Historisch Archief 1877-1940
A'. 1889.
AHSTERDAMMKB, WEEKBLAD YOOR
DEBL AKD.
|Ugemeene Maatschappij van Levensverzekering en Lijfrente.
mr*
UW
ttj: .ff* JfrtVtoirfMft It*****."
JUtoUiifi AJUTBBDAX.
flftisUc M «a «UaBdag «9 Oetobert
HACsViXKsi,
Bltfep*! te 4 brtriJTOT,
?II tot Itaitsch vt* JXJLIÜB ROBE*,
door Ch.ZUI.yTIU.
Aanvang ton TA. Zondaft ten S m.
te AlI»TKHI>Alt
B«Mluit VSM» l Pfovemtoer 1S8O, No.
SOKRAB..VXA.,
en
1
ïbMM*T. J;
& L*
Xonlaktyke Vwenittat;.- ?ff*
C02OKXUJKB HUMaaHX OPBBA.
Dlr. A o t. Voitn» va» H. m me»
v^DitmUg 30 Oetobw 1883;
Ito. ? *?? SM »xsii-»nn»<.
???«MOM*
Opói» Cosaiqq« ?» l «cUs,
pa» U. CARRÉ «t J. BARBIER,
JtasbiQ" tfAMBuOISB tOOXAS.
Aaavang 7V« uor.
Plaateen kmuton twsprolun wordea i 10 otat par
?bat-, na af Vityteg, digeiyin TM 10?3 mr.
? Or*0M«! niMff* -i*, vmm JLfer*
Amitttttrtmt.
HOLLAKDSCH TOONEELGEZELSCIUP.
Directie: A* YAS LIER.
TSLEP1IOOK X». 230. TELEPUOOX So. 230.
Zondig 38 «n Kundig 39 October:
«?e eirfreliiriisiUei1 e*> 'U* sFleesjhlstd.
Volksstuk met tang In 6 budrÜTon,
Mar het Hoogdnitaoh V»B
OBABLOÏTE BlflCH ?PïEIFFEB,
door J. l. BOÏfl JfD.
. Aanvang 8 mr.
FrtyMn itr pluitiwn: filrUlel «n BMeon fl.SO Loge
f 1,15, Parterre f l,?, Gaaud«rjj-lftg« 60 Cto., <Haader\j
40 Cis.
PI*ati«Q ziin vin 10 tot 4 nnr aan bet Tbü.üre to
bespreken, » 10 cents extra por plaat*.
Verwacht «erstdaajis:
Etne ttfttt ojivoerliiy van:
H KI A V K R E Tt A A 9*
(L'AS DE TSÈFLE).
Drama in 9 teftrcelcn,
van PIERRE DECOUBDELLE,
nit bet TruucU Tertaild door C. I>. T. BIGOT.
Daar bet ta Parijs aangcknvhto handschrift, met b*t
i^lUluiteiid recht VMI Oprwrln* In geheel XttlertatuJ.
A. ttm* liter.
XJUttOBAfPXlUX KAPITAAL > MW XILJJOMK avlDXJT. DM FKKZIJTIJtDJUT JOTJOUT AUUJT UT DJt
OommlMuioMD, 4e Heeren: H*. W. TAK 61» VLOT, F. J. W. H. BCUUTI, K*. O. TAK TIUBOVU, M». P. W. B. TAV
«Hen tt AautwtAtti M». W. M. BunuiM, te BoHeriam; M*. J. P. B. TAK TAV POOKTVLI»-, to 'sOravenhage; Pwf- *? TAK Om», teLettm|<
pT. A. BAKOI TAK »M Fitn, te Assen; Jhr. K*. L. F. H. MICHIELS TAK KSSUXICB, te Boermand; Jhr. M». J. H, F. K. TAK Bvn»Muur,
,te R$. {Friesland); Jhr. M». J. & A. J. M. VKBHBUIK, te '?HertogMeeeeh; M». F. H. J. BAKOH DK BiniMHi* BOOALLA ZAWADUT,
t* MiMtrioht; M*. C. O. DI Bios, X*. Jf. J. C. B-.SCB.BÉ «n J. Dwomm, »U«n te Soerabaia.
Direeteuren: D*. S. B. J. VAN BCHEVICHAYEN, E. W. BCOTT ra J. F. L. BLANKENBEBG.
De Xtt
. . . .
ttoluppiigut contracten aan TOOT all* toetten Tcanekeringen op bet menMheUjk leren, ook TOOT OM!- «m
weft-Indft. Har* tarieven tjjtt volgens de nieuwste statistieke gegevens Berekend.
No, 331.
KAS-VEREENiaiHB.
RENTE VOOB 6ELDEM i DEPOSITO.
)t*tMndacYO«raroptnc*M . . ? . I pOI*
. «M di«M . ^ 7 ..... ** .
TOOT laanr* termQtMO op i»4er OTMTMU t* k*B«a
BEWAmiW VAN WAARDEN
Telgen* Begitment ua ntt Kantoor Terkrygbaaa
at Ootober 1883. _
DB DIREOTia.
CREDIETTEBEENIGING.
(OKerkkt SO Maart 1848)
TAN U JTO1 AT 18 DB BESTE VOOB
DEPOSITO GELDEN
Verlaafd met '£ pCk M alioo gebraeuh '
Het *«n dag opTttfclM op . «.,*,. 9 pO«U
SALONBLUMEN
Prijs per Band één «uiden.
HEEDS ZIJN DERTIG BANDEN VERSCHENEN
,
Wiraer Opereiten-Bes.elschaft.
Dlr. BlÜMCXD LAÜTENBUHC.
{Sonnibcad 27 and 3onnt*j ii Octobmrt
Sic uad 9te AuffUIiriini von t
JEOI K.VSTI6E H.HIEC1*
Komisch* Operette in 3 Akten,
Ton F. VOS 2ELL nnd B. GENKE.
Vaaik ton JOHAN STBAU8S.
Uil ncacu Docorationon von A. HEIDE.
Dio Coitüme lind torn Obergtrderoblor der Wiener
Operotten-eesebKltaft ALBEBT I10LFF angefertlgt.
Fr&ulem TO3I SfEPSCAXY TOOI Tüéiter a,il fVicD
? Vtolctta.
AnfoHg 8 UJii:
Fretten der Platte: Stillen ? 2-?, Balcon f 1.50,
Farquet f 1.?, Fartorre f O.M.
Beienrirte Fl&tt* aind TOA 10 bil i TJhr an der
?Thèatre Caine cu bekommcs.
DE NAAIMACHINES
DER
SIHGER MAATSCHAPPIJ
(Th» Singtr Ua&niutnrlng Co., Kew-York),
hebben ook ttuu» veder op do
lVTEu\,OTALï \VERELO-TL\TOONSTELIL\G
te AMSTERDAM
tarcn aloodcn room schitterend gebandlutafi
en aldaar don
ïnliouA van Band l*
(Piano <«?
Harpe EoUenn
Lei Clu«hoa .la Itonaitèro
La Plnle da l'erlta .. t
Harcb« de* Tambouri
Ulancnrltt
Am Abcnd
La Orépntcnle
Auf Fiügeln de« GetangM
lloimlicbo Liobu
1UY«U do Lion
en móA «iKe andere
A. Jongtninn.
8. B»ith.
... Lefebnra Wulf.
... G. A. Oabonw,
B. önuth.
. . H. Liohner.
Br. Bioliardi.
E. Moniot.
> ? « W. Lange*
... G. B»«ch.
A. d* Koateky
bonrt naar
(P,'a«o M
Dl* Alto Tante
Mandollnat»
Verdraven van Hnli....,,.
Petlt Dnc (Lefon do Bolfógc) . . .
Fille de Kadtwe Angot, (legende) .
Fül« de Tambonr Major, (Chanson). . .
Cloohn deCornevilleiChanson des eervantee)
Kanapé-lfarseh, .
P'titJUen. . . .
La-dl-dal City Toff
Victoria Qneen. .
NiooUs. ....
Penachel.
Paladilla.
W. 8. Hay.
Lccocq.
Offenbach.
Flanqaetta.
.
de WeozeL
Dartea.
Timmer.
Gnoteville.
Ds Baato 9,11 en 17 iUi.ti]iUijt nitTerloÉ maar
? .
En bat DUeonto Terlaacd aut i/a pCt, aa aU
gebratbt op K pCt,
Anutwdam, 30 Ootober 1883.
Dt Dlneilt,
??CH&KR.
X. f. naHVÉK
VJBKOUIKC&.
OSTTANfi- EN RETAMAS.
Doelenstraat 29.
£m.tB>T0rfMding TOOT Depoiito op liedenl
. met l dag oprragens op 3 pOt.
.10 dagen » » Hfe .
n«varbi« TBS Effecten of andere Waarden t«g«a^J||
pei mille per 6 mwndeu,
Beglementen gr»ü» Terkrygbaar<
AmaierdaiB, 26 October 1883.
Schorer's Familienblatt.
G-rtkne A.Tnsgratie.
Do Jaargang U84, In 18 Afleveringen, a f 0.30, i« Eö
even begonnra.
SEYFFARDT's BOEKHANDEL, t»
_' Frmtcmtit
ï':' > flatttay» Hlddtnlaa».
Directie: Q. PBOT i ZOOS.
Zaterdag 27 October en volgende dagen l
l» E M AS C O V VA,
Operatie in 3 bedreven, , - - ?
» AtFBED DIVIN en HENttY CHIVOt,
Jlniiek van EDHOND AMDBAW,
Op olenw gemonteerd.
Mot nlcntre BolTerileeHng.
Oeirone Frezen. Aanvang 8 nnr,
TE HUUR:
Een vrU BOVEN HUIS nan den
BnUen-AmstcI, naby het Station van
?Jen RUnspoarweg1, bevattende drie
groote eu twee kleine Kamen», Keu
ken, Kelder en Zolder. SlnnrprMs
f COO. Drieven franco, letters I? ïi,
bureau van dit blad.
PUBLIEKE VERKOOPIN8
op Rlaandag 29 October en vier volgende dagen
in tot Nienwe VPrtooploknal van JI. G.
BOM.TVarmocsstroai bij flo S'. Olofni'OOTt 35, van cena
)iix>?>tbclangrtJko Vorz'.mclii'!- nui;KU\' un l*Lt.\T\VKttkKV
over Land- en YolUonknn.lo, Algott. ca Vadarl.
Ccsoliiedenia, Land'ininhoit-lUnndr. Geologie,
In^cnlcunwetonichai), Schilder- en Beeldhouwkunst, Kerkelijke,
Midikleomvsdiü on XiouffB bouwknnst, eenlgo
Ponning«n, ifautca nx Cn^innitfiten. Mecrcndeel» nagolatcn
door wijion doe WolEl"! Zoer Gal. lieer Ur. K.
WESTEUJIOFF, Mcd. D,*«r te Warfiini, Oud Lid der
Blaten-Goneraal en Tan Tele Golecnla Cenootscliappen,
D* Oatïlogna is a 25 Ct. c «.a het Lokaal tcrkrijgMar.
»E HAAG8CHI!
BAGARINE-BOTERFABRIEK
VAM
Dr. J. Th. M O U T O N,
te *? OraTealias;c.
BEKT.OOKD te Amsterdam met de Kltrcren
MMallIe, zjjado ö« HOOQSTE ONDEB8CHELDISQ
aan tlarpartntlotlf toegekend.
VAN BET -"?"_?
mooiste Pracht-en Salonwerk
In Nederland vemctienea,
bt/utuii wy «en ccèr klein getal Exemplaren en
l«vez*n dit
i» plant* nn f 14O toer, tteekU f S5.
KederlHUd'd Aewblertenlf en V*lktlev«n, afgebeeld
do>.- 1OU pracbtTolIo Staalplaten, uitgegeten op nrair
Chiocti-iU pipler In 4 ST«H Ml» Deelen, met bijschrif
ten vin TI;B «orw, VAK LE«*«P en Pr.r. uoix,
Isto/'-n 'S, dovh voor zeer korten t{jd, in 4 iflke,
smaak'volle Praclifbandon, die allven het geld waatd zijn, voor
, ilochfj f K ir. p'.aats VAD den ponnu«n prtjs van f UO.
Ion ïi.ü trnai koüosMal Frsebtwerk ala dit U nog nim
mer Tour «oo'n eertagen prtjs aangeboden, «n is dit
srnboJ bopoala nlechl» tud.lglc De pracht van deze i
(root fullu BauJcs, wat Platen, Tekst on Banden betreft
«BZ., hier ta boachrUven, zon MM gpheelo Courant
Vnl'cn.
Do KonJing van <Ht Pnclitwri gosehiedt franco, op
ontTinu-t van «ffn Po«l«i«iöl van f tHt waarop ta
letten: IIM «fvMMe pr.cb(w«rh, b(j CEBB». E. * W.
VOIIKV. MagaztJcan vaa Goedkoop* Bo*km t* Ank**
?A te Klj:ntyin.
? Zy, Cl* -" n-ilia^io Klat verlangen, betalen
«Uarfoor eitr» ft, ? ?
(Het Ecredlploma),
Tenforven.
Eenlg Depot te Amsterdam:
62. Kalverstraat 62.
K.B. Aan geen der OTerlge Amerikaancchc,
Engol?coe of Duitsche f^L.-iVanten ran Kaaimachinea i» eene
dergelijke groote onde.tcbeiding te beurt gevallen.
Voor zooverre zty i iet geprefereerd
hebbeu geheel bnlten mededinging to
blt(v e n, hebben lelfs de meest gere&omineorden onder
hen «lecbla tweede en derde prijzen (Gouden en
Zilveren Medaillon) ontvangen, vat in verband met do
enorme en dagiltyka nog atygende Traag n»»r echte
Singer Machines, ten duidelijkste do«t uitkomen,
dat deze werktuigen algemeen erkend z\jn als de
beate Haaiiuacliines der Wereld.
ftf* Een handelaar hier ter e tod o lian zich nog
altyd niet bij het voor hom zoo bedroevende
foitnederleggen, dat wy een eerediploma ontvingen, ternyl
z(jne leveranciers met een tweedon p r (j s
genoegen moesten nemen en maakt ons nn in zijne
advertentlï-n gedurig als 't ware een verwijt over onze
«groote kolottale nitatalling" cooali fiü 't noemt. Nu U
het allezina waar, dat wy ruim GO diverse modellen
Tan naaimachines voor de meeet venchillende doelein
den hebben tentoongesteld, maar hadden wQ dat n iet
gedaan, dan zoude men met reclit de aanmerking op
ons hebben kunnen maken, dat wij dio uitstekende
gelegenheid ongebruikt Toorbty hebben laten gaan, om
te be\r\jzen, dat wy beter dan eenigeandere fabriek
er op ingericht zijn, om in de behoeften van particulie
ren en induatrieelen aan de meest verschillende naai
machines te voorzien. Haar waarom ons dan onder die
omstandigheden een verwet over onze betrekkelijk grooto
'?talago gemaakt?'
Professor Br. R. FRESBIflUS, geheime
Hofraad eii Hoogleeraar te Wiesbaden, bekend als een der
hoogste autoriteiten, Bcliryft omtrent het HHLlllerva-1
IVatcr o. a.:
?De smaak Tan het water is zacht, aange*
naam, verfrlsschend, niet sterk prikkelend."
Hoofdagenten voor Nederland en de Koloniën,
M. MERENS & Co. te Amsterdam
G. & J. COO L,
FABEIKANTEN TAS
Sclioor srtee
te OtierlaliiiKtct-i hl] T.mt, In niet alleen Toor gezonden pon zoer wclsmakende en vevfrisnchenJo drank, maar
teven» een uilbtcliOfid gcnepsr^MiU'l in velu gevallen Tan zivkto, in 't bijzonder btj dio dor maag en
ademhaling»organen, alsmede 1>\) üetiuw«chti;tt toestanden. JnarlIJkucli* verkoop circa drie uilllUeii flmtchen «11
hrulKcii. Al» t.ifcldrank m de wtütU llütels en KüfUehuizen Vüorradjg. Yorkrügbaar b(j allo Handelaren in
Minotale Wateren.
BOMENIIüIJ.I.Eïl & Co., Rotterdam.
bekroond AMBTEBDAM (8 m), PABIJS, AnNHEST, PHILADELPH1A, hebben In hnnne Magazijnen to
ABISTERDAM, ROTTERDAM, NIJMEGEN,
Bloemgracht 71 en 77, Sicnwland l, Van Berehcmsstraat,
voorWmeaa een groot tauUl SCIlOOSSTEEyXAyTKLS voorhanden ter dlrecle »he«rln-,
Do door ons op de Tentoonstelling Ncd. AJaeollng geeiposecrdo MANTELS zün ** tinden «de
ZUxalerU «nhs va>» de lloordcalerlj>
TOL L EN-S~
Gezamenlijke Dichtwerken.
Volkenitsavq ta'ücn. deel f 4.00; gebonden f 4.?
Uitgave in twaalf deeltjes f 10 ?; gebonden f l?.?
Verkrijgbaar bfl Mlo BocUhandclaren. Ka^tocjendlnjf
van bet 'bedrag «an don Uit-.etcr 11ÜOO 8UBINGAK,
ta Lttiittai'ilru, franco toezending door geheel Sederland.
THE KEÜCHATEL ASPHALTE COMPANY, Liraited.
DE VAL DE TRAVERS ASPHALT 51U\E^, ZWITSERL1\D,
Gecomprimeerde Aspbsltwagn en dito Dorsebrloeren. Werken In Anphalt-Kasttek voor Trottoirs,
SkatinBlnks, Montvlocren, Kelders, Kolf- «n Kegelbanen, Winkel- «a'Magaiynvloeren, Qangea, Veranda'», Brug- en Dak
bedekkingen, Bcton-Ftindeeringon, Stallen, enz, enz. enz. '
Crarantie voor liet WaUrdlgt maken van Keldera en Buitenmuren.
EtmtelUh* Vocht werend. Ondoordrl«i;lMiS)rf Oeraaiswerend.
' iflPHALT BPECUAL TOT WEBING VAJJ VOCHTIGE MUBEN.
Toer LaUehtlB|«a omtrent bet leggen van Vloeren, Bedekkingen enz. goUovo men zich ta adreieeeren
aaa het Kantoor dtr «abrlek, Damtak 80, Amtttriam,
«f|é !? rttlsme ?wteeri«§fcirS?*Sl*ïfWi/" i?
P fi \j n. &
04,,66, 49 en 94*
'J'OLLIVIER
»«..«.. iN«»it«»iiii iatuiii ni rum
9 To«ltlttêit dott htt Fnwe* 6oanntmtnt ?
MbuUtf wonltMSi In e» aoÉ»Kia«a.<rafi Fürtja.
Dllzuivcringsmlddelaangauaam van smaak,
Kcmakkelijk te verteren, gedurende vele jaren
niet bedervende, het krachtdadigst* en
onscbadelljkste van allen, -wordt sedert meer dan
60 jaren met succes door de beroemdste
geuectiheeren van déffoheele wereld gebruikt
tegen huidziekten (VuHghtid, Xcttma, em)
,
hat bloed. Klieren, flchurtt,
EngeUoba ziakta, Kanker*
tukten ran hat bloed
OoiwalloA, EngeUoa zaa, anr
?ehtig* audoenlngaa, Molaatachheid.
33OO» X»
[BISCUlTSKtJLLWllRI
Zekere en Radicale *
genezing van alle Besmettelijk*) dekten
«n hare evolftn, Juttij ttt* tel f ontstane of
,
HM» onutmu o f ingewortelde e»
«t» tllu ttümiuHng veeritottd
tltamMtlpAotOMnleua' ,.
??U90NINO VU a4.000 FM.
toegekend te hebben ^"ttilch aldus In haar
officieel Rapport uil : ? Lt.?»$»"*****
Dr. OllMir rijn u* gnuemittdel dat
dtrantr ttrtiding it too vol
t, tü «V«MM dut dtr mtmMuid
« gewicnttgt ottiutm teicijnn.» Wl] kunneü
?K niet gonoeg aanbevelen; want geen enkel
ander geneeunlddel bexll een enkel der
ondorscneldingen welke aan de Zntretnnd»
v&V OUJVIER verleend zijn.
, nooiroia airóMn,
»*p«e i ?«. MM «? Btroii, «a, 9
In t groot to verkrUjen bü A. r OTIOOTE, Kai.
«entraat 13.
Men biedt het geluk de
hand!
500.000
MARK
te winnen. =
Dit groote kapitaal bedraagt In het geluk
kigste geval de Hoofdprijs, welk in de ürjwte
Unioliurxer n*MlolerU te winnen ïs. Dezelve
ia goedgekeurd door de Regeering en gewaar
borgd met het gebcele itaatsTermogen. De
nüiburcer GeltflolerlJ is Jnlst zoo ingericht
als de Noderlandscho klassenloterfl, met tiet
enkel verschil, dat de U«ml>or«»r
(ieldloterij ftO.SOO prezen bevat, die in 7 klisten
getrokken worden en ali volgt aameagesteld
1 Premie a Mark 3OO.OOO
1 Prg» i
t Frgten i
1 Prijs i
1 Prijs a
8 Prijzen i
' m PfTTBCn ft
; 5 Prrjzon è>
99 Pr^j£en a>
Ü6 Prijten a>
100 Prezen ik
853 PrÜzen il
U Prgzen i.
BIS Prijzen 4
1030 Prijzen a
CO PrOzen i
63 Prijzen i ?
20U20 Prijzen &
800,000
100,09»
«0,000
SO.OOO
7»),000
60,000
Bo.«oe
90,000
soyoeo
19,000
10,000
nooo
ai*oo
«000
1500
1000
soo
, ? soo
r 150
146
10340 PrtJzcn a 12*, 100. "94, 67, 40, 20 Mark.
ï°. 882.
3>e
U UKühl)
-?vu^juv 61K0D ???-----»
i: DAQBLADVBBBBOTOTHO How»
Kantoor: Spui.tra*4 216*
ZONDAG 4 NCmSMBER*
£*ËU ilooiuxauem^ (luu. «wu v^.«.e *. ? ?
Hamburger Geldloter^j- opgesloten en bestaat
daarin, dat geen nieten, maar wel prezen ge
trokken woidcn; een ieder heeft dus tot aan
het eind der 7do klasse kans en behoeft niet te
vreezen, reeds vroeger zoo ala in de
Nederlandsche klassen-loterij, mot eun niet ult^eluut
te worden en zoo doende do kans to verliezen.
De pr\)stvekliingon 2tyn volgens hot plan
oltlcieel TaatgestolJ.
Voor ile eerstkomende prijntrekking der van
den Btaat gewaarborgde QoldlotertJ konten
Geheel» Origineelc-Lotcn Xü. 3,OO ets.
Balva . ? t,«tO ?
Kwart . .. O,0« »
De orders worden, na inzonding van het
bedrag, niet Je grootste opmerkzaamheid door
ons goëffectnoerd. Het bedrag gelieve men in
mnntbiljetten, Kederl. postzegel» of het
gomakkelykste duor middel van intern,
postwisael U remitteeren en ontvangt een ieder
van onl, de origineele loten, mot het
SUatówapen voorzien. Ook do halve en kwartloten
z{jn origineel. B|J het vensenden der loten
worden de noodige ambtcl(jko plannen gratig
bijgevoegd en verklaren vt\j ons bereid, bjj
niet overeonkomst do loten voor de trokking
torng to nemen en het toegezonden geld to
retoorneeren. Do namen der bestellen wordon
in onze loterüregisters dadelijk genoteerd on
en na ieder trekking ontvangt do hoaJur
van een lot onopgerorderd <Je ambtelijke
trekkingslüst.
Do uitbetaling der prijzen geschiedt onder
toezicht der Begeering. Door uar.o
tnanchcnkomst kannen ook de wbutan dadeiyk na olk«
trekking tor woonplaats des winnen uitbetaald
worden.
Onze collecte is steeds van het geluk
bijzondor begunstigd en hebben wfl n.l. in Nederland,
in do laatste loterijen de gronteta winsten uit
betaald t. w. prijzen van Mnrk tAO.OOO,
1OO.QOO, 60,000, «O.OOO, 40.OOO
Hark «te.
Bet la voornit to zlcn.dat deze «oliede
ondoitiemlng zeer veel deelnemers vindt en verzoeken »i)
derhalve, om al de orden te kannen uitvoeren,
de bestellingen zoo spoedig mogelijk In elk
göval voor
É4 November
a. «. to* to zenden.
Jsenthal & Co,,
Bank- en Wisselzaak
Hamburg.
P. B, W$| danken voor bet tot nn too
ge?ehonkin vertronwen en tonrijl wy bij l:ct
begin der nieuwe verloting ter deelneming
nttnoodigen, zal ook verder ons streven zijn, door
reCUe b«dl«niag de tevredenhoid onzer
geüorden interessentea te verwerren.
8tOomdmki«rÖ ELLBBWAN. HABM8 * Co.
tIT PB TOB8PEAAK VA» EBS »W?K HOOÖ.
VB. - BTAATKDKDÏO OVaBfflCBT. -
ALUja. - OVBBZICHT DIB PBB8. - V7^*
k»d-«MB ZaUrfa««von4-P«atj«. XXY, *w,i^r^:::
>VM v»» Jan v»n t «lokt, m - KOMT:?#»*
eeTta^e Ho.«^, door Patriot. - D. »*?
door D. - W Belg»», Xt, aoor X. A. - D*
ttrnaUoaale tontoon-toVUng to Knnehon, (*M) door I.
- LETTEBHUSDE: tlt bet koopraardiJleven. door
itms van Oordt, bcoordwld ««.r BUse H. W**
. 8-nta CasVsr< d*r Louto Go«p.roa, beoordeeld door
Eununonlïia. ? öjnMiaziaston-Knkatan, doo» J. *.
JbetdloEk Thfl». - He«n, ?» is niet do traan, door
Sr^tt^aMaa. - De maagd T* OM door
L»MsMk - Berichten en Mededeeltogen.- tohond
w Tijdschriften. - Nienwe TJitgaven. - ***?*£**
ISEN: Miatair. statMUk. door Ar«s. - »?
l'cbttor, van det, Ingonleur BodeeU, door ''-*»!*"£
kuo _ 8CHAAKPBOBLEESL - FEDILLETOS:
OntLkl al, een vlinder, eon pUanta.io door Antometto.
' .-XXI. - SCHOOL: Mda.kalia »* **°f * "'"
- BBIEVESBCS. - BEOLAJÏE9.
JJ.iJ^Kl-jr.1, «?. J>J.\iAmciuvu, .
BTEBZICHT VAH DE EFFECTENMABKT. ?
Amertnuohe Sporen, door 3. v. d. Burg. ? 1T.TLOTÏSGES.
. Bnrgerlijko Stand. ? Veilingen. ? To htrar zijnde
foiiingen. ? ADYEBTEXTIO : Schouwburgen, enz.
Uit de Toespraak Tan een
Kerkelijk H«M»gleeraar.
De groote vacantie aan onze
Upiversileiis geëindigd. Ook het einde van
ven groentljd is donr, voor de nieuw
aanlekomen studenten. Nu het zoover gekomen
?, kunnen de colleges door de ontgroenden
ngestpord gevolgd worden, en is het
Uni?ersitehsleven als het ware goed op gang.
(foor het zoover is, schijnen vele Professoren
iet noodig te oordeelen een speech te
houlen voor hunne siadenten, die dan later door
druk ook onder het oog wordt gebracht
hen, die de studentenjaren reeds lang of
L geleden, achter zich hebben liggen. In
tyd dat de kachels weder gezet worden,
.__.?_^dageüjiw dienst .gaan-doen en
?--? plaats «alken
? -*?* WB. ^ 1».*.
heele theologische faculteit van de
üniversitfit te verw^leren, zou men iwn half werk
dfoen. Dij het halve werk dat men deed,
worden de vakken waarby de kerk belang
had ? zooals het heette ? aan de kerk over
gelaten, en belüeld de Staat de overige jan
zich. v *
^Die halveering beviel niet aan de Gerefor
meerden die onder commando von Dr.
Kuyper staan, waarom dezen hun eigen, hun
Gereformeerde Universiteit oprichtten. Zty die
met de halveering genoegen namen, hadden
er echter geen geld voor over, waarvan het
gevolg is geweest dat de zes kerkelijke hoog
leeraren aaa de Rljks-Universiteilen gesalari
eerd worden door het Rijk, eu de twee
kerkelijke hoogleeraren te Amsterdam hunne
jaarwedden ontvangen uit de sladskas.
De nieuwe wet op het Hooger Onderwijs
heeft dus, als wij de dingen alleen uit een
financieel oogpunt beschouwen, schadelijk
gewerkt ? builen de Rijkshoogleeraren in de
theologie toch, moeten de kerkelijke hoog
leeraren nu ook nog gesalarieerd worden ?
van een wetenschappelijk en zedelijk oogpunt
echter, heeft dezo wet dit goede ten minste
uitgewerkt, dat zij de theologie aan onze
Universiteiten heelt geneutraliseerd, er alle
kerkelijke kleur aan ontnomen heeft, en zoo'^n
theologie is ter dood veroordeeld; theologie
en kerk toch behocren bij elkander. Vóór de
uitvaardiging der nieuwe wet op het Hooger
Onderwijs bezaten wij hier te lande eene
theologische faculteit, uitsluitend ten bate van
de vroegere Staatskerk, bezaten wij een
Gereformeerde Slaalsthcologic. Toen gold
nog de uitspraak van Buskon lluet in den
jare 18G4 gedaan: nOnze
Üniversiteits-prplessoren in de theologie, dit is zoo, z\jn
half kerkelijke personen. Voor het minst
behooren zij lidmaten der Hervormde kerk
ie zijn." De nieuwe wet op tal Hooger
Onderwijs eischt die halfkerkelijkheid zelfs
tiet moer» vraagt niet of de theologische
lid^ m jc*É Jifrk. De weiv
?\ v
i, want wie van
lessen spreekt,
;blj-ichhoogzoo aanstonds
' October) is er
. i .M .. . v -1(ll*fcyg3P'-TJ-.»;vsr~.^y-.. _
ooter ot kleiner aantal opemngsspeechen
n de pers, en spreekt het dus van zelf, dat
teder die een vasten boekverkqopor bezit,
mens winkel hij nog al eens inloopt, om
piet maar gebonden te zijn, aan hetgeen hem
imaye wordt toegezonden, de vraag tot
oton richt: hoe staat het met de
professoale redevoeringen? . . .
Discipelen de» Woords. ? ToetpraaK ter
nivg van de Academische leasen door J.
D. Gunning Jr. ? Amsterdam Höoeker en
Zoon. Ziedaar wat mij het eerst ter hand
terd gesteld. Discipelen. ? Gunning. ?
löveker, die woorden waren voldoende om
nlj te doen gevoelen, dat de inhoud van
ihristelljk gehalte zou zijn.
Niettemin stak ik het geschrifije van 38
iladzijden in den zak, afgaande op den naam
?Gunning" Kerkelijk hoogleeraar te
Amsterlam, van wien altijd iets te leeren valt,
hoe?feel hij ook schrijd dal volkomen
onverstannIbaar is ? onverstaanbaar tan minste voor
jhen, die de taal van 't specifieke christendom
|niet machtig kunnen worden.
Ik zou dan ook alle niet-specifieke Christc
un willen toeroepen: koopt deze speech
niet, als ge dit artikel gelezen hebt; anders
10'jdt ge er spijt van hebben. ?? Voor
nieltpeciüekc Christenen is in deze toespraak toch
uiteen merkwaardig wal gezegd wordt van
de verhouding der Kerkelijke hoogleeraren
lot de Staatslioogleeraren in de theologie,
vat wordt opgemerkt omtrent de theologische
faculteit.
Dat is inderdaad zeer merkwaardig, en
I verdient de aandacht van allen, die weten dut
het al of niet bestaan van de theologische
faculteit aan onze Ryks-Universiteiten, of aan
de Gemeente-Universiteit te Amsterdam, ten
?auwste samen hangt met de scheiding van
Kerk en Staat.
I De naam »Kerkelijke Hoogleeraren" heeft
ten eigenaardige beteekenis gekregen in onzen
'Ijd ? een beteekenis die zeer verschilt van
indruk dien ze allicht maken zou. Met
»« kerkelijkheid of onkerkelijkheid onzer
Professoren heeft deze naam toch niet te
naken. De kerkelijke hoogleeraren zijn
eenToudig door de Ned. llerv. Kerk aangesteld
tot hoogleeraren in de theologie, terwijl de
«aats-hoogleeraren in hetzelfde vak, door de
Regeering worden benoemd.
_ De nieuwe wet op het Uooger Onderwijs
riep deze splitsing in het leven. In de oude
*et op het Hooger Onderwijs stond in Arti
kel 5o te lezen: De onderwerpen van het
onderwijs zullen verdeeld zijn in vijf
faculteiten: l o. Die van Godgeleerdheid.
{ot vorming der kweekelingen voor den
-crvormden godsdienst.1' By de vaststelling
der Nieuwe Wet begreep men dat de woorden
'tot vorming der kweekelingen voor dan
hervormden godsdienst" moesten vervallen,
uu het niet den schijn hebbeo, alsof de
theologische faculteit aueen bestond ten bate
'au de Ned. Hervormde Kerk. Hen kontoen
°og niet inzien, dat bet noodig was de
ge«eng» onT flaVi& ÜtrecSt en te Groningen
alle theologische hoogleeraren lidmaten zijn
der Hervormde kerk, terwijl in Leiden met
uitzondering van één remonstrant ditzellde
het geval is; dat alleen in Amsterdam de
meerderheid der theologische hoogleeraren
geen lidmaten zijn der vroegere Staatskerk.
De werkelijkheid leert ons dus, dat de toestand
van heden alleen in zooverre verschilt van
den toestand, die bestond voor dat de
nieuwe wet op het Uooger Onderwijs werd
ingevoerd; dat de theologie die heden officieel
van Staatswege gedoceerd wordt, volgens de
wet een onkerkelijk karakter draagt ? terwijl
de Staatstheologie van vroeger dagen, ten
minste volgecs de wet een kerkelijk karakter
droeg, en wel bepaald het karakter der Ncd.
Herv, kerk.
Een neutrale en onkerkelijke theologie
nu is een.onding, ze is even dwars als een
neutrale geneeskunde. Wat er van de ge
neeskunde wordt zonder zieken, dal moeier
komen van een theologie zonder kerk. Daarom
eischt scheiding van Kerk en Staat, ook
scheiding van Theologie en Stant, en meel
de tijii komon dm de' theologische faculteit
van Onze Uijks-Universiieitcu en van de
GeiïiöCDte-Universiteit te Amsterdam verwijderd
wordt. Jn dezen nu zijn de kerlüke hoog
leeraren, aangesteld door' de Synode der Ncd.
llerv. kerk goede wegbereiders.
Immers zij belichamen als het ware
het hoogcr onderwijs in de theologie, van
wege de Ncd. Herv. Kerk gegeven. Op hen
wijzende, kan men zeggen: Ziehier de Ker
kelijke Staats theologie uil de dngen van voor
heen; ziehier de personen die de Staal
salariecrt en vplgaarue den titel van ?hoogleer
aars" laat, Cenig en alleen om verlost te
worden van kcrkolljken invloed op het Hooger
Onderwijs; ziehier eindelijk do kerkelijke
hoogleeraren, die voortdurend moeten herin
neren dat de theologie van Staatswege onder
wezen, geen kerkelijke kleur mag hebben,
eenvoudig neutraal moet wezen, dat is vroeg
of laat moet ophouden theologie te zijn en
zich moet oplossen in zuiver historische of
wljsgeerige wetenschap.
Een en ander heelt Dr. Gunning ook
blljkJ~ -?» ~~.i??? ;n «iin tnninrafil
niet van de akademlo g
de opening van zijn akade
hij, geeft bedekt te kema
leeroor acht, al verwerpt
ook dien ?onbeduidende tH,
Terwijl wij dit «chröven.'^ ,
een groot feest van kapix^s te Brussel. Pre
sident na datlmst ir mf«ur H. de
Bljsterveld, Profetieur ttt GSffuret en
hooldredacteur van do Rtvut d» Cti/urt. Een wel
sprekend bewys dat de titel van ?Professor"
op zich-zelf weinig beteekent Dien titel te
verloochenen, zal dan ook altjjd gemakkelijker
zijn dan afstand te doen van een professoraal
traktement, ook al ware dit een ?geschenk"
van het Rijk of van de Gemeente. Gaf men
Mijnheer de Bijstervcld in keuze: of het ver- |
lies van i(\n professoraten titel of het verlies
van zijn inkomen, de Protesseur de Coiffures
zou ongetwijfeld het cersto kiezen, pok hij
zou lachen roet dien onbeduldenden titel.
De beleekenis van een hopgleeraar zit dan
gelukkig ook niet in zijn titel, in zijn toga
ot bef, maar geheel alleed in zijn
welenschnppelljke kennis, in do streiig wijfgeerige
richting die hij volgt in zlj& denken. Zegt
Dr. Gunning nu terecht: ?Er is slechts 6éne
altoos voortgaande, zich steeds van geslacht
tot geslacht verrijkende wetenschap" zeer ten
onrechte laat hy op deze woorden volgen
?Daarentegen zijn er vele philosophiön, om
dat de geest buiten het gebied der ervaring
zijn eigen wetten niet genoeg kent om stel
lingen, die door de ervaring niet genoeg te
verilieeren zijn, voldoende te-bewijzen". Is er
slechts ééne wetenschap, dan is er ook slechts
ééne wijsbegeerte. Wetenschap zoowel als
wijsbegeerte bewegen zich tocli beiden op
hel gebied der ervaring, wat builen het ge
bied der ervaring ligt is zoowel onweten
schappelijk als onwijsgcerig. Juist omdat de
godgeleerdheid het gebied der ervaring verlaat
is zij geen wetenschap, juist omdat de
Metaphyska zich boven de natuur wil verheffen
" ?" wijsbegeerte, ^wr wat buiten
. . jw fö taiteu-iaeik b »nn m
kenvermogen en daar, all^r,«aftwlj niet
kendoor het uitnoodigen van de kerkelijke leeraren
l lees: Aoosleeraren] wülen» en weten» de
Jloopers binnen iljn bouw, het Trojaawche
paard binnen zijne lliscbe moren te noodi
gen," dan moeten wij ook hier wederom
Spmerken, dat het ge&eel onjuist u om de
zaak zoo voor te stellen alsof de «aat een
uilnoodiging had gericlit aan de Kerk, en
dan nog wel een onwaardige, laat ons
rondweg zeggen een valsche uitnoodigmg. van
uitnoodigen is in hel geheel geen sprake ge
weest, daarvan kan bij de nieuwe wet geen
eprake zijn. Wil men een beeld g**"""""}
dan was er veeleer sprake van «uitlaten.
Aan de deur van het gebouw der
welenschappen liet de nieuwe theologie de oudere
op vriendschappelijke wijze uit, gaf haar zelfs
jaargeld mede om niet uit broodsgebrek om.te
komen. De verhouding tusschen beide
theologien was vroeger niet ie best, maar zooals net
meer gaat, wanneer ieder een eigen nuis
bewoont wordt de verhouding beter, en be
wijst men elkander later beleefdheden, die
een schoon contrast vormen met de dagen
van oudsher. De nieuwere theologie bezoekt
nu zelfs meermalen hare oudere zuster, en
het valt niet te betwijfelen of? vroeg of laat
wordt ook zij op haar beurt uitgelaten door
de wijsbegeerte, op even vriendschappelijke
wijze als zij weleer de kerkelijke theologie
uitliet. Feitelijk zijn dus de kerkelijke hoog
leeraren gelijk aan het Trojaansche paard,
maar de schuld is in dezen met te wijten
aan den Slaat, dan veeleer aan de Kerk, iaan
den drong der omstandigheden. Nu de Wed.
Herv. Kerk toch, evenals alle andere Kerken
hier ie hnde, hare eigene theologie heelt,
hare eigene hoogleeraren in de theologie
heeft, moei de lijd komen dat hel uit de
feiten blijkt, dat de Staatsfaculleit voor God
geleerdheid nicl langer te handhaven is, dat
er evenmin meer sprake is van eene
btaatsIheologie als van een Slaaitgodsdiensl.
Dr. Gunning merkt dan ook terecht op,
J-' «de godgeleerde Staautaculteit''
«feiteieot per 8/w. ....... ?1.?. fr. p. p. / 1.1B.'
Tljjke Kommen aan d« Kiosken verkrot buur a , 0.1O!
AdvêrtentiÉn van 1?6 r«g«ls f 1.?, «Ika rtgel *?" - - O-i*-1
1.__ den tekst per rogel
-' - .
,'-ry*rioh nfot tevreden; tegenover de bescbnldljtinfi
dat «ö op ineonstitutionntele wffu gebaodeu
bad, door Trankrfik aonder toestemming der ver
tegenwoordiging in een oorlog te wikkelen, steldt
EJ) den eiseb, dat men een votum van vertrouw**
zou uitspreken in de standvastigheid der rege**
ring. De onderstelling, dat men tot de bemidda»
ling van eene derde mogendheid de toevlucht
?ou nemen, wierp a$ met verheven minachting
van cieb. Hun die beweerden, dat een oorlog mjt
China onvermtydelqk was. voegde de beer Féjsy
toe, dat b|j aan een oorlog met China niet ge
loofde.
Niet slechts voor Frankrijk, maar voor geheel
Europa KOU bet wentcbeHJk «fln de gronden ta
mogen vernemen, waarop dit geloof van den
Franschen miniater-pmident steunt. Men mag
toch by bem niet de lochthartigheid onder.WleB
van het ministerieel* orgaan, de JRépuWijna
Franeaise, die van China als een*) quant Hé Hé
le sprak, eene uitdrukking die. hoewel aaa
? *? ? » ? » 1 _..S J _.., 1|?
CCHHC IDTM, BCUB UILurUKJUUK WO. -I-UT-T? m?.
vocabulair der wiskunde ontleend, cich aller»
minst door wiskundige nauwkeurigheid onder»
scheidt. Hen mogo op de boulevards elkander
venekcven, dat Cnina den moed niet zal hebben
om den oorlog te beginnen: dat de oppositie en
do bnitenlandsche pers bet leger van het
Uemelsche rUk als vogelverschrikker gebruiken, om
Frankrijk te beletten, een paar ryke provinciëa
aan z\ju koloniaal gebied toe te voegen; ? te
genover al die nit de lucht gegrepen beweringen
staat het feit, dat Frankrijk in Tonkiu sedert
naacden tegen Chineesche troepen strgdt, wier
herkomst, onder bet doorzichtig masker d«r Zwada
Vlug, voor niemand verborgen blaft
De rrgecring moge verlangen, de ondcrnande»
lingen voort te zetten, in China tchUnt men daar
toe weinig lust te gevoelen. Dit blijkt nit den
beslisten toon van Markies Tseng's laatste depê
che», uit zyn onwrikbaar vastbonden aan het d oor
China ingenomen standpunt. Het is mogélük,
maar niet waartchgnlgk, dat de afbreking der
onderhandelingen eene officieele oorlogsverklaring
van Frankrijk zon ten gevolge hebben. Van China
verwachten wy dien stap niet. Het zal,
hoogstwaarscliynlijk, voortijaan met voortdurend over
z\jue zuidelyke grenzen troepen te zenden, die da"
Fraosche legermacht als Zwarte Vlaggen tegen»
over zich zal sten. Zoo zal Frankrijk genood»
.zaakt worden tot een langen, afmattenden oorlog,
die honderden manschappen en schatten van-geld
ztl kosten.
Elke overwinning der Fransclié wapenen zal
go*olgd worden door eene onmiddel\jke
aanvuivan de gedunde gelederen der
.opstandeliu, .?^11? .An *** *,,? M-afa,iiB^M-«ir-aiMmjM_iii. "MJjJiLiiii
KCUVCtJUUgCU OU U<I»I, >..u_-,»_. -j
nen noch door ons bevestigd, noen door ons
ontkend kan worden.
Heeft de Staat er nu het hoogste belang
bij dat de wetenschap zuiver wetenschappelijk,
de wijsbegeerte zuiver wtjsgeerig zij, dan
volgt daaruit dat alle theologie en alle
melaphysica buiten het onderwijs van Staatswege
moei gehouden worden. Zeer terecht toch
heeft L'Ange Huet het reeds jaren geleden
uitgesproken, > dat de theologie onmogelijk
zijn kan, wal zij heet, theo-logie, de weten
schap aangaande God en de goddelijke zaken,
maar dat zij moet zijn, anthropologie, de
wetenschap van het godsdienstig leven." Al:
Dr. Gunning dus zegl: tYischoogig moge
iharis onze Athene zijn, het is toch nog
een merkwaardig levcnsteeken dal zij, door
een godgeleerde faculteit naar hars gedachte
van «wetenschap" te stichten, toont zooveel
belang in den godsdienst te stellen, dal zij
zien wil wal hij toch eigenlijk is, wanneer
men hém onpartijdig en wetenschappelijk
(d. i. naar zij dwalend meent, builen ver
band met de Kerk) beschouwt" ? dan had
staan' kan....." hij maakt da niet zeer .
waagde gissing dat, zoo de Ned. Herv. Kerk
eene toekomst heelt: >het kerkelijk onder
wijs meer en meer het zwaartepunt der
academische opleiding naar zich toe ver
plaatsen zal". Van dal laatste zijn wij ten
volle overtuigd. Een neutrale, eene moderne
theologie hecll geen toekomst, zij moet zich
oplossen in geschiedenis en wijsbegeerte. De
toekomst der kerkelijke, der christelijke theo
logie iigi niet op hel gebied van den Staal,
maar op dal van de Kerk. Zoolang er dus
sprake is van de Kerk, zal er ook sprake
blijven van deze theologie, zal het blijken
dat iedere Kerk zijn eigen theologie heeft
en moet hebben.
8tAatfi.iim.is Overzie!».t.
.
baar voor den geest geslaan in zijn toespraak
van de academische lessen"*
ter opening van u» avuuwu..Uv,..v ??
?Waarom wordt hier van academische" en
niet van ?kerkelijke" lessen gesproken, zou
den wU allereerst willen vragen aan den
kerkelyken hoogleeraar, die zelf getuigt dat
hij zich ?ook aan de Academie als leeraar
(?domme") blijft Meebouwen", en die zich
zoo veel moeite geeft tm aan te loonen, dat
het beter is bij de kerkelijke hoogleeraren
den titel van hoogteeraar te mijden, daar deze
ten onrechte aan gelijkheid van roeping roeide
hoogleeraren inde godgeleerdheid doet denken".
Wie geen hoogleeraar wil ztyn of ten minste
niet wil heeten, wie van den Staal ?elk ge
schenk" dat de kerk ?min of meer binden
zou, zij het ook slechts ee* onbeduidenden
?:>;1" van zich ai zal wijzen, die moest ook
LMI1U lllCk UB Aiviny »,?-?..,,_..- .
hij ei1 wel bij mogen voeren: dat het een
treurig teeken is dat er t'n naam een godge
leerde faculteit aan onze Universiteiten be
staat, die volgens de vakken die tot haar ge
rekend worden eigenlijk een faculteit van
godsdienstwetenschap is ? dan meenen wij
tegenover hem te. moeten slaande houden
dat de Slaat als zoodanig geen belang stelt
noch belang kan stellen in de godsdienst ?
dal zou toch aanstonds voeren tot een Staats
godsdienst, dat de vermeende belangstelling
waarvan dr. Gunning spreekt, niets anders
is dan het laatste «pooi' dat er over is ge
bleven van de vroegere Siaals-theologic, dat
van dit spoor geen sprake meer zijn zal, als
de godsdienstvrijheid volkomen is, dal is als
Godsdienst en Staat volkomen gescheiden z""
Ook de meening van Dr. Gunning, als;
de Staat de Kerk (met name de kerkeli?
hoogleeraren) uitnoodigen, zijn hoogcr on.
derwljs aan te vullen, U geheel onjuist.
Immers de neutrale theologie onder de
tegenwoordige Nieuwe Wet is neutraal ge
worden, doordien zij wat een bepaald kerke
lijk karakter had, heeft afgelegd.
De Staat begeerde dus scheiding van neu
trale en kerkelijke theologie. Van aanvulling
is nooit sprake geweest, kan nooit sprake
zijn. Immers de hoogleeraren die tot aanvul
ling moeten dienen, worden door dé Kerk,
niet door den Staat benoemd. De Kerk acht
dus aanvulling noodig, De Kerk, hier dan
bepaald de Ned. llerv. Kerk acht het
onderwas in de theologische faculteit der
Rljks-Üniversiteiten onvoldoende, de Kerk
geeft kerkelijk onderwijs, waar bet onderwijs
van den Staat geen kerkelijke kleur meer
draagt.
Als Dr. Gunning verder zegt: »indien de
Staat met tijn denkbeeld 'van godgeleerde
wetenschap ernst maakte, xou men nem de
onwaardige houding,jmoeten toeschrijven, van
I) e belangrijkste gebeurtenis der week was on*
fet'.vi.jfuld du afloop der interpellatie van het
'iMoscho m uuterie door do radikalon, dio in
linnne critick van het regeeringsbcleid steun
touden bij do rcshterzijdo.
Da Fransclie nuiiki'en zouden tegenover het
raicistcrio Foiry op een zuiverder standpunt ge
staan hoblicn, en van hunnó oppositie gunstiger
reBUÜatcn liebbcu kunuen verwachten, indien zij
aau buDiié cvitick op het rcceeringsbeleid, dat do
Tei'tcxeuwoordieitig voor eeu mocielyk dilemma
gesteld heelt, dou raad hadden kunnen
tocvueficu om do Fi-ausohe troepen nit Tonkin terug
te trekken. Nu zij, bevreesd* voor het verw^, dut
Zij de eer cu d(^ \\aardighud van hun vaderland
niet hoog genoeg schatten, dezen rnad niet durf
den geveu, had hnone pojing om het kabinet
slaen.
,
ten vnl te brengen weinig kans pp slagen.
De lang uitgestelde interpellatie werd ingeleid
door den hou' Uranet, die in züuenhilippiea tegen
taan door de heercn
,
bijgestaan door de heercn
n. van de zyde iler regeering
r van buiteiÜAndjcuo zaken,
UUOl' uou uu** U.M.~, ?
het ministerie werd bü
Por i n en Clémenceau,
nprakeu do minister *?.>. »««. .
ChaUcmeUjaconr, en de voorzitter 'van den
minuterrwid Ferry. Onze ruimte laat niet toe,
eon eonipzina volledig overzicht van deze rede
voeringen to geven. Be hoofdbeschuldigingen der
oppositie waren deze. Het
ministeriebeeftFrankrqk in een oorlog gewikkeld buiten voorkennis
van de vertegenwoordiging; het heeft de Kamer
onvolledige inlichtingen gegeven en in bet
Gele Hoek belangrijke documenten, die later
door buitenlandfcbe bladen zyn openbaar ge
maakt, opzcttelük weggelaten: bet heeft
eindelijk eene avontuurlijke politiek gevolgd, die
Frankrijk slechts kon venwakken, terwöl bet
ieder oogenblik al tjjne krachtzn in Europa kut
noodig hebben. Oe regeering antwoordde, dat
zij niets had gedaan dan den wenscb der Kamer
. j:_ _.? fljn toflrtajad {n Xonkin
SPO*LUVUH1BUW.U _.«._.
waarde hadden; dat men aan de in Europa noo
dige regimenten geen troepen bad onttrokken,
en dat eene aarzelende houding voor het prestige
van het land schadelijker ion rijn geweest, dan
een krachtig optreden, waarby, coo als van zelf
spreekt, altvd iets gewaagd moet worden. Eene
avontuurlijke politiek was afkeurenswurdig,
maar de vreet voor avonturen was dit in veel
Twittarnid uitzenden van talrijke
zal noodzaken.
Wellicht zullen de heer Ferry en zijne ambt
genoot en zulk een toestand geen oorlog noemen.
W|j zullen over het woord niet twisten. Maar
wij vreezen, dat de gevolgen veel ernstiger nog
znllcu z^n dan die van de Mexicaansche expeditie,
wanrop door de oppositie is gewezen.
Oeneraal Thibandiu beeft, opgewonden door al
de ecvc presidentachappen van radicale meetings,
dio men hem opgedragen heeft, een brief aan da
Urtion liépitblicainc te Toulon geschreven, waarin
hg zich op den meest onbshoorLyken toon uitlaat
over het ministerie en vooral over r.ijn
tegen?woordihen chef, generaal Campenon. Tot heden
bad Thibaadin zich steeds binnen de perken van
de militaire discipline gehouden; thans doen da
te-meo, wnnrin hij over d» taak van kapitein
Maujnu en over het ministerie spreekt, generaal
?Campeuon ernstig denken over een disciplinair eu
maatregel, waardoor de gewezen minister zou ge
troffen worden, y
Generaal Peyron, de Fransche minister van ma
rine en koloniën 'beeft, naar aanleiding van Pierra
Loti's onbescheidenheden, eene circulaire gezonden
aan den chef;) der marine, in dezen «in:
?Ik heb opgemerkt, dat dagblad- en tijdschrift» '
artikelen, boeken selfs, geschreven door ambte
naren van m u» departement, in druk verschenen
zijn zonder dut, de sebrüvera zich gevoegd hebben
naar de formeele voorschriften, vervat in de
doiiOcbes mqner voorgangers, gedateerd van 16 De
cember 1S53, 8 Mei 1863 en 8 Juli 1871. liet *
blijkt noodig deze voorschriften in herinnering
te brengen. Ik noodig u dientengevolge uit,
aan het personeel onder uwe orders te herinne
ren, dat het icderen officier, ambtenaar of agent
van bet departement van marine of kolonion ver
boden '», wat bet ook zü, geteekend, ongctèè*
heup of onder pseudoniem te doen verschijnen,
zonder er vooraf machtiging van den minister
toe ontvangen te hebben.
De aanvragen daartoe moeten lanjrs den
hiërarchischen weg geschieden, en vergezeld gaan van
bet uittegeven geschrift."
Bet is een opmerkelijk verschijnsel,dat de staats
zorg die zoo weinig in bet conservatieve stcliel
«chynt te passen, tbaus juist door de anüliberole
partyen aangeprezen wordt. Hen keni bet uit
gebreid samenstel van staatssocialUtiKbe wetten,
welker totstandkoming de DuiUcheB(jk»ktmselier
tot voltooiing van zyn arbeid ,iur imteren
Consolidirwny des Be«die»"onmUb*nracht. DeUeen'
schft Kgeering beeft deser dagen een
wttooutwerp ingediend, waardoor een levensverzekering
voor oude en behoeftige werklieden taet
staatsbnlp tot stand moet komen. In Engeland dringt
de leider dar conservatieven er »??? aan, dat d«
staat tegen lage renten gelden 2»! voorschieten,
om goede en goedkoope arbeiderswoningen ta
bouwen.
Wy wmen gaarne aan, dat al deze plannen en
ontwerpen getuigen van warme belaamtelliug in
bet lot der minder gegoeden. Toch verwekt tulfc
eene gave nit zulk eene hand bevreemding en
brengt de vraag op de lippen of men welueht
? ï|i het dan ook als nevenbedoeline;
?proselieten wil maken voor de behoudende denkbeelden,
?? - ^ *?-*- 1-111 k«JA MnliliM1rA nn*
oger mate.
Het ministerie verkreeg, net grooto
beid, een votum van vertrouwen. Die uitslag was
ten wil makon voor ue UB»UUI«J»>» ^u»?^~..?,
en ben, dio men liefst tot blijvende politieke on»
mondigheid zou willen veroordeelen. door
vadcrInke Borg voor hun gemis aaa staatkundigen in*
vloed wu vertroosten. .
Ue feiten, van welke Lord Salisbury uitgaat,
Ejjn niet nieuw. Bet U van algemeMe bekend
heid, dat de woningen der armen in «lle grooto
steden, en niet htt minst ia Londen,
allsreUondigtt afln; dat gvwetuloon eigenaars van huiiej»
* ?-?'?i behalen door net bestendigen van
een
ySSffSR -i^tT Vd^?«
dier ïïtóchteffike boten een boogA nadeelfgen
vtoed^Sr«.«r uit een. »-?'-"^ ?