Historisch Archief 1877-1940
'?t,*'""' -; ? ?''"'?} .?"~v'~*.?.";«"«'y&ff*'
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOE NEDERLAND.
Ho. SM
*a*r geen btiteagewone queliteiteB, WAMT heeft
tak ftaoef §>ven «li BaaMni ea actrice on
haar toelaUojt j".weoscht te don voorkomen.
'Be» hoofdtaak i» dat «O gewoonlijk itürer tingt
M met wamte kan voordragen, ten minste au
?f goed gedisponeerd ii. Artistea zün precies als
eos in da rechte stemming,
BMo-cben, na eeos
ni weinig opgewekt om hou taak te
verMaar het publiek wil geamuseerd worden
«k vraagt niet naar de redenen waarom A of B
MO laatefctti «peel» of tuigt. Zoo moeit de tweede
tenor Gaernoy optreden, terwijl cgn vrouw BWMT
?tak WM; geen avond dat hu niet met hart en
?iel b9 h*f werk waa ia denlaatsten tyd ?ïout
?avoir tfnt tout pardonuer": het ia daarom niet
kwaad dat de verslaggevsf «p de hoogte i\j van
T«reehÜleBde ouxrtandigheWB, betrekking hebbend
op het lever der Banger* en saBgereaten, al geeft
dit eigenaardige beawaren, om b{jde beoordeeling
rechtvaardig te «on, sxroder te vergeten welke
?itflfaen de toehoorder «tellen kan.
Om tot Mme Danglade terug te keer en. Zjj l|jkt
a toe «n nerveus temperament te hebben; >(j
bU twee voorstellingen een geheel verschillenden
induik maken naar gelang van de stemming waarin
?9 verkeert; «4i Bal nu «ent te veel, dan eens te
?reinig acteeren. Zoo bijv. waa BJ] niet levendig
genoeg ia Let Diamants de la Cwronne en een
beetje te levendig in Lts Hvgttenofs.
Dat Vitaux aangenomen BOU worden was te
verwachten, maar men had een wanner ontvangst
verwacht dan hem b\j styn «rentree" te deel viel
?a verder dat hy met vlag en wimpel zon worden
toegelaten. Dat waa uiet het geval. Van de 90
abonnee ? er was uiet veel aoiuo om te stemmen
Booals gij eiet ? brachten nog 10 een ?non" uit.
Met alle vaardeering van de verdiensten van
Titanskan ik dat best begrijpen, Het i» eengeoefend
Banger, die dank ijj eon verstandig gebruik van
BQII «tem en eeu teer geregelde leveaan'^te, nog
altijd over een fraai hoog register beschikt. De
' Datnur schonk hem «eer fraaie nooge tonen en h{j
heeft die langer behouden dan de moeste tenor»;
voor het overige heeft Vitaux door via persoon
lijkheid en door het gebrekkig uitsproten van
de a en o weinig d»t hem aanbevelingswaardig
maakt. Overal waar hu aU ?premier amoureus '
of als held moert optreden, maakte hu een onge
lukkig figuur. Men lacht wanneer Kapel ziugt
«Tout fuit a mon aspect," wannter Vasco Selika
het hof maakt, Manriqne Luna bedreigt, Jan van
Leiden rjjn gasten in de herberg bedient of Arnold
ztfn getrouwen ?Suivce-moi" toeroept. Het is waar.
de meeaten letten «r veel meer op of de tenor
een aekere hoeveelheid A's, fi't en ïtca' ziugt en
of hjj de C kan halen dan of hij goed acteert eu
of hij geschikt is voor de rol die hjj te vervullen
heeft. Vitaux'a actie bestaat in eenige stereotiepe
gebaren en de onveranderlijke schreden rechts of
Boks van den souflleur. Bij is altijd dezelfde, en
ia het weergeven van gemoedsbewegingen even
jnbeholpen als of hu in plaats van meer dan
Aertiff jaren drie jaren ervaring had; zijn etcra
eindelijk is meer lieteljjfc dan krachtig, meer wel
luidend dan breed, meer die van een «tenor léger",
dan van een .fort tenor". De rol waarin hjj
mjj hier het bost voldeed waa. . . . Goorges Brown,
ia La Dame Blantlie.
Fatist diende tot eerste debuut van den nieuwen
baiyton JBcrardi, Les Cfodie* de CornmiVe tot
i\jn tweede debuut, als Figaro zal over hem
moeten worden gestemd. Met een beetje meer
«.tem, een paar houge noten meer zal deze aanger
ons een aanwinst toeschijnen. Hg zingt zuiver en
correct, draagt goed voor en zQn uiterlijk is niet
ongunstig. H$ acteert weinig, maar niet slecht;
ia élk geval is hij uujns iniiens verre te verkiezen
boven David en Delpech, tiïn voorganger». Wordt
l$j aangenomen dan zyn de debuten afgeloopen
éa kan gedacht wordon aan Ze Tribut d e Zamora
waarvan de reprise sedert weken als
?prochainement" op de aanplakbiljetten wordt aangekondigd.
Een aantal werken van bet repertoire worden
gerepeteerd en aan afwisseling cal het niet ont
breken, wanneer het personeel eenmaal voltallig ia.
Het is een bezwaar in alle kleinere steden, waar
het publiek byna onveranderlijk hetaelfda blyft,
dat het repertoire elk oogenblik moet verürischt
worden. Nauwelijks ij een opera ingestudeerd, of
«en ander moet. worden gerepeteerd. De
artiateu hebben geen tyd om adem te scheppen ea
directie eu regie leven in een maalstroom van
drukten. Vreemd is het dan ook niet dat
«oras werken worden opgevoerd, die nog niet
.au point" zjjn gerepeteerd, waaraan de fijne
Bchaafontbreekt Het gaat precies zoo met ?Het
' Wed. Tooneel" en men moest eigenhjk kannen
wachten op de tweede of dorde voorstelling van
een opera, alvorens een «ordeel over de artisten
te vellen. Zoo kwam van Let Diomantt de la
Cottrortac weinig terecht. De helft der vertoouers
' kenden hun rollen slecht* half en de andere
' helft was niet voor hun partgen berekend.
Mis?ohioa cal een tweede opvoering beter «lagen
maar intas-chen heeA de eerste velen afgeschrikt.
, De .reprise van Planquettes Let Olocnes de
Cor\ tieviue uep beter af, hoewel niet «onder ?accrocs"
! van artisten en orkest, dat ditmaal voor bet eerst
1 onder leiding stond van den tweeden
orkestdirectenr vVarnot*. Het is te wenschen dat de heer
Van Hamme, die een zwak heeft voor de operette
eet» ea ander van Offenbach uit zijn eerste en
tweede periode zal voor den dag halen. In bet
genre heeft ^Offenbach verreweg bet beste gele
verd; de moesten zijner navolgers iya of te plat,
of naderen do opéra-comwue. Het ia jammer dat
werken als La bette HHèw, Qrphée en Grande
Bptktm, waarin werkelgk geest schuilt, zijo ver
drongen door operettes waarvan de obscoeniteit
door geen greintje zont wordt goedgemaakt. Het
denkbeeld dat de operette hierdoor zich zelf een
graf graaft, kaa (trekken ons met dien toestand
te verzoenen. D.
Dtn Hwgt 13 Kor.
DE AMSTEBDAMSCHE CONCEBTEK.
De eerste -oWe voor kamermuziek, uitgaande
van de ?VaaUchapptj tot Bevordering der
Toonkunff had plaat» zaterdag 10 November, in
Petix Xeritis. De medewerkende artisten BUa
dezelfden als verleden jaar; Bij, die deze uitvoe
ringen bezoeken, aga dus zeker wederom een
buitengewoon kunstgenot te zullen «maken. Het
programma deser eente jsoirée, was aldus
samen
£ieia(et voor* piano eó
itrijkinatrumenten XA-moll op. 14).C.Saint-SaSns.
Sonate voor piano en viool
(Gdur op 78).. .-. . .... ...... Joh. firanma,
Xrio voor piaao, viool en cello
(Ee-dnr op. 100). . ....... F. Schnbert
Deze drie schoone nummers werden zeer goed
ten gehoore gebracht, ofschoon over het algemeen,
het samenspel bjf de laatste soiree» van het vorig
Baisoen, naar ik geloof; nog beter was daa nu;
naar hjj meerdere repetitieo cal men wel weder
«Is vaa oudi aan elkander gewone! raken.
Het best beviel mfj de Sonate voor piano ea
viool De heide excecutanten, de heerea fiöntgea
enKes, waren bUkbaar gebod doordrongsn vaa
de ecboonbeden dezer oompositie. Be Heer
Baatgen droeg cQne zware parltf meestoryjk voor, in
Jet Wfoüder breng ik hem bier mjjne nederüre
kulde over zflne muzikale v. teö van ?phraseeren",
W» wat bü Brabms niet JtQd even gemakkelijk
^ -,5« U**, K«« tooade, .dat het voeren van
dea dirigeentaf volstrekt niet niteluit,
bet-exelAllegro awai Uof uty door de keurig fijne be
werking.
Bet Trio van Sohahert U zeker een ieder be
kend, die maar eenigsxins studie van kamermu
ziek gemaakt heelt en ofschoon het eerste Allegro
wel wat gerekt U, treft ons
tochdefriuche.oiigineele geest van dit werk. De finale biedt den
uitvoerenden noz al zwarigheden, die door het
drietal, Röutaen, Kes en Bosmaai glaasrUk over*
wonnen werden. Als ik eeue aanmerking op deze
?oirée BOU willen maken, daa zou het ztyu over
de raagzchikklDff van het programma ;Schubeit's
Trio, hoe schoon ook, klinkt na de Sonnto van
Brahms, «eHs met een pauze er tuaschen
eeuigtzins eenvoudig, om niet te zeggen dun; ik geloof
dat zoo iet a uj het opmaken van een programma
wel in overweging dient genomen te worden.
Ia het Kwintet van 8aint-S«ëns vervulden de
Ueeren Cramer en Hofmeester, de nlt- en
tweede vioolparty op uitstekende wjjtse, zooall
wü dit steeda van hen gewoon zijn.
De Zondag volgende op deze soiree wetrd ia
het Park op de gewone Matinee voor do leden,
de PEroica" van Beethoven byaa vlekkeloos uit
gevoerd.
Ik geloof dat het hier de plaats is den park
loden op te wekken, deze Matinees niet tu ver
zuimen, daar weaeidyk zeer schoone uitvoeringen
hen daar aangeboden wordeu. In het tweede deel
maakte ik kennis met ten fantaisie van dun twee
den directeur, don Heer Manu, geschreven, ge
bruik makende van een Uougoarsch volkslied.
Do Heer Manu toont hierin wecUr uitstekend
te kunnen iustrumouteeren; de verschillende solis
ten van het orkest komen op de dankbaarste
wüze voor; ik kun echter do opmerking niot jfuort
achterwege lal en of er bij deze i'antaiaie niet wat
te veel op effekt ge werkt is. Met de uitvoering
der «als ?Keu \Yien" van Strauss ben ik het
met den Heer Man n niet eens; zulke gepronon
ceerde retetttttos beeft Strauss zeker «iet bedoeld.
Voor dat ik van de bespreking dezer mntiutit)
afstap herhaal ik nog eens m^jne opwekking nau
de P witleden, die wezenlijk gaarne goede uuüiek,
goed uitgevoerd hooren, om deze zondagochtend
concerten, vooral niet te verzuimen.
^En nu ten slotte het l'le Uaocilia-conccrt, 15
Isovember in d t u Stnduchouwburg gegeven. ?
Het programmn bevatte de volgende werkua:
1. biufonie (C-dur) Sebuuiann.
2. Variatiön Urohiu».
3. Adagio en Allegro uit hot ?Con
certo Grosso". Handel.
4. Ouverture ^ Euryantbo . . . . Wober.
5. Sinfonie (D-dur). Dun'ik.
Over het algemeen is deze uitvoering zeer goed
geslaagd. SchnmaBn's Smfonie werd met glood
en kleur weergegeven. Het eerste «vllcgro en het
Adagio slaagdfl het best. Het Tempo van bot
Scherzo kwam niij echter wel wat erg snel ge
nomen voor.
De vamtien vau Orahuis viel ceu minder ge
lukkige uitvoering ten deel; hier en daar was nog
al eens ongelijkheid to bespeuren, vooral bij de
violen. Du compositie is sehuou; het r.ijn tocu
slechts BcLtliove» en Ur^hnis, die ons zuiko
variiitieu gpgeven hebben.
De twee dceleu uit het Concerto grosso van
Hilnclel, vielen zeer in ncn smnakviiuhetpubliek,
het i* dan ook een zeer eigenaardige compositie,
in t't veel vreemde klankeffecten; de tweefagotten
maken zelfs een enkel maal een eenigszins grap
pig effekt. Minder bevalt wij het klankeffect
van viool en hobo, vooral wauueor deze ?Stelle"
niet rao heel erg gelijk voorgedragen wordt.
De ouverture ?Eurjranthe" wordt door den
Heer Verhuist heerlijk opgevat, het ia trouwens
?een' bekende verschoning (da ouverture namelijk)
op de Ceacilia-uitvoiringen- De heeren cellisten
h«bben echter dit nummer niet mooi ge&pecld,
alg zjj wat meer op hunnen voorspeler letten zou
de uitvoering zeker er door winnen.
Dvorak's Sinfonie, ia op het concert van Maart
U. ook uitgevoerd en ligt ons dus nog goed in
het geheugen. Bij deze hernieuwde kennismaking
beviel dit werk mij wederom btf uitotek. HeD
eente allegro en het achcrxo vind ik de schoonste
deelen; het eerste allegro door zijn twee mees
terlijk doorgewerkte thema's, bet scherzo door
de woeste hartstocht, die er in doorstraalt. liet
allegro finale dat op dit scherzo volgt, valt dan
wel wat af.
Mocht ik al op een énkel vlokje gewezen heb
ben, ik vond deze uitvoering over het geheel ge
nomen hoogst verdienstelijk. Met de meuedeeling,
dat Dl. K. H. Prinses Hendrik dit concert, met
hare hooge tegenwoordigheid vereerde, sluit ik
dit verslag.
Stricte.
EÜKST-TEN-TOON-STELLINÖ IN ABTI ET
AMlOl'i'lAE.
II.
Tot de stukken van drama* lachen aard, die
niet uit het dsgeljach leveu genomea waren,
behoorde, op de gruote Ten-toon-8telling, het
lieldcro engracelijke van don Paryzenaar Jacqucs
Wagner Lc gitadrtgc de l'amour. Mij is niet
bekend, dat bet klassieke woord quadriyae ooit
op iets anders toegepast is dan op eon
paardenviertpao, in front voor een strydkar dravend.
De vier'jonge dames, die bier door eenjongelina
hebben geen dichterlijke allegorische beteëkênü";
maar daar zijn zelfs geschiedfeiten, die wat
www,
Het Kwintet vaa
Toofaf giag,WM mj n-aeail Toonliwt
toelichtens benoelden, "wjv. No. 134 3for( de
CArow», #s de aotairt, waarvan den vervaar
diger, Evariate Vital Luminais, waarsohynlgk om
de uitvoering, een gouden medalje is toegekend.
De voorstelling Jés*3 tttr la pierre de
VoncY«m van Antoine Guitton leert ons, dat de school
van Flandrin nog Biet uitgestorven is: de Maria
Maodalena, er 09 gekomponeefd, in deze
voorstelling waarvan de boogt» 4, 5 maal op de breedte
gaat, M diep aandoenujk.
Van jgeheel anderen aard, maar in efln soort
voortreffelijk, is ün tribtmal tou» la Terreur
van Georgè Cain, kweekeling van Detaille en
Cabanel. 't Ware echter in 't belang der ichilderjj
gewent, zoo men historische namen aan de figu
ren gepe-cn bad. .
Hot uitdrukken van het onderwerp i* den
«chflder van Aristte (Gust. BettingerJ niet te
best gelukt. De Lait, wier heup vooral de Heer
Eromannel Benner ons to bewonderen geeft, ia
goedkoop aan baar naam gekomen. Onder dit
opzicht u Diogent van Layraud minder berlspelHk.
In da verandwoordelukneid voor de gouden
medalje, aan den Heer Gort, Popelin toegekend
voor Btfn Argyphonte, BOU ik gaarne deelen. Dat
u wat degelijker kunst dan de geaffekteerda
Ondine van Julet Lofebure.
In een geheel andere sfeer brengt ons de Heer
Agache over, met zyn Parqws, 't Is moeilijk, in
tegenwoordigheid van deu stout uitgevoerde
Parösche heksen; aich in eone hetleeesche waereld te
denken.
Mevrouw Anati Beauvais voert on» even-min in
eene Théehaïde, met.haren weeken St. Antoine,
maar die, vóór het overige, aonder blozen door
een fatsoenlek menieb gezien kan worden. leta
van de teêrheid van Qleyre heeft Schatzenberger
in zyn Söttfcti maar weuc een fysionomie!
Ondanks de witte metaalklenr der medalje,
waarmee men den auteur Jeaa André Rixens, die
N. B. cich H(ors) C(oucours) had verklaard, ver*
rut beeft, aarzel Jk niet La Mort d'Aorippine
een der oieraden van de Ten-toon-*teUing te
noemen. De -Heer Qérdrae heeft zich c
leerling aiet te schamen. Set onderwerp is
>» »* *£»*!4 «««
Keizerin, ea het miateekende vaa de hand, waar
mee zij op haar lichaam wü»t
De lof van klassieke matigheid kaa aan den
Sabbat van dea Heer Eaoudier aiet gegeven
worden; de lof van graoeljjk teBJjn?niataande
teekeuing van 's Heeren Valadons Marie
MadeIrene. Ken niet onverdieude gouden medalje ver
wierf Maignan met njue (weinig herkende)
MaMda uft Daates ?Purwtorio".
Een delikaat gawrocht ia Lemiradefola Ves*
tak CfatuiiaOuintovanHector Leronx. Ofschoon
hjj H. C. bij zgn naam heeft laten zetten, schonk
men hem een zilveren modalje.
Bü de behandeling der Balgen, heb ik niet
geeproken van Joseph van SererdODk» Dèpart dé
Fartnée franpaise a MOKW 1913; een moeilijk
onderwerp, dat met veel meesterschap uitgedrukt».
&en van de weinige stukken inXVe-eenwschen
trant is de
SainteffasabctFtdeHongrie'rtin'ïhéQphüe Lybaert te Gout. Ofschoon wat hard, heeft
deze studie voortrefljjke hoedanigheden. Een
vaderlandteh onderwerp behandelde de Heer Joseph
Oerard te Brussel: Les défutés gantois devani
fhtticpe Ie Ion. De naturalistische opvatting,
«?aartoe ?Ie bon Duo" zoo lieht aanleiding geetl,
was hier niet voor-handen. De roode tabbaarden
liepen wel wat in ökaiir; maar 't ia anders een
deftige schilderij.
De Duitachen hebban, vreemd genoeg, ia het
hiatorischo vak weiuig geleverd. Ik herinner m&
een goede Duszeldorfache schilderij La mort
sainte, van Adolph Qrüsse; eeue (moderne)
Pénélope apportant f are aux prótendante vau Louis
Illanc, insgelijks uit Duweldorf; eoue (zwakke)
R'Jtitance esjtngnok van Mttlüthaler uit Müncheu,
on dan ? bet nierktvar.rdi#a Ko. 6 van Prof.
Alb. Baur, Le scellement du ü'aint-Svpvlcre. Uet
tafereel is genomen tegen een rotshelliag aan,
waarboven geen lucht meer binuen de schilderij
a betrokken. De middengroepen van soldaten,
priesters, nieuwsgierigen, enz. z\ju met debeeneu
niet zichtbaar; Jinks van den toeschouwer heeft
du graf verzegeling plaat*; recht* ziet men Maria
Hagdnlciin, die door de H. Maagd vertroost
wordt ? een volkomen moderne groep, gelijk
die mot talent op het tooneel vertoond zon wor
den. Maar de schilderij is ryk aan allerlei deug
den ; zij verhaalt, zij treurt, zij maakt
aauschouvrolijk tnet k!cur, korrekte teokening en fraaye
kompositie, 't Is trouwens geen wonder, want
Prof. Baur neemt een hooge plaats in do
kuuat«?«ere'.d io.
K;n waardig Duitsch hiatorieatuk, door een
kenriga schets in den katalogua vertegenwoordigd,
is Nr. Dl, des UerlQncrs Frana Goetho, C/iristns op
den Olfllberg. By oen eersten aanblik ma« de
houding van den Znliffmakor wat stijf voorkomen
ea de gnhaele groep (met den Engel) wat
menschelyk ? by het weörzien, verzoent men -er zich
mede en waardeert het gevoel, dat do korrekte
terkcning doorstroomt.
Ea wat nu vau hot schier-eenige hollandsche
liistoriestuk «rezegd, dat onge knnstzaal had nau
tis bieden? Ik bedoel uatuurljjlt Cain van den
Heer vnn dor vVnay. Ik zwijg er over. Ik heb to
veel flchtiug voor de werkelijk» taloutcn van
dezen kunstenaar, on te willen gelooven, ilat het
hem met deze loodkleurige b{j-cen-Hodderini> «rust
geweest is. Ik miiken het gevoel niet, dat
beuocld is uit to di ukken; maar het oog wordt
heleedigd door zulk ecu ina(c vau ouvoUooidheid.
De jury heeft den kunstenaar, voor dit
lovenbS-oot bijbeltafcreel, een zilveren medalje geRovên.
at doet men niot: men Reeft aan eeu stuk als
dikten minste een gouden medaljo, of niemendal.
Toch moet ten hoogste «ewaardtcnl worden,
dat de jougo-lieden, die in de laatste twaalf jaar
01120 Akadctuig b^iocht hebben, er zoo veel vau
hebben meegedragen; dat lij zich niet geheel
door de leer lnt?n bngoochelen, die de poëzie,
d. i. de schoonheid, alleen zoekt in lamUchap,
zeöu, koeyen, of rockende aardappel-schotels.
(Er is van 't laatste onderwerp zooveel misbruik
gemaakt, dat tiet bijna eeu genre geworden is.)
Het is zeer tóe ta juichen, dat meü zich niet
losmaakt van de groote XVIe Eeu«r, wat de keus
van onderwerpen aangaat en wat het ko&tuuin be
treft, of het afzijn vau kostuum, dat daarbij hoort
t Het onderwerp L'enfance d'Ornhée, door den
Heer Haveman behandeld, moge in dat liggende
jongentjea niet heel duidelijk ziju, de keiu vau
zoo'n naakt figiiurtjöB verdient lof, te meer om
dat ik mg laat voorstaan, dat ons kunstkoopend
publiek misschien nog pas op deze baan gevoerd
moet worden.
Met belangstelling mg ik ook het groote doek
van dezen schilder op Arti. Vele deelen van deze
(oneereer naakte) vluchtende vrouw zyn uitmun
tend van modelé ea toon. Hel was eeu stout
stuk dat rechterbeen zoo in 't verkort te kiezen.
Ik zou niet durven zeggen, dat het onjuist is ;
een weinig onwaarschijnlijk komt het wel voor.
Bedenkelijker is het bovendeel der schilden}.
Waarom vat zij dien talt ean, en hoe komen heur
haren er om heengesliugerd 'f Dit ziet men niet
licht. Wat doet haar vluchten ? Is zjj een vrou
welijke Joseph ? Potiphar is dus aulitei1 do scher
men. Het eenigazins manlijk «elaat der hymf is
niet zeer interessant, niet zeer örioksch; dit laatste
is even-miu de zwart gazen draperie, die K ij aan
heeft; maar (men heeft hot reeds gevoeld) ik deel
ia .reen opzicht het ongunstig oorduel vaa bot
over dit stuk.
Wanneer lof gegeven "behoort ta worden aan
kunstenaars, die niet dermate hét itelwl huldigen
der ?haastige kunst" («rel|]k men ontaug* het Im
pressionisme genoemd heeft), ofzjj vibdM vrijheid
zich neer te zetten om'een ontwerp onverder een
kompositie te maken, ? dan moet onze hulde
niet onthouden worden aan Mej. Wally Moes,
die bijna altjjd, vóór zij begint, een paar vragen
beandwoordt, btf wie de «childerH steeds een
doorwrochte en doordachte gestalte, eene wel
overwogen, zelfstandige schepping aanbiedt. Hier
beeft eg Ophetia trachten te schilderen:
Shakespearee OpJWfo. tlemleta bruid, met haar gevoel,
naar gedweeheid; haar vëreeriog van den
droefgéestigen held, haar wanhoop, haar waanzin. Het
u, om deze figour voor ons te doen optreden,
niet genoeg een*, jeugdige vrouwelijke persoon
die^ iets treungi heeft en iets awervends
in dé oogen. die bloemen losplukt, en in een wit
kleed gestoken is, te schilderen: er wordt ont
zaglijk veel toe vereischt. BJ) Ophelia denkt men
aan Hanjtet en iets van het geheimzinnige dezer
schepping gloort nevelachtig over de tedere
OpheKa lieen. Mejufvrouw Hoes heeft een heel;
hangüier te kantoeren gehad. Hare stoutmoedig
heid verdient erkenning.
Jnvr. Schwartze heeft met het schilderiltjen
Alleen den boog minder strak gespannen. Eene
BtiUedroefgee«tigheidliioodl die deerni» wekt, ademt
dit stnkjen, dat door de meesterlijke behandeling
der portretten, welke de kunstenares heeft inge
zonden, in de schaduw gesteld wordt No. 208
dunkt mij, om het in allen eenvoud te zeggen, een
meesterstuk van de eerste qualiteit. Hier is be
oefening en begrip van bet model, op den voor
grond stellen der bemineltfke hoedanigheden;
treffend natunrUke voordracht der
fyziognomitch*. bizonderheden. een frlsch, levendig
en warm koloriet, en, wat ieder-een zien kan ?
dan ook sprekende gelijkenis. De kinderen van
Jonkh. van E (een voortreffelijk nu) zjjn
roet «maak gegroepeerd: met «maak en met een
vond. Men krijgt van die verdeeling (met den
hond), van die opvatting, van die kleur, van die
behandeling haast een XVU-eenwaohen indruk.
Het ii een fraai portretstuk: elk der i kinderen
u geoharakteri-ABrd, het kleinfjen il met veel tokt
'?' " ?wel talent, niet
XVIe-eeuwsche achilden voor geen vijftig
doorzichten ia hunne taforeelea te-rng-deuudea; neen,
zie, ia onze toonlievende Eeuw, den groep der
schutter» bö Gallaits tykea vaa Egmont ea Hoorne,
Kük tunehen de koppen door: gij ziet er achter
halve gezichten, een enkel oog, een
oor.eenhaarvlok, en het misstaat niet. Een minder don
kere, meer gemeubelde achtergrond had de een*
beid dar vier figuren nog beter gewaarborgd.
De Heer Taanmaa heeft z\jn voordeel met de
Ten-toou-stelüng gedaan, ea de portretten van
een paar exotische personen geleverd. Ztjn de
aangezichten niet meer'bezield, wellicht moet men
dit dea modellen wijten. Het bewerk, men begrijpt
dit, is zeer natuurlijk geschilderd.
Lof, om gelüken!» en behandeling, verdient
'* Heeren van Soerens portret van denwoardigen
V. Biog. De Heer B. U. Hendriks levert een por
tret, waar men het kleurengamma van wjjlcn De
Bloemc in to-rug-vindt. Het kinderportret van dea
Heer Olde wel t fi flink gedaaa ea gelflkt zeker
sprekend.
Vaa eea ander oud-leerling der Akademie, dea
Heer W. Ai Witsen, iriju er twee koppen, die vaa
veel studie blijk geven: een ?Portrer en de
charakterkop, haast meer man daa vrouw, van de
oude Rafaëlla. Eene allewrelnkWgste
reflektie-verlichtiiig heeft de Heer Witsen hier aaa weten te
brengen. ? '
Eene handelende, levensgroot» figuur wwd
door Mej. M. Wandscheer bijgedragen. Zfj draagt
oen licht blaauwgroen kleed van de snit der
eerste jarea onzer Eeuw, gelfik Juvrouw W. ie
gaarne schildert. Het is een iilhottttten-kniptter.
De handen zijn zoo gericht, dat het knappe pro
fiel vaa den gesiloeltéerde zichtbaar is. ware
echter dit gebaar in over-een-stemming geweest
met de lichting van het ly'f, dan bad men het
profiel gemist; maar de aktie ware natuurlijker
geweest. Men ziet nu het sitbet vau achteren, en
t is 10 een toon gehouden, als of het
onbesohilderd gr<js doek ware. Aafjc, No. 264, is een
delicifius f«ntoi«e-portet van de zelfde schilderes.
In eeu volgend artikel behandel ik de overige
portretten en ae andere onderwerpen met figuren.
15 Nov. '53. Aio. Th,
UIT BELGD3.
XLII.
Eeu .Niet" te min. Iguanodon.
Nationaliteit iu de schilderkunst.
Muziek en bouwkuaat te Antwerpen.
Aan eenen koopman die eene groote bestelling
heeft gedaan kan eene nul te veel, door de in
middels stijgende markt, groote winst verschaften.
Dat leert ons Hendrik Conscienoe in een allerliefst
verhaal, zoo wy 't al uiet van elders wisten.
Conscience! Consciencel Sedert zijnen dood is
de belgfoche lucht meer dan ooit vol van zijaen
naam. In alle bibliotheken wordt gretiger naar
zijne werken gegrepen, en zelfs de meest versle
ten ea besmeerde exemplaren worden tegenwoor
dig door do nufjes toch met de vingertoppen aan»
geroerd. Want wanneer elkeen van den overleden»
spreekt, in kerk en gehoorzaal
gedochtenisplechtigheden worden gevierd, dan wordt het toch tjjd
dat men . . . eenige bladzijden van den novellist
leze, zouder daarom te woteu dat zijne werken
reeds lang in verreweg de meeste Kuropeesche
taleu zijn overgebracht. ?Er moet toch iots van
aan zyn dat zijne schriften verdienen gekend te
worden"....
Zon is 't daa ook geen wonder, datbty 't opne
men der schrijfpen, om onderstaande
mededeelingen te doen, mij 't eerst een beeld in den zin komt
aan ConscienceV verhalen ontleend.
'k Zeg dan dat een koopman, tengevolge oener
s c h r ij t' fout kans heeft zijnen rjjkdom onverwacht
te zien toenemen. Maar voor eoaen schrijver,
tegenover eea d r u kfout is geeae genade, geeae
redding.
Nu zy'a er voorzeker zoo koddige drukfouten,
dat de lezer en de schrijver zei ven zich dapper
vermeiden in de verrassende aardigheid, en naar
niet zouden willen verbeterd zien. Maar, helaas,
daar zijn er anderen, onvorbiddelgkon, die den
schrijver doen huiveren ea dea lezer neus en
schouders minachtend doen optrekken.
Ia het wel een wonder dat men te Rome prij
zen uitloofde voor het vinden van schrijffouten
in de handschriften, en dat taaikenners, gelijk
Comeliua van Kiel, uitaluiteljjk aangesteld waren
tot verbeteraara van proeven, iu de beroemde
Anttrerpsche drukkery vanPlantyn? Welnu, tot
die gruwelijke, spookachtige drukfouten, welke
u do nachtmerrie geven, behoort voorzeker het
uitlaten van het woordeke ?Niet".
Aan die simpele vmr letterkens hangt
eenegeheels wereld van denken en trachten ? eea to
be or nol to bc, leven of dood.
En den lezer mede te doelen dat die doodden
ondergeteekendo tweemaal bedreigde: den 4en
November en deu Hen November, in ons voortref
felijk weekblad, den Amsterdammer \...
De houfdopsteller dnidt het mij niet euvel dat
ik niijn vol gemoed hier in eenige rebels uitstort, al
iü alles ook vourby. ?Te laat!"vorschrilckelQk woord!
Welke, lezer zoti zoo gi'ootmoetli"; ?ijn ta gaan op
zoeken waar die t\vee «Nieten" moeten worden
geplaatst'/ Ik vrees zij vallen in een boomloos
.mandje, en gaan, te laar. Daarom mijne teleur
stelling maar opgekropt met eenen hoopvollen
blik op de toekom «t, eu Rsvenons a nos moutons,
uiut den odvokaat Pivttlin. .
academie heeft verklaard, over de mudera
meerdere waarschtJnUjkheTd dat het dier pootei
hebbe gehad, niet meer te willen hooreusprekea
Het aal dea lezer wellicht aangenaam aHn i
vernemen dat in Antwerpen dezen wint
Franfoiie de Rimini vaa Ambroin Thomat, 01
der de leiding des componisten, zal opgevc
worden. Doch, wat nog aantrekkeujkerach!
mea heeft voor aldaar de allereerste voontell.
t» J!«»«« »»n Bepjamia Qodardi Pedro di SaJa»iu.
De scheldestad verdient trouwens om aog velt
andere redenen een bezoek vaa ben, welke haai
m eenige jarea niet aanschouwden. De kaden al
leen z(jn dit reeds waard.
Langi do huizen een gekasseid voetpad oftrot
toir van dne meters breed; daarneven esn sti-aat
weg vaa 16 meters en aan de andere zUde oei
voetpad van eeuen meter breedte, langs een ti»
v-^ l**,^11 .W8fi ?(U1 do «f«enJ5ke kadei
icheidt. De kade heeft een breedte van 70, 80 ei
soms honderd meten; langs het traliehek loop
.?Poortra»» langs het water slaan dé goed»
realoodsen. De ondernemers daarvan waren vooi
een gedeelte de heeren Nicaisë eu Delonve van Li
Louvière, ea voor eon ander gedeelte de heer R
Hargot van Brussel Het werk'is aaogeuomei
voor 963,000 franken. Het traliewerk u aanga.
nomen door den heer August vaa Aerschot, oü
HerenthaU, voor 223,790 franken. Boven op f
goederenloodsen zullen later waadelterra
se n worden aangelegd.
_ Wie nog andere nieuwigheden van de al
Scheldestad verkiest te zien, begeve zich aaar
gemeenteplaats. Daar rijit een gebouw omho.,
tot zoogenaamd Athenaeum bestemd, voor21<
humatutés- en £40 oüverheid-studeereuden. Man
beweert dat het uiterlijk het schoonste geboui
u wat de arclutect P. Deug heeft ontworpen.
Do groote verhoudingen der deelen van den voor
gevel sohjjnen ons, zoovw men het uu beoordeeld
kan, met kennis berekend te z(jn. Er heencht
ook genoeg regelmatigheid en symmetrie in om
diegenen to bevredigen welke geene andere har
monie verstaan dan die der symmetrie. Aan licht
on lucht aal het niet ontbreken. Overigens willen
wy ons van kritiek ontbonden, ofschoon wij den
begaafden architect moeten waarschuwen tegen
oakvenstsrs, fronlispiesen, naaldzuilea, enz. enz,
die alleen voor de mooiigheid dienen, geUjk
men m Holland zegt
Het gebouw zal versierd zjjn met eene soort
van als reliëf uit het dak springenden koepel
bekroond door eenen troonhemel of kapallek»,
waarvan da bestemming aog onzeker schijnt U
wezen. Drie beelden ? het Onderwfl», de We.
tenscnap en de Dichtkunst ?versieren don voor
gevel.
Is mon begeorig nnar getallen? De groadala
?en van het gebouw werden aangenomen voor
lü,084,73 franken; het gebouw zefi' voor 809,000
franken; het ruitzinken dak voor 24,325;het ver
warmingstoestel voor heet water 31,637,12 fraa
kon. De beeldhouwers zijn Ducaju, Fabri ea
DepUjn, welke tezamen 4600 franken zullen ont
vangen. De stad draagt de kosten van den steen.
^oor liet kleine beeldhouwwerk zullen 10,000
franken worden betaald. Totaal, zonder steen,
095,646 franken, 85 centiemen.
Brussel, l Nov. 1883. M. A.
No. 334
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
IETS OVER HEKELDICHTEN,
BIJZONDER OVER DE FRAN8CHE DER
ACHTTIENDE EEUW. ?
Slot. V
Wenden wü ons thans tot het werk van den
heer Itaunié. De naam van den uitgever A'. Quantüi
te Parijs ? door zoo vele prachtuifgayen gunstig
bekend ? ia op zicÜ zelvén reeds een bewijs, dal
aan het uiterlijke alle zorg is besteed. Volgen!
het oorspronkelijke plan zou de geheele collectie
in 20 deelen compleet zijn, aldus verdeeld:
I. La Bégeuce, 1715?1723 (4 deelen).
II. Le règne de Louis XV1728-1742 (MitriUère
du duo do Bourbon et du Cardinal FJcury.j
III.
(4 deelenj,
L' ~'
Met wezenlijke voldoening zien wQ dat da stem,
dio van «tic kanten door rechte
kunatbeoordeelaara verheven wordt tegen do kunstenaars, die
hunne nationale overleveringen verlaten om het
vreemde en gezochte aan to hangen, langzamer
hand algemeen weerklinkt.. De schilderwerken,
die wij in do laatste maanden hier te Brussel,
zoowel als elders, vaa onze belgiache kunstenaars
zagen, bewijzen ons dat mannen van talent, als
Frans Oharlet, Leoa Fréderie, Van Bfoselberghe
en eenige anderen op óngoloofeUjke wQze datgene
verloochen, waardoor de zeveatiende-eenwache Bal»
gische schilderschool zoo beroemd is geworden, en
het tot heden u gebleven ?haarkoloriet.Liever
volgen z« een of ander fransch voorbeeld na, dan
den Blonden roem te handhaven. Zij streven naar
een zeker kosmopolitisch genre, voorzeker om daar*
door de kans te loopen hunne werken beter in
't buitenland te plaatsen. Doch dit is eene vol
komen misrekening. '
Niet alleen bewijzea alle groote tentoonstellin
gen datj zulke schilders in den reëel alleen eene
voortreffelijkheid bereiken, 'die zich houden aan
de menschehjke typen, aan de natuur, aan dea
aard en zeden van hun eigen land; maar, wat
meer is, de kunstkoope», of galer^beaittenihech*
ten .in den regel de meeste waarde aan zulke
werken, waaruit de eigenaardigheid van een zeker
volk en zijne natuur het krachtigst spreken. Zel
den koopt mea een hollandsch landschap door
eenen franichea schilder op 't doek gebracht;
zelden een. zwitierwh tafereel door eenen Belg
geschilderd. Onze joage kunstenaars hebben zicE
daarom op eenen weg begeven, waarvan zjj arm
ea roemloos zullen terugkeeren. W<j zullen stap
voor stap hunne schreden volgen, om te trachten
hun tot inzicht hunner'dwaling te brengen.
In nederlandaohe bladen is vroeger reedt de
ontdekking van eenen ignanodon in eeae onzer
kolenmUaea verhaald. Sedert eenige maanden U het
antidiiuviaaasche monster in eea der lokalen
van ons museum tentoongesteld. Doch altoos nog
bestaat er een strijd tosschen de 'geleerden over
afin oonpronkeltikeo vorm en fnnctiön. Lar
en breed u er over ia de
vaa weteaschappea ferbaad«ld7 óf
ie Règne de Louis XV, 1743?04. (Mme di
Chateanroox ot Mme de Fompadoarl
(5 deelen).
IV. Le Règne de Louis XV« 1764?1774. (Jftae da
Barry et Ie Triumvirat). (4 deelen).
V. Le Rögne de Louis XVI, 17/4-1789.
(3 deelen).
In dit plan schijnt verandering te zy'n gekomen,
althans op den omslag van het laatst verschenen
deel ? het zevende der geheele verzameling ?
leest men dat de uitgave Bal omvatten: Rttgenca
(4 deelen), Louis XV (4 deelen), Lonia XVI
(2 deelen). Elk deel, voorzjen van 5 portretten,
is op zwaar papier gedrukt en kost 10 francs.
Een uitvoerige inleiding ? waaraan ik ee,n ea
ander van 't bovenstaande ontleende ? gaat het
geheele werk vooraf. Wat aan de uitgave bijzon
dere waarde verleent, zün de aaateekeningen aan
den voet der bladzijden. Zonder deze zouden 'vele
?der chansons en epigrammen geheel onbegrijpelijk
fcjjn voor ieder, die niet tot in de kleinere bijzonder
heden is ingewy'd in de gebeurtenissen, die,pu
rende de vorige eeuw in Frankry'k pjoats grepen.
Rest de vraag: In hoeverre z(jn die aanteekeoingan
.vertrouwbaari* Tot beantwoording daarvan volga
hier nog een en ander óver' de wyze>waarq{i het
hier besprokéa werk tot stand kwam. Het erootsts
gedeelte der chansons en epigrammen u 'noi':
gedrukt, maar gin? in afschriften van ,j'a<..<
.tot hand. De aard dezer, vaak nit eeo'paar r* £>?'.?
bestaande, versjes bracht dat mede, terw^i >!f
moeilijkheden, waaraan de vervaardigers zoov*-l
als de drukken cich b(j eeu verspreiden op gv^oU
.Behaal blootstelden, niet aeachikt waren oui lid
drukken der grootere in de hand te werken
\'>meeaten zouden dan qok*nooit tot ona zü), i'. -.
komen, indien er niet ta allen Hjde mènjicii'.ii
waren geweest, die er genoegen in vonden,.wl«
curiosa te verzamelen. Daaraan is het tó daakoi,
dat de meeste bibliotheken kunnen wijzer. >-p
groote verzamelicgen van vlngschriftea en hekel
dichten, oorspronkelijk door bjjzondere pemnea
bfleengebracht om later door hunne opneming
ia openbare bibliothekea tot gemeen goed van
allen te worden ea de studie der historie U, ver*
gemakkeÜkeo. De Koninklijke Bibliotheek te
's' Oravenhage bezit niet minder dan öu|tgebreid«
verzamelingen. In .ona land komen verder, ia aan*
merkuur de bibliotheken der universiteittè Leiden
ea die van Thyains aldaar, die der Rèmpastraattchs
kerk te Amsterdam, om nu slechts de voornaamst»
te noemen. Een bijzonder rijke verzameling, vroe
ger door de heereu Frederik Muller enMeulmal
samengebraoht, is thans het eigendom van dl
bibUotbeek te Gent. . .J
In Frankrijk wat 'het 'Pierre Clalrarabaaltr
généalogiste dei ordres du roi, die iedéren belang*
?tellende io de geschiedenis vaa Frankrijk; aal
zich heeft verplicht, door het aanleggen «fine*
groote verzameling vlugschriften en, satirieke
dichtstnkjes, welke thans nog de voornam» broi
is, waaruit de kennis vaa dezen tak van letterkunde
geput moet worden. Zij bevindt zich thans in de
btbliothèque nationale, ofschoon niet ongeschonden,
daar het gedeelte, dat op genealogie heette be
trekking te hebben, bj} decreet van 12 Mei 1791
ten vare werd.gedoemd. De graaf de Manrepa*»
zelf de vervaardiger van een aantal satirieke
gedichten, welke hem de wraak van de Ppmpadonr
-i"WawRa*SSW*c
aan aanteekeaiagea, die voor «oo verre zjj op de door
Rauiiid afgedrukte Chansons betrekking hebben,
zyn opgenomen iu het thani verschijnende werk.
De collectie Clairambault loopt vanlMÖ tot 1759;
de beer Raunié publiceert afleen stukken uit de
achttiende eeuw ? ofschoon lang aiet alle», welke
ia die verzameling voorkomen ? ea wat zoo ge
lukkig nog enkele, door hem bU z(jne
naiportngen cevonden dichtstukjes aan ayn werk te kun
nen toevoegen. Voor den tijd van 1759 tot 1789
putte hy uit handschriften van verschillende
bibliot heken ? allen door hem vermeld ?en nit
gedrukte stukken. De aanteekeningen, welke
aiet uit de oollectie-Clairambault afkomstig «Jjn,
werden ontleend aaa de mémoires der achttiende
eeuw, die zoo menige bijzonderheid nit dien ttyd
mcdcdeelea. Ten slolte vindo hier eea viertal
vau de door Kaunié gepubliceerde stukjes een
plaats. Ik was ia mijn keus beperkt, daar kort*
lieid hier eeu onmisbaar vereisohte wal. Ten
eerste eeu epigram op dei» dood van JLode wijk XIV:
Nou Louis n'ytail p» si dnr qa'il U parut,
Hou tri-p»» nou» Ie jmtitle, '
Pui«<li\9 aaasi Uoa qaa l» H«nI0
II est mort jiour nok» situt.
Hot volgende is uit hot jaar 1717 en getiteld:
La ttrttt in rfstut.
Jjt vcrtu de notre l'rgaat
En tont MO fait counaitro;
II est «avant, piaux, prtideut,
Antant qu'un U peut ótro.
Do rjvglive il «o ronJ 1'cppui,
L* jeAno l'inoummode ;
U nou* f*lt tt.uê jeüuur JKJUT iu)l
L» pleuao mtthodal
autrofols a
Lu mi'iirl» dM
Cola nous a-t-U e
l)'en ftlto uoo
D» notre llógent, Vriv |>our prlt,
La prudcnce ent phiH grand*;
Foiu- nua* oiuioignei- ro inüprii,
Toiin no» lileua il dem*üde.
Vnus m» dtraz que iln
L» gloirs «crtit «mpl«.
Bi, pour Ie wéprU do '
11 non» donniit
It ngit au vi'ti
Bc» bonti-» »óut
II fuit TOlr qn'il vout oolns bisft.
En dvplt da
Sin- ia IMlt VniytHUui (1710.)
Bnm«, j« l» vai« kien, il fuut ta Jico
8t dv JBOiirir chrétieii jo r«nx «roir te fWf«|
Uoo tHUltt dójii uie dvfuiut d'*imer Disv,
Una tatrs pour.-«it liiea ui* débadft <J"y oroir».
Tot besluit een satire op Madame de
Porapadeur. Tot naricht dieue, dat haar vader, een
VUM vaagorüig* afkomst, don naam Poisson droeg.
Sur In n m:
Xntrefols do Vorakilloa
WUB» t»n»i» la bon gnnt,
Aujotmlliitt U cMHillo
Hó^ae et ti«o» Io l»»nt l«>ut,
Si l» cour 10 nr«l«,
Do qnol ?'«tonrie-t-inj 7
N'crt.c» }IM Jf 1* l
Ijn» non» Vvotit Ie
W. t». O. K,
EENB
Dd Frantclio dichter Maurico Rollinat lioeft
m IS7T eeu dicUtbundol i u- liet. licht gezonden,
welke «Dans I's Braadea" getiteld \vos. Dit jaar
volgde liet nieuwe bekende welk van deaüclfden
dichter ?Les Nüvroses," hetwelk do geheele
litterarinclie wereld in opschudding bracht en aan
«g u auteur eeue curupeesclie vermaardheid
belorgde. Door dit ongehoord succes aangespoord,
bezorgde de uitgever Charnofitiei' eene nieuwe
uitgave van ?Dans Ie» Urande*."
JNii lezen we in hot laatste Gidsnummer het
.Maurice Rollinat, wiuns eersten toen pas ver
schenen baudel wij iu De- Gids vau April aan
kondigden treedt llituis na weinige maanden
reeds met ecu tweede verzameling gedichten te
voorschijn. .....
?In ?Los Névroaes" baddon wij door da woeste
faataisie vau den jongen dichter hier vonken van
het genie uien spatten, maar ons ten sjotte ont
stemd oevoeld door d.- uitiiigon VAU dit kranke
brein. ?Oeen fcetei- remedie tepton deze ziukelijke
aandoeningen" ? schreven wij ? ?dan eenige
volle teugen {frissche onbedorvou buitenlucht".
Bollioat rfclf Bcbynt, behoefte gevoeld te hebben
aan zulk een lucutbad. ?Diuis Ie» Unvndes" heet
zyn nw«we dichtbundel.
Mü/daakt dit anachronisme bebotft|feen verdere
toelichting. Is hot niet kluchtig to vernemen met
welk ?aplomb," met welke zelfvoldoening de
haudige recensent op zijn gcicdot) raad, welke hij
in April aan xijn vermeende leei-liug gaf,
terogliet hoe hy constateert, dat zijne leasen getrouw
door Rollinat zijn opgevolgd?
Ik kan echter verzekeren, (want ik heb het
aelf uit '(dichten mond vernomen) dat Itolliriat
vooreerst nog niet xijn ingeslugen weg zal
verlateu .Les Abicfles" zoo stolt liij zich voov zfjn
eerstvolgend boek te noemen.
Ik kan verder getuigen, dat do 1000, welke oM
nit die afgroudnn zal tcgcnklinken, niet zal over
eenstemmen met het geziing van leeuwerik of
nachtegaal: wij EnlIJJn eerder gehuil en
knarsetonden vernemen. Dtt is hetgeen lig wil.
Bandetaire iioemde zijne gedichten ?Les Flenn
do Mal. Bandelaire wilde b\t kwaad bezingen;
hjj heeft de school der ?poesie du ?ice" gesticht,
waaruit tot nog toe slechts eenige talentvolle
leerlingen rij u voortgesproten. Deze menseden
i(fn ? oprecht; -i bekennen zich ronduit tot ver
tegenwoordiger'? van een vevvaltffdnerk. Zij we
ten zeer wel, dat Ie poëzie van minder verfijnde,
van minder bedorven menschen nit het landleven
of uit natuurlijke hartstocht ontspringt, maaa (on
hier hebben we de cardo queatiouii) voor de
nieuwere school bestaat geen ziekelijke toestand.
Zoo zegt Bourget in zijn laatste werk zeer juist:
{je mot ?niauain" est inexact, si l'on entend
par la onposer un ctat naturel et regulier de
"ame, qm serait la santé, » un état corrompa «t
artificiei, qui serait la maladie. Il n'y a pas a
prqproment parier de maladies du corps, diaent
les médeoini; il n'y a que des utats physiologiqn*».
ftneste» on bioniaisants, toujonrs normauz, u
ron contidere Ie corps humain comme- l'appareil
o* «e combine une certaioe quantitó demauereen
evolation. Pareillement il n'y a ui maladie, ni
«Mté de l'üme, il n'y a que des états
psychologiquee. au point de vues de I'observateur sans
meUphysique, oar il n'apercoit dans notdonleun
et dans nos facultés, dans noe vertni et dans nos
vieea, dans nos voliüons et dans nos renoncoaenta,
qne dei combinaiions, ohaogeantea, mais fatales
Wpartant normales, ?ouniiies aux lois eonnues de
l'asaooiation, dez ideea". j_
Franooii
Amsterdam, 8 November.
MANNETEOUVr.
Ut weet eea wilde voorjaarsbloea»
?Een bloemeken toederblaaw.
*kZaf 'tin de groene Velnwstreefc
Df«r noemw -9 'tBuuuetroav.
Teel "van een wergeetaiüalet.
Gelaafd door zou ea dauw.
Vergeet mij niet? vergis u niet:
De bloem heet niannetrouw.
De fijne blaadje* vallen, uit . .
Op 't warme hart der vrouw.
Duz laat het bloemeken .bloeien, kind,
Ea pluk geen manaeUonw!
Branol. Helene Swarth.
Qnoll voos vonl«» la IBM? On»
DMM l* fond da pultaT
? N»n, duw U oiei!
Yiotot Hojo.
't Is avond. De kinderen spelen in 't woud
En ttoeieo, met gloeiende wangtu.
Daar blikkert de maan, als een appel van goud,
Aan 't soliommeload loover golmn;i«n.
Eén stookt w de hand naar dien hemelsehen vrucht
? O kon ik dien appel maar krijgen!
't Vermetele drooraertje blikt naar de lucht
EB klimt op de krakende twfigen.
Hoe hooger h$ klimt en hoe verder zyn doel,
Maar hooger is 't ruimer en lirhter....
Daar stort hij op eens van dea kruin in een poel.
? O Ideii^ hoe lijkt gij dea dichter l
Brussel. llélüuu Swarth.
BEUICUTEN EK MEDËDEELINGEH.
Wat is veranderd?
Ongeveer «én euuw ffel"dcn (1778) gaf
Hieronymus van Alphen eene oewerking uit van Iliodcls
Theorio der schoone kunsten, cu sclirecf daarvoor
eene merkwaardige inleiding, waar liü o. a. het
volgende getuigt:
?Ik voor mij, die niet geheel vreemd baa la de
werken der oude eu hedfctulaagache dichters, eou
niet schroomen van te erkennen, dat onze Hol
landers, in dezen tegeniroordigen tyd, geen stuk
ken van poëzy voor den dag brengen, die even
fiohoon zijn als die der Ouden of die der
Franschen, Engclschcu eu DuiUchcri, ? Ik weet wel
dat zulk een uitspraak ni(j als eett grooto misdaad
Bal worden aangerekend, want van onze letter
kunde niot zeer gunstig te denkeu, is heiligschen
nis bü hen, die voor kututdichters luj ons willen
doorgaan. Elk dichter ? en hun getal is legio ?
voelt sich docr dit verwijt persoonlek jjctrofifin ;
en dit kuni.mi /,ij niet verduren. Alaar ik kun
uiet blind ti)n voor de waarheid, met een hart,
hetwelk ik met vrijmoedigheid durf zrggcn,
patriotisch (c zijn, lien ik gele>d tot de overtuiging,
dat onze letterkunde gflxekkig, m onze
voortbrengsela ver af zijn, van -het gccr.e zij wezen
konaon."
In de onlKiig» uit^ekomeno Ui
Alededcelingen van dr. Sepp yiudt mcu ei-u
hoofdstuk uiet het opschrift: De bibliotheek <?cner
koninciu. Daaruit Koudo rawi echter niet vermoe
den dat er in zeventig bliuUjjdea uitvoerig over
Maria van Hongurye, OKZO landvoogdes, en bare
betrekkiog tot Krasmu» eu hut rrotestnutisiue
gehandfila wordt t» vele, tot boden meestal
ouuekende, btoontleibeden daaromtrent in 't licht
Btrit
Tot de zeer merkwaardige werken, dezer dageu
uitgekomen, luihoort de Godenschemering, COQ
gedtcltt van llmeeUus EwanU. De. Ngefusfihe
nxj-thölogie heeft de roróieii geleverd, waaiin de
dichter zijne grootsche vuui-atcllingon bult. Het
feheel zal slcditti »;m ontwikkelde itiUci-kimdijreu
unncu bohagon. Voor den Bewonen Ic/.ci1 zij o
de fantaaiën te fürscli en do bedden te ongemak
kelijk om te vatten.
Niettemin, pi wUacbicn juist daarom, is de
Godenschemering eeu groota aanwinst voor onze
litteratuur.
Te Cainbridgo zullen de Vogch van Aristopha'
nes, iu liet Qrieksch ueapeeld woi'den op i!7, 28,
29, 30 Nov. énlDec. Vourdoregolngeuhcid wot-dt
de origineele tekst tegenover ? Prof. Keuncdy's
Eugelscho vortaliug gedrukt. Dr. Hubert Pavry
heelt er muziek bij gecomponeerd, Mr. John
O'Connor heeft de decor&liëu en Utt prosceniura
geschilderd.
Waltcr Besant'a nieuwe roman AU in a gar
den Fair wordt zeer (jeprttzoü, De fransclie
refugié I'iiilipou do edele drouiner, dien wij in de
Garden leeren kennen, moet ceu vau liesant's
meest origincola karakters zyn.
Paul Bourgel'a Es.tais de Psychologie contem
poraine, voor eenigeti Hjd in do Noittelle Itciue
vcrücheueu, zijn thans ntzojulerlgk uitgegeven bij
Lemerru te Parijs fr.
The AHicnacwn kondigt de uitgave aan van
Coleridae's Leetnres n ml Notes on tihakcsijeare
and otiier Eiifilist.li l'Mta, tlniis voor bet cent
bijeen verzamel'.!.
De scbrijtor vau The bitter Cry of Oufcast
London is d« Uuv. W. (.', Preston, reedH bekend
door godsdienstige en pbilautlironisciie geasluifleu.
Thy Name is Trnih \s vol^«n» ,het Atlienacum
een «ccr ycrdi-iiHlclylto I'i-tcbe roman, door een
dochter, van den uitgever van l'i-crm'in's Journal
geschreven.
Prof. Man Miillcr's Jltllerft Lceliircs ovor
de IndUche GoJadioniten willen eerlang iu het
Sanskriet vertaald worden door een Bengalen.
De scbryver vnn den romnn Mon f rere Yvet,
die cich onder den jfweirdonien van Pierre lx>ti
verbergt, is een zeeoffieior, Jules Viaud gelieeten.
Een paar geleden, schreef hy den roman d'ttn
Spain, waarin hy reeds de bewy/.en van het ta
lent gaf, dot in tiju laatktcn roman meer ontwik
keld to voorschijn treedt. Men vindt daarin eon
ane tcolcenmg vau den franscheu matroos, met
z(joc dengdeE, maar ook met at züne ondeug
den. Het is een fraai en ernstig boek.
EmÜe Zola zoekt thans zjjn rijk voorziene kas
to stjjven, door de uitgave van fantastieke en
onWMrsch^JHJke verholen, misschien omwerkingcn
van Vroegere opstellen, toen hy rijn naturalisme
nog niet uitgevonden had. Kais Niconlin is de
titel van «fln jongsto werk, dat zes verhalen be
vat on naar het eente genoemd i», de tweede
vertelling Nanias trecft de meesto
onwaarschünlykheden. Een nnder: Ld Mort d'OHvicr Bcrailte,
hoe ijselijk ook, bevalt zeker een zeer
geloovigen lezer.
Edmund W. Gosee '? ?Seveotecnth Geutury
Studies" worden zeer geprezen. Geheel in
tegen-telling met die botanisten, die, zooals G. i&liot
het uitdrukt, allee van een viooltje kennen
behal va de geur, beeft Oosse de escence «elfe van
eenigzinz verwelkerde aevenUendeeawsche poëzie
in fleatchje* gegoten en deze met étiquetton voor
zien. ?Hemck Bouqnet" .Cruhaw eseenoe"
«Orinda easenee" enz. Wg voogen er den
wensch bfj dat een ander voor de
proza-ehrijver* dier eeuw moge doen, wat Goate voor de
diokton kMft gffdaaa, ? ?
Het A.thea*a«Bi de*\t *Qn lezers mede dat de
'uitgeven Kegar Paal, French ea Co. ia de vol
gende week hua ètaUiaMmeat ia Paternoster
Square weer lallen gaan betrekken, hetwelk ver*
leden jaar door braad is vanüeld.'g&worden. Deze
braad beeft een jeugdig auteur eea aardig
fortuiotie bezorgd. Een student-poëet te Oxford,
had tyj bovengenoemde firma voor eigen rekening
een bundel eentelingen uitgegeven. RU bet
nltbreken van den brand was van de eerste editie
aog slechts eea enkel exemplaar verkocht en de
kaan Beer groot, dat de overige exemplaren als
eobearpapter de wereld zouden ingaan. Tot atoh
verteerd, verkeerden z(j voor hom ia goudstukken,
door heereu assuradeurs uitbetaald.
INHOUD VAN TIJDSCHRIFTEN.
De Itundschau. l Nov.
Een Luthn-lied von C. F. Kever ? Martin
Lnther yoa Prof. Heinr. Hultzmaan. Nieuwste
Lutlier litteratuur. ? Vervolg vaa een Novelle
van Wilh. von Hillera Birch, Friedhofsblume ge
naamd. ? Uebcr il ie Erhaltung der Gesundheid
von Prof. Preyer. ?? Baron Nothorab van L. H.
Gefffcea (vervolg). ? Die (ieschichte einee Geniet
von Osiip Schubia etc. ?"'
J-Jiyen Haard. No. 40.
P, A. van El. Een krachtige geeat in een zwak
lichaam. ? Dr. E. van der Ven. De Machinefa
briek van Gehr. Stork en Co. te Hengelo. ? Dr.
J. E, Rombouts. Schetsen uit hot Amiterdamsch
Aquaiium «te. No. 46. Martha. Het huwelijk
Van Ilelenu van Oostertee. ? Dr. E. van der
ven. T>e Machinefabriek (vervolg). ? J. Hendrik
vau Balen. Op de eendenkooi.
De inhoud van De DagtrtutHi
Ter gedachtenis von Dr. J. van Vloten, door
P. J. vau Kldik Tltieine. ? De vooruitgang in het
licht dfi' Darwiimche theorie, door Prof. Dr. L.
l'Iichncr. ? Gelijkstelling van onechte met echte
kinderen is noodzakelijk, door C. L. Knipliorst.?
Kaut's kritiek op de bewijzen voor het l>e«t«aa
van God gchandbaafd, door Dr. J. Mijers
(Vervolg). ? Weuktm omtrent het uittreden uit de
Netlerlandsche Hervormde Kerk, door P. C. F.
Krówein. ? Carl Vogt en x,jjne werken, door
E. B. Aveling (l'cfvolij], ? De vrije gedachte en
Aa Vrjje (.n>tueeiite te Amsterdam, door P. C. F.
Frowein. ? Berichteu en medcdeelingca.
Inhoud vaa don Ncilcrlantlsclien Spectator l
lïerichti n en n\iv1eilcelin<;*n. ? Jongcte poc'zic-,
IV, door W. tiosler. ? Oonlea»» Lara, duor G.
\Vaalner. ? Vltigmareii. ? Vcrbet:-"iiigen.
3.50.
, 3.
55.50.
7.50.
125.
4.
5.
2
3.
3.50.
40.80.
3.00.
3.50.
3.50.
8.50.
2.
3.50.
5.
3.50.
3.50.
3
«.rio.
8.50.
0.50.
3.50.
3 DO.
3.50.
3.00.
I,
Nieuwe Uitgaven in Nederland,
Maria van Buureo, Clnra . . . . .' .
J. Duparo Jr? Uit roija Album ....
Jamea Pany,- Urniven van Doornen . ,
A. Pierson, Nieuw* studiën over Jolianne»
Kalvyn. (1530?15H) .
Greiror Samarow, Het huisgeiin van den
fabrikant . . , , , . . . . . .
MarcelUin Emanti, Godenschemering ,
A. Ii. Kieiland Arbeiders . . . . . .
Molnti vnn Java, De gesluierde schilderij
W. M. Thackeray's werken, nieuwe
goedkoope uitgave.
Militaire Zaken*
f 650
? &??
,. 4.90
, 2-50
» 5.40
. 1-60
. 2.50
?3.50
» 1-25
tl gaven in
Alm*nach astroaoinique, nar L'lammsvion
l br. fr. 3.
Les A ui OUT» d'ua tuiiliotinaire, dor U.
Chalirillat. l vol. ,3,
L'ArUtoci'txt io en Auióri(]ue, par F.
Ciaillardet. l vo!. ? 3.50.
Les Hesoixneux, par H. Malot. i! vol. , C.
Lu Itois de la Itoulavo, par A.deCourey.
l vol. " ' ,3.
Cathi, par E. Cadul. l vol. ? 3.50.
Ccltoti qtti oienr, par de Maupasaant. l vul. ? 5.
L» Clmmbre des amours, par
SaintEman, l vol. ? ; ? 3.
Cunqn&e des l'u/s-Bas, pat Jules Geslin.
2 vol. ?4.
L- Crimi» de Stillwater, par ï. U.
Aldricb. l vol. ? 3.
Danger et ntoessilé du socialisme, par
J. MusscroD. l Vol.
Deux épovcs, par I'arseva'. Deschi-nca.! vol.
Ia Femme do eire, par do Pout-Jest. l vol.
Le Feu et l'eau, nar J. Pii^ctt». l vol. ,
Les Kinance» de la Fi-ance au dix-neuvitnio
fiièclo, par Cl). Sudre. l vol.
Hetty, par E. F. Poynter. l vol.
Lettres d'un euro, par J. Cognat. l vol.
Mannel des Kociütés financières. Bibl. des
Manuclg. l vol. '
Hanrice, par Mare Bonnefoy. l vol,
Merindo), par du Boisgober'. l vol. ,
La Mcrriade, par C. Hcnricy. l vol.
La Husique en Lorraiue, par Albert
Jacquot. l vol.
Mon fréro Yvesy par Pierre Loti. l vol. ,
Kaïs Micoulin, par Emile Zol*. l vol. ?
Ntgations, par L'abbü. l vol. ?
Noces parisiennes, par Alain Bauquenne
l vol. . ,
Notre colonie du Totig-Kiu, par H,
Thureau. l vol. ?
Paris-Yècu, par Tb. de Baoviile. l vol. ?
Un Pniisieu dans les Antillci, par
Quatrelle». l vol. ?
Pcrdi, par Ang* Bénigne. I vol. H
Le Pèro Frui<>8et, par t). Totidouxe. l vol. f
Uoino de beauté, pnr Adolpbo Gelot. l vol. ?
,Ln Revanche d'Alcide. Alf.lionaorgcnt. l v. .,
Le Hoi dea prairies, par Lncien Biart. l vol. ?
Seiilo dans fes bteppct.par Carla Serena. l v. n
Lo Socialisme contemporniu. par K. de
Lavaleye. l vol. ' ' ? ? ?
Souvenirs de thvitre, par Ch, Scchan. l vol. ?
Victoire Ia Rouge, par de Pevrcbrune. l v. n
Les Va-nu-pieda de Lbndres, pur llcctor
Franco, l vol. ?
Lc Volenr voló, par Paul Bilhand. l pi. r
Nietnve Uitgaven in JïuHscMand.
Druskowitz. Pcrcj' Byssbe ShoHey. ? Elbe. Aref
der Hindu, roman 2 dooien. ? Kitger. VonGottes
(inaden.'l'rauerspicl.?Florrü. Bliitan zum Krau»c.
Drei Ërzüblungen.^?> Hirsnh. Geschicbto der
Dcnt?chen littoratur von ilirenf^Anfahg bit nuf der
n cuesten Xcit. ? Jeuson. Kin Skijzonbnch. ??
Knort*. Nèue Enigramnio. ? Köatiop. Der Wég
naoh Kden. Epische Dichtung. IVaknu. Die
Reichsgrafen von Waldeck, ttoman. ?Spielbcrg.
Der none Philosopb für die Welt. ? Stahr.
Herl>stmonate in Obcr-ltalien. ?- Thüroddssen. Jüneoling
nud Müdchen. Kinc KtfMthtng. ? Wrede. Kleine
Gedichte von Gabiiela Fdritftj Wrede,
Marine-Departement, ook in het nuounar tin
3 Juni 1883 deter rubriek beiprokea, wat
men met recht teer verlangende naar de
eente begroeting.
De Memorie van Toelichting bevat wederom
een kort begrip van de taak, die de Marine
beeA te vervullen al* grondslag vaa 's minis
ters plannen.
Voor zoover deze plannen duidelyk te on
derkennen Z^D, willen w{j daaraan een korte
bespreking wyden.
In de eerste plaats de verdediging van ons
grondgebied als een deel der door de marine
te vervullen taak behandelende, verklaart de
Memorie van Toelichting dat, wat het mate
rieel betreft, het bestaande, met de slamches
en een grooter getal torpedobooten, in staat
is een vijand, die van oen zeekant opdaagt,
zeer goed af te weren. Het aanschaffen van
gepantserd materieel wordt ongeraden geacht,
omdat wij om den vtiand buitengaats te kan
nen opzoeken met gelijke krachten tegenover
hem moeten optreden en dit onze krachten
ten eenemale t» bovengaat; ?
Wy kunnen ons met deze opvatting wel
vereentgen. Moesten wij op dit oogenblik
nieuw materieel aanschaffen, voorzeker wij
zouden het beter aan de eischen des Ujds
doen beantwoorden; doch dit is nu een
maal zoo niet; wy moeten het bettatmde
benutten ? mits het offensief vermogen
onzer binpenlandsche vloot door geschut van
groote uitwerking wordt verhoogd. Wel
wordt met het vervangen der 23 cM. ka
nons door 28 cM. A. voortgegaan, doch naar
onze meening met te weinig voortvarendheid;
wij zouden liever andere werkzaamheden
willen staken, die minder urgent zijn voor
'slands verdediging.
Dat wij door de vervanging de Staunches in
het bezit zullen komen van het
achterlaadkanon van 28 cM. A. van 30 kalibers achten
wij van zeer veel waarde, omdat deze scheep
jes bij de verdediging zulk een belangrijke
rol kunnen vervullen.
Wij houden het ook voor een verkeerde
meening, dat enkele zwaardere gepantserde
schepen voor onze verdediging noodzakelijk
zouden zijn ; de daarvoor benpodtgde sommen
zouden o. i. niet geerenredigd zijn aan de
daarvan te verwachten diensten.
Slet de begroot ing zien wij in onze
torperlo's een krachtig middel Ier verdediging;
de minisier stelt dun ook aanvankelijk voor
don aanbouw van twee torpedobooten groot
moJcl en den aankoop van het geheim en
eenige Whiteheads-torpedo's; ter bepaling
vnn liet juiste aantal worden de beraadsla
gingen afgewacht der door den Koning be
noemde commissie van defenric.
Onvoorwaardelijk zouden wij de vermeer
dering vnn ons (orpcdomalerieel b deze
richting eene aanwinst noemen voor onze
defensie te water; hel is h wr echter de plaats
melding ie maken van eene brochure eenige
dagen geleden te Nieuvvediep verschenen,
van de hand van de luilcnaul Ier zee Rorert,
eene specialiteit op lorpcdo-gebicd. Deze bro
chure is wel gesoln'kt het vertrouwen ie doen
wankelen, of liet lijdsllp voor de invoering
der \Vhitehead-torpedo wel goed gekozen is;
maar bovendien of deze tak van dienst, die
volgens den minister hel plechianker der de
fensie moet zijn, wel nan alle daaraan te
stellen eischen voldoet. De lieer Roven
ontraadt de uitgave van 4 ton, die op de
bcgrooting voor torpedo-nialeiieel uitgetrok
ken is, op grond van den treurigen toestand
waarin volgens den schrijver, het
torpedowezen bij de Marine verkeert, een toestand
dien hij betreurt, omdat daarin gevaar ligt
voor onze defensie; door deze uitgave te
doen zou niet do waarborg verkregen wor
den, dat de toestand verbetert, maar veel
kans bestaan dat hij nog treuriger wordt.
Vóór dat de hiervoor aangevraagde gelden
gevotcerd worden, achten wij op grond de
zer brochure, die wij thans niet is haar
pelicel kunnen iuialysceren, een tmsig,
desen onpartijdig onderzoek dringend
DE HARLNËBEQaOQTiNG.
? Nawr aanlcidiog' van de böküd»-danklied
de» van b«i't^öawcK^dif-Hootó
'' ?
De nieuwe riviervaartuigen, door den Mi
nister voorgesteld, schijnen ons toe de ver
dediging weinig te stade te zullen bomen;
wcüiclu wordt bedoeld eene soort gewapende
uitleggers te maken, die ook op eu nchtcr
de inuntiatien dienst kunnen doen; wij stel
len ons van dtf voorgestelde vaartuigen zon
der beiveegkrachi op onze rivieren weinig
voor.
Ten aanzien von de verdediging der
kolon/i-n heelt de minister het voornemen .het
auxiliaif eskudcr op (e lieflen en de Indische
militaire marine ook de taak van dat cskader
ie doen vervullen n.l. dtt- verdediging van
Nedcrlandsch-Oost-lndiö tegen een
,buitenlandschen vijand ; in het antwoord "op het
V. V. van do begroeiing voor Nederlandsch
IndiC wordt dit plan uitvoeriger toegelicht,
De splitsing tu;schcn Indische militaire ma
rine en Nederlandsen (ausiliair) eskader komt
voor 1°. niet rationeel te zijn, 2*. ak leidende
tol noodelouze uitgaven en 3*. als oorzaak.dat
niet ia alle maritieme behoeften in Indie naar
behooren wordt voorzien.
De argumenten, aangevoerd om deze stel
lingen te staven, komen ons vrij' zwak voor;
wij zien niet in hoe ophefïfng van het
auxiliair e'ïkader de verdediging van Indie ten
goede kan komen; hoe b. v. thans ten ge*
volge der splitsing in lödische militaire
marine en auxtliair eskader de aartschafiing
van stöomkanonneerbooten en
torpedovaartuigen is tegengehouden: doch wat daar ook
van zijn moge, wy hebben te dezer, plaatse
alfeen rekemog io houden met het lelt, dal
behalve gepantserde schepen ook- in IndiS
staunches en torpedobooten worden noodig
geacht. ? : , '? " .
Hoeveel? Dit wordt niet gezegd; en op
het aantal komt het juist ado. . ,
Dat enkele staunches en torpeëebopten by
de Terdedi«givM *M*9«teiwu goede
dwabaar, doch daartoe moot bat o. L iai
bootf?aak b«pcrkt U||T«a; d« verdadi^f
onu O. Indisch* kolooiéa tataBMaT
Umlandtcbeo vUaad «l toch gabaaaard
op de verddd^iDg van Java, «* wty heb _
d« vaste overtuigttg, dat bty die verdédUÜi
het leger het leeawenaaadeel ttl iBoeta» ?>
beun vanen. Evenmin alt Nederiaad t|
inichte «al *4Jn eenj vttutd eeoe kadaaC
op de Noordseeliuat te beleitea, evenmiaoï
nog minder ui de seemacht in ladit krach
tig genoeg gemaakt kunnen worden, om
eea*gen vüand te beletten op Java'a kott voet
aaa wal te ceuen.
Het ia moeielQk te onderkennen ia boa»
verre de minister de marine bet derdt
gedeelte harer taak, de betehtmrina van
koophandel, teheepvaart en eitschtrij wll'doai
vervullen. Zal bet aantal
schroefstoomüchepeo 1ste klasse nog uilgebreid word» t
WO vermoeden dit wei. Reeds meermalen
werd er op geweien, dat bet boawen, van
kruisers om in tijd van oorlog den handel
te beschermen, eene bopeloott zaak is;
wy behoeven slechts het oog te s&uvop
de strijdmiddelen, die de ons omringende
mogendheden voor dat doel afzonderen» om
daarvan doordrongen te zijn.
Den handel des vljands afbrenk te willen
doen, achten wij eene roektlooze onderneming;
hoe gaarne wij anders zouden willen spreken,
hoe gaarne wij de Nederlandsche
oorlogschepen zich op den Oceaan zouden willen
zien meten met eventueele vijanden, w{f
zijn overtuigd dat dit onze finannieele krachten
te boven gaat, en wij ons moeten bepalen
tol verdediging van ons grondgebied en onze
koloniën.
Geen sprake dus van schepen, die onzen
handel zullen beschermen, maar alleen enkele
flinke schepen tot oefening en tot het
veroonen van de vlag.
Wij hebben schroefsloomschepen 1e klasse
genoeg; het bouwen van het 6e en 7eschip
achten wij in strijd met 's lands belangen;
het 7e kaa zeker achterwege blijven en van
de vrijvallende gelden kan een meer doelma
tig gebruik worden gemaakt.
De wijziging der miiitiewet en het
forraeeren eener marine-reserve worden bij de
begrooling in uitzicht gesteld; dat de
volvoenng der plannen geld zal kosten, lijdt goen
twijfel. De wijziging der miiitiewet lenopzichte
der zeomililie achten wij echter van urgen»
ten aard; de oefening der zeemiliüe toch,
zooals die thans plaats haeft, kan weinig resul
taten opleveren.
Het bouwen van een ijzeren zeilkotvet
tot oefening en opleiding van bootsmansleer*
tingen kan wegens de mindere geschiktheid
en den ouderdom van de Marais noodzake
lijk geacht worden.
De kleine verhopgingen ven sommige ar*
itkels tot verbetering van den toestand1 van
liet personeel achten wij zeer billijk; de af
keer van het bnsculestelsel in het V. ? V.
ten aanzien van sommige kleine
verheogin§en aan dea dag gelegd noemen wij
óyerreven; de Staat toch is verplicht als eerlijk
werkgever gelijke diensten gelijk te salari*
eeren ; wanneer er in deze eene fout schuilt,
dan mag men die zeker niet op de reeds
karige bezoldigingen van het personeel ver
halen. Waar sommen als die voor
hetbpuwen van een schroelstoomschip Ie klasse
o. i. zonder nadeel, ia zelfs ten voordeele
van liet land té bezuinigen zijn, is waarlijk
eene som van f570 op art 34 ten behoeve
van het politiepersoneel op het Instituut,
ot het verhoogen van de soldij van 3 ge*
weermakers, of het gelijk maken der trak
tementen van de officieren der Mariniers aan
die van het leger, of het gelijk salarieeren
van een teekenaar aan hot Departement en
een teekenaar op de werven, een droppel
n de zee. Rh.
'? 't"!"'* V '
SCHAAKSPEL
Ho. 15.
T** dea oud-redMMor vu Sftttt,
d .
.' .'?'... "? ' WIT. - ? ? . ? '
Wit «p«*lt root en geeft In l Mtta mat
(Wit C «n Zwart 4 stokkaa nwt K. S t)
vt» SckaakartMMBi Na. U»
F* n» O S (a
K.B1N.
t PI ? ESI
l ES ? O l
BB. ?
fé-FS.
a B 5 ? K B m»i
WLoaaiNGm
OplOHlDfMI ) ODtvSBCM T»O *>. M T*A W.
H. te Delft; No. 48 «n M door W. d. V.; 4» Oooc .
beiden t» Amsterdam. I/ndn* Sch-oorum aobUttat
tteotwn te Utwoht U «4 M in d* terleUii«.V»rUirt
l O S - f3 ver-allen.
van de ttH. D. m v. W. te BoMe-dani. ,
wu K h i, D te, T t T «n r T. Pd. o «, F » a,» B
en h >, ' . ? .
EWMt K f 8, D h i, T e a» B o », p 4 .t^fc T,.o 7,
w.'&Vt>'»-«n^^!TO«**i