De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1883 2 december pagina 1

2 december 1883 – pagina 1

Dit is een ingescande tekst.

xc «Is ïo r", AM S TB i:» A M M K R, W E '* X B L A » ? ? V O O B » B D E B L A » fe Algemeene Maatschappij van Levensverzekering en k VA» G. A. UITVOERING KHT SftQ November ** r*v* rus» ? ??*? ?»?>??, »*» «a«4«w«WiBe van 4stiB**Jr I*M. M M A. *«lB«ck*> Homiliaa, Ch.rttbUI. Safra/tu. LattL . Bpohr. . -> ? '4 Ët»tlBt*M ...... x . ? IVbMj Jf««r fi *. Bos> «w? SoproMi VB T«noor uit . ,D!» LrtïlcH Uixyt". eV Christus » . ..... ... Mouaolaohn. Koof nut Teuoar Solt, tem etale UB ????ren BcmMikcr *«n Tekstboekje t* kasn«B .Bltnikra, «tolt hot Doatanr wu beperkt MIK tal daarvan verkrijgbaar tcpm tvyw/Wf* Maling van 80 Cta. (roelitKOixnJu op coa» Eltploata in het Benndrunrfjn) op Woensdag SS d«xer in BEYÏFAllBT'fi Bowk?a xtuloUiaadel, Danrak «9. Donderdag 30 dezer saUen ilo Tck*tbookj«i van 'siBorgm* la tot *» middags l mr in borengïnoflimlen Bosktaodel voor fotonen kasteloo* v.» krfóbMT «UB. Bet ïoxkgebutrtT wordt om 7 nut geopend en «m 8 gc*)oUt>. h«t TekstlMthJ«> «Hee ?» vtrtot» Vaunu» Ittt DtitHiif, JACOBS Jr., ' 8»cr»tari*. WINTERAVONDEN. DJ» «yne winteravonden aangenaam «n nuttig «i1 besteden abonneer* zich op SCHORCR'S FAMILIENBLATT grün» Ansgmbe 1884, Waarvan nocTca de eerst* Aflevering vanenenen is D* prtys i» per Aflevering elecAU 3» t K\T. BEÏTFABDT'a Boekhandel U b dn loop doxwwtek Is verschenen bfl AFROSSING, Mr. P. BROOSHOOFT. Zijn meisje komtnit! ./uw, PIET VLUCHTIG. Een In- en Uitval, ? .O.65-' 3INSERVOET RAMONDT. Lente's Eerste lingen. ? O.6O. De Kerstboom ? O.4O. 8IQOT. Dirk de Porder, ?0.40. Vroeger venenenen: H. 1BSEN. Een Vijand das Volks. / 1.90. TOLLENS j «ezameBlijke Didrtwerken. VoUuroitgave la een deel f 3.60; gebonden f 4.? Uitgave in twaalf deelfy» f 19.? ; gebonden f 15.? , -Na toezending ]GO SÜJUSGAfi, "franco toezending dqor'geheel V«Htrj|ffaaar t>« alle BoeUtsndelsiw jfflupet bedrag aaa den -TJitffaver " Beuken Houtskool, 'te verkrU«e*a *U de» on«erjTé«eeUeiiile. IBAJICO AAS HUIS. K. j. snrmVYE. ffaarltutuitr ffouttuincit CSC, t>y te B«Mki«lt UMN>, No. MMCKEIIIIML KENTE VOOR ?CLOE» k &EPailf«K He 4*a da« «anf efmfeaa . . . . ? |OI. ^mtt .t^MeBM Jln * V U IMM . Heer«»»re»oht SVA. BRT7.WU01. «a HAMBURG: ' XJUTTAALt HIT XttUOftf QVLDEX. DM TXBMXtttDMlt lUSSOf DMKXlt Of M ÜoiUBilittwlMem, de He*rea: M». W. VAX DU Yun, r. J. W. H. BCBMITB, HX O. vur TIBIHOVBX, M», P. W. H. TAV* te Amsterdam; M*. "W. M. RBBFIUKIB, te Rotterdam; M». J. P. B. TAK TAX PoOttzrutT, te 'sOravenhage; Prof. P. VAX Ou», l IV. X lUaOR VAX B» FBLTS, te Assen; Jhr. M». L. F. H. MICHÜU VAN KIBSIKIOB, te Roermond; Jhr. Ma. J. H. 7. K. VAX 'te Rgf (PrieilaBd); Jhr. M». J. B. A. J. M. YUMEUBX, ie 'sHertoiwboieh; Ma. F. H. J. BAROX DB BlMBimiim K04ALLA BAWADin, t* Maastricht-, IK C. O. OB BIBS, Ma. J. J. C. EVSCHDB ea J.-Duou, aUen te Sotrebale. Directeuren: D». 8. B. J. VAN SCHBVICPAVEN, E. W, 80OTT ca J. F. L. BLANKBNBBBÖ. D* Btw.tichaMuj ga»t contracten aan voor alk i<x>rt«a"ver»kerinïen op-h«t menfoKeltik krem, Mk Hare tarieven tj}B Tolftn* 4*. «M»ii_ga*t WMiv m . «MT lufw» BEWAMKQ VAN WAABOEB ToJ|«Be Befteneikl CM M Kantoor C. & J. (Ofgtrtekt ?? lwt 18MJ 11 Jimt AP S DBBEHTI TOOS DEPOH110 QELDEN Terlaatd »»t Ml pCt U at»M gebracht! ^M op ....... ?' >'/« ta «. l Met a^a aag oprit*-w op . * , ? l . ewemaaBa ? » . . . . l £n het Dlsaon'A verlaagd «et l gebracht op 5 pflt JUnsUnluo, Se OctobwlWJ, V» Ï-ABWKASTEN YA5 Marnieren bekroond AMSTERDAM (9 m ), PAMJS, ARNHEM, PHIL-VDELPHU, hebben in bnnne AMSTERDAM, BOTTEBDAM, NIJMEGEN, Bloemgraobt 71 en 77, Nieawlaml l, Yan Bewbemartwal, Toortdorend een groot atutal SCBOOaSTKSXUAyTELS toorhana«n ter «Ireete M A ISO N STROUCKEIM. MABWIX8TBAAT b/fc I.EIOSCIIEPI.KIN). MAANDAG 20 NOTEMBER tot ZATEBDAG'l DECEMBER, van 10 tot 4 uren, Jaarlijksche Expositie myaei fraaie en uitgebree oece STAALaRAVUREÏT as, PHOTOaRA7URElT, waaronder de aUernlonirita Ultgivon. Tot luitlfiiijtifoaii Ingt prtjitii worden dezelvcn, k«nrlg ((«tncajrecnl, in fljn bewerkte moderne Lfjiten do atad mar buiten do atad zonder Vérhoojing van pi'ijs, tranc» en vry euiballage. Ultmonte&d «cschikt TOOT CADEACX. ? ? J. J. HÖPRER, Spiegel- en Ujstmfabrïek en Ztmsthandtl. jLeltegracM ASTHMA THE HEUCHATEL ASPHALTE C8MPANY, Limited. VAN DE VAL ZWITSERLAND, 0«ccmprinj«frde AapnaHwegen *n dito DorseliYloeren. WerVon in A»ph»lt-5Ia«tieIt Toor Trottolrt, Bink*. Moutvlooren, Kelders, Kolf- en Kegelbanen, Winkel- en MagazynYloercn, Gangen, Teranaas, Bmgbedekklngon, Beton-FTindeïringen, Stallen, ene. «nz. enï. Oarantie voor het WatartHgtmaton van Kelders en Buitenmuroa. KittdelUh. Vochtwerend. Ondpordrlnxbur. eerattuwerend. ASPHALT SPECIAAL TOT WEniNG VA» VOCHTIGE MTjnEX. Yoor MIcHHnsen orttrcnt bot lcsg«n van Vlooren, Bedokkingon et», gelieve men ziel» .to adnueeiaa aan het Kantoor der fabriek, Damrak 8U, Amtttriam. . . ? _?_ ONTVANG- EN BETAALK1S. Doelenstraat. Ecntfl-TcrgoeJing töor D e po al t o op hedanl net l dag opvragen» op t pOt ? 10 dagen . ? »'i ? Bfw»H»g van £freeton of andere Waarden tegen per utille per 6 maanden. Reglementen (rratla Terkr(jgb&»r. Amiterdam, 23 November 1883. DE NAAIMACHINES I. HAMWMB% DER SINGfiR MAATSCHAPPIJ (Th« Slagtr XaaviketwioK Oo? Vev-Tork) hebbon ook tbana woiloï op da te AMSTERDAM baren alouden roem «onltterenJ gelitndbaafj t en aldaar den Hoopten Prijs *+~r 9 (Het Eeredtploma^, Eenlg Dep&t tt Amsterdam r 62, Kalverstraat Aan H B. Boekdrukkers zljo heden Proefdrukkdü, van eene ruime sorteerlng van bovenstaande JUcdatl!e$ gezonden. N, TETTERODE, ^ «.* m?m -.*_»., * JLetterffletertJ «T*;., Men biedt het geluk de hand! 62, S.B. A«n geen der overige Amcrikaonacbe, £ngel* tclie of DuiUfibe fabrikanten tan Niaimachlnea ia een» dergelijke grooto oudencboiding te bent t gevallen. Voor zooverre n|J niat gepre fareerd lt*b> ben geheel b n i t o n mededinging te biyvon, bcbben zelf» de meent gerenommo«nl»n onder ben ilecbu tweedeen dorde prezen (Gooden en Zilveren MetUilln) ontvangen, vat in verband «net de enorme on dageljjka nog «lUgemlo vraag naar e elite Binger II» o b i n o «, ten doldeiykate doot uitkomen dat dom irerktuigon algemeen «rkeud z{ju ala de bcite ÜVaatmnchlue» der Wereld. De mooiste, Goedkoopste, pakken Kinderboeken voor Sint-Nicolaas, voor «est bnliengewoncn apotprUs I Ieder pakket bevat 1O keurige nieuwe oarapronkciyke KINDERBOEKEN van dé meeat Revierde en meeste gewilde Klndemcbrdver». Deze pakettcn bevatten vele boeken, waarvoor In icdcren winkel 11,OO per stak betaald wordt, b(|na allen met gekleurde platen* kloeke, flinke boeken. Wfl zenden deze altutckeiide pakketten a f O.7tt» f 1.75, f2.75 en 3.75 franeo aan nnl* op iedere plaat» door bet ge?eele land. Wie 2 pakketten nltzoekt betaalt voor belden samen 23 cent Minder; alle 4 pakken Of de 4O deelcn samen genomen a i* 7.75. Btel A. (voor Kinderen van 4 tot B jaar) 10, keurige. . Frorteaboeken, allen mot gekl. platen, voor slechts 1. DE OESCHtEDESia van do gelaarsde Kat. Kin der boek met gekl. platen. 9, VERHAAL van Boodkapje en de Tfulfi met gvkl. pkton. . I. GESCHIEDENIS van Jm Slaaaaen en Kstrün, mei gekt plaitn. . 4. FEESTJES kyien en letter» lerren, met alpfcaaet ? en gekl, platen. ???'??? 5. OEHCHIEDESIU van Klein Dnlmpje en dan BMW. ? mot gekl. platen. 6. A B O Boek vooor Klbdentn mot tatocC «feU. 7. TJRTCA3. Dlwra en Yerhakn fflet velo peU. ? platen. ' ' ? ' '? ? , i.' HET -FEEST van de Bonden, een aardig verhak] met gekl. platen. A AaÜPOEüTEB ea bet glawra aniltyt.» met gekl. platen. ? ? ? ? '.??.... ' . 10. GESCHIEUESIS van Wlitlngtoa en «ön Vat mot T«U geld.-platen. . Stol B. (voor Underen van 8 tot 10 Jaar) voor aleobtt f. 1.18 alle Ban in plaata van f 3.90. 1. O. BCHJH0, Paal Aneld eu andere Vort» verha len mei gekleurde platen. ? 3. O. BCHIUD, De blinde Hond en andere vorhalmij met geklemd» platen. , 8. a SCjaWD, VusehOLkorle verhalen, met gekL pi. *. C.' BCBUID, de Btoernenirsna en vele andere verhalen met gekleiuda platen, . . 8. O. 8CH14TD, de Brnldaring n Ters«hÜle&de vtf balen met 'geklénrde platen. " .' . ? ' , «. C, BCHJtlD, de ïrambócen en ?naere korte ver halen met gMvato pUteiu aOETEBHlOB, «en aardig boek met verschilt. Jen en «kleurde platen. 8. OOSTVEEN, de kiekte Una «n andtte verhalm faet geklemde platen, ' ? e. KLUCHTEN. Fabelen ra Avonturen uit bet DlejNroca en r&m met gekUorde platen. v. tOO, en vartelliBg van HMïl. Jeogdffl.ge30.pl. groot Stel C (voor klnilrrcri 3 tot 1.4 Jaar),' 18 nu>e»t qnarta Pnuténboeken. Vuor «Icclits ? 3.70 iu : ?7.00. 1. OTEUBEEK. Oom Doras T. DrnivcnstciD, to. praDteubiwk tu«t geU>urdu platen. 2. OVFBBEEK, Kermi»hoaden en sprookjes vertellfn, gr^ut 4o prc&teboolc nu«t pluten eu verhalen. O, DE POPPENKAST en andere verlialvn Biet plulen. 4. 0>"ZE BESTE vrengilu of fücsttli>ü<!i), met g»kl. platen *ri vérbilw. '?"'.?' 5, llEIZEy PS LOTGEVJilXES vsn Ritl.lrr HlppoCra«, e*n urettige bock, mot 31 gekiennlo nlatco. , ,6 SCHfprEB's KtoiUme'llcUten, 3e ilrok, een lj}vige KinderJlcbtbtthdel, lliuare 1383. . 7. <gaMbJÏ»KPEL COLUMBCS met geklonrdo platen/ 8. KLUCJlTtOE Avonturen v. Hau*. 4o ureutolioek met- gqUeorde platen. . ? V. ALtEBtitl, Klnderprei en kinderspelen, «o prsnteboek met geklönide platen. TO.' PIX8 ah soldaat, klachten eft Svünlnren, M mot «tdtir >óng?« én HcJ^vtri 18 tnt 15 laar, 10 degelüke leoaboekên, mat geld pi. v. al. f8,75 fat plant» f 14.80. 1. IiAHB, Yertelllngeo nlt SbakeipeaM'met gek], pt. 9. TON BOBM, De Bannelingen, omgewerkt door 8. D DS O.. Bflth. en bare vriendinnen, een vergaat, 4. TAK W£éT«HBEKEN, I3ECQ en KELLEB, pret-tige verbalen. - . . ? .. 8. AOATHA, Tertelltngcn en novellen met platen. 8. AQATHA, renebilleade aobetaen en verbalen voor jongelieden met platen. 1TOLQCK, Bet Lamme Prlnaja m t\\n rebmutel, een verUUine TOOT Ion* «n ond. met platen. 8. DAUDÊT, Wanderbaare lolgevullen van Tartarin den Leenmndobder, een flink Jongranboek. . . 9. OVEBBEKK, karaktenebeta nit bet lerec eener waardig» Tonrttn, met geklemde platen. : 10. ANDBII8&ES, de twee Keven, een eptaode uit dmKijmoorlog. Wtt versoekeB dvldeiyk adres bö de Inxendlng van den postwaarop «aen, de verlangde «tellen met de letter gelieve) etatden. , JTat van deze werkje» «ekaekt enb«taj|ld te niet* kan men gemst ket geld voor terag.eïaalaem. Alles is mooi b« GEBBi. B. * M. CUBEM, te Mp, b« ArianejiT etf tfi H U ran 6)*>edJACOB VAN COEVERDEN KAliVERSVBAAK 96. Articies de Paris et de Vienne. Ecu ruime kcnze van de fijnste IVonveauté's, Geétaleerd voor het bt-Nicolaasfeest, 500.1 MARK te winnen* Dit groote kapitaal bedraagt In bet geluk kigste geval de Hoolïprye, «elk in de Une>te> llMHhnrter CeMIMerU te iklnneil U. Dezslvo ia goedgekeurd door d« Begeering en gewaar borgd met het gebeele ataatarermonn. U» OMMkniKcr CeMlaterU ia Inlat.ïoo Ingericht ab de Nrforland«elia kla*aetdotèr0, met het enkel veraobil, d»t de Hmmknrier GeUtoferU AO.AOO prtyMn bevat, dl* ia 7 klaaaen getrokken worden ett al» volgt mmengeateld l Premie i Mark MO.MO 100,00» ?«,«?« 10310 9 Pnïren » l Prria i B Fr Izcn i 3 Fr zon ï 96 Prt ien l 66 Fr j «n a 106 Pr{ zon i »63 FrQxen a O Frflzen a 615 PrHïen a, 10361'rtiena 60 Pryren a 63 Prfcen i 20020 Frezen » , «0,000 OO.OOO aè,ooo *O,«OO 19,000 1O.OO» ftOOO 134, 100, 04, 07, 40, 20 Mark. Professor Dr. R. FRE§EMI 178, geheime Hofraad en Hoogleeraar to "Wiesbadon, bekend als een der hoogste autoriteiten, schrijft omtrent hot üfliervaIVater o, a.: .^üe smaak van het water is wclit, aanyeiraam, Terfrisschend, vlet sterk prikkelend." Hoofdagenten voer Nedertand en de Koloniën, M. HEBEHS 4 Ce. t« Amaterdanv Haarden, Kachels, Foritnlzen, tedetanten, Mangelt, Bfrljhkaeliel», TVRF-«m KOUEDTBAKKEN, HiuurdKtellea e» BtaadaantH, Porte-Hanteanz» PnraplnleStandaards}, Tafel', Desaiert-, Y»t;et-, Vlee«ch-, TranebeeiS- én BoolcTleeMJimeiUVn'en alle HI}I8HOTJDi:i<IJK£ ARTIKELEN lm «e grootste «orteerlnff, In de 'S l e u w e M » g * * U n e n van, . & HÖWELER, Hatnrfllg jfg. GAS-OHSAIESTEI MftvtwlBWrireMWlianelasi u FECK & Kon lioofdzakoip'ptint van belang is in de Hamburger Qeldlotery opgesloten en beitaat daarin, dat geen nieten, maar wel prtfzen ge trokken worilon; een ieder hoeft dn» tot aan bot eind der 7 Je klaiae kanien behoeft niet te yreczen, reeds vroeger zoo ala in do Nederlandicho ktasden-lotcifl, met een niet uitgeloot te worden en zoo doende de kana to verliezen. De prQttrekkingea i\jn volgens bet- plan ofllcieel vaitgooteld. Voor do eontkomenilo pryatrokklng der van den Staat gewaarborgde Üelrflotorj) koitou Oobaclo Oiigineeio-Lotevi S.ti, 8,OO et», Halvo . . 1,SO . Kwirt n n O,SS ? De ordon worden, na inaonding van bot bedrag, mot de grootate öpmerkzaainbeld door ona geóffcctneerd. Het bedrag eolievo men in mnntbiljotten, Nederl. po«txegala of bet g«makkelykata door middel van intern, poatwiawl to remltteeron en ontvangt een ieder van ona, de origlneele loten, met bét Staats wapen voorzien. Ook do Halve on kwartloten zfln origineel. Bf). het vérzonden der loten worden d« noodlge ambtoliyke plannen gratis bijgevoegd en Verklaren wy on« bereid, bfl niet overeénkonut dé loten-voor do trekking ? terop te nomen én bot toegezonden geld ti retonrneeren. De namen der beatelIeT* wordon in onze loterfjregistera dadelyk genoteerd en en na leder trekking ontvangt dé' boader van een lot onopgevoraerd do ambtelHke trekkingaltfit. De uitbetaling der prijzen geschiedt onder toelicht der Begeeiing. Door onse tnaaobenkonut kannen ook de winsten dadelijk naelko trekking ter woonplaat» des winners uitbetaald wordon. - .'?''. Onae collecte ia-sUeda van hef geluk bUzonder begnnttlgd en hebben w(J n.l. in Neilenand, in de laatste loterijen de grootste winsten tiltbetaald t, w, prijzen van Jfark aso.OOO,. 100,000, 80,000. 60,000, 4O.OOO Mark. etc. . Het la voornlt te clen,dat deze solie Je onderne ming zeer veel deelnemen vindt en verzoeken wy derhalve, om «l de order* te kunnen uitvoeren, de bestellingen zoo tpoedig mogeiyk in «Ik geval voor 9O November a. s. toe te zenden. Jsenthal & Co., Bank- en Wiaaelsaak Hamburg. P. B. Wy danken TOOT bet tot nu toe ge schonken vertrouwen ea terwijl wy b(J bet begto der nieuwe verloting ter deelneming nit> noodlgen. ia! ook verder on» streven »(Jn, door . reëlle bediening de tevredenheid onzer geSorden tptereeseoten te yerwerven. V 8*6. ilkea Vltgeveia: . JHM.TI t 210. ZONDAG 2 DECEMB3P. da Kk_w w_ r .-B~J f \j?, eÜM fagtl mtuc i dei Utot per reerri INHOÜ» ESrUEGnra TAS IDIOTE*, door Dr. O, Tf. B. ? F£ AUTOBIOOtUPHIE, iloor «n. J. B.'- 8TAAT[OIO OVElinCRT. ? ALLERLEI. - OVRBöCaT PEUS. ? Wame Ud^Je*. ee» K»*ewiatavo«4iijo, XXVHI. do<n Aqnari»», ? BitevM.vu Jan van L'lit. n. ~ UüSai: T>e A^w^try** conoerten, t Strlcle. ? Mniiek In de BoCitad. door D. ? Krast|tonn.kt«lllB8 to Artl et AmleUUe, T, «oor AH», Th Vit Parü». ? LETTEUKUNDE: Oodlohten van t, door HomTroculQi ? Berlebten en Xed*de«Ua* - lalioud van T^taofcrifUw. ? lUUTAUlE ÜA: li de Pnplllonacbóol nntllg en noodig? door Cunix. ? Bibnógraphle. ? 8CHAAKFBOBLKXH. ?? LUtETOX: ,B»no 61. tttcalaaa-avoitd varteWng" l'rsns. ? èCBOOL: DldaakaHa SLX1I, door Q. K. 1LLEBLXI. ? De eouv«ni« onser nationale eehnld, r Vlotor. ? TCECLAJISS. ?? BKIETEKBTJft, ? r.ltZICHT TAK DE EFFECTESMABKT. - Amerigscbo Sporen, XXXVII, door J, v. d. Borg. ? Urr")ke Sta»]. ? Tellutgen. ? T* ? ADVEHTKNT1ËN: SeUoaiTgeu, «a*. Nict laag celeden werd door de nrrondisicnU rechtoank to 's Gravoohage eene zaak deld, die een treurig licht werpt op de voor oogelukkigen ea gebrekkigen in is land. Tegen eene behoeftige vrouw uit Leiden is dertien malen proces-verbwl opgemaakt ns het laten losloopen zonder toezicht haar kind, een meisje van negen jaren, niet wel bij het hooid was en de voor,jmgers had lastig gevallen. De Leidsche itonrechter had do moeder veroordeeld, ihaos de zaak in cassatie diende. De* geneesheer als deskundige getuigenis e, verklaarde dat hel kind lijdende idiotisrne, gepaard met aanvallen Tan ' ? ' * -? I?~»«AnntvKnim annl of gemeente gesteund of geheel in htndaa van poriiculiereo, worden in dit boette be schreven en toch tija er ia om tand hon> derden van de meest beklagenswaardige fer«oneo, wier verpleging ia een getficht voor hen «elf een «*ge» cov xve»ett eavoorhvnne familie meaijBaW een niet getsMg te waardoeren weldaad, en die echter nergens opname kannen erlangen. Ik bedoel de idioten; ? de eenige inrichüng in oas land, waar enkelen deter ongelukktgen kunnen worden opgenomen, is het ge sticht voor niinderjaiigc idioten te 's-Gravenhage, in 'tjaor 18o5 door den yvei* vanden l lieer C, E. van KoeiavtU in 't leven geroepen. Slechts 48 lot 50 kinderen kunnen daar worden opgenomen, behalve 18 tot 20 dagscholieren, die er tevens onderricht kunnen ontvangen; toch bedragen de jaarlijkschc uitgaven reeds de aanzienlijke som van f20.000.? Nogtans zlin ettelijke honderden idioten van allerlei leedljd in ons land voor wie nergens plaats is en die ook niet door een tijdelijk verblijf van enkele jaren in 'teen ol ander gesticht zouden geholpen worden, maar voor wio een voortdurende verpleging " ? - --..?l.i.-_ ??? AM IftA. lUUill' VUUl 1T1U bOU ivw..»«. «_?_ r -u v noodig is 0:11 zo te onttrekken aan den toe stand van verdierl ijking, waarin niet weini gen hunner vervallen, * 11s meer dan waarschijnlijk dal juist in de laagste standen der maatschappij deteongelukkigen liet meest voorkomen; hoewel het ook kan zijn dat zij daar het meest bekend worden, omdat er minder zorg kan worden gewijd om hunne personen en gedragingen ~n de opgen van 't publiek te onttrekken. Hoe dit zij, er is gecne gemeente, geen gehucht bijna of men zal er dergelijke ongo1 ' '-' ..-._, «?rf,,,. . ??? unnruunpn Van af. lukkigen een voorwerp van van geen l V .**.. w.«-,«^. IIIKIXIJJCU UUULIUIIWU, uuu .»,. ..--r grijzen voor de bewoners jjran den omtrek en van schrik voor elk, die ze loevalli^onlrooet, daarbij voortdurend blootgesteld aan spotlust der schooljeugd. Er was niemand anders ia den «ifrek; toen ik den ongelukkige byna genadercwat, kwam er, een vrouw aangetoopen en riep hem terug; het was de moeder en wel maar toch niet «wittig volgde de. haar. ..' . >,T. Op mijn vraag hoo dat schepsel, jwelk zij vertelde dat haar toen was en zetantien jaren oud, zulk een gevaarlijk wapen injumden had gekregen, verleide zij dat hy niet tegenstaande zQn onverstand eea sterke toaap was en dat zy hem daarom aan 't houthakken had g«zet, doch dal hij was wefgclooKa; de iongen deed ecliter nooit iemand nad- Informaties, door mij in de buurt in gewonnen, bevestigden dit Later was ik in de gelegenheid hem meermalen te zien. Op ze keren dag was ik er toevallig bQ toen een rijtuig oaukwam en ccn pogeollik in de na bijheid van den idioot, die voor zijne woning stuud, stil hield; bij 't \\egrtydcn irapto een der paarden in een plas, waardoor den jongen de moddor vlak iu 't gezicht tpalle. Op helzcUde oogenblik ontstak Itrj daardoor ia zulk een woedo, dat hy zich op liet dier wierp en 't was skclHs a»n toeval lellen, dal hij niet werd overreden. Als kjj toen zijo bijl bij zich had gehaJ, zou Itij ongelnijfeld aan paard of kocl&ior een doodelijke wonde toegebracht hebben. Ware dit geschied, de knaap zou misschien een onderkomen heb ben Inflnen vinden; üians moet bij Wijven i-onddwolen, zooals hij gewoon is. Nu verontschuldigd men zich niet met de bewering, dat de Staal toch ter voorkoming van zulke mogelijkheden geen wetten kan maken ot inrichtingen kan in 't leven roepen, waaraan aanzienlijke kosten verbonden zijn; 't (revaar dreigt overal, waar dergelijke in 'l wild opgegroeide( halt vcrdieriykle wezens ronddolen. , Zooals wij boven zeiden, be8laMÉ*r in ons land vele inrichtingen ter opneming, verpleing. opvoeding, verzorging of genezinfe van ? ? ?. . ? ? ?. Ja*-, *- ' - ' - ' - " -'-!_<___< Vree4e'« tUft tot die» v» «ltn tAi hcuwwbcm^ioer, v»n den M i o h ? l ? derDnit»el)éta»ltr *? ' " ralcea Goetheen ...-^ doelen d» beoadennraardigo iuoenende daoKbatraeld, WH»I«~« ""ÏTI."^;» Mrda op de afgelegde loopbaan ^rw£f;^£ V reed., dwa be» bereiien v« &««£«**> mentfwhejnreaa TM,dealen dei meoioiwi.»» «n frlieiaea werkiW «^J«lJ**!* ?£ wer>ug «evoeW to Kebbe» bܱ'ïS3S vu de beelden uit oen kog w«W"'SÏ?SS ea hnn met G o«tli»'§ woorden toegefinirtera U hebben: ?Jteia Bnsen fOUt alnh JoQendllüh «rschüttert Tont Zanlxrhaacb, der «ure* llug umwittcrl.'* Die eigraichap ii e*n van de voornaamste oor zaken, waardoor beide levensbeschrijvingen zoo aantrekkelijk a^n. Doch tyj dit punt va» over. eeakoout ulyit het En in een veel voornamer opz cht itaan sQ Uinrecht taflenoter elknar: ter wijl üoetho self züne bennnerlnjcen Dtchtona ? J Wahrhtit (verdichting in de eertte pkaut) nde, cal niemand twijfelen aan de waarheid hetgeen V r e e d o aoo eenvoudig, »oo onge> sttliï ah »ünn motuoitxbilia vermeldt. De -v- ??? .. i.. i,,,^^ ^_, Md noem ,hoo t**,' mpzmmge aiuu. v? o..-», .? i,vOn> het thuis alles ten onderste boven wierp, Kifers aanstak en tabak at. Des nachts £l het met een touw, aan een kram in muur bevestigd, in toom gehouden lorden. Ondank» d» herhaaldelijk bij armenvtrzorns, diakenen en autoriteiten aangewende powat het niet mogen gelukken Jut meisje , ^,. geslidil geplaatst ft krijgen. 't Behoeft niet meer gezegd te worden, ?er het algemeen zijn de Nederlanders lief" ; gedurig ziet men er de voorbeelden wanneer een plotseling ongeval een nisgezin of een bndstreek treft, wordt de laterieele schade meestal ruimschoots vered, als deze of gene persoon of eene ge hikte commissie den juisten toon weet slaan om een beroep te doen op den Jigheidszin van collega's ol landgen^'"a'talgemsen. Niet dezelfde gunstige resultaten verkrijgt en ecliter altijd waar hot er op aankomt helpen in ongelukken, die om zoo te zegi alle dagen voorkomen, om te voorzien D gebrekkige toestanden, die niets bijzon* Jers opleveren of ellende te verbeteren aan nier gezicht men gewoon geraakt is. Het buitenland spant op dit punt van be'eneerde weldadigheid en verstandige hulp, ider het gevolg van indrukken van 't oogenik, in zeer vele opzichten boven Nederland e kroon. lloevele gestichten en inrichtingen voor laglijders, hulpbehoevende blinden, zieken en uden van dagen» doofstommen, ongeneesllj? ? ' -i-~,J,w Lt.»f«.an^ an» »w«u mim w^|«>. JlVOlUlauiilH V«IM.V^.*« igettt waarhuü" oener ilithterlüke voorstel ling heeft Vreede niet getocht en zonhQ niet bcitbcn gewild; cgn dcclia de wua»-boid»li«fde vnu dcu eerlijken man, die niets verbergen wil' eu cok niets to verbloemen lier ft en dm 7\ja verbiizuud go hengen alochfs raadpleegt, om Tuiten en namen en dagteekeniugeu en bytanderboden onopgnmnkt ea condor eenigo ternghoudendheid te geven. be lezer zul niet overal met V r e e d e ea net z^jnc appreciatie vau personen eu gebeurtcniieou instemmen, Btf het «loorloopcn VAD tUn po*t* htivm werk sal men op nieuw betreuren, dat mannen als Ja'n ttudolf T.horbeoke en Vreede elkander nooit begrepen hebben. Niet twiifelacbtig it de voorkeur, die men in bonnen strijd vóór «n n& 1848 aan het strevtn van den eerste enl goveu; niet by V r e e d e \nu§ toen het ware inzicht in d t behoeften van het vader land, ea ?toen vragea TOOT den vroeds^e rtsea," w»J Thorbccke het ?wicn (volgens Potgie ter's kernachtig vcii) da tü*ieu w<ueu." Aft aar Vreede iu 1853, hoewel voorwaar nooit tot do gewone stijlooiifie Aprilbewegcn Leboorende, evenwel, tot den val van Thorbecko mede werkte, zal x$ne ttaatkunde geene sympathie verwerven. Doch wie «al aan Vroede'a " ?innigbeid, wie aan ayoe w*o HJllBUU gOUO W3 BtOVH, V.U ».~r ? waardige schepsels met de onnoozcle oogen, den grenzenden lach, de hangende lip en den slependen gang om te beseften dal, indien iemand, zij recht, hebben op de hulp hunner medemenschen. En locb, schrijver dezes spreckl uit onder vinding, wanl meermalen is hem gevraagd naar den weg, toch bestaat er in Nederlanc. gecne gelegenheid om zulke wezens een on derkomen te bezorgen in een gesticht en daardoor de behoeftige of in de meeste peol thans minge^oede arbeiders-familie n een drukkenden last te bevrijden. liet in den aanvang medegedeelde geval is er een nieuw bewijs voor, 't is mij ont gaan of de bewuste moeder bij tweede von nis opnieuw is veroordeeld, 'k zou 'l nauwe lijks kunnen gelooven; echter doet het er weinig toe; er zijn tnl van ouders die om gelijksoortige redenen voor de rechtbank kunnen worden gedaagd. Als zij hun kind niet ook overdag vast binden, zooals het Lier alleen des nachts is geschied, of anders ter wille van dit eene ongelukkige farnilieliil hun huishoudelijke 1 i in den steek luien, kan hel mei uivuuj»,.. ol het schepsel zal de voorbij gangers van tijd tot ttjil lastig vallen. Slechts als zijp. toestand bepnull gevaar oplevert voor xijno omgeving, kan het mis schien, en niet zonder veel moeite en samen werking, worden opgenomen in een gesticht voor krankzinnigen; waar hel len slottcniet eens llmis behoort, om.lat de voortdurende nabijheid van idioten voor dezen niet minder is dan voor menschen met zou verricht worden, als dezo instellingen werden vermeerderd met een algemeen ge sticht, waar onherstelbare idioten van iederen leeftijd gemakkelijk konden worden op genomen, ook zonder dat zij door een o neder onheil aan te richten, het bewijs had den geleverd, dat hun verblijf te midden der gezonde bevolking gevaarlijk moest worden geacht. Doch 't gevaar niet alleen, ook de mcnschelijkheid gebiedt het. St. Dr. G. W. B. wering een *r*ontigen ttam U g toestaan TM ruime crtdieten aanUi.».. Omtrent de Wwttsto dépêcke vu Trieoa,b«; weren.eenigen dat TUI het woord .oVaovom" ??* alleen taVt"..... staat en Ferry het «gswan? tig heeft aangerold; «aderen1 dat bet geheel* woord in blaaco is. , Intnsschen heeft de Cbineesche regetrinf een nota tot de mogendheden gericht, waarin ? zooals de Ttnyt uededeeld* ? China beweert sonvereiniteiturochten op TOB» kin te bezitten. D» nota kondigt officieel d* tegenwoordigbeid aan van geregelde Chinee»cba> troepen, opdat de Fransche regeering ga*vaar< schnwd zo en China in staat stelle een ootsbtf inet hare troepen te ontgaan. De nota zsgt echter niet waar die troepen lijn, «zoodot ? merkt de Ttmpt snedig en juiit op ? de m«dedceling er op ton neerkomen, dat den fortn» schen alle rocht tot aanwezigheid in Tonkin woi-dt ontzogd,'' Hen zegt dat het aan de Fran=clio regeering gezonden exemplaar een rinsnede bevat, die niet in de overige voorkoait. Dete zou deitrekking hebben dat, indien Frankrijk de onloochenbare rechten van China mocht betwisten, de Chince che rejeering gonootlzaakt zou zjjn dia rechten te doen oorbiedigen. Aan den onderkontng van Nankin richtte da . Chinco che regeering het volgende decreet; ,11 v t feit, dut Annam een vazalstaat v»m China i», is algemeen bekend, en toch heeft Frnnkrjjk het niet slechts in vroeger tjjdfta gewaagd, dit rjjk aan te tasten, maar ook thans is hot Annarn binnengedrongen, met hit dool om het op onrechtmatige wjjie te vermoostoron, Frankr'yk heeft daardoor zich zelf in het ongetgk geplaatst. Daarenboven U da stad Uau-Ninb, met hare omstreken, een det poorten van het Hemolsebe Rok, die vroeger door oeu aantal onzer soldaten bezet was. Toch heeft Frankrgk, meer dan^eens, getracht zich van dit terrein meester te maken, met volkoinon minachting van alle betamelijkheid ea goede ti-onw. Wy hebben daarom aan de Prin,-cn-ministfrs van de Ttungli-Yomtn den nitdrakkelQken last gegeven, om den gezant van Frankrijk ta doen weUn, dat indien zyn land lioaw «en aaitTal op Bac-Nyih onderneemt, ???A-v '-. < de bootnead, een maa ia 't <« Génestet hem genotmd hebben! Uuthnlling van ^wichtige staoiBgeheimen moet men in Vroede'» Icvtu.boschrljving niet zoe ken. Handel* n J if hu noot op il«n voorgrond getreden. Nooit heeft hij de gelegenheid gezocht -" * '?-I.*:.Y? i,^?,i m t* irrilocn ooden jf.T2r-ji^>";1«rit'. '*?"»??*.?.._.. ?-?_, ? axni' EESE AUTOBIOGRAPIIIE. Vreede, G. \Y. Levensschets, naar 2jju eigen hanu«c)nift uitgege ven door zijn r.oon. M«t put-tret. * ~'J a, E. J. w-1» 1f*« Is het ar, dat de onderzoekende oiicri'ischo j " ' -'--?? uitmuut door die P,-..,-? .looit n w. t uij uc ^cj«Kuu..<..» 0om ook met krachtige li.ind in te KTÖpcn op den loon der gebeurtenissen. Maar aW wan* en vnrig vaderlander toonde hy belanèitailihfr in het openhbar leven van eeu bëkugrijlc tijdvak en daarom it zün boek cune onwaarüei>il>,ii-e bedrage tot de hishire intime vau eene gistinjn- en wording»periode onzer Beschiedeuis. liet kan ons immei-s niet onTéncliillig wezen, wat van 1830 tot na 1S4Ö do hoofden en harten der best* Ned«rUnd' J1» in berocrins heeft gebracht-r. Toen Vreede bet laatste jaar van z\jn profcuornat intrad, liadden wij nauwelyks één jaar ah «tadent den drempel der hooge^chool oversclircden. Toch hebben do zcld^atnc nevallen, tint wü het voorrecht ha-Jden om <lcu beminLelijkcn grij-nard te ontmoeten, vriendclyke hprin nvringen ii;j ons achtergelaten, 't Xnl met Kr»»i»f zijner oml-lwlingc'n anders wezen. Allen zulle "'. U. P. O. <j u a c k dankbaar gcweei - - "" -«wa.r. zijn er in wier jaarverslagen men met auhopige eentonigheid kan lezen dat de * der geldmiddelen deze of gene nood* *? -' -!i*>»«!«l!iiii» njgj jon» ^o«.. Wij zullen ous ttocli i» u...» ..,.r-.. ... diepen, uuch op die aipare vran>; eeu antwoord zuesx'u: of niet het door vele otiiicrtii van ilujjen bokloAgdo gebrek noodzakelijk Siiun'nh uif(t uut sonitui^ deugden eu voorrechten van uii'.en ((jil? Wat wy luer, zonder 'eger«pi-aak te dueli.en, wiUou uitspreken, w, il at pittcit, zij ICORÏiluu dikwijls tegen lielderder en jiiiatec verlichting van naar voorwerp uietbeitnud Mn, op lint onlmdorvt-n gemoed steeds een weldvdigeu indruk maakt, /ij vloeit voort uit een van onze nubcl«te, meest ideale neigingen, uit eeu (wvllcht on* bewukt) bl^nioedig vuvtrouwen op du verwezen lökinft van liet Goede. Geen reiner, geen oubnut* znchtiger opwellingen, dan waar wij aan huitr uiting geven. Misplaatst of niet, ? picteit geeft ilijk van eene edelurdiüo tqda dts kameer dan voor déze laatste voor g is bovendien. En waar begint ten slotte de toestand van Ji :u?Ui_ ?n,, !??!? unn »nn. .len afgewezen. Voor een j lie vele deze hien minder te wijten «u.. ? _ . ivcl aan onbekendheid met haaf beslaan of bre werkzaamheid. Er zijn toch te veel geSoede burgers in Nederland voor wiedeconiribulie van enkele guldens per jaar een te ;ering bezwaar is om ze niet te willen beHeden, als een nuttig doel er door bevorderd wordt. De besturen van vele inrichtingen, die wel is waar jaarlijks hunne verslagen openbaar maken en verspreiden zouden daarom goed doen telkens de voorwaarden mede te deelen, waardoor men lid kon wórden of op andere Mjze hunne inrichtingen kan steunen. Wie ernstig verlangt zich op de hoogte te (tellen van af 't geen er op dit gebied m ona ' ' ' iaat, verwijzen wij naar een beknopt .«v.,», een paar jaren geleden uitaeceven Onder den titel: Ziekenverpleging in Ni voor allen die verlangen bekend ' - ? ** a _ ? __ Bktera. Indien hot dan waar mocht zijn, dat in onze dagen hut tceptisch voistand meer dun vrofger i meer dan noodig 't gemoed belieeiaoht, BOO ~"~ ? '?u..als hetboren.?noemd worden. miem Vreede teil .MuiaDuK veisierue. i,u >uv,*u~w. __.. met ingcuumeiilicid van V reed c's autobiographio koni.is iieiutii; van haar gaat voor het ka rakter een zelfde vonnande kracht'uit, &ls üpne nclccnte werken op dun geest uitoefenen. Ver loochende V r e e d e '? aard zich in geen züncr werken, ? in dit laatste ia hy geh«el en al her leefd. Do Leidsche hoogleeraar, de heer Dr. A. 'C. Vreede, beeft een goed werk gedaan, door do gedeukschiilteu van zijn vader uit te geven: (Ie eilelu ontslapene iu geëerd, aan het vaderland U otrn dicmt bewezen. Utrecht, 27 November 1683. H. J. O. i» d «18 ha "u dat één ongelukkig ? ? kracht'lol zijn bei doorgedrongen, zulk een onnoozel 14 leziii in woede doel ontsteken; dat grondtoon t. * ? ' ' liet is zeker eene ontfewone gewaarwortling, dien uitnemenden geleerde gade te s'aan, dio op meer dan zeventlpjirigen leeftyd S(JM gedenk- -.»? i. i.?u ..'..H .? 4i«.wuphiialhetimtt boek in wicn niemana tot had opgemerkt, tot schoolkind den nog toe iels boosaar de meest wreede hau»?....0 Een voorbeeld uit eigen ervaring z|) mij vergund mede to doelen. BU gelegenheid Tan ec? een bontrijke streek, zie ik bg 't omdfaaien van een boschje plotseling voor me era m«n. .t weten, ongeveer volwassen, wiens gelaat noch kleeding kon doen vermoeden tot welk geslacht hét behoorde. De stomp«--?? i?t. j. U?.iUa«J» tnnnAvAITOifon nn nunnelyken leêftyd ti-of eu hem en «l pérwnun «n zgn vaderland i enkelen rio mu«._m n--- ? -. 2{jn land waren vergeet en voor elke verdieos!* ding en vriendschap «en woord van *---?*?naaft. Gelukkig de man, die nog aan lang en 'teerste kennen «*>.. .... moobt bewerktuigd gemoed nog al het f derlQke der jeuijd had behouden! Het xou gezocht wezen en tot niets leiden, _»* Ï.U.». w»uff«B«r von i irnl l»ii ik 1WI» V«M »w.ww ^-^ 9 , , ik het onbekende schepsel op den « .. jk.^_ j - - -?*?-j e toen ik «tol hel een vr ww i, u « w .w.0*^, D?ldeil woordigem van het man» l len zy ia aanlag en in | «n gtnued hemelsbreed * ieSo, die beuw uouuu w w«_.^ k lang laven omvatten, hebben reeds i te den vorm uieta gemeen-, welke afstand van De vra.ig vnn den dag is: zal de oorlog tusiclien t'raakrp en Cbina nitbar.-.tcn? liet ant woord, dat de loop der gebeurtenissen op deze vraag zal geven, is wellicht van zeer algemeen belang. De commissie uit de Franiclie Kamer, die de Tonkin-credieten onderzoekt, was reeds eene geleden niet^Mtamder tevreden over hét* haar nit detislomatieke medfideelingen ieek. Reeds vi^or Se expeditie van Rivière in 1881 wist men aan het ministerie, dat China alle vestingen langs dé Boode llivier solda. ten had, en door dit den commandant niet te i wetea, beeft men hem onvoorzichtiger m_ aakt, dan hjj ondeivi geweest ion. zjjn. ,De CMM moet ook, volgens wat China aaa ministerie heeft doen weten, volkomen af. ? tkend «n volkomeu in staat van verdediging ijjn. Zg loopt door eene bergstreök, waarvan de zwervende volknUmmen d* Cbinatzen baten, hen vreezen en hun gehoorzamen. Slechts asen geven toegang tot de icien loiroao en Qnang-si; ia iaderei. ^ . is ean Cainatscbe post, en eene nanwe poort, door hooge «teejiatt mnren aaa de bergen ver bonden, niet fot&si versterkt en van garnizoen Toonien. . " De commissie twijfoU «iet meer aeatknoed» -?* van een oorlog. ««-??rf-ldat ? ? . - . «T. ^ **H" hebben -« ? ..?. 0 . , strnctftn te geven aan'ae superintendenten . Tan den handel in de noordelijke en zuidelijke ba-' vens, aan den gonverneur-generaal, en aan da günvcrneurs van Nankin, Yannan en Kweichow, welko zullen moeten zorgen voor troepen en oorlogsbehoeften en indien bet noodig bljjkt rccrntcn moeten oproepen, terwjjl zij nauwkniu-ig moeten toezien, dat in de vc-vdraghavena do orde op geenerlei wyio worde verstoord, zopdat de nandelsstand zjjne bezigheden rottig en ongohinderd kan voortzetten." De aanval op Bat Ninh-isdas casus belli,en de toestand js zocr dreigend. \ In dezin stand van zaken beeft de commLsie voor d« ercdietcn het uoodig geoordeeld de in'mistei's to hoai-on. Op de tot hetn gericlite' vragen, antwoordde do heer Ferry met de inede^ dceling van hei memorandum, door China in* gezondenen het daarop door Frankrijk gegeven antwoord: De commissie keurde dit antwoord met algomeene stemmen goed, en achtte het om twee redenen onnoodlg, het incident op de tribune der Kamer ter sprake te brengen vuór den aanvang der beraadslagingen over de aan; jjevrnngile credietcti: in de eerste plaats omdat de diplomatieke onderhandelingen nog niet lijn' afvjcüroken, maar feitelijk nog worden voortg^ ?/.et, en .in de tweede plaat', omdat de regeermg lieloofd heeft, zoowel liet memorandum als h«t antwoord in het Gelo Boek te zullen doen op* nemen. Ferry (teelde vervolgens aan de commissie mede, dat hij aan den Chineeschen gezant Tseng een uoU had gezonden, waarin hg het denkbeela opperde, om ,aan de militaire hoofden specials volmachten te verleenen, teneinde, krachtens dio volmachten, eeno Overeenkomst te kunnen sluiten. China zou dan op vreedzame wjji«', behoudens latere overeenkomst, Son-Tay ea Bnc-Ninh aan admiraal Cottrbet OTergevèn, en daarna zou men over eene deünuieve regeling'' onderhandelen. Dit stuk van Ferry kruiste een brief van Tseng, waarin de anowtógheid van Chüaeeschev troepen in TonkJeY%erd geconstateerd, zonde* dat de plaats w*a*sfeze zich bevonden, naoV, word aangeduid. Later wees Tseng het voorstelt;?, der Fransenó regeering van* de hand, maar - - ?? -'-" , « J?i. j?,1 ??.;? l II ü» beeft, »a»t P» tier l'ransene regeonng v nu. uu ???».>., __.. Ferry geloott, dat hy dit deed zonder instrBctiïn uit Pckin af te wachten. De minister Tan oorlog, generaal Campenon, verklaarde aan de Commini», dat alle nta^> ? regelen waren genomen on*' onmiddellijk tsM duizend man at te zenden, tèncier tot eeain mobilisatie, zelft niet tot eene gedeeltelijke, o« " *' *« nemen. inlichtingen beeft de eommissie hè* uu» de rcgeering aangeTraagde .eredkt ram ? neffen miüioen aangenomen. Volgens betichten Tan eergisteren maakt Conrbet zich «n*ed Bao-Ninh aan te Tallen. : reieeriagvertoeht drie dagen speelraunt* T uur het rapïwrt der Cbmonww aan de Kamer zal worden ingediend. WaiMl erin dien tj»a «, JustM*. Natanrlgk zal er een telegram ,._, in den trant aar beroemde 44p«ehe van Tricou, .toen loiddd i* dépêche: ,L* rtw roi dun..* h utaryui» Ttt»g'\ ea de neer Ferry er ifovwt TZW. Ba sal het xjjn: ,Aoi «Mt «II"M... A Aw-WnA". Zal de beer Fe faiiuH» ot tainqutun lezen? OngetwgnM hét. laatste, en de Kamer tal toejuiohen en de ejre.#mt^

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl