i A'. 1889. AH STERDAMMER, WEEKBLAD YOOR DEBL AKD. |Ugemeene Maatschappij van Levensverzekering en Lijfrente. UW . .BW l AUSTIBDAX. te B«Mlult 1S8O, No. HOOFDKANTOOR: BUjepel in 4 be*rt|Y«g, ?U h«t DaiSch TM JTJLIUB ROBES, door Ch. ZUI4TBA, aanvaac ton 7 coxixxuJKE nanaoux OPBBA. Plr. A a t. Volta» vaa H»m»a» vftDinstUs 30 October 1883; K». » *?? kM akMuwiMB*. M I C» M O N* Opéra Cosnkra« en ? acte», par U. CABRK et J. BARBIER, Xnal<loe ffAMBROISB TÜ031AS. AaaTang 7Vs aar. Plaateen knuten Utprolum word*» » 10 ceat per via af Vitylag, aigeiyi» Tan 10?3 var. Antitttttraai. HOLLASDSCH TOONEELOBZELSCHAP. Directie: TSLEPHOOy X». 230. Zondtff 38 «n XMnJig 39 October: Yolkwtuk met Eang In 6 nur het HooBdnitooU via OHABLOTTE BIBCH? PÏEIFFKB, door J. J. DOM Jm. AAUTMIS 8 Pri(«tn JCT pluitiien: Stallei m BMeon fl.M Loge f MS, Parterre f l,-, Owuderü-Loge 60 Cto., <H»nderfl 10 Cts. n»»t««n lifn Tin 10 tot 4 nnr aan hot Thüalra to bceprckcii, » 10 cent» «x'tra per plaat*, Tcrwaeht eeretdk&s« £<H« ttfttt opvotrlng van: H Ij A V K R E ^> AAM» (?7,'^S Di' TBËFLK). Druiu In 9 teforcelcn, T»n PIEBKE DECOUBDËI.L1B, ?tl het l'ru.»cU T«rt»ild door C. r. T. BIGOT. H»ar het to Pari)* umgoknchto hmdwhrift, met t*t ^Itcluitend reeht TM QprwInK in gchocl Mertuud. e* IAPJT.U1. MW MtLLJOMK GÜLCIJT. M FKSZWTIJIDW WïWWr JJMLKT W OT ^^^ ssiis^'--^^1^ O Dl Bios, M». Jf. J. C. KvsciBDi «B J. Dwomm, »U»n U 8oer»b*J«, : D«. 8. E. J. TAK BOHEVIOHATEN , B. W. SOOTT ? J. P. L. No, 331. KAS-VEREENiaiHe. BEMTE VOOi GELDEN i OEPOJWT0. JUtetodaiveetafopVjafMM ?????,. P01* ttMdifftt . m . . . . . t\h o TOOT luxer* tenatyM» 19 M4« overeen t* MMB """BEWAWIIB VAM WAAROCH Volgene Beglement au tut Kantoor verkrygbMR Amsterdam, LIKS. TELEPUOOX So. CREDIETTEREENIGING. (Ojgerkkt «O Maart 18aS> TAN 11 JTOI AI 18 DB BESTE VOOB DEPOSITO GELDEN verlaatd net '^ pCX M alioo gsbrseuh * Het e«n dag opvttt*M o» .«.«??? J pOC _ MM maand ? * .,...«? 3'ji ? ? <?-? T^TTT^ T T . -m i 11 _ni _? »!? .; ï". 882. 3* mik «uu ^^ eiken Zaterdagavond. i: ?^??LADVBBEBinoraO Hoi.» Êaatoor: Spuistraat 216* ZONDAG 4 NOvTËMBER. . ? ?, Bn bat DUconto v.rUtgd mtt 1/3 pCt, en gebracht op K pCt Amsterdam, M Ofltob«1883. D* DirectU, SALONBLUMEN Prijs per Band één «uiden. HEEDS ZIJN DERTIG BANDEN YEBSCHENEK X. TJEMCUIXCtt. mm- EN Doelenstraat TOOT Deposito op lMd«at DE NAAIMACHINES DEK R MAATSCHAPPIJ (Th» Singw XUmfMtnrbi.* Co., Kew-Tsrk), hebbon ook ÜUUIB »eder op de IVTEBN'-WALÏ \VERELO-TL\TOONSTELIL\G InliouA vaa Band A* (Piano <«? *7i«H(i*(/') La tUrpe Kolieno Lei Clu«hoa .la Monutcro La Pioie de 1'erlta j Harcbe de* Tauibouri Ulancnrltt. . . Am Abcnd. . . La Orépntcnle , A»f Fiüg eln de* Getangee Uoimlicbe Llobu lUYsil dn Lion. en móA «Ike andere bonrt naar verhouding, A. ïongtninn. a Baith. Lefebure Wely. W. A. Oibonio, B. Snuth, H. Liphner. Br. Bicliardl K. Monfot. <*? Langer G. B»«ch. A. de Koateky. va* (P,'a«o M DI« Alte Tante Mandollnat» Verdreven van Hnli .,..,,? Petit Dnc (Lefon Je Solfége) . . . Fille de Kadame Angot, (legende) . Fül« de TambOTiT Major, (Chanson). Cloohea deCorneviUetChanion de» «ervantee Kanapé-lfareeb. Ftit nlen. La-dl-dal City Toff Victoria Qneen. . Nioolii. . . i ? Penachel. Paladilla. W. B. Hay. Lccocq. Offenbacb. Flanqaetta. Wende!. de WeozeL Darvei. Tinmer. Quoteville. met l dtg opvragens op 3 pOt. . 10 dagon ? . »Vi . iinc TUI Effecten of andere Waarden pei mille per 6 nuwndeu. Reglementen gmtU verkrijgbaar. , 26 Oetob«r 1883. A. *>«* Plintagc, Fnuacb* L»ta. Wiraer Opereiten-Bas.elschaft. Dlr. B1ÜMCXD LACTENBtHG. Bonnibcad 27 und SonnUg 28 October! Sic uud 9te Aultüliran» Yon t te AMST «uon aloodcn roem ecliittercnd gebandhaafd en aldaar don JEO» Komisch* Operette in 3 Akten, yon F. VOS 2ELL nnd R. GEKKE. Vuaik ton JOHAN STBATJSS. Uil ncucu DocoraÜonon von A. HEIDE. Dlo Coïtüme lind TOD» Ob«rgirderoblor der Wiener Oporotten-6e»l»daft ALJJERT EOLTP angefertigt. Triuleijx TOS SVEPSCASÏ TOOI Tüéiter a,il Wico ? Vtolctta. M . ? ? AnfaHy 8 Uln: Preiien der Platte: StalW / 9.? , Balcon ?1.50, FMO.uet r l-?. Parterre f 0.50. Beiwtlrte nïtw» >ind Ton 10 bli 4 Dhr an der Thèatn Caine cu bekommcs. Dg BaÉea 9,11 en 17 j Frmtcmti» J'.s l Flantagt Vlddtt^aan. Directie: O. PBOT 4 ZOOS. j 27 October en volgende dagen l l» K M A » C O T TA, Operette in 3 bedrijven, . ?,--? n AtFBED DIVIN en HENBY CHIVOT* Jluliek T»n EDMOND A5DBAW. Op nieuw gemonteerd. llot nlcuire BolTerileellng. fleirone Prezen. Aanvang 8 mi. TE HUUR: Een vrH BOVEN HUIS nan den Bnlten-AmstcI, naby toet Station van «Jen RUnsnoorweg1» bevattende urle croote eu twee kleine Kamers, K.CUücn, Kelder ca Zolder. BInnrpr(|s fCOO. Brieven franco, letters l* K» bureau vaa «Ut bind* PUBLIEKE VERKOOPIK6 op laandag 29 October en vier volgende dagen in tet Nieuwe Vertooploknal van JI. G. BOM.TVarmocs«trasi by flo S'. Olóh^oort 35, fan oena hoosatbelangitikti Vorz-'incliiïiï KUSJKIiV on PI*.1,VI'W KUKK^ over Land- en Vollionknn3o, AlgoM- ca Vsdorl. Ccsol'iedenia, Liwid'itiifihoiilknndi'. Geologie, Ingcnicurtwetonicbai), Snhlldor- en Bnelclhoawtniidt, Kerkelijke, l£id-Uleomvsc!)u on Xienwe Uouwknnst, eenlgo Ponninecn ilautea tn Civinnitfiten. Meorcndeel» nagelaten Sooi wijion doe WolRlol Zoer, G»l. User Ur. K. WESTEltïlOFF, Mcd. DMcr te Warfam, Oud I<:d der Staten-Öaneraal en Tan Tele Golecnla Gonoolschnppen. Dt OaUlogQH ia a 25 Ct. c ia het Lokaal vcrkrijgUar. »E HAAGSCHE HAGflRINE-BOTERFABRIEK VAM Dr. J. Th. M OUT O N, te 't OntTenlaafje* jESi'SE* &3S&JS&SSÖSSS&aan Uarporlntlotlr toegekend,. VAN BET ~ ? mooiste Pracht-CD Saloawerk In Nederland vernclicnen, Ix/utuu »-y «en «er klein getal Exemplaten «n I«T*KtD dit in flanli nn f 14O foor. tteektt f M. ?Vederluur* «e«hledenl. BR Velkileven, afgebeeld dai- 1<>U prachtrollo Staalplaten, uitgegeten op «y»1/ 'OhinecHU papier li« 4 are«» !?«? »«ele«, met bHScWf<i>n v»r« TÏ;B «;ovw, *A* LE**BP en Pi»r. xou<, h» , n J% dovh roor'«.r korten tM, in * rHto,. ««?> » PrachflïBuden, die alleen het geld waaid z«n,.voor hta f K ir. p'-aat» vinden gwan, vfit «»?!"? L iuó fraai kóüOMmal Pwebtwerk alu dit ia nog nlmro.<r «oo'n seringen prtj» aangeboden, en ta dit wl bopoaló «leohl» tfldelijt D» P?*» Tan deze 4 e-«it fultu BaiiJcs, wat Platen, Tekat on Banden betreft ent, bior te liMchrÜTeo, «on e«i» gpn*«lo Courant (Het Ecredlploma), verworven. Eenlfl Depot te Amsterdam! 62. Kalverstraat 62. KB Aan geen der overige AmeriUaanschc, Engoleche of Duitsche ï*ü.-!Vanten van Kaalmachine» ia e*no dergelijke groote onde^cheiding te beurt gevallen. Voor zooverre i« i iet geprefereerd hebben coheel bnlten mededinging to bJJ)Ten hebben «elft de meest gerenommeorden onder hen alecnlB tweede en derde prjjzon (Gouden en Zilveren Modailks) ontvangen, wat In verband met do enorme en dag.lp« nog stijgende Traag na»r e c h t e Singer Machines, ten duidelijkste dot't nitkomen, dat deze werktuigen algemeen erkend zfln als de beate Naaimachines der Wereld. HP* Een handelaar hier ter stede kan zich nog »ltHdniet btj het voor hom zoo bedroevende fint nederlefii?, datwöeeneerediploma ontvingen, tern«l i«ie leTeïanoier» met een tweedon prjj» Konoegon moesten nemen en maalit onsnn in zijne ïdvertVntlt-n gedurig als 't ware een rerwflt over onze eroote koloawle nitatalling" «ooals hu 't noemt, hu is het aUezins waar, dat wj rqlm 00 divcrae motlcllea Tan naarmachine,, voor de «eest Terachillende doelein den hebben tcntoongedtcld, maar hadden wtf dat n iet cedaan, dan «rade men met recht de aanmorklng op ons hebben kunnen maUen, dat wfl dio uitstekcnJe Koleccnheid ongebruikt voorbö hebben laten gaan, om w b e w ij z e n, dat w« betor dan eenige andere fabriek ? op ingericht «Uu. «m »» de behoeften van partknlieren en indiutrieelen aan de meest verschillende naaimachines te voorzien. Maar waarom ons d»n onder die ?omstandigheden één verwijt over onze betrekkelijk grooto ':talago gemaakt?' ProfCSSOP »r. R. FnESB^IUS, geheime Hofraad eii Hoogleeraar te ^Viesbaden, bekend als een der hoogste autoriteiten, Bchrjjft omtrent het MlliervaV^atcr o. a.: ?De smaak Tan het water is zacht, aange naam, verfrlsschend, niet sterk prikkelend." Hoofdagenten voor Nederland en de Koloniën, M. MERENS & Co. te Amsterdam Schorer's Familienblatt. ?3-rtkne -A-tisgrabe. De Jaargang 1BM, to 18 AfleTerlngen, a f 0.30, i» rO* even begonnen. SEYFFAttDT's BOEKHANDEL, t» 4m,t«>-3am Men biedt het geluk de hand! 500.000 MARK te winnen. > Dit groote kapitaal bedraagt In bet geluk kigste geval de BooMprfl», welk in de Ut«ete Uuabunter ««MlolerU te vinnen te. Deielre ia goedeekeurd door de Begeering en gewaar borgd met het gencele «UateTermogen. De n^iburter CeldlolerU is }nl>t ïoo Ingericht al» de NcderlandBcho klaMenloteifl, met net mkel Temchil, dat de Ui.mfcarw.rCel.ll.teri) 8O.5OO prö«en bevat, die in 7 klaeeen getrokken «orden en all volgt eameogesteld G. & J. COOL, FABEIKANTEN TAS Schoorsieemnantels, bekroond AMBTEEDAM (8 m), PAEIJS, AnNHEST, PHILADELPH1A, hebben in hnnne Msgazijnen te ABISTERDAM, ROTTERDAM, NIJMEGEN, Bloemgracht 71 en 77, Sicnwlancl l, T»n UerohcmBStraat, voorWmeaa een groot tauUl SCHOOSSTSEyXAyTKLS voorhanden ter dlrecle »he«rln», Do door ons op de Tentoonstelling Ned. Aiaeollng geeiposecrdo MANTELS zün ** Vinden «de *« IIoor*«»lerU. Ralnurüjk loolnnrhoo-' ^ «RAALWVFER ?u de- Yietoria Bronte obo?.?,..iM, M, . tevens een nilbtelrtod gcnecsmi-lilcl in y en, drie aillll.«n «««!?«« en VOOS.' Verwar bö d. lUndelaren in Co., Botterdam. THE NEÜCHATEL ASPHHTÉ COMPAHY, Limited. DE VAt DE TRAVERS ASPII1LT 31U\O, ZWITSERIAXD, TOLLENS Gezamenlijke Dichtwerken. Tolkeultsiwo ta'ücn. deel f 3.00; gebonden f 4.? Uitgave in twaalf deeltjes f 10 ?; gebonden f l?.? Verkrijgbaar bfl Mlo BocUhandclaren. Ka, tocjendinjf Tan Lat bodras «an don Uit.etor 11ÜOO 8UMNGAK, ta Lttmtai'ilru, franco toezending door geheel Saderland. tmt be» te jin8 van 'Ut Pnchtirerk geMhiedt franco, ey ,. van een PwilwiMöl ran f*», *?*«**?& ien: «ei «f»«4rte Pr»ebtw«rh, bö C1.BH*. »* «M. «MMKV. MagaitJfn van Ooedkoope Boeken t* AnMm ea te Iftf.-iwji». » Z3, ile ?'?« «wrtiatfta Kiat TtrlaBgw, bttalen daaxtoor ettra ft, ? ? Toer het Kttteor d« frbrUk, D»mtak 80, Amtttriam, «fjé I. MalM «W*««ri"§fcirS?»S|*ïfWiJt" i? P K C/ n. & to Vloer.», Bedekkingen e«. goli.v* m«n aten te 04,,66, 49 en 94* DHzuivorlngsmiddelaangenaam van smaak, Kcmakkeliik to verteren, gedurende vele jaren Slot bedervende, het kraWad}g»te en on»chadelljk*te van allen, wordt sedert meer dan 60 laren met succes door ae beroemdste eeiiectiheeren van de froheele wereld gebruikt teiren huidziekten (Vurigheid, Scztna, enz} Ziekten run bet bloed, Klieren, Schurft, c£*well.a, BngeUche «lekte, Btoker?ehtige aandoeningen. Melaataehheld. 33OO» DIB rBISCUITSs-OLLiVIER Zekere en Radicale * alle BesmettaUlka ziekten elde en werttand oteraetrfie. nitnv oniftcau o, t&* dit welkt vn tik» Meden. ??LÓONINQ VU a4fOOKO FM. toegekend te hebben dtiWilcU aldus In haar officieel Rapport uil : ? Dt BttcaMite* ««* tDr.OllMtrtijn un gtnutariddeï dat . Werft, dtrufver *»rtw*g it *oo t mogelijk, tïi tonnen dn$ der « aeteienUge dtentten otynj*tn.» ., v -?--zeTnlot flonoea aanbevelen; want geen enitei Snder ^nMddel .bexll een Vel der 'V ÖÏL/VJEH verleend zi]n. i, rv xua DOOS u sm Koannui ABVÓISA> »?»?? i ?«. «M «a Btvod, «a, »*»»? In t groot te verkr\)j«n bü A. r AHOOTC, Kslvtrstikat 13. l Premie a Mart 3OO.OOO i Pro» i l Prgien i S l 9 l _ 5 P 3 38 &6 ioe.-??853 PrÜzen il U Prycen l BIS Prijzen 4 1030 Prijzen * CO Frezen i 63 Prezen i 20Ü20 Prilzcn 9OO.OOO 100,00» 90,000 SO.OOO 70,000 60,000 ftO,«O0 ao,ooo soyoeo i»,ooo 10,000 nooo ai*oo *ooo 1500 10OO soo too 100 146 AJV*\t JTlll&L-U M ?.?? 10340 PrUzcn a 12*. 100. 94, 67. 40, 20 Mart. Een hoofdzatemt punt van belang ia In ue Hamburger GelOlotertf opgerioten en bwtaat daarin, dat geon nieten, maar wel prezen getrolikon woi-don; een ieder heeft du» tot aan het eind der 7do klasse kans en behoeft niet te vreezen, reed» vroeger zoo ala In de KederlaadscUe kl«»en-lotoii), root eun niet uit(;eluut te worden en too doende do kan) to verliezen. Dq prü»trekl£ingon zyn volgens hot plan officieel Taatgeitolil. Voor ile ecrutltomendo pröntrekking der van den Staat gowaarborgde Goldlotery kosten Qebe«le Ollgincelc-Lotcn N.fl. 3,OO ets. Halve . . . t,sp ? Kwart . ., 0,»« , Do order» worden, na inzending van net bedrag, niet Je grootste opmerkzaamheid door one geëffectueerd. Het bedrag geilere man in mantbiljetten, Nederl. postzegels of het gomakkelHkite duor middel van iütero. postwissel U remitteeren en ontvangt een leder van onl. de origineele loten, mot het Btaatawapen Toorzlen. Ook de halre en kwartloten zHn origineel. BÜ het vereenden der loten «orden do noodige ambtolüko plannen gratis bijgevoegd en verklaren i»y ons bereid, bö niet overeonkomst do loten voor de trekking torng to nomen en het toegezonden B6"! to retoorneeren. De ttamen der bestellers wordon in onze loteryregiatera dadelük genoteerd on en na ieder trekking ontvangt do houJur van een lot onopgevorderd de ambtolrj!cotr«kkingBlijBt. Do uitbetaling der prijzen gncbiedt onder toezicht der Begeering. Door onüe tnsuchcnkomst kunnen ook de wiaetan dadelijk na olko trekking tar woonplaats de* winnen uitbetaald worden. Onze collecte ie steeds van het geluk l>ijzondvr boganstigd en hebben wfl n.l. in Xcdcrlojul, in do uatate loterijen de grontels winsten uit betaald t. w. prijzen van Mark tffO.OOO, 100,000, 60,000, «0,000, 40,000 jlurk etc. Het la vooruit to zlcn.dat deze «oliede ondotnemlng zeer Teel deelnemen vindt en verzoeken »tf derhalve, om al de orden te kunnen uitvoeren, de hertellingen wo ipocdig nwgelük In elk geval voor i.4: JYovember a, «. toe te zenden. Jsenthal & Co., Bank* en Wisselzaak Hamburg. P. B, WO danken roor het tot nu tM ge?ohonksn vertrouwen en torwfjl w{| bij l'.i't begin der nieuwe verloting ter deelneming uitnoodigen, zal ook verder ons streven zyn, door reille bedleoiag da tevredenheid onzer setor den interessenten te verwerven. W, HABM8 * Co. PB TOB8PBAAK VA» EBS -^ VB. - BTAATKDKDIO OVÏBÏICHÏ. -* AI> _ OVEBZICHT DIB PBB8. - ^^^ Katerdacavond-praatje, XXV, vaa J»n T.n t «lokt, M ta de BooHstad, door Pttriot. ? V» dooi D. - W Belg»», Xt, aoor K. A. - D« irnaUoaale tentoonateUlng te Kunehon, (*M) door I. - LETTEBHUSDE: tlt bot koopraardüleven. door v.» Oordt, beoordeeld door Bliae H. Haigbton. CMv< d*r Louta Go«p«nw, beoordeeld door ^ Öjauazlaaten-Kiakatan, doo» J. A. ? Neen, ?» to niet do traan, door ??--w. - De maagd vaa Orleane, door Berichten en Modedeeltogen. -~ Tfldscbrtften. ? Nieuwe TJitgaven. ? ' AKEN: Miiilair» statistiek, door Area. ? u > T«I den ingenieur Bodoet, *"«_*-?. ?, ? 8CHAAKPBOBLEESL - FEUILLETON. rttit als een vlinder, eon pUantasio door Anta IT XXI _ «CHOOL: Uidaskalia XLH, door Q. «.? ^UOfL - BWEVESBC8. - BEOLAME9. BTEBZJCHTVAN fiE BFFECTENMABKT - Amertnsehe Sporen, door J. T. d. Burg. - UITIOTISGEÏT. . Bnrgerlvjke Stand. - Veüfcgen. - Te huur a^jnde foningen. - ADVERTENTIES: Schouwburgen, enz^ de Tocsprnali van ecu Kerkelijk Hoegleeraar. Do groote vacanlie «n onze Universiteiis geëindigd. Ook het einde van «eu groentijd is daar, voor de nieuw aanEekomen studenten. Ku het zoover gekomen t kunnen de colleges door de ontgroenden neestoord gevolgd worden, en is het Umpersileiisleven als het ware goed op gang. froor het zoover is, schijnen vele Professoren iel noodig ie oordeelen een speech ie noulen voorlïUMe slndenten, dia dan later door druk ook onder het oog wordl gebracnl hen, die de studentenjaren reeds lang ol l geleden, achter zich hebben liggen. In tud dat de kachels weder gezet worden, ?._,?_.daielUks dienst jraan -doen en ^* J -- - plajitsösiken heele theologische faculteit van de Omversiteit te verwWeren, tou men aeen naU werk doen. BIJ het halve werk jat men deed, werden de vakken waarb« ^kerk belang had ? zooals hel heeite ? aan de kerk over gelaten, en belüeld de Staat de ovcr^a^an UtDie halveering beviel niet ^n de Gerefor meerden die onder commando van Dr. Kuyper staan, waarom dezen hun eigen, hun Gereformeerde Universiieil opriohllen. ZU öie met de halveering genoegen namen, hadden er echter geen geld voor over, waarvan hel gevolg is gewcesi dat de zes kerkelijke hoog leeraren aaa de Ryks-Universiteiien gesalari eerd worden door het Rijk, en de twee kerkelijke hoogleeraren te Amsterdam hunne jaarwedden ontvangen uit de siadshos. De nieuwe wet op het Hooger Onderwijs heeft dus, als wij de dingen alleen uit een financieel oogpunt bescnouwcn, schadeiyü gewerkt? buiten de Rijkshoogleeraren m de theologie toch, moeien de kerkdijke hoogleeraren nu ook nog gesalarieerd worden van een welenschoppelljk en zedelijk oogpunt echter, hcea dezo wet dit goede ten minste uitgewerkt, dal zij de theologie aan onze Universiteiten heell geneutraliseerd, er alle kerkelijke kleur aan onlnomen heeft, en zoo n Iheologie is ter dood veroordeeld; theologie en kerk toch behooren bij elkander. Voor de uiivaardiging der nieuwe wet op hel Hooger Onderwijs bezaten wij hier te lande eene theologische laculteit, uitsluitend ten bate van de vroegero Staatskerk, bezaten wij een Gereformeerde Slaalstheologie, Toen golU nog de uitspraak van Buskon lluet m den jare 18G4 gedaan: »0nze Üniversiteits-prolessoren in de theologie, dil is zoo, znn half kerkelijke personen. Voor hel minst behooren zij lidmaten der Hervormde kerk te zijn." De nieuwe wel op het Hooger Onderwijs eischl die halfkerkelijkheid zelts «kt Meer, vraagt niet of de iheologische ^ «r».. ? .?*-j[0ffc. öe w<a> niet van de akademle g de opening van zijn akad?\ v i, want wie van le»son spreekt, ibljiichhoog800 October) is er oötèr «- kleiner aantal openingsspeechen m de pers, en spreekt het dus van zelf, dat «der die een vasten boekverkooper bezit, kiens winkel hij nog al eens inloopt om tiet maar gebonden ie zijn, aan heigeen hem insage wordt toegezonden, de vraag lol .?on richt: hoe staat het met de professoale redevoeringen? ... Discipelen de» Woord». - Toespraak ter nmó van de Academische lessen door J. «. Gunning Jr. ? Amtterd&m, Höveker en Uoon. Ziedaar wat mij het eerst ter hand kerd gesteld. Discipelen. ? Gunning. ? Böveker, die woorden waren voldoende om kj te doen gevoelen, dat de inhoud van Ehristelljk gehalte zou zijn. T Nieltemin slak ik het geschnfije van 38 Hadzijden in den zak, afgaande op den naam bGunning" Kerkelijk hooaleeraar te Amsterlam van wien allijd iels te leeren valt, hoe.feel'hlj ook schrijll dat volkomen onverstaHnIbaar ia ? onverslaanbaar lan minste voor Ihen, die de laai van 'l specifieke christendom Iniet machtig kunnen worden. _ , Ik zou dan ook alle niel-specifieke Chnsle iaën willen toeroepen: koopt deze speech Jiiet, als ge dit arükel gelezen hebt; anders lio-jdt ce er spijl van hebben. ? Voor mellipeciüekc Chrisienen is in deze toespraak toch ?alleen merkwaardig wal gezegd wordl van Ide verhouding der Kerkelijke hoogleeraren ?tot de Slaalslioogleeraren in de Iheologie, ?vat wordt opgemerkt omirent de iheologisclie Ibculteit. , ,. Dal ia inderdaad zeer merkwaardig, en ?rtrdienl de aandachl van allen, die weten dal Ihet al of niet bestaan van de iheologische llaculteit aan onze Ryks-Universiteiien, of aan Ide Gemeente-Universiteit te Amsterdam, Ien lauwste samen hangt met de scheiding van Kerk en Slaat. ? De naam «Kerkelijke Hoogleeraren' heeft leen eigenaardige beleekenis gekregen in onzen lé«d -- een beleekenis die zeer verschilt van indruk dien ze allicht maken zou. Met ? kerkelijkheid of onkerkelijkheid onzer ?Professoren heeft deze naam tocb met te loakcn. De kerkelijke hoogleeraren zijn eenItoudig door de Ned. Uerv. Kerk aangesteld llot hoogleeraren in de theologie, terwijl de IStaats-hoogleeraren in hetzelfde vak, door de IRegeering worden benoemd. ,,????? l De nieuwe wet op het Uooger Onderwijs Iriep deze splitsing in het leven. In de oude Iwet op het Hooger Onderwijs stond inArtiItó 58 te lezen: De onderwerpen yan het onderwijs zullen verdeeld x|Jn ipi vin faculteiten: lo. Die van Godgeleerdheid. Llot vorming der kweekeüngen voor den hervormden godsdienst1' BIJ de vaststelling 'der Nieuwe Wet begreep men dat de woorden ?tot vorming der kweekelingen voor dsn hervormden godsdiensl" moesten vervallen, uu het niet den schijn hebben, alsof de theologische faculteit alleen bestond ten bate 'au de Ned. Hervormde Kerk. Men kontoen oog niet inzien, dat bet noodig was de geu_.~_. en te Uronrojen anrTh^o"ögirche*lioögieei-arcn lidmaten zijn der Hervormde kerk, terwijl in Leiden met uilzondering van één remonstranl dilzellde het geval is; dat alleen in Amslerdam de meerderheid der iheologische hoogleeraren geen lidmaten zijn der vroegere Staatskerk. De werkelijkheid leeri ons dus, dal de loesland van heden alleen in zooverre verschill van den loesland, die beslond voor dal de nieuwe wei op hel Hooger Onderwijs werd ingevoerd; dal de Iheologie die heden officieel van Siaalswegc gedoceerd wordt, volgens de wel een onkerkelijk karakler draagt ? terwijl de Staatstheologie van vroeger dagen, Ien 'ninste volgecs de wet een kerkelijk karakter droeg, en wel bepaald hei karakler der INcd. TT PP v K P i" K Een neutrale en onkerkelijke Iheologie nu is een onding, ze is even dwars als een neutrale geneeskunde. Wat er yan de ge neeskunde wordt zonder zieken, dal moei er komen van een theologie zonder kerk. Daarom eischl scheiding van Kerk en btaal, ook scheiding van Tlieolo<rio en Staat, en meel de tijil komon tlnl tic theologisclie faculieit van Onze Uijks-Universiteiieu en van de Geiiiöcrjte-Universiteil «e Amsitrdam verwijderd wordt. Jn dezen nu zijn de kerlüke hooglecraren, aangesteld door'de Synode der iNed. Ilerv. kerk goede wegbereiders. Immers zij belichamen als het t ware hel hoogcr onderwijs in de llieolowc, van wege de Ned. Ilerv. Kerk gegeven, -pp hen wijzende, kan men zeggen: Ziehier de Ker kelijke Staats Iheologie uil de dagen van voor heen; ziehier de personen die de Staal salariecrl en vplgaarue den lilel van ?hoogleeraars" laat, eenig en alleen om verlost te worden van kerkelijken invloed op hel Hooger Onderwijs; ziehier erodelljk de kerkelijke hoogleeraren, die voortdurend moeten herin neren dat de theologie van Staatswege onder wezen, geen kerfcefyke kleur mag hebben, eenvoudig neutraal moet wezen, dat is vroeg of laat moet ophouden theologie te zyn en zich moet oplossen in zuiver historische ol wljsgeerige weienschap. , Een en ander heelt Dr. Gunning ook blijk___ J^_ M.A.» Mjulnnti in qiiirt lnA5nrA.il ?v«???«?» BCtll) 81 '? ?- -ook dien ?onbeduidende Terwijl wij dit 8chry\w»v . een groot feest van kapixa? te Brussel. Pre sident na daHeest irJ»Öear H. de Bjt. terveld, Pro^eur d» <$fae» en hooldredacleur van de JRtvu» d» &w/«r«. Een wel sprekend bewijs dal de titel van ?Prolessor op zich-zelf weinig beteekenu Dieni We ie verloochenen, zal dan ook altgd gemakkelijker iljn dan afstand ie doen van een professoraal iraklemenl, ook al ware dit een ?geschenk van het Rijk of van de Gemeente. Gaf raeu Mijnheer de Dijstervcld in keuze: of bet ver lies van zyn prolessoialen lilel of hei verlies van zijn inkomen, de Prolésseur de Coillures zou ongetwijfeld hel cersto kiezen, pok hij zou lachen mei dien onbeduidenden ülcl. De beleekenis van een hopgleeraar al dan jreiukkig ook mei in zlln titel, in zijn loga of bef, maar geheel alleefl in zijn welenschappeiyke kennis, in do streng wijsgeenge richtiDg die hij volgl in ziji» denken. Zegl Dr. Gunning nu terecht: ?Er Is slechls ééne altoos voortgaande, zich steeds van geslacht lol geslacht verrijkende weienschap zeer ten onrechte laai hy op deze woorden volgen Daarentegen zijn er vele philosophien, omdal de geesi builen hel gebied der ervaring zijn eigen weiten niet genoeg kent om stel lingen, die door de ervaring niet genoeg te verifieeren zyn, voldoende te-bewijzen'. Is er slechls ééne wetenschap, dan is er ook slechls ééne wijsbegeerte. Wetenschap zoowel als wijsbegeerte bewegen zich tocli beiden op het gebied der ervaring, wal builen hei ge bied der ervaring ligt is zoowel onwetenschappelijk als onwysgeerig. Juis^omdal de godgeleerdheid het gebied der ervaring verlaat is zU (teen wetenschap, juist omdat de Metaboven de natuur wil verheffen wijsbegeerte, s< w wat builen jt»:Io^ti*ita£$tfeik ii vanött Tienvermogen en daar, aHes.x',rt*wlj hiel kendoor het uitnoodigen van de kerkelijke leeraren l lees: /«xtfleeraren] wülen» en weten» de Jloopers binnen iljn bouw, het Trojaansche paard binnen zijne lliscbe nmren te noodtgen," dan moeten wij ook hier wederom Spmerken, dat het ge&eel onjuut n om de zaak zoo voor te stellen alsof de Staat een uilnoodiging had gericht aan de Kerk, en dan nog wel een onwaardige, laai ons rondweg zeggen een valsche uitnoodigmg. van uitnoodigen is in hel geheel geen sprake geweesl, daarvan kan bij de nieuwe wet geen eprake zijn. Wil men een beeld gebruiken dan was er veeleer sprake van «uitlaten. Aan de deur van het gebouw der weten schappen liet de nieuwe theologie de oudere op vriendschappelijke wijze uit, gaf haar zelfs jaargeld mede om niet uit broodsgebrek om.te komen. De verhouding lusschen beide theologien was vroeger niet ie besl, maar zooals nel meer gaat, wanneer ieder een eigen huis bewoonl wordt de verhouding beier, en tewijsl men elkander laler beleefdheden, die een schoon conlrast vormen met de dagen van oudsher. De nieuwere theologie bezoekt nu zelfs meermalen hare oudere zuster, en het valt niet ie bolwijlelen of? vroeg of laai wordl ook zij op haar beurt uilgelaten door de wijsbegeerte, op even vriendschappelijke wijze als zij weleer de kerkelijke theologie uitliet. Feitelijk zijn dus de kerkelijke hoog leeraren gelijk aan het Trojaansche paard, maar de schuld is in dezen met te wijten aan den Slaat, dan veeleer aan de Kerk, iaan den drong der omstandigheden. Nu de Wed. Hei v. Kerk tocb, evenals alle andere Kerken hier ie hnde, hare eigene theologie heelt, hare eigene hoogleeraren in de theologie heeft, moet de lijd komen dat het uit de feiten blijkt, dat de Staatsfaculleil voor God geleerdheid nicl langer te handhaven is, dat er evenmin meer sprake is van eene btaatsIheologie als van een Slaattgodsdiensl. Dr. Gunning merkt dan ook terecht op, Abonnement oer 8/m. ? ? ? . ? . . /"!??? tr. p. p. / UB.' Afiwoderliike Wnmmeri tui d« Ki<Mk«n Twkr^gbwur * , 0.10U AdvwtentrtB «n 1-6 r«gd«/1.-, «Uw wgel ?? - ^0.15.' "? *? den tektt p»r rogel Biob nï«t t«v»dra; tegenover ds batchnldïgtnljj d*t «ö op ineoiutitutionntele wfl» gebkodew b*d, doorTr»nkrfik «onder totstammioff der vwtegenwoordiging in een oorlog ta wikkelen, itddD cii den ei*ch, (Ut men een votum v*n vertrouwt» iwu öitfowken in da itradTMtigheid der regve» ring. De onderstelling, dat men tot de bemidde ling vu eene denle mogendheid de toevlucht ?ou nemen, vrferp «tl net verheven min» T»n non. Hnn die beweerden, dat een oorl China onTermtfdelyk war voegde de beer. , toe, dat hu aan een oorlog met Cnm» niet ge °Niet «lecbt» voor Prankrflk, maar voor geheel Europa KOU bet wenicbeujk «ijn de gronden ta mogen vernenen, waarop dit geloor van den Franwhen minister-pmident itmmt. tfen mag toch bü hem niet de Itwbthartighetd onderkWleB «an het ministerieel* orgaan, de KêpuKi^a Francaist, die van China ali een« quanttte tiégligeaUe «prak, eene nftdmUdng die. hoewel aaa bet vocabulair der witknnde onueend, cich aJlerminst door wiakundige nauwkeurigheid onder scheidt. Men mogo op de bonlevard* elkander veraekcien, dat China den moed niet zal hebboa om den oorlog te beginnen: dat de oppoaitie en do buitenlandsche pers het leger van bet Ilemel«che rijk all vo«el»erïchrikker gebruiken, om Frankrijk te beletten, een paar rpe provineiëa un zo" koloniaal gebied toe te voegen; ? te genover al die nit de lucht gegrepen beweringen Staat het feit, dat Frankrijk in fonkm «edert maarden tegen Cbineesche troepen atrgdt, wier herkomst, onder het doorzichtig masker d«r Zww^a Vlag, voor niemand verborgen blfltt De regecring moge verlangen, de ondcraanüe> liagen voort te wrtteo, in China whünt men daar toe weinig luit te gevoelen. Dit blijkt mt den beslisten toon van Markies Tieng a laatste depê ches, nit zyn onwrikbaar vasthouden aan het d oor China ingenomen standpunt. Het w mogemk, maar niet waarschijnlijk, dat de afbreking der onderhandelingen eene officieele oorlogsyerklanng van Frankrijk zon ten gevolge hebben. Aan China verwachten wjj dien stap niet. Het zal, boogstwaarschünliik, voorttpian met voortdurend? ove* züne zuideiyke grenzen troepen te zenden, die da Fraosche legermacht als Zwarte vlaggen tegen over zich zal «ien. Zoo zal FrankrUk genood zaakt worden tot een langen, afmattenden oorlog, die honderden manschappen en schatten van gela ztl kosten. ',«'».?? i Elke overwinning der Fransche wapenen zal govolgd worden door eene onmiddelijke aanvulvan de gedunde gelederen der ,op»iand«JintlvUVv* IllvKwU W* **«M* j *»»?»*?» -!»»«. y nen noch door ons bevestigd, nocb door ons ontkend kan worden. Heeft de Staat er nu hel hoogste belang bij dat de wetenschap zuiver wetenschappelijk, de wijsbegeerte zuiver wijsgeerig zij, dan volgt daaruit dal alle theologie en alle metaphysica buiten het onderwijs van Staatswege moet gehouden worden. Zeer terecht toch heeft L'Ange Huet het reeds jaren geleden uitgesproken, > dat de theologie onmogelijk zijn kan, wat zij heet, theo-logie, de weten schap aangaande God en de goddelijke zaken, maar dat zij moet zijn, anihropologie, 4e wetenschap van het godsdienstig leven. Alc Dr. Gunning dus zegt: «Vischoogig moge thans onze Atheno zijn, het is toch nog een merkwaardig levcnsteeken dat zij, door een godgeleerde faculteit naar hare gedachte van »wetenschap" ie stichten, toont zooveel belang in den godsdienst te stellen, dal zij zien wil wat hij toch eigenlijk is, wanneer men hém onpartijdig en wetenschappelijk (d. i. naar zij dwalend meent, buiten ver band met de Kerk) beschouwt" ? dan had ?aHHIIiBISf-tioei"Ww^«"--^««< ... siaan kan....." hij maakt da met xeer waagde gissing dat, zoo de Ned. Uerv. Kerk eene toekomst heelt: >het kerkelijk onder wijs meer en meer het zwaartepunt der academische opleiding naar zich toe ver plaatsen zal". Yan dat laatste iljn wij ten volle overtuigd. Een neutrale, eene moderne heelt IpjlnlPH "*»* *%WS**Hw^ lat^mr **?*?* ,TO,t<Iuretid uitzenden van talryke zal noodzaken. ' .-i Wellicht zullen de heer Ferry en zijne ambtffenooicn zulk een toestand geen oorlog noemen. Wfl zullen over hot woord niet twisten. Maar wij vreezen, dat de gevolgen veel ernstiger nog znllcu ï^n dan die van de Mexicaansche expeditie, wanrop door de oppositie is gewezen. Generaal Thibandin heeft, opgewonden door al lvClfciVlll5" Uwl l»v* ?^**J **> ^ j** ^ logie iigt niet op hel gebied van den blaat, maar op dat van de Kerk. Zoolang er dus sprake is van de Kerk, zal er ook sprake blijven van deze theologie, zal het blijken dat iedere Kerk zijn eigen theologie heelt en moet hebben. het . baar voor den geest geslaan io zijn toespraak van de academische lessen ? ter openïnff van **« wvuu^w.»"^"1* -^?*~~ Waarom wordt hier van academische en niet van ?kerkelijke" lessen gesproken, zou den wU allereerst willen vragen aan den kerkelijken hooglearaar, die zelf getuigt dat hll zich ?ook aan de Academie als leeraar (?domine") blijft bèechouwea", en die zich zoo veel moeite geeft *>m aan, Urtoonen, dat het beter is bij de kerkelijke hoogleeraren den titel van hoogleeraar te mijden, daar deze ten onrechte aan gelijkheid yan roeping melde hoQgleeraren inde godgeleerdheid doel denken . Wie «een hoogleeraar wil zyn ol ten minste niet wil heeten, wie van den Staal ?elk ge schenk" dat de kerk ?min of meer binden zou, zij het ook slechls ee» onbeduidenden lilel" van zich ai zal wijzen, die moest ook i 111C l» Utt A1.V»»»/ »*w«v«-w«.'- ?u er wel bij mogen voeren: dat hel ecu treurig teeken is dat er tn «aan» een godge leerde faculteit aan onze Universiteiten be slaat, die volgens de vakken die lol haar ge rekend worden eigenlijk een faculteit. van godsdienstwetenschap is ? dan meenen wij tegenover hem ie. moeien staande houden dal de Staal als zoodanig geen belang stelt noch belang kan slellen in de godsdienst ? dal zou loch aanstonds voeren lol een Staats godsdienst, dat de vermeende belangstelling waarvan dr. Gunning spreekt, niels anders is dan het laatste «poor dat er o ver _ is ge bleven van de vroegere Staals-lheologic, dat van dit spoor geen sprake meer zijn zal, als de godsdienstvrijheid volkomen is, dat is als Godsdienst en Staat volkomen gescheiden zijn. Ook de meening van Dr. Gunning, als zou de Slaat de Kerk (met name de kerkelijke hoogleeraren) uitnoodigen, zyn hoogor on derwijs aan te vullen, is geheel onjuist. j Immers de neuirale theologie onder de tegenwoordige Nieuwe Wet is neutraal ge worden, doordien zij wat een bepaald kerke lijk karakler had, heeft afgelegd. De Slaat begeerde dus scheiding van neu trale en kerkelijke theologie. Van aanvulling is nooit sprake geweest, kan nooit sprake Bljn. Immers de hoogleeraren die lotaanvulliog moeten dienen, worden door de Kerk, niet door den Staal benoemd. De Kerk achl dus aanvulling noodig. De Kerk, hier dan bepaald de Ned. Uerv. Kerk acht het onderwijs fa de theologische faculteit der Rljks-Üfliversiteiten onvoldoendet de Kerk geeft kerkelijk onderwijs, waar bet onderwij s van den Slaat geen kerkelijke kleur meer Als'Dr. Gunning verder «egt; i indien de Staat met «> denkbeeld 'van godgeleerde wetenschap ernst maakte, xou men hem de onwaardige houding,Jnoeten toeschrijven, van De belangrijkste gebeurtenis^der week was ongetwijfeld du afloop der mterpenatie van het ïWschfl muUterie doof do rad.kft on, dio in linnne criliefc van het regeenngsbcloid Btoun vouna r'ranscne raum.i-.Bu zouden tegenover het wicist-rio Fciry op een zuiverder standpunt geitaan 'hcbl.cn, on van hunnö oppositie gumtiger resul:aten -hebben kunuen verwachten, indieni zy anu hunne critick op het rcReei-mgsbehad. dat do vevtccciiwoordiiricg voor eeu uiocieluk dilemma aesteW heeft, «W raad hadden kunneni tocvueCPII om do Franscbe troepen uit Tonkm terug tö trekken. Nu zij, bevrccstf voor het verwijf, dat zo "e eer cu do. waardightül van hun vaderland Sïet hoog genoeg schatten, d«en raad »rt: durf den geveuT had huona poimg om het kabinet ci i_ i ,A?,*AM «iTBinif* Irnnii OD AifkffBIl* ton vftrte"brengcn weinig kans pp ???-.-,., De lang uitgestelde interpellaüe werd ingeleid door den hou-öranet die in zijaephilippica tegen hè? niiaiaterie werd bijgestaan dW 5e heercn Krin en Clémenceau. "Van de züdeder.regeering Bnrakou do minister van bttitenUindjcbo zaken, Challemiiacour, en de voorzitter van üeu ministeril%Q Ferry. Onze ruimte laat niet toe, eon «oniRSzma volledig overzicht van deze rr voerinRci te geven. De hoofdbeschuldigingen ren deze. Het ministeriebeeftFn? "" ald buiten voorkennis ; hét heeft de Kamer 00,?«?,Bv 'nlichtinKÓï "gegeven en in het Gele Hoek belangiijko docnmenten, dio latei door buiten1aud*cho bladen . . 11 ï"l_ ^_^.^^BA maakt, eindelijk aenn »VMU».UU«HI»«< rw7T?? Franki-yk slechts kon verzwakken, ?, ieder ogenblik aln«üne kraohten in_Eu noodig iiebben* Jjo zïj nietfl littd gödoan «-- ? ----- «, ,. Vi__ J:, «n» ^[AQ tOtflt^PQ JO XOH«C10 SPOf vu «fcM^v"****** Wy»» BOU_ w weggelaten documenten ._.__. i hadden; dat men aan de m ministerie en vooral over zyn tegenwooramen chef, generaal Campenon. Tot heden had Thibaudin zich steeds binnen de perken van de militaire discipline gehouden', thans doen aa te-men, waarin hu over d» raak van k*pitem Mauian en over het ministerie spreekt, generaal Campenon ernstig denken over een disciplinaire» maatregel, ïvaardoor de gewezen minister ton ge troffen worden. \ ' Generaal Peyron, de Fransche minister van ma rine en koloniën "beeft, naar aanleiding van Pierre Loti's onbescheidenheden, eene circulaire gezonden aan den chefn der marine, in dezen «m: . Ik heb opgemerkt, dat dagblad- en tijdschrift» artikelen, tóeken Belfs, geschreveu door ambte naren van mijn departement, in druk verschenen ±Hn zonder diifc de sehrüvera zich gevoegd hebben naar de formeele voorschriften, vervat in de dépOches möner voorganBer», gedateerd van 16 Ue- . ?ember 1853, 8 Alci 1863 en 8 Juli IS, 1. Het ,l,ikt noodig deze voorschriften m hermnonug e brengen? Ik noodig u dientengevolga, uit, aan het personeel onder uwe orders te hermneen, dat het icderen officior, ambtenaar of agent van het departement van marine of kolonie» ver boden w, wat het ook «Ü, geteekend, onscteeT of onder pseudoniem te doen verschijnen, luua«r er vooral machtiging vaa den minister oe ontvangen te hebben. i ,_ De aanvragen daartoe moeten lanjrs den hierarchischen weggescliiedon, en vergezeld gaan van iet uittegeven geschrift.' Het Is een opmerkelijk verschanselrdat de staatizor» die zoo weinig iu het conservatieve ytcliel :hunt te passen, thaus juist door de antil.beral* partnen aangeprezen wordt. Men kent het uit gebreid samenstel van staatopc.alwti.ch* wetten-, welker totstandkoming de Dnitscbe RükskauseUer tot voltooiing wn &jW.^'.t&e&l&!!' aolidiruna des Betcfte«''onmMb*ara4sht DeUeensch* «geering beeft deaer dagen een witaoutwern ingediead. waardoor aen levensventckonng voor onda enbeboeftiga werldieden wet staatahulp tot stand moet koinen. In Enffeland dringt de leider d«r consarvabeven er »??' aan, dat da staat tegen lage renten gelden, aal voorschieten, goflK en go«"«>«>P« arbeiderswoningen ta l gaarne aaa, dat al.de» ?b ontwerpen getuigen van warme b»lan)j»telhMg m het W der minder gegoed*»' loch verwekt »lfc. eene »ve nit «nik een* hand bevreemding ea b'rSSgf to vVaag op 4e lippen of men wWUt -Tsï i het dan ook al» nevenb«doeJin«-pro»eUeti w5 makon voor de behoudende denk>celd«n, men lieftt tot blijvende poh.wke »u willen veroordeelen ndighmd »u willen verooraeeian^aoor ?«« l»kaiBorg voor hun gemis aaa staatkaBdyen i ?preekt, sltfd ietsi gewaagd ^«l1?!^.^!? avontuurlijke polifiek wal afkrar«nirwMrdJjf. m«r de vree» voor avonturen WM dit in vael ^t minist'eria verkreeg, met groota beid, een votum van vertrouwen. Pie " [oed rfln niet niéuw. ^" dat da wdk. Lord S^bury «g* Het U van »l^^?,Bb«k^± der amen in alle groots Londen, allerelleii-. rSet ileobtB op da bewoner» bplan..aan boogA *&*&* »?