De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1884 6 januari pagina 5

6 januari 1884 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

Ne. 341 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. bespelen instrumenten (eigendom van 't eonservatoire) van ne fabriek! als ik me niet vergis een cadeau van den Hertog de Camposelice. Om bij dezen Croests nog even stil te staan, 't is aardig ^te^ lezen hoe de-man tegenwoordig door de dagbladen wordt geromantiseerd, genegeerd, of als een wereldwonder wordt tentoongesteld, maar het verwonderlijkste van alles is, dat niemand de biografieën van Ed. Grégoir en anderen opslaat, om dat geschrijf van den eersten den besten eens historisch te coatröleeren. Op merkelijk is 't, dat niemand spreekt van 't huwelijk vanden heer Reubsaet met een eenvoudig burgermeisje uit Utrecht, van zijn medewerken als pistonist en violist in miju orchest te Groningen, vanwaar hij met brieven van aan beveling, door mij geschreven voor de Htl. Fétis en -Warnets (thans nog professor voor den zang) naar Brussel is gegaan, daar aan 't eonser vatoire goed beeft gestudeerd en als Isten prijs voor den zang die in richting heeft verlaten. In 1875 hebben wij elkander te Brussel veder ontmoet; Reubsaet was toen eenvoudig concertzanger, en vooral salonzanger (in Londen, gedurende de season), een groot voorstander van Wrtgner, en trouw habituévan den Jardin Zoülogique, waar ik nu en d."n het orkest dirigeerde. Al da verhalen, waarin Peter Benoit betrokV.cn is, zya verzinsels. Het huwelijk met de weduwe Singer en de onmetelijke rijkdom vaa den hertog zijn het echter niet. Wat de tegenwoordige hertog (eene ge kochte of geërfde titel?) voor Benoit heeft gedaan en nog doen zal, is uit oude vriendschap, zooals hij, als oud-burger van Sittard en oud-leerling der Brusselsche muziekschool, zijne beurs opent en een koninklijk gebruik van zijn fortuin maakt. Om op meester Gevaert, den eersten der Belgische levende toonkunstenaren terug te komen, hij is een aangenaam causeur", en de kleine kring die zich na afloop der repetitie, in de Globe om hem vereeaigde en waaronder Ckdijns, Benoit, Hubetti, Dumon, Jouret zich bevonden, luisterde gretig naar zijne wetenschappelijke en vriendschappelijke mededeclingen en op merkingen. Denzelfden avond had ik nog gelegenheid de ware grootheid van Gevaert te leeren kennen, en tegenwoordig te zijn bij eene verzoening van meester en leerling, die door noodlottige omstandigheden, slechte raadgevingen en onhandig courantengeschrijf zeven jaren uit elkanders tegenwoordigheid verwijderd waren gebleven. Do samenloop van treffende omstandigheden deed in n dag, wat ik sinds jaren verlangd liad, eii... maar misschien zal Benoit of ilman of ik zelf later de bijzonderheden van deze ontmoeting nog wel eeos verhalen in een ot andere autobiographie. Mij dunkt, alle betrokkenen moeten dien nacht rustig hebben geslapen, en met een gevoel van voldoening ontwaakt zijn. Antwerpen, Zaterdag 22 December. Reeds vroegtijdig was Benoit, omringd door zijn orkest, in den Vlaamschen schouwburg aan bet repeteeren. Ik kwam even vóór de repetitie van Liederen voor 3-stemmig vrouwenkoor, met '2 hoorns en harp. ik deze compositie niet onder ds besten van Brahms reken, Lsïklankefl'ect, de combinatie van zaug, hoorns en harp zeer scèxsasi. Het gebouw is goed geschikt voor concert, maar aangenaam vaeer iet oog ia de betimmerde scène niet, het ziet er te grdrukt uit. ft vond naast onzen bekenden V. Driessens in de loge eer e uitstekende pïaaÉa. Dumon trad op als solist, en speelde een concert van Benoit VIXHT fluit met orchest, weinig bekend, maar de kennismaking wel ?wasixdig, vooral de Cadence", wegens de virtuositeit, die ze verlangt, en da aaie wegens den bouw en rythmische zwarigheden. Het andante met da entree voor 4 hoorns klinkt zeer pastoraal en lieflijk. Do madrigalen van de 17de eeuw, dooreenige dames en heeren a capella gezongen bevielen BL| minder; evenzoo de timfonie van Hanssens, de ouverture Zauberllüte" ?B2T iet glanspunt van de executie. Zondagmorgen. Welk een zaal! de Harmonie te Antwerpen. Het orchest onder Lemaire maakt vooral werk van kracht en slagvcrmogen. Wagner'a lïeisteïsanger-Fantasie was dan ook een kolfje naar zijn hand; jammer dat het, bij de begeleiding van Hollman's cello-concert, van die kracht reeds eea klein voorproefje gaf. Lemaire heeft nog altijd veel vuur bij zijca directie en beschikt over goede orkestkrachten. Hollman zelf speelde zijn concert zoo als we dat van hem gewoon zijn, maar het gcheet-'beviel mij te Amsterdam met het Park-orkest beter. Ofschoon IIollvoor geen klein geruchtje vervaard is, moest hij zich hier en daar om te domineeren over de 8-dubbel bezette violen. De kennisma king snet Mevr. Falk,vroeger de beroemde pianiste Anna Mehlig, voltooide dezen belangrijken morgen. Evenals Mevr. Engelmann, (Emma Brandes) speeït zij -slechts hoogst zelden meer in het openbaar, wat voor de kunst ia bejammeren is. Ik besloot den dag met een bezoek aan de opera, Mr. oulon, waar Le Tribut de Zamora" en als lever de rideau, la Mascotte" werd gegeven. De opera van Antwerpen verdient een woord van vermelding, en aan haar, de stedelijke inuziekvan Antwerpen eu aan de Vlaamsohe comedie, onder directie van r, zal ik later eau afzonderlijk hoofdstuk wijden. MAURICE HAGEMAN. LETTERKUNDE. EEN GESPREK ONDER DE PARAPLÜIE. (Slot.) Met pleizier," zeide Thermos, als wij er ten minste nog tijd voor :nebben, en mijn vorig betoog niet voldoende was. Maar steek dan jo parapluie op, want ik zie druppels op de stoepen." Beste Thermos," hervatte ik, terwijl ik ons beiden dekte, waarlijk da goden zijn me wel gunstig. Zij stellon mij in do gelegenheid jou eca xlienst te bawijzeu, en veroorloven tevens dat de wijsheid, die van jou uitgaat, niet gelijk een adelaar het zwerk inschiet, maar als een ballon captif onder dit scherm blijft hangen, vlak voor mijn dom hoofd." "Waarde vriend," zeide Thermos, het heeft er v/at van dat je ma Voor den gek wilt houden, en op het oogenblik betaamt dat jo allerminst." ii?jaokj" antwoordde ikj.^ia- liet.. niijp. bedoeling, ,iou..to; bespotten. Doch jij zelf weet hoeveel reden ik heb mij klein te gevoelen tegenover den man, die mijn nietigheid zóó blootlegde, en zich nu bereid verklaart den dwaleuda zijn dwalingen te openbaren." Ik verheug er mij op, hoe jouw wijze woorden kletterend op rniju hoofd zullen naderdalen, evenals de regen nu op deze parapluie." Ach je kletst," sprak Thermos knorrig. Kom," zei ik, wees niet boos en vertel me, voor we aan de zaak zelve gaan, jo leunt zoo goed een muziekstuk hooren, maar heb je bet zoo ver gebracht dat je een orchestpartituur kuut lezen met evenveel genot, alsof je du uitvoering zelf hooi dat 'i" Neen, zeker niet," zeide Thernios; maar me dunkt dat js smaak voor muziek kunt hebben, en oordeel over de voordracht, ook zonder dat." Ik voor mij hoop dit althans, zeide ik. Geloof je, dat wij veel missen in ver-re!ijkiiïg met iemand, die dat vermogen wel bezit?" Ja", zeide Thermos. dat zal wel. Waut die man hoort in zijn hoofd een ideale uitvoering, en wij krijgen van een werkelijk orchest altijd een onvolmaakte. Maar het heeft er van, alsof je do eigenlijke quaestie vermijdt, en op behendige wijze een ander gesprek opzet." Beste Thermos", antwoordde ik, we zijn nog niet thuis, en waarom mogen we hier ook niet over praten ? Daarenboven bij onze quaestio kwam de muziek te pas, en ik kan niet door jouw woorden tot het inzicht van mijn dwaling geraken, indien ik mij niet overtuigd heb, dat wij het over eenige fundamenteele zaken van de muziek eens zijn.... Dus die ideale uitvoering is eigenlijk het muziekstuk zelf, niet waar? Want dat papier met die noten er op ...." Lieve hemel, wat zanik je toch!" riep Thermos. Natuurlijk. Ik heb je dat zoo even al gezegd. Net zoo als een gedicht de ideale voordracht is, en niet het papier met de letters er op." Lieve vriend", zeide ik, blijf kalm. Ik heb genoeg gemerkt, dat ik om van mezelven zeker te wezen stap voor stap moet gaan: sta me daarom toe zoo langzaam mogelijk te loopen. Zeg me eens, is er iets volmaakts op de wereld? Neen, niet waar'? Maar kan je je ook iets volmaakts voorstellen? Ik bedoel niet het abstracte begrip volmaakt, maar een volmaakt voorwerp?" Jawel, zei hermos, bijv. een volmaakten bol." ,,Kan jij je dau een onvolmaakten bol voorstellen?" vroeg ik. Pas op dat je me niet op het dwaalspoor brengt. Een onvolmaakte bol is geen bol, zoodat je bij een bol niet kunt spreken van volmaakt of onvolmaakt". Nu", zei Thermos, soit. Maar je begint me eigenlijk te vervelen.,.." Daarvoor geniet je de bescherming van mijn parapluie. Ik zou ook kunnen vragen: geloof jo dat op een symfonie vau Beethoven geen enkele aanmerking te maken is, ook niet door ecu competent musicus?" Ik voor mij", zeida Thermos, bsschouw do symfonieën, van BeetLoven min of meer als het summum van mooiümuziek." ..Maar toch is het bekend," sprak ik, dat grooto kunstenaars over huu eigen wtrk ontevreden, zijn, het althans niet volmaakt vinden." ..Dat komt, daarvan dat aij zich //elven zulks hooge eischen stellen." ? Dat zij zoo. Dus zij zelf vonden hun werk niet zoo goed, als zij vermoedden, dat een werk kon ziju. Dus niet volmaakt. Als een musicus een symfonie in zijn hoofd hoort, noemen wij dat in het rijk der tonen voordellen, evenals ecu schilder een gezichtsvoorstellicg heeft, niet waar?" Als jo graag woudt dat ik ja" zeide, ja dan,"' antwoordde Thermos. Derhalve wat Beethoven zich voorstelde vond hy niet volmaakt, ea aangezien hij er wol het best over oordeelen kan, besluit ik dat hij ge lijk had, en hij zich het volmaakte niet kon voorstellen, want wederom als hij het zich had voorgesteld zou hij het gehoord hebben, en5 opgffschreven." Dus der langen Rede kurzer Sinn is dat wij ons niets volmaakta kunnen voorstellen? Houd je dat voor een nieuwtje?" ..Je ziet, lieve Thermos, hoe voorzichtig ik ben geworden, en jij mag me dat niet kwalijk nemen, want jij hebt ino zoo gemaakt." Ik wou dat de parapluicfabrickant je parapluio wat grooter had ge maakt, want mijn rechterschouder wordt cat," zei Thermos. Kom dan nog een beetje dichter bij me, en scheld op die parapluia niut te veel, want zij kan het niet helpen dat ook zij niet volmaakt is. In welk een zee van onvolmaaktheden zwemmen wij toch, mijn lieve vriend! Ik schrik nu ik er over denk. Beethoven had een Ahnung van het volmaakte, wat hij hoorde echter was niet volmaakt, wat hij neer schreef ook niet, en als wij dat neergeschrevene nog maar lezen konden ... maar zoo volmaakt zijn wij nu weer m'et, neen, onvolmaakte musici moeten op onvolmaakte instrumenten ons iets voorspelen, wat wij met onze onvolmaakte ooren hooren. Wij krijgen den iien maehtswortel uit het volmaakte te hooren zou ik haast zeggen. Hoeveel stappen moetou wij niet doen om van onzen indruk te komen tot de Ab.au.ng vau Beethoven zelf!" Jij overdrijft ouder gewoonte weder," zei Thermos. Die stappen zjjn zoo talrijk niet voor mij, die hoor. Van deu indruk, welke, ik geef het ja toe, een onvolmaakte voorstelling van het stuk geeft, klim ik op tot het stuk, eu van het stuk tot de Ahnung, zooals jij het blieit te noemen. O!" riep ik uit, zeide ik niet dat ik veel van jo zou leeren? Ik waa weder op hol gegaan, en jij brengt me tot den pas van het bedaarda inzicht. Je moet als het ware een stap doen van den indruk tot da ?juistere voorstelling van het stuk zelf, eu dan tot de Ahnung, laat me dat woord houden, bid ik je. Of liever dat is niet geheel zuiver gezegd, maar jo gaat van dat stuk tot jo eigen hooge eischeu over, zoodat je ook zoudt kunnen zeggen dat je bij den eersten stap ds voordracht, bij den tweeden het stuk beoordeelt, vind je uiet?" r!:Ja wel Jeuteraar", bromde Thermos. Want als wo het stuk beoordeelcu, toetsen wij de eigenschappen, zoo als zij zijn, aan onzo meening hou zij moesten weaen, en wij vragen, hoe zeer de werkelijkheid aan onze eischen beantwoordt. Dus bij die kritiek doe je ook een stap, ^ het niet zoo? Ik heb immers ja gelegd", antwoordde Thermos.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl