekapitein, we gens Zijne hardheid bestraft wordt, als hij op zee een noodlijdend schip niet heeft willen Mstaan, en eerst met teer besmeerd, dan met vede ren Geworpen, doofde vrouwen zijner stad wordt uitgedreven. Het AmerJkaansche leven en streven biedt evenwel nog zooveel andere stof, zoo velerlei motieven, dat wy mogen hopen ba de eerstvolgende gele«enbeid eene rij van echt Amerikaantehe meestentakken aan te teekenen. Misschien doet het goed aan t Hollandsen hart, te vernemen dat a A. Van der Hoof, t* New-York eene teekenüm inzond: Ta d erna'» «telier" getiteld, wij verdienste van vinding en teekeniog niet ont zeggen, schoon de verlichting weder wat maanaohtu en het leven niet zeer sprekend is. Conti leverde eenen raiUpeler nit de zeventiende eeuw, welke wij «enigszins bij Fadrilla's Tomador xouden kunnen vergeleken, indien Conti büde fijn heid der behandeling detèlfd» genialiteit en be grip van stijl btaat. £ae derde vwnUDing Nieuwste 'geschiedenis. Srt(enbüder. Baitenlanders. Beddhonwknnst. Kleinkunst. naar Wanneer wij nu nog een oogenblik Duitsebland" terog keeren om de nienwtte jje?ohiedeais" na to gaan en de ,Sittenbild«r" to ^irWen, komt oni s^e^berportrets.»* in de «daahU, van dan aard als't reeds genoemde Amerikaanioh., maar «b wmpouti. TOOT* trefisOliker, namel|k bet kolossale doek Der B er T n er Congres", van A. von Werner, rtre<dl^ari^toetiiiursebilderenpro£ Carl Werner, noch G. Wener teFlominder d«beelab«iwer P. Wernsr Beix|ner professor. ier en T r liand. D« meesten sQn reedi aan d*.tafel geschaard, ol l

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl